Phân tích điều kiện kinh tế - xã hội và vai trò của C.mác và Ph.Ăngghen trong việc hình thành Chủ nghĩa xã hội khoa học?

1. Các điều kiện cho sự ra đời của chủ nghĩa xã hội.
- Chủ nghĩa xã hội với tư cách là một chế độ kinh tế, chính trị và xã hội theo quan
điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin là một xã hội được thiết lập sau thắng lợi của cuộc
cách mạng xã hội chủ nghĩa của giai cấp công nhân dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng
sản, giành được chính quyền từ tay giai cấp thống trị và bóc lột trước đó, thiết lập
nền chính quyền mới của nhân dân lao động từ đó xây dựng cơ sở vật chất, kỹ thuật
với kiến trúc thượng tầng về chính trị, tư tưởng, văn hóa tương ứng dựa theo những
nguyên lý, quy luật cơ bản của Chủ nghĩa Mác-Lênin.
=> Như vậy, chủ nghĩa xã hội phải ra đời dựa trên những tiền đề vật chất cơ bản như:
+ Điều kiện thứ nhất: do sự ra đời của sản xuất công nghiệp với thành tựu khoa học
kỹ thuật công nghệ, lao động mang tính xã hội, lực lượng sản xuất phát triển mạnh
mẽ và đạt tới trình độ xã hội hóa ngày càng cao, mâu thuẫn với quan hệ sản xuất dựa
trên chế độ chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất chủ yếu. Mâu
thuẫn này ngày càng phát triển. Đây là mâu thuẫn cơ bản trong phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa.
+ Điều kiện thứ hai: cùng với sự hình thành và phát triển của chủ nghĩa tư bản cũng
hình thành và phát triển hai giai cấp cơ bản: giai cấp công nhân và giai cấp tư sản có
lợi ích đối lập nhau nên xã hội xuất hiện mâu thuẫn đối kháng. Giai cấp công nhân
giác ngộ lý luận chủ nghĩa xã hội khoa học và dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản
lật đổ nhà nước của giai cấp tư sản, xác lập nhà nước của giai cấp công nhân và nhân
dân lao động. Việc thiết lập nhà nước của giai cấp công nhân và nhân dân lao động
là sự mở đầu của hình thái kinh tế xã hội cộng sản chủ nghĩa.
=> Tóm lại: do sự vận động của những mâu thuẫn cơ bản trong chủ nghĩa tư bản
cùng với cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân và nhân dân lao động. Khi xuất hiện
tình thế và thời cơ cách mạng tạo ra những điều kiện cần và đủ thì cách mạng xã hội
chủ nghĩa tất yếu sẽ xảy ra và thắng lợi đưa đến sự ra đời của hình thái kinh tế xã
hội cộng sản chủ nghĩa
- Trong thời đại ngày nay, Chủ nghĩa xã hội vẫn có thể ra đời từ một quốc gia trung
bình có trình độ phát triển trung bình thậm chí chưa qua tư bản chủ nghĩa, song phải
đảm bảo các điều kiện mới sau đây:
+ Một là, phải xuất hiện “yếu tố thời đại”, tức là nhân loại đã chuyển sang “giai đoạn
cuối cùng của Chủ nghĩa tư bản”. Từ đó xuất hiện các “mâu thuẫn cơ bản và gay gắt
của thời đại mới”. như:
• Mâu thuẫn giữa giai cấp tư sản và giai cấp công nhân. Đây vẫn được coi là mâu
thuẫn cơ bản nhất xuyên suốt trong thời đại ngày nay.
• Mâu thuẫn giữa chủ nghĩa Đế quốc xâm lược với các quốc gia, dân tộc bị xâm lược
và bị áp bức. Đây là mâu thuẫn đặc trưng cho thời kì mới.
• Mâu thuẫn giữa các nước tư bản với nhau do xung đột lợi ích.
• Mâu thuẫn giữa các nước giàu trong thế giới tư bản và các nước nghèo, lạc hậu do
bị tụt hậu xa về kinh tế.
