Những vấn đề chung về tâm lý học quản lý | Đề cương môn Tâm lý học quản lý- Trường Đại học Lao động - Xã hội
Tâm lý: Là tất cả những hiện tượng tinh thần xả y ra trong đầu óc con người , gắn liền và điều hành mọi hoạt động của con người. Tài liệu được sưu tầm gồm 23 trang, giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!
Môn: Tâm lý học quản lý (TLQL0323H) 13 tài liệu
Trường: Đại học Lao động - Xã hội 680 tài liệu
Tác giả:
Preview text:
lO M oARcPSD| 45467232 lO M oARcPSD| 45467232
CHƯƠNG I: NHỮNG VẤ N ĐỀ CHUNG VỀ TÂM LÝ HỌC QUẢ N LÝ I.
MỘ T SỐ KHÁI NIỆ M CƠ BẢ N
- Tâm lý: Là tấ t cả nhữ ng hiệ n tư ợ ng tinh thầ n xả y ra trong đầ u óc con
ngư ờ i , gắ n liề n và điề u hành mọ i hoạ t độ ng củ a con ngư ờ i - Đặ c điể m: + Phi vậ t lý + Tính chủ quan + Khả năng biế n đổ i
+ Tươ ng tác phứ c tạ p
+ Khả năng ả nh hư ở ng đế n nhau + Khả năng đo lư ờ ng - Phân loạ i
+ hiệ n tư ợ ng tâm lý cá nhân và hiệ n tượ ng tâm lý xã hộ i:
+ hiệ n tư ợ ng tâm lý chư a đư ợ c ý thứ c và hiệ n tư ợ ng tâm lý có ý thứ c
+ Hiệ n tư ợ ng tâm lý theo thờ i gian tồ n tạ i và vị trí tươ ng đố i củ a chúng
trong nhân cách chia thành 3 loạ i chính:
● Thờ i gian tươ ng đố i ngắ n: quá trình nhậ n thức, quá trình cả m xúc, quá trình ý chí
=> Vài giây đế n vài giờ , có mở đầ u, diễ n biế n và kế t thúc
● Thờ i gian tươ ng đố i dài
=> ít biế n độ ng như ng lạ i chi phố i mộ t cách căn bả n quá trình tâm lý đi kèm ● Thuộ c tính tâm lý
=> Mang tính ổ n đị nh tạ o thành nét chung củ a nhân cách
- Tâm lý họ c quả n lý: Là lĩnh vự c nghiên cứ u về hành vi, tư duy và cả m
xúc củ a con ngư ờ i trong môi trư ờ ng quả n lý và tổ chứ c. Nó tậ p trung vào
việ c hiể u cách con ngư ờ i tươ ng tác, ra quyế t đị nh và ả nh hư ở ng lẫ n
nhau trong bố i cả nh công việ c. - lO M oARcPSD| 45467232
II. LỊ CH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂ N
- Giai đoạ n 1: thời kỳ cổ đạ i + Phươ ng Tây
● Socrates trong “Bàn về xã hộ i”: “Ngườ i nào biế t cách sử dụ ng con
ngư ờ i sẽ điề u khiể n công việ c, cá nhân hay nhóm mộ t cách sáng suố t”
● Platon: Linh hồ n là là cái bấ t diệ t quy đị nh sự tồ n tạ i và quyế t
đị nh củ a mọ i vậ t, coi đạ o đứ c là thành tố cơ bả n trong linh hồ n
củ a con ngư ờ i nói chung, ngư ờ i cai trị nói riêng + Phươ ng Đông
● Khổ ng Tử vớ i “Đức trị ”: “Ngườ i trên cung kính, ngườ i dướ i
không khinh nhờ n, ngư ờ i trên khoan dung thì đư ợ c lòng ngư ờ i
dư ớ i, ngư ờ i trên tôn trọ ng lờ i hứ a thì ngư ờ i dư ớ i mớ i tin cậ y
đư ợ c, ngư ờ i trên có chăm nom, săn sóc thì ngư ờ i dư ớ i mớ i cố
gắ ng và dễ sai khiế n họ ”=> Nhân, lễ , nghĩa, chí, tín
● Hàn Phi Tử vớ i “Pháp trị ”: Loạ i bỏ yế u tố tình cả m, thân quen mà
phả i dự a vào luậ t pháp mớ i phát triể n đư ợ c xã hộ i. Pháp là gố c,
thuậ t là biệ n pháp, thế là vị thế
- Giai đoạ n 2: từ thế kỷ 18
+ Frederic W.Taylor: Họ c thuyế t quả n lý khoa họ c
Quả n lý lao độ ng có huấ n luyệ n, có đị nh mứ c, có hoạ ch đị nh và phân
công chứ c năng theo từ ng ngư ờ i rấ t khoa họ c, từ đó nâng cao nslđ và làm giả m
tỉ lệ sp hỏ ng + Herny Fayol:
● Lý thuyế t quả n lý hành chính
Quả n lý là mộ t quá trình bao gồ m 5 giai đoạ n gắ n liề n vớ i 5 chứ c năng
chủ yế u quả n lý: Dự đoán, tổ chứ c, điề u khiể n, phố i hợ p và kiể m tra
● “Cơ sở quả n lý”: 14 nguyên tắ c quả n lý dựa trên tâm lý họ c
1.Phân chia lao độ ng, 2.Trách nhiệ m và quyề n hạ n, 3.Kỷ cươ ng,
4.Mộ t thủ trư ở ng, 5.Quả n lý thố ng nhấ t, 6.Lợ i ích cá nhân,
7.Khuyế n khích ngư ờ i lao độ ng, 8.Tậ p trung hoá, 9.Phân cấ p quả n
lý, 10.Nè nế p, 11.Chính nghĩa, 12.Vị trí công việ c ổ n đị nh cho
NLĐ, 13.Sáng kiế n, 14.Tinh thầ n hợ p tác lO M oARcPSD| 45467232
- Giai đoạ n 3: Tâm lý họ c quả n lý trở thành khoa họ c độ c lậ p
+ Nhữ ng ngư ờ i sáng lậ p phân ngành tâm lý họ c mớ i: Hugo Munsterber &
