lOMoARcPSD| 40651217
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Khoa Thương mại – Du lịch ----------------------
TIỂU LUẬN NHÓM NĂM HỌC 2021-2022
MÔN HỌC: Kỹ năng giao tiếp
ĐỀ TÀI: Thực trạng và biện pháp phát triển kỹ năng
lắng nghe trong giao tiếp của sinh viên IUH
Giảng viên hướng dẫn: Lê Thị Thương Lớp HP: DHTN16F Mã HP: 420300348002 Nhóm: 10 DANH SÁCH NHÓM ST Họ và tên MSSV Điện thoại T 1
Phan Thị Thùy Trang 20097381 086212534 6 2 Ngô Thị Xuân Ước 20082271 037333480 2 3 Võ Thị Thu Hà 20086591 086514810 0 4
Trần Nguyễn Yến Nhi 20105101 083661306 3 5
Trần Thị Hồng Nhung 20105881 033923034 7 6
Nguyễn Trần Thị Hương Quỳnh 20088721 093500971 lOMoARcPSD| 40651217 9 7 Nguyễn Thị Thảo 20108941 033913459 2 8 Nguyễn Thị Trúc Vy 20089581 086664214 8
TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2021
DANH SÁCH NHIỆM VỤ PHÂN CÔNG VÀ KẾT QUẢ ĐÁNH GIÁ THÀNH VIÊN THEO NHÓM: lOMoARcPSD| 40651217 lOMoARcPSD| 40651217 Xuân Ước 1 pháp – thành đầy 15/08/2021 đủ nội dung phần biện pháp 7 Trần Thị 2010588 Mục 30/08/2021 Hoàn Hồng – thành đầy 1
đích và 15/08/2021 đủ nội Nhung kết luận dung phần mục đích và kết luận 8 Trần 2010510 Phương 30/08/2021 Hoàn Nguyễn Yến – thành đầy 1 pháp 15/08/2021 đủ nội Nhi nghiên dung phần cứu phương pháp nghiên cứu. Nhóm trưởng (Ký và ghi rõ họ tên) Phan Thị Thùy Trang Mục lục lOMoARcPSD| 40651217 PHẦN I: MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn chủ đề tiểu luận: Thực trạng và biện pháp phát triển “Kỹ năng lắng nghe”
trong giao tiếp của sinh viên IUH hiện nay.
Như chúng ta đều biết, giao tiếp là đặc trưng quan trọng nhất trong hành vi của con
người, nó không chỉ là điều kiện quan trọng bậc nhất của sự hình thành và phát triển tâm
lý, ý thức , nhân cách mà còn giúp cho con người đạt được năng suất, chất lương, hiệu
quả trong mọi lĩnh vực hoạt động. Ngày nay, trong xu thế hội nhập, mọi loại hình công
việc đều đòi hỏi con người có kĩ năng giao tiếp tốt . và trong các mối quan hệ, thất bại
trong giao tiếp thường là nguyên nhân của những bất đồng và hiểu lầm của các mối quan
hệ giao tiếp. Theo nhiều kết quả khảo sát , thất bại trong giao tiếp thường không phải do
khác biệt trong văn hóa hay bất đồng trong ngôn ngữ . Nhiều người vẫn gặp khó khăn
trong giao tiếp mặc dù có cùng thứ tiếng và chung nền văn hóa . Tuy nhiên chúng ta vẫn
có thể giao tiếp hiệu quả nếu cả hai biết lắng nghe và thấu hiểu lẫn nhau. Kĩ năng giao
tiếp cơ bản không chỉ là kỹ năng nói, mà bạn còn phải biết lắng nghe. Kỹ năng lắng nghe
quyết định 90% thành công trong mọi cuộc giao tiếp, đi kèm với kỹ năng nói. Và mặc dù
nghe là một phản xạ của con người, nhưng lắng nghe là 1 kỹ năng cần phải học tập và rèn
luyện mới có thể thành thạo. Kỹ năng lắng nghe là kỹ năng quan trọng nhất để thành
công trong mọi cuộc giao tiếp. Như ngạn ngữ Nga từng có câu với đại ý rằng: Con người
mất ba tuổi để học nói, tuy nhiên phải mất cả cuộc đời để học lắng nghe. Tuy nhiên trong
cuộc sống thường ngày, lại rất ít người có khả năng lắng nghe, họ đã vô tình thiếu đi một
kỹ năng giao tiếp quan trọng và khiến cuộc giao tiếp trở nên kém hiệu quả. Không phải
chú ý lắng nghe và biết lắng nghe. Theo nghiên cứu cho thấy ở mức độ thông tin thuần
túy , 75% các thông báo miệng không được chú ý tới , bị hiểu sai và bị lãng quên nhanh
chóng . Khả năng lắng nghe và nắm bắt những ý nghĩa sâu sắc trong lời nói lại càng
hiếm. Đó là một thực trạng chung chúng ta dễ bắt gặp trong cuộc sống giao tiếp đặc biệt
là với lứa tuổi sinh viên. -
Nghe là một phản xạ tự nhiên của con người nhưng lắng nghe còn là một kĩ năng.
Tronggiao tiếp, kĩ năng lắng nghe rất quan trọng . Kỹ năng lắng nghe sẽ giúp bạn và đối
phương hiểu nhau và có một cuộc giao tiếp thành công. Người biết lắng nghe sẽ có thêm
nhiều bạn bè, đồng nghiệp, khách hàng, … Và lắng nghe chính là cách để nâng cao giá trị
bản thân trong mọi cuộc giao tiếp. Nó là yếu tố quan trọng nhất giúp chúng ta giao tiếp
thành công, nhưng cũng là kĩ năng khó nhất trong giao tiếp. -
Và có lẽ sinh viên là nói chung và sinh viên IUH nói riêng kĩ năng lắng nghe có lẽ
là kĩ năng còn yếu kém và chưa được sử dụng một cách hiệu quả . Trong giao tiếp học
tập, phần lớn sinh viên được khảo sát cho rằng những nguyên nhân có ảnh hưởng tiêu
cực tới hứng thú học tập trong sinh viên là: trong quá trình nghe giảng họ không muốn
lắng nghe bài giảng, một số bạn lại nói rằng họ lên giảng đường lại rất buồn ngủ không
có hứng thú để nghe giảng bài, một số sinh viên lại nói rằng lên giảng đường chỉ để điểm
danh… Phần lớn là họ không thích lắng nghe.30% sinh viên say mê học tập và lắng nghe
bài giảng: Và ai cũng biết rằng trách nhiệm của người sinh viên hôm nay đến giảng
đường là để học hỏi, tìm kiếm một ngành nghề nào đó cho cuộc sống tương lai, hoặc để
tự nâng cao kiến thức hiểu biết Nhưng điều đáng tiếc đã xảy ra: chỉ có 30% trong số họ
thực hiện được công việc này. Đây là nhóm sinh viên có thái độ sống tích cực, năng lOMoARcPSD| 40651217
động, có chí hướng và say mê học tập và thích lắng nghe bài giảng của giảng viên hơn là
tự nghiên cứu bài giảng.10% sinh viên hướng vào vui chơi, hưởng thụ , không muốn lắng
nghe hoàn toàn:Gồm những sinh viên hướng hoạt động của mình vào việc vui chơi mang
tính hưởng thụ, nhiều khi vô bổ, ít chú ý đến việc mở mang kiến thức và hoàn thiện nhân
cách. “Tớ chỉ thích điện thoại nào đời mới ”, “Phim Hàn Quốc đang chiếu tới tập ”,
“Hàng hiệu hợp thời ở chỗ ”. Còn trong giao tiếp đời sống, trong thời đại công nghệ 4.0,
hình thức giao tiếp của họ chủ yếu trên các nền tảng xã hội như Facebook, Zalo,
Instagram, Yahoo,..,mà ít khi gặp gỡ , trò truyện, đọc sách báo, hay tham gia các hoạt
động xã hội. Điều này đã ảnh hưởng tới kĩ năng lắng nghe của sinh viên. -
Trường Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh (IUH) là một trong những
nơi đạo tạo số lượng lớn sinh viên thuộc các nhóm ngành khác nhau, cung cấp một nguồn
nhân lực lớn cho đất nước. Hành trang của sinh viên IUH ngoài tư cách, phẩm chất , đạo
đức, nhiệt huyết mà còn vững mạnh về kĩ năng chuyên môn , giỏi về nghiệp vụ ngành
nghề , trong đó có kĩ năng giao tiếp đặc biệt là kĩ năng lắng nghe. Vì vậy, nhóm chúng
em xin chọn đề tài “ Thực trạng và biện pháp phát triển kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp
của sinh viên IUH hiện nay” với hy vọng có thể thể hiện rõ thực trạng , tầm quan trọng
cũng như tìm ra nguyên nhân, cách khắc phục và các biện pháp phát triển kĩ năng lắng
nghe của sinh viên IUH hiện nay.
