Nhà tù Hỏa Lò: Di sản lịch sử và những ký ức đau thương | Đại Học Nội Vụ Hà Nội

lOMoARcP SD| 58886076 Nguồn gốc:
- Nhà tù Hỏa Lò được thực dân Pháp xây dựng vào năm 1896, trên đất làng Phụ Khánh
tổng Tĩnh xương huyện Thọ xương Hà Nội. Làng Phụ Khánh Nguyên là hai thôn Nam
phụ và Nguyên Khánh hợp thành vào thế kỷ thứ 19 đây là nơi duy nhất ở kinh thành
Thăng Long có nghề thủ công truyền thống, chuyên làm các đồ gia dụng như: siêu,
ấm, lò bếp... bằng đất nung nên có tên nôm là làng Hoả Lò.
- Năm 1896 thực dân Pháp đã lấy đất của làng Phụ Khánh để xây dựng nhà tù, tòa án,
và sở mật thám, tạo thành một hệ thống chuyên chế liên hoàn phục vụ đắc lực cho
việc cai trị và đàn áp phong trào yêu nước của nhân dân Việt Nam. Dân làng cùng
những ngôi đình chùa cổ kính như chùa Chân Tiên, đình Phụ Khánh buộc phải chuyển
xuống phố bà Triệu ngày nay. Chùa Bích Thư, Bích Họa bị phá hủy hoàn toàn.
- Nhà tù Hoả Lò có diện ch 12.908 m². Là một trong số những nhà tù lớn và kiên cố
vào bậc nhất Đông Dương lúc bấy giờ. Như vậy kể từ năm 1896 người dân Hà Nội nói
riêng và người dân Việt Nam nói chung đã vĩnh viễn mất đi một ngôi làng cổ có nghề
thủ công truyền thống lâu đời.
- Hiện nay di ch nhà tù hỏa Lò tọa lạc ở Số 1, phố Hỏa Lò, Hoàn Kiếm, Hà Nội. Các khu êu biểu: 1. Trại giam D:
- Trại D một trong những trại giam lớn nhất của nhà tù hỏa Lò nơi thực dân Pháp giam
nam tù chính trị vào thời kỳ 1930-1945 trại giam có tên là Division Poli que. Trại lập
ngói, không trần, tường xây kiên cố. Sơn hắc ín gây cảm giác lạnh lẽo.
- Theo thiết kế trại chỉ ra tối đa 40 người nhưng có thời gian trại lên tới gần 100 người.
Vào mùa hè nóng ngột ngạt nên những người yếu được nằm ở cửa ra vào để cho dễ
thở, mùa Đông lạnh thấu xương tù nhân không có áo ấm phải nằm úp thì mới đủ chỗ và đỡ rét
- Tại đây thực dân Pháp giam nhiều chiến sĩ cách mạng sau này trở thành lãnh đạo cấp
cao của Đảng và nhà nước Việt Nam: Đồng chí Đỗ Mười - bí thư ban chấp hành Trung
ương Đảng cộng sản Việt Nam, đồng chí Trần Đăng Ninh - trưởng ban Kiểm tra trung
ương Đồng chí Nguyễn Nam - phó thủ tướng Chính phủ..
- Thời kỳ 1946-1954 trại D thuộc căng 1 giam giữ một số bộ phận tù nhân mà thực dân
Pháp gọi là tù binh chiến tranh. Chiến tranh lan rộng tù nhân càng tăng khiến cho trại D luôn chật ních.
2. Thức ăn, quần áo và vệ sinh
- Hàng tuần thức ăn của tù nhân thay đổi theo quy định: chủ nhật được ăn một bữa
thịt lợn thường là thịt lợn sề hay thịt bạc nhạt, bữa ăn thịt trâu già luộc quá lửa dai
như quai guốc, còn lại là những bữa cá mè rang, cá dầu để cả ruột luộc với tương. Cá
khô đã ép hết dầu còn bị mốc và có dòi, đậu phụ luộc. Rau thì tùy theo mùa cải cần,
cải củ, bầu, bí luộc hoặc rau muống già dài như dải rút. Cơm thường là gạo tấm trắng
của miền Nam để quá lâu nên có mọt, ăn vừa nhạt vừa đắng. Ăn gạo đó lâu ngày
nhiều người bị phù m có tháng số người chết lên tới 40 người. lOMoARcP SD| 58886076
- Nhà vệ sinh được xây lộ thiên trong trại giam, bên dưới đặt hai thùng tôn chứa chất
thải, tù nhân phải đi vệ sinh ngay trước mặt các bạn tù. Thâm độc hơn khi tù nhân
đấu tranh phản đối chế độ giam cầm hà khắc, chánh giám ngục ra lệnh cấm quét dọn
nhà vệ sinh làm cho chất thải tràn ra ngoài gây ô nhiễm nặng nề.
