KHOA ĐIỆN-ĐIỆN TỬ
BỘ MÔN PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG ----------
TIỂU LUẬN CUỐI KỲ ***
THỰC TRẠNG THAM NHŨNG HIỆN NAY
LÝ LUẬN VÀ GIẢI PHÁP
Mã môn học: GELA220405_23_1_35 Thực hiện: Nhóm 1
Lớp: Thứ 2 tiết 1.2
Giáo viên hướng dẫn: Phạm Công Thiên Đỉnh
Thành Phố Hồ Chí Minh, tháng 12 năm 2023 3
DANH SÁCH THÀNH VIÊN THAM GIA VIẾT TIỂU LUẬN
HỌC KỲ I NĂM HỌC 2023-2024 Nhóm: 1
Tên đề tài: Thực trạng tham nhũng hiện nay. Lý luận và giải pháp STT
HỌ VÀ TÊN SINH VIÊN MÃ SỐ SINH VIÊN TỈ LỆ % HOÀN THÀNH 1 Trần Văn Huân 23142298 100% 2 Trần Thành Long 23142350 100% 3 Phạm Hồng Huy 23142306 100% 4 Trần Thị Hồng Thúy 23109144 100% 5 Nguyễn Vũ Minh 23142355 100% Ghi chú:
- Tỷ lệ % = 100%: Mức độ phần trăm của từng sinh viên tham gia.
- Trưởng nhóm: Trần Văn Huân SĐT: 0327242874 4
Nhận xét của giáo viên
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
Ngày tháng 12 năm 2023 5 MỤC LỤC MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
2. Tình hình nghiên cứu
3. Mục tiêu nghiên cứu
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của tiểu luận
7. Kết cấu của tiểu luận NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ THAM NHŨNG 1.1 Định nghĩa của tham
nhũng………………………………………………….
1.2 Phân loại các hành vi tham nhũng………………………………………….
1.2.1 Căn cứ vào mức độ, hậu quả của hành vi tham nhũng…………………
1.2.2 Căn cứ vào lĩnh vực tham nhũng được phân loại thành tham nhũng
chính trị, tham nhũng hành chính và tham nhũng kinh tế……………………
1.3 Các hành vi tham nhũng và tội phạm tham nhũng…………………………
1.4 Trách nhiệm pháp lý áp dụng đối với các hành vi tham nhũng…………….
1.4.1.Trách nhiệm kỷ luật…………………………………………………………
1.4.2. Trách nhiệm dân sự…………………………………………………………
1.4.3.Trách nhiệm hình sự…………………………………………………………
Kết luận chương 1……………………………………………………………………
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THAM NHŨNG HIỆN NAY TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC
2.1 Thực trạng tham nhũng hiện nay trong các nước trên thế giới……………….
2.2 Thực trạng tham nhũng hiện nay trong nước ta……………………………
2.2.1. Thực trạng tham nhũng hiện nay ở Việt Nam……………………………
2.2.2. Tình hình tham nhũng ở một số lĩnh vực trọng yếu…………………… 6
2.2.3. Xu hướng tham nhũng ở một số lĩnh vực đời sống xã
hội……………….
Kết luận chương 2……………………………………………………………………
CHƯƠNG 3: LÝ LUẬN VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP TRONG CÔNG TÁC
ĐẤU TRANH PHÒNG CHỐNG TỘI PHẠM THAM NHŨNG
3.1 Nguyên nhân dẫn đến tình trạng tham nhũng hiện nay……………………
3.2 Tác hại của tình trạng tham nhũng…………………………………………
3.3 Giải pháp phòng chống tình trạng tham nhũng hiện nay trong nước ta……
Kết luận chương 3…………………………………………………………………… KẾT LUẬN TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC PHỤ LỤC HÌNH ẢNH 7 Lời cảm ơn
Chúng em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến tất cả những người đã hỗ trợ và động
viên tôi trong quá trình nghiên cứu và viết tiểu luận này.
Trước hết, chúng em muốn gửi lời cảm ơn chân thành đến Phạm Công Thiên Đỉnh -
người đã dành thời gian và tâm huyết để hướng dẫn, chỉ dẫn, và cung cấp sự hỗ trợ
quý báu. Những kiến thức và sự hướng dẫn của thầy Phạm Công Thiên Đỉnh không
chỉ giúp chúng em hiểu sâu hơn về đề tài mà còn giúp chúng em phát triển kỹ năng
nghiên cứu và viết lách.