2. Mục đích của việc nghiên cứu thực trạng và biện pháp phát triển “Kỹ năng lắng
nghe” trong giao tiếp của sinh viên IUH
Trong bốn kỹ năng ngôn ngữ, kỹ năng lắng nghe được coi là một trong những kỹ năng
khó nhất đối với sinh viên tại các trường đại học, cao đẳng nói chung và tại trường Đại
học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng
Sinh viên IUH hiện nay đã hiểu rõ về kĩ năng lắng nghe trong giao tiếp? Qua khảo sát
thực trạng thực tế ta có thể thấy, sinh viên IUH hiện nay chưa hoàn toàn hiểu được tầm
quan trọng của kĩ năng lắng nghe, hoặc có cách nhìn còn non nớt, thoáng qua, không mấy
để tâm đến vấn đề cấp thiết này. Việc này dẫn đến nhiều hệ lụy không đáng có trong quá
trình học tập cũng như giao tiếp ngoài xã hội.
Những nghiên cứu về thực trạng và tính cấp thiết về kĩ năng lắng nghe sẽ giải thích sâu
hơn và có những giải pháp khoa học, phù hợp với sinh viên. Dựa vào mục đích, yêu cầu
của môn học, và phân tích những khó khăn khách quan cũng như chủ quan để mong
muốn sinh viên IUH học tập, rèn luyện và áp dụng kĩ năng lắng nghe vào thực tiễn một cách hiệu quả nhất.
Ngoài ra bài tiểu luận còn nêu được tầm quan trọng, vai trò thực tế của kĩ năng lắng nghe
trong giao tiếp nhằm giúp sinh viên IUH phát triển bản thân trong quá trình học tập tại
trường cũng như phát triển sự nghiệp trong tương lai.
3. Phương pháp tiến hành
3.1. Phương pháp đọc sách, tài liệu:
- Thu nhập các sách báo, tạp chí, tài liệu … có liên quan đến đề tài nghiên cứu lOMoARcPSD| 40651217
- Nghiên cứu và hệ thống hóa những lý luận về giao tiếp và kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp
- Từ kết quả nghiên cứu lý luận xác định khung cơ sở phương pháp luận định hướng quy
trình, phương pháp nghiên cứu và viết phần cơ sở lý luận phù hợp tráng đạo văn
- Phương pháp này là phương pháp chính khi làm tiểu luận. Phương pháp này diễn ra
theo các giai đoạn như phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa và khái quát những lý thuyết,
cũng như những nghiên cứu của tác giả trong và ngoài nước trên cơ sở các công trình đã
được đăng tải trên sách báo, tạp chí và các trang mạng xã hội về các vấn đề liên quan đến kỹ năng giao tiếp
3.2. Phương pháp điều tra:
Ta thực hiện phương pháp điều tra bằng bảng câu hỏi nhằm:
- Điều tra nhận thức của sinh viên IUH về vai trò của kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp
- Điều tra về sự tự đánh giá kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp của sinh viên IUH
- Đánh giá về mức độ hiểu biết kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp của sinh viên IUH
- Điều tra thuận lợi, khó khăn trong việc rèn luyện kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp của sinh viên IUH
- Điều tra những nguyên nhân gây ảnh hưởng đến kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp của sinh viên IUH
3.3. Phương pháp trao đổi với các bạn trong nhóm, lớp, thầy cô:
- Thu nhập những ý kiến trên cơ sở tìm hiểu, đánh giá, phân tích và xử lý các vấn đề về
thực trạng lắng nghe trong giao tiếp của sinh viên IUH hiện nay
- Phương pháp này được dùng với mục đích để có được những số liệu thực trạng điều
tra,chính xác hóa và điều chỉnh cơ sở lý luận
3.4. Phương pháp quan sát:
- Phương pháp này dùng hỗ trợ cho các phương pháp điều tra nhằm làm sáng tỏ thêm nội dung nghiên cứu.
- Quan sát tình hình thực tế sinh viên thực hành kỹ năng lắng nghe giao tiếp với bạn bè,
thầy cô trong lớp và ngoài lớp. 3.5. Thống kê toán học (tính %):
- Để đảm bảo tính nghiên cứu khách quan, khoa học, chính xác, có độ tin cậy cao chúng
tôi sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lý và kiểm tra số liệu. Các số liệu
được xử lý theo phương pháp thống kê ứng dụng trong giáo dục học và tâm lý học.
PHẦN II: NỘI DUNG TIỂU LUẬN
1. Lý luận về chủ đề tiểu luận: Kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp 1.1.
Thế nào là nghe và lắng nghe? Kỹ năng lắng nghe là gì? lOMoARcPSD| 40651217
Trong bối cảnh xã hội ngày càng phát triển như hiện nay thì việc giao tiếp rất quan trọng
đối với mỗi người. Một trong những kỹ năng quan trọng mà giúp chúng ta giao tiếp tốt
trong bất cứ môi trường nào là kỹ năng lắng nghe. -
Nghe là quá trình thu nhận âm thanh một cách thụ động thông qua tai. Nghe giúp
con người thấu hiểu tâm tư tình cảm và cảm nhận mọi thứ xung quanh. Nếu như nghe là
thông qua tai thì lắng nghe là thông qua tâm trí.
-Lắng nghe là quá trình tập trung tiếp nhận âm thanh một cách chủ động và có chọn lọc,
đi kèm với phân tích thông tin một cách chính xác nhất để giải quyết vấn đề một cách dễ dàng hơn.
