Tài Liệu Học Tập Kế Toán Quản Trị | Đại học Kinh tế kỹ thuật công nghiệp

lOMoAR cPSD| 45740153
BỘ CÔNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP
KHOA KẾ TOÁN -----    ----- TÀI LI ỆU H C T P Ọ Ậ
K TOÁN QU N TR 1 Ế Ả Ị
Hà Nội, 201 9 lOMoAR cPSD| 45740153 MỤC LỤC
CHƯƠNG 1 ..................................................................................................................................................1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ .................................................................................1
1.1. Khái niệm, bản chất và vai trò của kế toán quản trị .......................................................................... 1
1.1.1. Khái niệm ....................................................................................................................................1
1.1.2. Bản chất của kế toán quản trị .....................................................................................................2
1.1.3. Vai trò của kế toán quản trị .........................................................................................................3
1.2. Nội dung của kế toán quản trị ........................................................................................................... 3
1.3. Chức năng của thông tin kế toán quản trị .......................................................................................... 4
1.3.1. Chức năng của nhà quản trị .......................................................................................................4
1.3.2. Nhu cầu về thông tin của kế toán quản trị ..................................................................................5
1.3.3. Chức năng của thông tin kế toán quản trị ...................................................................................6
1.4. Mối quan hệ giữa kế toán quản trị với kế toán tài chính ................................................................... 7
1.4.1. Những điểm giống nhau ..............................................................................................................7
1.4.2. Những điểm khác nhau ...............................................................................................................8
1.5. Tổ chức công tác kế toán quản trị trong doanh nghiệp ................................................................... 10
1.5.1. Yêu cầu của việc tổ chức công tác kế toán quản trị ................................................................. 10
1.5.2. Tổ chức vận dụng chế độ kế toán ............................................................................................. 10
1.5.3. Tổ chức hệ thống báo cáo kế toán quản trị .............................................................................. 12
1.5.4. Tổ chức bộ máy kế toán quản trị .............................................................................................. 13
CHƯƠNG 2 ................................................................................................................................................17
KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ ..................................................................................................................17
2.1. Khái niệm chi phí ............................................................................................................................ 17
2.2. Phân loại chi phí .............................................................................................................................. 18
2.2.1. Phân loại chi phí theo khả năng quy nạp chi phí cho đối tượng hạch toán chi phí ................. 18
2.2.2. Phân loại chi phí theo mối quan hệ với báo cáo tài chính ....................................................... 19
2.2.3. Phân loại chi phí cho lập kế hoạch và ra quyết định ............................................................... 19
2.3. Xây dựng phương trình dự đoán chi phí ......................................................................................... 29
2.3.1. Phương pháp cực đại – cực tiểu .............................................................................................. 29
2.3.2. Phương pháp bình phương nhỏ nhất ....................................................................................... 31
2.4. Kế toán quản trị chi phí sản xuất sản phẩm theo công việc ............................................................ 33
2.4.1. Đối tượng tập hợp chi phí ........................................................................................................ 33
2.4.2. Phương pháp tập hợp chi phí ................................................................................................... 33
2.5. Kế toán quản trị chi phí sản xuất sản phẩm theo quá trình sản xuất ............................................... 35 lOMoAR cPSD| 45740153
2.5.1. Đối tượng tập hợp chi phí ........................................................................................................ 35
2.5.2. Phương pháp tập hợp chi phí ................................................................................................... 35
2.6. So sánh kế toán quản tri chi phí theo công việc và kế toán quản trị chi phí theo quá trình sản xuất
................................................................................................................................................................ 36
2.6.1. Những điểm giống nhau ........................................................................................................... 36
2.6.2. Những điểm khác nhau ............................................................................................................ 36
CHƯƠNG 3 ................................................................................................................................................57
KẾ TOÁN QUẢN TRỊ GIÁ THÀNH ............................................................................................................57
3.1. Khái niệm giá thành ........................................................................................................................ 57
3.2. Phân loại giá thành .......................................................................................................................... 58
3.2.1. Phân loại giá thành theo thời điểm và cơ sở số liệu tính giá thành ......................................... 58
3.2.2. Phân loại giá thành sản phẩm theo phạm vi chi phí trong giá thành ...................................... 58
3.3. Kế toán quản trị giá thành sản phẩm theo công việc ....................................................................... 60
3.3.1. Đặc điểm sản phẩm theo công việc .......................................................................................... 60
3.3.2. Phương pháp tính giá thành sản phẩm theo công việc ............................................................ 61
3.4. Kế toán quản trị giá thành sản phẩm theo quy trình sản xuất.......................................................... 66
3.4.1. Đặc điểm sản phẩm theo quy trình sản xuất ............................................................................ 66
3.4.2. Phương pháp tính giá thành sản phẩm theo quy trình sản xuất .............................................. 67
3.5. So sánh kế toán quản trị giá thành sản phẩm theo công việc và kế toán quản trị giá thành theo quy
trình sản xuất .......................................................................................................................................... 69
3.5.1. Những điểm giống nhau ........................................................................................................... 69
3.5.2. Những điểm khác nhau ............................................................................................................ 69
3.6. Báo cáo sản xuất .............................................................................................................................. 70
3.6.1. Báo cáo sản xuất theo phương pháp Trung bình trọng ............................................................ 71
3.6.2. Báo cáo sản xuất theo phương pháp FIFO .............................................................................. 73
CHƯƠNG 4 ..............................................................................................................................................120
KẾ TOÁN QUẢN TRỊ BÁN HÀNG VÀ KẾT QUẢ KINH DOANH ..........................................................120
4.1. Định giá bán sản phẩm .................................................................................................................. 120
4.1.1. Định giá bán sản phẩm sản xuất hàng loạt............................................................................ 120
4.1.2. Định giá bán sản phẩm mới ................................................................................................... 123
4.2. Kế toán quản trị bán hàng và kết quả bán hàng ............................................................................. 124
4.2.1. Kế toán quản trị bán hàng ..................................................................................................... 124
4.2.2. Tổ chức kế toán quản trị kết quả kinh doanh ......................................................................... 125
CHƯƠNG 5 ..............................................................................................................................................143 lOMoAR cPSD| 45740153
MỐI QUAN HỆ GIỮA CHI PHÍ – KHỐI LƯỢNG – LỢI NHUẬN .........................................................143
5.1. Mối quan hệ giữa chi phí, khối lượng và lợi nhuận ...................................................................... 143
5.1.1. Lãi trên biến phí ..................................................................................................................... 144
5.1.2. Tỷ lệ lãi trên biến phí ............................................................................................................. 145
5.1.3. Kết cấu chi phí ....................................................................................................................... 145
5.1.4. Đòn bẩy kinh doanh ............................................................................................................... 148
5.2. Điểm hòa vốn ................................................................................................................................ 149
5.2.1. Khái niệm điểm hòa vốn ......................................................................................................... 149
5.2.2. Phương pháp xác định điểm hòa vốn ..................................................................................... 149
5.2.3. Mối quan hệ giữa điểm hòa vốn và lợi nhuận ........................................................................ 155
5.3. Ứng dụng của điểm hòa vốn và mối quan hệ chi phí – khối lượng – lợi nhuận ............................ 155
5.3.1. Doanh thu an toàn.................................................................................................................. 155
5.3.2. Sự thay đổi chi phí cố định ..................................................................................................... 156
5.3.3. Sự thay đổi lãi trên biến phí đơn vị ........................................................................................ 158
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...........................................................................................................................171
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CP Chi phí lOMoAR cPSD| 45740153 DN Doanh nghiệp BH Bán hàng QLDN Quản lý doanh nghiệp FIFO
Nhập trước xuất trước SX Sản xuất SXC Sản xuất chung SXKD Sản xuất kinh doanh BPSX Biến phí sản xuất ĐPSX Định phí sản xuất ĐĐH Đơn đặt hàng BTP Bán thành phẩm NVLTT
Nguyên vật liệu trực tiếp NCTT Nhân công trực tiếp LỜI GIỚI THIỆU
Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển của nền kinh tế thị trường, từng bước hội nhập
sâu rộng trên các phương diện với khu vực và thế giới để tạo ra một nền kinh tế cộng đồng.