Chúng em cũng muốn bày tỏ lòng biết ơn đến anh Ninh Thái Thần, người đã chia sẻ
kiến thức, kinh nghiệm, và ý kiến đóng góp quan trọng. Sự giúp đỡ của anh Ninh
Thái Thần đã là nguồn động viên lớn giúp tôi vượt qua những thách thức trong quá trình nghiên cứu.
Không thể không kể đến sự hỗ trợ của gia đình và bạn bè. Lời khuyên, lời động viên,
và sự quan tâm từ phía họ đã là động lực mạnh mẽ, giúp chúng em vượt qua những
khó khăn và hoàn thành tiểu luận này.
Cuối cùng, chúng em muốn bày tỏ lòng biết ơn đến tất cả những người đã đọc và
đánh giá tiểu luận này. Sự phản hồi và ý kiến đóng góp của các bạn là nguồn cảm
hứng quan trọng giúp chúng mình cải thiện nội dung và chất lượng của tiểu luận.
Một lần nữa, xin chân thành cảm ơn tới tất cả những người đã góp phần làm cho tiểu
luận này trở thành hiện thực. 8 Lời cam đoan
Chúng em, các thành viên của nhóm 1 tuyên bố rằng tiểu luận này được viết dựa trên
công trình nghiên cứu của chính mình, và tất cả thông tin, ý kiến, và dữ liệu đã được
trình bày đều là trung thực và chân thành.
Chúng em cam kết rằng tất cả các nguồn thông tin được trích dẫn từ tác giả khác đều
được ghi rõ và tham chiếu đúng cách theo quy tắc của việc trích dẫn và sử dụng tài
liệu của người khác. Tất cả các công trình, ý kiến, và thông tin từ nguồn khác đều
được thể hiện một cách chính xác và công bằng.
Chúng em chịu trách nhiệm với mọi nội dung trong tiểu luận này và đảm bảo rằng nó
không vi phạm bất kỳ quy tắc hay chuẩn mực nào của học thuật và đạo đức nghiên cứu.
Ngoài ra, chúng em cam kết rằng tiểu luận này chưa từng được nộp ở bất kỳ nơi nào
khác để nhận bất kỳ bằng cấp hay vinh dự nào khác.
Cuối cùng, chúng em hiểu rõ rằng việc vi phạm những cam kết này có thể dẫn đến các
hậu quả nghiêm trọng, bao gồm việc bị từ chối cấp bằng cấp hoặc các biện pháp pháp lý khác. Chân thành 9 MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Tham nhũng là một vấn nạn nhức nhối của xã hội Việt Nam hiện nay. Nó là một
trong những nguyên nhân cản trở sự phát triển kinh tế - xã hội, gây bất bình trong dư
luận và giảm lòng tin của nhân dân đối với chính quyền.
Có nhiều lý do để chọn đề tài thực trạng tham nhũng hiện nay. Một lý do là vì tham
nhũng là một vấn đề quan trọng và cấp thiết cần được nghiên cứu và giải quyết.
Tham nhũng gây ra những hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến mọi mặt của đời
sống xã hội. Nó làm thất thoát tài sản nhà nước, gây mất công bằng xã hội, làm suy
thoái đạo đức xã hội, làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước.
Một lý do khác là vì đề tài này có tính thực tiễn cao. Việc nghiên cứu thực trạng tham
nhũng hiện nay sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những nguyên nhân, biểu hiện, tác
hại của tham nhũng, từ đó đề xuất những giải pháp hiệu quả để phòng, chống tham nhũng.
Ngoài ra, đề tài này cũng có tính ứng dụng cao. Kết quả nghiên cứu của đề tài có thể
được sử dụng để phục vụ công tác tuyên truyền, giáo dục về phòng, chống tham
nhũng, góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân về phòng, chống tham nhũng.
Với những lý do trên, việc nghiên cứu đề tài thực trạng tham nhũng hiện nay là cần
thiết và có ý nghĩa quan trọng.
2. Tình hình nghiên cứu
3. Mục tiêu nghiên cứu
Thông qua bài học, giúp mỗi người sẽ hiểu rõ bản chất, nguyên nhân, các loại hình và
các giải pháp để phòng chống trình trạng tham nhũng hiện nay. Nâng cao nhận thức 10
của mọi người về quyền và nghĩa vụ của mình trong việc phòng chống tội phạm tham nhũng.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1 Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là các vấn đề pháp lý và thực tiễn của tình trạng tham nhũng
hiện nay cùng với đó là các giải pháp để phòng tránh tình trạng tham nhũng. 4.2 Phạm vi nghiên cứu
Về nội dung, nghiên cứu có thể tập trung vào một lĩnh vực chuyên môn cụ thể như
tham nhũng trong hệ thống y tế,kinh tế, giáo dục, công nghiệp, hay trong các cơ quan chính trị.