+ Hai là, phải có sự tác động toàn cầu của phong trào cộng sản và công nhân quốc
tế, của hệ tư tưởng của giai cấp công nhân (chủ nghĩa Mác-Lênin), đặc biệt là luận
điểm về chủ nghĩa đế quốc và các dân tộc bị áp bức… làm thức tỉnh phong trào dân
tộc, phong trào yêu nước của các quốc gia đấu tranh chống các chế độ áp bức, bóc
lột, bất công của chủ nghĩa tư bản hoặc bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa tiến thẳng lên chủ nghĩa xã hội.
+ Ba là, xuất phát từ những mâu thuẫn không thể giải quyết dẫn đến những nỗ lực
đấu tranh của giai cấp công nhân và nhân dân lao động tại các nước tư bản phát triển
dẫn đến việc hình thành Đảng Cộng sản.
=> Từ đó, sự lãnh đạo của Đảng cộng sản một cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa có
thể nổ ra cũng có thể làm cho chủ nghĩa tư bản và các chế độ áp bức bóc lột khác
diệt vong dẫn tới ra đời chủ nghĩa xã hội.
2. Hình thái kinh tế- xã hội cộng sản chủ nghĩa và sự phân kì hình thái kinh tế - xã
hội cộng sản chủ nghĩa.
a) Khái niệm hình thái kinh tế - xã hội:
- Là một khái niệm của chủ nghĩa duy vật lịch sử, dùng để chỉ xã hội ở từng giai
đoạn lịch sử nhất định, với một kiểu quan hệ sản xuất đặc trưng cho xã hội đó, phù
hợp với trình độ nhất định của các lực lượng sản xuất và một kiến trúc thượng tầng
tương ứng được xây dựng trên những kiểu quan hệ sản xuất ấy.
- Quan điểm của chủ nghĩa duy vật lịch sử đã chỉ ra rằng lịch sử phát triển của xã
hội loài người là một quá trình lịch sử- tự nhiên, đó là sự phát triển kế tiếp nhau của
các hình thái kinh tế- xã hội từ thấp đến cao. Quy luật đưa đến sự thay thế lẫn nhau
của các hình thái kinh tế- xã hội trong lịch sử là quan hệ sản xuất phù hợp với trình
độ của lực lượng sản xuất.
b) Khái niệm hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa.
- Là một nấc thang cao nhất trong quá trình phát triển của lịch sử xã hội loài người.
- Là một hình thái dựa trên quan hệ sản xuất mới với chế độ công hữu xã hội chủ
nghĩa về tư liệu sản xuất và sự phát triển rất cao của lực lượng sản xuất với kiến trúc
thượng tầng xã hội chủ nghĩa.
- Là hình thái mà sự phát triển toàn diện, không hạn chế của mỗi người đang trở
thành mục đích trực tiếp của sự phát triển của nó.
- Các điều kiện cơ bản cho sự ra đời của hình thái kinh tế- xã hội cộng sản chủ nghĩa:
+ Sự ra đời của hình thái kinh tế- xã hội cộng sản chủ nghĩa không phải là một hiện
tượng ngẫu nhiên tự phát mà nó có nguồn gốc kinh tế- xã hội sâu xa của nó, đó là
mâu thuẫn giữa tính chất xã hội hóa ngày càng cao của lực lượng sản xuất với tính
chất tư nhân tư bản chủ nghĩa trong quan hệ sản xuất.
+ Biểu hiện về mặt xã hội của mâu thuẫn này là giai cấp vô sản mâu thuẫn giai cấp
tư sản ngày càng gay gắt, quyết liệt dẫn đến cách mạng xã hội tất yếu nổ ra. Từ đó
chế độ xã hội cũ là chủ nghĩa tư bản bị xóa bỏ, chế độ xã hội mới ra đời, đó là chế
độ cộng sản chủ nghĩa văn mình và tiến vộ hơn so với xã hội tư bản.
c) Sự ra đời của cộng sản chủ nghĩa là tất yếu
*Nghiên cứu lịch sử phát triển của xã hội loài người, nhất là lịch sử XHTB, các nhà
nhà kinh điển của XHCNKH đã xây dựng nền học thuyết về hình thái kinh tếxã hội và chứng minh:
-Sự phát triển của xã hội loài người là một quá trình lịch sử tự nhiên của sự thay thế
các hình thái kinh tế-xã hội từ thấp đến cao. Lịch sử xã hội loài người đã trải qua các
hình thái kinh tế xã hội: công xã nguyên thủy, chiếm hữu nô lệ, TBCN và hướng tới CSCN.