Hòa cùng với sự thay đổi trong các chính sách quản lý kinh tế vi mô và vĩ mô, kế toán là
công cụ sắc bén trong quản lý kinh tế cũng thay đổi theo. Sự thay đổi của kế toán đã làm
cho người học, người dạy và các chuyên gia hành nghề thường xuyên cập nhật, bổ sung
các kiến thức mới nhất. lOMoAR cPSD| 45740153
Trong bối cảnh môi trường kinh doanh cũng như đầu tư ngày càng phức tạp, vai trò của
kế toán nói chung càng được nâng cao. Không chỉ dừng lại ở kế toán tài chính là đơn vị
cung cấp thông tin cho các đối tượng bên ngoài, kế toán quản trị với chức năng cung cấp
thông tin cho lãnh đạo để tham khảo trước khi đưa ra các quyết định để điều hành, quản
lý doanh nghiệp cũng được chú trọng nhiều hơn cả.
Trong hệ thống thông tin kế toán nói chung, kế toán quản trị là một bộ phận cấu thành
không thể thiếu được trong các doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp của nền kinh tế thị trường.
Kế toán quản trị với chức năng là công cụ hữu hiệu cung cấp thông tin cho các cấp quản
lý để đưa ra các quyết định điều hành mọi hoạt động nhằm đạt được hiệu quả cao nhất.
Để phục vụ công tác giảng dạy và học tập, Bộ môn Kế toán quản trị, Khoa Kế toán, Trường
Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp đã tổ chức biên soạn Tài liệu học tập Kế toán quản
trị 1. Tài liệu trên được biên soạn trên cơ sở tham khảo tài liệu trong và ngoài nước. Việc
hoàn thành cuốn tài liệu này là sự cố gắng của tập thể các thầy, cô giáo trong Bộ môn với
kinh nghiệm giảng dạy và thực tiễn nhiều năm công tác....
Mặc dù có nhiều cố gắng trong biên soạn tài liệu này với nội dung, kết cấu hợp lý và khoa
học nhằm đáp ứng được nhu cầu đào tạo. Song do tài liệu được biên soạn lần đầu nên
không tránh khỏi thiếu sót, chúng tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp của bạn đọc. Xin chân thành cảm ơn! lOMoAR cPSD| 45740153 CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ
MỤC ĐÍCH CỦA CHƯƠNG
Sau khi học xong chương 1, sinh viên nắm được:
Khái niệm, bản chất, vai trò và nội dung của kế toán quản trị. Từ đó, thấy được sự tồn tại
và phát triển của thông tin kế toán quản trị là tất yếu khách quan trong các doanh nghiệp
của nền kinh tế thị trường.
So sánh kế toán tài chính và kế toán quản trị để thấy được điểm giống nhau và khác nhau
giữa hai hệ thống thông tin này.
Tổ chức kế toán quản trị trong một đơn vị cụ thể đáp ứng các nhu cầu thông tin phục vụ
quản lý các cấp.
1.1. Khái niệm, bản chất và vai trò của kế toán quản trị
1.1.1. Khái niệm
Kế toán quản trị mới thực sự được quan tâm và phát triển ở Việt Nam trong những năm
gần đây. Nhưng trên thế giới kế toán quản trị đã được ra đời, nghiên cứu và phát triển từ
khá lâu. Bởi vậy mà hiện nay có rất nhiều quan điểm về kế toán quản trị.
Kế toán quản trị là một bộ phận cấu thành của hệ thống thông tin kế toán nói chung trong
các doanh nghiệp. Trong nền kinh tế thị trường, nguyên nhân sự phát triển của kế toán quản
trị là do sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp, tập đoàn, quốc gia của tổng thể nền kinh tế.
Nhưng trong bất kỳ một doanh nghiệp nào thì thông tin kế toán quản trị với chức năng cơ
bản là công cụ hữu hiệu để các cấp lãnh đạo đưa ra quyết định điều hành mọi hoạt động
nhằm hướng tới các mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận. Việc nghiên cứu của kế toán quản trị
được xem xét từ nhiều quan điểm và góc độ khác nhau.
Theo nghiên cứu của viện kế toán viên quản trị Hoa Kỳ thì: “Kế toán quản trị là quá trình
nhận diện, đo lường, diễn giải và truyền đạt thông tin trong quá trình thực hiện các mục
tiêu của tổ chức. Kế toán quản trị là một bộ phận thống nhất trong quá trình quản lý và nhân
viên kế toán quản trị là những đối tác chiến lược quan trọng trong đội ngũ quản lý tổ chức”.
Theo luật kế toán Việt Nam: “Kế toán quản trị là việc thu thập, xử lý phân tích và cung
cấp thông tin kinh tế tài chính theo yêu cầu quản trị và quyết định kinh tế tài chính trong
nội bộ đơn vị kế toán”.
Ngoài các quan điểm trên còn có rất nhiều quan điểm của các nhà kinh tế học khác nhau
trên thế giới. Tuy nhiên dù đứng ở quan điểm nào chúng ta có thể hiểu Kế toán quản trị là
một môn khoa học thu thập, xử lý và cung cấp thông tin về hoạt động của doanh nghiệp một
cách cụ thể, giúp các nhà quản lý trong quá trình ra quyết định liên quan đến việc lập kế 1 lOMoAR cPSD| 45740153
hoạch, tổ chức thực hiện, kiểm tra, kiểm soát và đánh giá tình hình thực hiện hoạt động của doanh nghiệp.