Về không gian và thời gian, có thể xác định một khoảng thời gian cụ thể cho nghiên
cứu, như thực trạng tham nhũng trong thập kỷ gần đây hoặc so sánh tham nhũng giữa
các giai đoạn lịch sử khác nhau.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 5.1 Cơ sở lý luận
Để nghiên cứu về vấn đề tham nhũng, cần dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác -
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quy định của pháp luật Việt Nam. Theo quan
điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tham nhũng là một biểu hiện của chủ nghĩa tư bản,
là sự tha hóa của quyền lực nhà nước.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về phòng, chống tham nhũng được thể hiện trong nhiều bài
viết, bài nói của Người. Người coi tham nhũng là một trong những nguy cơ lớn nhất
đối với chế độ ta, là kẻ thù của Đảng và của nhân dân. Người chỉ rõ, tham nhũng là
một hiện tượng xã hội phức tạp, có nhiều nguyên nhân, biểu hiện khác nhau. Để
phòng, chống tham nhũng, cần phải có sự kiên quyết, kiên trì, quyết tâm của cả hệ
thống chính trị, của toàn dân.
Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 quy định cụ thể về khái niệm, các hành vi
tham nhũng, nguyên tắc, biện pháp phòng, chống tham nhũng, trách nhiệm của các cơ
quan, tổ chức, cá nhân trong phòng, chống tham nhũng.
5.2 Phương pháp nghiên cứu
Để nghiên cứu về vấn đề tham nhũng, cần sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học sau: 11
Phương pháp phân tích và tổng hợp: sử dụng để phân tích các khái niệm, quy định
pháp luật về tham nhũng, đánh giá thực trạng tham nhũng, đề xuất giải pháp phòng, chống tham nhũng.
Phương pháp thống kê: sử dụng để thu thập và xử lý số liệu về tham nhũng.
Phương pháp điều tra xã hội học: sử dụng để thu thập ý kiến, đánh giá của các đối
tượng liên quan về tham nhũng.
Phương pháp phân tích chính sách: sử dụng để phân tích hiệu quả của các chính sách,
pháp luật về phòng, chống tham nhũng.
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của tiểu luận
6.1 Ý nghĩa khoa học của tiểu luận
Tiểu luận về vấn đề tham nhũng có ý nghĩa khoa học quan trọng, góp phần:
Làm rõ các khái niệm, quy định pháp luật về tham nhũng.
Đánh giá thực trạng tham nhũng ở Việt Nam hiện nay, từ đó chỉ ra những nguyên
nhân, biểu hiện, tác hại của tham nhũng.
Đề xuất các giải pháp phòng, chống tham nhũng hiệu quả.
6.2 Ý nghĩa thực tiễn của tiểu luận
Nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân về tham nhũng.
Góp phần ngăn chặn, đẩy lùi tham nhũng, xây dựng một xã hội trong sạch, vững mạnh.
7. Kết cấu của tiểu luận - Bìa - Mục Lục - Phần mở đầu - Phần nội dung - Kết luận - Tài liệu tham khảo NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ THAM NHŨNG
1.1 Định nghĩa của tham nhũng
Tham nhũng là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn đó vì vụ lợi. Trong đó: 12
Cán bộ, công chức, viên chức là một trong những đối tượng của người có chức vụ,
quyền hạn. Đối tượng này là người được bổ nhiệm, bầu cử, tuyển dụng, ký hợp
đồng… có hoặc không có hưởng lương, có quyền hạn nhất định trong việc thực hiện
nhiệm vụ, công vụ nhất định được giao.
Vụ lợi là việc người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình
để đạt được lợi ích vật chất hoặc phi vật chất không chính đáng.
Như vậy, theo định nghĩa này, đối tượng tham nhũng phải là người có chức vụ, quyền
hạn và người này phải lợi dụng chính chức vụ, quyền hạn của mình để đạt được một
lợi ích nào đó không chính đáng.