Welter Dil Scott: Ứng dụ ng tâm lý họ c vào giả i quyế t vấ n đề củ a tổ chứ c
+ Masaaki Imai vớ i Kaizen: quả n lý thờ i gian, đề cao tính kỷ luậ t, tham
gia hoạ t độ ng củ a công ty, tinh thầ n lao độ ng, sự thông cả m =>
Hư ớ ng đế n sự cả i tiế n mỗ i ngày, từ ng bư ớ c mộ t
+ Mary Folet, Elton Mayo: Lý thuyế t về tâm lý con ngư ờ i
Quả n lý chính là sự thự c hiệ n công việ c bở i sự giúp đỡ củ a ngư ờ i khác
+ Chest Barnard: Con ngư ờ i là mộ t trong nhữ ng yế u tố chiế n lư ợ c củ a tổ
chứ c 4 chứ c năng củ a ngư ờ i quả n lý: nghệ thuậ t ra quyế t đị nh nhanh,
xây dự ng mụ c tiêu cho tươ ng lai, hình dung đư ợ c hệ thố ng liên lạ c
trong tổ chứ c bao gồ m cả ngư ờ i lãnh đạ o và ngư ờ i bị lãnh đạ o
+ Lewin: Nghiên cứ u hành vi ngư ờ i lãnh đạ o
Phát hiệ n ra 3 kiể u lãnh đạ o: độ c đoán, dân chủ và tự do
+ Fleishman & Harry: Ví dụ về hành vi giám sát tố t và tố i
2 yế u tố : sự quan tâm và xây dự ng cấ u
+ Hutchison, Valentino, Kirkner: Lãnh đạ o hiệ u quả nhấ t xuấ t phát từ phong
cách kế t hợ p vớ i sự quan tâm liên cá nhân vớ i đị nh hư ớ ng nhiệ m vụ rõ ràng
+ Hersey, Blanchard & Johnson: 4 dạ ng hành vi lãnh đạ o: chỉ thị , thuyế t
phụ c, tham gia, uỷ quyề n
Các lý thuyế t về độ ng cơ làm việ c
- Thuyế t bậ c nhu cầ u củ a A.Maslow
- Thuyế t nhu cầ u củ a David, McClealand: nhu cầ u quyề n lự c, nhu cầ u
thành đạ t và nhu cầ u liên minh
- Lý thuyế t ERG củ a Alderfer: Nhu cầ u tồ n tạ i - quan hệ - phát triể n
- Thuyế t 2 yế u tố củ a Frederick Herzberg: duy trì và độ ng viên
- Thuyế t kỳ vọ ng củ a Victor Vroom: Hấ p lự c x Mong đợ i x Phươ ng tiệ n = Sự độ ng viên
- Lý thuyế t đặ t mụ c tiêu củ a Peter Drucker: Tổ chứ c hoạ t độ ng có mụ c
đích sẽ hiệ u quả hơ n nhiề u TC không có mụ c đích lO M oARcPSD| 45467232
- Lý thuyế t con đư ờ ng-mụ c tiêu củ a Vroom: Quan tâm đế n nâng cao độ ng
cơ củ a ngư ờ i dướ i quyề n và cho rằ ng ngư ờ i lãnh đạ o có hiệ u quả có thể nâng cao độ ng cơ
- Thuyế t trao đổ i lãnh đạ o củ a Dansereau, Graen & Haga: Tậ p trung vào
nhóm độ i lãnh đạ o-cấ p dư ớ i hơ n là lãnh đạ o-nhóm làm việ c
III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - Phươ ng pháp quan sát
+ Là quá trình tri giác mộ t cách có mụ c đích, có kế hoạ ch nhằ m theo dõi, phát
hiệ n mộ t hoặ c nhiề u nhữ ng hiệ n tư ợ ng tâm lý củ a khách thể thông qua
nhữ ng biể u hiệ n diễ n ra trong điề u kiệ n tự nhiên củ a đố i tư ợ ng trong hoàn
cả nh và thờ i gian xác đị nh, nhằ m phụ c vụ mụ c đích nghiên cứu + Yêu cầ u:
● Cầ n có mụ c tiêu, nhiệ m vụ cụ thể củ a quá trình quan sát
● Đả m bả o tính hệ thố ng, tính liên tụ c củ a việ c quan sát
● Cầ n chuẩ n bị tố t các trang thiế t bị
● Phả i hiể u biế t về vấ n đề quan sát + Các loạ i quan sát: ● Quan sát trực tiế p ● Quan sát gián tiế p ● Tự quan sát
+ Ưu điể m & như ợ c điể m
● Ưu điể m: Cung cấ p nhiề u thông tin về nhiề u đố i tượ ng trong cùng
mộ t lúc, thuậ n tiệ n và kinh tế
● Nhượ c điể m: Mang tính đị nh lượ ng nhiề u hơ n đị nh tính, đòi hỏ i
nhiề u thờ i gian, chỉ cung cấ p thông tin về biể u hiệ n bề ngoài,
không ai cũng có thể dùng phươ ng pháp này
- Phươ ng pháp trắ c nghiệ m
+ Là phươ ng pháp nghiên cứu đặ c điể m, phẩ m chấ t tâm lý nhân cách con
ngư ờ i phù hợ p vớ i trình độ , văn hoá và năng lự c củ a họ + Yêu cầ u
● Phân loạ i trắ c nghiệ m: Trắ c nghiệ m chung và trắ c nghiệ m xã hộ i
Trắ c nghiệ m chung để xác đị nh mộ t số phẩ m chấ t năng lự c, độ
nhạ y cả m, chỉ số thông minh
Trắ c nghiệ m xã hộ i để xác đị nh mứ c độ phát triể n củ a các mố i quan hệ liên
nhân cách giữ a các thành viên trong tổ chứ c lO M oARcPSD| 45467232
+ Ưu điể m & như ợ c điể m
● Ưu: Khách quan, trung thực, tươ ng đố i dễ áp dụ ng, có thể phố i
hợ p vớ i các phươ ng pháp khác để cho kq khách quan, có thể tiế n
hành trong thờ i gian ngắ n, xử lý kế t quả nhanh và rõ ràng