Bên cạnh đó chúng ta cũng có thể rút ra những đặc trưng cơ bản của kế toán quản trị.
Một là, kế toán quản trị đặt trọng tâm cho tương lai.
Hai là, kế toán quản trị sử dụng nhiều thước đo hơn kế toán tài chính. Ngoài thước đo
giá trị, kế toán quản trị còn sử dụng cả thước đo bằng thời gian, hiện vật.
Ba là, phạm vi thông tin kế toán quản trị được quyết định bởi nhu cầu của các cấp
quản trị khác nhau trong nội bộ doanh nghiệp.
Như vậy, cùng với sự xuất hiện của nền kinh tế thị trường, kế toán quản trị đã ra đời
và trở thành công cụ quan trọng hỗ trợ tích cực cho công tác quản lý, điều hành, kiểm tra,
kiểm soát cũng như quá trình ra quyết định sản xuất kinh doanh của các nhà quản trị.
1.1.2. Bản chất của kế toán quản trị
Mặc dù quan điểm kế toán quản trị hiện nay không đồng nhất, song đều thể hiện chung một bản chất.
Thứ nhất, kế toán quản trị không chỉ thu nhận, xử lý và cung cấp thông tin về các nghiệp
vụ kinh tế đã xảy ra, đã được hoàn thành và được ghi chép thông qua hệ thống chứng từ,
sổ sách, báo cáo tài chính. Kế toán quản trị còn hệ thống hóa, phân tích và xử lý thông tin
một cách cụ thể, phù hợp với nhu cầu thông tin của nhà quản trị nhằm phục vụ cho việc ra
quyết định trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh.
Thứ hai, kế toán quản trị chỉ cung cấp những thông tin về hoạt động kinh tế tài chính trong
phạm vi yêu cầu quản lý của từng cấp quản trị cụ thể trong nội bộ doanh nghiệp. Do vậy
kế toán quản trị không phục vụ cho các đối tượng bên ngoài doanh nghiệp như khách hàng, cơ quan nhà nước,....
Thứ ba, kế toán quản trị là một bộ phận của hệ thống kế toán nói chung. Và với sự
phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế thị trường thì kế toán quản trị đang ngày càng khẳng
định được vai trò của mình và trở thành một cong cụ quan trọng, hỗ trợ hiệu quả cho các
nhà quản trị trong quá trình quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Như vậy, kế toán quản trị là loại kế toán dành riêng cho các nhà quản lý, phục vụ cho việc
ra quyết định trong từng tình huống cụ thể. Các quyết định của nhà quản trị đều liên quan
đến vấn để chi phí và lợi ích do các chi phí tạo ra. Vì vậy mà kế toán quản trị tập trung vào
các mục tiêu chủ yếu là:
- Liên kết giữa việc tiêu dùng các nguồn lực và nhu cầu tài trợ với các nguyên nhân
của việc tiêu dùng các nguồn lực đó để thực hiện các mục đích cụ thể của đơn vị.
- Tối ưu óa mối quan hệ giữa chi phí với giá trị lợi ích mà chi phí đó bỏ ra. 2 lOMoAR cPSD| 45740153
Cùng với việc thực hiện những chức nhiệm của kế toán nói chung như thu thập, xử lý,
phân tích thông tin, số liệu, kiểm tra, giám sát tình hình tài chính.., kế toán quản trị còn
thực hiện nhiệm vụ riêng của nó. Đó là:
- Tính toán đưa ra mô hình nhu cầu vốn cho một hoạt động cụ thể.
- Đo lường, tính toán chi phí một hoạt động, sản phẩm hoặc một quyết định cụ thể.
- Tìm ra các giải pháp tác động tới chi phí để tối ưu hóa mối quan hệ Chi phí – khối lượng – lợi nhuận.
1.1.3. Vai trò của kế toán quản trị
Do nhiệm vụ của quản trị doanh nghiệp là ra các quyết định nhằm đảm bảo cho sự tồn tại
và phát triển liên tục, bền vững của doanh nghiệp, đồng thời quản trị doanh nghiệp thường
xuyên kiểm soát được việc ra các quyết định đó thì quản trị doanh nghiệp cần phải được
cung cấp đầy đủ những thông tin của kế toán quản trị. Bởi vậy, trong hệ thống quản trị
doanh nghiệp, kế toán quản trị có những vai trò chủ yếu sau:
Cung cấp những thông tin cần thiết giúp quản trị doanh nghiệp căn cứ để xây dựng
kế hoạch, tổ chức điều hành, kiểm tra giám sát việc thực hiện kế hoạch.
Cung cấp những thông tin cần thiết giúp quản trị doanh nghiệp đánh giá mọi hoạt động
kinh tế trong trạng thái thực của chúng. Trên cơ sở đó, có những căn cứ xác thực để ra quyết
định kinh doanh hợp lý và có hiệu quả. Đặc biệt giúp quản trị doanh nghiệp có đánh giá kết
quả của từng trung tâm trách nhiệm về chi phí trong doanh nghiệp.
Cung cấp hệ thống tài liệu dự toán sản xuất kinh doanh và tình hình thực hiện các dự toán
ngân sách doanh nghiệp, giúp quản trị phát hiện ra những khả năng tiềm tàng và tìm mọi
biện pháp để huy động vào quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ tiếp
theo, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Như vậy, với chức năng là chọn lọc và ghi chép số liệu, phân tích các số liệu, lập các báo
cáo kết quả kinh doanh, kế toán quản trị có vai trò rất lớn đối với công tác quản lý trong nội bộ doanh nghiệp.
1.2. Nội dung của kế toán quản trị
Xuất phát từ những đặc thù về cung cấp thông tin như đối tượng sử dụng thông tin mà kế
toán quản trị bao hàm rất nhiều nội dung, phản ánh một cách chi tiết từng vấn đề nhằm
thực hiện vai trò là cơ sở để ra quyết định của nhà quản trị.
Theo nội dung các thông tin mà kế toán quản trị cung cấp thì kế toán quản trị bao gồm:
- Kế toán quản trị các yếu tố sản xuất kinh doanh: Yếu tố sản xuất kinh doanh như mua sắm
và sử dụng hàng tồn kho (hàng hóa, nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ,…), tuyển dụng và
sử dụng lao động, quản trị tiền lương, tài sản cố định… 3 lOMoAR cPSD| 45740153
- Kế toán quản trị chi phí và giá thành: Yêu cầu đầu tiên là doanh nghiệp cần nhận diện và
phân loại chi phí, giá thành cho phù hợp với mục đích, đặc điểm sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp. Sau đó tiến hành lập dự toán chi phí sản xuất, tập hợp, tính toán, lựa chọn
phương pháp phân bổ chi phí, giá thành, lập báo cáo phân tích chi phí theo bộ phận, theo
các tình huống quyết định làm cơ sở cho việc ra các quyết định sản xuất kinh doanh.