-Sự phát triển của các hình thái kinh tế-xh với nền tảng là sự phát triển của PTSX ,
sự thay đổi PTSX này bằng PTSX kia do trình độ phát triển của LLSX quyết định.
Sự ra đời của hình thái KT-XH bắt nguồn từ nhân tố kinh tế, chính trị xã hội do chính CNTB tạo ra.
*Dưới thời CNTB, nền đại công nghiệp TBCN phát triển. KHCN ngày càng hiện
đại, LLSX phát triển mang tính xã hội hóa cao vượt ra ngoài khuôn khổ của QHSX
dựa trên chế độ chiếm hữu tư nhân về TBCN về TLSX. Sự phát triển của LLSX đòi
hỏi xóa bỏ QHSX TBCN, mặt khác nó cũng tạo tiền đề cho sự ra đời của hình thái kt-xh mới.
-Biểu hiện về mặt chính trị xã hội của mâu thuẫn này là mâu thuẫn giữa giai cấp
công nhân và giai cấp tư sản. Mâu thuẫn này phát triển đến một mức độ nào đó sẽ
làm cho cách mạng xh nổ ra, chế độ xh mới ra đời.
=>Hình thái kinh tế-xã hội CSCN ra đời phù hợp với quy luật vận động của lịch sử,
phù hợp với ước mơ, khát vọng từ ngàn đời nay của nhân dân lao động, xóa bỏ mọi
áp bức bóc lột, bất công, con người được tự do, bình đẳng và hạnh phúc.
d) Sự phân kì hình thái kinh tế xã hội cộng sản chủ nghĩa.
*Sự hình thành và phát triển của hình thái kt-xh CSCN là một quá trình biện chứng,
trải qua các giai đoạn từ thấp đến cao, phụ thuộc vào các yếu tố cơ bản hợp thành xã
hội, trong đó xét đến cùng yếu tố quyết định là quá trình phát triển của LLSX và QHSX.
* Tư tưởng của C.Mác - Ph. Ăng ghen: C.Mác – Ph. Ăngghen không những phân
chia lịch sử phát triển xã hội loài người thành các hình thái kinh tế - xã hội mà còn
phân chia các hình thái kinh tếxã hội thành các giai đoạn khác nhau. Theo C. Mác:
- Một là, hình thái kinh tế- xã hội cộng sản chủ nghĩa phát triển qua 2 giai đoạn:
+ Giai đoạn thấp – Chủ nghĩa xã hội. + Giai đoạn cao – Chủ nghĩa cộng sản.
- Hai là, giữa xã hội tư bản chủ nghĩa và xã hội cộng sản chủ nghĩa là một thời kì
quá độ từ xã hội nọ sang xã hội kia.
* Tư tưởng của V.I.Lenin:
- V.I.Lenin đã cụ thể hóa và phong phú thêm tư tưởng của C.Mác về hai giai đoạn
của hình thái kinh tế- xã hội cộng sản chủ nghĩa. - Trong tác phẩm “Chủ nghĩa Mác
về vấn đề Nhà nước”, khi xác định vị trí của thời kì quá độ trong sự hình thành và
phát triển của hình thái- kinh tế xã hội cộng sản chủ nghĩa, V.I.Lenin viết: I- Những
cơn đau đẻ kéo dài II- Giai đoạn đầu của xã hội cộng sản chủ nghĩa. III- Giai đoạn
cao của xã hội cộng sản chủ nghĩa. Lenin nhấn mạnh: cần phải có một thời kì quá
độ lâu dài từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội.  Như vậy, cả C.Mác –
Ph.Ăngghen và V.I.Lenin khi phân chia hình thái kinh tếxã hội cộng sản chủ nghĩa
đều nói đến các giai đoạn: thời kì quá độ, chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản; hình
thái kinh tế- xã hội cộng sản chủ nghĩa đã bắt đầu từ thời kì quá độ cho đến khi xây
dựng xong giai đoạn cao của xã hội cộng sản, trong đó xã hội chủ nghĩa được tạo ra
sau khi kết thúc thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Vai trò của C.Mác và Ph. Ăngghen đối với sự ra đời của Chủ Nghĩa Xã Hội Khoa Học
*Sự chuyển biến lập trường triết học và lập trường chính trị
- C.Mác và Ph.Ăngghen đã sớm nhận thấy những mặt tích cực và hạn chế trong triết
