Tài liệu Môn Nâng cao chất lượng tự học | Đại học Sư phạm Hà Nội 2

lOMoAR cPSD| 58794847
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
VIỆN NGHIÊN CỨU SƯ PHẠM
LỚP BỒI DƯỠNG NGHIỆP VỤ SƯ PHẠM GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC- CAO ĐẲNG
KHÓA NVSP K10.23 LIÊN VIỆT
Chuyên đề: NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TỰ HỌC
Họ và tên: Lư Hoàng Anh Thư Ngày sinh: 26/01/2000
Nơi sinh: Thành phố Hồ Chí Minh SBD: 97
ĐỀ THI CHUYÊN ĐỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TỰ HỌC
Lớp NVSP dành cho giảng viên K10.2023 – Liên Việt
Hình thức thi: Bài tập lớn ĐỀ: lOMoAR cPSD| 58794847
Thầy/Cô hiểu thế nào là tự học và vì sao phải tự học? Liên hệ thực tiễn việc
Thầy/Cô nâng cao khả năng tự học cho người học. BÀI LÀM I.
Tự học là gì? Đặc điểm của tự học
Trong xã hội hiện nay, khi sự phát triển công nghệ kỹ thuật đã đạt đến mức
đỉnh cao, thì khả năng chiếm lĩnh tri thức của con người cũng được đặt ở một vị trí
vô cùng quan trọng. Khác với ngày xưa, khi phương pháp dạy học trực tiếp một thầy
– vài trò chiếm trọng tâm, thì ngày nay người học được tiếp cận với nhiều phương
pháp học khác nhau để có thể đa dạng hóa phương thức tiếp thu và làm chủ được tri
thức. Và tự học chính là một trong những chiếc chìa khóa quan trọng đã giúp chúng
ta mở khóa cũng như khai phá được nhiều vùng tiềm năng bí ẩn của chính mình.
Theo thầy Nguyễn Cảnh Toàn “Tự học là tự mình suy nghĩ, hoạt động một
cách chủ động, tích cực để chiếm lĩnh một lĩnh vực hiểu biết nào đó, có hoặc không
có sự hướng dẫn của thầy”.
Theo Knowles: “Tự học mô tả một quá trình trong đó các cá nhân chủ động,
cùng với việc có hoặc không có sự giúp đỡ của người khác, trong việc xác định nhu
cầu học tập của họ, xây dựng mục tiêu học tập, xác định nguồn nhân lực và vật lực
để học tập, lựa chọn và thực hiện các chiến lược học tập và đánh giá kết quả học tập một cách phù hợp.”
Vậy nhìn chung Tự học sẽ có những đặc điểm sau đây:
Tự học là một quá trình mà người học tự chủ động kiếm tìm, khai thác, tư
duy, nghiên cứu các kiến thức của một lĩnh vực nào đó mà bản thân đã tự xác định,
không có hoặc có rất ít sự giúp đỡ của người hướng dẫn, giáo viên hoặc người đi trước. lOMoAR cPSD| 58794847
Tự học là khả năng học tự giác, được thực hiện bởi chính bản thân người
học chứ không phải bất kỳ một ai khác. Tự học chỉ có thể diễn ra khi cá nhân người
học khao khát tìm hiểu và chiếm lĩnh kiến thức để phục vụ cho nghiên cứu và đời sống.
Tự học là phương pháp học chủ động toàn diện, tức người học sẽ được đưa
ra quyết định về mọi thứ, từ nội dung cần tìm hiểu, nguồn tài liệu tham khảo, thời
gian sẽ tiến hành, khối lượng kiến thức sẽ tiếp thu, mục địch tham khảo, v.v
Tự học đòi hỏi thái độ học nghiêm túc, kiên nhẫn, bền bĩ. Vì không hoặc có
rất ít sự hỗ trợ từ người khác, nên tự học là một phương pháp đòi hỏi người học phải
có thái độ học nghiêm túc, tự tìm tòi và khai thác kiến thức một cách chủ động để từ
đó tự trang bị cho mình những kỹ năng, chiến lược riêng đúng theo nhu cầu của bản thân.
Tự học là phương pháp học xu hướng thời đại mới. Không phải đến ngày
nay phương pháp tự học mới được áp dụng và phát huy. Nhưng chính thời đại mà
khoa học kỹ thuật lên ngôi, nhu cầu về cập nhật kiến thức liên tục đã khiến phương
pháp tự học được bùng nổ và sử dụng rộng rãi hơn bao giờ hết trong sư phạm từ các
cấp phổ thông, đại học, sau đại học v.v.
Có thể nói, kỹ năng tự học chính là chiếc chìa khóa vàng trong giai đoạn hiện
nay mà mỗi sinh viên nên trang bị đề mở khóa được những tiềm năng của bản thân và thế giới. lOMoAR cPSD| 58794847 II.
