Soạn bài Người thầy đầu tiên - Ngữ Văn 7 Kết nối tri thức

Người thầy đầu tiên
Soạn bài Người thầy đầu tiên - Mẫu 1 Trước khi đọc
Hãy kể ngắn gọn về một thầy, cô giáo mà em đặc biệt yêu quý. Gợi ý:
Em rất yêu quý cô Nhật Hạ. Cô là giáo viên chủ nhiệm của lớp em. Năm nay, cô
ba mươi sáu tuổi. Cô rất xinh đẹp, dịu dàng. Cô có gói nhẹ nhàng, ấm áp. Mỗi
giờ học, chúng em đều chăm chú lắng nghe cô giảng bài. Cô cũng rất quan tâm đến học sinh. Đọc văn bản
Câu 1. Người kể chuyện ở đây là ai?
Người kể chuyện: Người họa sĩ
Câu 2. Người kể chuyện ở phần (4) là ai?
Người kể chuyện: Người họa sĩ
Câu 3. Người kể chuyện băn khoăn, trăn trở về điều gì?
Người kể chuyện băn khoăn về bức tranh sẽ dở dang, chẳng ra gì hết. Sau khi đọc Trả lời câu hỏi
Câu 1. Xác định người kể chuyện và ngôi kể trong từng phần của đoạn trích.
• Phần (1): ngôi kể thứ nhất - người họa sĩ.
• Phần (2): ngôi kể thứ nhất - bà An-tư-nai Xu-lai-ma-nô-va.
• Phần (3): ngôi kể thứ nhất - bà An-tư-nai Xu-lai-ma-nô-va.
• Phần (4): ngôi kể thứ nhất - người họa sĩ.
Câu 2. Các nhân vật người kể chuyện trong đoạn trích có mối quan hệ như thế nào?
Người họa sĩ và bà An-tư-nai là đồng hương của nhau.
Câu 3. Qua cuộc trò chuyện giữa các bạn nhỏ và thầy Đuy-sen ở phần (2), em
hình dung như thế nào về hoàn cảnh sống của An-tư-nai?
Hoàn cảnh sống của An-tư-nai rất khó khăn: Mồ côi cha mẹ, sống cùng chú
thím, thiếu thốn về cả vật chất và tình cảm…
Câu 4. Em hãy đọc kĩ phần (3) của đoạn trích và trả lời các câu hỏi sau:
a. Hình ảnh thầy Đuy-sen hiện lên qua lời kể, cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật nào?
b. Những chi tiết tiêu biểu nào được nhà văn sử dụng để khắc họa nhân vật thầy Đuy-sen?
c. Khái quát đặc điểm tính cách nhân vật thầy Đuy-sen. Gợi ý:
a. Hình ảnh thầy Đuy-sen hiện lên qua lời kể, cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật An-tư-nai.
b. Những chi tiết được nhà văn sử dụng để khắc họa nhân vật thầy Đuy-sen:
• Bế hoặc cõng các em nhỏ qua suối.
• Lấy đá và những tảng đất cỏ đắp thành các ụ nhỏ trên lòng suốt để bước
qua cho khỏi bị ướt chân.
• Khi An-tư-nai bị ngã ở suối, thầy đỡ An-tư-nai lên, đỡ lên bờ, lót chiếc áo
choàng cho An-tư-nai ngồi và chăm sóc, sau đó một mình làm hết việc
lấy đá và những tảng đất cỏ đắp thành các ụ. …
c. Tính cách nhân vật thầy Đuy-sen: nhân hậu, kiên nhẫn, giàu tình yêu thương.
Câu 5. An-tư-nai đã dành cho thầy Đuy-sen tình cảm như thế nào? Nhờ “người
thầy đầu tiên” ấy, cuộc đời An-tư-nai đã thay đổi ra sao?
• An-tư-nai đã dành cho thầy Đuy-sen: sự yêu mến, kính trọng.
• Nhờ “người thầy đầu tiên” ấy, cuộc đời An-tư-nai đã thay đổi: cố gắng
học tập, trở thành một viện sĩ.
Câu 6. Ở phần (4), nhân vật họa sĩ đã có những ý tưởng gì cho bức tranh vẽ
thầy Đuy-sen? Em ủng hộ ý tưởng nào của họa sĩ? - Ý tưởng:
• Vẽ hai cây phong của Đuy-sen và An-tư-nai.
• Vẽ một đứa bé đi chân không, da rám nắng.
