3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về tái định cư khi
nhà nước thu hồi đất:
3.2.1. Giải pháp hoàn thiện pháp luật về tái định cư khi nhà nước thu hồi đất:
Thứ nhất, Pháp luật trong thời gian tới cần bổ sung quy định về các tiêu chí cụ thể
đối với các khu tái định cư làm cơ sở đánh giá chất lượng khu tái định cư: hệ thống
đường giao thông, hệ thống cấp, thoát nước, độ bền của kết cấu nhà ở, các công
trình, tiện ích mang tính chất công cộng phục vụ cho khu dân cư (trường học, bệnh
viện, chợ, công viên...). Pháp luật cũng cần quy định các chế tài xử lý đối với các
chủ đầu tư thực hiện việc đầu tư xây dựng các khu tái định cư kém chất lượng,
không đồng bộ, thiếu trách nhiệm gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng
cuộc sống của người dân.
Thứ hai, Cần thiết phải bổ sung quy định mới về hỗ trợ hậu tái định cư. Cần bổ
sung quy định sau thời điểm giao đất ở, nhà ở tái định cư, trong thời gian không
quá 02 năm, ủy ban nhân dân cấp huyện nơi có dự án tái định cư phải khảo sát điều
kiện sống và thu nhập của những người dân có đất thu hồi trong khu tái định cư để
có những chính sách hỗ trợ cần thiết nhằm giúp họ có được điều kiện sống và làm
việc bằng hoặc tốt hơn giai đoạn trước khi bị tái định cư. Việc bổ sung quy định
mới này sẽ thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với người dân có đất
thu hồi, những người đã sẵn sàng nhượng lại lợi ích cá nhân của mình để phục vụ
cho lợi ích chung của quốc gia, công cộng.
Thứ ba, Cần bổ sung quy định về nguyên tắc và điều kiện để người có đất bị thu
hồi được hưởng chính sách tái định cư. Về điều kiện tái định cư, cần quy định rõ
điều kiện về chủ thể, tính pháp lý của loại đất bị thu hồi hay các trường hợp cụ thể
được tái định cư khi nhà nước thu hồi đất.
3.2.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật về tái định cư khi
Nhà nước thu hồi đất
Thứ nhất, Bảo đảm khu tái định cư hoàn thành trước khi giải phóng mặt bằng. Các
quy định về tái định cư cần phải có tính chất bắt buộc với chế tài, tránh trường hợp
quy định nửa vời nên muốn thực hiện hay không cũng được. Ví dụ như ta nên quy
định “cứng” là chỉ được thu hồi đất của người dân khi phương án tái định cư đã
được sự đồng thuận của đa số người dân đồng thời khu tái định cư đã được xây
dựng cơ sở hạ tầng đồng bộ, sẵn sàng để đưa vào sử dụng.
Thứ hai, Phải bố trí tái định cư thật sự tốt hơn chỗ ở cũ, phải tạo được tâm lý cho
người sử dụng đất là mình "được thu hồi đất" và "được tái định cư ", những vị trí
đẹp nhất, tốt nhất phải ưu tiên bố trí tái định cư để người dân có đất bị thu hồi được
hưởng lợi từ chính việc được thu hồi đất, chính sách thưởng tiến độ bàn giao mặt
bằng, thuê nhà tạm cư, hệ số chuyển đổi nghề.
Thứ ba, Cung cấp đủ thông tin và tư vấn cho các hộ gia đình bị ảnh hưởng: Một
trong những vấn đề chính trong quá trình tái định cư là việc cung cấp thông tin và
tư vấn cho các hộ gia đình bị ảnh hưởng. Việc này giúp các hộ gia đình hiểu rõ về
quyền lợi của mình, quy trình tái định cư và các sự lựa chọn có sẵn. Thông tin và
tư vấn cần được cung cấp bằng nhiều phương thức khác nhau, bao gồm hội thảo, tư
vấn cá nhân, tài liệu văn bản và truyền thông đại chúng.
Thứ tư, Quá trình thu hồi đất và tái định cư cần được thực hiện một cách công
bằng và công lý. Điều này đảm bảo rằng các hộ gia đình bị ảnh hưởng sẽ được đền
bù một cách hợp lý về tài sản, tiền bạc và các lợi ích khác mà họ mất đi do tái định
cư. Ngoài ra, quy trình phê duyệt và thực hiện quyết định tái định cư cần tuân thủ
các quy định pháp luật liên quan, đảm bảo không có sự lạm quyền hay vi phạm quyền của người dân.