Giá trị và vai trò của tự học
Không thể phủ nhận rằng, việc tự học có ý nghĩa hết sức quan trọng trong nền
tri thức của con người. Trả lời cho câu hỏi vì sao chúng ta nên trang bị phương thức
học này, tự học đã mang đến cho người học những giá trí hết sức quý giá sau:
 Bồi dưỡng tính chủ động, hứng thú, kỉ luật tự giác, tự hoàn thiện.
Tự học giúp con người có thể nâng cao tri thức một cách chủ động, toàn diện.
Thêm nữa, tìm ra được phương pháp học đúng đắn và phù hợp, giúp người học tìm
được hứng thú với việc học và trong cuộc sống hơn. Và người học hoàn toàn có thể
tự làm chủ, quyết định lĩnh vực, vấn đề mà họ thấy là cần thiết.
Không những thế tự học còn giúp con người rèn luyện được tính độc lập, kiên
trì, bền bĩ khi không ngừng tự nghiên cứu, đào sâu. Người học sẽ năng động, sáng
tạo hơn, không quá ỷ lại, phụ thuộc vào giáo viên và những tư duy lối mòn.
Từ đó biết cải thiện để tự hoàn thiện bản thân.
 Có kiến thức, kĩ năng vững chắc
Tự học giúp con người ghi nhớ một cách lâu hơn do có sự chuẩn bị tìm tòi và
ôn tập lại có kế hoạch các kiến thức ấy. Tự học còn giúp việc vận dụng những kiến
thức vào thực tế đi cùng các kỹ năng thực tiễn để làm những việc có ích và thiết thực.
Tự học là một phương pháp học tuyệt vời cho những ai muốn nâng cao tri
thức, rèn luyện kỹ năng của chính mình.
 Cập nhật kiến thức liên tục và phát triển kỹ năng
Xã hội ngày càng phát triển kéo theo sự chuyển đổi và đổi mới trong cuộc
sống. Vậy nên đôi khi các kiến thức có sẵn mà người học đã học được từ trước không lOMoAR cPSD| 58794847
phải lúc nào cũng đúng khi đứng trước các vấn đề mới. Khi đó, điều cần làm là thu
nạp kiến thức mới qua quá trình tự tìm tòi.
Tự tìm tòi, tự nghiên cứu, tự học sẽ giúp sinh viên không ngừng thu nạp kiến
thức mới bao quát cả những kiến thức cũ trước đó, nhìn nhận vấn đề rộng hơn, bao
quát hơn, mới mẻ hơn và từ đó góp phần mở ra được nhiều cơ hội phát triển nghề
nghiệp, hướng đi trong tương lai.
Bên cạnh đó, qua quá trình tự học, một số kỹ năng khác cũng được hình thành và rèn luyện như: • Kỹ năng lập kế hoạch •
Kỹ năng phân tích, tư duy  Kỹ năng quản lý thời gian
 Cải thiện và nâng cao hiệu suất công việc, học tập
Qua việc tự học, sinh viên sẽ dễ dàng tìm được con đường, phương pháp học
tập đúng đắn với bản thân. Khi đã thu được lượng kiến thức, thông tin nhất định, kỹ
năng giải quyết vấn đề được nâng cao thì hiển nhiên là hiệu suất công việc của bạn
sẽ được nâng cao đáng kể.
Khi đối mặt với những vấn đề phát sinh bất ngờ, sinh viên có thể phản ứng
nhanh nhạy, tư duy một cách logic để xử lý một cách kịp thời. Từ đó sinh viên sẽ có
cái nhìn tổng quan và bao quát vấn đề, tìm ra được cái cốt lõi của nó và đưa ra được
những phương án giải quyết tối ưu nhất.
 Phát huy tối đa năng lực cá nhân
Bên cạnh đó bởi tự học là độc lập, không có quá nhiều sự tác động, dẫn dắt từ
bên ngoài, người học hoàn toàn có thể hình thành những tư duy mới mẻ hay các cách
thức nhìn nhận vấn đề độc đáo. lOMoAR cPSD| 58794847
Có thể trước đây, ở một lĩnh vực nào đó, sinh viên chỉ hiểu một cách trung
bình, truyền thống nhưng qua quá trình tự học, qua thời gian nghiên cứu sâu hơn,
sinh viên đã có thể nhìn nhận vấn đề ở một góc khác, một cách nhìn sâu hơn và toàn diện hơn.
Vậy nên việc chủ động tìm hiểu thêm những kiến thức bên ngoài sẽ khiến sinh
viên nâng cao tầng tri thức. Nó sẽ đưa sinh viên đến với tầng tri thức mới, khía cạnh
mới và khám phá ra những giới hạn, khả năng của bản thân mà sinh viên không biết.