● Nhượ c: Kế t quả mang tính chủ quan cao, phụ thuộ c vào trình độ
thiế t kế câu hỏ i, thông tin thu đượ c phong phú đa dạ ng khó xử lý - Phươ ng pháp toạ đàm
+ Là phươ ng pháp trao đổ i mộ t thông tin trự c tiế p giữ a nhà nghiên cứ u và
nghiệ m thể nhằ m nghiên cứ u mộ t vấ n đề hoặ c hiệ n tư ợ ng tâm lý nào đó + Yêu cầ u
● Cầ n đưa ra mụ c đích, kế hoạ ch và nvu rõ ràng, cầ n tạ o bầ u không khí tin tư ở ng
● Chuẩ n bị tố t các phươ ng tiệ n
● Nơ i tiế n hành cầ n có đủ tiệ n nghi, chỗ ngồ i
+ Ưu điể m & như ợ c điể m
● Ưu: Dễ tiế n hành, chi phí ít, thông tin phong phú đa dạ ng, có thể
nghiên cứ u nhiề u vấ n đề tâm lý, có thể làm tăng cư ờ ng tính tích
cự c và ý thứ c tậ p thể
● Nhượ c: Thông tin mang tính đị nh tính nhiề u hơ n, số lượ ng tham
gia thư ờ ng không nhiề u + Phân loạ i:
● Theo tính chấ t quan hệ
Toạ đàm cá nhân & cá nhân
Toạ đàm tậ p thể & tậ p thể
Toạ đàm cá nhân & tậ p thể ● Theo nộ i dung Toạ đàm về SX
Toạ đàm văn hoá doanh nghiệ p
Toạ đàm về vai trò củ a tổ chứ c xã hộ i trong quả n lý
- Phươ ng pháp phân tích chân dung nhân cách điể n hình
+ Là phươ ng pháp nghiên cứu sả n phẩ m, năng lực, kỹ năng củ a ngư ờ i điể n
hình thông qua việ c gặ p gỡ , trao đổ i hoặ c đọ c tài liệ u về họ nhằ m phát lO M oARcPSD| 45467232
hiệ n nguyên nhân, tìm ra cơ chế tâm lý bên trong quy đị nh sự thành công
hoặ c thấ t bạ i trong công việ c củ a họ nhằ m phụ c vụ mụ c đích nghiên cứ u + Yêu cầ u
● Mô tả về tiể u sử nhân cách điể n hình , quá trình hình thành và phát
triể n nhữ ng mố c đặ c trư ng, nổ i bậ t
● Phân tích những đặ c điể m, những nét điể n hình, độ c đáo trong nhân cách
● Chỉ ra đượ c xung độ t, đấ u tranh độ ng cơ và phân tích nguyên nhân
củ a sự thành công và thấ t bạ i
● Trong qtrinh ptich cầ n bám chắ c vào cơ sở lý luậ n, quan điể m củ a nhà nghiên cứ u
● Cầ n có tổ ng kế t, khái quát kế t luậ n
+ Ưu điể m & Như ợ c điể m
● Ưu: Cung cấ p đầ y đủ thông tin, thông tin có độ tin cậ y cao, ít tố n
kém tài chính, kế t hợ p vớ i pp khác để tăng độ khách quan, tin cậ y
- Phươ ng pháp thự c nghiệ m
+ Là pp nghiên cứ u mà mà nhà nghiên cứ u chủ độ ng tạ o ra các đk, th nào đó
để kiể m tra giả thuyế t đư ợ c đư a ra từ trư ớ c vớ i mụ c đích để khẳ ng
đị nh hoặ c phủ đị nh giả thuyế t đư a ra + Yêu cầ u
● Cầ n đưa ra giả thuyế t thực nghiệ m, nghiên cứu hiệ n tượ ng, vấ n
đề và cách tạ o ra hiệ n tư ợ ng
● Cầ n kiể m soát đượ c tình huố ng
● Cầ n xdung các tiêu chí xdung mẫ u thực nghiệ m nhằ m lựa chọ n
khách thể thự c nghiệ m mộ t cách khách quan
● Cầ n đả m bả o nguyên tắ c, kq củ a thực nghiệ m có thể lặ p lạ i trong
các thự c nghiệ m tươ ng tự + Phân loạ i
● Thực nghiệ m tự nhiên
● Thực nghiệ m trong phòng thí nghiệ m
+ Ưu điể m & Như ợ c điể m lO M oARcPSD| 45467232
● Ưu: Kế t hợ p vớ i các phươ ng pháp khác, cho phép nghiên cứu nh
hiệ n tng tâm lý cùng 1 lúc, kq có thể ktra lạ i bằ ng cách làm thự c nghiệ m
● Nhượ c: Tố n nhiề u thờ i gian và tài chính, kq phụ thuộ c vào trình độ củ a ng tiế n hành
- Phươ ng pháp phân tích sả n phẩ m củ a hoạ t độ ng
+ Là phươ ng pháp mà thông qua các sả n phẩ m củ a đố i tư ợ ng đư ợ c nghiên
cứ u tạ o ra. Qua sp có thể tìm hiể u về trình độ nhân thứ c, mứ c độ kỹ
xả o, nộ i dung tinh thầ n, đặ c điể m tính + Yêu cầ u
● Thu thậ p nhiề u tài liệ u khác nhau
● Phân loạ i hệ thố ng hóa tài liệ u theo mộ t cách hệ thố ng
● Kế t hợ p vớ i nghiên cứu đặ c điể m lứa tuổ i, giớ i tính, vị trí xh, tài
liệ u lư u trữ về cá nhân và tậ p thể
+ Ưu điể m & Như ợ c điể m
+ Ưu: Giúp ng nghiên cứ u khách quan hoá đặ c điể m sinh lý, tâm lý thông qua sp
+ Như ợ c: Chỉ bt kq cuố i cùng, không biế t quá trình, không xác đị nh chiề u
hư ớ ng phát triể n ra sao - Phươ ng pháp trò chơ i
+ Là mô phỏ ng, tái tạ o các tình huố ng thự c trong hoạ t độ ng quả n lý tổ chứ c
