Kỹ Thuật Lấy Cao Răng Bằng Máy Siêu Âm - Y2RHM Final Exam Notes. Môn Răng hàm mặt (Phenikaa) | Đại học Trường Đại học Phenika.

lOMoAR cPSD| 59561451
KỸ THUẬT LẤY CAO RĂNG BẰNG MÁY SIÊU ÂM
Đối tượng: sinh viên Y2RHM Thời lượng: 3 tiết
Giảng viên: Nguyễn Thùy Linh MỤC TIÊU
1. Chỉ định kỹ thuật lấy cao răng cho bệnh nhân bằng máy siêu âm.
2. Trình bày các bước kỹ thuật lấy cao răng bằng máy siêu âm
3. Trình bày kỹ thuật vô khuẩn và phương pháp bảo quản dụng cụ lấy cao răng
1. DỤNG CỤ LẤY CAO RĂNG
1.1. Dụng cụ lấy cao răng bằng tay
- Bộ Jacquette (hình 1, 2, 3).
- Cây đục (Chisel Scaler): lấy cao răng ở kẽ răng
- Cây Young good (Curette): lấy cao răng ở phía xa của răng
Dụng cụ cạo vôi răng Jacquette phía trước lOMoAR cPSD| 59561451 lOMoAR cPSD| 59561451
1.2. Máy lấy cao răng siêu âm
1.2.1. So sánh lấy cao răng bằng máy siêu âm so với lấy bằng tay: Ưu điểm
 Làm sạch túi quanh răng
 Thao tác lâm sàng nhanh, tiết kiệm thời gian
 Dễ đi sâu vào túi lợi và kẽ răng  Bơm rửa sạch
 An toàn trong điều trị và vô trùng  Ít gây tổn thương mô mềm hơn.
 Tiết kiệm thời gian và đỡ mỏi cho người làm thủ thuật. Nhược điểm: lOMoAR cPSD| 59561451
Không thể làm sạch hoàn toàn phần chân răng sâu dưới lợi.
1.2.2 Giới thiệu về máy Cavitron
Loại máy này sản sinh ra 25000 xung động cực nhỏ trong một giây tại điểm mút hoạt
động của đầu lấy cao răng, phối hợp với hiệu quả của dòng nước lạnh chảy qua sẽ giúp
làm sạch cả cao răng lắng đọng lâu ngày. Hệ thống điều khiển:
Tay cầm: mang đầu lấy cao siêu âm và truyền nặng lượng từ máy lấy cao sang đầu lấy cao.
Nút điều khiển tốc độ: quay theo chiều kim đồng hồ để tăng tốc độ và ngược lại. Nút
điều chỉnh dòng chảy của nước: vặn theo chiều kim đồng hồ sẽ làm giảm dòng chảy và ngược lại.
Bàn điều khiển bằng chân
tay cầm của máy Cavitron bobcat chấp nhận tất cả các đầu lấy cao Cavitron 25K Đầu lấy cao răng:
Các loại đầu lấy cao răng:
FSI 10/100/1000/classical P10 – nếu nhiều cao răng, chất bám ngoại lại dùng mức năng lượng cao trung bình.
Dùng mức năng lượng cao, trung bình.
Nếu ít cao, dưới lợi: FSI slimline (S/R/L) – dùng mức năng lượng thấp. lOMoAR cPSD| 59561451
Thân máy (Main Unit): Chứa các linh kiện điện tử và cơ khí điều khiển hoạt động của máy.
Bàn đạp (Foot Control): Điều khiển hoạt động của máy bằng cách nhấn bàn đạp. Ống
dẫn nước (Water Supply Hose): Cung cấp nước làm mát cho đầu siêu âm trong quá trình làm việc.
Đầu siêu âm (Ultrasonic Handpiece): Phần tiếp xúc trực tiếp với răng, tạo ra sóng siêu
âm để loại bỏ cao răng.
Đầu lấy cao răng (Insert Tips): Các đầu thay thế được thiết kế đặc biệt để làm sạch các vùng khác nhau của răng. lOMoAR cPSD| 59561451 1. Nguyên tắc
- Lấy sạch cao răng và chất bám dính bề măt.
- Đánh bóng đảm bảo bề mặt răng trơn láng sau khi lấy cao răng.
- Không gây tổn thương phần mềm xung quanh răng. 2. Chỉ định
- Lấy cao răng định kỳ 6 tháng/lần - Điều trị:  Viêm lợi do cao răng
 Điều trị khởi đầu trong phương thức điều trị viêm quanh răng. 3. Chống chỉ định
- Bệnh nhân đang có nhiễm trùng răng miệng.