 Hình thành phương pháp học, khả năng học suốt đời
Thông qua quá trình tự học, sinh viên có thể xác định được phương pháp học tập
đúng đắn nhất; các hình thức nhìn nhận, tư duy kiến thức phù hợp với đặc điểm của
bản thân. Kiểm soát được việc học và rèn luyện khả năng, xây dựng chiến lược học
tập suốt đời mà không cần phụ thuộc hay ỷ lại vào bất cứ ai. Duy trì cách học ấy,
sinh viên sẽ luôn trong trạng thái tiếp nhận kiến thức và làm mới hoàn thiện mình
mỗi ngày, nâng cao kiến thức ngay cả khi không còn ngồi trên ghế nhà trường, đúng
với chủ trương và lời dạy “Học, học nữa, học mãi”.
III. Kỹ năng tự học
Vậy làm sao để có thể trang bị được kỹ năng tự học chắc hẳn là câu hỏi trăn trở của
nhiều sinh viên. Và sau đây là những bước để có thể trang bị một tinh thần tự học
trong thời đại hội nhập ngày nay:
 Lập kế hoạch tự học
• Xác định mục tiêu rõ ràng:
Việc đặt kế hoạch mục tiêu cụ thể là một bước tuy đơn giản nhưng cũng quan
trọng. Việc xác định mục tiêu sẽ giúp bạn quyết tâm và kiên trì hơn để tiến đến cái lOMoAR cPSD| 58794847
đích trước mắt. Thêm nữa, xác định mục tiêu cũng giúp bạn tìm được hướng đi về
lĩnh vực bạn cần nắm bắt.
• Lên danh mục các nội dung cần tự học và thời gian tự học
Để đạt được mục tiêu đã đặt ra người học cần nắm danh mục những đầu công
việc cần hoàn thành. Đồng thời phân chia thời gian hợp lý để hoàn thành từng mục
công việc theo thứ tự khoa học.
 Tìm hiểu – nghiên cứu tài liệu 
Tìm kiếm tài liệu:
Việc chọn nguồn tài liệu cũng rất quan trọng đối với việc tự học bởi nó chính là
cánh cửa dẫn dắt người đọc đến với nguồn tri thức mà họ đang kiếm tìm. Nguồn tư
liệu tự học có thể là các đầu sách, báo chí, internet, giáo trình nâng cao… hay thậm
chí là từ những người xung quanh.
• Tiến hành tìm hiểu tài liệu
Đây là quá trình mà các sinh viên sẽ bắt đầu mày mò, tìm tòi, nghiên cứu, khai
phá những giá trị đích thực đang được ẩn giấu sau những tài liệu đã tìm được. Đây
là quá trình đòi hỏi tính kiên trì cần được tiến hành nghiêm túc và đóng vai trò quyết
định chất lượng tự học của bạn.
• Tóm tắt, ghi chép ý chính
Sau khi nghiên cứu, đừng chỉ để kiến thức lướt qua đầu chúng ta như một cơn
gió, mà hãy ghi chú lại ý chính, tóm tắt lại nội dung, hoặc hệ thống lại theo thói quen
tư duy của bản thân. Chính cách này sẽ giúp kiến thức neo lại lâu hơn ở não bộ của chúng ta. lOMoAR cPSD| 58794847
• Đặt và trả lời câu hỏi
Và bước cuối cùng là tương tác với kiến thức bằng những phương pháp đơn giản
như đặt và trả lời câu hỏi, liên hệ ứng dụng thực tiễn để kiến thức được hoàn thành
nghĩa vụ cuối cùng và tối cao của nó là ứng dụng phục vụ đời sống.
 Tự giải quyết vấn đề
• Phát hiện vấn đề
Chắc chắn trong quá trình tự học sẽ phát sinh không ít vấn đề mà người học phải
nhận ra và giải quyết. Đầu tiên để có thể tìm được phương án giải quyết phù hợp,
chúng ta cần tìm tòi làm rõ bản chất vấn đề được xuất phát ở đâu, vì sao lại tồn tại vấn đề.
• Tìm giải pháp
Bằng nhiều phương pháp và nguồn tham khảo, có thể tìm kiếm phương án giải
quyết phù hợp với từng vấn đề cụ thể. Ở giai đoạn này, người học có thể nhờ đến sự
giúp đỡ của người hướng dẫn hoặc giáo viên, cách khác đa phần người học sẽ căn
cứ vào kinh nghiệm và vốn sống tự thân để khắc phục vấn đề mà không cần sự trợ giúp của ai.
 Tự đánh giá và rút ra chiến lược học lâu dài
• Khắc phục những thiếu sót, sai lầm trong học tập
Trong qúa trình tự học nguời học khó tránh khỏi gặp những vấn đề khó khăn, tuy
nhiên sau quá trình suy nghĩ phương pháp khắc phục sinh viên sẽ được trang bị khả
năng tự khắc phục thiếu sót của bản thân mình. Từ đó nâng cao kỹ năng đối diện với
những khó khăn trong quá trình học và cuộc sống.
• Theo dõi sự tiến bộ, nhận ra những ưu, nhược điểm lOMoAR cPSD| 58794847
Từ quá trình liên tục học và rút kinh nghiệm từ những khó khăn, người học hoàn
toàn có thể theo dõi được sự tiến bộ từng ngày của bản thân, đồng thời nhận biết
được ưu nhược điểm của mình, và tìm được phương pháp học phù hợp hơn.
• Điều chỉnh cách học, chiến lược học
Học nhiều chưa chắc đã bằng học một cách có chọn lọc. Mỗi người sẽ có cách
học phù hợp riêng, cách tiếp cận tri thức riêng. Nếu có thể hãy thử qua nhiều phương
pháp học tập rồi xem xét, đánh giá và quyết định xem phương thức nào là đúng đắn
và thích hợp với bản thân nhất. Tối ưu phương pháp học tập, biết cách tự học phù hợp với bản thân
IV. Liên hệ thực tiễn phương pháp nâng cao khả năng tự học hiệu quả cho người học
Vì bản thân mình dạy kiến thức liên quan đến ngoại ngữ, thế nên mình cũng
thường xuyên giao cho các sinh viên những bài tập hoặc những chủ đề thảo luận và
cho các em thời gian để các em tự tìm hiểu và trình bày quan điểm trước lớp.
Trong quá trình các em tự tìm hiểu, người giảng viên chỉ đóng vai trò người
hướng dẫn, dẫn dắt bên ngoài, và sẽ giải đáp thắc mắc khi các em gặp khó khăn.
Và mình nhận ra, chính quá trình tự học này đã giúp các em tích lũy được khá
nhiều từ vựng phù hợp với thời đại hơn, trau chuốt khả năng diễn đạt bằng ngoại
ngữ và rèn luyện cách nhìn nhận vấn đề đa chiều và sắc bén hơn.
Hoặc đối với môn tìm hiểu về văn hóa và địa lý nhân văn Trung Quốc, mình
đã đưa những chủ đề thú vị về văn hóa cho các em chia nhóm tìm hiểu và trình bày
chia sẻ lẫn nhau. Sau đó mình sẽ tổ chức một cuộc thi nho nhỏ để kiểm tra lại phần lOMoAR cPSD| 58794847
kiến thức các em tự tìm hiểu đã chính xác hay chưa, đồng thời củng cố lại những
điểm trọng tâm cần chú ý, hoặc mở rộng thêm nếu cần.
Nhờ vậy các em đã biết tự chủ động tìm kiếm tài liệu liên quan đến bài học,
chăm chỉ nghiên cứu và chắt lọc nội dung bên ngoài, cũng như đã sáng tạo ra những
phương pháp học vô cùng đặc biệt, và chính điều này đã giúp các em tiếp thu kiến
thức dễ dàng hơn bao giờ hết. Tiết học cũng nhờ vậy mà năng động hăng say hơn rất
nhiều, thay vì là các em chỉ ngồi nghe mình giảng.
Cũng nhờ quá trình tự học này, nhiều kỹ năng của các em được hoàn thiện
song song. Chẳng hạn như kỹ năng diễn thuyết trước đám đông, bằng chứng là các
phần trình bày của các em trên lớp rất tự tin và dạn dĩ, mang lại giá trị rất cao cho
bài học mà phương thức giảng dạy truyền thống không thể khai thác hết.
Mình thấy đây là một phương pháp rất hay, nên được áp dụng linh hoạt vào
chương trình một cách khéo léo, để tận dụng tối đa khả năng khám phá và tìm tòi
của các em, nhằm tạo điều kiện để các em có thể khai thác hết được khả năng tiềm
ẩn của chính mình, đồng thời cũng mang đến một chất lượng đào tạo vượt bậc hơn
so với cách giáo dục chỉ áp dụng phương pháp cô giảng – trò nghe.
Lứa sinh viên thời đại mới nên được tạo điều kiện để được tự học nhiều hơn,
để khai thác triệt để khả năng bức phá của các em, cũng như giúp các em trang bị
những ký năng cần thiết để đương đầu với những yêu cầu của thế giới thời đại mới.
Qua đó có thể giúp các em chiếm lĩnh tri thức và tự tin trở thành một trong những
kỹ năng tương lai của đất nước.