- Quần áo thì chỉ có hai bộ còn thiếu đồ mùa đông, thức ăn bị cắt xén đến khi tù nhân
đứng lên phản kháng thì mới có đủ các nhu yếu phẩm. Các tù chính trị đã phản
kháng rằng “hay đối xử với chúng tôi bằng nền văn minh nước Pháp”. 3. Trại giam E
- Trại E là nơi thực dân Pháp giam nam tù chính trị. Năm 1930-1931 Chánh giám ngục
nhà tù Hỏa Lò thi hành quy chế nghiêm ngặt để ngăn chặn hoạt động tuyên truyền
cách mạng đấu tranh và êu diệt sự hình thành các tổ chức của tù nhân. Tuy nhiên
những người tù vẫn đoàn kết đấu tranh yêu cầu chánh giám ngục phải thực hiện
đúng chế độ với người tù chính trị
- Năm 1940-1945 tại trại giam các lớp huấn luyện chính trị được tổ chức tương đối
rầm rộ. Sống trong ngục tù với bao gian lao thử thách trước kẻ thù xảo quyệt và hung
bạo các chiến sĩ yêu nước cách mạng Việt Nam vẫn không nản lòng vẫn giữ vững
quyết tâm còn sống còn chiến đấu. 4. Cachot (Ngục tối)
- Cachot dùng để giam những người bị trừng phạt vi phạm quy định của nhà tù cachot
ở nhà tù hỏa Lò là “địa ngục của địa ngục”. Phòng giam chật hẹp, tối tăm. Tại đây
người tù bị nhốt biệt lập bị cùm trong đêm phải ăn, ngủ, vệ sinh tại chỗ. Người tù bị
giam ở cachot chỉ sau một thời gian ngắn bị phù nề, mờ mắt, ghẻ lở đầy người do
thiếu vệ sinh, ánh sáng và cả dưỡng khí.
- Năm 1932 đồng chí Trường Chinh (nguyên tổng bí thư ban chấp hành Trung ương
Đảng cộng sản Việt Nam) bị phạt giam tại đây vì lãnh đạo tù chính trị tổ chức mít nh
kỷ niệm quốc tế lao động 1/5. 5. Trại giam nữ tù nhân
- Trong cuộc đấu tranh giành độc lập hòa bình dân tộc, nhiều nữ chiến sĩ yêu nước
cách mạng đã bị thực dân Pháp bắt giam tại nhà tù Hoả Lò. Tại đây các đồng chí đã
giữ trọn tấm lòng kiên trung với Đảng và nhân dân.
- Trại giam nữ tù nhân có diện ch 270m2 gồm bốn phòng giam nhỏ, phòng giam phụ
nữ có con, phòng giam tập thể, nhà tắm và sân trại có thời điểm thực dân Pháp đã giam tới 300 tù nhân
- Phòng giam chật hẹp, nước dùng trong sinh hoạt thiếu thốn, điều kiện vệ sinh không
được đảm bảo, khẩu phần ăn hàng ngày thường bị cắt xén khiến cuộc sống của nữ tù
chính trị vô cùng cực khổ. Chế độ lao thù hà khắc đã cướp đi sinh mạng của nhiều nữ
chiến sĩ cách mạng như đồng chí Nguyễn Thị Quang Thái, Tạ Thị Câu, Đàm Thị Sen...
Vượt lên chính sự khắc nghiệt của cuộc sống tù đày, nữ tù chính trị của nhà tù Hoả Lò
đã đoàn kết yêu thương giúp đỡ nhau đấu tranh chống lại chế độ nhà tù hà khắc, tổ
chức các lớp học chính trị, văn hóa trau dồi kinh nghiệm đấu tranh, ếp tục cống
hiến sức mình cho cách mạng. lOMoARcP SD| 58886076 6. Máy chém
- Thực dân pháp dùng máy chém để xử tử hình các chiến sĩ yêu nước và cách mạng bị
bắt giam ở nhà tù Hoả Lò Như Nguyễn Thái Học, Phó Đức Chính , Nguyễn Hoàng Tôn,
Nguyễn Đức Cảnh, Hồ Ngọc Lân...
- Thực dân Pháp còn sử dụng nhiều hình thức tra tấn dã man để ép cung cũng như
hành hạ các tù chính trị. 7. Khu xà lim tử hình
- Khu xà lim tử hình tách biệt với các khu giam giữ khác của nhà tù Hoả Lò nhằm hạn
chế các tử tù ếp xúc với bên ngoài. Xà lim được xây dựng kiên cố tường dày 0,4 m
cao 3 m diện ch mỗi phòng khoảng 5 mét vuông, tường xà lim quét hắc ín gây cảm
giác tối tăm lạnh lẽo. Tù nhân bị cúm chân suốt ngày đêm vệ sinh tại, chỗ cửa xà lim
chỉ mở hai lần trong một ngày để lính canh phát cơm, nước cho tù nhân.