Các hành vi tham nhũng của cán bộ, công chức, viên chức được nêu tại Điều 2 của
Luật Phòng, chống tham nhũng gồm: Tham ô tài sản; nhận hối lộ; đưa hối lộ; nhũng
nhiễu vì vụ lợi; lợi dụng chức vụ, quyền hạn sử dụng trái phép tài sản công vì vụ lợi…
1.2 Phân loại các hành vi tham nhũng theo quy định của Pháp luật
Các hành vi tham nhũng trong khu vực nhà nước do người có chức vụ, quyền hạn
trong cơ quan, tổ chức, đơn vị khu vực nhà nước thực hiện bao gồm: Tham ô tài sản; Nhận hối lộ;
Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản;
Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi
Lạm quyền trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi;
Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi;
Giả mạo trong công tác vì vụ lợi;
Đưa hối lộ, môi giới hối lộ để giải quyết công việc của cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc
địa phương vì vụ lợi;
Lợi dụng chức vụ, quyền hạn sử dụng trái phép tài sản công vì vụ lợi; Nhũng nhiễu vì vụ lợi;
Không thực hiện, thực hiện không đúng hoặc không đầy đủ nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi.
Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để bao che cho người có hành vi vi phạm pháp luật vì vụ
lợi; cản trở, can thiệp trái pháp luật vào việc giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán,
điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án vì vụ lợi. 13
Các hành vi tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước do người có chức vụ, quyền
hạn trong doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài nhà nước thực hiện bao gồm: Tham ô tài sản; Nhận hối lộ.
Đưa hối lộ, môi giới hối lộ để giải quyết công việc của doanh nghiệp, tổ chức mình vì vụ lợi.
Theo đó, hành vi tham nhũng trong và ngoài khu vực nhà nước là những hành vi được
liệt kê theo quy định trên.
1.3 Các hành vi tham nhũng và tội phạm tham nhũng
Các hành vi tham nhũng
Theo điều 3 Luật Phòng chống tham nhũng năm 2005 đã quy định chung liệt kê thành
12 hành vi tham nhũng bao gồm: + Tham ô tài sản. + Nhận hối lộ.
+ Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản.
+ Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi.
+ Lạm quyền trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi.
+ Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi.
+ Giả mạo trong công tác vì vụ lợi.
+ Đưa hối lộ, môi giới hối lộ để giải quyết công việc của cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc
địa phương vì vụ lợi.
+ Lợi dụng chức vụ, quyền hạn sử dụng trái phép tài sản công vì vụ lợi.
+ Nhũng nhiễu vì vụ lợi.
+ Không thực hiện, thực hiện không đúng hoặc không đầy đủ nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi.
+ Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để bao che cho người có hành vi vi phạm pháp luật vì
vụ lợi; cản trở, can thiệp trái pháp luật vào việc giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm
toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án vì vụ lợi. 14
-Đến năm 2018 Luật Phòng chống tham nhũng đã được mở rộng phạm vi về cơ bản thì
những hành vi tham nhũng vẫn giữ nguyên và có một số điều chỉnh quy định “Người
có hành vi ham nhũng” trong Luật Phòng chống tham nhũng năm 2005 được sửa đổi
bổ sung năm 2007, 2012 thành “Tham nhũng” với sự điều chỉnh này thì không chỉ
người có hành vi tham nhũng mà cả cơ quan, tổ chức có hành vi tham nhũng đều bị xử
lý. Bên cạnh đó thì Luật Phòng chống tham nhũng năm 2018 cũng được phân chia
thành 2 nhóm chính đó là: trong khu vực nhà nước và ngoài khu vực nhà nước.
*Nhóm 1: Các hành vi tham nhũng trong khu vực nhà nước do người có chức vụ,
quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị khu vực nhà nước thực hiện bao gồm 12 hành vi:
-Tham ô tài sản: là hành vi chiếm đoạt tài sản bằng cách lợi dụng chức vụ, quyền hạn
để chiếm đoạt tài sản của tổ chức, cơ quan nhà nước do mình quản lý và biến nó thành tài sản riêng của mình.
-Nhận hối lộ: là hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để thực hiện một việc
sai trái vì lợi ích hoặc yêu cầu của người hối lộ và đem về lợi ích cho bản thân.
-Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản: là hành vi của người có chức vụ,
quyền hạn thực hiện những việc đã vượt ra khỏi phạm vi quyền hạn của mình để chiếm đoạt tài sản.
- Lạm quyền trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi: là hành vi của người có
chức vụ, quyền hạn vì lợi ích của bản thân thực hiện những việc trái phép làm ảnh
hưởng và thiệt hại cho lợi ích của Nhà nước, tổ chức xã hội, các quyền lợi hợp pháp khác của công dân.