-Kỹ năng lắng nghe là khả năng hiểu không chỉ bằng tai mà còn thể hiện được nội dung
lời nói, nhận biết được tâm trạng, cảm xúc, nhu cầu của người nói
1.2. Mục đích kỹ năng lắng nghe
+ Nắm bắt được nội dung vấn đề, mở mang được nhiều thông tin, tương tác qua lại thông qua diễn đạt.
+ Lắng nghe tốt giúp kỹ năng giao tiếp của bản thân phát triển hơn.
+ Xây dựng mối quan hệ tốt đẹp thông qua lắng nghe thấu hiểu đối phương.
+ Khám phá được nhiều tính cách khác nhau của mọi người xung quanh.
+ Giải quyết những vấn đề xung đột, tranh cãi một cách nhanh chóng từ đó gây thiện cảm với mọi người.
1.3. Tầm quan trọng của kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp -
Như ở trên đã nói, kỹ năng lắng nghe là bước đầu thành công trong giao tiếp vì thế
tầm quan trọng của nó không hề nhỏ
+ Nếu trở thành một người có tinh thần lắng nghe tốt bạn rất có lợi thế trong công việc,
thuyết phục và thương lượng thành công với đối tác, đồng nghiệp, không gây hiểu nhầm
khi bạn truyền đạt câu chuyện với đối phương, tạo được ấn tượng tốt với mọi người xung quanh.
+ Nếu bạn biết tiếp thu, lắng nghe đối phương thì câu chuyện sẽ diễn ra một cách tốt đẹp
và vui vẻ, hai bên sẽ cảm thấy thoải mái tạo sự thân thiết và tin tưởng lẫn nhau. + Kỹ
năng lắng nghe còn giúp bạn mở rộng thế giới xung quanh, khi xã hội đặt cho bạn nhiều
câu hỏi thì bạn sẽ thấy tự tin hơn với khối kiến thức mà bạn biết được nhờ lắng nghe.
+ Đôi khi lắng nghe giúp bạn giải tỏa nỗi buồn, bế tắc trong cuộc sống bằng những lời
khuyên của bạn bè và người thân.
1.4. Vai trò của việc phát triển kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp của sinh viên IUH hiện nay: -
Đối với sinh viên IUH vai trò của kỹ năng lắng nghe góp phần lớn trong việc học
tập. chú ý lắng nghe giúp bạn hiểu rõ điều giảng viên muốn truyền đạt từ đó bạn có thể
dễ dàng tiếp cận với giảng viên để đặt câu hỏi. Nắm bắt được thông tin trường muốn
truyền tải. Kỹ năng lắng nghe giúp bạn truyền đạt cảm xúc với mọi người xung quanh,
chọn lọc bạn bè đồng quan điểm với mình để cùng nhau nỗ lực học tập. Lắng nghe giúp
sinh viên tránh được những mâu thuẫn do hiểu lầm nội dung trong giao tiếp tạo được mối
quan hệ tốt đẹp bước đệm để thành công trong công việc và cuộc sống.
1.5. Các mức độ lắng nghe:
•Lắng nghe gồm có 5 mức độ lOMoARcPSD| 40651217
-Nghe phớt lờ: giống như không nghe gì cả, nhìn lơ đễnh không tập trung hoặc chăm chú
vào việc khác. Đây là mức độ tệ nhất của việc nghe, thiếu tôn trọng người khác và chính mình.
-Nghe giả vờ: người nghe cho rằng cái mình đang nghe là không cần thiết hoặc không
đồng tình và không muốn nghe, nhưng vì sợ hay tỏ ra lịch sự mà tỏ ra đang lắng nghe
nhưng thực tế không nghe gì cả.
-Nghe chọn lọc: chỉ nghe những cái mình thích và quan tâm. Các thông tin khác đều bỏ ngoài tai.
-Nghe tập trung: người nghe tập trung sự chú ý và tâm trí để nắm bắt và lưu giữ thông tin.
-Nghe thấu cảm: Đây là cấp độ cao nhất của việc nghe, đến đây có thể gọi là lắng nghe.
Người nghe không chỉ tiếp nhận thông tin bằng tai mà còn bởi trái tim, kể cả những
thông tin chưa được nói ra thành lời. Người nghe đặt mình vào vị trí người nói để cảm
được tâm tư tình cảm, suy nghĩ, năng lượng của người nói; nghe tích cực, nghe chân thành.
1.6. Tiến trình lắng nghe:
- Để có thể lắng nghe tốt bạn cần tuân thủ các bước sau đây của tiến trình lắng nghe: tập
trung, tham dự, hiểu, ghi nhớ, hồi đáp và phát triển.
+ Tập trung lắng nghe: Phải toàn tâm toàn ý để lắng nghe đối tác thay vì nhìn lơ đãng
xung quanh. Nên chú ý vào người nói, thể hiện sự mong muốn lắng nghe, không được
tranh thủ làm việc khác, hoặc nghĩ sang việc khác…
+ Tham dự: Hòa mình trong cuộc giao tiếp, bằng cử chỉ, thể hiện rõ mình đang lắng
nghe: gật đầu, biểu hiện đồng cảm qua nét mặt, thay vì ngồi im ta hãy thể hiện cho người
nói biết mình đang lắng nghe họ bằng những câu nói phụ họa hoặc các từ đệm (vâng, dạ, thế ạ…).
+ Hiểu: Để tin chắc và chứng tỏ mình đã hiểu đúng những gì đối tác nói bằng việc nhắc
lại những từ chính, từ quan trọng mà đối tác trình bày (ví dụ: nguời nói: “tôi thấy cần
phải tăng thêm 2 người…”, người nghe: “2 người”).
+ Ghi nhớ: ghi chép lại những ý chính, những điều cần ghi nhớ hoặc chưa rõ. Nếu ghi
chép không kịp thì bạn cần ghi nhớ lại những thông tin cơ bản vì những điều đó sẽ giúp
bạn nhớ lâu và hiểu rõ vấn đề hơn.
+Hồi đáp: Giao tiếp là một quá trình tương tác hai chiều giữa người gửi và người nhận.
Sau khi nhận thông điệp, người nhận giải mã thông điệp bước tiếp theo cần có sự hồi đáp
với người gửi. Có đi có lại mới toại lòng nhau, mới có thể hoàn chỉnh quá trình giao tiếp cũng như lắng nghe.
-Phát triển: Giao tiếp không phải là một thời điểm là là một quá trình. Quá trình hối đáp
là sự chấm dứt cho một chu trình giao tiếp và tìm hiểu thông điệp. Phát triển sẽ giúp cho
quá trình giao tiếp được bước sang một chu trình mới
1.7. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng kỹ năng lắng nghe
- Muốn lắng nghe tập trung không phải là điều đơn giản, vì sẽ có nhiều yếu tố ảnh hưởng
đến chất lượng lắng nghe của bạn và bạn cần phải vượt qua những khó khăn thì kĩ năng
lắng nghe của bạn mới phát triển được. Dưới đây là một số yếu tố ảnh hưởng đến chất
lượng kỹ năng lắng nghe: lOMoARcPSD| 40651217
+ Tốc độ suy nghĩ: Mọi người cứ tưởng rằng khi người ta nói mình nghe rất chăm chú,
nhưng thực tế tốc độ tư duy của chúng ta cao hơn nhiều so với tốc độ người ta nói, nên
rất dễ bị phân tán tư tưởng, vì thời gian dư ra thường được dùng để suy nghĩ về một cái gì
khác. Một sự quan tâm đến những vấn đề khác cần thiết hơn sẽ không tập trùng được tư
duy và là lý do của những thói quen nghe kém.
