Phân tích bản chất xã hội của tâm lý con người | Môn Tâm lý học - Đại học Thái Bình Dương

lOMoAR cPSD| 60696302
Đề: Nêu và phân tích những vấn đề nổi cộm hiện nay trong xã hội làm minh chứng diễn giải
về bản chất xã hội của hiện tượng tâm lý con người. Bài làm MỞ ĐẦU
Chủ nghĩa duy vật biện chứng khẳng định: Tâm lí người là sự phản ánh hiện thực khách quan
vào não người thông qua chủ thể, tâm lí người có bản chất xã hội – lịch sử. Tâm lí người là sự phản
ánh hiện thực khách quan, là chức năng của não, là kinh nghiệm xã hội lịch sử biến thành cái riêng
của mỗi người. Tâm lí con người khác xa với tâm lí của một số loài dộng vật cao cấp, biểu hiện là:
Tâm lí người có bản chất xã hội và mang tính lịch sử. Do đó Nêu và phân tích những vấn đề nổi
cộm hiện nay trong xã hội làm minh chứng diễn giải về bản chất xã hội của hiện tượng tâm lý con
người. Giúp mỗi chúng ta nhận thức được bản chất xã hội của tâm lý con người từ đó điều chỉnh
hành vi thích hợp và phát huy hết những tiềm năng năng lực của bản thân, đồng thời hạn chế những
ảnh hưởng tiêu cực không đáng có...rèn luyện bản lĩnh tâm lý để xử lý tình huống, giao tiếp khéo
léo tinh tế, chuẩn mực hơn trong cuộc sống
NỘI DUNG Phần I. Cơ sở lý luận - Bản chất xã hội và tính lịch sử của tâm lí người
Tâm lí người có nguồn gốc là thế giới khách quan (thế giới tự nhiên và xã hội), trong đó nguồn
gốc xã hội là cái quyết định (quyết định luận xã hội). Ngay cả phần tự nhiên trong thế giới cũng
dược xã hội hoá. Phần xã hội hoá thế giới quyết định tâm lí người thể hiện qua: các quan hệ kinh
tế – xã hội, các mối quan hộ đạo đức pháp quyền, các mối quan hệ con người — con người từ quan
hệ gia đình, làng xóm, quê hương, khối phố cho đến các quan hệ nhóm, các quan hệ cộng dồng…
Các môi quan hệ trên quyết định bản chất tâm lí người (bản chất COI1 người là sự tổng hoà các
mối quan hệ xã hội). Trên thực tế, con người thoát li khỏi các quan hệ xã hội, quan hệ người –
người, đều làm cho tâm lí mất bản tính người (ví dụ trường hợp trẻ COI1 do dộng vật nuôi từ bé,
tâm lí của những trẻ này không hơn hẳn tâm lí loài vật).
Tâm lí người là sản phẩm của hoạt động và giao tiếp của con người trong mối quan hệ xã hội.
Con người là một thực thể tự nhiên và điều chủ yếu là một thực thể xã hội. Phần tự nhiên ử con
người (như đặc diểm cơ thể, giác quan, thần kinh, bộ não) dược xã hội hoá ở mức cao nhất. Là một
thực thể xã hội, con người là chù thể của nhận thức, chủ thể của hoạt dộng, giao tiếp với tư cách
một chủ thể tích cực, chủ dộng sáng tạo, tâm lí của con người là sản phẩm của con người với tư
cách là chú thể xã hội. Vì thế, tâm lí người mang đầy đủ dấu ấn xã hội – lịch sử của con người.
Tâm lí của mỗi cá nhân là kết quả của quá trình lĩnh hội tiếp thu vốn kinh nghiệm xã hội, nền
văn hoá xã hội, thông qua hoạt động, giao tiếp (hoạt động vui chơi, học tập, lao động, cồng tác xã
hội), trong dó giáo dục giữ vai trò chủ đạo, hoạt động của con người và mối quan hệ giao tiếp của
con người trong xã hội có tính quyết định. Tâm lí của mỗi con người hình thành, phát triển và biến
đổi cùng với sự phát triển của lịch sử cá nhân, lịch sử dân tộc và cộng đồng. Tâm lí của mỗi con
người chịu sự chế ước bới lịch sử của cá nhân và cộng dồng.
Tóm lại, tâm lí người có nguồn gốc xã hội, vì thế phải nghiên cứu môi trường xã hội, nền văn
hoá xã hội, các quan hệ xã hội trong dó con người sống và hoạt động. Cần phải tổ chức có hiệu quả
hoại động dạy học và giáo dục, cũng như các hoạt động chủ đạo ử từng giai đoạn lứa tuổi khác
nhau để hình thành, phát triển tâm lí con người… lOMoAR cPSD| 60696302
Phần II. Vận dụng- Nêu và phân tích những vấn đề nổi cộm hiện nay trong xã hội làm minh
chứng diễn giải về bản chất xã hội của hiện tượng tâm lý con người
2.1. Tâm lí người có nguồn gốc là thế giới khách quan (thế giới tự nhiên và xã hội), trong đó
cuộc sống xã hội là cái quyết định (quyết định luận xã hội).