- Giả mạo trong công tác vì vụ lợi: là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn chỉnh
chữa, làm sai lệch nội dung của giấy tờ, tài liệu, cung cấp những giấy tờ giả, giả mạo
chữ ký của người có chức vụ, quyền hạn khác để vụ lợi.
-Đưa hối lộ, môi giới hối lộ để giải quyết công việc của cơ quan, tổ chức, đơn vị hoặc
địa phương vì vụ lợi: đây là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn, thực hiện việc
nhận hối lộ, môi giới với âm mưu giải quyết công việc của cơ quan, địa phương để trục lợi cho bản thân. 15
- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn sử dụng trái phép tài sản công vì vụ lợi: là hành vi của
người có chức vụ, quyền hạn sử dụng trái phép tài sản công không vì mục đích chiếm
đoạt mà vì mục đích mang lại lợi ích cho bản thân.
- Nhũng nhiễu vì vụ lợi: là hành vi cửa quyền, hách dịch, gây khó khăn, phiền hà của
người có chức vụ quyền hạn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ vì lợi ích cá nhân.
- Không thực hiện, thực hiện không đúng hoặc không đầy đủ nhiệm vụ, công vụ vì vụ
lợi: đây là hành vi của những người có chức vụ, quyền hạn được giao thực hiện nhiệm
vụ nhưng không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không đầy đủ nhiệm vụ được
giao vì mục đích vụ lợi.
-Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để bao che cho người có hành vi vi phạm pháp luật vì
vụ lợi; cản trở, can thiệp trái pháp luật vào việc giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm
toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án vì vụ lợi bao gồm 2 vấn đề:
+ Là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn lợi dụng chức vụ để bảo vệ, bao che
cho người có hành vi phạm pháp luật.
+Là hành vi của người lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để cản trở, can thiệp trái
pháp luật vào việc kiểm soát, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án.
*Nhóm 2: Các hành vi tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước do người có chức
vụ, quyền hạn trong doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài nhà nước thực hiện bao gồm 3 hành vi: -Tham ô tài sản. -Nhận hối lộ.
- Đưa hối lộ, môi giới hối lộ để giải quyết công việc của doanh nghiệp, tổ chức mình vì vụ lợi.
Các hành vi này xuất hiện nhiều trong những năm gần đây theo đó có tình trạng tham
ô, nhận hối lộ, môi giới giữa các doanh nghệp tư nhân với cán bộ công chức vì mục
đích có được lợi thế trong sản xuất và kinh doanh nhằm chiếm đoạt tài sản của Nhà
nước, các doanh nghiệp “Sân sau” được sự giúp đỡ của những người có chức vụ quyền
hạn đang là một vấn đề nóng được đề cập đến và nó làm ảnh hưởng đến sự phát triển
lành mạnh của các môi trường đầu tư kinh doanh, gây bức xúc dư luận xã hội. 16
Tội phạm tham nhũng
Căn cứ Mục 1 Chương XXIII Bộ luật Hình sự năm 2015
quy định các tội phạm về tham nhũng gồm:
- Tội tham ô tài sản (Điều 353).
- Tội nhận hối lộ (Điều 354).
- Tội lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản (Điều 355).
- Tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ (Điều 356).
- Tội lạm quyền trong khi thi hành công vụ (Điều 357).
- Tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi (Điều 358).
- Tội giả mạo trong công tác (Điều 359).
1.4 Trách nhiệm pháp lý áp dụng đối với các hành vi tham nhũng
1.4.1.Trách nhiệm kỷ luật
- Trách nhiệm kỷ luật là việc áp dụng những hậu quả bất lợi đối với cán bộ, công chức,
viên chức có hành vi tham nhũng mà theo quy định của pháp luật phải xử lý bằng chế tài kỷ luật.
- Theo Luật cán bộ, công chức năm 2008 (được sửa đổi, bổ sung năm 2019), công
chức bị Tòa án kết án về tội phạm tham nhũng thì đương nhiên bị buộc thôi việc kể từ
ngày bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật; công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản
lý phạm tội bị Tòa án kết án và bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật thì đương
nhiên thôi giữ chức vụ do bổ nhiệm; cán bộ, công chức bị kỷ luật cách chức do tham
nhũng thì không được bổ nhiệm vào vị trí lãnh đạo, quản lý.
Trường hợp người có hành vi tham nhũng bị xử lý kỷ luật là người đứng đầu hoặc cấp
phó của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị thì bị xem xét tăng hình thức kỷ luật.