+ Sự phức tạp của cấn đề: Chúng ta thường dễ nghe người mà chúng ta thích và những
vấn đề mà mình quan tâm hơn. Khi có sự khó khăn trong việc theo dõi một vấn đề, người
ta thường chọn con đường dễ nhất là bỏ đi, không thèm để ý tới nó nữa.
+ Do không được tập luyện: Đa số người ta nghe không có hiệu quả vì họ không bao giờ
được dạy về cách lắng nghe. Từ nhỏ cho tới lúc trưởng thành, thường thì người ta giành
nhiều thời gian cho việc tập nói, tập viết, tập đọc, chứ còn tập lắng nghe thì không. Đó là
một nghịch lý, vì như chúng ta đã biết là trong giao tiếp thì thời gian để nghe lại là rất nhiều.
+ Thiếu sự quan tâm và sự kiên nhẫn: Thiếu sự quan tâm và sự kiên nhẫn đối với ý nghĩ
của người khác làm cho nhiều người trở thành nghe kém. Với tình cảm như vậy thì các từ
vừa nghe được sẽ đu từ tai này sang tai kia và bay luôn ra ngoài.
+ Thiếu sự quan sát bằng mắt: Muốn lắng nghe hiệu quả, không chỉ cần đến tính giác mà
cả các giác quan khác, nhất là thị giác để có thể nắm bắt hết thông điệp mà người nói
muốn chuyển tải qua ngôn ngữ và yếu tố phi ngôn ngữ.
+ Những thành kiến tiêu cực: Thường người ta có khuynh hướng lắng nghe một cách chủ
quan, nên những thành kiến tiêu cực khiến người ta không chú ý lắng nghe nữa. Những
thành kiến đó có thể xuất phát từ cách ăn mặc, tóc tai, dáng vẻ bên ngoài, giọng nói, cách
sử dụng từ ngữ,… của đối tượng. Chủng tộc và giới tính đôi khi cũng cản trở tới việc
lắng nghe. Khi đã có những thành kiến tiêu cực thì người ta thường dùng thì giờ để tìm
những lý lẽ, để bác bỏ và những câu hỏi để gây cản trở cho người nói. Những việc làm đó
đều ngăn cản sự lắng nghe.
+ Uy tín của người nói: Thường uy tín sẽ làm tăng sức ám thị, nên khi chúng ta nghe một
người có uy tín nói về những vấn đề mà mình quan tâm, thì chúng ta dễ bị mất tính phê
phán và nghe một cách mù quáng.
+ Do những thói quen xấu khi lắng nghe như: giả bộ chú ý, hay cắt ngang, đoán trước
thông điệp, nghe một cách máy móc, buông trôi sự chú ý. Thực trạng kỹ năng lắng nghe của sinh viên IUH
2.1. Nhận thức của sinh viên IUH về ký năng lắng nghe
2.1.1. Hiểu biết về kỹ năng lắng nghe của sinh viên IUH
Khảo sát 20 sinh viên IUH với câu hỏi: Theo bạn, việc lắng nghe có đem lại nhiều lợi ích cho sinh viên không? lOMoARcPSD| 40651217 Câu trả lời Số Tỉ lệ lượng Rất nhiều 13 65 % Nhiều 4 20 % Ít 3 15 % Không có 0 0 %
Bảng số liệu 1: Số lượng và tỷ lệ sinh viên IUH đánh giá về lợi ích của kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp Sô ấ lượng T lỉ ệ R ấất n h i ềều Nh i ềều Í t K h ô n g c ó
Biểu đồ 1: Biểu đồ thể hiện số lượng và tỷ lệ sinh viên IUH đánh giá về lợi ích của kỹ
năng lắng nghe trong giao tiếp
Theo như khảo sát, ta thấy đa số sinh viên IUH đều đã có những hiểu biết cơ bản về kỹ
năng lắng nghe và đồng thời, họ cũng hiểu được những lợi ích thực tế mà kỹ năng lắng
nghe mang lại trong quá trình giao tiếp ở học đường cũng như ngoài xã hội. -
Theo bảng khảo sát trên, có đến 65% sinh viên IUH cho rằng việc lắng nghe mang
lại rất nhiều lợi ích. Đây là nhóm sinh viên có thái độ sống tích cực, năng động, có chí
hướng và say mê học tập, thích lắng nghe bài giảng của giảng viên hơn là tự nghiên cứu
bài giảng. Nhóm sinh viên này chiếm một tỷ lệ lớn, đây là một kết quả đáng mừng. Tỷ lệ
này cũng cho thấy sinh viên đã hiểu rõ về kỹ năng lắng nghe cũng như nắm bắt được lợi
ích của việc lắng nghe trong quá trình giao tiếp của họ. lOMoARcPSD| 40651217 -
20% sinh viên IUH cho rằng việc lắng nghe mang lại nhiều lợi ích. Nhóm sinh
viên này đã có những hiểu biết cơ bản về kỹ năng lắng nghe nhưng ít hơn nhóm trên. Đây
là nhóm sinh viên có thái độ sống tích cực, năng động, có chí hướng và chú ý lắng nghe
bài giảng của giảng viên. Tuy nhiên, ở nhóm này sinh viên thường hướng đến việc tự
nghiên cứu bài giảng hơn là quá chú tâm đến việc nghe giảng. -
15% sinh viên IUH cho rằng việc lắng nghe mang ít lợi ích. Về cơ bản, nhóm sinh
viên này chưa thật sự hiểu biết về kỹ năng lắng nghe. Đây là nhóm sinh viên hướng hoạt
động của mình vào việc vui chơi mang tính hưởng thụ, nhiều khi vô bổ, ít chú ý đến việc
mở mang kiến thức và hoàn thiện nhân cách. Nhóm này thường không thích lắng nghe
bài giảng của giảng viên và có thái độ học tập không nghiêm túc.
