-1-
M« t¶ M« t¶
Ngoµi nh÷ng thèng EFI, ESA, ISC, phÇn lín c¸c
thèng ®iÒu khiÓn ®éng c¬ ® trang bÞ c¸c hÖ thèng sau, mÆc ược
dï chóng kh¸c nhau gi÷a c¸c ®éng c¬,
TÊt c¶ nh÷ng hÖ thèng nµy ®Òu ® c ®iÒu khiÓn bëi ECU ®éng ượ
c¬.
• ETCS-i (Electronic Throttle Control System-intelligent – HÖ
thèng ®iÒu khiÓn bím ga ®iÖn tö - th«ng minh)
• VVT-i (Variable Valve Timing-intelligent – Thêi ®iÓm phèi
khÝ thay ®æi – Th«ng minh)
• VVTL-i (Variable Valve Timing and Lift-intelligent - Thêi
®iÓm phèi khÝ vµ hµnh tr×nh xup¸p thay ®æi – Th«ng minh)
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn sÊy nãng c¶m biÕn «xy/ c¶m biÕn tû lÖ
kh«ng khÝ nhiªn liÖu
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn ®iÒu hßa kh«ng khÝ
• §iÒu khiÓn qu¹t lµm m¸t
• ACIS (Acoustic Control Induction System – HÖ thèng n¹p
khÝ cã chiÒu dµi hiÖu dông thay ®æi)
• HÖ thèng AI (Air Injection – Phun khÝ) / HÖ thèng AS (Air
Suction – Hót khÝ)
• HÖ thèng kiÓm so¸t h¬i nhiªn liÖu
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn khÝ n¹p
• §¸nh gi¸ trÞ sè èctan
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn c¾t OD ECT
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn c¾t EGR
• T-VIS (Toyota-Variable Induction System – HÖ thèng n¹p
biÕn ®æi Toyota)
• HÖ thèng SCV (Swirl Control Valve – Van ®iÒu khiÓn xo¸y)
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn ¸p suÊt tuabin t¨ng ¸p
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn m¸y nÐn t¨ng ¸p
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn EHPS (Electro-Hydraulic Power
Steering – HÖ thèng trî lùc l¸i ®iÖn - thñy lùc)
(1/1)
HÖ thèng ETCS-i M« t¶
ETCS-i (HÖ thèng ®iÒu khiÓn bím ga ®iÖn - th«ng minh)
lµ mét hÖ thèng sö dông m¸y tÝnh ®Ó ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn
gãc më cña bím ga.
Gãc cña bím ga th«ng thêng ®îc ®iÒu khiÓn trùc
tiÕp ng d©y c¸p nèi tõ bµn ®¹p ga ®Õn bím ga ®Ó më vµ
®ãng nã. Trong hÖ thèng nµy, d©y c¸p ®îc lo¹i bá, vµ ECU
®éng c¬ dïng m«t¬ ®iÒu khiÓn bím ga ®Ó ®iÒu khiÓn gãc
cña bím ga ®Õn mét gi¸ trÞ tèi u t¬ng øng víi m c ®é ø
®¹p bµn ®¹p ga. Ngoµi ra, gãc cña bµn ®¹p ga ®îc
nhËn biÕt b»ng c¶m biÕn vÞ trÝ bµn ®¹p ga, vµ gãc më cña
bím ga ®îc nh n biÕt bëi c¶m biÕn trÝ bím ga. HÖ Ë
thèng ECTS-i bao gåm c¶m biÕn vÞ trÝ bím ga, ECU ®éng
h ng giã. h ng giã bao g m bím ga, m«t¬ ä ä å
®iÒu khiÓn bím ga, c¶m biÕn trÝ bím ga vµ c¸c ph n Ë
kh¸c.
(1/1)
-2-
CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng
CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña cæ häng giã
Nh trªn h×nh minh h a, h ng giã bao g m bím ga, ä ä å
c¶m biÕn trÝ bím ga dïng ®Ó ph¸t hiÖn gãc cña
bím ga, m«t¬ bím ga ®Ó ®ãng bím ga, vµ t
xo h i ®Ó tr bím ga vÒ mét vÞ trÝ cè ®Þnh. «t¬ bím ga å M
øng dông métt¬ ®iÖn mét chiÒu (DC) cã ®é nh¹y tèt vµ
tiªu thô Ýt n¨ng lîng.
ECU ®éng ®iÒu khiÓn ®é lín híng cña dßng ®iÖn
ch¹y ®Õn m«t¬ ®iÒu khiÓn bím ga, lµm quay hay gi÷ m«t¬,
vµ më vµ ®ãng bím ga qua mét côm b¸nh r¨ng gi¶m tèc.
Gãc më bím ga thùc ®îc ph¸t hiÖn b»ng mét c¶m biÕn
vÞ trÝ bím ga, th«ng sè ®ã ®îc ph¶n håi vÒ cho ECU
®éng c¬.
Khi dßng ®iÖn kh«ng ch¹y qua m«t¬, lß xo håi sÏ më bím
ga ®Õn mét vÞ trÝ cè ®Þnh (kho¶ng 7
O
). Tuy nhiªn, trong chÕ
®é kh«ng t¶i bím ga ®îc ®ãng l¹i nhá h¬n so víi vÞ trÝ
®Þnh.
Gîi ý:
hi ECU ®éng c¬ ph¸t hiÖn thÊy cã trôc trÆc, nã b t ® n K Ë Ì
b¸o hháng trªn ®ång h t¸pl« ®å ång thêi c¾t nguån ®Õn
m«t¬, nhng do bím ga ®îc gi÷ ë gãc më kho¶ng 7
O
,
xe v n cã thÓ ch¹y ®Õn n¬i an toµn. É
Nh÷ng kiÓu xe ®Çu tiªn cã hÖ thèng ETCS-i sö dông mét
ly hîp tõ gi÷a m«t¬ vµ bím ga, nã cã thÓ dïng ®Ó nèi
vµ ng¾t m«t¬.
(1/1)
-3-
C¸c chÕ ®é ®iÒu khiÓn
ETCS-i ®iÒu khiÓn gãc cña bím ga ®Õn gi¸ trÞ tèi u
nhÊt tïy theo møc ®é nhÊn cña bµn ®¹p ga.
1. §iÒu khiÓn ë chÕ ®é b×nh thêng, chÕ ®é c«ng suÊt
cao vµ chÕ ®é ®i ®êng tuyÕt
VÒ c¬ b¶n, ®éng c¬ sö dông chÕ ®é b×nh thêng, nhng
cã thÓ dïng c«ng t¾c ®iÒu khiÓn ®Ó chuyÓn sang chÕ ®é
c«ng suÊt cao hay ®i ®êng tuyÕt.
• §iÒu khiÓn chÕ ®é thêng
§©y lµ c®é ®iÒu khiÓn c¬ b¶n ®Ó duy tr× sù c©n b»ng
gi÷a tÝnh d vÔ Ën hµnh vµ chuyÓn ®éng ªm.
• §iÒu khiÓn chÕ ®é ®êng tuyÕt
ChÕ ®é ®iÒu khiÓn nµy gi÷ cho gãc më bím ga nhá h¬n
so víi chÕ ®é b×nh thêng ®Ó tr¸nh trît khi l¸i xe trªn
®êng tr¬n trît, nh ®êng cã tuyÕt r¬i.
• §iÒu khiÓn chÕ ®é c«ng suÊt cao
ë chÕ ®é nµy, bím ga lín h¬n so víi chÕ ®é b×nh
thêng. Do ®ã, chÕ ®é nµy mang l¹i c¶m gi¸c ®éng
®¸p ng ngay víi thao t¸c ®¹p ga vµ xe vø Ën hµnh m¹nh
mÏ h¬n so víi chÕ ®é thêng. ChÕ ®é nµy ch cã ë mét Ø
sè kiÓu xe.
(1/4)
2. §iÒu khiÓn m«men truyÒn lùc chñ ®éng
ChÕ ®é ®iÒu khiÓn nµy lµm cho gãc bím ga nhá
h¬n hay lín h¬n so víi gãc ®¹p cña bµn ®¹p ga ®Ó duy tr×
tÝnh t¨ng tèc ªm.
H×nh minh h a cho thÊy khi bµn ®¹p ga ®îc gi÷ ë mét vÞ ä
trÝ ®¹p nhÊt ®Þnh. §èi víi nh÷ng kiÓu xe kh«ng
thèng ®iÒu khiÓn m«men truyÒn lùc chñ ®éng, bím ga
®îc më ra gÇn nh ® ng bé víi chuyÓn ®éng cña bµn å
®¹p ga, nh v y, trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n, t¹o ra Ë
gia tèc d c xe G t¨ng ®ét ngét vµ sau ®ã gi¶m dÇn. ä
So víi xe ®ã, kiÓu xe ®iÒu khiÓn m«men truyÒn lùc
chñ ®éng, bím ga ®îc më dÇn ra sao cho gia tèc däc
xe G ng dÇn trong mét kho¶ng thêi gian u h¬n ®Ó
®¶m b¶o t¨ng tèc ªm.
( )2/4
-4-
3. C¸c ®iÒu khiÓn kh¸c
(1) §iÒu khiÓn tèc ®é kh«ng t¶i
Chøc n¨ng nµy ®iÒu khiÓn bím ga ë phÝa ®ãng ®Ó duy tr× tèc ®é kh«ng t¶i lý tëng.
(2) §iÒu khiÓn gi¶m va ®Ëp khi chuyÓn
Chøc n¨ng ®iÒu khiÓn nµy gi¶m gãc më cña bím ga vµ gi¶m m«men ®éng c¬ ® ng thêi víi ®iÒu khiÓn å
ECT khi hép sè tù ®éng chuyÓn sè ®Ó lµm gi¶m va ® p khi chuyÓn sè. Ë
(3) §iÒu khiÓn bím ga TRAC
NÕu b¸nh xe chñ ®éng bÞ trît qu¸ nhiÒu, nh lµ mét phÇn cña hÖ thèng TRAC, tÝn hiÖu yªu cÇu tõ ECU
®iÒu khiÓn trît sÏ ®ãng bím ga ®Ó gi¶m c«ng suÊt ®Ó t¨ng tÝnh æn ®Þnh cña xe vµ ®¶m b¶o ®îc lùc d n É
®éng.
(4) §iÒu khiÓn hç trî VSC
Chøc n¨ng nµy ®iÒu khiÓn gãc më bím ga b»ng ®iÒu khiÓn kÕt hîp víi ECU ®iÒu khiÓn trît ®Ó tËn dông
tèi ®a hiÖu qu¶ ®u khiÓn cña hÖ thèng VSC.
(5) §iÒu khiÓn ch¹y tù ®éng
Trong ®iÒu khiÓn ch¹y tù ®éng th«ng thêng, ECU ®iÒu khiÓn ch¹y tù ®éng më vµ ®ãng bím ga qua bé
chÊp hµnh ECU ®iÒu khiÓn ch¹y tù ®éng vµ d©y c¸p. Nhng víi hÖ thèng ETCS-i, ECU ®éng c¬, mµ bao
gåm ECU ®iÒu khiÓn ch¹y tù ®éng, s trùc tiÕp ®iÒu khiÓn gãc më bím ga qua ®iÒu khiÓn bím ga Ï
®Ó thùc hiÖn thao t¸c ®iÒu khiÓn ch¹y tù ®éng.
(3/4)
4. Chøc n¨ng dù phßng
• NÕu ECU ®éng c¬ ph¸t hiÖn thÊy cã trôc trÆc trong hÖ
thèng ETCS-i, nã bËt ®Ìn b¸o h háng trªn ®ång h å
t¸pl« ®Ó b¸o cho l¸i xe.
• C¶m biÕn vÞ trÝ bµn ®¹p ga cã m¹ch c¶m biÕn cho 2
thèng, chÝnh vµ phô. NÕu h háng x¶y ra trong mét m¹ch
c¶m biÕn, vµ ECU ph¸t hiÖn thÊy cã sù chªnh lÖch ®iÖn
¸p kh«ng b×nh thêng trong tÝn hiÖu gi÷a 2 m¹ch c¶m
biÕn, ECU ®éng c¬ s chuyÓn sang chÕ ®é ho¹t ®éng Ï
h¹n chÕ. Trong chÕ ®é ho¹t ®éng h¹n chÕ, m¹ch cßn l¹i
®îc sö dông ®Ó tÝnh to¸n gãc cña bµn ®¹p ga vµ xe v n Ë
hµnh víi gãc më bím ga h¹n chÕ h¬n so víi b×nh
thêng. Ngoµi ra, nÕu cã vÎ nh h háng x¶y ra trong c¶
hai m¹ch, ECU ®éng c¬ sÏ ®Æt bím ga ë tr¹ng th¸i
kh«ng t¶i. Lóc nµy xe ch cã thÓ ch¹y ë trong ph¹m vi Ø
kh«ng t¶i.