VD: Những sự việc khách quan trong xã hội loài người nổi cộm là những cuộc chiến tranh (Nga
– Ucraina), khủng hoảng, khủng bố… diễn ra trên thế giới, đặc biệt thời gian qua cuộc chiến tranh
giữa ukraine và nga tạo ra các hiện tượng tâm lý xã hội nhất định trong tập thể xã hội loài người.
Cụ thể đó là tâm trạng lo lắng trước an toàn của nhân dân vùng chiến tranh của xã hội hay tâm
trạng phản đối chiến tranh.
Điều đó tạo nên dư luận xã hội của xã hội trước một vấn đề tốt sẽ được tập thể xã hội ủng hộ,
khen ngợi, tán thành và đồng ý. Đối với vấn đề xấu thì dư luận xã hội sẽ phê phán, lên án và không đồng tình....
VD: Trong thời kỳ dịch bệnh COVID-19 dài đằng đẵng suốt 2 năm qua, mỗi ngày chúng ta đều
thấy tràn ngập những con số đong đếm được như: Ca mắc, ca nặng, rồi tử vong, số người khỏi
bệnh… những hậu quả gián tiếp của đại dịch thì không thể thống kê. Đó là stress, là những sang
chấn tâm lý nặng nề, kéo dài, gây ra nhiều rối loạn tâm thần. Gây tâm lý xã hội hoang mang, bất
an sợ hãi cho mọi người.
2.2. Tâm lí người là sản phẩm của hoạt động và giao tiếp của con người trong các mối quan hệ xã hội.
Trong xã hội với xu hướng toàn cầu hóa, với những mặt trái của nền kinh tế thị trường dẫn đến
sự tha hóa đạo đức, lối sống là vấn đề ngày càng nổi cộm trong đời sống xã hội chúng ta. Hiện nay,
sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống biểu hiện tính chất, mức độ khác nhau, diễn ra
ở các đối tượng khác nhau, từ những trẻ đến già, từ những đảng viên không giữ chức vụ lãnh đạo,
quản lý – đảng viên thường, đến đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý các cấp, kể cả cán bộ cao
cấp. Sự suy thoái đang làm ảnh hưởng trực tiếp đến văn hóa ứng xử của mỗi người trong xã hội.
Ví dụ: Do hoạt động và giao tiếp với bố mẹ ngày càng ít do bố mẹ bận rộn không có thời gian
nuôi dạy con, do ly hôn...dẫn đến một bộ phận giới trẻ thiếu những chuẩn mực của xã hội, dễ dàng
nói những từ ngữ xúc phạm người khác và có những hành vi lệch chuẩn do không được gia đình
uốn nắn từ sớm, dẫn đến tâm lý bất ổn, lo lắng và thiếu tự tin thiếu kiểm soát thậm chí là trầm cảm....
Ví du: Nổi cộm vấn nạn Bodyshaming, bạo lực học đường, bạo lực mạng do giao tiếp của con
người trong thời đại bùng nổ thông tin thiếu tinh tế, thiếu sự tôn trọng, lệch chuẩn hành vi...Gây
tâm lý lo lắng sợ hãi, bất an cho con người...
2.3. Tâm lí của mỗi cá nhân là kết quả của quá trình lĩnh hội, tiếp thu vốn kinh nghiệm xã
hội, nền văn hoá xã hội, thông qua hoạt động, giao tiếp
Con người hình thành tâm lý thông qua các hoạt động vui chơi, học tập, lao động, công tác xã
hội, trong đó giáo dục giữ vai trò chủ đạo hoạt động của con người và mối quan hệ giao tiếp của
con người trong xã hội giữ vai trò quyết định.
Ví dụ một đứa trẻ sinh ra trong một gia đình trọn vẹn đầy đủ tình thương sự quan tâm, được học
tập trong những môi trường tốt, chăm sóc và định hướng tốt, chắc chắn tương lai đứa trẻ ấy sẽ phát
triển toàn diện về tầm vóc, trí tuệ, sự năng động, tự tin, tinh tế và khéo léo. lOMoAR cPSD| 60696302
Ngược lại khi không được lĩnh hội, tiếp thu kinh nghiệm xã hội, không được học hành, không
được chăm sóc toàn diện...Giao tiếp với những người có hành vi văn hóa lệch chuẩn...Đứa trẻ ấy
lớn lên sẽ có tâm lý bất ổn gây nên những vấn đề nổi cộm như tệ nạn xã hội, suy thoái lối sống,
đạo đức...Hay tình trạng trẻ em trầm cảm mắc các chứng bệnh tâm lý xã hội ngày càng gia tăng....
2.4. Tâm lí của mỗi người hình thành, phát triển và biến đổi cùng với sự phát triển của lịch
sử dân tộc và cộng đồng.