- Theo quy định tử tù bị giam ở đây tối thiểu 10 tháng ( nh từ ngày bịkết án ) trong
thời gian này tù nhân có thể kháng án hoặc làm đơn xin giảm mức phạt. Tuy nhiên
để thủ êu một số tử tù, đặc biệt là những người mà thực dân Pháp cho là nguy
hiểm thì chỉ sau 2 đến 3 ngày xét xử chúng đã bí mật đưa họ đi hành quyết
- Sống trong xà lim ranh giới mong manh giữa sự sống và cái chết nhưng ý chí cách
mạng của các chiến sĩ luôn tỏa sáng. Họ vẫn viết sách, tài liệu để tuyên truyền, sáng
tác những câu thơ tràn đầy lạc quan và ếp tục đóng góp cho sự nghiệp đấu tranh
giải phóng dân tộc đến phút cuối. 8. Khu tưởng niệm
- Nơi đặt đài tưởng niệm các chiến sĩ cách mạng đã hi sinh vì sự nghiệp đất nước. Khu
tưởng niệm được khắc họa với 2 gam màu đen đỏ. Bức tường đen được xếp xen vào
đá là hình ảnh các chiến sĩ bị gông xiềng, hành hạ nhưng trong mắt vẫn ánh lên ngọn
lửa hào hùng, dũng cảm. Nổi bật là bức tường đỏ khắc 8 chữ vàng “Kiên Trung Bất
Khuất – Vinh Quang Đời Đời”
9. Khu trưng bày hiện vật của phi công Mỹ
- Khu trưng bày kỷ vật của tù binh Mỹ tại nhà tù Hỏa Lò là một phần không thể thiếu
trong hành trình khám phá lịch sử nơi đây. Không chỉ là những hiện vật đơn thuần,
chúng còn là những câu chuyện xúc động, là minh chứng sinh động cho một thời kỳ
lịch sử đầy biến động.
- Các hiện vật như các bức thư tay, các vật dụng cá nhân, các tác phẩm nghệ thuật. .
Giúp hiểu rõ hơn về cuộc sống thời chiến, thấy được sự nhân đạo.
- Khu trưng bày góp phần thúc đẩy công cuộc hòa giải, hàn gắn vết thương chiến tranh. Cảm nhận: lOMoARcP SD| 58886076
- Khu di ch nhà tù Hoả Lò như 1 thế giới của đau khổ và hy sinh. Những chiếc xích sắt
lạnh lẽo như đang bóp nghẹt tâm hồn của các chiến sĩ cộng sản. Ta hình dung ra
những đêm dài đằng đẵng, những cơn đòn roi dã man mà các chiến sĩ cách mạng
phải chịu đựng. Nhưng giữa bóng tối, vẫn le lói những ngọn lửa của niềm n và hy
vọng. Tinh thần bất khuất của họ đã truyền cảm hứng, thôi thúc bản thân ta phải
sống có ích hơn. Nhà tù Hỏa Lò không chỉ là một di ch lịch sử, mà còn là một bài học
sâu sắc về lòng yêu nước và nh thần đoàn kết.
- Việc trưng bày các hiện vật chiến tranh như di ch nhà tù Hoả Lò đã góp phần vào
việc thúc đẩy ngành công nghiệp văn hoá. Các sản phẩm như tài liệu sách, báo... Về
khu di ch này không chỉ giúp người đọc biết nhiều hơn về lịch sử mà còn góp phần
không nhỏ vào ngành công nghiệp in ấn, xuất bản. Bên cạnh đó các bộ phim liên
quan đến chiến tranh lấy tư liệu về lịch sử đặc biệt là dấu ấn về nhà
tù Hoả Lò đang được khai thác cũng mang lại lợi nhuận cho ngành điện ảnh. Các
triển lãm về kỉ vật như tour đêm “đêm thiêng liêng” nơi đây cũng mang lợi về nguồn
kinh tế khi thu hút du khách không chỉ trong mà ngoài nước. Giúp quảng bá các sản
phẩm văn hóa của Việt Nam như các món ăn, thức uống.. được làm từ những thứ
gần gũi như quả bàng... vừa thú vị vừa mang nhiều tầng ý nghĩa. Việc bào tồn và phát
huy các di sản văn hóa vật thể đã tạo sức hút lớn giúp phát triển các ngành công
nghiệp văn hoá liên quan êu biểu là ngành du lịch từ đó giúp êu thụ các sản phẩm
văn hoá, kích ứng cung cầu. Đồng thời giúp lưu giữ và bảo tồn bản sắc dân tộc, giúp
thế hệ trẻ biết về lịch sử, càng biết trân trọng quá khứ và những gì người đi trước đã
lao lực đến đổ máu xương để lại.