vớ i mụ c đích vậ n dụ ng tri thứ c tâm lý quả n lý vào thự c tiễ n và hình thành
kỹ năng, kỹ xả o quả n lý cho ngư ờ i họ c thông qua việ c giả i quyế t các tình huố ng cụ thể + Yêu cầ u
● Cầ n có ngườ i tham gia tích cực
● Có ngườ i điề u hành trò chơ i
● Ngườ i điề u hành cầ n tạ o ra tình huố ng có độ ổ n đị nh cao
● Ngườ i hướ ng dẫ n cầ n tạ o ra đượ c các vấ n đề , câu hỏ i
● Tình huố ng phả i sinh độ ng, có thể thay đổ i đượ c
● Ngườ i hướ ng dẫ n cầ n biế t điề u khiể n thả o luậ n + Phân loạ i:
● Trò chơ i tình huố ng ● Trò chơ i mô hình lO M oARcPSD| 45467232 ● Trò chơ i tự nhiên
+ Ưu điể m & Như ợ c điể m
● Ưu: Pp dễ áp dụ ng, là sự thể hiệ n sinh độ ng nguyên tắ c họ c đi đôi
vớ i hành, giúp củ ng cố các kiế n thứ c đã đư ợ c họ c, giúp ng họ c &
nhà qly hình thành kỹ năng
● Nhượ c: Cầ n sự cbi công phu, số lượ ng ngườ i tham gia không
nhiề u, đòi hỏ i sự tham gia tích cự c Bài họ c rút ra: -
Hiể u biế t về tâm lý họ c quả n lý giúp nhà quả n lý nắ m bắ t đư ợ c nhu cầ u, độ ng
lự c và hành vi củ a nhân viên, từ đó đư a ra các chiế n lư ợ c quả n lý hiệ u quả . -
Áp dụ ng các nguyên tắ c tâm lý họ c trong quả n lý có thể cả i thiệ n môi trư ờ ng làm
việ c, tăng cư ờ ng sự hài lòng và hiệ u suấ t củ a nhân viên. -
Nhậ n thứ c về tầ m quan trọ ng củ a giao tiế p, lãnh đạ o và văn hóa tổ chứ c trong
việ c xây dự ng mộ t tổ chứ c thành công. -
Sử dụ ng các phư ơ ng pháp nghiên cứ u phù hợ p giúp thu thậ p thông tin chính xác và
đáng tin cậ y, hỗ trợ việ c ra quyế t đị nh quả n lý dự a trên dữ liệ u.
CHƯƠNG II: CÁ NHÂN VÀ NHÓM VỚI TƯ CÁCH LÀ KHÁCH THỂ CỦA HOẠ T ĐỘNG QUẢ N LÝ I. TÂM LÝ CÁ NHÂN
1.1. Quá trình nhậ n thức:
- Cả m giác: Là phả n ánh đơ n giả n nhấ t về các thuộ c tính riêng lẻ củ a sự
vậ t, hiệ n tư ợ ng khi chúng tác độ ng trự c tiế p vào giác quan. Trong môi
trư ờ ng lao độ ng, cả m giác giúp ngư ờ i lao độ ng nhậ n biế t các yế u tố
như âm thanh, ánh sáng, nhiệ t độ , ả nh hư ở ng đế n hiệ u suấ t làm việ c.
- Tri giác: Là quá trình phả n ánh trọ n vẹ n các thuộ c tính củ a sự vậ t, hiệ n
tư ợ ng khi chúng tác độ ng trự c tiế p vào giác quan. Tri giác giúp ngư ờ i lao
độ ng nhậ n biế t và đánh giá môi trư ờ ng làm việ c, đồ ng nghiệ p và nhiệ m vụ cầ n thự c hiệ n.
- Tư duy: Là quá trình nhậ n thứ c phả n ánh nhữ ng thuộ c tính bả n chấ t,
những mố i liên hệ và quan hệ bên trong củ a sự vậ t, hiệ n tư ợ ng mà
trư ớ c đó ta chư a biế t. lO M oARcPSD| 45467232
Trong công việ c, tư duy giúp giả i quyế t vấ n đề , đư a ra quyế t đị nh và sáng tạ o.
- Tư ở ng tư ợ ng: Là quá trình tạ o ra hình ả nh mớ i dự a trên các biể u tư ợ ng
đã có.Tư ở ng tư ợ ng giúp ngư ờ i lao độ ng sáng tạ o, đề xuấ t ý tư ở ng mớ i
và cả i tiế n quy trình làm việ c.
1.2. Trạ ng thái tâm lý:
- Tâm trạ ng: Là trạ ng thái cả m xúc kéo dài, ả nh hư ở ng đế n hành vi và hiệ u
suấ t làm việ c. Tâm trạ ng tích cự c giúp tăng cư ờ ng độ ng lự c và hiệ u quả công việ c.
- Cả m xúc: Là phả n ứ ng tâm lý đố i vớ i sự vậ t, hiệ n tư ợ ng, thể hiệ n qua
vui, buồ n, giậ n dữ , sợ hãi. Cả m xúc ả nh hư ở ng trự c tiế p đế n quyế t
đị nh và hành vi trong công việ c.
- Chú ý: Là khả năng tậ p trung vào mộ t đố i tư ợ ng hoặ c nhiệ m vụ cụ thể .
Chú ý tố t giúp tăng hiệ u suấ t và giả m sai sót trong công việ c.
1.3. Thuộ c tính tâm lý:
- Tình cả m là thái độ củ a con ngư ờ i đố i vớ i sự vậ t, hiệ n tư ợ ng; ý chí là
khả năng điề u khiể n hành vi để đạ t mụ c tiêu.
Tình cả m và ý chí mạ nh mẽ giúp ngư ờ i lao độ ng vư ợ t qua khó khăn và kiên trì trong công việ c.
- Xu hư ớ ng và độ ng cơ :
+ Biể u hiệ n củ a xu hư ớ ng
● Nhu cầ u: Là đòi hỏ i cầ n đượ c thỏ a mãn; lý tưở ng là mụ c tiêu cao đẹ p;
thế giớ i quan là quan điể m về thế giớ i; niề m tin là sự tin tưở ng vào điề u
gì đó. Nhữ ng yế u tố này đị nh hư ớ ng hành vi và độ ng lự c làm việ c củ a cá nhân.