- Bệnh nhân đang mắc bệnh toàn thân đang trong giai đoạn tiến triển: đái tháo đường, nhiễm trùng huyết…
4. Quy trình kỹ thuật lấy cao răng bằng máy siêu âm
Sau khi bệnh nhân được khám và đánh giá tình trạng cao răng, bác sĩ sẽ đưa ra kế hoạch điều trị cụ thể.
4.1 Chuẩn bị dụng cụ và người bệnh:
Chuẩn bị dụng cụ: Bộ khay khám
Máy lấy cao răng, chọn đầu lấy cao răng thích hợp.
Đài cao su hoặc dụng cụ đánh bóng.
Bột đánh bóng: Nupro (có mài với các độ mịn khác nhau, có hoặc không có fluoride). lOMoAR cPSD| 59561451
Thuốc bôi tê. Cốc và nước súc miệng.
Máy thổi cát: đơn lẻ hoặc gắn vào máy lất cao răng bằng siêu âm.
Chuẩn bị bệnh nhân và bác sĩ điều trị: Người bệnh:
- Giải thích cho người bệnh về quy trình kỹ thuật lấy cao răng bằng máy siêu âm để
người bệnh hợp tác tốt trong quá trình thực hiện thủ thuật.
- Bệnh nhân ngồi tựa lưng ghế 45 độ, đầu bệnh nhân có thể quay trái hoặc quay phải,
ngửa hoặc cúi tùy vị trí lấy cao răng.
- Chuẩn bị đầu hút nước bọt
- Bác sĩ đeo kính, khẩu trang, găng tay. Quy trình
 Chọn đầu lấy cao răng đã tiệt khuẩn phù hợp với từng vị trí của răng cần làm sạch: -
Đầu lấy cao răng nhọn: dùng cho mặt ngoài và mặt trong của các răng
trước hàm trên và hàm dưới -
Đầu lấy cao tròn: dùng cho mặt ngoài và mặt trong của các răng sau hàm trên và hàm dưới
 Mở van cung cấp nước cho toàn hệ thống
 Bật công tắc mở máy, đèn sáng báo hiệu máy mở
 Vặn nút tốc độ ở mức thấp nhất
 Vặn nút điều chỉnh nước ở mức cao nhất
 Quay tay cầm lên trên, ấn nút điều khiển chân cho tới khi thấy nước xuất hiện.
Để khoảng 2 phút cho nước tràn ra.
 Làm trơn vòng chữ O ở đầu lấy cao rnawg bằng nước trước khi đặt vào tay cầm,
ấn đầu lấy cao răng với một lực nhẹ nhàng.  Hoạt động hệ thống:
• Điều chỉnh hệ thống đảm bảo đủ dòng chảy.
• Đặt nút tốc độ tùy thuộc đầu lấy cao răng.
• Khi đầu lấy cao răng đặt vào miệng bệnh nhân thì môi, má, lưỡi phải chắn
không cho tiếp xúc, tránh tai nạn xảy ra khi máy hoạt động.
• Đặt đầu lấy cao răng vào vị trí lấy cao, ấn nút điều khiển chân khoảng 10
giây sau đó dừng khoảng 5 giây, tiếp tục ấn nút điều khiển chân.
• Đầu hút nước bọt phải hoạt động liên tục.
 Sau khi cao răng đã được lấy sạch, tiến hành đánh bóng bề mặt răng. Bác sĩ sử
dụng đài cao su, bột đánh bóng, tay khoan chậm tiến hành đánh bóng toàn bộ hai hàm răng. lOMoAR cPSD| 59561451
Hiện nay người ta sử dụng máy thổi cát để đánh bóng sau khi lấy cao răng. Lưu ý là
đầu phun cát để chếch so với bề mặt răng. Đặt đầu máy thổi cát vào vùng răng cần làm
sạch, điều chỉnh áp lực khí và nước phù hợp.
- Lưu ý không để đầu lấy quá lâu tại một điểm tránh gây tổn thương men răng Làm 2-3
phút rồi dừng lại kiểm tra xem đã hết mảng bám chưa nếu chưa thì tiếp tục quay tay
cầm đến khi hết mảng bám thì thôi.
Sau khi đã hết mảng bám thì chuyển sang bước đánh bóng:
- Cho thuốc đánh bóng vào chén nhỏ.