2.1.2. Đánh giá về tầm quan trọng của kỹ năng lắng nghe
Khảo sát 20 sinh viên IUH với câu hỏi: Theo bạn, kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp có
quan trọng với sinh viên không? Câu trả lời Số lượng Tỉ lệ Rất quan trọng 9 45% Quan trọng 7 35% Ít quan trọng 3 15% Không quan trọng 1 5%
Bảng số liệu 2: Số lượng và tỷ lệ sinh viên IUH đánh giá tầm quan trọng của kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp Sô ấ lượng T lỉ ệ R ấất q u an t r ọ n g Qu an t r ọ n g Í t q u an t r ọ n g K h ô n g q u an t r ọ n g lOMoARcPSD| 40651217
Biểu đồ 2: Biểu đồ thể hiện số lượng và tỷ lệ sinh viên IUH đánh giá tầm quan trọng của
kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp
Từ bảng khảo sát trên, ta thấy đa số sinh viên IUH đã hiểu được tầm quan trọng của kỹ
năng lắng công việc cũng như trong cuộc sống hằng ngày . Nhưng bên cạnh đó, vẫn còn
một bộ phận sinh viên chưa hiểu rõ về tầm quan trọng của kỹ năng lắng nghe
-Theo bảng khảo sát trên, ta thấy có khoảng 45% sinh viên IUH cho rằng kỹ năng lắng
nghe rất quan trọng. Tỉ lệ này chiếm gần một nửa trong số những sinh viên được khảo
sát, đồng thời điều này cũng được coi là đại diện cho phần đông sinh viên IUH đã hiểu
được tầm quan trọng của kỹ năng lắng nghe và nhận thức được việc thiếu kỹ năng lắng
nghe trong giao tiếp là một thiếu sót lớn. Tầm quan trọng của kỹ năng này được thể hiện:
+ Trong học tập: Lắng nghe bài giảng của giảng viên giúp sinh viên hiểu được bài giảng,
nắm được kiến thức để phục vụ cho việc học tập và thi cử
+ Trong công việc: Lắng nghe không chỉ giúp sinh viên học hỏi kinh nghiệm, thấu hiểu
tích cách, thói quen, sở thích, tâm tư tình cảm của đồng nghiệp, khách hàng, đối tác mà
còn giúp sinh viên đưa ra được những ý tưởng để giải quyết vấn đề nhanh chóng.
+ Trong cuộc sống hàng ngày: Sử dụng kỹ năng lắng nghe một cách thuần thục giúp khả
năng giao tiếp của sinh viên IUH được nâng cao hơn, đồng thời giúp sinh viên nắm được
nhiều thông tin hữu ích về đối phương, về sự việc, vấn đề mà người đó nhắc đến. Ngoài
ra kỹ năng lắng nghe còn giúp cho sinh xây dựng và phát triển các mối quan hệ. Đối với
nhóm sinh viên này, họ thường nghe ở cấp độ lắng nghe và thấu hiểu. Tức là những
người nghe thấu cảm không chỉ chú ý lắng nghe mà còn tự đặt mình vào vị trí, tình cảm
của người khác để hiểu được họ có cảm nghĩ như thế nào. -
Tiếp đến, có khoảng 35% sinh viên IUH cho rằng kỹ năng lắng nghe là một kỹ
năng quan trọng trong giao tiếp. Có thể thấy nhóm sinh viên này đã hiểu được về cơ bản
tầm quan trọng của kỹ năng lắng nghe. Nhóm này cũng chiếm một tỉ lệ khá lớn (35%).
Đối với nhóm sinh viên này , họ thường nghe một cách chủ động( lắng nghe sâu), họ tập
trung lắng nghe người nói và bắt được những từ ngữ tâm đắc rồi viết ra giấy, sau đó bắt
đầu suy ngẫm lại những lời mà đối phương đã nói -
15% sinh viên IUH cho rằng kỹ năng lắng nghe ít quan trọng trong giao tiếp. Hầu
hết, những sinh viên này chưa nắm rõ được việc lắng nghe đem lại cho mình điều gì. Họ
thường ít chú trọng đến việc lắng nghe, khi lắng nghe người khác họ chỉ nghe một cách
có chọn lọc, chỉ nghe những thông tin mà họ thấy cần thiết. Trong các cuộc thảo luận, nói
chuyện họ thường xuyên lơ đễnh, thiếu tập trung vào người nói. lOMoARcPSD| 40651217 -
Cuối cùng, 5% sinh viên IUH cho rằng kỹ năng lắng nghe không quan trọng trong
giao tiếp. Có thể nói nhóm sinh viên này không nắm được tầm quan trọng của kỹ năng
lắng nghe. Đối với nhóm này, họ không quan tâm đến việc lắng nghe, khi giao tiếp với
người khác họ chỉ giả vờ nghe chứ không thật sự lắng nghe đối phương. Nhóm này tuy
chỉ chiếm tỉ lệ nhỏ, nhưng lại rất đáng báo động vì những sinh viên thuộc nhóm này
thường lơ là học tập, ham chơi, không chú ý đến việc mở mang kiến thức dẫn đến việc
kết quả học tập kém, rớt môn, thậm chí đạt đánh giá không tốt từ thầy (cô).
2.2. Đánh giá về thực trạng của kỹ năng lắng nghe của sinh viên IUH
* Phiếu điều tra qua khảo sát 20 sinh viên IUH về thực trạng kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp:
Yếu Câu hỏi
Hoàn Đồng Không tố toàn ý đồng ý đồng ý
Mục 1 . Trong môi trường đại học, mục đích lắng nghe của 12 5 3
đích sinh viên là để học hỏi, trang bị kiến thức để phục vụ lắng cho tương lai nghe
Mức 2 . Đa số sinh viên hiện nay đều lắng nghe một cách có 11 6 3 độ chọn lọc.
3 .Đa số sinh viên hiện nay đều không chú ý lắng nghe
4. Khi lắng nghe một vấn đề phức tạp, khó hiểu đa số 11 6 3
sinh viên đều lựa chọn giả vờ nghe chứ không tập trung chú ý lắng nghe Rào
5. Nguyên nhân chủ yếu ảnh hưởng đến việc lắng 9 6 5
cản và nghe của sinh viên là do thiếu sự tập trung khó khăn
6.Khi lắng nghe sinh viên thường ít khi phản hồi lại 6 8 6
đối tượng giao tiếp mà chỉ lắng nghe một cách thụ động * Bảng Yếu tố Câu hỏi Hoàn Đồng Không toàn ý đồng ý lOMoARcPSD| 40651217 đồng ý
Mục 1. Trong môi trường đại học, mục đích lắng nghe của 60% 25% 15%
đích sinh viên là để học hỏi, trang bị kiến thức để phục vụ lắng cho tương lai. nghe
Mức độ 2. Đa số sinh viên hiện nay đều lắng nghe một cách 55% 30% 15% có chọn lọc.
3.Đa số sinh viên hiện nay đều không chú ý lắng nghe
4. Khi lắng nghe một vấn đề phức tạp, khó hiểu đa số 55% 30% 15%
sinh viên đều lựa chọn giả vờ nghe chứ không tập trung chú ý lắng nghe Rào
5. Nguyên nhân chủ yếu ảnh hưởng đến việc lắng 45% 30% 25% cản và
nghe của sinh viên là do thiếu sự tập trung khó khăn
6.Khi lắng nghe sinh viên thường ít khi phản hồi lại 30% 40% 30% đối
tượng giao tiếp mà chỉ lắng nghe một cách thụ động
Dựa vào phiếu điều tra trên, ta thấy:
• Về mục đích lắng nghe -
Đa số sinh viên IUH đều đồng ý với ý kiến mục đích của việc lắng nghe là để học
hỏi, trang bị thêm kiến thức phục vụ cho tương lai sau này (12 người hoàn toàn đồng ý, 5
người đồng ý). Về cơ bản, có thể thấy phần lớn sinh viên hiện nay đã có mục đích lắng
nghe rõ ràng từ đó bắt đầu lắng nghe một cách chủ động và luôn tập trung khi lắng nghe -
Một số sinh viên IUH khác lại không đồng ý với ý kiến trên (3 người không đồng
ý). Nhóm sinh viên này thường không có mục đích lắng nghe rõ ràng và thường lắng
nghe một cách thụ động. Trong học tập cũng như sinh hoạt họ thường xuyên thể hiện thái
độ không hợp tác, không chú trọng tới lời nói của đối tượng giao tiếp.