- Kế toán quản trị doanh thu và kết quả kinh doanh: Phân loại doanh thu, xác định giá bán,
lập dự toán doanh thu, tính toán, hạch toán chi tiết doanh thu, phân bổ chi phí chung, xác
định kết quả chi tiết, lập các báo cáo phân tích kết quả chi tiết theo bộ phận, theo các tình huống ra quyết định...
- Kế toán quản trị về các hoạt động đầu tư tài chính: Lựa chọn thông tin thích hợp cho việc
ra quyết định, lập dự toán ngân sách sản xuất, kinh doanh… - Kế toán quản trị các khoản
mục khác của doanh nghiệp :
+ Kế toán quản trị tài sản cố định
+ Kế toán quản trị hàng tồn kho
+ Kế toán quản trị lao động và tiền lương
+ Kế toán quản trị các khoản nợ
Trong tất cả nội dung trên thì chi phí được coi là trọng tâm của kế toán quản trị.
Theo quá trình kế toán quản trị trong mối quan hệ với chức năng quản lý thì kế toán quản trị gồm:
- Xác định các mục tiêu của đơn vị và chính thức hóa thành các chỉ tiêu kinh tế.
- Lập các dự toán chung cho toàn doanh nghiệp và các dự toán chi tiết cho từng phân xưởng,
từng bộ phận, từng loại sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ…
- Thu thập, cung cấp các thông tin về kết quả thực hiện của các mục tiêu.
- Soạn thảo các báo cáo kế toán quản trị phục vụ cho nhu cầu quản lý của doanh nghiệp.
Ngoài những nội dung chủ yếu trên, doanh nghiệp có thể thực hiện các nội dung kế toán
quản trị khác theo yêu cầu quản lý của doanh nghiệp.
1.3. Chức năng của thông tin kế toán quản trị
1.3.1. Chức năng của nhà quản trị
Bất kỳ nhà quản trị nào khi đại diện cho tổ chức điều hành hoạt động đều gắn liền với 4 chức năng cơ bản: -
Lập kế hoạch: Thực chất của việc lập kế hoạch là việc thiết lập và thông báo những
bước phải làm để tổ chức hướng về mục tiêu đã định. Kế hoạch của một tổ chức, doanh 4 lOMoAR cPSD| 45740153
nghiệp có thể tồn tại dưới nhiều hình thức khác nhau có thể là kế hoạch ngắn hạn, kế hoạch
trung hạn và kế hoạch dài hạn. -
Tổ chức và điều hành: Đây là chức năng liên kết giữa con người với con người trong
tổ chức, mối quan hệ giữa con người trong một tổ chức với các nguồn lực tài chính để kế
hoạch được thực hiện đạt được hiệu quả cao nhất. Chức năng này được hoạch định cụ thể
bằng những công việc của từng thành viên cũng như quyền hạn, trách nhiệm của từng thành
viên trong tổ chức. Trong việc điều hành, nhà quản trị giám sát hoạt động hàng ngày và giữ
cho tổ chức hoạt động liên tục. Đây cũng chính là giám sát công việc của từng thành viên
giải quyết những mâu thuẫn phát sinh trong sự liên kết các quyền hạn và trách nhiệm. -
Kiểm tra: Đây chính là chức năng đảm bảo cho công việc của tổ chức đi đúng mục
tiêu. Biểu hiện chức năng này của nhà quản trị chính là việc nghiên cứu báo cáo kế toán,
các báo cáo khác, so sánh báo cáo với kế hoạch để kịp thời phát hiện những sai sót, những
khuyết điểm nhằm kịp thời điều chỉnh, giúp đỡ các thành viên hoàn thành nhiệm vụ. Trong
quá trình thực hiện chức năng kiểm tra, nhà quản trị luôn tiếp xúc và ghi nhận luồng thông
tin phản hồi từ thực tiễn và chuyển hóa chúng thành thông tin kế hoạch, tương lai. -
Ra quyết định: Đây là chức năng lựa chọn hợp lý và tối ưu những giải pháp, phương
án. Ra quyết định không phải là một chức năng độc lập mà nó luôn gắn liền với chức năng
khác. Trong quá trình lập kế hoạch, tổ chức điều hành hoặc kiểm tra luôn tồn tại chức năng ra quyết định.
Tất cả các quyết định đều phải dựa vào nền tảng thông tin, chất lượng của quy định trong
quản lý, phản ánh chất lượng của thông tin kế toán và thông tin khác đã nhận. Sự biến động
của môi trường kinh doanh, sự phát triển của quy mô sản xuất kinh doanh, hình thức quản
lý của các tổ chức đã đặt ra nhu cầu thông tin mới mà kế toán cần thiết một phương thức
mới để xử lý và cung cấp thông tin thích hợp.
1.3.2. Nhu cầu về thông tin của kế toán quản trị
Thông tin do kế toán cung cấp về bản chất thường là thông tin kinh tế - tài chính và thông
tin này trợ giúp đắc lực cho các nhà quản trị hoàn thành chuỗi chức năng lập kế hoạch, tổ
chức điều hành, kiểm tra và cuối cùng là ra quyết định.
- Với chức năng lập kế hoạch: Nhà quản trị có nhiệm vụ thiết lập dự toán ngân sách. Các
dự toán ngân sách được thực hiện dưới sự điều khiển của các trưởng phòng kế toán và sự
giúp đỡ của các nhân viên kế toán. Đây chính là tài liệu xác lập các bước thực hiện mục
tiêu của tổ chức. Chẳng hạn, thông qua dự toán sản xuất, dự toán chi phí nguyên vật liệu,
dự toán chi phí nhân công, dự toán chi phí sản xuất chung, dự toán tiêu thụ,…giúp các
nhà quản trị đánh giá, phân tích, tổ chức công tác liên kết các nguồn lực nhằm đảm bảo
lợi nhuận trong kỳ cần đạt được của doanh nghiệp.
- Với chức năng tổ chức và điều hành: Để thực hiện chức năng này một cách hiệu quả, nhà
quản trị cần có một số lượng thông tin lớn và chất lượng thông tin cũng cần đảm bảo, đặc
biệt là những thông tin phát sinh hàng ngày để kịp thời điều chỉnh, tổ chức hoạt động như 5 lOMoAR cPSD| 45740153
thông tin về giá thành ước tính, thông tin về giá bán, thông tin lợi nhuận từ các phương
án sản xuất kinh doanh…Những thông tin phải do kế toán đảm trách và phục vụ cho nhà quản trị.
- Với chức năng kiểm tra: Khi kế hoạch đã được lập, để đảm bảo tính khả thi của kế hoạch
đòi hỏi phải so sánh với thực tế, kế toán sẽ cung cấp cho nhà quản trị những thông tin thực
tế, thông tin chênh lệch giữa thực tế với kế hoạch, những thông tin kết hợp giữa thực tế
với dự báo để nhà quản trị kịp thời điều chỉnh, đảm bảo tiến độ kế hoạch.