• Vẽ thầy Đuy-sen bế trẻ con qua con suối và cạnh đấy, trên những con
ngựa no nê hung dữ, những con người đần độn, mũ lông cáo đỏ đi qua đang chế giễu ông.
• Vẽ người thầy giáo tiễn An-tư-nai lên tỉnh.
- Mỗi ý tưởng đều thú vị, nhưng tôi ủng hộ nhất là ý tưởng vẽ người thầy
giáo tiễn An-tư-nai lên tỉnh.
Câu 7. Theo em, cách nhà văn thay đổi kiểu người kể chuyện ở các phần trong
đoạn trích có tác dụng gì?
Giúp cho câu chuyện có được điểm nhìn đa dạng, câu chuyện trở nên có chiều sâu, hấp dẫn hơn.
Viết kết nối với đọc
Em hãy viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) kể lại nội dung của phần (1) hoặc phần
(4) văn bản Người thầy đầu tiên bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ ba. Gợi ý:
- Phần 1: Mùa thu năm ngoái, người họa sĩ nhận được một bức thư điện từ làng
Ku-ku-rêu gửi đến. Bà con trong làng mời ông về dự buổi khánh thành ngôi
trường mới do nông trường xây dựng. Người họa sĩ quyết định về làng. Ông
định bụng sẽ dạo quanh, ngắm cảnh và vẽ ít bức kí họa. Trong số những người
được mời đến có bà viện sĩ An-tư-nai Xu-lai-ma-nô-va. Bà về đây một hai hôm
rồi lên thẳng Mát-xcơ-va. Bà đã viết cho ông một bức thư khi ông trở về thành
phố. Bà An-tư-nai đã nhờ người họa sĩ kể lại câu chuyện cuộc đời bà cho mọi
người. Và ông đã quyết định sẽ kể câu chuyện đó.
- Phần 4: Người họa sĩ mở tung cửa sổ. Một luồng gió lùa vào phòng. Trên bàn
là những bản vẽ vẫn còn dang dở. Ông đã nhiều lần vẽ đi vẽ lại từ đầu. Và lần
nào ông cũng thấy bức tranh của mình mới chỉ là một ý đồ. Nhiều ý tưởng để vẽ
bức tranh “Người thầy đầu tiên” hiện ra. Người họa sĩ sẽ vễ hai cây phong của
Đuy-sen và An-tư-nai, hoặc vẽ một đứa bé đi chân không, da rám nắng, hay lúc
Đuy-sen bế trẻ con qua suối trên những con ngựa nô nê hung dữ, những con
người đần độn chế giễu ông, hoặc vẽ người thầy giáo tiễn An-tư-nai lên tỉnh.
Soạn bài Người thầy đầu tiên - Mẫu 2 Tác giả
- Trin-ghi-dơ Ai-tơ-ma-tốp (1928 - 2008) là nhà văn người Cư-rơ-gư-dơ-xtan.
Tác phẩm của Ai-tơ-ma-tốp chủ yếu viết về cuộc sống khắc nghiệt mà cũng rất
giàu chất thơ ở quê hương ông.
- Lối viết của Ai-tơ-ma-tốp cô đọng, hàm súc, có nhiều cách tân độc đáo trong nghệ thuật.
- Một số tác phẩm nổi tiếng như: Gia-mi-li-a (1958), Cây phong non trùm khăn
đỏ (1961), Người thầy đầu tiên (1962), Con tàu trắng (1970)... Tác phẩm
- Tóm tắt tác phẩm Người thầy đầu tiên: Người thầy đầu tiên là truyện vừa lấy
bối cảnh cuộc sống ở một vùng quê còn lạc hậu ở Cư-rơ-gư-dơ-xtan vào những
năm đầu thế kỉ XX. Nhân vật chính trong truyện là An-tư-nai, một cô bé mồ côi,
phải sống với gia đình chú thím, bị đối xử tàn nhẫn. Thầy Đuy-sen đã kiên trì
dạy An-tư-nai học chữ, hết lòng bảo vệ và giúp đỡ để cô bé có cơ hội lên thành
phố học. An-tư-nai rất yêu mến và kính trọng thầy Đuy-sen nhưng do hoàn cảnh,
thầy trò phải xa cách rồi bặt tin nhau. Mấy chục năm sau, An-tư-nai trở thành
một viện sĩ, trở về thăm làng và gặp người thầy đầu tiên trong một tình huống
éo le. Bà đã viết thư nhờ người họa sĩ đồng hương kể lại câu chuyện như một
hành động để chuộc lỗi.
- Tóm tắt đoạn trích trong SGK: Nhân vật tôi nhận được bức thư của dân làng
mời về dự lễ khánh thành ngôi trường mới do nông trường xây dựng. Trong số
những người được mờ có cả bà viện sĩ Xu-lai-ma-nô-va. Sau khi trở về Mát-
xcơ-va, nhân vật tôi đã nhận được thư của bà viện sĩ. Trong thư, bà kể về tuổi
thơ bất hạnh và về người thầy đầu tiên của mình. An-tư-nai mồ côi cha mẹ từ
nhỏ. Cô phải sống với chú thím, thiếu thốn cả về vật chất lẫn tình cảm. Thầy
Đuy-sen đã giúp đỡ để An-tư-nai có thể đi học. Trong kí ức của cô, thầy Đuy-
sen là một người có tấm lòng nhân hậu, bao dung và giàu tình yêu thương. Khi
thấy học sinh phải lội qua suối giữa mùa đông lạnh giá, thầy đã bế hoặc cõng
các em qua suối. Thầy còn lấy đá và những tảng đất cỏ đắp thành các ụ nhỏ trên
lòng suốt để bước qua cho khỏi bị ướt chân. Học sinh trong làng đều rất yêu
mến thầy Đuy-sen. Riêng An-tư-nai lại thầm ước có một người anh trai như
thầy. Câu chuyện của bà viện sĩ Xu-lai-ma-nô-va đã thôi thúc nhân vật tôi vẽ
một bức tranh về “Người thầy đầu tiên”. - Bố cục: gồm 4 phần:
l Phần 1: Từ đầu đến “để kể hết chuyện này”: người họa sĩ kể về bức thư của
bà viện sĩ Xu-lai-ma-nô-va.
l Phần 2: Tiếp theo đến “và bước về làng”: cuộc trò chuyện của An-tư-nai và thầy Đuy-sen
l Phần 3: Tiếp theo đến “nghe thầy Đuy-sen giảng bài”: sự quan tâm của thầy Đuy-sen dành cho học trò
l Phần 4: Còn lại: người họa sĩ mong muốn vẽ một bức tranh về thầy Đuy-sen và An-tư-nai.
Đọc hiểu văn bản
1. Người họa sĩ kể về bức thư của bà viện sĩ Xu-lai-ma-nô-va
- Nhân vật tôi nhận được bức thư của dân làng mời về dự lễ khánh thành ngôi
trường mới do nông trường xây dựng.
- Trong số những người được mờ có cả bà viện sĩ Xu-lai-ma-nô-va.
- Sau khi trở về Mát-xcơ-va, nhân vật tôi đã nhận được thư của bà viện sĩ.
- Trong thư, bà kể về tuổi thơ bất hạnh và về người thầy đầu tiên của mình.
2. Cuộc trò chuyện của An-tư-nai và thầy Đuy-sen
- Hoàn cảnh của An-tư-nai: mồ côi cha mẹ từ nhỏ; sống với chú thím, thiếu thốn
cả về vật chất lẫn tình cảm.
- Thầy Đuy-sen: yêu cầu An-tư-nai không được về nhà nữa, an ủi An-tư-nai
không phải sợ hãi, tìm cách lo cho An-tư-nai tiếp tục được đi học,...
3. Sự quan tâm của thầy Đuy-sen dành cho học trò
- Giúp các em học sinh có một ngôi trường để đến học, khơi dậy trong lòng các
em nhỏ người miền núi niềm khao khát được đi học.
- Khi thấy học sinh phải lội qua suối giữa mùa đông lạnh giá, thầy đã bế hoặc cõng các em qua suối.
- Lấy đá và những tảng đất cỏ đắp thành các ụ nhỏ trên lòng suốt để bước qua cho khỏi bị ướt chân.
- Khi An-tư-nai bị ngã ở suối, thầy đỡ An-tư-nai lên, đỡ lên bờ, lót chiếc áo
choàng cho An-tư-nai ngồi và chăm sóc, sau đó một mình làm hết việc lấy đá và
những tảng đất cỏ đắp thành các ụ.
4. Người họa sĩ mong muốn vẽ một bức tranh về thầy Đuy-sen và An-tư-nai
- Vẽ hai cây phong của Đuy-sen và An-tư-nai.
- Vẽ một đứa bé đi chân không, da rám nắng.
- Vẽ thầy Đuy-sen bế trẻ con qua con suối và cạnh đấy, trên những con ngựa no
nê hung dữ, những con người đần độn, mũ lông cáo đỏ đi qua đang chế giễu ông.
- Vẽ người thầy giáo tiễn An-tư-nai lên tỉnh.