● Khí chấ t là đặ c điể m về cườ ng độ , tố c độ củ a các quá trình tâm lý
● Tính cách là sự kế t hợ p độ c đáo các đặ c điể m tâm lý ổ n đị nh
● Năng lực là khả năng thực hiệ n hoạ t độ ng vớ i kế t quả cao. Hiể u biế t
về nhữ ng yế u tố này giúp quả n lý phân công công việ c phù hợ p và phát
triể n nhân viên hiệ u quả . II. TÂM LÝ NHÓM lO M oARcPSD| 45467232
- Bầ u không khí tâm lý trong tậ p thể : Là trạ ng thái tinh thầ n chung củ a
nhóm, ả nh hư ở ng đế n sự hài lòng và hiệ u suấ t làm việ c. Bầ u không khí
tích cự c thúc đẩ y hợ p tác và sáng tạ o.
- Sự tươ ng hợ p tâm lý: Là mứ c độ hòa hợ p giữ a các thành viên trong nhóm.
Sự tươ ng hợ p cao giúp giả m xung độ t và tăng hiệ u quả làm việ c nhóm.
- Sự xung độ t trong tậ p thể :
+ Xung độ t: Là mâu thuẫ n giữ a các thành viên hoặ c giữ a cá nhân vớ i nhóm.
Quả n lý xung độ t hiệ u quả giúp duy trì môi trư ờ ng làm việ c lành mạ nh.
+ Dư luậ n xã hộ i: Là ý kiế n chung củ a tậ p thể về mộ t vấ n đề nào đó. Dư
luậ n ả nh hư ở ng đế n hành vi cá nhân và quyế t đị nh củ a nhóm. Bài họ c rút ra:
- Hiể u biế t về tâm lý cá nhân giúp quả n lý nhậ n diệ n và đáp ứ ng nhu cầ u, độ ng lự c
củ a nhân viên, từ đó tăng cư ờ ng hiệ u suấ t làm việ c.
- Nhậ n thứ c về tâm lý nhóm giúp xây dự ng môi trư ờ ng làm việ c tích cự c, thúc đẩ y
sự hợ p tác và giả m thiể u xung độ t.
- Việ c quả n lý hiệ u quả cả cá nhân và nhóm đòi hỏ i sự nhạ y bén trong việ c đánh giá
và điề u chỉ nh các yế u tố tâm lý, nhằ m đạ t đư ợ c mụ c tiêu chung củ a tổ chứ c.
Tổ ng kế t lạ i, chư ơ ng này nhấ n mạ nh tầ m quan trọ ng củ a việ c hiể u và quả n lý các yế u
tố tâm lý cá nhân và nhóm trong môi trư ờ ng làm việ c, góp phầ n tạ o nên mộ t tổ chứ c hiệ u quả và bề n vữ ng.
CHƯƠNG III: ĐẶ C ĐIỂ M TÂM LÝ CỦA NGƯỜI LÃNH ĐẠ O, QUẢ N LÝ
1. PHẨ M CHẤ T CỦA NGƯỜI LÃNH ĐẠ O, QUẢ N LÝ
- Cầ n, Kiệ m, Liêm, Chính theo tư tư ở ng Hồ Chí Minh:
+ Cầ n: Chăm chỉ , siêng năng, tậ n tụ y trong công việ c, luôn nỗ lự c hoàn
thành nhiệ m vụ đư ợ c giao.
+ Kiệ m: Tiế t kiệ m, không lãng phí tài sả n củ a tổ chứ c và xã hộ i, sử dụ ng
hiệ u quả nguồ n lự c.
+ Liêm: Liêm khiế t, trung thự c, không tham ô, hố i lộ , giữ gìn đạ o đứ c nghề nghiệ p.
+ Chính: Chính trự c, công bằ ng, thẳ ng thắ n, đặ t lợ i ích chung lên trên lợ i ích cá nhân. lO M oARcPSD| 45467232
- Tầ m nhìn chiế n lư ợ c:
Khả năng xác đị nh mụ c tiêu dài hạ n, đị nh hư ớ ng phát triể n và dự báo xu
hư ớ ng tươ ng lai củ a tổ chứ c.
- Tình yêu thươ ng và sự tôn trọ ng con ngư ờ i:
Quan tâm đế n nhân viên, lắ ng nghe ý kiế n, tạ o môi trư ờ ng làm việ c thân
thiệ n và tôn trọ ng giá trị cá nhân. - Lòng bao dung, vị tha:
Sẵ n lòng tha thứ lỗ i lầ m, khuyế n khích sự họ c hỏ i từ sai sót và tạ o điề u kiệ n
cho nhân viên phát triể n.
2. NĂNG LỰC CỦA NGƯỜI LÃNH ĐẠ O, QUẢ N LÝ: - Năng lự c tổ chứ c:
Khả năng sắ p xế p, phân công công việ c hợ p lý, thiế t lậ p quy trình hiệ u quả và quả n lý thờ i gian. - Năng lự c chuyên môn:
Kiế n thứ c sâu rộ ng và kỹ năng chuyên môn vữ ng vàng trong lĩnh vự c hoạ t độ ng củ a tổ chứ c.
- Năng lự c quan sát và quả n lý cả m xúc:
Khả năng nhậ n biế t, đánh giá tình huố ng và kiể m soát cả m xúc bả n thân, đồ ng
thờ i hiể u và đồ ng cả m vớ i cả m xúc củ a ngư ờ i khác.
- Năng lự c tự đào tạ o và đào tạ o nhân sự dư ớ i quyề n:
Khả năng tự họ c hỏ i, cậ p nhậ t kiế n thứ c mớ i và hư ớ ng dẫ n, phát triể n kỹ năng cho nhân viên.
- Năng lự c ra quyế t đị nh:
Khả năng phân tích thông tin, đánh giá rủ i ro và đư a ra quyế t đị nh kị p thờ i, chính xác.
3. PHONG CÁCH LÃNH ĐẠ O: - Phong cách dân chủ :
Khuyế n khích sự tham gia củ a nhân viên trong quá trình ra quyế t đị nh, tạ o môi
trư ờ ng làm việ c tích cự c và thúc đẩ y sáng tạ o.