- Với chức năng ra quyết định: Thông tin kế toán là nhân tố chính trong việc ra quyết định
sản xuất kinh doanh của nhà quản trị. Điều này được thể hiện rất rõ qua bản chất của thông
tin kế toán. Nó là nguồn thông tin mang tính chính xác cao, kịp thời, hữu ích nhất so với
thông tin từ các lĩnh vực, chuyên ngành khác. Bởi lẽ, nó luôn phản ánh tình hình thực tế
theo những tiêu chuẩn, phương pháp quy định mang tính thống nhất cao và đồng thời
được thừa nhận khá rộng rãi mà khó có một chuyên ngành nào đảm bảo được.
Trong môi trường kinh doanh hiện nay, nhu cầu về thông tin trong công tác quản lý đã có
sự gia tăng rất lớn và đa dạng do áp lực của những thay đổi về các mặt:
- Toàn cầu hóa kinh tế càng ngày càng lan rộng và phát triển.
- Sự mở rộng đầu tư, giao lưu kinh tế giữa các quốc gia trên toàn thế giới.
- Sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt giữa các công ty trong nước và giữa các công ty ở
những quốc gia khác nhau.
- Sự tiến bộ nhanh chóng về khoa học kỹ thuật ngày càng thúc đẩy sự tự động hóa và sự
toàn diện trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh.
- Sự ra đời ngày càng nhiều các công ty quản lý, các chuyên ngành khoa học trở thành công
cụ hỗ trợ đắc lực chô công tác quản lý kế toán.
Chính điều này đã đặt ra yêu cầu cho kế toán ngày càng phải phát triển sâu rộng hơn về
tính chất và đặc điểm thông tin cần phải cung cấp. Kế toán không chỉ dừng lại ở việc cung
cấp thông tin mang tính nguyên tắc mà đòi hỏi tính linh hoạt, nhanh chóng, kịp thời, hữu
ích. Thông tin kế toán phải đảm bảo tính đơn giản, ngắn gọn nhằm hỗ trợ đắc lực cho các
nhà quản trị trong môi trường kinh doanh cạnh tranh khốc liệt.
Có thể nói chính môi trường và điều kiện kinh doanh trong giai đoạn hiện nay là cơ sở
khách quan cho sự ra đời, tồn tại và phát triển của kế toán quản trị cũng như kế toán tài
chính. Đồng thời trở thành công cụ khoa học giúp các nhà quản trị nâng cao khả năng điều
hành, quản lý tổ chức một cách hiệu quả.
1.3.3. Chức năng của thông tin kế toán quản trị
Thông tin là cơ sở, là nền tảng và là chất kích thích cho quá trình sản xuất kinh doanh diễn
ra theo mục tiêu đã đề ra. Các kênh thông tin được trải khắp trong nội bộ tổ chức nhằm
cung cấp thông tin cho nhau, có mối quan hệ qua lại với nhau để phục vụ mục tiêu chung 6 lOMoAR cPSD| 45740153
của toàn doanh nghiệp. Vì vậy mà có thể nói thông tin kế toán quản trị gắn liền với chức năng quản trị.
Nhìn chung, chức năng thông tin được thể hiện ở tất cả các khâu từ lập kế hoạch, dự toán,
tổ chức thực hiện, kiểm tra, đánh giá và cuối cùng là ra quyết định. Tuy nhiên, thông tin
kế toán quản trị sẽ được thiết kế phù hợp tùy theo chức năng, nhiệm vụ của từng thành
viên, từng bộ phận trong doanh nghiệp.
a. Cung cấp thông tin cho lập kế hoạch và dự toán
Lập kế hoạch và dự toán là việc thiết lập và thông báo những công việc cần thực hiện,
những nguồn lực (tài chính, lao động…) cần huy động, cần tổ chức để phục vụ cho mục tiêu đã định.
Kế hoạch có thể tồn tại dưới hình thức ngắn hạn, trung hạn hoặc dài hạn và cũng có thể
xây dựng theo một mức độ nhất định hoặc xây dựng linh hoạt theo các mức độ khác nhau.
Để chức năng lập kế hoạch và dự toán của quản lý được thực hiện tốt, để kế hoạch
và dự toán có tính hiệu lực, tính khả thi cao thì chúng phải được dựa trên những thông tin
hợp lý và có cơ sở do kế toán quản trị cung cấp.
b. Cung cấp thông tin cho quá trình tổ chức thực hiện
Kế toán quản trị cung cấp thông tin về các tình huống khác nhau, các phương án khác nhau.
Từ đó các nhà quản trị có thể xem xét để lựa chọn được phương án phù hợp nhất với nhu cầu của doanh nghiệp.
c. Cung cấp thông tin cho quá trình kiểm tra và đánh giá
Kế toán quản trị thiết kế các báo cáo kế toán quản trị dưới dạng so sánh được. Dựa vào
việc phân tích các báo cáo, nhà quản trị tiến hành đối chiếu, kiểm tra, đánh giá hoạt động
của doanh nghiệp đạt mức độ nào so với kế hoạch đề ra.
d. Cung cấp thông tin cho quá trình ra quyết định
Kế toán quản trị vận dụng, kết hợp các phương pháp phân tích, chọn lọc thông tin một
cách thích hợp và cần thiết rồi tổng hợp trình bày theo trình tự nhất định, đồng thời kế toán
quản trị chi phí vận dụng kỹ thuật phân tích các tình huống khác nhau. Từ đó nhà quản trị
có cơ sở để lựa chọn quyết định thích hợp nhất.
1.4. Mối quan hệ giữa kế toán quản trị với kế toán tài chính
1.4.1. Những điểm giống nhau
Mặc dù đặc điểm thông tin của kế toán quản trị và kế toán tài chính có nhiều điểm khác
nhau nhưng bên cạnh đó giữa hai chuyên ngành này có những điểm giống nhau cơ bản sau: -
Kế toán quản trị và kế toán tài chính đều cùng một đối tượng nghiên cứu là các sự
kiện kinh tế tài chính diễn ra trong quá trình kinh doanh và kết quả hoạt động của doanh nghiệp. 7 lOMoAR cPSD| 45740153 -
Kế toán quản trị và kế toán tài chính đều quan tâm tới thu nhập, chi phí, tài sản, công
nợ và quá trình luân chuyển tài sản của doanh nghiệp. -
Kế toán quản trị và kế toán tài chính đều sử dụng cùng thông tin kế toán ban đầu,
đều thể hiện trách nhiệm của người quản lý đối với doanh nghiệp, đối với kế toán tài chính
liên quan đến người quản lý cấp cao còn kế toán quản trị và kế toán quản trị chi phí thì chỉ
liên quan đến người quản lý nội bộ ở các bộ phận.