• Về mức độ lắng nghe: -
Đa số sinh viên IUH hiện nay đều chỉ lắng nghe một cách có chọn lọc (11 người
hoàn toàn đồng ý, 6 người đồng ý), thường chỉ tập trung nghe những cái mà sinh viên
cho rằng thật sự cần thiết như:
+ Trong việc học thì chỉ lắng tập trung lắng nghe những phần mà giảng viên nhấn mạnh
rằng có liên quan đến bài thi còn những phần khác thì cho là không quan trọng, không
cần thiết phải lắng nghe lOMoARcPSD| 40651217
+ Trong giao tiếp hàng ngày chỉ lắng nghe những gì mà bản thân thích nghe, những gì
cảm thấy không phù hợp, không thích thì sẽ giả vờ nghe rồi suy nghĩ đến những việc khác
+ Trong công việc, thường không chú tâm đến những gì đồng nghiệp nói, chỉ nghe qua loa, có lệ -
Một phần nhỏ sinh viên IUH lại không đồng ý với ý kiến trên (15% không đồng
ý), nhóm sinh viên này thường là những sinh viên rất quan tâm đến việc học, tích cực
lắng nghe, luôn chủ động trong lắng nghe, tích cực nghiên cứu tìm tòi sách, tài liệu phục
vụ cho việc học để học hỏi thêm nhiều kiến thức, phục vụ cho tương lai
• Về rào cản khi lắng nghe: -
Phần lớn sinh viên IUH cho rằng rào cản lớn nhất khi lắng nghe là do thiếu sự tập
trung vào đối tượng giao tiếp, vào nội dung giao tiếp (9 người hoàn toàn đồng ý, 6 người đồng
ý). Việc mất tập trung khi lắng nghe có thể do các yếu tố ngoại cảnh như tiếng ồn, do thời
gian diễn ra quá trình giao tiếp không phù hợp hoặc cũng có thể do bản thân sinh viên
như thiếu sự kiên nhẫn khi lắng nghe, khả năng tư duy chậm, nghe máy móc, không xác
định mục tiêu khi lắng nghe, … -
Còn một phần nhỏ sinh viên IUH không cho rằng như vậy (5 người không đồng
ý), nhóm sinh viên này cho rằng nguyên nhân chủ yếu ảnh hưởng đến việc lắng nghe của
sinh viên là do khả năng truyền đạt của người nói, cử chỉ, thái độ, hành động thiếu lịch
sự, thiếu sự nhiệt tình, nội dung không hấp dẫn, môi trường nghe kém, thành kiến của
người nghe đối với người nói, khác ngôn ngữ, văn hoá, người nói áp đặt ý kiến cá nhân
trong khi nói không tạo được sự thuyết phục với người nghe, …
Đánh giá chung về thực trạng kỹ năng lắng nghe của sinh viên IUH: -
Sau khi làm khảo sát, các sinh viên IUH cho thấy được thực tế về kỹ năng lắng
nghe của mình, các sinh viên này đã nhận thức được rằng: để giao tiếp thành công thì
không chỉ cần nói hay, nói đúng thôi chưa đủ mà còn cần phải sử dụng kỹ năng lắng nghe
một cách thành thạo. Sinh viên IUH đã có được sự chủ động trong việc nhận biết được
tầm quan trọng và ứng dụng kỹ năng lắng nghe vào giao tiếp thực tiễn: họ có thái độ tích
cực, có sự cởi mở trong lời nói và thái độ lắng nghe nghiêm túc. Tuy nhiên, vẫn còn bộ
phận sinh viên dễ bị phân tán tư tưởng, không tập trung vào mục đích của cuộc trò
chuyện, thảo luận dẫn tới việc lắng nghe thụ động, nghe thiếu xót, … -
Về cơ bản, đa số sinh viên IUH đều hiểu được tầm quan trọng cũng như mục đích
của việc lắng nghe. Nhưng phần lớn sinh viên IUH chưa sử dụng kỹ năng lắng nghe một
cách hiệu quả. Sinh viên IUH thường chỉ lắng nghe một cách chọn lọc, nghe nhưng thông
tin mà sinh viên cho là quan trọng, có liên quan đến bài thi chứ không lắng tập trung lắng
nghe những kiến thức bổ ích mà giảng viên chia sẻ về thực tế cuộc sống. Việc lắng nghe lOMoARcPSD| 40651217
một cách có chọn lọc của sinh viên IUH hiện nay là một tình trạng đáng báo động, nó
ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả lắng nghe vì khi lắng nghe chọn lọc thì sinh viên sẽ
không nắm bắt được nội dung vấn đề giao tiếp, không thấu hiểu được đối tượng giao tiếp.
Tuy vậy, cũng có không ít sinh viên IUH có thái độ lắng nghe tích cực, có mục đích lắng
nghe rõ ràng, luôn tập trung lắng nghe đối tượng giao tiếp và có tinh thần lạc quan, ham học hỏi. -
Một trong những rào cản lớn nhất khi lắng nghe của sinh viên IUH là do thiếu sự
tập trung. Phần lớn sinh viên hiện nay thường dễ bị phân tâm bởi rất nhiều yếu tố như:
các yếu ngoại cảnh (tiếng ồn, thời gian diễn ra quá trình giao tiếp không phù hợp, …);
các yếu tố bên trong (do sinh viên thiếu sự kiên nhẫn khi lắng nghe, nghe máy móc, …).
Việc thiếu tập trung khi lắng nghe ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả lắng nghe, khiến cho
sinh viên tiếp nhận thông tin không hiệu quả, không nắm bắt được nội dung vấn đề giao
tiếp và thể hiện sự thiếu tôn trọng đối với đối tượng giao tiếp. Điều đó đồng nghĩa với
việc chúng ta tự cô lập mình, tự thu hẹp các mối quan hệ giao tiếp của mình và là một rào
cản lớn cho con đường phát triển sự nghiệp trong tương lai.
2. Nguyên nhân ảnh hưởng đến kỹ năng lắng nghe của sinh viên IUH:
Đối với mọi người nói chung và sinh viên IUH nói riêng, lắng nghe là kỹ năng quan
trọng trong giao tiếp giúp ta xây dựng và phát triển các mối quan hệ, đồng thời giúp ta
tiếp nhận tri thức và nâng cao sự hiểu biết, thể hiện bản thân là một người lịch sự, luôn
tôn trọng người khác, nó cũng là chìa khóa giúp chúng ta thành công trong công việc,
cuộc sống. Tuy nhiên không phải ai cũng thấu hiểu điều này và tất nhiên có người hiểu
được tầm quan trọng của lắng nghe nhưng lại không thể thực hành tốt được kỹ năng này.