C¶m biÕn vÞ trÝ bím ga c ng ò 2 ch c¶m biÕn, chÝnh
vµ phô. NÕu h háng x¶y ra ë trong m¹ch c¶m biÕn, vµ
ECU ®éng c¬ ph¸t hiÖn thÊy ®iÖn ¸p kh«ng b×nh thêng
gi÷a m¹ch c¶m biÕn, ECU ®éng c¬ s2 Ï c¾t dßng ®iÖn
®Õn m«t¬ ®iÒu khiÓn bím ga vµ sau ®ã chuyÓn sang
chÕ ®é ho¹t ®éng h¹n chÕ. Lóc nµy bím ga ®îc më ë
gãc cè ®Þnh b»ng lß xo håi, vµ lîng phun nhiªn liÖu vµ
thêi ®iÓm ®¸nh löa ®îc ®iÒu khiÓn b»ng tÝn hiÖu bµn
®¹p ga. C«ng suÊt cña ®éng c¬ s bÞ h¹n chÕ ®i nhiÒu Ï
nhng xe v n cã thÓ ch¹y ®îc. É
Khi ECU ®éng c¬ ph¸t hiÖn thÊy cã h háng trong hÖ
thèng m«t¬ ®iÒu khiÓn bím ga, khi ®ã nã s ®iÒu khiÓn Ï
gièng nh khi cã h háng vÒ c¶m biÕn vÞ trÝ bím ga.
( )4/4
-5-
HÖ thèng VVT-i M« t¶
Th«ng thêng, thêi ®iÓm phèi khÝ ®îc cè ®Þnh, nh÷ng hÖ
thèng VVT-i sö dông ¸p suÊt thñy lùc ®Ó xoay trôc cam n¹p
lµm thay ®æi thêi ®iÓm phèi khÝ. §iÒu nµythÓ lµm t¨ng
c«ng suÊt, c¶i thiÖn tÝnh kinh tÕ nhiªn liÖu vµ gi¶m khÝ x¶ «
nhiÔm.
Nh trong h×nh minh h a, thèng nµy ®îc thiÕt ®Ó ä
®iÒu khiÓn thêi ®iÓm phèi khÝ b»ng c¸ch xoay trôc cam trong
mét ph¹m vi 40
O
so víi gãc quay a trôc khuûu ®Ó ®¹t
®îc thêi ®iÓm phèi khÝ tèi u cho c¸c ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng
cña ®éng dùa trªn tÝn hiÖu tõ c¸c c¶m biÕn. Thêi ®iÓm
phèi khÝ ®îc ®iÒu khiÓn nh sau.
(1/1)
• Khi nhiÖt ®é thÊp, khi tèc ®é thÊp ë t¶i nhÑ, hay khi
t¶i nhÑ
Thêi ®iÓm phèi khÝ cña trôc cam n¹p ®îc lµm tr l¹i vµ Ô
®é trïng lÆp xup¸p gi¶m ®i ®Ó gi¶m khÝ ch¹y ngîc l¹i
phÝa n¹p. §iÒu nµy lµm æn ®Þnh chÕ ®é kh«ng t¶i vµ c¶i
thiÖn tÝnh kinh tÕ nhiªn liÖu vµ tÝnh khëi ®éng.
• Khi t¶i trung b×nh, hay khi tèc ®é thÊp vµ trung b×nh
ë t¶i nÆng
Thêi ®iÓm phèi khÝ ®îc lµm sím lªn ®é trïng lÆp
xup¸p t¨ng lªn ®Ó t¨ng EGR néi bé vµ gi¶m mÊt m¸t do
b¬m. §iÒu nµy c¶i thiÖn « nhi m khÝ tÝnh kinh Ô
nhiªn liÖu. Ngoµi ra, cïng lóc ®ã thêi ®iÓm ®ãng xup¸p
n¹p ®îc ® y sím lªn ®Ó gi¶m hiÖn tîng quay ngîc È
khÝ n¹p l¹i ®êng n¹p vµ c¶i thiÖn hiÖu qu¶ n¹p.
• Khi tèc ®é cao vµ t¶i nÆng
Thêi ®iÓm phèi khÝ ®îc lµm sím lªn ®é trïng lÆp
xup¸p t¨ng lªn ®Ó t¨ng EGR néi bé vµ gi¶m mÊt m¸t do
b¬m. §iÒu nµy c¶i thiÖn « nhi m khÝ tÝnh kinh Ô
nhiªn liÖu. Ngoµi ra, cïng lóc ®ã thêi ®iÓm ®ãng xup¸p
n¹p ®îc ® y sím lªn ®Ó gi¶m hiÖn tîng quay ngîc È
khÝ n¹p l¹i ®êng n¹p vµ c¶i thiÖn hiÖu qu¶ n¹p.
Ngoµi ra, ®iÒu khiÓn ph¶n h i ®îc dông ®Ó gi÷ thêi ®iÓm å
phèi khÝ xup¸p n¹p thùc tÕ ë ®óng thêi ®iÓm tÝnh to¸n b»ng
c¶m biÕn vÞ trÝ trôc cam.
(1/1)
-6-
CÊu t¹o
Bé chÊp hµnh cña hÖ thèng VVT-i bao gåm bé ®iÒu khiÓn
VVT-i dïng ®Ó xoay trôc cam n¹p, ¸p suÊt dÇu dïng lµm lùc
xoay cho bé ®iÒu khiÓn VVT-i, vµ van ®iÒu khiÓn dÇu phèi
phÝ trôc cam ®Ó ®iÒu khiÓn ®êng ®i cña dÇu.
1. Bé ®iÒu khiÓn VVT-i
Bé ®iÒu khiÓn bao g m mét vá ®îc d n ®éng bëi xÝch å É
cam vµ c¸c c¸nh g¹t ®îc cè ®Þnh trªn trôc cam n¹p.
¸p suÊt dÇu göi phÝa lµm sím hay lµm muén trôc cam
n¹p s xoay c¸c c¸nh g¹t cña bé ®iÒu khiÓn VVT-i theo Ï
híng chu vi ®Ó thay ®æi liªn lôc thêi ®iÓm phèi khÝ cña
trôc cam n¹p.
Khi ®éng ngõng, trôc cam n¹p chuyÓn ®éng ®Õn tr¹ng
th¸i muén nhÊt ®Ó duy tr× kh¶ n¨ng khëi ®éng. hi ¸p K
suÊt dÇu kh«ng ®Õn ®iÒu khiÓn VVT-i ngay l p t c Ë ø
sau khi ®éng c¬ khëi ®éng, chèt h m s h m c¸c c¬ cÊu · Ï ·
ho¹t ®éng cña bé ®iÒu khiÓn VVT-i ®Ó tr¸nh tiÕng gâ.
Tham kh¶o:
Ngoµi lo¹i trªn, còng cã mét lo¹i mµ pÝtt«ng d c chuyÓn ä
theo híng trôc gi÷a c¸c then xo¾n cña b¸nh r¨ng bªn
ngoµi (t¬ng ng víi vá) b¸nh r¨ng trong (g¾n trùc ø
tiÕp vµo trôc cam) ®Ó lµm xoay trôc cam.
2. Van ®iÒu khiÓn dÇu pi khÝ trôc cam
Van ®iÒu khiÓn dÇu phèi khÝ trôc cam ho¹t ®éng theo sù
®iÒu khiÓn (Tû hiÖu dông) ECU ®éng ®Ó ®iÒu
khiÓn trÝ cña van èng ph©n phèi ¸p suÊt dÇu cÊp
®Õn bé ®iÒu khiÓn VVT-i ®Õ phÝa lµm sím hay lµm muén.
Khi ®éng c¬ ngõng ho¹t ®éng, thêi ®iÓm phèi khÝ xup¸p
n¹p ®îc gi÷ ë gãc muén tèi ®a.
(1/1)
-7-
Ho¹t ®éng
Van ®iÒu khiÓn dÇu phèi khÝ trôc cam chon ®êng dÇu ®Õn
bé ®iÒu khiÓn
VVT-i
t¬ng ng víi ®é lín dßng ®iÖn tõ ECU ø
®éng c¬. é ®iÒu khiÓn B
VVT-i quay
trôc cam n¹p t¬ng ng ø
víi vÞ trÝ n¬i mµ ®Æp ¸p suÊt dÇu vµo, ®Ó lµm sím, lµm muén
hoÆc duy tr× thêi ®iÓm phèi khÝ.
ECU ®éng c¬ tÝnh to¸n thêi ®iÓm ®ãng më xup¸p tèi u díi
c¸c ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng kh¸c nhau theo tèc ®é ®éng c¬, lu
lîng khÝ n¹p, vÞ trÝ bím ga nhiÖt ®é níc lµm m¸t ®Ó
®iÒu khiÓn van ®iÒu khiÓn dÇu phèi khÝ trôc cam. H¬n n÷a,
ECU dïng c¸c tÝn hiÖu tõ c¶m biÕn trÝ trôc cam vµ c¶m
biÕn vÞ trÝ trôc khuûu ®Ó tÝnh to¸n thêi ®iÓm phèi khÝ thùc tÕ
thùc hiÖn ®iÒu khiÓn ph¶n h i ®Ó ®¹t ®îc thêi ®iÓm phèi å
khÝ chu n. È
1. Lµm sím thêi ®iÓm phèi khÝ
Khi van ®iÒu khiÓn dÇu phèi khÝ trôc cam ®îc ®Æt ë trÝ
nh trªn h×nh v b»ng ECU ®éng c¬, ¸p suÊt dÇu t¸c ®éng Ï
lªn khoang c¸nh g¹t phÝa m sím thêi ®iÓm phèi khÝ ®Ó
quay trôc cam n¹p vÒ chiÒu lµm sím thêi ®iÓm phèi khÝ.
2. Lµm muén thêi ®iÓm phèi khÝ
Khi ECU ®Æt van ®iÒu khiÓn thêi ®iÓm phèi khÝ trôc cam ë vÞ
trÝ nh ch ra trong h×nh v , ¸p suÊt dÇu t¸c dông lªn khoang Ø Ï
c¸nh g¹t phÝa lµm muén thêi ®iÓm phèi khÝ ®Ó lµm quay trôc
cam n¹p theo chiÒu quay lµm muén thêi ®iÓm phèi khÝ.
-8-
3. Gi÷
ECU ®éng c¬ tÝnh to¸n gãc phèi khÝ chu n theo t×nh tr¹ng È
vËn hµnh
.
Sau khi ®Æt thêi ®iÓm phèi khÝ chu n, van ®iÒu khiÓn dÇu È
phèi khÝ trôc cam duy tr× ®êng dÇu ®ãng nh ®îc ch ra Ø
trªn h×nh v , ®Ó gi÷ thêi ®iÓm phèi khÝ hiÖn t¹i. Ï
(1/1)
HÖ thèng VVTL-i M« t¶
HÖ thèng VVTL-i dùa trªn hÖ thèng VVT-i vµ ¸p dông mét
cÊu ®æi vÊu cam ®Ó thay ®æi hµnh tr×nh cña xup¸p n¹p vµ
x¶. §iÒu nµy cho phÐp ®îc ®îc c«ng suÊt cao mµ kh«ng
¶nh hëng ®Õn tÝnh kinh tÕ nhiªn liÖu hay « nhiÔm khÝ x¶.
CÊu t¹o ho¹t ®éng b¶n cña thèng VVTL-i gièng
nh hÖ thèng VVT-i. ViÖc chuyÓn gi÷a hai u cam cã hµnh
tr×nh kh¸c nhau ®îc dông ®Ó thay ®æi hµnh tr×nh cña
xup¸p.
C¬ cÊu chuyÓn vÊu cam, ECU ®éng c¬ chuyÓn gi÷a vÊu 2
cam b»ng van ®iÒu khiÓn dÇu VVTL dùa trªn c¸c tÝn hiÖu tõ
c¶m biÕn nhiÖt ®é níc lµm m¸t c¶m biÕn trÝ trôc
khuûu.
(1/1)
-9-
CÊu t¹o
C¸c ph n cÊu thµnh hÖ thèng VVTL-i gÇn gièng nh Ë
nh÷ng bé ph n cña thèng VVT-i. Nh÷ng ph n ®Æc Ë Ë
biÖt cho hÖ thèng VVTL-i lµ van ®iÒu khiÓn dÇu cho VVTL,
c¸c trôc cam vµ cß mæ.
1. Van ®iÒu khiÓn dÇu cho VVTL
Van ®iÒu khiÓn dÇu cho VVTL ®iÒu khiÓn ¸p suÊt dÇu
cÊp ®Õn phÝa cam tèc ®é cao cña cÊu chuyÓn vÊu
cam b»ng thao t¸c ®iÒu khiÓn trÝ van èng do ECU ®éng
c¬ thùc hiÖn.