1.4.2. Những điểm khác nhau
Về mục đích và đối tượng sử dụng thông tin: Kế toán tài chính ngoài việc cung cấp thông
tin cho bên trong doanh nghiệp thì thông tin trọng tâm của kế toán tài chính là phục vụ cho
các đối tượng bên ngoài doanh nghiệp như các nhà đầu tư, các cổ đông, cơ quan thuế, các
công ty liên doanh, liên kết…Ngược lại, Kế toán quản trị lại nhấn mạnh việc cung cấp
thông tin cho những nhà quản trị trong nội bộ doanh nghiệp. Họ chính là những người trực
tiếp tổ chức, điều hành để quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp hướng tới mục tiêu đã định.
Về đặc điểm và nguyên tắc cung cấp thông tin: Thông tin của kế toán tài chính là các
nghiệp vụ kinh tế đã xảy ra, được ghi chép trên các tài liệu, chứng từ, sổ sách cũng như báo
cáo tài chính của doanh nghiệp. Vì vậy mà thông tin của kế toán tài chính phải đảm bảo
nguyên tắc của kế toán, phản ánh một cách chính xác và khách quan các hoạt động kinh tế
phát sinh của doanh nghiệp. Ngược lại, thông tin kế toán quản trị cung cấp đặt trọng tâm
cho tương lai và chủ yếu phục vụ cho các nhà quản trị trong quá trình lập kế hoạch, tổ chức
thực hiện, kiểm tra, đánh giá và ra quyết định.
Về đơn vị đo lường: Trong kế toán tài chính đơn vị đo lường được sử dụng chủ yếu là tiền
tệ. Ngược lại, kế toán quản trị sử dụng rất đa dạng về đơn vị đo lường. Đó có thể là tiền tệ,
có thể là hiện vật mà cũng có thể là thời gian. Với mỗi loại đơn vị đo lường sẽ phục vụ cho
mỗi đối tượng khác nhau tùy theo nhu cầu sử dụng.
Về phạm vi thông tin: Kế toán tài chính xem doanh nghiệp là một thể thống nhất vì vậy mà
thông tin toàn doanh nghiệp luôn được chú trọng. Khác với kế toán quản trị, thông tin kinh
tế tài chính được chú trọng ở từng bộ phận. Nhà quản trị cần có thông tin từng bộ phận để
xác định được khả năng thực hiện nhiệm vụ và hiệu quả kinh doanh thế nào để có những
chiến lược kinh doanh phù hợp.
Về kỳ báo cáo: Kế toán tài chính hàng tháng, hàng quý, hàng năm tiến hành lập các báo
cáo (Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, Bảng cân đối kế toán, Báo cáo lưu chuyển
tiền tệ, thuyết minh báo cáo tài chính, báo cáo thuế..) để nộp và giải trình với các cơ quan
chức năng có thẩm quyền. Còn đối với kế toán quản trị có thể tiến hành lập báo cáo bất kỳ
khi nào theo yêu cầu của các cấp quản trị khác nhau trong doanh nghiệp mà không có chu kỳ nhất định.
Về báo cáo kế toán: Báo cáo kế toán tài chính được lập theo định kỳ theo khuôn khổ, theo
từng điều khoản nhất định. Còn Báo cáo kế toán quản trị thường thiết kế thông tin dưới 8 lOMoAR cPSD| 45740153
dạng so sánh được, dạng phương trình toán học, dạng đồ thị, dạng dự báo ước tính mà
không theo một khuôn mẫu pháp lý nào.
Về tính pháp lý: Kế toán tài chính chịu sự ràng buộc rất cao về pháp lý. Bởi kế toán tài
chính có những nguyên tắc và chuẩn mực chung. Kế toán quản trị thì không bị ràng buộc
bởi tính pháp lý mà chú trọng đến việc tăng cường trách nhiệm quản lý và quan tâm đến
những vấn đề cần thiết cũng như những am hiểu riêng trong phạm vi nội bộ doanh nghiệp.
Về tính linh động: Kế toán tài chính có thời gian báo cáo rõ ràng và cũng chỉ đến thời hạn
nhất định mới phải báo cáo. Do đó không đáp ứng được nhu cầu nhanh chóng trong khi
nền kinh tế thị trường đang phát triển luôn đòi hỏi doanh nghiệp phải luôn thích nghi trước
mọi sự biến đổi. Thông tin cũng như các báo cáo kế toán quản trị ra đời đảm bảo sự nhanh
chóng, kịp thời, thích hợp cho các nhà quản lý trong quá trình ra quyết định sản xuất kinh doanh.
Có thể tổng hợp sự khác nhau của kế toán tài chính và kế toán quản trị qua bảng sau: STT
Tiêu thức so sánh
Kế toán tài chính
Kế toán quản trị 1 Mục đích và đối
Là các nhà quản trị doanh
tượng sử dụng thông Chủ yếu là các đối tượng nghiệp và những người tin ngoài doanh
nghiệp, trực tiếp điều hành các
không tham gia vào công hoạt động sản xuất kinh
tác quản trị doanh nghiệp. doanh của doanh nghiệp.
Những thông tin mà họ sử dụng mang tính khái quát
chung về các hoạt động của doanh nghiệp. 2 Đặc điểm và nguyên + Thông tin các nhà quản tắc cung cấp thông
+ Thông tin trong kế toán trị sử dụng là những thông tin
tài chính là các nghiệp vụ tin mang tính chất riêng kinh tế đã xảy ra.
biệt cho từng quyết định.
+ Thông tin này phải đảm + Thông tin của kế toán
bảo tuân thủ nguyên tắc quản trị đặt trọng tâm cho
của kế toán, phản ánh một tương lai. cách chính xác và khách
quan các hoạt động của doanh nghiệp 3 Đơn vị đo lường Chủ yếu là tiền tệ
Tiền tệ và phi tiền tệ 9 lOMoAR cPSD| 45740153 4 Phạm vi thông tin Toàn bộ doanh nghiệp
Phản ánh về từng bộ phận, từng công việc trong doanh nghiệp 5 Kỳ báo cáo
Thực hiện theo định kỳ Thường xuyên, liên tục (Tháng, quý, năm) theo yêu cầu quản lý 6 Báo cáo tài chính Loại báo cáo
Báo cáo quản trị nội bộ 7 Tính pháp lý Không có tính pháp lý Có tính pháp lệnh cao 8 Tính linh động
Nhanh, kịp thời, linh động
Khách quan, thẩm tra được và thích hợp
1.5. Tổ chức công tác kế toán quản trị trong doanh nghiệp
1.5.1. Yêu cầu của việc tổ chức công tác kế toán quản trị
Kế toán quản trị là một bộ phận của kế toán doanh nghiệp nhưng rất khó xác định được
mô hình tổ chức kế toán quản trị chung cho các doanh nghiệp. Từng doanh nghiệp phải
dựa trên cơ sở yêu cầu quản lý, đặc điểm tổ chức, trình độ quản lý cụ thể …để tổ chức
quản trị kế toán thích hợp.