- Phong cách chuyên quyề n:
Ngư ờ i lãnh đạ o tự đư a ra quyế t đị nh mà không tham khả o ý kiế n củ a nhân
viên, phù hợ p trong tình huố ng khẩ n cấ p hoặ c khi độ i ngũ thiế u kinh nghiệ m. lO M oARcPSD| 45467232
- Phong cách tự do (ủ y quyề n):
Trao quyề n cho nhân viên tự quả n lý công việ c, phù hợ p vớ i nhữ ng độ i ngũ có
trình độ cao và tự giác.
4. UY TÍN CỦA NGƯỜI LÃNH ĐẠ O, QUẢ N LÝ: - Đị nh nghĩa:
Uy tín là sự tin tư ở ng, tín nhiệ m mà ngư ờ i lãnh đạ o nhậ n đư ợ c từ nhân viên và các bên liên quan. - Cách xây dựng uy tín:
+ Thự c hiệ n lờ i hứ a:
Đả m bả o các cam kế t đư ợ c thự c hiệ n đúng thờ i hạ n và chấ t lượ ng.
+ Công bằ ng và minh bạ ch:
Đố i xử công bằ ng vớ i mọ i nhân viên và minh bạ ch trong các quyế t
đị nh. + Chuyên môn vữ ng vàng:
Thể hiệ n kiế n thứ c và kỹ năng chuyên môn cao trong công việ c.
5. QUYỀ N LỰC CỦA NGƯỜI LÃNH ĐẠ O, QUẢ N LÝ: - Quyề n lự c hợ p pháp:
Xuấ t phát từ vị trí và chứ c vụ trong tổ chứ c.
- Quyề n lự c thư ở ng phạ t:
Khả năng thư ở ng hoặ c phạ t nhân viên dự a trên hiệ u suấ t làm việ c.
- Quyề n lự c chuyên môn:
Dựa trên kiế n thứ c, kỹ năng và kinh nghiệ m chuyên môn. - Quyề n lự c cá nhân: Bài họ c rút ra:
Dự a trên phẩ m chấ t cá nhân như sự tôn trọ ng, uy tín và khả năng thuyế t phụ c.
Để trở thành mộ t nhà lãnh đạ o, quả n lý hiệ u quả , cầ n phát triể n đồ ng thờ i các phẩ m
chấ t đạ o đứ c như Cầ n, Kiệ m, Liêm, Chính theo tư tư ở ng Hồ Chí Minh, cùng vớ i tầ m
nhìn chiế n lư ợ c, tình yêu thư ơ ng và sự tôn trọ ng con ngư ờ i, lòng bao dung và vị tha. Ngoài
ra, việ c nâng cao các năng lự c tổ chứ c, chuyên môn, quan sát và quả n lý cả m xúc, tự đào tạ o
và đào tạ o nhân sự dư ớ i quyề n, cùng khả năng ra quyế t đị nh là vô cùng quan trọ ng. Lự a
chọ n phong cách lãnh đạ o phù hợ p, xây dự ng uy tín và sử dụ ng quyề n lự c mộ t cách hiệ u
quả sẽ góp phầ n vào sự thành công củ a tổ chứ c. lO M oARcPSD| 45467232
CHƯƠNG IV: GIAO TIẾ P TRONG HOẠ T ĐỘNG QUẢ N LÝ
1. KHÁI NIỆ M VỀ GIAO TIẾ P TRONG HOẠ T ĐỘ NG QUẢ N LÝ:
- Giao tiế p trong quả n lý là quá trình trao đổ i thông tin, cả m xúc và tri giác
giữ a ngư ờ i lãnh đạ o và nhân viên nhằ m đáp ứng nhu cầ u củ a cả cá nhân
và tổ chứ c. Nó không chỉ là việ c truyề n đạ t thông tin mà còn là sự tươ ng
tác hai chiề u, tạ o điề u kiệ n cho sự hiể u biế t và hợ p tác lẫ n nhau.
2. CHỨC NĂNG CỦA GIAO TIẾ P TRONG HOẠ T ĐỘ NG QUẢ N LÝ:
- Truyề n thông tin: Đả m bả o thông tin đư ợ c truyề n đạ t chính xác và kị p
thờ i, giúp mọ i ngườ i hiể u rõ nhiệ m vụ và mụ c tiêu chung.
- Hư ớ ng dẫ n và chỉ đạ o: Cung cấ p hư ớ ng dẫ n cụ thể , giúp nhân viên
thự c hiệ n công việ c hiệ u quả và đúng hư ớ ng.
- Xây dự ng mố i quan hệ : Tạ o dự ng và duy trì mố i quan hệ tích cự c, thúc
đẩ y tinh thầ n đồ ng độ i và sự gắ n kế t trong tổ chứ c.
- Quả n lý xung độ t, đánh giá và phả n hồ i: Giả i quyế t xung độ t, đư a ra đánh
giá công bằ ng và phả n hồ i xây dự ng để cả i thiệ n hiệ u suấ t làm việ c.
3. CÁC HÌNH THỨC GIAO TIẾ P CƠ BẢ N:
- Giao tiế p quả n lý trự c tiế p và gián tiế p: Trự c tiế p thông qua gặ p mặ t,
họ p hành; gián tiế p qua email, báo cáo.
- Giao tiế p quả n lý chính thứ c và không chính thứ c: Chính thức qua các kênh
như cuộ c họ p, văn bả n; không chính thứ c qua trò chuyệ n, trao đổ i cá nhân.
- Giao tiế p ngôn ngữ và phi ngôn ngữ : Ngôn ngữ qua lờ i nói, văn bả n; phi
ngôn ngữ qua cử chỉ , ánh mắ t, ngữ điệ u.
4. MỘ T SỐ KỸ NĂNG GIAO TIẾ P CƠ BẢ N TRONG QUẢ N LÝ:
- Kỹ năng đị nh hư ớ ng giao tiế p: Xác đị nh mụ c tiêu và đố i tư ợ ng giao
tiế p để đạ t hiệ u quả cao nhấ t.
- Kỹ năng đị nh vị trong giao tiế p: Hiể u rõ vị trí, vai trò củ a mình và
ngư ờ i khác trong quá trình giao tiế p.