Ngoài ra, việc xử lý kỷ luật người có hành vi tham nhũng được thực hiện theo các quy
định chung về xử lý kỷ luật cán bộ, công chức, viên chức tại Nghị định số
112/2020/NĐ-CP ngày 18/9/2020 của Chính phủ.
Nếu công chức không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý có hành vi tham nhũng thì dựa
vào tính chất của hành vi mà bị kỷ luật như sau: Khiển trách; Cảnh cáo; Hạ bậc lương; Buộc thôi việc. 17
+ Khiển trách: Công chức lần đầu thực hiện hành vi nhưng hậu quả mang lại không
đáng nghiêm trọng thì sẽ chịu kỉ luật ở mức hình phạt nhẹ nhất.
+ Cảnh cáo: Đối với các công chức lần đầu thực hiện nhưng hậu quả lại nghiệm trọng
thì sẽ thực hiện lại dù đã chịu kỉ luật khiển trách.
+ Hạ bậc lương: là xử lý kỷ luật bằng hình thức hạ bậc lương, nếu đang hưởng lương
từ bậc 2 trở lên của ngạch hoặc chức danh thì xếp vào bậc lương thấp hơn liền kề của
bậc lương đang hưởng. Thời gian hưởng bậc lương mới kể từ ngày quyết định kỷ luật có hiệu lực.
+ Buộc thôi việc: Tái phạm nhiều lần hoặc sao khi cách chức, đem lại hậu quả nghiêm
trọng; thực hiện lại dù đã chịu kỉ luật khiển trách
Đối với công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý sẽ bị xử lý kỷ luật như sau: Khiển
trách; Cảnh cáo; Giáng chức; Cách chức; Buộc thôi việc. Như vậy, tùy vào từng hành
vi và mức độ (ít nghiêm trọng, nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hay đặc biệt nghiêm
trọng) để áp dụng hình thức kỷ luật phù hợp đối với công chức có hành vi tham nhũng.
Người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan, đơn vị do mình quản lý nếu để cơ
quan mình có vụ, việc tham nhũng xảy ra thì có thể bị kỷ luật bằng hình thức khiển trách,
cảnh cáo hoặc cách chức. Việc áp dụng các hình thức kỷ luật nêu tại Điều 78, Nghị định
số 59/2019/NĐ-CP, ngày 01/7/2019 của Chính phủ như sau:
+ Hình thức khiển trách được áp dụng trong trường hợp người đứng đầu, cấp phó của
người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị để xảy ra vụ việc tham nhũng ít nghiêm trọng.
+ Hình thức cảnh cáo được áp dụng trong trường hợp người đứng đầu, cấp phó của
người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị để xảy ra vụ việc tham nhũng nghiêm trọng
hoặc nhiều vụ việc tham nhũng ít nghiêm trọng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách.
+ Hình thức cách chức được áp dụng trong trường hợp người đứng đầu, cấp phó của
người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị để xảy ra vụ việc tham nhũng rất nghiêm
trọng, đặc biệt nghiêm trọng hoặc nhiều vụ việc tham nhũng nghiêm trọng trong cơ
quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý, phụ trách. 18
1.4.2. Trách nhiệm dân sự
Căn cứ pháp lý: Bộ luật dân sự 2005
- Trách nhiệm dân sự là trách nhiệm pháp lí mang tính tài sản được áp dụng đối với
người vi phạm pháp luật dân sự nhằm bù đắp về tổn thất vật chất, tinh thần cho người
bị hại. Trách nhiệm dân sự bao gồm buộc xin lỗi, cải chính công khai, buộc thực
hiện nghĩa vụ dân sự, buộc bồi thường thiệt hại, phạt vi phạm.
Theo khoản 1 Điều 351 Bộ luật dân sự 2015 thì:
-Bên có nghĩa vụ mà vi phạm nghĩa vụ thì phải chịu trách nhiệm dân sự đối với bên có quyền.
Vi phạm nghĩa vụ là việc bên có nghĩa vụ không thực hiện nghĩa vụ đúng thời hạn,
thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ hoặc thực hiện không đúng nội dung của nghĩa vụ.
Như vậy, trách nhiệm dân sự chỉ đặt ra khi bên có nghĩa vụ vi phạm nghĩa vụ.
Việc các bên không thực hiện đúng nghĩa vụ về chủ thể, thời hạn, địa điểm, đối tượng,
phương thức, nội dung... đều bị coi là vi phạm nghĩa vụ và phải chịu trách nhiệm dân
sự. Trách nhiệm dân sự có thể là trách nhiệm tiếp tục phải thực hiện nghĩa vụ hoặc
trách nhiệm bồi thường thiệt hại.
1.4.3.Trách nhiệm hình sự.
Các hành vi tham nhũng được quy định ở Điều 353 đến Điều 359 của Bộ Luật Hình Sự
sẽ chịu trách nhiệm hình sự với mức phạt tù cao nhất là tử hình gồm:
+ Tham ô tài sản. (Điều 353)
+ Nhận hối lộ. (Điều 354)
+ Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản. (Điều 355)
+ Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi. (Điều 356)
+ Lạm quyền trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi. (Điều 357)
+ Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi. (Điều 358)
+ Giả mạo trong công tác vì vụ lợi. (Điều 359) 19
Với 7 tội tham nhũng bị truy cứu trách nhiệm hình sự, thì mỗi tội riêng lẽ ta sẽ có các
mức án tù và phạt tiền khác nhau. Với mức án tù thấp nhất là 01 năm và cao nhất là 20
năm. Và đối với các trường hợp vi phạm ở mức nghiêm trọng thì người tham nhũng có
thể nhận án tù chung thân hoặc tử hình. Qua đó cho thấy được sự nghiêm minh và
công bằng của pháp luật nước ta. Kết luận chương 1
Trong chương 1này, chúng ta đã tìm hiểu về những vấn đề cơ bản nhất của tình trạng
tham nhũng hiện nay, qua đây chúng ta có thể nắm được khái niệm của tham nhũng,
biết được thực trạng tham nhũng hiện nay được chia thành mấy loại. Đồng thời hiểu
được tình trạng tham nhũng hiện nay bao gồm các hành vi tham nhũng nào và các
hành vi tham nhũng ra sao. Cuối cùng là trách nhiệm pháp lý đối với các hành vi tham
nhũng của tội phạm tham nhũng hiện nay bao gồm trách nhiệm kỷ luật, trách nhiệm
dân sự và trách nhiệm hình sự.
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THAM NHŨNG HIỆN NAY TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC
2.1. Thực trạng tham nhũng hiện nay ở một số quốc gia trên thế giới
Trên thế giới, ít quốc gia có thể tránh được vấn đề tham nhũng tràn lan. Điều này
áp dụng bất kể hệ tư tưởng chính trị hay mức độ phát triển. Theo thời gian, tham
nhũng chỉ trở nên tồi tệ hơn - cực kỳ phổ biến, đa dạng và có mối liên hệ chặt chẽ với
hoạt động rửa tiền dai dẳng, bán hàng giả và hoạt động tội phạm thường xuyên.
Cuộc khảo sát của Tổ chức Minh bạch Quốc tế chỉ ra rằng tham nhũng nghiêm
trọng xảy ra ở 2/3 trong số 159 quốc gia.
Các quốc gia được đánh giá cao nhất là các quốc gia Bắc Âu, với Đan Mạch đứng
đầu, tiếp theo là Phần Lan và New Zealand, Na Uy, Thụy Điển và trong đó cũng có
một quốc gia đến từ Châu Á là Singapore. Tuy nhiên, những nước có mức tài sản tối
thiểu thì không như vậy vì họ phải đối mặt với tình trạng tham nhũng và tham ô quá
mức như Somalia chiếm vị trí thứ 180. Không quá xa phía sau là những nước như
Nam Sudan và Syria cùng với Venezuela và Yemen. 20
Những quốc gia được đánh giá là ít tham nhũng nhất thế giới: Thứ hạng Quốc gia Điểm CPI 1 Đan Mạch 90 2 New Zealand 87 2 Phần Lan 87 4 Na Uy 84 5 Singapore 83 5 Thụy Điển 83
Những quốc gia có tình trạng tham những đáng báo động: Thứ hạng Quốc gia Điểm CPI 180 Somalia 12 178 Nam Sudan 13 178 Syria 13 177 Venezuela 14 176 Yemen 16
Ở Châu Á, Singapore là một trong những quốc gia phòng chống tham những hàng
đầu châu lục này với vị trí thứ 5 trên bảng xếp hạng của Tổ chức Minh bạch Quốc tế,
tiếp theo là Hồng Kông ở vị trí 12. Nhật Bản chiếm vị trí thứ 18 và Đài Loan theo sát
phía sau ở vị trí thứ 32 trong khi đó Hàn Quốc đứng ở vị trí thứ 31. Các quốc gia châu
Á nổi tiếng khác trong danh sách bao gồm Trung Quốc đứng ở vị trí thứ 65 và Ấn Độ
đứng thứ 85. Điều thú vị là Việt Nam có cùng thứ hạng với Hungary, Kuwait, East
Timor, Solomon Islands và Burkina Faso.