Tổ chức công tác kế toán quản trị bao gồm việc tổ chức vận dụng chứng từ kế toán, tài
khoản kế toán, sổ kế toán, lập báo cáo kế toán quản trị. Tổ chức công tác kế toán quản trị
phụ thuộc vào yêu cầu quản lý và đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh cụ thể của từng
doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc tổ chức kế toán quản trị phải đáp ứng được các yêu cầu sau: -
Cung cấp thông tin theo nhu cầu quản lý của đơn vị như: nhóm, ngành hoạt động, bộ phận, dự án… -
Cung cấp thông tin phục vụ cho việc lập kế hoạch, kiểm tra, điều hành và ra quyết định. -
Kế toán quản trị với mục đích bổ sung thêm các thông tin một cách chi tiết, cụ thể
hơn so với kế toán tài chính. Do đó tránh được sự trùng lặp với kế toán tài chính. -
Xác lập được các nguyên tắc, phương án phù hợp để đảm bảo được tính so sánh giữa
kế toán tài chính với kế toán quản trị cũng như giữa các thời kỳ, giữa kế hoạch và thực hiện.
1.5.2. Tổ chức vận dụng chế độ kế toán
1.5.2.1. Tổ chức vận dụng hệ thống chứng từ kế toán 10 lOMoAR cPSD| 45740153
Vận dụng các nguyên tắc, phương pháp về lập, luân chuyển, quản lý và sử dụng chứng từ
kế toán phù hợp với điều kiện cụ thể của doanh nghiệp.
Cụ thể hoá và bổ sung các nội dung cần thiết vào từng mẫu chứng từ kế toán đã được
quy định để phục vụ cho việc thu thập thông tin quản trị nội bộ doanh nghiệp.
Sử dụng các chứng từ ban đầu, chứng từ thống kê trong điều hành sản xuất, kinh doanh
của doanh nghiệp (Lệnh sản xuất; Bảng kê khối lượng; Quyết định điều động lao động;
Quyết định điều động (di chuyển) tài sản; Biên bản điều tra tình hình sản xuất,…) để kế
toán quản trị khối lượng sản phẩm (công việc), thời gian lao động, lập kế hoạch.
Được thiết kế và sử dụng các chứng từ nội bộ dùng cho kế toán quản trị mà không có quy
định của Nhà nước (Bảng tính phân bổ chi phí BH, chi phí QLDN,…); Được thiết lập hệ
thống thu thập và cung cấp thông tin nhanh, kịp thời qua Email, Fax và các phương tiện thông tin khác.
1.5.2.2. Tổ chức vận dụng hệ thống tài khoản
Doanh nghiệp căn cứ vào hệ thống tài khoản kế toán do Bộ Tài chính ban hành hoặc được
Bộ Tài chính chấp thuận áp dụng cho doanh nghiệp để chi tiết hoá theo các cấp (cấp 2, 3,
4) phù hợp với kế hoạch, dự toán đã lập và yêu cầu cung cấp thông tin của kế toán quản trị trong DN.
Việc chi tiết hoá các cấp tài khoản kế toán dựa trên các yêu cầu sau:
- Xuất phát từ yêu cầu cung cấp thông tin kế toán quản trị của từng cấp quản lý.
- Các tài khoản có mối quan hệ với nhau cần đảm bảo tính thống nhất về ký hiệu, cấp độ,…
(Ví dụ: TK 15411, 51111, 63211, 91111,...).
- Việc chi tiết hoá tài khoản không được làm sai lệch nội dung, kết cấu và phương pháp ghi chép của tài khoản.
DN được mở tài khoản kế toán chi tiết theo các cấp trong các trường hợp sau:
- Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành theo từng công việc; Sản phẩm, mặt hàng, bộ
phận sản xuất, kinh doanh,...
- Kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh theo từng công việc; Sản phẩm, mặt
hàng, bộ phận sản xuất, kinh doanh,... - Kế toán hàng tồn kho theo từng thứ, loại.
- Kế toán các nguồn vốn, các khoản vay, các khoản nợ phải thu, phải trả,...theo chủ thể và từng loại.
Ngoài ra tuỳ theo yêu cầu cung cấp thông tin kế toán quản trị mà doanh nghiệp thiết kế chi
tiết hoá các tài khoản kế toán cho phù hợp.
1.5.2.3. Tổ chức vận dụng sổ kế toán 11 lOMoAR cPSD| 45740153
Hệ thống sổ kế toán sử dụng trong kế toán quản trị cơ bản là sử dụng hệ thống sổ chi tiết
đã được quy định trong chế độ kế toán của nhà nước. Tuy nhiên để đáp ứng yêu cầu của kế
toán quản trị doanh nghiệp phải bổ sung một số chỉ tiêu cần thiết hoặc quy định cụ thể việc
ghi sổ kế toán. Việc bổ sung hoặc thiết kế các nội dung của sổ kế toán không được làm sai
lệch nội dung các chỉ tiêu đã quy định trên sổ kế toán và cần phù hợp với yêu cầu quản lý của doanh nghiệp.
Ngoài ra, doanh nghiệp thiết kế thêm các sổ kế toán phục vụ cho việc tính giá thành sản
phẩm đáp ứng được yêu cầu tổng hợp chi phí theo nội dung kinh tế , vừa tổng hợp chi phí
theo mối quan hệ chi phí – khối lượng – lợi nhuận, doanh thu và xác định kết quả kinh
doanh theo bộ phận, theo nhóm ngành hàng như sau: - Phiếu tính giá thành. - Báo cáo sản xuất. - Sổ chi tiết bán hàng.
- Sổ chi tiết xác định kết quả kinh doanh.
1.5.3. Tổ chức hệ thống báo cáo kế toán quản trị
1.5.3.1. Yêu cầu và nguyên tắc thiết lập
Báo cáo kế toán quản trị phản ánh các chi tiết kinh tế, tài chính theo từng mặt cụ thể theo
yêu cầu quản lý của doanh nghiệp trong việc lập kế hoạch, kiểm tra, điều hành và ra quyết
định. Đồng thời hệ thống báo cáo kế toán quản trị cũng có ý nghĩa trong việc củng cố và
nâng cao chất lượng công tác hạc toán kế toán ở các bộ phận sản xuất của doanh nghiệp.
➢ Yêu cầu của báo cáo kế toán quản trị
- Hệ thống báo cáo kế toán quản trị phải được xây dựng phù hợp với yêu cầu
cung cấp thông tin phục vụ quản lý nội bộ đơn vị cụ thể.