- Dùng đầu chổi cước nhúng vào thuốc đánh bóng rồi đưa lên từng chiếc răng một từ cổ
đến cạnh cắn theo thứ tự từ trái qua phải từ trên xuống dưới mỗi lần khoảng giây sau
đó chuyển sang chiếc khác cho đến khi hoàn tất cả hai hàm. lOMoAR cPSD| 59561451
- Khi đã hoàn tất việc đánh bóng thì yêu cầu bệnh nhân súc miệng lại bằng nước muối
sinh lý hoặc dung dịch sát khuẩn chuyên dụng dành cho nha khoa để loại bỏ hoàn toàn chất đánh bóng dư.
 Cho bệnh nhân súc miệng kỹ bằng nước sát khuẩn. Nước muối sinh lý hoặc chlorhexidine glucomate 2%.
 Cho bệnh nhân súc miệng bằng dung dịch Eosin 2% màu hồng trong 10 phút, sau đó
đánh giá lại tình trạng mảng bám trên bề mặt răng.  Hưỡng dẫn bệnh nhân vệ sinh
răng miệng, hẹn khám lại sau từ 3-6 tháng. lOMoAR cPSD| 59561451
Vị trí đồng hồ để tối ưu tư thế làm việc của bác sĩ
Các hình minh họa này thể hiện nhiều vị trí khác nhau của bác sĩ (ví dụ: vị trí 8 giờ, 11
giờ và từ 12 đến 1 giờ) so với bệnh nhân, giúp việc lấy cao răng và khám răng diễn ra hiệu quả hơn. lOMoAR cPSD| 59561451
Sơ đồ vị trí của bác sĩ và bệnh nhân lOMoAR cPSD| 59561451
Tư thế bác sĩ và bệnh nhân theo khái niệm Proprioceptive Derivation (Pd)
Sơ đồ này trình bày khái niệm Pd, nhấn mạnh tư thế cân bằng giữa bác sĩ và bệnh nhân
nhằm tăng cường sự thoải mái, giảm nguy cơ đau cơ xương và cải thiện hiệu quả thao tác. lOMoAR cPSD| 59561451
Tư thế bác sĩ – bệnh nhân khi làm sạch mặt răng trước
Hình trên – Figure 2-9: Mandibular Anterior Surfaces, TOWARD
Bề mặt răng trước hàm dưới, phía đối diện bác sĩ (TOWARD) •
Vị trí ngồi của bác sĩ: từ vị trí 8 giờ đến 9 giờ trên "mặt đồng hồ điều trị" (hình bên trái). •
Tư thế bệnh nhân: đầu hơi ngửa nhẹ, nằm ngang bụng bác sĩ. •
Vị trí làm việc: tập trung vào mặt trước các răng cửa hàm dưới, phía gần bác sĩ. •
Góc nhìn từ trên xuống: cho thấy bác sĩ thao tác ở vùng răng trước, phần gần của mặt ngoài hàm dưới.
Hình dưới – Figure 2-10: Maxillary Anterior Surfaces, TOWARD
Bề mặt răng trước hàm trên, phía đối diện bác sĩ (TOWARD) •
Vị trí ngồi của bác sĩ: từ vị trí 8 giờ đến 9 giờ (tương tự như hàm dưới). •
Tư thế bệnh nhân: ngửa đầu nhiều hơn, nằm ngang ngực bác sĩ. •
Vị trí làm việc: hướng đến các răng cửa hàm trên, mặt gần phía đối diện bác sĩ. •
Góc nhìn từ trên xuống: bác sĩ thao tác lên răng trước hàm trên ở vùng gần (hướng về bác sĩ). lOMoAR cPSD| 59561451 4
Tư thế bác sĩ – bệnh nhân khi làm sạch mặt xa của răng trước
Hình trên – Figure 2-11: Mandibular Anterior Surfaces, AWAY
Bề mặt xa của các răng trước hàm dưới (AWAY – hướng xa bác sĩ) •
Vị trí ngồi của bác sĩ: từ vị trí 11 giờ đến 1 giờ trên "mặt đồng hồ điều trị". •
Tư thế bệnh nhân: đầu ngửa nhẹ, nằm ngang bụng bác sĩ. •
Vị trí làm việc: tập trung vào mặt trong hoặc mặt ngoài phía xa của nhóm răng cửa hàm dưới. •
Minh họa bên phải: bác sĩ thao tác vào phía xa của nhóm răng cửa dưới, đối diện vị trí mình ngồi.