2. Trôc cam vµ cß mæ
§Ó thay ®æi hµnh tr×nh xup¸p, trôc cam lo¹i vÊu 2
cam, vÊu cam tèc ®é thÊp vÊu cam tèc ®é cao, cho
mçi xylanh.
C¬ cÊu chuyÓn vÊu cam ®îc l¾p bªn trong cß mæ gi÷a
xup¸p vÊu cam. ¸p suÊt dÇu van ®iÒu khiÓn dÇu
cña VVTL ®Õn l dÇu trong cß mæ, ¸p suÊt nµy ®ç Èy
chèt h m bªn díi chèt ®Öm. Nã cè ®Þnh chèt ®Öm Ên ·
khíp cam tèc ®é cao.
Khi ¸p suÊt dÇu ngõng t¸c dông, chèt h m ®îc tr¶ vÒ ·
b»ng lùc cña xo vµ chèt ®Öm ®îc tù do. §iÒu nµy lµm
cho chèt ®Öm cã thÓ di chuyÓn do theo híng th ng ¼
®øng vµ v« hiÖu hãa vÊu cam tèc ®é cao.
(1/1)
-10-
Ho¹t ®éng
Trôc cam n¹p vµ x¶ cã c¸c vÊu cam víi hµnh tr×nh kh¸c 2
nhau cho tõng xylanh, vµ ECU ®éng c¬ chuyÓn nh÷ng vÊu
cam nµy thµnh vÊu cam ho¹t ®éng b»ng ¸p suÊt dÇu.
1. Tèc ®é thÊp vµ trung b×nh (tèc ®é ®éng c¬: díi
6000 v/p)
Nh trong h×nh minh h a ë trªn, van ®iÒu khiÓn dÇu më ä
phÝa x¶. Do ®ã, ¸p suÊt dÇu kh«ng t¸c dông lªn c¬ cÊu
chuyÓn vÊu cam.
Nh trong h×nh minh h a ë díi, ¸p suÊt dÇu kh«ng t¸c ä
dông lªn chèt h m. Do ®ã, chèt h m b Ên b»ng lß xo · · ä
håi theo híng nh¶ khãa. Nh v y, chèt ®Öm s lÆp l¹i Ë Ï
chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn hiÖu hãa. Do ®ã, s d n Ï É
®éng xup¸p b»ng cam tèc ®é thÊp vµ trung b×nh.
(1/2)
2. Tèc ®é cao (Tèc ®é ®éng c¬: trªn 6,000 v/p/nhiÖt ®é
níc lµm m¸t.: cao h¬n 60C)
Nh trong h×nh v bªn trªn, phÝa x¶ cña van ®iÒu khiÓn Ï
dÇu ®îc ®ãng l¹i sao cho ¸p suÊt dÇu t¸c dông lªn phÝa
cam tèc ®é cao cña c¬ cÊu chuyÓn vÊu cam.
Lóc nµy, nh trong h×nh minh h a bªn díi, bªn trong ä
m«t, ¸p suÊt dÇu Ên chèt h·m bªn díi chèt ®Öm ®Ó gi÷
chèt ®Öm vµ cß . Do ®ã, cam tèc ®é cao Ên xuèng cß
mæ tr íc khi cam tèc ®é thÊp vµ trung b×nh tiÕp xóc víi ý
con l¨n. Nã dÉn ®éng c¸c xup¸p b»ng cam tèc ®é cao.
Lóc nµy, ECU ®éng c¬ ® ng thêi ph¸t hiÖn r»ng vÊu cam å
®· ®îc chuyÓn sang u cam tèc ®é cao dùa trªn tÝn
hiÖu tõ c«ng t¾c ¸p suÊt dÇu.
( )2/2
-11-
C¸c chøc n¨ng ®iÒu khiÓn kh¸c
HÖ thèng ®iÒu khiÓn bé sÊy nãng c¶m biÕn «xy/c¶m
biÕn tû lÖ kh«ng khÝ nhiªn liÖu
Kn¨ng ph¸t hiÖn cña c¶m biÕn «xy vµ c¶m biÕn AF gi¶m
®i ë nhiÖt ®é thÊp (díi 400
O
C). Do ®ã, mét c¶m biÕn «xy
vµ c¶m biÕn AF ®îc trang bÞ mét bé sÊy ®Ó sÊy nãng c¸c
phÇn tö ®o.
ECU ®éng c¬ ®iÒu khiÓn ®é lín cña dßng ®iÖn bé sÊy theo
khèi lîng khÝ n¹p tèc ®é ®éng c¬. Nèi theo mét c¸ch
kh¸c, khi t¶i cña ®éng c¬ nhê vµ nhiÖt ®é khÝ x¶ thÊp, ®é lín
cña dßng ®iÖn ch¹y ®Õn bé sÊy t¨ng lªn ®Ó duy tr× hiÖu qu¶
cña c¶m biÕn. Tuy nhn, khi t¶i ®éng c¬ vµ nhiÖt ®é cña khÝ
x¶ t¨ng lªn, bé sÊy ngõng ho¹t ®éng hay ®é lín cña dßng
®iÖn ch¹y qua bé sÊy gi¶m ®i.
(1/1)
HÖ thèng ®iÒu khiÓn ®iÒu a kh«ng khÝ
ECU ®éng c¬ t¾t m¸y nÐn A/C theo ®iÒu kiÖn l¸i xe ®Ó duy
tr× tÝnh n¨ng chuyÓn ®éng tèt kn¨ng t¨ng tèc. VÝ dô,
khi ®ét ngét t¨ng tèc ë tèc ®é ®éng c¬ thÊp, ECU ®éng
t¾t m¸y nÐn A/C tïy theo tèc ®é xe, tèc ®é ®éng c¬, trÝ
bím ga vµ ¸p suÊt ®êng èng n¹p hay lîng khÝ n¹p. 2
lo¹i hÖ thèng ®iÒu khiÓn ®iÒu hßa kh«ng khÝ.
Mét lo¹i ®iÒu khiÓn trùc tiÕp ho¹t ®éng cña ®iÒu hßa kh«ng
khÝ qua bé khuyÕch ®¹i A/C. ECU ®éng c¬ göi tÝn hiÖu ACT
®Õn bé khuyÕch ®¹i A/C ®Ó ng¾t ly hîp tõ cña m¸y nÐn A/C.
Nãi theo c¸ch kh¸c, ECU ®éng c¬ trùc tiÕp ®iÒu khiÓn ho¹t
®éng cña ®iÒu hßa kh«ng khÝ b»ng c¸ch ®iÒu khiÓn r¬le ly
hîp tõ.
Víi mét sè kiÓu ®éng c¬, sau khi c«ng t¾c ®iÒu hßa kh«ng
khÝ ®îc b t lªn, ho¹t ®éng cña ly hîp tõ bÞ trË Ô mét lóc. Lóc
nµy, ECU ®éng c¬ më vµ ISC ®Ó t¨ng tèc ®é ®éng c¬ nh»m
tr¸nh cho tèc ®é ®éng c¬ kh«ng gi¶m xuèng khi m¸y nÐn
®iÒu hßa ho¹t ®éng. Ch c n¨ng tr nµy ®îc g i ®iÒu ø Ô ä
khiÓn tr m¸y nÐn ®iÒu hßa kh«ng khÝ. Ô
(1/1)
-12-
§iÒu khiÓn qu¹t lµm m¸t
nhiÒu kiÓu ®iÒu khiÓn qu¹t m m¸t ngoµi kiÓu trong h×nh
minh häa. §Õn nay, tèc ®é qu¹t ®îc ®iÒu khiÓn b»ng ®iÒu
khiÓn c«ng c nhiÖt ®é níc lµm m¸t vµ r¬le qu¹t. HiÖn t¹i,
mét sè ECU ®éng c¬ ®iÒu khiÓn r¬le qu¹t ®Ó ®iÒu khiÓn tèc
®é qu¹t, hay ECU qu¹t lµm m¸t ®Ó ®iÒu khiÓn tèc ®é qu¹t.
L-u ý:
Nh trong h×nh minh h a, ho¹t ®éng tèc ®é thÊp s gi¶m ä Ï
®iÖn ¸p cÊp ®Õn m«t¬ b»ng c¸ch sö dông mét ®iÖn trë
m¾c nèi tiÕp vµo m¹ch ®Ó gi¶m tèc ®é qu¹t, hay 2 m«t¬
®îc m¾c nèi tiÕp ®Ó gi¶m tèc ®é qu¹t.
(1/1)
HÖ thèng ACIS (Acoustic Control Induction System –
HÖ thèng n¹p cã chiÒu dµi hiÖu dông thay ®æi)
HÖ thèng ACIS thay ®æi chiÒu dµi hiÖu dông cña ®êng èng
n¹p ®Ó t¨ng c«ng suÊt trªn ph¹m vi ng tõ tèc ®é thÊp ®Õn
tèc ®é cao. HÖ thèng nµy sö dông mét van ®iÒu khiÓn khÝ
n¹p ®Ó chia ®êng èng n¹p thµnh 2 ®o¹n cho phÐp thay
®Ó chiÒu dµi hiÖu dông cña ®êng èng n¹p phï hîp víi tèc
®é ®éng c¬ vµ gãc më bím ga. Cã vµi lo¹i ACIS. VÝ dô sö
dông ë ®©y lµ lo¹i cho ®éng c¬ 3UZ-FE.
1. CÊu t¹o
C¸c bé phËn chÝnh cña hÖ thèng ®îc m« t¶ nh sau.
(1)
Van ®iÒu khiÓn khÝ n¹p
Van ®iÒu khiÓn khÝ n¹p n»m trong khoang khÝ n¹p,
®îc ®ãng ®Ó thay ®æi chiÒu dµi hiÖu dông cña
®êng èng n¹p thµnh tr¹ng th¸i. 2
(2) Van VSV
Tïy theo tÝn hiÖu ACIS tõ ECU ®éng c¬, VSV ®iÒu khiÓn
chËn kh«ng, ®ãng vai trß ngu n ®éng lùc ®Ó v n hµnh å Ë
chÊp hµnh cña van ®iÒu khiÓn khÝ n¹p.
(3) B×nh ch©n kh«ng
B×nh ch©n kh«ng l¾p mét van mét chiÒu. lu
ch©n kh«ng t¸c dông lªn bé chÊp hµnh sao cho van ®iÒu
khiÓn khÝ n¹p cã thÓ ®ãng i hoµn toµn th m chÝ ë tr¹ng Ë
th¸i ch©n kh«ng thÊp.
(1/2)
-13-
2. Ho¹t ®éng
(1) Khi van ®iÒu khiÓn n¹p khÝ ®ãng (VSV ON)
K úhi ECU ®éng bËt van VSV ®Ó phï hîp víi chu k
dao ®éng dµi, ch©n kh«ng ®îc cÊp ®Õn mµng bé chÊp
hµnh. Nã ®ãng van ®iÒu khiÓn. §iÒu ®ã kÐo dµi chiÒu dµi
hiÖu dông cña ®êng èng n¹p, n©ng cao hiÖu qu¶ n¹p
khÝ vµ c«ng suÊt ë ph¹m vi tèc ®é thÊp vµ trung b×nh do
hiÖu ng dao ®éng cña kh«ng khÝ. ø
(2) Khi van ®iÒu khiÓn n¹p khÝ më (VSV OFF)
Khi ECU ®éng c¬ t¾t van VSV ®Ó phï hîp víi chu k dao ú
®éng ng¾n, ¸p suÊt khÝ quyÓn ®îc cÊp ®Õn mµng
chÊp hµnh, më van ®iÒu khiÓn. Khi van ®iÒu khiÓn më ra,
chiÒu dµi hiÖu dông a ®êng èng n¹p ®îc rót ng¾n
l¹i, nã t¹o ra hiÖu qu¶ n¹p kh«ng khÝ tèi ®a ®Ó t¨ng c«ng
suÊt ë d¶i tèc ®é cao.
(2/2)
HÖ thèng ®iÒu khiÓn AI (Air Injection) /AS (Air Suction)
thèng ®iÒu khiÓn AI/AS mét thèng cung cÊp
kh«ng khÝ vµo ®êng èng x¶ ®Ó ®èt ch¸y l¹i khÝ cha ch¸y
hÕt trong khÝ nh»m gi¶m khÝ « nhi m HC CO. Ô
chªnh lÖch gi÷a hai hÖ thèng nµy lµ hÖ thèng ®iÒu khiÓn AI
dông b¬m ®Ó cung cÊp c ng bì øc kh«ng khÝ cßn
thèng ®iÒu khiÓn AS dông ®é ch©n kh«ng trong ®êng
èng ®Ó hót kh«ng khÝ vµo. thèng ®iÒu khiÓn AI s Ï
®îc m« t¶ ë ®©y.