Ví dụ trước đây sống trong xã Trong xã hội phong kiến, suy nghĩ “trọng nam khinh nữ” dường
như đã in đậm trong suy nghĩ của con người Việt Nam. Tâm lí của mỗi người chịu sự chế ước bởi
lịch sử của cá nhân và cộng đồng.
Người phụ nữ thời phong kiến ngay từ khi mới sinh ra đã bị phân biệt, bị đối xử thiếu công
bằng. Cả cuộc đời của họ vẫn mãi bị trói buộc bởi đạo tam tòng: “Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng
phu, phu tử tòng tử” (ở nhà theo cha, lấy chồng theo chồng, chồng chết theo con). Phụ nữ ngày nay
được bình đẳng tự do, tỏa sáng bằng tất cả tài năng, được xã hội quý trọng và tôn vinh. Những
người phụ nữ hiện đại cũng đã bắt đầu có tiếng nói cho riêng mình, thể hiện được những quan
điểm, cá tính của bản thân.
Ví dụ học sinh trước đây chủ yếu học theo kiểu đọc chép, tâm lý rụt rè nhút nhát. Ngày nay,
thế hệ trẻ hòa nhịp với hơi thở thời đại, tiếp thu khoa học công nghệ, năng động, tự tin, sáng tạo, linh hoạt....
Vấn đề nổi cộm của những cuộc thi hoa hậu cũng dần mang tính thị trường hóa.Trong kỷ nguyên
mạng xã hội, điều đó đồng nghĩa với việc thứ mà nhà tài trợ quan tâm hơn cả là vương miện sắc
đẹp cũng như những hợp đồng quảng cáo trên tạp chí, Instagram, bằng cách lựa chọn những thí
sinh có thể đáp ứng một loạt các tiêu chuẩn vẻ đẹp và tỉ lệ cơ thể như những người mẫu mà vẫn
vừa mắt số đông. Khi đặt vào cuộc chơi lợi nhuận, ý nghĩa của một cuộc thi sắc đẹp và tài năng
hay văn hóa, nữ quyền cũng giảm đi mà thay vào đó là sân chơi tìm xem ai là khuôn mặt "hái ra
tiền" nhất. Trong khi mọi sản phẩm được thương mại hóa trong tay các tỷ phú và tài phiệt thật khó
để ước đoán lợi nhuận thực tế, có lẽ chỉ riêng việc một vị tỷ phú từng sở hữu một cuộc thi trong
Big Six từng thản nhiên ra vào phòng thay đồ của các thí sinh hay hôn môi họ cũng đủ khiến nhiều
người cân nhắc lại việc ủng hộ hình thức thi sắc đẹp hiện nay.
Dưới ảnh hưởng đó, vẻ đẹp hẳn nhiên không còn nằm trong mắt người xem mà trở thành một
công cụ lý tính Copy - Paste giữa các thí sinh nhằm đảm bảo truyền tải được thông điệp chứng thực
bởi các tập đoàn và người dùng mạng xã hội, trong khi tiếp tục lan truyền những giá trị kém lành
mạnh về hình thể, sức khỏe, cân nặng cho phụ nữ trẻ toàn cầu.
Các cuộc thi này có nhiều Drama dẫn dắt tâm lý xã hội cộng đồng đặc biệt là giới trẻ, có nhiều
hành vi lệch chuẩn giữa cộng đồng mạng của những quốc gia, gây ảnh hưởng xấu đến hình ảnh đất
nước và con người. Trong khi đó các hoạt động có ý nghĩa đối với xã hội lại ít được truyền thông chú ý.... KẾT LUẬN
Tóm lại, việc nêu và phân tích những vấn đề nổi cộm hiện nay trong xã hội làm minh chứng diễn
giải về bản chất xã hội của hiện tượng tâm lý con người. Giúp mỗi chúng ta nhận thức được bản
chất xã hội của tâm lý con người từ đó điều chỉnh hành vi thích hợp và phát huy hết những tiềm
năng năng lực của bản thân, đồng thời hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực không đáng có...rèn luyện lOMoAR cPSD| 60696302
bản lĩnh tâm lý để xử lý tình huống, giao tiếp khéo léo tinh tế, chuẩn mực hơn trong cuộc sống. Rõ
ràng bản chất của các hiện tượng tâm lý xã hội là những hiện tượng tâm lý chung của một nhóm
xã hội cụ thể nảy sinh trong quá trình tác động qua lại, giao tiếp và hoạt động cùng nhau của các
cá nhân trong nhóm. Các hiện tượng tâm lý xã hội đó điều chỉnh, điều khiển hoạt động cùng nhau
của các thành viên và của nhóm xã hội. Mặt khác cũng phải thấy rằng các hiện tượng tâm lý xã hội
có quan hệ đặc biệt và khó có thể tách rời với các hiện tượng tâm lý cá nhân. Bên cạnh đó các hiện
tượng tâm lý xã hội có chức năng định hướng, thúc đẩy và điều khiển, điều chỉnh hoạt động của cá
nhân. Hoạt động của các nhóm xã hội, thông qua đó tác động đến các quá trình xã hội.