học của Hêghen và Phoiơbắc: kế thừa “cái hạt nhân hợp lý”, cải tạo và loại bỏ cải
vỏ thần bí duy tâm để xây dựng nên lý thuyết mới của phép biện chứng; kế thừa chủ
nghĩa duy vật của Phoiơbắc, khắc phục tính siêu hình và những hạn chế lịch sử khác
để xây dựng lý luận mới của chủ nghĩa duy vật
- Chỉ trong một thời gian ngắn (từ 1843-1848) vừa hoạt động thực tiễn, vừa nghiên
cứu khoa học, C.Mác và Ph.Ăngghen đã có nhiều tác phẩm lớn “Thời trẻ” thể hiện
quá trình chuyển biến lập trường triết học và lập trường chính trị và từng bước củng
cố, dứt khoát, kiên định, nhất quán và vững chắc lập trường đó, mà nếu không có sự
chuyển biến này thì chắc chắn sẽ không có Chủ nghĩa xã hội khoa học
* Ba phát kiến vĩ đại của C.Mác và Ph.Ăngghen
-CNDVLS: cóý nghĩa như phương pháp luận chung nhất để nghiên cứu xã hội tư
bản chủ nghĩa, từ đó sáng lập ra một trong những học thuyết khoa học lớn nhất
mangý nghĩa vạch thời đại cho khoa học xã hội phát triển lên tầm cao mới: “Học
thuyết duy vật lịch sử” mà nội dung cơ bản của nó là lý luận về “hình thái kinh tế -
xã hội” chỉ ra bản chất của sự vận động và phát triển của xã hội loài người => là phát
kiến vĩ đại thứ nhất của C.Mác và Ph.Ăngghen; là cơ sở về mặt triết học khẳng định
sự sụp đổ của giai cấp tư sản và sự thắng lợi của giai cấp công nhân đều tất yếu như nhau
-Học thuyết GTTD: trong chủ nghĩa tư bản, sức lao động của công nhân là loại “hàng
hóa đặc biệt” mà nhà tư bản, giai cấp tư sản đã mua và có những thủ đoạn tinh vi
chiếm đoạt ngày càng lớn “giá trị thặng dư” được sinh ra nhờ bóc lột sức lao động
của công nhân mà nhà tư bản, giai cấp tư sản không trả cho công nhân => là nguyên
nhân cơ bản làm cho mâu thuẫn giữa giai cấp công nhân và giai cấp tư sản tăng lên
không thể dung hòa trong khuôn khổ chủ nghĩa tư bản => là sự luận chứng khoa học
về phương diện kinh tế khẳng định sự diệt vong của chủ nghĩa tư bản và sự ra đời
của chủ nghĩa xã hội là tất yếu như nhau
-Học thuyết về SMLS toàn thế giới của GCCN: khắc phục một cách triệt để những
hạn chế có tính lịch sử của chủ nghĩa xã hội không tưởng đã luận chứng về phương
diện chính trị- xã hội của sự diệt vong không tránh khỏi của chủ nghĩa tư bản và sự
ra đời tất yếu của chủ nghĩa xã hội. Lãnh đạo, tổ chức thắng lợi cách mạng xã hội
chủ nghĩaở mỗi nước và trên toàn thế giới là sứ mệnh lịch sử có tính chất toàn thế
giới của giai cấp công nhân
*Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản đánh dấu sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học:
-Được sự uỷ nhiệm của những người cộng sản và công nhân quốc tế, ngày 24 tháng
2 năm 1848, Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản do C.Mác và Ph.Ăngghen soạn thảo
được công bố trước toàn thế giới => đánh dấu sự ra đời của CNXHKH
- Nội dung: nêu và phân tích một cách có hệ thống lịch sử và lô gic hoàn chỉnh về
những vấn đề cơ bản nhất, đầy đủ, xúc tích và chặt chẽ nhất thâu tóm hầu như toàn
bộ những luận điểm của chủ nghĩa xã hội khoa học
- Giá trị: là cương lĩnh chính trị, là kim chỉ nam hành động của toàn bộ phong trào
cộng sản và công nhân quốc tế; là ngọn cờ dẫn dắt giai cấp công nhân và nhân dân
lao động toàn thế giới