Nguyên nhân ảnh hưởng đến tình trạng không chú ý lắng nghe có nhiều nguyên nhân bao gồm: * Do sinh viên IUH:
- Thái độ nghe chưa tốt:
Nhiều sinh viên thường hay ngộ nhận là điều đó bản thân đã biết rồi nên không
muốn nghe hoặc chỉ nghe một phần, nhưng đến khi cần nhắc lại thì lại không nhớ. Thái
độ này xuất phát từ việc có định kiến hoặc cố chấp không đồng tình với lý lẽ của người
nói. Hơn nữa, cùng một nội dung, nhưng người nói khác nhau thì ta cũng có cảm nhận
khác nhau và điều này cũng nên hướng đến mối liên hệ với kiến thức vốn có của ta một cách khác nhau.
- Mức độ tập trung, chú ý thấp: Nghe thấy là quá trình tự nhiên, còn lắng nghe là sự tập
trung và chú ý. Sinh viên thường hay làm những việc khác trong lúc lắng nghe. Đây có
lẽ là điều nhiều người gặp phải, họ nghĩ trong lúc lắng nghe ta không có gì làm nên
thường làm các việc khác cùng lúc. Để lắng nghe có hiệu quả đòi hỏi tinh thần sinh viên
phải tập trung cao độ, tâm hồn tĩnh lặng cùng đôi tai, đôi mắt hướng về người nói.
Nhưng ngược lại lắng nghe với trạng thái mơ màng, suy nghĩ tới vấn đề khác thì hiệu
quả lắng nghe sẽ không cao. Và khi nghe, ta cũng cần phải nắm bắt được cả những
thông tin không bằng lời, như ánh mắt, nét mặt, dáng điệu, cử chỉ,… để biết thêm về
thái độ và cảm nghĩ của người đối diện. Ví dụ như khi đang ngồi trên giảng đường, nếu lOMoARcPSD| 40651217
sinh viên không tập trung lắng nghe những câu hỏi từ giảng viên thì làm sao bản thân có
thể tự trả lời được câu hỏi.
- Thói quen xấu khi lắng nghe: Khi lắng nghe người khác, sinh viên thường mắc phải
những thói quen xấu như nghe máy móc,lười suy nghĩ, giả vờ chú ý, cắt ngang lời
người nói,... Những thói quen xấu này làm ảnh hưởng đáng kể đến hiệu quả lắng nghe.
- Thiếu sự kiên nhẫn khi nghe: Kiên nhẫn là tố chất quan trọng trong lắng nghe bởi
đôi khi các cuộc giao tiếp diễn ra hàng giờ liền. Đồng thời để nghe và để hiểu hết ý của
người nói, sinh viên không chỉ lắng nghe phần nội dung đơn giản hay mình cho là thú vị
mà đòi hỏi phải nghe cả phần nội dung khô khan, thông tin khó hiểu. Vì vậy nếu thiếu
sự kiên nhẫn, sinh viên sẽ nhanh chóng cho bản thân mình buông bỏ việc nghe và
chuyển hướng suy nghĩ những việc khác.
- Khả năng tư duy chậm: Lắng nghe là để hiểu vì vậy sinh viên cần phải tích cực tư duy
và cần có khả năng tư duy tốt. Dó đó nếu sinh viên với khả năng tự duy chậm, nhiều khi
không kịp hiểu nội dung thông tin mình mới tiếp nhận thì người nói đã chuyện sang nội
dung khác làm sinh viên không theo kịp vấn đề. Và khi không hiểu thì người nghe sẽ có
cảm giác chán nản và bỏ việc nghe giữa chừng.
- Sự phức tạp của vấn đề: Trước một vấn đề phức tạp, đặc biệt là vấn đề ít hay không
liên quan đến chúng ta, chúng ta thường có xu hướng bỏ ngoài tai không chú ý lắng nghe nữa.
- Thể trạng mệt mỏi, khả năng nghe kém: Chúng ta lắng nghe trong tình trạng cơ thể
mệt mỏi, đang bị bệnh hay khả năng nghe kém thì hiệu quả lắng nghe cũng sẽ bị thấp đi.
- Tâm sinh lý của sinh viên: Lắng nghe là một quá trình nhận thức. Quá trình lắng nghe
và kết quả của nó không những phụ thuộc vào thông tin và người phát ra thông tin đó
mà cả đặc điểm tâm sinh lý của người nghe, đặc biệt là những thành kiến định kiến ở
họ. Khi họ có thành kiến, định kiến về người đối thoại hoặc vấn đề mà người đối thoại
trình bày thì chúng ảnh hưởng xấu đến thái độ và kết quả lắng nghe.
- Tiếng ồn: là yếu tố ảnh hưởng lớn cho cả người nói và người nghe, khiến người nói
khó có thể truyền đạt nội dung một cách dễ dàng và làm cho người nghe bị mất tập
trung, chỉ nghe được một phần hoặc không thể nghe rõ ràng được gì. Ví dụ như sinh
viên nói chuyện trong giờ học thì đó không chỉ thể hiện sự thiếu tôn trọng với giảng
viên đứng lớp, không tiếp thu được bài học mà còn gây ảnh hưởng tới hoạt động lắng
nghe của các bạn xung quanh.
- Bất đồng quan điểm: Đây là một trong những rào cản phổ biến và khó vượt qua nhất
khi lắng nghe. Thông thường trong cuộc sống, trong công việc mỗi người sẽ có ý kiến,
quan niệm, quan điểm riêng và nó có thể trái ngược với quan điểm của người khác. Cái
tôi của mỗi người quá cao nên cho dù lắng nghe người khác nói thì chúng ta vẫn cứ tập
trung vào chính mình. Có khi vừa nghe đối phương nói bạn vừa suy nghĩ, không phải
suy nghĩ rồi chia sẻ mà suy nghĩ để chuẩn bị phản bác vì cho rằng quan điểm của đối
phương là sai. Như vậy không phải là đang tập trung vào người nói mà bạn đang tập
trung vào chính bạn. Đã là quan điểm thì mỗi người có một cái nhìn về mỗi khía cạnh
khác nhau. Bất đồng quan điểm biến cuộc đối thoại thành cuộc tranh luận và dần đi đến
những cãi vã. Thay vì phản đối quan điểm của nhau, chúng ta vẫn cứ đưa ra quan điểm
của mình để cùng nhau nhìn vấn đề ở nhiều khía cạnh hơn.
* Do nhà trường IUH: lOMoARcPSD| 40651217
- Chất lượng các phương tiện hỗ trợ cho giảng viên và sinh viên như micro, máy
chiếu,… đóng vai trò khá quan trọng. Nếu như các phương tiện đó đảm bảo chất lượng
thì không những giúp khả năng truyền đạt của người nói tốt hơn mà qua đó quá trình
nghe của sinh viên không bị gián đoạn. Ngược lại, nếu chất lượng các phương tiện đó
kém thì sẽ ảnh hưởng tới khả năng truyền tải thông tin và làm giảm khả năng lắng nghe
đến những người đối diện.
