lOMoAR cPSD| 36066900 lOMoAR cPSD| 36066900
THỰC CHỨNG VÀ CHUẨN TẮC
( positive statement and normative statement)
Các nhà kinh tế thực hiện một sự phân biệt giữa thực chứng và chuẩn
tắc có liên quan mật thiết với đường ranh giới của Popper, nhưng chúng đã
có từ trước đó rất lâu. David Hume giải thích rõ vào năm 1739, và Machiavelli
đã sử dụng hai thế kỷ trước đó, trong năm 1515. Một tuyên bố thực chứng là
một tuyên bố về cái gì ( What is) và nó không chứa đựng dấu hiệu của sự
chấp thuận hoặc không chấp thuận. Chú ý rằng một tuyên bố thực chứng có
thể sai. "Mặt trăng được làm bằng pho mát xanh" là không chính xác,
nhưng nó là một tuyên bố thực chứng bởi vì nó là một tuyên bố về những gì tồn tại.
Một tuyên bố chuẩn tắc thể hiện quan điểm về tình huống là mong muốn
hoặc không mong muốn. "Thế giới sẽ là một nơi tốt hơn nếu mặt trăng được
làm bằng pho mát xanh" là một tuyên bố chuẩn tắc bởi vì nó thể hiện một
quan điểm về những gì nên được thực hiện (what ought to be). Chú ý
rằng không có cách bác bỏ tuyên bố này. Nếu bạn không đồng ý với nó,
bạn không có cách nào chắc chắn để thuyết phục một người nào đó tin rằng
tuyên bố của ông ta là sai.
Các nhà kinh tế đã tìm thấy sự phân biệt hữu ích giữa thực chứng và chuẩn
tắc vì nó giúp những người có quan điểm khác nhau về những gì đang mong
muốn giao tiếp với nhau. Những người theo chủ nghĩa tự do và chủ nghĩa xã
hội, những người theo đạo thiên chúa giáo và những người vô thần có thể có
những ý tưởng rất khác nhau về những gì mong muốn. Khi họ không đồng ý,
họ có thể cố gắng tìm hiểu xem liệu bất đồng của họ xuất phát từ quan điểm
chuẩn tắc khác nhau hay từ các quan điểm thực chứng. Nếu bất đồng của họ
trên cơ sở chuẩn tắc, họ biết rằng bất đồng của họ nằm ngoài các lĩnh vực kinh
tế, do đó, lý thuyết kinh tế và bằng chứng sẽ không làm họ xích lại với nhau.
Tuy nhiên, nếu bất đồng của họ trên cơ sở thực chứng, sau đó tiếp tục các thảo
luận, nghiên cứu và thử nghiệm có thể làm cho họ xích lại gần nhau hơn.
Các nhà kinh tế có thể tự giới hạn các tuyên bố thực chứng, nhưng ít người
sẵn sàng làm như vậy bởi vì giới hạn này làm hạn chế những gì họ có thể
phát biểu về các vấn đề chính sách của chính phủ. Cả lOMoAR cPSD| 36066900
hai tuyên bố thực chứng và chuẩn tắc phải được kết hợp để làm ra một tuyên
bố chính sách. Khi phải làm một quan điểm về những mục tiêu mong
muốn nào (phần chuẩn tắc), và khi quyết định cách để đạt được những mục
tiêu này (phần thực chứng). Các nhà kinh tế thường thấy các trường hợp trong
đó con người đề xuất các quá trình của hành động mà sẽ không bao giờ
thực hiện chúng để đạt kết quả dự định của họ. Nếu nhà kinh tế tự hạn chế
bản thân để đánh giá có hay không hành động đề xuất sẽ đạt được kết quả dự
kiến, họ giới hạn mình để phân tích thực chứng. (Bạn nên nhận ra rằng mặc
dù nhà kinh tế có thể trình bày với thẩm quyền đặc biệt về các vấn đề thực
chứng, nhưng cái tốt nhất có thể là sai.) Tuy nhiên, hầu như tất cả các nhà
kinh tế muốn có một vai trò rộng lớn hơn trong phân tích chính sách, trong
quan điểm chuẩn tắc cũng vậy. Đối với các vấn đề chuẩn tắc, nhà kinh tế
không thể trình bày với ý kiến về chuyên môn riêng biệt. Nói một cách khác,
giải quyết các vấn đề chuẩn tắc một cách cơ bản nhất phụ thuộc vào một
người ( không nghiên cứu kinh tế học ) trả lời câu hỏi dưới đây như thế nào:
"ý nghĩa của cuộc sống là gì?"
Hầu hết các tuyên bố là không dễ dàng phân loại như hòan toàn thực chứng
hay hoàn toàn chuẩn tắc. Chúng giống như các đỉnh của tảng băng trôi, với
nhiều giả định vô hình ẩn bên dưới bề mặt. Giả sử, ví dụ, ai đó nói, "Mức
lương tối thiểu là một đạo luật xấu." Đằng sau tuyên bố đơn giản đó là những
giả định về làm thế nào để đánh giá một đạo luật là tốt hay xấu ( hay tuyên
bố chuẩn tắc) và cũng là những niềm tin về các hiệu ứng thực tế của luật lương
tối thiểu là gì (hoặc tuyên bố thực chứng).
( dịch thuật: cô Nguyễn Thúy Hằng – SEBA)