HÖ thèng nµy ®îc v n hµnh b»ng ECU ®éng c¬ khi khÝ x¶ Ë
« nhi m CO vµ HC t¨ng lªn khi ®éng c¬ nguéi vµ xe ®ang Ô
gi¶m tèc. thèng thèng nµy kh«ng dông díi bÊt kú
®iÒu kiÖn nµo kh¸c.
Khi tÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng xuÊt hiÖn, ECU ®éng c¬
sÏ kÝch ho¹t b¬m kh«ng khÝ ®iÖn ® ng thêi víi van VSV ®Ó å
cÊp ®é ch©n kh«ng ®êng èng n¹p vµo van phun khÝ.
më khoang ®Ó cÊp kh«ng khÝ nÐn vµo ®êng èng x¶.
ECU ®éng c¬ dù tÝnh tæng thÓ tÝch khÝ ®i qua T C dùa trªn W
tÝn hiÖu tõ c¶m biÕn lu lîng khÝ n¹p.
Tham kh¶o:
HÖ thèng ®iÒu khiÓn AI tríc ®©y gi÷a cho b¬m khi lu«n
ho¹t ®éng. Do ®ã, t ASV (Van chuyÓn kh«ng khÝ)
®îc dông thay cho van phun khÝ ®Ó hót kh«ng khÝ
nÐn khi hÖ thèng kh«ng ho¹t ®éng.
(1/1)
-14-
HÖ thèng kiÓm so¸t h¬i nhiªn liÖu
thèng kiÓm so¸t h¬i nhiªn liÖu ng n kh«ng cho nhiªn ·
liÖu bay h¬i tõ b×nh nhiªn liÖu x¶ vµo trong khÝ quyÓn b»ng
c¸ch lµm cho h¬i nhiªn liÖu t¹m thêi hÊp thô b»ng l c ä
than ho¹t tÝnh. H i nµy sau ®ã ®îc ®a vµo ®èt ch¸y sau â
khi ®éng c¬ ® nãng lªn. ·
CÊu t¹o
HÖ thèng kiÓm so¸t h¬i nhiªn liÖu cã c¸c ®êng èng vµ van
gi÷a l c khÝ, ®êng èng n¹p, bé lä äc than ho¹t tÝnh vµ b×nh
x¨ng nh trong h×nh minh häa.
Chóng ®îc sö dông ®Ó më vµ ®ãng VSV v.v. ®Ó cho phÐp
ECU ®éng c¬ ®iÒu khiÓn sù chuyÓn ®éng cña h¬i nhiªn liÖu
trong toµn bé hÖ thèng.
(1/2)
Tham kh¶o
Gi¸m s¸t
Mét lo¹t c¸c ho¹t ®éng gi¸m s¸t ®îc thùc hiÖn khi c¶m
biÕn nhiÖt ®é kh«ng khÝ vµ c¶m biÕn nhiÖt ®é níc lµm m¸t
cho thÊy c¸c gi¸ trÞ gièng nhau, nh khi khëi ®éng ®éng c¬
l¹nh.
ECU ®éng c¬ sö dông c¶m biÕn ¸p suÊt h¬i ®Ó liªn tôc theo
dâi ¸p suÊt b×nh nhiªn liÖu vµ khi cã trôc trÆc ph¸t hiÖn thÊy
trong ¸p suÊt, m DTC ®îc lu trong nhí ® n b¸o h · Ì ý
háng ®îc b t ON ®Ó b¸o cho l¸i xe. Ë
ECU ®éng ®ãng van ®ãng bé l c than ho¹t tÝnh vµ më ä
van m s¹ch van chuyÓn ¸p suÊt ®Ó cÊp ch©n kh«ng
cho toµn thèng. hi cÊp ®ñ ®é ch©n kh«ng, ECU K
®éng c¬ ®ãng van lµm s¹ch ®Ó ®ãng c¸c khoang trªn toµn
hÖ thèng. Sau ®ã, ECU ®éng c¬ thùc hiÖn viÖc gi¸m s¸t ®Ó
kiÓm tra r khi ¸p suÊt thèng ®îc t¨ng dÇn ®Õn ®é Ø
ch©n kh«ng cè ®Þnh. ECU ®éng sau ®ã v n hµnh c¸c van Ë
theo tr×nh tù van ®ãng bé l c than ho¹t tÝnh vµ sau ®ã van ä
chuyÓn ¸p suÊt, vµ sau ®ã x¸c ®Þnh sù thay ®æi ¸p suÊt ®Ó
xem VSV cã tèt hay kh«ng.
(1/1)
-15-
Ho¹t ®éng
ßng lµm s¹ch D
Khi ®éng c¬ ®¹t ®îc c¸c ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, ECU ®éng
VSV (cho van ®ãng l c than ho¹t tÝnh) ®ä ång
thêi ®iÒu khiÓn van VSV (cho EVAP) b»ng ®iÒu khiÓn
theo hiÖu dông cña xung. §iÒu nµy lµm cho ®é
ch©n kh«ng cña ®êng èng n¹p më van khÝ vµo vµ cho
phÐp khÝ hÊp thô bëi l c than ho¹t tÝnh cïng víi kh«ng ä
khÝ l c giã ®i vµo ®êng èng n¹p qua van VSV (cho ä
van ®ãng bé l c than ho¹t tÝnh). ä
ECU ®éng c¬ sö dông ®iÒu khiÓn theo hÖ sè hiÖu dông
cho VSV (cho EVAP) ®Ó ng n dßng lµm s¹ch qu¸ nhiÒu ·
khi kh«ng t¶i c¸c chÕ ®é kh¸c, h háng ®éng khÝ
x¶ kÐm ®i.
( )2/2
HÖ thèng ®iÒu khiÓn khÝ n¹p
HÖ thèng ®iÒu khiÓn khÝ n¹p ®îc chia thµnh ®êng vµo 2
läc khÝ, mét trong hai ®êng vµo nµy cã l¾p mét van, nã
®ãng ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ n¹p kh«ng khÝ phï hîp víi
tèc ®é ®éng . §iÒu nµy lµm gi¶m tiÕng ån n¹p ë d¶i tèc ®é
thÊp.
1. CÊu t¹o
thèng nµy bao g m van ®iÒu khiÓn n¹p khÝ bªn å
trong ®êng n¹p khÝ, van VSV ®Ó ®iÒu khiÓn ch©n kh«ng
dïng lµm ngu n d n ®éng van t chiÒu ®Ó ng¨n å É
kh«ng khÝ trong khÝ quyÓn kh«ng l t vµo trong khoang ä
n¹p khÝ.
2. Ho¹t ®éng
Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng ë d¶i tèc ®é thÊp ®Õn trung b×nh,
ECU ®éng c¬ ®ãng van ®iÒu khiÓn n¹p khÝ. §iÒu nµy lµm
cho viÖc n¹p khÝ ch di n ra ë t phÝa, lµm gi¶m Ø Ô
tiÕng n n¹p. å
Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng ë d¶i tèc ®é cao, ECU ®éng
van ®iÒu khiÓn khÝ n¹p ®Ó cho phÐp kh«ng khÝ hót
vµo ®êng n¹p khÝ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ n¹p 2
kh«ng khÝ.
(1/1)
-16-
C¸c chøc n¨ng ®iÒu khiÓn kh¸c
Nh÷ng hÖ thèng sau ®©y còng ®îc ®iÒu khiÓn b»ng ECU ®éng c¬.
1. NhËn biÕt trÞ sè èctan cña nhiªn liÖu
Tïy theo kiÓu xe, ECU ®éng c¬ x¸c ®Þnh trÞ sè èctan cña x¨ng ®ang sö dông tõ tÝn hiÖu c¶m biÕn tiÕng g â
®éng c¬ vµ sau ®ã chuyÓn s¬ ® ®¸nh löa bªn trong thµnh å “X·ng tèt hay “X·ng thêng phï hîp víi lo¹i
x¨ng ®ang sö dông.
2. HÖ thèng ®iÒu khiÓn c¾ t ECT OD
§Ó duy tr× tÝnh n¨ng chuyÓn ®éng vµ t¨ng tèc tèt, ECU ®éng c¬ göi tÝn hiÖu c¾t OD ®Õn ECU ECT dùa trªn
tÝn hiÖu c¶m biÕn nhiÖt ®é níc lµm m¸t c¶m biÕn tèc ®é xe ®Ó ng¨n kh«ng cho hép ®éng
chuyÓn sang sè truyÒn t¨ng. Ngoµi ra, ë t®éng c¬, ECU ®éng göi tÝn hiÖu c¾t ®Õn ECU ECT.3
3. HÖ thèng ®iÒu khiÓn c¾ t EGR
thèng nµy t¾t EGR (tuÇn hoµn khÝ x¶) ®Ó duy tr× tÝnh n¨ng chuyÓn ®éng khi ®éng c¬ ®ang h©m nãng, khi
l¸i xe víi tèc ®é cao v.v.
4. HÖ thèng T-VIS (HÖ thèng n¹p tiÕt diÖn thay ®æi)
Mét van ®îc ®Æt ë mét trong hai ®êng n¹p cña m i xylanh ®Ó ®ãng van khi tèc ®é ®éng c¬ thÊp vµ më ç
van khi tèc ®é ®éng c¬ cao. §iÒu nµy n©ng cao tÝnh n¨ng cña ®éng c¬ ë c¶ d¶i tèc ®é thÊp vµ tèc ®é cao.
5. HÖ thèng SCV (Van ®iÒu khiÓn xo¸y lèc)
Mét van ®îc ®Æt trªn mét trong 2 ®êng n¹p cña tõng xylanh ®Ó ®ãng van khi tèc ®é ®éng c¬ thÊp vµ
van khi tèc ®é ®éng cao nh»m n©ng cao tÝnh n¨ng cña ®éng ë c¶ d¶i tèc ®é thÊp tèc ®é cao. Ngoµi
ra, cæng n¹p kh¸c cã h×nh d¹ng sao cho diÖn tÝch mÆt c¾t ngang gi¶m dÇn vÒ phÝa tríc ®Ó t¨ng tèc ®é
dßng ch¶y cña dßng khÝ khi ®i qua nã.
§iÒu nµy lµm cho kh«ng khÝ n¹p xo¸y trong xylanh t¨ng hiÖu qu¶ ch¸y vµ n©ng cao tÝnh kinh tÕ nhiªn liÖu
ë d¶i tèc ®é thÊp.
6. HÖ thèng ®iÒu khiÓn ¸p suÊt tuabin t¨ng ¸p
B»ng c¸ch ®iÒu khiÓn ¸p suÊt t¨ng ¸p t¸c dông lªn bé chÊp hµnh cña van x¶ ¸p, hÖ thèng ®iÒu khiÓn ¸p
suÊt tuabin t¨ng ¸p khÝ n¹p. Nã n©ng cao c«ng suÊt ®éng c¬ ® ng thêi duy tr× ®é bÒn cña ®éng c¬ v× v y å Ë
n©ng cao kh¶ n¨ng t¶i.
7. HÖ thèng ®iÒu khiÓn m¸y nÐn t¨ng ¸p
HÖ thèng nµy ®iÒu khiÓn tÊt c¶ liªn quan ®Õn m¸y nÐn t¨ng ¸p, nh khëi ®éng vµ ngõng m¸y nÐn, më vµ
®ãng khoang kh«ng khÝ khi m¸y nÐn ngõng.
8. HÖ thèng ®iÒu khiÓn EHPS (Electro-Hydraulic P wo er steering – HÖ thèng l¸i trî lùc thñy lùc - ®iÖn)
HÖ thèng nµy ch trªn nh÷ng xe cã hÖ thèng EHPS sö dông m«t t ®iÖn ®Ó d n ®éng b¬m c¸nh g¹t. Ø â É
thèng nµy ®iÒu khiÓn tèc ®é a m« t b¬m c¸nh g¹t. VÝ dô, b¬m c¸nh g¹t ®îc ngõng l¹i ®Ó ®¶m b¶o tÝnh â
khëi ®éng hay tr¸nh cho ®éng c¬ chÕt m¸y khi ®éng c¬ cßn nguéi hay tèc ®é ®éng c¬ ®Æc biÖt thÊp.
(1/1)

Preview text:

M« t¶ M« t¶
Ngoµi nh÷ng hÖ thèng EFI, ESA, vµ ISC, phÇn lín c¸c hÖ
thèng ®iÒu khiÓn ®éng c¬ ®ược trang bÞ c¸c hÖ thèng sau, mÆc
dï chóng kh¸c nhau gi÷a c¸c ®éng c¬,
TÊt c¶ nh÷ng hÖ thèng nµy ®Òu ®ược ®iÒu khiÓn bëi ECU ®éng c¬.
• ETCS-i (Electronic Throttle Control System-intel igent – HÖ
thèng ®iÒu khiÓn bím ga ®iÖn tö - th«ng minh)
• VVT-i (Variable Valve Timing-intel igent – Thêi ®iÓm phèi
khÝ thay ®æi – Th«ng minh)
• VVTL-i (Variable Valve Timing and Lift-intel igent - Thêi
®iÓm phèi khÝ vµ hµnh tr×nh xup¸p thay ®æi – Th«ng minh)
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn sÊy nãng c¶m biÕn «xy/ c¶m biÕn tû lÖ kh«ng khÝ nhiªn liÖu
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn ®iÒu hßa kh«ng khÝ
• §iÒu khiÓn qu¹t lµm m¸t
• ACIS (Acoustic Control Induction System – HÖ thèng n¹p
khÝ cã chiÒu dµi hiÖu dông thay ®æi)
• HÖ thèng AI (Air Injection – Phun khÝ) / HÖ thèng AS (Air Suction – Hót khÝ)
• HÖ thèng kiÓm so¸t h¬i nhiªn liÖu
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn khÝ n¹p
• §¸nh gi¸ trÞ sè èctan
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn c¾t OD ECT
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn c¾t EGR
• T-VIS (Toyota-Variable Induction System – HÖ thèng n¹p biÕn ®æi Toyota)
• HÖ thèng SCV (Swirl Control Valve – Van ®iÒu khiÓn xo¸y)
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn ¸p suÊt tuabin t¨ng ¸p
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn m¸y nÐn t¨ng ¸p
• HÖ thèng ®iÒu khiÓn EHPS (Electro-Hydraulic Power
Steering – HÖ thèng trî lùc l¸i ®iÖn - thñy lùc) (1/1) HÖ thèng ETCS-i M« t¶
ETCS-i (HÖ thèng ®iÒu khiÓn bím ga ®iÖn tö - th«ng minh)
lµ mét hÖ thèng sö dông m¸y tÝnh ®Ó ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn gãc më cña bím ga.
Gãc më cña bím ga th«ng thêng ®îc ®iÒu khiÓn trùc
tiÕp b»ng d©y c¸p nèi tõ bµn ®¹p ga ®Õn bím ga ®Ó më vµ
®ãng nã. Trong hÖ thèng nµy, d©y c¸p ®îc lo¹i bá, vµ ECU
®éng c¬ dïng m«t¬ ®iÒu khiÓn bím ga ®Ó ®iÒu khiÓn gãc
më cña bím ga ®Õn mét gi¸ trÞ tèi u t¬ng øng víi møc ®é
®¹p bµn ®¹p ga. Ngoµi ra, gãc më cña bµn ®¹p ga ®îc
nhËn biÕt b»ng c¶m biÕn vÞ trÝ bµn ®¹p ga, vµ gãc më cña
bím ga ®îc nhËn biÕt bëi c¶m biÕn vÞ trÝ bím ga. HÖ
thèng ECTS-i bao gåm c¶m biÕn vÞ trÝ bím ga, ECU ®éng
c¬ vµ cæ häng giã. Cæ häng giã bao gåm bím ga, m«t¬
®iÒu khiÓn bím ga, c¶m biÕn vÞ trÝ bím ga vµ c¸c bé phËn kh¸c. (1/1) -1- CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng
CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña cæ häng giã
Nh trªn h×nh minh häa, cæ häng giã bao gåm bím ga,
c¶m biÕn vÞ trÝ bím ga dïng ®Ó ph¸t hiÖn gãc më cña
bím ga, m«t¬ bím ga ®Ó më vµ ®ãng bím ga, vµ mét lß
xo håi ®Ó tr¶ bím ga vÒ mét vÞ trÝ cè ®Þnh. M«t¬ bím ga
øng dông mét m«t¬ ®iÖn mét chiÒu (DC) cã ®é nh¹y tèt vµ
tiªu thô Ýt n¨ng lîng.
ECU ®éng c¬ ®iÒu khiÓn ®é lín vµ híng cña dßng ®iÖn
ch¹y ®Õn m«t¬ ®iÒu khiÓn bím ga, lµm quay hay gi÷ m«t¬,
vµ më vµ ®ãng bím ga qua mét côm b¸nh r¨ng gi¶m tèc.
Gãc më bím ga thùc tÕ ®îc ph¸t hiÖn b»ng mét c¶m biÕn
vÞ trÝ bím ga, vµ th«ng sè ®ã ®îc ph¶n håi vÒ cho ECU ®éng c¬.
Khi dßng ®iÖn kh«ng ch¹y qua m«t¬, lß xo håi sÏ më bím
ga ®Õn mét vÞ trÝ cè ®Þnh (kho¶ng 7O). Tuy nhiªn, trong chÕ
®é kh«ng t¶i bím ga ®îc ®ãng l¹i nhá h¬n so víi vÞ trÝ cè ®Þnh. Gîi ý:
• Khi ECU ®éng c¬ ph¸t hiÖn thÊy cã trôc trÆc, nã bËt ®Ìn
b¸o h háng trªn ®ång hå t¸pl« ®ång thêi c¾t nguån ®Õn
m«t¬, nhng do bím ga ®îc gi÷ ë gãc më kho¶ng 7O,
xe vÉn cã thÓ ch¹y ®Õn n¬i an toµn.
• Nh÷ng kiÓu xe ®Çu tiªn cã hÖ thèng ETCS-i sö dông mét
ly hîp tõ gi÷a m«t¬ vµ bím ga, nã cã thÓ dïng ®Ó nèi vµ ng¾t m«t¬. (1/1) -2- C¸c chÕ ®é ®iÒu khiÓn
ETCS-i ®iÒu khiÓn gãc më cña bím ga ®Õn gi¸ trÞ tèi u
nhÊt tïy theo møc ®é nhÊn cña bµn ®¹p ga.
1. §iÒu khiÓn ë chÕ ®é b×nh thêng, chÕ ®é c«ng suÊt
cao vµ chÕ ®é ®i ®êng tuyÕt
VÒ c¬ b¶n, ®éng c¬ sö dông chÕ ®é b×nh thêng, nhng
cã thÓ dïng c«ng t¾c ®iÒu khiÓn ®Ó chuyÓn sang chÕ ®é
c«ng suÊt cao hay ®i ®êng tuyÕt.
• §iÒu khiÓn chÕ ®é thêng
§©y lµ chÕ ®é ®iÒu khiÓn c¬ b¶n ®Ó duy tr× sù c©n b»ng
gi÷a tÝnh dÔ vËn hµnh vµ chuyÓn ®éng ªm.
• §iÒu khiÓn chÕ ®é ®êng tuyÕt
ChÕ ®é ®iÒu khiÓn nµy gi÷ cho gãc më bím ga nhá h¬n
so víi chÕ ®é b×nh thêng ®Ó tr¸nh trît khi l¸i xe trªn
®êng tr¬n trît, nh ®êng cã tuyÕt r¬i.
• §iÒu khiÓn chÕ ®é c«ng suÊt cao
ë chÕ ®é nµy, bím ga më lín h¬n so víi chÕ ®é b×nh
thêng. Do ®ã, chÕ ®é nµy mang l¹i c¶m gi¸c ®éng c¬
®¸p øng ngay víi thao t¸c ®¹p ga vµ xe vËn hµnh m¹nh
mÏ h¬n so víi chÕ ®é thêng. ChÕ ®é nµy chØ cã ë mét sè kiÓu xe. (1/4)
2. §iÒu khiÓn m«men truyÒn lùc chñ ®éng
ChÕ ®é ®iÒu khiÓn nµy lµm cho gãc më bím ga nhá
h¬n hay lín h¬n so víi gãc ®¹p cña bµn ®¹p ga ®Ó duy tr× tÝnh t¨ng tèc ªm.
H×nh minh häa cho thÊy khi bµn ®¹p ga ®îc gi÷ ë mét vÞ
trÝ ®¹p nhÊt ®Þnh. §èi víi nh÷ng kiÓu xe kh«ng cã hÖ
thèng ®iÒu khiÓn m«men truyÒn lùc chñ ®éng, bím ga
®îc më ra gÇn nh ®ång bé víi chuyÓn ®éng cña bµn
®¹p ga, nh vËy, trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n, t¹o ra
gia tèc däc xe G t¨ng ®ét ngét vµ sau ®ã gi¶m dÇn.
So víi xe ®ã, kiÓu xe cã ®iÒu khiÓn m«men truyÒn lùc
chñ ®éng, bím ga ®îc më dÇn ra sao cho gia tèc däc
xe G t¨ng dÇn trong mét kho¶ng thêi gian l©u h¬n ®Ó ®¶m b¶o t¨ng tèc ªm. (2/4) -3- 3. C¸c ®iÒu khiÓn kh¸c
(1) §iÒu khiÓn tèc ®é kh«ng t¶i
Chøc n¨ng nµy ®iÒu khiÓn bím ga ë phÝa ®ãng ®Ó duy tr× tèc ®é kh«ng t¶i lý tëng.
(2) §iÒu khiÓn gi¶m va ®Ëp khi chuyÓn sè
Chøc n¨ng ®iÒu khiÓn nµy gi¶m gãc më cña bím ga vµ gi¶m m«men ®éng c¬ ®ång thêi víi ®iÒu khiÓn
ECT khi hép sè tù ®éng chuyÓn sè ®Ó lµm gi¶m va ®Ëp khi chuyÓn sè.
(3) §iÒu khiÓn bím ga TRAC
NÕu b¸nh xe chñ ®éng bÞ trît qu¸ nhiÒu, nh lµ mét phÇn cña hÖ thèng TRAC, tÝn hiÖu yªu cÇu tõ ECU
®iÒu khiÓn trît sÏ ®ãng bím ga ®Ó gi¶m c«ng suÊt ®Ó t¨ng tÝnh æn ®Þnh cña xe vµ ®¶m b¶o ®îc lùc dÉn ®éng.
(4) §iÒu khiÓn hç trî VSC
Chøc n¨ng nµy ®iÒu khiÓn gãc më bím ga b»ng ®iÒu khiÓn kÕt hîp víi ECU ®iÒu khiÓn trît ®Ó tËn dông
tèi ®a hiÖu qu¶ ®iÒu khiÓn cña hÖ thèng VSC.
(5) §iÒu khiÓn ch¹y tù ®éng
Trong ®iÒu khiÓn ch¹y tù ®éng th«ng thêng, ECU ®iÒu khiÓn ch¹y tù ®éng më vµ ®ãng bím ga qua bé
chÊp hµnh ECU ®iÒu khiÓn ch¹y tù ®éng vµ d©y c¸p. Nhng víi hÖ thèng ETCS-i, ECU ®éng c¬, mµ bao
gåm ECU ®iÒu khiÓn ch¹y tù ®éng, sÏ trùc tiÕp ®iÒu khiÓn gãc më bím ga qua m«t¬ ®iÒu khiÓn bím ga
®Ó thùc hiÖn thao t¸c ®iÒu khiÓn ch¹y tù ®éng. (3/4) 4. Chøc n¨ng dù phßng
• NÕu ECU ®éng c¬ ph¸t hiÖn thÊy cã trôc trÆc trong hÖ
thèng ETCS-i, nã bËt ®Ìn b¸o h háng trªn ®ång hå
t¸pl« ®Ó b¸o cho l¸i xe.
• C¶m biÕn vÞ trÝ bµn ®¹p ga cã m¹ch c¶m biÕn cho 2 hÖ
thèng, chÝnh vµ phô. NÕu h háng x¶y ra trong mét m¹ch
c¶m biÕn, vµ ECU ph¸t hiÖn thÊy cã sù chªnh lÖch ®iÖn
¸p kh«ng b×nh thêng trong tÝn hiÖu gi÷a 2 m¹ch c¶m
biÕn, ECU ®éng c¬ sÏ chuyÓn sang chÕ ®é ho¹t ®éng
h¹n chÕ. Trong chÕ ®é ho¹t ®éng h¹n chÕ, m¹ch cßn l¹i
®îc sö dông ®Ó tÝnh to¸n gãc cña bµn ®¹p ga vµ xe vËn
hµnh víi gãc më bím ga h¹n chÕ h¬n so víi b×nh
thêng. Ngoµi ra, nÕu cã vÎ nh h háng x¶y ra trong c¶
hai m¹ch, ECU ®éng c¬ sÏ ®Æt bím ga ë tr¹ng th¸i
kh«ng t¶i. Lóc nµy xe chØ cã thÓ ch¹y ë trong ph¹m vi kh«ng t¶i.
• C¶m biÕn vÞ trÝ bím ga còng cã 2 m¹ch c¶m biÕn, chÝnh
vµ phô. NÕu h háng x¶y ra ë trong m¹ch c¶m biÕn, vµ
ECU ®éng c¬ ph¸t hiÖn thÊy ®iÖn ¸p kh«ng b×nh thêng
gi÷a 2 m¹ch c¶m biÕn, ECU ®éng c¬ sÏ c¾t dßng ®iÖn
®Õn m«t¬ ®iÒu khiÓn bím ga vµ sau ®ã chuyÓn sang
chÕ ®é ho¹t ®éng h¹n chÕ. Lóc nµy bím ga ®îc më ë
gãc cè ®Þnh b»ng lß xo håi, vµ lîng phun nhiªn liÖu vµ
thêi ®iÓm ®¸nh löa ®îc ®iÒu khiÓn b»ng tÝn hiÖu bµn
®¹p ga. C«ng suÊt cña ®éng c¬ sÏ bÞ h¹n chÕ ®i nhiÒu
nhng xe vÉn cã thÓ ch¹y ®îc.
• Khi ECU ®éng c¬ ph¸t hiÖn thÊy cã h háng trong hÖ
thèng m«t¬ ®iÒu khiÓn bím ga, khi ®ã nã sÏ ®iÒu khiÓn
gièng nh khi cã h háng vÒ c¶m biÕn vÞ trÝ bím ga. (4/4) -4- HÖ thèng VVT-i M« t¶
Th«ng thêng, thêi ®iÓm phèi khÝ ®îc cè ®Þnh, nh÷ng hÖ
thèng VVT-i sö dông ¸p suÊt thñy lùc ®Ó xoay trôc cam n¹p
vµ lµm thay ®æi thêi ®iÓm phèi khÝ. §iÒu nµy cã thÓ lµm t¨ng
c«ng suÊt, c¶i thiÖn tÝnh kinh tÕ nhiªn liÖu vµ gi¶m khÝ x¶ « nhiÔm.
Nh trong h×nh minh häa, hÖ thèng nµy ®îc thiÕt kÕ ®Ó
®iÒu khiÓn thêi ®iÓm phèi khÝ b»ng c¸ch xoay trôc cam trong
mét ph¹m vi 40O so víi gãc quay cña trôc khuûu ®Ó ®¹t
®îc thêi ®iÓm phèi khÝ tèi u cho c¸c ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng
cña ®éng c¬ dùa trªn tÝn hiÖu tõ c¸c c¶m biÕn. Thêi ®iÓm
phèi khÝ ®îc ®iÒu khiÓn nh sau. (1/1)
• Khi nhiÖt ®é thÊp, khi tèc ®é thÊp ë t¶i nhÑ, hay khi t¶i nhÑ
Thêi ®iÓm phèi khÝ cña trôc cam n¹p ®îc lµm trÔ l¹i vµ
®é trïng lÆp xup¸p gi¶m ®i ®Ó gi¶m khÝ x¶ ch¹y ngîc l¹i
phÝa n¹p. §iÒu nµy lµm æn ®Þnh chÕ ®é kh«ng t¶i vµ c¶i
thiÖn tÝnh kinh tÕ nhiªn liÖu vµ tÝnh khëi ®éng.
• Khi t¶i trung b×nh, hay khi tèc ®é thÊp vµ trung b×nh ë t¶i nÆng
Thêi ®iÓm phèi khÝ ®îc lµm sím lªn vµ ®é trïng lÆp
xup¸p t¨ng lªn ®Ó t¨ng EGR néi bé vµ gi¶m mÊt m¸t do
b¬m. §iÒu nµy c¶i thiÖn « nhiÔm khÝ x¶ vµ tÝnh kinh tÕ
nhiªn liÖu. Ngoµi ra, cïng lóc ®ã thêi ®iÓm ®ãng xup¸p
n¹p ®îc ®Èy sím lªn ®Ó gi¶m hiÖn tîng quay ngîc
khÝ n¹p l¹i ®êng n¹p vµ c¶i thiÖn hiÖu qu¶ n¹p.
• Khi tèc ®é cao vµ t¶i nÆng
Thêi ®iÓm phèi khÝ ®îc lµm sím lªn vµ ®é trïng lÆp
xup¸p t¨ng lªn ®Ó t¨ng EGR néi bé vµ gi¶m mÊt m¸t do
b¬m. §iÒu nµy c¶i thiÖn « nhiÔm khÝ x¶ vµ tÝnh kinh tÕ
nhiªn liÖu. Ngoµi ra, cïng lóc ®ã thêi ®iÓm ®ãng xup¸p
n¹p ®îc ®Èy sím lªn ®Ó gi¶m hiÖn tîng quay ngîc
khÝ n¹p l¹i ®êng n¹p vµ c¶i thiÖn hiÖu qu¶ n¹p.
Ngoµi ra, ®iÒu khiÓn ph¶n håi ®îc sö dông ®Ó gi÷ thêi ®iÓm
phèi khÝ xup¸p n¹p thùc tÕ ë ®óng thêi ®iÓm tÝnh to¸n b»ng
c¶m biÕn vÞ trÝ trôc cam. (1/1) -5- CÊu t¹o
Bé chÊp hµnh cña hÖ thèng VVT-i bao gåm bé ®iÒu khiÓn
VVT-i dïng ®Ó xoay trôc cam n¹p, ¸p suÊt dÇu dïng lµm lùc
xoay cho bé ®iÒu khiÓn VVT-i, vµ van ®iÒu khiÓn dÇu phèi
phÝ trôc cam ®Ó ®iÒu khiÓn ®êng ®i cña dÇu. 1. Bé ®iÒu khiÓn VVT-i
Bé ®iÒu khiÓn bao gåm mét vá ®îc dÉn ®éng bëi xÝch
cam vµ c¸c c¸nh g¹t ®îc cè ®Þnh trªn trôc cam n¹p.
¸p suÊt dÇu göi tõ phÝa lµm sím hay lµm muén trôc cam
n¹p sÏ xoay c¸c c¸nh g¹t cña bé ®iÒu khiÓn VVT-i theo
híng chu vi ®Ó thay ®æi liªn lôc thêi ®iÓm phèi khÝ cña trôc cam n¹p.
Khi ®éng c¬ ngõng, trôc cam n¹p chuyÓn ®éng ®Õn tr¹ng
th¸i muén nhÊt ®Ó duy tr× kh¶ n¨ng khëi ®éng. Khi ¸p
suÊt dÇu kh«ng ®Õn bé ®iÒu khiÓn VVT-i ngay lËp tøc
sau khi ®éng c¬ khëi ®éng, chèt h·m sÏ h·m c¸c c¬ cÊu
ho¹t ®éng cña bé ®iÒu khiÓn VVT-i ®Ó tr¸nh tiÕng gâ. Tham kh¶o:
Ngoµi lo¹i trªn, còng cã mét lo¹i mµ pÝtt«ng däc chuyÓn
theo híng trôc gi÷a c¸c then xo¾n cña b¸nh r¨ng bªn
ngoµi (t¬ng øng víi vá) vµ b¸nh r¨ng trong (g¾n trùc
tiÕp vµo trôc cam) ®Ó lµm xoay trôc cam.
2. Van ®iÒu khiÓn dÇu phèi khÝ trôc cam
Van ®iÒu khiÓn dÇu phèi khÝ trôc cam ho¹t ®éng theo sù
®iÒu khiÓn (Tû lÖ hiÖu dông) tõ ECU ®éng c¬ ®Ó ®iÒu
khiÓn vÞ trÝ cña van èng vµ ph©n phèi ¸p suÊt dÇu cÊp
®Õn bé ®iÒu khiÓn VVT-i ®Õ phÝa lµm sím hay lµm muén.
Khi ®éng c¬ ngõng ho¹t ®éng, thêi ®iÓm phèi khÝ xup¸p
n¹p ®îc gi÷ ë gãc muén tèi ®a. (1/1) -6- Ho¹t ®éng
Van ®iÒu khiÓn dÇu phèi khÝ trôc cam chon ®êng dÇu ®Õn
bé ®iÒu khiÓn VVT-i t¬ng øng víi ®é lín dßng ®iÖn tõ ECU
®éng c¬. Bé ®iÒu khiÓn VVT-i quay trôc cam n¹p t¬ng øng
víi vÞ trÝ n¬i mµ ®Æp ¸p suÊt dÇu vµo, ®Ó lµm sím, lµm muén
hoÆc duy tr× thêi ®iÓm phèi khÝ.
ECU ®éng c¬ tÝnh to¸n thêi ®iÓm ®ãng më xup¸p tèi u díi
c¸c ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng kh¸c nhau theo tèc ®é ®éng c¬, lu
lîng khÝ n¹p, vÞ trÝ bím ga vµ nhiÖt ®é níc lµm m¸t ®Ó
®iÒu khiÓn van ®iÒu khiÓn dÇu phèi khÝ trôc cam. H¬n n÷a,
ECU dïng c¸c tÝn hiÖu tõ c¶m biÕn vÞ trÝ trôc cam vµ c¶m
biÕn vÞ trÝ trôc khuûu ®Ó tÝnh to¸n thêi ®iÓm phèi khÝ thùc tÕ
vµ thùc hiÖn ®iÒu khiÓn ph¶n håi ®Ó ®¹t ®îc thêi ®iÓm phèi khÝ chuÈn.
1. Lµm sím thêi ®iÓm phèi khÝ
Khi van ®iÒu khiÓn dÇu phèi khÝ trôc cam ®îc ®Æt ë vÞ trÝ
nh trªn h×nh vÏ b»ng ECU ®éng c¬, ¸p suÊt dÇu t¸c ®éng
lªn khoang c¸nh g¹t phÝa lµm sím thêi ®iÓm phèi khÝ ®Ó
quay trôc cam n¹p vÒ chiÒu lµm sím thêi ®iÓm phèi khÝ.
2. Lµm muén thêi ®iÓm phèi khÝ
Khi ECU ®Æt van ®iÒu khiÓn thêi ®iÓm phèi khÝ trôc cam ë vÞ
trÝ nh chØ ra trong h×nh vÏ, ¸p suÊt dÇu t¸c dông lªn khoang
c¸nh g¹t phÝa lµm muén thêi ®iÓm phèi khÝ ®Ó lµm quay trôc
cam n¹p theo chiÒu quay lµm muén thêi ®iÓm phèi khÝ. -7- 3. Gi÷
ECU ®éng c¬ tÝnh to¸n gãc phèi khÝ chuÈn theo t×nh tr¹ng vËn hµnh.
Sau khi ®Æt thêi ®iÓm phèi khÝ chuÈn, van ®iÒu khiÓn dÇu
phèi khÝ trôc cam duy tr× ®êng dÇu ®ãng nh ®îc chØ ra
trªn h×nh vÏ, ®Ó gi÷ thêi ®iÓm phèi khÝ hiÖn t¹i. (1/1) HÖ thèng VVTL-i M« t¶
HÖ thèng VVTL-i dùa trªn hÖ thèng VVT-i vµ ¸p dông mét
c¬ cÊu ®æi vÊu cam ®Ó thay ®æi hµnh tr×nh cña xup¸p n¹p vµ
x¶. §iÒu nµy cho phÐp ®îc ®îc c«ng suÊt cao mµ kh«ng
¶nh hëng ®Õn tÝnh kinh tÕ nhiªn liÖu hay « nhiÔm khÝ x¶.
CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng c¬ b¶n cña hÖ thèng VVTL-i gièng
nh hÖ thèng VVT-i. ViÖc chuyÓn gi÷a hai vÊu cam cã hµnh
tr×nh kh¸c nhau ®îc sö dông ®Ó thay ®æi hµnh tr×nh cña xup¸p.
C¬ cÊu chuyÓn vÊu cam, ECU ®éng c¬ chuyÓn gi÷a 2 vÊu
cam b»ng van ®iÒu khiÓn dÇu VVTL dùa trªn c¸c tÝn hiÖu tõ
c¶m biÕn nhiÖt ®é níc lµm m¸t vµ c¶m biÕn vÞ trÝ trôc khuûu. (1/1) -8- CÊu t¹o
C¸c bé phËn cÊu thµnh hÖ thèng VVTL-i gÇn gièng nh
nh÷ng bé phËn cña hÖ thèng VVT-i. Nh÷ng bé phËn ®Æc
biÖt cho hÖ thèng VVTL-i lµ van ®iÒu khiÓn dÇu cho VVTL, c¸c trôc cam vµ cß mæ.
1. Van ®iÒu khiÓn dÇu cho VVTL
Van ®iÒu khiÓn dÇu cho VVTL ®iÒu khiÓn ¸p suÊt dÇu
cÊp ®Õn phÝa cam tèc ®é cao cña c¬ cÊu chuyÓn vÊu
cam b»ng thao t¸c ®iÒu khiÓn vÞ trÝ van èng do ECU ®éng c¬ thùc hiÖn. 2. Trôc cam vµ cß mæ
§Ó thay ®æi hµnh tr×nh xup¸p, trôc cam cã 2 lo¹i vÊu
cam, vÊu cam tèc ®é thÊp vµ vÊu cam tèc ®é cao, cho mçi xylanh.
C¬ cÊu chuyÓn vÊu cam ®îc l¾p bªn trong cß mæ gi÷a
xup¸p vµ vÊu cam. ¸p suÊt dÇu tõ van ®iÒu khiÓn dÇu
cña VVTL ®Õn lç dÇu trong cß mæ, vµ ¸p suÊt nµy ®Èy
chèt h·m bªn díi chèt ®Öm. Nã cè ®Þnh chèt ®Öm vµ Ên khíp cam tèc ®é cao.
Khi ¸p suÊt dÇu ngõng t¸c dông, chèt h·m ®îc tr¶ vÒ
b»ng lùc cña lß xo vµ chèt ®Öm ®îc tù do. §iÒu nµy lµm
cho chèt ®Öm cã thÓ di chuyÓn tù do theo híng th¼ng
®øng vµ v« hiÖu hãa vÊu cam tèc ®é cao. (1/1) -9- Ho¹t ®éng
Trôc cam n¹p vµ x¶ cã c¸c vÊu cam víi 2 hµnh tr×nh kh¸c
nhau cho tõng xylanh, vµ ECU ®éng c¬ chuyÓn nh÷ng vÊu
cam nµy thµnh vÊu cam ho¹t ®éng b»ng ¸p suÊt dÇu.
1. Tèc ®é thÊp vµ trung b×nh (tèc ®é ®éng c¬: díi 6000 v/p)
Nh trong h×nh minh häa ë trªn, van ®iÒu khiÓn dÇu më
phÝa x¶. Do ®ã, ¸p suÊt dÇu kh«ng t¸c dông lªn c¬ cÊu chuyÓn vÊu cam.
Nh trong h×nh minh häa ë díi, ¸p suÊt dÇu kh«ng t¸c
dông lªn chèt h·m. Do ®ã, chèt h·m bä Ên b»ng lß xo
håi theo híng nh¶ khãa. Nh vËy, chèt ®Öm sÏ lÆp l¹i
chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn v« hiÖu hãa. Do ®ã, nã sÏ dÉn
®éng xup¸p b»ng cam tèc ®é thÊp vµ trung b×nh. (1/2)
2. Tèc ®é cao (Tèc ®é ®éng c¬: trªn 6,000 v/p/nhiÖt ®é
níc lµm m¸t.: cao h¬n 60C)
Nh trong h×nh vÏ bªn trªn, phÝa x¶ cña van ®iÒu khiÓn
dÇu ®îc ®ãng l¹i sao cho ¸p suÊt dÇu t¸c dông lªn phÝa
cam tèc ®é cao cña c¬ cÊu chuyÓn vÊu cam.
Lóc nµy, nh trong h×nh minh häa bªn díi, bªn trong cß
m«t, ¸p suÊt dÇu Ên chèt h·m bªn díi chèt ®Öm ®Ó gi÷
chèt ®Öm vµ cß mæ. Do ®ã, cam tèc ®é cao Ên xuèng cß
mæ trýíc khi cam tèc ®é thÊp vµ trung b×nh tiÕp xóc víi
con l¨n. Nã dÉn ®éng c¸c xup¸p b»ng cam tèc ®é cao.
Lóc nµy, ECU ®éng c¬ ®ång thêi ph¸t hiÖn r»ng vÊu cam
®· ®îc chuyÓn sang vÊu cam tèc ®é cao dùa trªn tÝn
hiÖu tõ c«ng t¾c ¸p suÊt dÇu. (2/2) -10-
C¸c chøc n¨ng ®iÒu khiÓn kh¸c
HÖ thèng ®iÒu khiÓn bé sÊy nãng c¶m biÕn «xy/c¶m
biÕn tû lÖ kh«ng khÝ nhiªn liÖu
Kh¶ n¨ng ph¸t hiÖn cña c¶m biÕn «xy vµ c¶m biÕn AF gi¶m
®i ë nhiÖt ®é thÊp (díi 400OC). Do ®ã, mét sè c¶m biÕn «xy
vµ c¶m biÕn AF ®îc trang bÞ mét bé sÊy ®Ó sÊy nãng c¸c phÇn tö ®o.
ECU ®éng c¬ ®iÒu khiÓn ®é lín cña dßng ®iÖn bé sÊy theo
khèi lîng khÝ n¹p vµ tèc ®é ®éng c¬. Nèi theo mét c¸ch
kh¸c, khi t¶i cña ®éng c¬ nhê vµ nhiÖt ®é khÝ x¶ thÊp, ®é lín
cña dßng ®iÖn ch¹y ®Õn bé sÊy t¨ng lªn ®Ó duy tr× hiÖu qu¶
cña c¶m biÕn. Tuy nhiªn, khi t¶i ®éng c¬ vµ nhiÖt ®é cña khÝ
x¶ t¨ng lªn, bé sÊy ngõng ho¹t ®éng hay ®é lín cña dßng
®iÖn ch¹y qua bé sÊy gi¶m ®i. (1/1)
HÖ thèng ®iÒu khiÓn ®iÒu hßa kh«ng khÝ
ECU ®éng c¬ t¾t m¸y nÐn A/C theo ®iÒu kiÖn l¸i xe ®Ó duy
tr× tÝnh n¨ng chuyÓn ®éng tèt vµ kh¶ n¨ng t¨ng tèc. VÝ dô,
khi ®ét ngét t¨ng tèc ë tèc ®é ®éng c¬ thÊp, ECU ®éng c¬
t¾t m¸y nÐn A/C tïy theo tèc ®é xe, tèc ®é ®éng c¬, vÞ trÝ
bím ga vµ ¸p suÊt ®êng èng n¹p hay lîng khÝ n¹p. Cã 2
lo¹i hÖ thèng ®iÒu khiÓn ®iÒu hßa kh«ng khÝ.
Mét lo¹i ®iÒu khiÓn trùc tiÕp ho¹t ®éng cña ®iÒu hßa kh«ng
khÝ qua bé khuyÕch ®¹i A/C. ECU ®éng c¬ göi tÝn hiÖu ACT
®Õn bé khuyÕch ®¹i A/C ®Ó ng¾t ly hîp tõ cña m¸y nÐn A/C.
Nãi theo c¸ch kh¸c, ECU ®éng c¬ trùc tiÕp ®iÒu khiÓn ho¹t
®éng cña ®iÒu hßa kh«ng khÝ b»ng c¸ch ®iÒu khiÓn r¬le ly hîp tõ.
Víi mét sè kiÓu ®éng c¬, sau khi c«ng t¾c ®iÒu hßa kh«ng
khÝ ®îc bËt lªn, ho¹t ®éng cña ly hîp tõ bÞ trÔ mét lóc. Lóc
nµy, ECU ®éng c¬ më vµ ISC ®Ó t¨ng tèc ®é ®éng c¬ nh»m
tr¸nh cho tèc ®é ®éng c¬ kh«ng gi¶m xuèng khi m¸y nÐn
®iÒu hßa ho¹t ®éng. Chøc n¨ng trÔ nµy ®îc gäi lµ ®iÒu
khiÓn trÔ m¸y nÐn ®iÒu hßa kh«ng khÝ. (1/1) -11- §iÒu khiÓn qu¹t lµm m¸t
Cã nhiÒu kiÓu ®iÒu khiÓn qu¹t lµm m¸t ngoµi kiÓu trong h×nh
minh häa. §Õn nay, tèc ®é qu¹t ®îc ®iÒu khiÓn b»ng ®iÒu
khiÓn c«ng t¾c nhiÖt ®é níc lµm m¸t vµ r¬le qu¹t. HiÖn t¹i,
mét sè ECU ®éng c¬ ®iÒu khiÓn r¬le qu¹t ®Ó ®iÒu khiÓn tèc
®é qu¹t, hay ECU qu¹t lµm m¸t ®Ó ®iÒu khiÓn tèc ®é qu¹t. L-u ý:
Nh trong h×nh minh häa, ho¹t ®éng tèc ®é thÊp sÏ gi¶m
®iÖn ¸p cÊp ®Õn m«t¬ b»ng c¸ch sö dông mét ®iÖn trë
m¾c nèi tiÕp vµo m¹ch ®Ó gi¶m tèc ®é qu¹t, hay 2 m«t¬
®îc m¾c nèi tiÕp ®Ó gi¶m tèc ®é qu¹t. (1/1)
HÖ thèng ACIS (Acoustic Control Induction System –
HÖ thèng n¹p cã chiÒu dµi hiÖu dông thay ®æi)
HÖ thèng ACIS thay ®æi chiÒu dµi hiÖu dông cña ®êng èng
n¹p ®Ó t¨ng c«ng suÊt trªn ph¹m vi réng tõ tèc ®é thÊp ®Õn
tèc ®é cao. HÖ thèng nµy sö dông mét van ®iÒu khiÓn khÝ
n¹p ®Ó chia ®êng èng n¹p thµnh 2 ®o¹n mµ cho phÐp thay
®Ó chiÒu dµi hiÖu dông cña ®êng èng n¹p phï hîp víi tèc
®é ®éng c¬ vµ gãc më bím ga. Cã vµi lo¹i ACIS. VÝ dô sö
dông ë ®©y lµ lo¹i cho ®éng c¬ 3UZ-FE. 1. CÊu t¹o
C¸c bé phËn chÝnh cña hÖ thèng ®îc m« t¶ nh sau.
(1) Van ®iÒu khiÓn khÝ n¹p
Van ®iÒu khiÓn khÝ n¹p n»m trong khoang khÝ n¹p, vµ
®îc më vµ ®ãng ®Ó thay ®æi chiÒu dµi hiÖu dông cña
®êng èng n¹p thµnh 2 tr¹ng th¸i. (2) Van VSV
Tïy theo tÝn hiÖu ACIS tõ ECU ®éng c¬, VSV ®iÒu khiÓn
chËn kh«ng, ®ãng vai trß nguån ®éng lùc ®Ó vËn hµnh bé
chÊp hµnh cña van ®iÒu khiÓn khÝ n¹p. (3) B×nh ch©n kh«ng
B×nh ch©n kh«ng cã l¾p mét van mét chiÒu. Vµ nã lu
ch©n kh«ng t¸c dông lªn bé chÊp hµnh sao cho van ®iÒu
khiÓn khÝ n¹p cã thÓ ®ãng l¹i hoµn toµn thËm chÝ ë tr¹ng th¸i ch©n kh«ng thÊp. (1/2) -12- 2. Ho¹t ®éng
(1) Khi van ®iÒu khiÓn n¹p khÝ ®ãng (VSV ON)
Khi ECU ®éng c¬ bËt van VSV ®Ó phï hîp víi chu kú
dao ®éng dµi, ch©n kh«ng ®îc cÊp ®Õn mµng bé chÊp
hµnh. Nã ®ãng van ®iÒu khiÓn. §iÒu ®ã kÐo dµi chiÒu dµi
hiÖu dông cña ®êng èng n¹p, n©ng cao hiÖu qu¶ n¹p
khÝ vµ c«ng suÊt ë ph¹m vi tèc ®é thÊp vµ trung b×nh do
hiÖu øng dao ®éng cña kh«ng khÝ.
(2) Khi van ®iÒu khiÓn n¹p khÝ më (VSV OFF)
Khi ECU ®éng c¬ t¾t van VSV ®Ó phï hîp víi chu kú dao
®éng ng¾n, ¸p suÊt khÝ quyÓn ®îc cÊp ®Õn mµng bé
chÊp hµnh, më van ®iÒu khiÓn. Khi van ®iÒu khiÓn më ra,
chiÒu dµi hiÖu dông cña ®êng èng n¹p ®îc rót ng¾n
l¹i, nã t¹o ra hiÖu qu¶ n¹p kh«ng khÝ tèi ®a ®Ó t¨ng c«ng suÊt ë d¶i tèc ®é cao. (2/2)
HÖ thèng ®iÒu khiÓn AI (Air Injection) /AS (Air Suction)
HÖ thèng ®iÒu khiÓn AI/AS lµ mét hÖ thèng mµ cung cÊp
kh«ng khÝ vµo ®êng èng x¶ ®Ó ®èt ch¸y l¹i khÝ cha ch¸y
hÕt trong khÝ x¶ nh»m gi¶m khÝ « nhiÔm HC vµ CO. Sù
chªnh lÖch gi÷a hai hÖ thèng nµy lµ hÖ thèng ®iÒu khiÓn AI
sö dông b¬m ®Ó cung cÊp cìng bøc kh«ng khÝ cßn hÖ
thèng ®iÒu khiÓn AS sö dông ®é ch©n kh«ng trong ®êng
èng x¶ ®Ó hót kh«ng khÝ vµo. HÖ thèng ®iÒu khiÓn AI sÏ ®îc m« t¶ ë ®©y.
HÖ thèng nµy ®îc vËn hµnh b»ng ECU ®éng c¬ khi khÝ x¶
« nhiÔm CO vµ HC t¨ng lªn khi ®éng c¬ nguéi vµ xe ®ang
gi¶m tèc. HÖ thèng thèng nµy kh«ng sö dông díi bÊt kú ®iÒu kiÖn nµo kh¸c.
Khi tÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng xuÊt hiÖn, ECU ®éng c¬
sÏ kÝch ho¹t b¬m kh«ng khÝ ®iÖn ®ång thêi víi van VSV ®Ó
cÊp ®é ch©n kh«ng ®êng èng n¹p vµo van phun khÝ. Nã
më khoang ®Ó cÊp kh«ng khÝ nÐn vµo ®êng èng x¶.
ECU ®éng c¬ dù tÝnh tæng thÓ tÝch khÝ ®i qua TWC dùa trªn
tÝn hiÖu tõ c¶m biÕn lu lîng khÝ n¹p. Tham kh¶o:
HÖ thèng ®iÒu khiÓn AI tríc ®©y gi÷a cho b¬m khi lu«n
ho¹t ®éng. Do ®ã, mét ASV (Van chuyÓn kh«ng khÝ)
®îc sö dông thay cho van phun khÝ ®Ó hót kh«ng khÝ
nÐn khi hÖ thèng kh«ng ho¹t ®éng. (1/1) -13-
HÖ thèng kiÓm so¸t h¬i nhiªn liÖu
HÖ thèng kiÓm so¸t h¬i nhiªn liÖu ng·n kh«ng cho nhiªn
liÖu bay h¬i tõ b×nh nhiªn liÖu x¶ vµo trong khÝ quyÓn b»ng
c¸ch lµm cho h¬i nhiªn liÖu t¹m thêi hÊp thô b»ng bé läc
than ho¹t tÝnh. Hâi nµy sau ®ã ®îc ®a vµo ®èt ch¸y sau
khi ®éng c¬ ®· nãng lªn. CÊu t¹o
HÖ thèng kiÓm so¸t h¬i nhiªn liÖu cã c¸c ®êng èng vµ van
gi÷a läc khÝ, ®êng èng n¹p, bé läc than ho¹t tÝnh vµ b×nh
x¨ng nh trong h×nh minh häa.
Chóng ®îc sö dông ®Ó më vµ ®ãng VSV v.v. ®Ó cho phÐp
ECU ®éng c¬ ®iÒu khiÓn sù chuyÓn ®éng cña h¬i nhiªn liÖu trong toµn bé hÖ thèng. (1/2) Tham kh¶o Gi¸m s¸t
Mét lo¹t c¸c ho¹t ®éng gi¸m s¸t ®îc thùc hiÖn khi c¶m
biÕn nhiÖt ®é kh«ng khÝ vµ c¶m biÕn nhiÖt ®é níc lµm m¸t
cho thÊy c¸c gi¸ trÞ gièng nhau, nh khi khëi ®éng ®éng c¬ l¹nh.
ECU ®éng c¬ sö dông c¶m biÕn ¸p suÊt h¬i ®Ó liªn tôc theo
dâi ¸p suÊt b×nh nhiªn liÖu vµ khi cã trôc trÆc ph¸t hiÖn thÊy
trong ¸p suÊt, m· DTC ®îc lu trong bé nhí vµ ®Ìn b¸o hý
háng ®îc bËt ON ®Ó b¸o cho l¸i xe.
ECU ®éng c¬ ®ãng van ®ãng bé läc than ho¹t tÝnh vµ më
van lµm s¹ch vµ van chuyÓn ¸p suÊt ®Ó cÊp ch©n kh«ng
cho toµn bé hÖ thèng. Khi cÊp ®ñ ®é ch©n kh«ng, ECU
®éng c¬ ®ãng van lµm s¹ch ®Ó ®ãng c¸c khoang trªn toµn
hÖ thèng. Sau ®ã, ECU ®éng c¬ thùc hiÖn viÖc gi¸m s¸t ®Ó
kiÓm tra rß rØ khi ¸p suÊt hÖ thèng ®îc t¨ng dÇn ®Õn ®é
ch©n kh«ng cè ®Þnh. ECU ®éng c¬ sau ®ã vËn hµnh c¸c van
theo tr×nh tù van ®ãng bé läc than ho¹t tÝnh vµ sau ®ã van
chuyÓn ¸p suÊt, vµ sau ®ã x¸c ®Þnh sù thay ®æi ¸p suÊt ®Ó xem VSV cã tèt hay kh«ng. (1/1) -14- Ho¹t ®éng • Dßng lµm s¹ch
Khi ®éng c¬ ®¹t ®îc c¸c ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, ECU ®éng
c¬ më VSV (cho van ®ãng bé läc than ho¹t tÝnh) ®ång
thêi ®iÒu khiÓn van VSV (cho EVAP) b»ng ®iÒu khiÓn
theo hÖ sè hiÖu dông cña xung. §iÒu nµy lµm cho ®é
ch©n kh«ng cña ®êng èng n¹p më van khÝ vµo vµ cho
phÐp khÝ hÊp thô bëi bé läc than ho¹t tÝnh cïng víi kh«ng
khÝ tõ läc giã ®i vµo ®êng èng n¹p qua van VSV (cho
van ®ãng bé läc than ho¹t tÝnh).
ECU ®éng c¬ sö dông ®iÒu khiÓn theo hÖ sè hiÖu dông
cho VSV (cho EVAP) ®Ó ng·n dßng lµm s¹ch qu¸ nhiÒu
khi kh«ng t¶i vµ c¸c chÕ ®é kh¸c, h háng ®éng c¬ vµ khÝ x¶ kÐm ®i. (2/2)
HÖ thèng ®iÒu khiÓn khÝ n¹p
HÖ thèng ®iÒu khiÓn khÝ n¹p ®îc chia thµnh 2 ®êng vµo
läc khÝ, mét trong hai ®êng vµo nµy cã l¾p mét van, nã më
vµ ®ãng ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ n¹p kh«ng khÝ phï hîp víi
tèc ®é ®éng c¬. §iÒu nµy lµm gi¶m tiÕng ån n¹p ë d¶i tèc ®é thÊp. 1. CÊu t¹o
HÖ thèng nµy bao gåm bé van ®iÒu khiÓn n¹p khÝ bªn
trong ®êng n¹p khÝ, van VSV ®Ó ®iÒu khiÓn ch©n kh«ng
dïng lµm nguån dÉn ®éng vµ van mét chiÒu ®Ó ng¨n
kh«ng khÝ trong khÝ quyÓn kh«ng lät vµo trong khoang n¹p khÝ. 2. Ho¹t ®éng
Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng ë d¶i tèc ®é thÊp ®Õn trung b×nh,
ECU ®éng c¬ ®ãng van ®iÒu khiÓn n¹p khÝ. §iÒu nµy lµm
cho viÖc n¹p khÝ chØ diÔn ra ë mét phÝa, nã lµm gi¶m tiÕng ån n¹p.
Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng ë d¶i tèc ®é cao, ECU ®éng c¬
më van ®iÒu khiÓn khÝ n¹p ®Ó cho phÐp kh«ng khÝ hót
vµo tõ 2 ®êng n¹p khÝ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ n¹p kh«ng khÝ. (1/1) -15-
C¸c chøc n¨ng ®iÒu khiÓn kh¸c
Nh÷ng hÖ thèng sau ®©y còng ®îc ®iÒu khiÓn b»ng ECU ®éng c¬.
1. NhËn biÕt trÞ sè èctan cña nhiªn liÖu
Tïy theo kiÓu xe, ECU ®éng c¬ x¸c ®Þnh trÞ sè èctan cña x¨ng ®ang sö dông tõ tÝn hiÖu c¶m biÕn tiÕng gâ
®éng c¬ vµ sau ®ã chuyÓn s¬ ®å ®¸nh löa bªn trong thµnh “X·ng tèt” hay “X·ng thêng” phï hîp víi lo¹i x¨ng ®ang sö dông.
2. HÖ thèng ®iÒu khiÓn c¾t ECT OD
§Ó duy tr× tÝnh n¨ng chuyÓn ®éng vµ t¨ng tèc tèt, ECU ®éng c¬ göi tÝn hiÖu c¾t OD ®Õn ECU ECT dùa trªn
tÝn hiÖu tõ c¶m biÕn nhiÖt ®é níc lµm m¸t vµ c¶m biÕn tèc ®é xe ®Ó ng¨n kh«ng cho hép sè tù ®éng
chuyÓn sang sè truyÒn t¨ng. Ngoµi ra, ë mét sè ®éng c¬, ECU ®éng c¬ göi tÝn hiÖu c¾t sè 3 ®Õn ECU ECT.
3. HÖ thèng ®iÒu khiÓn c¾t EGR
HÖ thèng nµy t¾t EGR (tuÇn hoµn khÝ x¶) ®Ó duy tr× tÝnh n¨ng chuyÓn ®éng khi ®éng c¬ ®ang h©m nãng, khi
l¸i xe víi tèc ®é cao v.v.
4. HÖ thèng T-VIS (HÖ thèng n¹p tiÕt diÖn thay ®æi)
Mét van ®îc ®Æt ë mét trong hai ®êng n¹p cña mçi xylanh ®Ó ®ãng van khi tèc ®é ®éng c¬ thÊp vµ më
van khi tèc ®é ®éng c¬ cao. §iÒu nµy n©ng cao tÝnh n¨ng cña ®éng c¬ ë c¶ d¶i tèc ®é thÊp vµ tèc ®é cao.
5. HÖ thèng SCV (Van ®iÒu khiÓn xo¸y lèc)
Mét van ®îc ®Æt trªn mét trong 2 ®êng n¹p cña tõng xylanh ®Ó ®ãng van khi tèc ®é ®éng c¬ thÊp vµ më
van khi tèc ®é ®éng c¬ cao nh»m n©ng cao tÝnh n¨ng cña ®éng c¬ ë c¶ d¶i tèc ®é thÊp vµ tèc ®é cao. Ngoµi
ra, cæng n¹p kh¸c cã h×nh d¹ng sao cho diÖn tÝch mÆt c¾t ngang gi¶m dÇn vÒ phÝa tríc ®Ó t¨ng tèc ®é
dßng ch¶y cña dßng khÝ khi ®i qua nã.
§iÒu nµy lµm cho kh«ng khÝ n¹p xo¸y trong xylanh t¨ng hiÖu qu¶ ch¸y vµ n©ng cao tÝnh kinh tÕ nhiªn liÖu ë d¶i tèc ®é thÊp.
6. HÖ thèng ®iÒu khiÓn ¸p suÊt tuabin t¨ng ¸p
B»ng c¸ch ®iÒu khiÓn ¸p suÊt t¨ng ¸p t¸c dông lªn bé chÊp hµnh cña van x¶ ¸p, hÖ thèng ®iÒu khiÓn ¸p
suÊt tuabin t¨ng ¸p khÝ n¹p. Nã n©ng cao c«ng suÊt ®éng c¬ ®ång thêi duy tr× ®é bÒn cña ®éng c¬ v× vËy n©ng cao kh¶ n¨ng t¶i.
7. HÖ thèng ®iÒu khiÓn m¸y nÐn t¨ng ¸p
HÖ thèng nµy ®iÒu khiÓn tÊt c¶ liªn quan ®Õn m¸y nÐn t¨ng ¸p, nh khëi ®éng vµ ngõng m¸y nÐn, më vµ
®ãng khoang kh«ng khÝ khi m¸y nÐn ngõng.
8. HÖ thèng ®iÒu khiÓn EHPS (Electro-Hydraulic Power steering – HÖ thèng l¸i trî lùc thñy lùc - ®iÖn)
HÖ thèng nµy chØ cã trªn nh÷ng xe cã hÖ thèng EHPS sö dông m«t tâ ®iÖn ®Ó dÉn ®éng b¬m c¸nh g¹t. HÖ
thèng nµy ®iÒu khiÓn tèc ®é cña m« tâ b¬m c¸nh g¹t. VÝ dô, b¬m c¸nh g¹t ®îc ngõng l¹i ®Ó ®¶m b¶o tÝnh
khëi ®éng hay tr¸nh cho ®éng c¬ chÕt m¸y khi ®éng c¬ cßn nguéi hay tèc ®é ®éng c¬ ®Æc biÖt thÊp. (1/1) -16-