- Thời gian diễn ra quá trình giao tiếp không phù hợp cũng là yếu tố ảnh hưởng tới
khả năng lắng nghe của sinh viên. Như tiết học thứ 6 của buổi sáng hay tiết 12 của buổi
chiều thì khả năng nghe của sinh viên giảm đi rõ rệt. Bởi lúc này, bộ não để tiếp nhận
thông tin của sinh viên đã phải làm việc suốt 5 tiết học trước là tương đối căng thẳng,
cộng với cảm giác mệt và đói lại thêm tâm lý chờ đợi giờ tan học nên mức độ tập trung
không cao đã làm ảnh hưởng tới khả năng lắng nghe. * Do gia đình:
- Do không được tập luyện: đa số sinh viên nghe không có hiệu quả vì không bao giờ
được dạy về cách lắng nghe. Từ nhỏ cho tới lúc trưởng thành, thường thì người ta dành
nhiều thời gian cho việc tập nói, tập viết, tập đọc, chứ còn tập lắng nghe thì không. Đó
là một nghịch lý, vì như chúng ta đã biết vì trong giao tiếp thì thời gian để nghe rất nhiều. *Do xã hội:
- Khả năng truyền đạt của người nói cũng đóng vai trò quan trọng trong việc lắng
nghe. Người nói với ngôn ngữ khác, giọng điệu lan man, không rõ ràng, không lưu loát,
khó hiểu, nói quá nhanh hay quá chậm, nói nhỏ, nói khó nghe, … sẽ làm ảnh hưởng tới
khả năng lắng nghe của chúng ta. Chẳng hạn như sinh viên miền nam nghe sinh viên
miền bắc nói sẽ có một số từ không nghe được.
Và đối với sinh viên, hầu hết nguyên nhân của việc lắng nghe kém hiệu quả là do
có nhiều thói quen xấu ảnh hưởng đến khả năng lắng nghe trong giao tiếp như không tập
trung, thích nghe chọn lọc, nghe máy móc, không xác định mục tiêu, không có động lực trong học tập.
4. Biện pháp phát triển kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp:
Phát triển kỹ năng lăng nghe ở sinh viên IUH rất quan trọng. Mỗi sinh viên đều được học
kỹ năng nói rất tốt. Tuy nhiên vấn đề lắng nghe vẫn chưa được hiệu quả. Chính vì vậy
lắng nghe trở thành điểm yếu của mỗi sinh, cần được cải thiện. Để phát triển tốt kỹ năng
lắng nghe ở mỗi sinh viên, trong một khoảng thời gian ngắn, không phải là điều dễ dàng.
Cần sự kiên trì và một khoảng thời gian dài để hình thành, tích tụ, trở thành kỹ năng
trong sinh viên. Những biện pháp sau đây sẽ định hướng hình thành kỹ năng lắng nghe ở sinh viên IUH.
- Bản thân sinh viên IUH cần:
+ Đặt mình vào vị trí người nói và dành cho họ sự tôn trọng
Đặt mình vào vị trí người nói bạn sẽ tập trung và tôn trọng câu chuyện của người khác.
Vì khi đó bạn đã xem câu chuyện của họ như câu chuyện của mình. Đã là câu chuyện của lOMoARcPSD| 40651217
mình thì tất nhiên mình phải quan tâm. Đây là bước đầu tiên để việc lắng nghe của bạn
đươc hiệu quả hợn. Khi bạn tôn trọng, đặc mình vào vị trí người nói, cảm nhận và thấu
hiểu vấn đề mà họ đang diễn đạt. Bạn sẽ cảm nhận được sự cuốn hút trong vấn đề, đồng
thời chúng ta sẽ không cho phép mình lơ là trong quá trình lắng nghe. Sự chú ý và tập
trung trong lắng nghe sẽ truyền động lực cho người nói khiến họ hạnh phúc, cảm nhận
được sự tôn trọng và truyền đạt hết sức mình.
+ Hãy nghĩ tới lợi ích của việc lắng nghe
Bạn thường không kiên trì khi bạn không thấy được lợi ích phía trước. trong việc lắng
nghe cũng vậy. Bạn không xác định được việc lắng nghe đem lại lợi ích gì cho bạn, trên
con đường tương lại được bạn vạch ra từ ban đầu. Từ đó bạn không có động lực để thôi
thúc bản thân. Buông thả chính mình, cho phép mình bỏ việc nghe giữa chừng khi cảm
thấy không muốn nghe nữa. Những lúc ấy bạn hãy nhớ rằng lắng nghe giúp bạn tiếp thu
những kiến thức mới, lắng nghe để hiểu mọi người, lắng nghe để hòa nhập, ...
Sinh viên thường quá tự tin với những điều mình đã biết, vì thế khi giáo viên nói đến chủ
đề mình đã biết, các bạn thường có suy nghĩ bỏ qua, không nghe. Nhưng hãy nhớ rằng
giáo viên là những người có kinh nghiệm nhiều năm họ biết những điều bạn cần nghe và
những điều không. Những điều họ nói chưa bao giờ là thừa thải. Vì vậy hãy lắng nghe họ
nói và bổ sung thêm thật nhiều kiến thức. + Hãy tập trung cao độ:
Sự tập trung là yêu cầu cần thiết cho tất cả các hoạt động, đặc biệt là học tập và làm việc.
Nếu mất tập trung bạn có thể gặp nhiều sai sót trong học tập và làm việc. Như tiếp nhận
kiến thức, thông tin không đầy đủ. Gây đứt quãng chuỗi kiến thức và hiểu sai lệch về
thông tin. Ảnh hưởng đến quá trình làm việc và truyền đạt thông tin. Để tránh sự mất tập
trung, bạn nên loại bỏ tất cả yếu tố có thể ảnh hưởng. Khi tập trung cao độ, bạn sẽ tiếp
thu được những kiến thức nhanh chóng, những thông tin bạn nghe được sẽ rõ ràng chính
xác. Bạn dễ dàng cảm nhận được những điều người nói đang muốn diễn đạt.
+ Phản hồi, thể hiện sự tương tác để khuyến khích người nói:
Người nói truyền đạt hết sức mình khi họ được phản hồi, khuyến khích. Hãy làm mọi
việc bạn có thể để tương tác với người nói. Có thể bằng cái gật đầu, cái mỉm cười tán
thành...và đối với sinh viên thì tích cực phát biểu, trả lời câu hỏi, thảo luận sôi nổi, đưa ra
ý kiến riêng là những điều bạn có thể làm để khuấy động bầu không khí học tập. Và đây
thực sự là nguồn động viên vô cùng lớn đối với người nói, giúp họ tự tin, nhiệt tình trong
diễn giảng, cởi mở trong trò chuyện. + Hãy ghi chép:
Tại thời điểm bạn nghe, bạn hiểu được mọi vấn đề. Nhưng đừng chủ quan mà không ghi
chép lại. Bạn có thể quên khi gặp lại vấn đề đó một lần nữa. Hãy ghi những ý chính và
trọng tâm của vấn đề. Việc ghi chép giúp bạn có những suy luận logic, nhớ lâu hơn.
+ Hãy kiểm soát cảm xúc của bản thân: