Essentials of Management 1 Giới thiệu
 Mã học phần: QLKT1101  Số tín chỉ: 3
 BỘ MÔN PHỤ TRÁCH GIẢNG DẠY: Quản lý kinh tế
 ĐIỀU KIỆN HỌC TRƯỚC: Không 2 1
Kế hoạch giảng dạy Trong đó Tổng STT Nội dung số tiết Bài tập, thảo Lý thuyết luận, kiểm tra 1
Chương 1: Tổng quan về quản lý 6 4 2 2
Chương 2: Môi trường quản lý 6 4 2 3
Chương 3: Quyết định quản lý 6 4 2 4
Chương 4: Lập kế hoạch 7 5 2 5 Chương 5: Tổ chức 6 4 2 6 Chương 6: Lãnh đạo 8 5 3 7 Chương 7: Kiểm soát 6 4 2 Tổng 45 30 15
Kiểm tra giữa kz: tuần thứ 10 của học kz
Thời gian làm bài: 90 phút
Phạm vi kiểm tra: Chương lập kế hoạch 3
Phương pháp đánh giá học phần
 Điểm kiểm tra cá nhân sẽ được đánh giá dựa trên bài
thuyết trình của nhóm, bài tập cá nhân, và sự tham gia
đóng góp thảo luận trên lớp.
 Điều kiện dự thi kết thúc học phần:
 Tham gia thảo luận các bài tập tình huống
 Tham dự tối thiểu 80% các buổi học trên lớp
 Tham gia làm và thuyết trình bài tập nhóm
 Điểm kiểm tra cá nhân đạt tối thiểu 5
 Thi kết thúc học phần là thi tự luận và công thức tính
điểm học phần như sau:
 Điểm chuyên cần: 10%  Điểm kiểm tra: 2 % 0  Thi tự luận: 70% 4 2 CHƢƠNG 1 5
Mục tiêu của chương
 Chương I giới thiệu cho sinh viên:
 Những kiến thức cơ bản về quản lý và nhà quản lý;
 Sự phát triển của các tư tưởng quản lý. 6 3
Nội dung của chương
1.1. Hệ thống xã hội và tổ chức 1.2. Quản lý 1.3. Nhà quản lý
1.4. Môi trường quản lý 7
1.1. Hệ thống xã hội và tổ chức
 Hệ thống xã hội là tập hợp những người hay những
nhóm người có quan h ch t ch v i nhau, ảnh hưởng,
t c đ ng tương hỗ lên nhau m t c ch có quy luật.
 Các hệ thống xã hội đều mang những tính chất sau :  Tính nhất thể.  Tính phức tạp.  Tính hướng đích.
 Chuyển hóa các nguồn lực. 8 4
1.1. Hệ thống xã hội và tổ chức  Tổ chức là tập h p
ợ c a nhi u người c ng làm vi c
vì những mục đích chung trong h nh t h i cơ c u ổn
định mang tính đ c lập tương đối.
 Các đặc trưng của tổ chức:  Mang t nh
í mc đích rất rõ ràng.
 Gồm nhiều người làm việc vì mc tiêu chung trong cơ
cấu tổ chức ổn định.
 Đều chia sẻ mc tiêu lớn – cung cấp sản phẩm và dịch
v có giá trị đối với khách hàng.
 Đều là hệ thống mở.
 Cần được quản lý. 9
1.1. Hệ thống xã hội và tổ chức Các loại hình tổ chức
 Tổ chức công và tổ chức tư
 Tổ chức vì lợi nhuận v
à tổ chức phi lợi nhuận
 Tổ chức chính thức và tổ chức phi chính thức 10 5
1.1. Hệ thống xã hội và tổ chức Các Mục đích: - Nhân lực hoạt Thoả mãn
- Nghiên cứu v ph à át triển động lợi ích - K toán, ế thống kê hỗ của các
- Hoạt động đối ngoại trợ chủ sở hữu
- Hành chính tổng hợp... Mục tiêu:
-Thị trường Thiết Các Sản Phân kế Huy Dịch - Lợi nhuận xuất, hoạt tích sản động vụ
-Tăng cường sức động phân môi phẩm, các hậu
mạnh nguồn lực phối chính trường dịch đầu -An toàn sản mãi vụ vào phẩm 11 1.2. Quản l{
Quản l l qu tr nh l p k ho ch, t ch c, l nh đ o, ki m soá
c c ngu n l c v ho t đ n
g c a hệ thống xã h i nh m đ t đư c m c
đ ch c a hệ thống v i hiệu l c v hiệu qu cao m t cách bền vững trong
điều kiện mô itrư ng luôn bi n đ ng. 12 6 1.2. Quản l{
Các yếu tố cơ bản của quản lý : 1. Quản lý là làm gì?
2. Đối tượng của quản lý ?
3. Quản lý được tiến hành khi nào?
4. Mc tiêu của quản lý?
5. Quản lý được thực hiện trong điều kiện nào? 13
1.3. Nhà quản l{
 Khái niệm: Nhà quản lý là người lập kế hoạch, tổ
chức, lãnh đạo và kiểm so t công vi c c a những
người kh c để h thống do họ quản lý đạt được mục đích c a m nh 14 7
1.3. Nhà quản l{ Cấp cao Cấp trung Chức Tổng năng hợp Cấp cơ sở Phân loại nhà quản lý 15
1.3. Nhà quản l{
Các vai trò của nhà quản lý theo Mintzberg Nhà quản l
Vị thế - Nhiệm vụ- Quyền hạn – Trách nhiệm - Nghiệp vụ
Vai trò liên kết con người
Nhà quản lý tác động qua lại với những ngƣời khác nhƣ thế nào
Ngƣời đại diện - Ngƣời lãnh đạo - Ngƣời liên lạc – Nhà chính trị Vai trò thông tin
Nhà quản lý trao đổi và xử lý thông tin nhƣ thế nào?
- Ngƣời giám sát - Ngƣời truyền tin - Ngƣời phát ngôn
Vai trò quyết định
Nhà quản lý sử dụng thông tin trong quá trình ra quyết định nhƣ thế nào?
Nhà doanh nghiệp - Ngƣời giải quyết xung đột - Nhà đàm phán
Ngƣời đảm bảo nguồn lực 16 8 1.3. Nhà quản l{
 Các yêu cầu thiết yếu đối với nhà quản lý
 Yêu cầu về kỹ năng quản lý
 Yêu cầu về phẩm chất cá nhân 17
1.3. Nhà quản l{ 100 Kỹ thuật Phần trăm công việc Quan hệ con người 50 Nhận thức 0
Nhà quản lý cấp cao
Nhà quản lý cấp trung
Nhà quản lý cấp cơ sở
Tầm quan trọng của các kỹ năng quản l{ theo cấp bậc quản l{ 18 9
1.4. Môi trường quản l{
 Môi trường quản lý là tổng thể các yếu tố tác động lên
hoặc chịu sự tác động của hệ thống mà nhà quản lý chịu trách nhiệm quản lý.
 Môi trường bên ngoài của một hệ thống là tất cả các yếu
tố không thuộc hệ thống nhưng tác động lên hoặc chịu sự
tác động của hệ thống đó.
 Môi trường bên trong hệ thống là tất cả các yếu tố
thuộc về hệ thống, có ảnh hưởng tới sự vận hành của hệ thống đó. 19
1.4. Môi trường quản l{ Khách Nhà cung hàng cấp Đối Tổ chức - Tài chính - Marketing thủ Nhà - NNL - Sản xuất cạnh nước
- Chiến lược - Cơ cấu tổ chức - R&D - Văn hóa tranh Cô Nhóm ng đ oà cùng lợi n ích 20 10
1.4. Môi trường quản l{
 Bước 1: Xác định mục đích, mục tiêu của phân tích môi trường.
 Bước 2: Xác định các loại môi trường, các yếu tố, các biến cần phân tích.
 Bước 3: Giám sát, đo lường và dự đoán sự thay đổi theo các biến.
 Bước 4: Đánh giá các tác động tiềm ẩn của môi trường đối với
hoạt động của hệ thống được quản lý. 21 Tóm tắt chương 1
Chương 1 giới thiệu những nội dung cơ bản về tổ chức, quản lý, nhà quản lý
và môi trường quản lý.
Quản lý là quá trnh lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo, kiểm soát các ngun lực
và hoạt động của hệ thống xã hội nhm đạt được mục đích của hệ thống với
hiệu lực và hiệu quả cao một cách bền vững trong điều kiện môi trường luôn biến động.
Môi trường quản lý bao gm tổng thể các yếu tố tác động lên hoặc chịu sự
tác động của hệ thống mà nhà quản lý chịu trách nhiệm quản lý. Môi trường
quản lý gm có môi trường bên ngoài và môi trường bên trong của tổ chức 22 11 CHƢƠNG 2 23
Mục đích của chương Chương 2 g
iới thiệu cho sinh viên đặc điểm, hình thức
biểu hiện, yêu cầu và các loại quyết định quản lý, quy
trình quyết định quản lý và một số phương pháp, kỹ
thuật ra quyết định quản lý. 24 12
Nội dung của chương
2.1. Tổng quan về quyết định quản lý
2.2. Quy trình ra quyết định quản lý
2.3. Phương pháp và kỹ thuật ra quyết định quản lý 25
2.1. Tổng quan về quyết định quản l{
 Khái niệm: Quyết định quản l ý l
à phương án hợp lý nhất
trong các phương án có thể để xử l ý vấn đề theo mc tiêu
và những điều kiện, môi trường của hệ thống trong hiện tại và tương lai.  Đặc điểm:
 Là sản phẩm của hoạt động quản lý.