Hình dưới – Figure 2-12: Maxillary Anterior Surfaces, AWAY Bề
mặt xa của các răng trước hàm trên (AWAY – hướng xa bác sĩ) •
Vị trí ngồi của bác sĩ: cũng là từ vị trí 11 giờ đến 1 giờ. •
Tư thế bệnh nhân: đầu ngửa sâu hơn, nằm ngang ngực bác sĩ. •
Vị trí làm việc: tập trung vào các răng cửa hàm trên, mặt đối diện (xa) với vị trí ngồi của bác sĩ. •
Minh họa bên phải: bác sĩ thao tác với mặt trong của nhóm răng cửa trên, khu
vực không gần với mình (away). lOMoAR cPSD| 59561451 Vùng Răng Vị trí
BS ngồi Ghi chú 1 R18-R14 Mặt ngoài 9h Nghiêng trái Vùng Răng Vị trí
BS ngồi Ghi chú 2
R13-R23 Mặt ngoài 11-12h Môi kéo nhẹ 3 R23-R28 Mặt ngoài 9h Nghiêng phải ... ... Mặt trong 9-12h Tùy vùng 4 R38-R34 Mặt ngoài 9h Nghiêng phải 5
R33-R43 Mặt ngoài 11-12h Tránh xịt nước vào rìa cắn 6 R44-R48 Mặt ngoài 9h Nghiêng trái ... ... Mặt trong 9-12h
Đèn phản chiếu vào gương
3. MỘT SỐ LƯU Ý KHI SỬ DỤNG MÁY LẤY CAO RĂNG SIÊU ÂM
- Không được dùng đầu cạo răng có gắn nguồn nóng.
- Không được dùng máy lấy cao răng cho bệnh nhân có máy tạo nhịp tim.
- Đầu siêu âm phải luôn di chuyển liên tục, không để lâu tại một điểm trên mặt răng.
- Đầu siêu âm phải luôn tiếp xúc với nước.
- Khi sử dụng máy lấy cao răng siêu âm cần chú ý:
+ Bật công tắc nguồn điện của máy.
+ Điều chỉnh lượng nước chảy vào đầu cạo răng.
+ Điều chỉnh tần số rung của đầu cạo phù hợp với từng trường hợp cụ thể.
- Thông thường điều chỉnh tần số rung là 25KHz và thường ở mức trung bình hoặc thấp.
- Kiểm tra áp lực khí nén: áp lực khí nén tối đa là từ khoảng từ (20 đến) PSI tới (30 PSI).
- Kiểm tra hệ thống cấp nước: đảm bảo lượng nước chảy đều và đủ mạnh để làm mát
đầu cạo trong quá trình sử dụng.
- Tránh bày các vật dụng kỹ thuật lấy cao răng gần khu vực làm việc với bệnh nhân. -
Luôn giữ vệ sinh khu vực làm việc sạch sẽ, gọn gàng để tránh lây nhiễm chéo giữa các bệnh
4. BẢO QUẢN VÀ TIỆT TRÙNG
Sau khi lấy cao răng cho bệnh nhân xong, cần thực hiện các bước sau:
 Tháo đầu lấy cao răng ra khỏi máy. lOMoAR cPSD| 59561451
 Rửa đầu lấy cao răng bằng nước sạch
 Ngâm đầu lấy cao răng bằng dung dịch ampholysin B trong 30 phút, ngâm
tiếp bằng dung dịch endosporin 2% hoặc Cidex trong 60 phút để đảm bảo
diệt được cả vi khuẩn, virus và bào tử.
 Rửa lại bằng nước chín  Lau khô bọc giấy
 Hấp ướt ở nhiệt độ: 237 độ F/30 PSI trong 12 phút. Để chế độ khô 20-30 phút  Tắt máy
 Đóng van chảy nước vào máy vào cuối buổi làm việc TỰ LƯỢNG GIÁ
1. Trình bày các bước kỹ thuật lấy cao răng bằng máy siêu âm
2. Trình bày kỹ thuật vô khuẩn và phương pháp bảo quản dụng cụ lấy cao răng TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nha khoa cơ sở: Nha khoa mô phỏng thuốc và vật liệu nha khoa (Dùng cho sinh
viên răng hàm mặt). Tập 1, TS.Trần Ngọc Thành, NXB Giáo dục, 2020.
2. Bài giảng tiền lâm sàng RHM, Nguyễn Thị Cẩm Vân, Trung tâm đào tạo bệnh viện Bạch Mai.
3. Researchgate – nguồn ảnh.