- Nội dung hệ thống báo cáo kế toán quản trị cần đảm bảo phản ánh đầy đủ các
thông tin phục vụ yêu cầu quản lý, điều hành và ra quyết định kinh tế của doanh
nghiệp đồng thời có thể so sánh giữa kế hoạch với thực hiện, so sánh số liệu
thực hiện cùng thời kỳ.
- Các chỉ tiêu trong báo cáo phải được thiết kế phù hợp với các chỉ tiêu của kế
hoạch dự toán và báo cáo tài chính nhưng có thể thay đổi theo yêu cầu quản lý của các cấp.
➢ Nguyên tắc thiết lập hệ thống báo cáo kế toán quản trị
- Hệ thống báo cáo kế toán quản trị phải được thiết lập một cách đầy đủ, toàn
diện dựa trên nhu cầu cung cấp thông tin nội bội của đơn vị để phản ánh được
quá trình sản xuất kinh doanh trên những mặt khác nhau của doanh nghiệp. 12 lOMoAR cPSD| 45740153
- Hệ thống báo cáo kế toán quản trị phải được thiết kế nhằm mục đích bổ sung
thông tin và so sánh được với hệ thống báo cáo tài chính.
- Các chỉ tiêu trong báo cáo phải rõ ràng, chi tiết.
- Hệ thống báo cáo được thiết kế theo nguyên tắc mở, linh hoạt để phù hợp với
từng thời kỳ, từng đối tượng.
1.5.3.2. Hướng dẫn nội dung một số báo cáo kế toán quản trị chủ yếu
Hệ thống báo cáo kế toán quản trị chủ yếu của một doanh nghiệp thường bao gồm:
➢ Báo cáo tình hình thực hiện
- Báo cáo chi tiết nợ phải thu theo tuổi nợ, khách nợ và khả năng thu nợ.
- Báo cáo chi tiết các khoản nợ vay, nợ phải trả theo tuổi nợ và chủ nợ.
- Báo cáo cân đối nhập, xuất kho nguyên vật liệu, sản phẩm, hàng hóa.
- Báo cáo chấp hành định mức hàng tồn kho.
- Báo cáo chi tiết khối lượng hàng hóa mua vào và bán ra trong kỳ theo đối tượng
khách hàng, giá bán, chiết khấu và các hình thức khuyến mại khác.
- Báo cáo tình hình sử dụng lao động và năng suất lao động.
- Báo cáo chi tiết giá thành sản phẩm chi tiết sản phẩm, công việc hoàn thành.
- Báo cáo doanh thu, chi phí và lợi nhuận của từng loại sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ.
- Báo cáo bộ phận lập cho trung tâm trách nhiệm.
- Báo cáo chi tiết tăng, giảm vốn chủ sở hữu.
➢ Báo cáo phân tích
- Phân tích mối quan hệ giữa chi phí với sản lượng và lợi nhuận.
- Phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp.
- Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình thực hiện kế hoạch sản xuất và tài chính
Ngoài ra căn cứ vào yêu cầu quản lý, điều hành của của từng giai đoạn cụ thể, doanh nghiệp
có thể có các báo cáo quản trị khác.
1.5.4. Tổ chức bộ máy kế toán quản trị
1.5.4.1. Yêu cầu của việc tổ chức bộ máy kế toán quản trị
Việc tổ chức bộ máy kế toán quản trị của doanh nghiệp phải phù hợp với đặc điểm hoạt
động, quy mô đầu tư và địa bàn tổ chức sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, với mức
độ phân cấp quản lý kinh tế - tài chính của doanh nghiệp. Bộ máy kế toán phải gọn nhẹ,
khoa học, hợp lý và hiệu quả cao trong việc cung cấp thông tin cho bộ máy lãnh đạo của doanh nghiệp.
1.5.4.2. Mô hình tổ chức bộ máy kế toán quản trị trong doanh nghiệp 13 lOMoAR cPSD| 45740153
Các doanh nghiệp căn cứ vào các điều kiện cụ thể của mình(Quy mô; Trình độ cán bộ; Đặc
điểm sản xuất, kinh doanh, quản lý, phương tiện kỹ thuật...) để tổ chức bộ máy kế toán
quản trị theo một trong các hình thức sau: a) Hình thức kết hợp:
Tổ chức kết hợp giữa kế toán tài chính với kế toán quản trị theo từng phần hành kế toán:
Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành, kế toán bán hàng,…Kế toán viên theo dõi phần
hành kế toán nào thì sẽ thực hiện cả kế toán tài chính và kế toán quản trị phần hành đó.
Ngoài ra, doanh nghiệp phải bố trí người thực hiện các nội dung kế toán quản trị chung
khác, như: Thu thập, phân tích các thông tin phục vụ việc lập dự toán và phân tích thông
tin phục vụ cho việc ra quyết định trong quản trị doanh nghiệp. Các nội dung công việc
này có thể bố trí cho kế toán tổng hợp hoặc do kế toán trưởng đảm nhiệm. b) Hình thức tách biệt:
Tổ chức thành một bộ phận kế toán quản trị riêng biệt với bộ phận kế toán tài chính trong
phòng kế toán của doanh nghiệp. Hình thức này chỉ thích hợp với các doanh nghiệp có quy
mô lớn, như: Tổng công ty, tập đoàn kinh tế,... c) Hình thức hỗn hợp:
Là hình thức kết hợp hai hình thức nêu trên: Tổ chức bộ phận kế toán quản trị chi phí giá
thành riêng, còn các nội dung khác thì theo hình thức kết hợp.
CÂU HỎI HƯỚNG DẪN ÔN TẬP VÀ THẢO LUẬN
Câu 1: Trình bày bản chất và vai trò của kế toán quản trị?
Câu 2: Phân biệt kế toán quản trị và kế toán tài chính?
Câu 3: Trình bày hệ thống báo cáo kế toán quản trị?
Câu 4: Trình bày các mô hình tổ chức bộ máy kế toán quản trị trong doanh nghiệp?
BÀI TẬP ỨNG DỤNG
Bài 1: Trình bày vai trò của kế toán quản trị, hãy liên hệ vai trò của kế toán quản trị trong
một doanh nghiệp cụ thể?
Bài 2: Hãy trình bày nội dung của kế toán quản trị. Những nội dung này có điểm nào khác
nhau giữa doanh nghiệp sản xuất và doanh nghiệp thương mại?
Bài 3: Hãy phân tích các chức năng của thông tin kế toán quản trị? Thông tin kế toán quản
trị có ý nghĩa như thế nào trong các doanh nghiệp công nghiệp.
Bài 4: Anh (Chị) hãy lựa chọn đáp án đúng nhất cho các câu hỏi sau:
1. Thông tin của kế toán quản trị:
A. Cung cấp cả bên trong và bên ngoài doanh nghiệp
B. Thông tin có tính lịch sử
C. Chủ yếu cung cấp trong nội bộ doanh nghiệp
D. Thông tin có tính pháp lý cao 14