 Chủ thể ra quyết định quản lý là cá cá nhân, tập thể được
trao thẩm quyền hoặc uỷ quyền.
 Có phạm vi tác động không chỉ một người mà có thể rất nhiều người.
 Liên quan chặt chẽ với hoạt động thu thập và xử lý thông tin. 26 13
2.1. Tổng quan về quyết định quản l{
Phân loại quyết định quản lý:  Theo
thời gian thực hiện QĐ: dài hạn, trung hạn, ngắn hạn
 Theo tính chất của vấn đề cần r a QĐ: chuẩn tắc, không chuẩn tắc
 Theo mức độ tổng quát và ch
i tiết của vấn đề ra QĐ: chiến
lược, chiến thuật, tác nghiệp
 Theo phạm vi điều chỉnh của QĐ: toàn cc, bộ phận
 Theo phương pháp ra Q : Đ tập thể, cá nhân  Theo cấp r
a QĐ: cấp cao, cấp trung, cấp c ơ sở 27
2.1. Tổng quan về quyết định quản l{
Yêu cầu với quyết định quản lý:  Khoa học  Tối ưu  Hệ thống  Hợp pháp  Linh hoạt  C thể  Bảo mật 28 14
2.2. Quy trình ra quyết định quản l ý
Bước 1: Phân tích vấn đề và
xác định mục tiêu của quyết định
Bước 2: Xây dựng các phương án QĐ
Bước 3: Đánh giá và lựa chọn phương án tốt nhất 29
2.2. Quy trình ra quyết định quản l{
Bước 1: Phân tích vấn đề và xác định mục tiêu của quyết định:  Phát hiện vấn đề
 Chẩn đoán nguyên nhân
 Quyết định giải quyết vấn đề
 Xác định mc tiêu quyết định
 Lựa chọn tiêu chí đánh giá 30 15
2.2. Quy trình ra quyết định quản l{
Bước 2:Xây dựng các phương án quyết định  Tìm các phương án  Mô hình hoá
Bước 3: Đánh giá và lựa chọn phương án tốt nhất
 Dự báo các ảnh hưởng của các phương án
 Đánh giá các ảnh hưởng
 Lựa chọn phương án tốt nhất 31
2.3. Phương pháp và kỹ thuật ra quyết định quản l{
 Điều tra, nghiên cứu  Dự báo khoa học
 Phương pháp chuyên gia
 Phương pháp phân tích toán học
 Phương pháp nghiên cứu khả thi
 Mô phỏng và thử nghiệm
 Phương pháp ra quyết định dựa vào trực giác 32 16 Tóm tắt chương 2
Chương 2 giới thiệu những nội dung cơ bản của quyết định quản lý. Quyết
định quản lý là phương án hợp lý nhất trong các phương án có thể để xử l ý vấn
đề theo mục tiêu và những điều kiện, môi trường của hệ thống trong hiện tại và tương lai.
Quyết định quản lý cần đảm bảo tính khoa học, tối ưu, hệ thống, hợp pháp,
linh hoạt, cụ thể và bảo mật.
Quá trnh ra quyết định quản lý gm các bước: Phân tích vấn đề và xác định
mục tiêu của quyết định; Xây dựng các phương án quyết định; Đánh giá và
lựa chọn phương án tối ưu. 33 CHƢƠNG 3 34 17
Mục tiêu của chương Chương 3 c
ung cấp cho sinh viên kiến thức cơ bản về kế
hoạch và lập kế hoạch bao gm: khái niệm và các loại
hnh kế hoạch; vai trò của lập kế hoạch và quy trình lập kế hoạch. 35
Nội dung của chương
3.1. Kế hoạch và hệ thống kế hoạch 3.2. Quy trình l ập kế hoạch 36 18
3.1. Kế hoạch và hệ thống kế hoạch
3.1.1. Các khái niệm
3.1.2. Các loại hình kế hoạch
3.1.3. Vai trò của lập kế hoạch 37
3.1. Kế hoạch và hệ thống kế hoạch
3.1.1. Các khái niệm
 Kế hoạch là tổng thể các mục tiêu, các giải pháp và
nguồn lực mà tổ chức có thể sử dụng để đạt được mục tiêu của tổ chức
 Nội dung của bản kế hoạch:  Mục tiêu  Các giải pháp  Ngun lực 38 19
3.1. Kế hoạch và hệ thống kế hoạch
3.1.1. Các khái niệm  L
ập kế hoạch là quá trình xác định các mục tiêu và lựa
chọn các phương thức hành động để đạt được mục tiêu.
 Lập kế hoạch là quyết định trước xem:
 Phải đạt được g  Phải làm cái g?  Làm như thế nào?  Khi nào làm?  Ai làm?  Làm bng g? 39
3.1. Kế hoạch và hệ thống kế hoạch
3.1.2. Các loại hình kế hoạch
 T heo mức độ tổng quát và c  Theo hình thức thể thể: hiện:  KH chiến lược  Chiến lược  KH tác nghiệp  Quy hoạch
 Theo thời gian thực hiện  Chính sách KH:  Thủ tc  KH dài hạn  Quy tắc  KH trung hạn  Chương trình  KH ngắn hạn  Dự án  Ngân sách 40 20
3.1. Kế hoạch và hệ thống kế hoạch
3.1.3. Vai trò của lập kế hoạch
 Ứng phó với sự bất định và sự thay đổi
 Khai thác và sử dng có hiệu quả các nguồn lực của tổ
chức, nâng cao vị thế cạnh tranh của tổ chức trong môi trường hoạt động
 Thống nhất được các hoạt động tương tác giữa các bộ phận trong tổ chức
 Làm cho việc kiểm soát được dễ dàng 41
3.2. Quy trình lập kế hoạch
• Phân tích môi trường Bước 1 • Xác định mc tiêu Bước 2
• Xác định các lựa chọn kế hoạch Bước 3
• Đánh giá và lựa chọn kế hoạch tối ưu Bước 4
• Quyết định kế hoạch và thể chế hóa k ế hoạch Bước 5 42 21 Tóm tắt chương 3
Chương 3 giới thiệu những nội dung cơ bản của kế hoạch và lập kế hoạch
trong tổ chức. Kế hoạch là tổng thể các mục tiêu, các giải pháp và ngun lực
mà tổ chức có thể sử dụng để đạt được mục tiêu của tổ chức
Lập kế hoạch là quá trnh xác định các mục tiêu và lựa chọn các phương thức
hành động để đạt được mục tiêu.
Lập kế hoạch bao gm các bước: Phân tích môi trường; Xác định mục tiêu;
Xác định các lựa chọn kế hoạch; Đánh giá và lựa chọn kế hoạch tối ưu; Quyết
định kế hoạch và thể chế hóa kế hoạch 43 CHƢƠNG 4 44 22
Mục tiêu của chương
Chương 4 giới thiệu cho sinh viên các kiến thức về:
 Chức năng tổ chức và cơ cấu tổ chức bao gm khái niệm,
các kiểu cơ cấu tổ chức và các thuộc tính cơ bản của cơ cấu tổ chức;
 Quá trnh hoàn thiện cơ cấu tổ chức; 45
Nội dung của chương
4.1. Chức năng tổ chức và cơ cấu tổ chức
4.2. Hoàn thiện cơ cấu tổ chức 46 23
4.1. Chức năng tổ chức và cơ cấu tổ chức
4.1.1. Nội dung cơ bản của chức năng tổ chức
4.1.2. Cơ cấu tổ chức và các thuộc tính cơ bản của cơ cấu tổ chức 47
4.1. Chức năng tổ chức và cơ cấu tổ chức
4.1.1. Nội dung cơ bản của chức năng tổ chức
 Tổ chức là qu tr nh triển khai c c kế hoạch
 Tổ chức là qu tr nh sắp xếp nguồn lực con người và
gắn li n v i con người là c c nguồn lực kh c nhằm
thực hi n thành công kế hoạch.
 Về bản chất, tổ chức là phân chia công việc, sắp xếp
các nguồn lực và phối hợp các hoạt động nhằm đạt
được các mc tiêu chung. 48 24
4.1. Chức năng tổ chức và cơ cấu tổ chức
4.1.2. Cơ cấu tổ chức và các thuộc tính cơ bản của cơ cấu tổ chức
 Cơ cấu tổ chức: Là tập hợp các bộ phận và cá nhân có mối
quan hệ tương tác, phối hợp với nhau, được chuyên môn
hoá, có nhiệm v, quyền hạn và trách nhiệm nhất định,
được bố trí theo những cấp khác nhau, thực hiện các hoạt
động của tổ chức nhằm tiến tới các mc tiêu kế hoạch. 49
4.1. Chức năng tổ chức và cơ cấu tổ chức
4.1.2. Cơ cấu tổ chức và các thuộc tính cơ bản của cơ cấu tổ chức
Các thuộc tính cơ bản của cơ cấu tổ chức: a.
Chuyên môn hóa và tổng hợp hóa
b. Hợp nhóm và hình thành các bộ phận c.
Cấp quản lý và tầm quản lý
d. Các mối quan hệ quyền hạn e.
Tập trung và phi tập trung f. Phối hợp 50 25
4.1. Chức năng tổ chức và cơ cấu tổ chức
4.1.2. Cơ cấu tổ chức và các thuộc tính cơ bản của cơ cấu tổ chức a. Chuyên môn hóa
Chuyên môn hóa thể hi n mức đ phân chia nhi m vụ
thành c c công vi c mang tính đ c lập tương đối để trao cho các cá nhân.
Lợi thế cơ bản của chuyên môn hóa là tăng năng suất lao động của cả nhóm 51
4.1. Chức năng tổ chức và cơ cấu tổ chức
4.1.2. Cơ cấu tổ chức và các thuộc tính cơ bản của cơ cấu tổ chức
b. Hợp nhóm và hình thành các bộ phận
 Cơ cấu theo chức năng
 Cơ cấu theo sản phẩm/khách hàng/địa dư
 Cơ cấu đơn vị chiến lược  Cơ cấu ma trận  Cơ cấu hỗn hợp 52 26
4.1. Chức năng tổ chức và cơ cấu tổ chức
Cơ cấu theo chức năng
4.1. Chức năng tổ chức và cơ cấu tổ chức Cơ cấu theo sản phẩm 27
4.1. Chức năng tổ chức và cơ cấu tổ chức Cơ cấu theo khách hàng
4.1. Chức năng tổ chức và cơ cấu tổ chức Cơ cấu theo địa dư 28
4.1. Chức năng tổ chức và cơ cấu tổ chức
Cơ cấu theo đơn vị chiến lược
4.1. Chức năng tổ chức và cơ cấu tổ chức Cơ cấu theo ma trận 29
4.1. Chức năng tổ chức và cơ cấu tổ chức Cơ cấu hỗn hợp
4.1. Chức năng tổ chức và cơ cấu tổ chức
4.1.2. Cơ cấu tổ chức và các thuộc tính cơ bản của cơ cấu tổ chức
c. Cấp quản lý và tầm quản lý
Tầm quản lý (tầm kiểm soát): số người và bộ phận mà
một nhà quản lý có thể kiểm soát có hiệu quả
Cấp quản lý là thứ bậc của quyền lực quản lý
Tầm quản lý rộng sẽ cần ít cấp quản lý và ngược lại.
Tầm quản lý ph thuộc:
- Trình độ của cán bộ quản lý
- Tính phức tạp của hoạt động quản lý
- Trình độ và ý thức tôn trọng, tuân thủ mệnh lệnh của cấp dưới
- Sự rõ ràng trong xác định nhiệm v, quyền hạn, trách nhiệm
- Năng lực của hệ thống thông tin 60 30
4.1. Chức năng tổ chức và cơ cấu tổ chức
4.1.2. Cơ cấu tổ chức và các thuộc tính cơ bản của cơ cấu tổ chức
d. Các mối quan hệ quyền hạn
Quyền hạn là quyền tự chủ trong hành động, trong quá trình quyết
định và đòi hỏi sự tuân thủ quyết định gắn liền với một vị trí (hay
chức v) quản lý nhất định trong tổ chức
Trách nhiệm là bổn phận phải hoàn thành những hoạt động được
phân công và đạt được mc tiêu xác định 61
4.1. Chức năng tổ chức và cơ cấu tổ chức Quyền được ra Chức
quyết định và kiểm năng
Quyền ra quyết
soát các bộ phận
định, thể hiện
khác của tổ chức quan hệ cấ p
trong những hoạt
trên – cấ p dưới:
động nhất định
thực hiện chế độ một thủ Trực trưởng tuyến Tham mưu
Quyền của những cá nhân hoặc nhóm
trong việc cung cấp lời khuyên hay dịch vụ
cho các nhà quản l trực tuyến 31
4.1. Chức năng tổ chức và cơ cấu tổ chức
4.1.2. Cơ cấu tổ chức và các thuộc tính cơ bản của cơ cấu tổ chức
e. Tập trung và phi tập trung T p trung Là phƣơng thức t
ổ chức trong đó mọi quyền r
a quyết định đƣợc tập trung
vào cấp quản lý cao nhất của tổ chức.
Phi t p trung là x
u hƣớng phân tán quyền ra quyết định cho những cấp
quản lý thấp hơn trong hệ thống thứ bậc. Đây là x
u hƣớng tất yếu khi tổ
chức đạt tới quy mô và trình độ phát triển nhất định làm cho một ngƣời
(hay một cấp quản lý) không thể đảm đƣơng đƣợc mọi công việc quản lý 63
4.1. Chức năng tổ chức và cơ cấu tổ chức
4.1.2. Cơ cấu tổ chức và các thuộc tính cơ bản của cơ cấu tổ chức
Phối hợp là quá trình liên kết
hoạt động của những con ngƣời, Hệ thống tiêu
bộ phận, phân hệ nhằm thực B chuẩn KT-KT
hiện có kết quả và hiệu quả các
mục tiêu chung của tổ chức A C Các kế hoạch Công cụ Cơ cấu tổ chức phối hợp Thông tin, E D Giám sát truyền thông 32
4.2. Thiết kế cơ cấu tổ chức
4.2.1. Nguyên tắc thiết kế cơ cấu tổ chức
4.2.2. Quá trình thiết kế cơ cấu tổ chức mới
4.2.3. Quá trình hoàn thiện cơ cấu tổ chức 65
4.2.1. Nguyên tắc thiết kế cơ cấu tổ chức
 Xác định theo chức năng
 Tương xứng giữa chức năng, nhiệm v - quyền hạn và trách nhiệm
 Thống nhất mệnh lệnh và đảm bảo tính tuyệt đối trong trách nhiệm
 Bậc thang và quyền hạn theo cấp bậc
 Quản lý sự thay đổi  Cân bằng 66 33
4.2.2. Quá trình thiết kế cơ cấu tổ chức mới
Phân tích các yếu tố ảnh hưởng lên c ơ cấu t ổ chức và xác định mô hình cơ cấu t ổ chức tổng quát Xác định tập
hợp các chức năng, nhiệm v, công việc Xây dựng các bộ phận và phân hệ của c ơ cấu Xây dựng cơ chế phối hợp
Thể chế hoá cơ cấu tổ chức 67
4.2.3. Quá trình hoàn thiện cơ cấu tổ chức Phân tích các yếu tố ảnh hưởng lên cơ cấu tổ chức Đánh giá Giám sát, cơ cấu đánh giá kết quả thực hiện tổ chức hiện tại Đưa ra các Thực hiện các giải pháp hoàn thiện cơ giải pháp hoàn cấu tổ chức thiện cơ cấu tổ chức 68 34 Tóm tắt chương 4
Chương 4 giới thiệu những nội dung cơ bản của chức năng tổ chức. Tổ chức là
quá trnh sắp xếp ngun lực con người và gắn liền với con người là các ngun
lực khác nhm thực hiện thành công kế hoạch
Các thuộc tính cơ bản của cơ cấu tổ chức bao gm: Chuyên môn hóa; Hợp
nhóm và hnh thành các bộ phận; Cấp quản lý và tầm quản lý; Các mối quan
hệ quyền hạn; Tập trung và phi tập trung; Phối hợp.
Quá trnh hoàn thiện cơ cấu tổ chức bao gm các bước: Phân tích các yếu tố
ảnh hưởng lên cơ cấu tổ chức; Đánh giá cơ cấu tổ chức hiện tại; Đưa ra các
giải pháp hoàn thiện cơ cấu tổ chức; Thực hiện các giải pháp hoàn thiện cơ cấu
tổ chức; Giám sát, đánh giá kết quả thực hiện 69 CHƢƠNG 5 70 35
Mục tiêu của chương  Chương 5 g
iới thiệu cho sinh viên:
 các kiến thức cơ bản về lãnh đạo, bản chất và các cách
tiếp cận chủ yếu về lãnh đạo;
 các nội dung cơ bản của chức năng lãnh đạo. 71
Nội dung của chương
5.1. Tổng quan về lãnh đạo 5.2. Tạo động lực 72 36
5.1. Tổng quan về lãnh đạo
5.1.1. Khái niệm lãnh đạo và chức năng lãnh đạo
5.1.2. Những nội dung cơ bản của chức năng lãnh đạo 73
5.1. Tổng quan về lãnh đạo
5.1.1. Khái niệm lãnh đạo và chức năng lãnh đạo
 Khái niệm: Lãnh đạo là quá trnh truyền cảm hứng, khơi dậy
sự nhiệt tnh, động lực của con người để họ làm việc một cách
tốt nhất nhm đạt được các mục tiêu kế hoạch.
 Tiền đề để lãnh đạo thành công:
 Xác định được chiến lược phát triển và cơ cấu tổ chức
 Hiểu biết con người
 Có quyền lực và uy tín 74 37
5.1. Tổng quan về lãnh đạo
5.1.2. Những nội dung cơ bản của chức năng lãnh đạo - Truyền thông - Tư vấn - Tạo động lực - Giải quyết xung đột - Đàm phán - Lãnh đạo nhóm 75
5.2. Tạo động lực
Động lực là những yếu tố tạo ra lý do hành động cho con người
và thúc đẩy con người hành động một cách tích cực, có năng
suất, chất lượng, hiệu quả, có khả năng thích nghi và sáng
tạo cao nhất trong tiềm năng của họ.
Tạo động lực được hiểu là tất cả các biện pháp của nhà quản
lý áp dng vào người lao động nhằm tạo ra động lực cho người lao động. 76 38
5.2. Tạo động lực
Mô hình phân cấp nhu cầu của Maslow Nc tự hoàn thiện Chấp nhận thực tế, không ngừng vươn lên
Nhu cầu được tôn trọng
Công nhận năng lực, tuy tín Giao tiếp, bè bạn Nhu cầu xã hội
Nhu cầu v ề an toàn Nhu cầu về sinh l
5.2. Tạo động lực
Mô hình hai nhóm yếu tố của Herzberg
Các yếu tố tạo động lực Các yếu tố duy trì  Thành tích
 Chính sách và quy định quản lý của tổ chức  Sự công nhận
 Công việc có tính thử  Sự giám sát Trách nhiệm cá nhân thách
 Điều kiện làm việc
 Trách nhiệm được gia  Chất lƣợng quản lý
Những mối quan hệ giao tiếp Sự công nhận tăng trong tổ chức Sự thăng tiến  Lƣơng bổng, sự an Lương, thưởng  Triển vọng nghề toàn của công việc
 Phát triển bản thân từ  Đời sống cá nhân công việc  Địa vị  Công việc ổn định 39
5.2. Tạo động lực
Học thuyết kỳ vọng của V.H.Room Động cơ = E x I x V Nỗ lực cá Thành tích cá Phần thưởng của Mục tiêu nhân nhân tổ chức cá nhân Kỳ vọng Phương tiện Chất xúc tác E I V Tôi phải cố Tôi sẽ nhận Phần thưởng gắng ở mức độ được phần đó có giúp tôi nào để đạt thưởng gì khi đạt được mục được một đạt được tiêu của mình thành tích nhất thành tích đó? không? định? 79
5.2. Tạo động lực
Quá trình tạo động lực Nghiên cứu và dự báo
Lựa chọn và sử dụng công cụ tạo động lực cho phù hợp
Giám sát hành vi của người lao động để có thông tin phản hồi
Đánh giá kết quả và điều chỉnh (nếu cần) 80 40 Tóm tắt chương 5
• Chương 5 giới thiệu những nội dung cơ bản của chức năng lãnh đạo. Lãnh
đạo là quá trnh truyền cảm hứng, khơi dậy sự nhiệt tnh, động lực của con
người để họ làm việc một cách tốt nhất nhm đạt được các mục tiêu kế hoạch.
• Chức năng lãnh đạo gm các nội dung: Truyền thông; T
ư vấn; Tạo động lực;
Giải quyết xung đột; Đà m phán; Lãnh đạo nhóm.
• Quy trnh tạo động lực gm các bước: Nghiên cứu và dự báo; Lựa chọn và sử
dụng công cụ tạo động lực cho phù hợp; Giám sát hành vi của người lao động
để có thông tin phản hi; Đánh giá kết quả và điều chỉnh (nếu cần). 81 CHƢƠNG 6 82 41 Mục tiêu của chương
 Chương 6 giới thiệu cho sinh viên:
 Khái niệm, bản chất, vai trò và nguyên tắc của kiểm soát  Hệ thống kiểm soát 83 Nội dung của chương
6.1. Tổng quan về kiểm soát
6.2. Hệ thống kiểm soát 84 42
6.1. Tổng quan về kiểm soát
6.1.1. Khái niệm và bản chất của kiểm soát 6.1.2. Vai trò của kiểm soát
6.1.3. Nguyên tắc kiểm soát 85
6.1.1. Khái niệm và bản chất của kiểm soát
 Khái niệm: Kiểm soát là quá trình giám sát, đánh giá và điều
chỉnh nhằm đảm bảo sự thực hiện theo kế hoạch.
 Bản chất của kiểm soát:
 Kiểm soát là hệ thống phản hồi về kết quả của các hoạt động
 Kiểm soát là hệ thống phản hồi dự báo 86 43
6.1.1. Khái niệm và bản chất của kiểm soát
Vòng liên hệ ngược của kiểm soát Kết quả mong Kết quả thực tế Đo lường kết So sánh với muốn quả thực tế các tiêu chuẩn Thực hiện điều Xây dựng Phân tích Xác định các chương trnh nguyên nhân chỉnh điều chỉnh sai lệch sai lệch
6.1.1. Khái niệm và bản chất của kiểm soát
Hệ thống kiểm soát dự báo Quá trình Đầu vào Đầu ra thực hiện Hệ thống kiểm tra 44
6.1.1. Khái niệm và bản chất của kiểm soát Bản chất của kiểm soát Quá trình Đầu vào thực hiện Đầu ra Hệ thống kiểm tra
6.1.2. Vai trò của kiểm soát
 Giúp hệ thống theo sát và đối phó với sự thay đổi của môi trường
 Ngăn chặn các sai phạm có thể xảy ra trong quá trình quản lý
 Đảm bảo thực thi quyền lực của các nhà quản lý
 Hoàn thiện các quyết định quản lý
 Giảm thiểu các chi phí trong quá trình quản lý
 Tạo tiền đề cho quá trình hoàn thiện và đồi mới 90 45
6.1.3. Nguyên tắc kiểm soát
 Kiểm soát khu vực hoạt động thiết yếu và điểm kiểm soát thiết yếu  Tuân thủ pháp luật  Chính xác, khách quan  Công khai, minh bạch
 Phải mang tính đồng bộ  Phải hiệu quả 91
6.2 Hệ thống kiểm soát
6.2.1. Chủ thể kiểm soát 6 2
. .2. Hnh thức kiểm soát 6 2 . .3. Công cụ kiểm soát 6 2
. .4. Quy trnh kiểm soát 92 46
6.2.1. Chủ thể kiểm soát  Chủ thể bên ngoài:
 Các cơ quan quản lý nhà nước
 Các tổ chức trong môi trường ngành
 Các tổ chức chính trị xã hội  Chủ thể bên trong:
 Hội đồng quản trị  Ban kiểm soát
 Giám đốc doanh nghiệp
 Các nhà quản lý bộ phận chức năng
 Kiểm tra của hội viên (những người chủ sở hữu)
 Kiểm tra của người làm công 93
6.2.2. Hình thức kiểm soát
 Theo cấp độ của hệ thống  Theo phạm vi, quy mô kiểm soát của kiểm soát
 Kiểm soát chiến lược  Kiểm soát toàn diện
 Kiểm soát tác nghiệp  Kiểm soát bộ phận  Kiểm soát đồng bộ  Kiểm soát cá nhân
 Theo quá trình hoạt động
 Theo tần suất của quá
 Kiểm soát trước hoạt động trình hoạt động
(kiểm soát lường trước)  Kiểm soát định kỳ
 Kiểm soát trong hoạt động
 Kiểm soát đột xuất
(kiểm soát kết quả của
từng giai đoạn hoạt động)
 Kiểm soát kết quả (kiểm soát sau hoạt động) 94 47
6.2.3. Công cụ kiểm soát Các công cụ kiểm soát Các công cụ kiểm soát truyền thống: hiện đại:
 Các dữ liệu thống kê
Phương pháp đánh giá và
 Các bản báo cáo kế toán
kiểm tra chương trình ( sơ tài chính đồ PERT).  Ngân quỹ Sơ đồ ngang (Gantt)
 Các báo cáo và phân tích
Lập ngân quỹ theo chương chuyên môn trình mc tiêu (PPB). 95
6.2.4. Quy trình kiểm soát
Xác định mục tiêu, nội dung kiểm soát
Xác định các tiêu chuẩn kiểm soát
Giám sát sự thực hiện
Đánh giá sự thực hiện Sự thực hiện phù Có Không cần
hợp với tiêu chuẩn? điều chỉnh Không
Tiến hành điều chỉnh sai lệch
Đưa ra sáng kiến đổi mới 48 Tóm tắt chương 6
• Chương 6 giới thiệu những nội dung cơ bản của chức năng kiểm soát. Kiểm
soát là quá trnh giám sát, đánh giá và điều chỉnh nhm đảm bảo sự thực hiện theo kế hoạch.
• Hệ thống kiểm soát bao gm các yếu tố: Chủ thể kiểm soát; H nh thức kiểm
soát; Công cụ kiểm soát; Quy trnh kiểm soát. 97 49