- Kỹ năng điề u khiể n, điề u chỉ nh trong quả n lý: Bao gồ m: Kỹ năng trình
bày vấ n đề : Diễ n đạ t rõ ràng, logic và thuyế t phụ c. lO M oARcPSD| 45467232
- Kỹ năng thuyế t phụ c: Sử dụ ng lậ p luậ n và bằ ng chứ ng để thuyế t phụ c ngư ờ i nghe.
- Kỹ năng phả n hồ i: Đư a ra nhậ n xét, góp ý mang tính xây dự ng.
- Kỹ năng đặ t câu hỏ i trong quả n lý: Đặ t câu hỏ i phù hợ p để thu thậ p
thông tin và khuyế n khích suy nghĩ.
- Kỹ năng lắ ng nghe: Chú tâm và hiể u rõ thông điệ p củ a ngư ờ i nói.
- Kỹ năng thấ u cả m: Đặ t mình vào vị trí củ a ngư ờ i khác để hiể u và chia sẻ cả m xúc.
- Kỹ năng làm chủ cả m xúc: Kiể m soát cả m xúc cá nhân để duy trì sự chuyên nghiệ p.
- Kỹ năng thươ ng lư ợ ng: Đàm phán để đạ t đượ c thỏ a thuậ n có lợ i cho các bên. BÀI TẬ P TRẮ C NGHIỆ M CHƯƠNG 2:
1. Tâm lý họ c quả n lý là gì?
A. Lĩnh vự c nghiên cứ u về hành vi, tư duy và cả m xúc củ a con ngườ i trong môi
trư ờ ng quả n lý và tổ chứ c.
B. Lĩnh vự c nghiên cứ u về cấ u trúc và chứ c năng củ a não bộ .
C. Lĩnh vự c nghiên cứ u về sự phát triể n tâm lý qua các giai đoạ n lứ a tuổ i.
D. Lĩnh vự c nghiên cứ u về các rố i loạ n tâm thầ n.
2. Mụ c tiêu chính củ a tâm lý họ c quả n lý là
gì? A. Phát triể n các phươ ng pháp trị liệ u tâm lý.
B. Cả i thiệ n hiệ u suấ t làm việ c và sự hài lòng củ a nhân viên.
C. Nghiên cứ u sự phát triể n tâm lý trẻ em.
D. Phân tích cấ u trúc xã hộ i.
3. Phươ ng pháp đị nh tính trong nghiên cứ u tâm lý họ c quả n lý bao
gồ m: A. Khả o sát và bả ng câu hỏ i.
B. Phỏ ng vấ n sâu và quan sát. C. Phân tích thố ng kê. lO M oARcPSD| 45467232
D. Thí nghiệ m trong phòng lab.
4. Quá trình nào sau đây phả n ánh các thuộ c tính bả n chấ t và mố i quan hệ bên
trong củ a sự vậ t, hiệ n tư ợ ng? A. Cả m giác B. Tri giác C. Tư duy D. Tư ở ng tư ợ ng
5. Trạ ng thái tâm lý nào kéo dài và ả nh hư ở ng đế n hành vi cũng như hiệ u suấ t
làm việ c củ a cá nhân? A. Cả m xúc B. Tâm trạ ng C. Chú ý D. Tình cả m
6. Khí chấ t củ a mộ t ngườ i liên quan đế n:
A. Đặ c điể m về cư ờ ng độ , tố c độ củ a các quá trình tâm lý.
B. Sự kế t hợ p độ c đáo các đặ c điể m tâm lý ổ n đị nh.
C. Khả năng thự c hiệ n hoạ t độ ng vớ i kế t quả cao.
D. Hệ thố ng các giá trị và niề m tin cá nhân.
7. Bầ u không khí tâm lý trong tậ p thể ả nh hư ở ng
đế n: A. Sự hài lòng và hiệ u suấ t làm việ c củ a nhóm.
B. Cấ u trúc tổ chứ c củ a công ty.
C. Chiế n lư ợ c kinh doanh củ a doanh nghiệ p.
D. Quy trình sả n xuấ t và vậ n hành.
8. Sự tươ ng hợ p tâm lý trong nhóm đề cậ p đế n:
A. Mứ c độ hòa hợ p giữ a các thành viên trong nhóm.
B. Khả năng lãnh đạ o củ a trư ở ng nhóm.
C. Hiệ u suấ t làm việ c cá nhân. lO M oARcPSD| 45467232
D. Cơ cấ u tổ chứ c củ a nhóm.
9. Dư luậ n xã hộ i trong tậ p thể là:
A. Ý kiế n chung củ a tậ p thể về mộ t vấ n đề nào đó.
B. Quyế t đị nh củ a ban lãnh đạ o.
C. Phả n hồ i từ khách hàng.
D. Chính sách củ a công ty. CHƯƠNG 3:
Câu 1: Theo tư tư ở ng Hồ Chí Minh, phẩ m chấ t "Cầ n" củ a ngư ờ i lãnh đạ o đư ợ c hiể u là gì?
A. Tiế t kiệ m, không lãng phí tài sả n củ a tổ chứ c và xã hộ i.
B. Chăm chỉ , siêng năng, tậ n tụ y trong công việ c.
C. Liêm khiế t, trung thự c, không tham ô, hố i lộ .
D. Chính trự c, công bằ ng, thẳ ng thắ n.
Câu 2: Phẩ m chấ t nào sau đây thể hiệ n khả năng xác đị nh mụ c tiêu dài hạ n và
đị nh hư ớ ng phát triể n củ a tổ chứ c?
A. Tình yêu thươ ng và sự tôn trọ ng con ngư ờ i. B. Lòng bao dung, vị tha.
C. Tầ m nhìn chiế n lư ợ c.
D. Cầ n, Kiệ m, Liêm, Chính.
Câu 3: Năng lự c nào củ a ngư ờ i lãnh đạ o liên quan đế n khả năng sắ p xế p,
phân công công việ c hợ p lý và quả n lý thờ i gian hiệ u quả ? A. Năng lự c chuyên môn. B. Năng lự c tổ chứ c.
C. Năng lự c quan sát và quả n lý cả m xúc.
D. Năng lự c tự đào tạ o và đào tạ o nhân sự dư ớ i quyề n.
Câu 4: Khả năng nhậ n biế t, đánh giá tình huố ng và kiể m soát cả m xúc bả n
thân thuộ c về năng lự c nào củ a ngư ờ i lãnh đạ o? A. Năng lự c chuyên môn. lO M oARcPSD| 45467232 B. Năng lự c tổ chứ c.
C. Năng lự c quan sát và quả n lý cả m xúc.
D. Năng lự c ra quyế t đị nh.
Câu 5: Phong cách lãnh đạ o nào khuyế n khích sự tham gia củ a nhân viên trong quá trình ra quyế t đị nh? A. Phong cách dân chủ .
B. Phong cách chuyên quyề n.
C. Phong cách tự do (ủ y quyề n).
D. Phong cách độ c đoán.
Câu 6: Trong phong cách lãnh đạ o nào, ngư ờ i lãnh đạ o trao quyề n cho nhân viên
tự quả n lý công việ c? A. Phong cách dân chủ .
B. Phong cách chuyên quyề n.
C. Phong cách tự do (ủ y quyề n).
D. Phong cách độ c đoán.
Câu 7: Yế u tố nào sau đây KHÔNG phả i là cách xây dự ng uy tín củ a ngư ờ i lãnh
đạ o? A. Thự c hiệ n lờ i hứ a.
B. Công bằ ng và minh bạ ch.
C. Chuyên môn vữ ng vàng.
D. Sử dụ ng quyề n lự c chuyên quyề n.
Câu 8: Quyề n lự c nào củ a ngư ờ i lãnh đạ o xuấ t phát từ vị trí và chứ c vụ trong
tổ chứ c? A. Quyề n lự c hợ p pháp.
B. Quyề n lự c thưở ng phạ t.
C. Quyề n lự c chuyên môn. D. Quyề n lự c cá nhân.
Câu 9: Khi ngư ờ i lãnh đạ o có khả năng thư ở ng hoặ c phạ t nhân viên dự a trên
hiệ u suấ t làm việ c, đó là loạ i quyề n lự c nào? A. Quyề n lự c hợ p pháp. lO M oARcPSD| 45467232
B. Quyề n lự c thưở ng phạ t.
C. Quyề n lự c chuyên môn. D. Quyề n lự c cá nhân. lO M oARcPSD| 45467232 Câu
10: Quyề n lự c dự a trên phẩ m chấ t cá nhân như sự tôn trọ ng, uy tín và
khả năng thuyế t phụ c đư ợ c gọ i là gì? A. Quyề n lự c hợ p pháp.
B. Quyề n lự c thưở ng phạ t.
C. Quyề n lự c chuyên môn. D. Quyề n lự c cá nhân. CHƯƠNG 4:
Câu 1: Giao tiế p trong hoạ t độ ng quả n lý đư ợ c đị nh nghĩa
là gì? A. Quá trình truyề n đạ t mệ nh lệ nh từ lãnh đạ o đế n nhân viên.
B. Quá trình trao đổ i thông tin, cả m xúc, tri giác và ả nh hư ở ng lẫ n nhau giữ a
ngư ờ i lãnh đạ o, quả n lý và đố i tư ợ ng trong quá trình thự c hiệ n công việ c
trong tổ chứ c nhằ m thỏ a mãn nhu cầ u nhấ t đị nh củ a cá nhân và tổ chứ c.
C. Quá trình đánh giá hiệ u suấ t làm việ c củ a nhân viên.
D. Quá trình tuyể n dụ ng và đào tạ o nhân sự .
Câu 2: Chứ c năng nào sau đây không phả i là chứ c năng củ a giao tiế p trong hoạ t độ ng quả n lý? A. Truyề n thông tin.
B. Hư ớ ng dẫ n và chỉ đạ o.
C. Xây dựng mố i quan hệ . D. Quả n lý tài chính.
Câu 3: Giao tiế p quả n lý trự c tiế p đư ợ c thự c hiệ n thông qua hình thứ c nào? A. Gử i email.
B. Cuộ c họ p mặ t trự c tiế p. C. Gử i báo cáo. D. Tin nhắ n văn bả n. Dow nloaded by Mai Lan Nguy?n
(mailannguyen080898@gmail.com) lO M oARcPSD| 45467232 Câu
4: Kỹ năng nào sau đây thuộ c nhóm kỹ năng điề u khiể n, điề u chỉ nh trong
quả n lý? A. Kỹ năng đị nh hư ớ ng giao tiế p.
B. Kỹ năng đị nh vị trong giao tiế p.
C. Kỹ năng trình bày vấ n đề .
D. Kỹ năng phân tích dữ liệ u.
Câu 5: Giao tiế p phi ngôn ngữ bao gồ m yế u tố nào sau đây? A. Lờ i nói.
B. Cử chỉ , ánh mắ t, ngữ điệ u. C. Văn bả n. D. Email.
Câu 6: Kỹ năng lắ ng nghe trong quả n lý đòi hỏ i điề u
gì? A. Chỉ cầ n nghe mà không cầ n phả n hồ i.
B. Chú tâm và hiể u rõ thông điệ p củ a ngư ờ i nói.
C. Ngắ t lờ i ngư ờ i nói để đư a ra ý kiế n cá nhân.
D. Ghi chép mọ i thứ mà ngư ờ i nói trình bày.
Câu 7: Giao tiế p quả n lý không chính thứ c thư ờ ng diễ n ra ở
đâu? A. Trong các cuộ c họ p chính thứ c. B. Qua email công ty.
C. Trong các buổ i trò chuyệ n, trao đổ i cá nhân.
D. Trong các báo cáo hàng tháng.
Câu 8: Kỹ năng thấ u cả m trong giao tiế p quả n lý là gì?
A. Đặ t mình vào vị trí củ a ngư ờ i khác để hiể u và chia sẻ cả m xúc.
B. Thuyế t phụ c ngư ờ i khác theo quan điể m củ a mình.
C. Đư a ra phả n hồ i mang tính xây dự ng.
D. Đặ t câu hỏ i để thu thậ p thông tin.