TI- tổ chức Minh bạch Quốc tế cho biết, Châu Phi phải chịu một nửa số nợ nước
ngoài, khoảng 148 tỷ USD bị mất mỗi năm do tham nhũng. ( Quỹ Tiền tệ Quốc tế
(IMF) cho biết, Châu Phi nợ nước ngoài với con số khoảng 248 tỷ USD).
Theo TI, nhìn chung, CPI cho thấy mức độ tham nhũng đã không cải thiện hoặc trở
nên tồi tệ hơn ở 86% quốc gia trong thập kỷ qua.
Trong 5 năm qua (2018-2022), toàn thế giới sự cải đáng kể điểm số chỉ có 8 quốc gia,
còn quốc gia tụt hạng nghiêm trọng thì lại ở con số 10, trong đó bao gồm cả những
quốc gia có vị trí xếp hạng cao như Áo (71), Luxembourg (77) và Vương quốc Anh (73). 21
Theo bản tin năm 2018 của Văn phòng Liên hợp quốc về Ma túy và Tội phạm
(UNODC), ước tính có khoảng 1 nghìn tỷ USD được sử dụng để hối lộ mỗi năm, trong
đó khoảng 2,6 nghìn tỷ USD bị đánh cắp thông qua hối lộ, tham nhũng - tương đương
5% GDP toàn cầu. Điều này cho thấy một thực trạng đáng báo động về nạn tham
nhũng trên toàn thế giới. Điều này sẽ tác động xấu đến sự phát triển kinh tế, chính tri,
xã hội, các vấn đề về nhân sinh trên toàn cầu.
Theo ông Peter Eigen- chủ tịch của Tổ chức Minh bạch Quốc tế: “Tham nhũng là
nguyên nhân chính của đói nghèo khóa chặt người dân trong vòng nghèo khổ”. Câu
nói này thể hiện rõ tình hình khó khăn mà người dân phải đối mặt khi tham nhũng đã
là một phần không thể tách khỏi đời sống xã hội này. Tham nhũng có thể tạo ra hàng
loạt những lợi ích cho một nhóm người, nhưng đồng thời nó cũng làm gia tăng khó
khăn cho rất nhiều người ở tầng lớp thấp hơn. Các hành vi tham nhũng thường làm
cho tài nguyên sẽ không được phân phối cân bằng từ đó tăng cường sự chia rẽ giữa các tầng lớp trong xã hội.
2.2. Vấn đề tham nhũng hiện nay ở Việt Nam
Việt Nam trong năm 2022 đứng thứ 77/180 với số điểm đạt được là 42, tăng 3
điểm và 10 bậc so với năm 2021. Thế nhưng bất chấp những cải thiện trong năm qua,
thì nước ta vẫn nằm trong số 2/3 các nước có điểm CPI nhỏ hơn 50. Điểm CPI của
nước ta vẫn thấp hơn điểm CPI trung bình của khu vực Châu Á - Thái Bình Dương
( Theo TI, điểm CPI trung bình của khu vực này vào năm 2022 đang ở mức 45).
2.2.1. Thực trạng tham nhũng hiện nay ở Việt Nam
Theo báo cáo phòng chống tham nhũng mới được Chính phủ công bố, năm 2022,
công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực sẽ được đẩy mạnh tích cực. Những kết
quả tích cực đã đạt được trong năm ngoái và đà này sẽ được duy trì. Đã thu được nhiều
kết quả quan trọng và nhiều mặt được nâng lên.
Trong năm qua, có khoảng 8.300 cơ quan, tổ chức, đơn vị được các địa phương,
ngành, bộ kiểm tra nhằm đảm bảo hoạt động minh bạch, công khai. Kết quả đã phát
hiện tổng cộng 98 trường hợp vi phạm trong số các nhóm này. Một đợt thanh tra khác
được thực hiện tại 6.980 cơ quan, tổ chức và đơn vị - tăng 26,2% so với cùng kỳ năm
trước - để xác nhận việc tuân thủ các quy tắc ứng xử. Số cán bộ, công chức, viên chức
bị xử lý kỷ luật vi phạm tăng 98 vụ so với năm 2021, đạt tổng số 178 vụ. Đáng chú ý
có 7 vụ trả lại tổng số tiền 135,3 triệu đồng. 22