Vai trò của triết học Mác – Lênin trong đời sống xã hội và ý nghĩa của vấn đề nghiên cứu trong sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam hiện nay | Tiểu luận triết học Mác – Lênin

Triết học Mác - Lênin là sự lựa chọn, kết tinh những thành tựu của nhân loại trên các lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và nhân văn, tư duy... Đồng thời, triết học Mác - Lênin bảo vệ lợi ích của giai cấp công nhân và lực lượng lao động. là cơ sở tư tưởng chủ nghĩa. Thực tế phong trào công nhân trong 170 năm qua có nhiều thay đổi; Chủ nghĩa xã hội nảy sinh từ ước mơ, lý tưởng đã trở thành hiện thực; Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!

70 35 lượt tải Tải xuống
Chia sẻ Báo cáo tài liệu

Môn: Triết học Mác - Lenin (LLCT130105)

Trường: Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh

Thông tin:

28 trang 2 tuần trước

Tác giả:

Profile Lê Kim Dung
TRƯỜNG ĐẠ ỌC SƯ PHẠI H M KỸ THU T TP. HCMẬ
KHOA LÝ LU N CHÍNH TR Ậ Ị

MÔN H C: TRI T H C MÁC-LÊNIN Ọ Ế Ọ
TIỂ ẬU LU N
Vai tr c a tri t h c M c – Lênin trong đi sng x hi và ý nghĩa c ấn đềa v
nghiên c trong s nghi i mứu p đ i Vi t Nam hi n nay.
GVHD: TS.Nguyễn Thị Quyết
Nhóm thc hin: 8
SVTH:
1. Lê Minh Hoàng 23145101
2. Đặng Nguyễn Hoàng Duy 23145061
3. Nguyễn Ngô Bảo Sơn 23145189
4. Trần Bá Dương 23145073
5. Trần Nam Hùng 23145120
M lp hc: LLCT130105_15CLC
Thành phố Hồ Chí Minh, Tháng 1 năm 2 2023
M C L C Ụ Ụ
CHƯƠNG 1. VAI TRÒ CỦA TRI T H C VÀ TRI T H C MÁC LÊ NIN Ế Ọ Ế Ọ …1
1.1 Vai trò c a tri t h ủ ế ọc .................................................................................... 2
1.2 c v TriSơ lượ ề ết h c Mác-Lê Nin ọ ............................................................... 5
1.3 Vai trò th ế giới quan và phương pháp luận của Tri t h c Mác-Lênin 8 ế ọ ........
1.4 Vai trò c a Tri t h c Mác-ủ ế ọ Leenin đố nhiên và tư duy lý luậi với khoa học tự n
...................................................................................................................... 11
......................................................................................................................
CHƯƠNG 2. KHẲNG ĐỊNH SỨC SỐNG CỦA TRIẾT HỌC MÁC – LÊ NIN
TRONG B I C NH NGÀY NAY Ố Ả ................................................................ 13
CHƯƠNG 3. VAI TRÒ CỦA TRI T H C MÁC- LÊ NIN CẾ Ọ ỦA TRONG ĐỜI
S NG XÃ HỐ ỘI HI I ỆN ĐẠ ............................................................................ 14
3.1 Vai trò Tri t hế ọc Mác-Lê Nin c a trong th c ti i sủ ự ễn đờ ống ....................... 14
3.2 Vai trò c a Tri t h c Mác-Lê Nin trong s nghi i mủ ế ọ ự ệp đổ ới ở Việt Nam ... 16
3.3 S c n thi t ph i v n d ng sáng t o, b sung, phát tri n ch - Lê Nin ự ầ ế ả ậ ụ ạ ổ ể ủ nghĩa Mác
phù h p th c ti n Vi t Nam trong b i c n nay ợ ự ễ ệ ố ảnh hiệ ....................................... 18
3.4 Liên h s c n thi t c a Tri t h c Mác-Lê Nin trong quá trình phát tri n toàn ệ ự ầ ế ủ ế ọ ể
năng lực và nhân cách sinh viên Vi t Nam hi n nay ệ ệ ........................................ 20
Kết Lu n ậ ............................................................................................................ 24
1
M U Ở ĐẦ
Tri t h c Mác - Lênin là s l a ch n, k t tinh nh ng thành t u c a nhân loế ọ ự ự ọ ế ữ ự ủ ại
trên các lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa h c xã họ ội và nhân văn, khoa học nhân
văn, tư duy... Đồng thời, tri t hế ọc Mác - Lênin bảo v l i ích c a giai c p công ệ ợ ủ ấ
nhân và lực lượng lao động. là cơ sở tư tưở ng c ng chính tr xã h i chủa các đả ị ộ ủ
nghĩa. Thự phong trào công nhân trong 170 năm qua có nhiều thay đổc tế i; Chủ
nghĩa xã hội nảy sinh t ừ ước mơ, lý tưởng đã trở ực sau hơn 100 năm thành hiện th
tồn t i và trạ ải qua bao thăng trầm lịch s ; Khoa hử ọc công ngh ệ đã có những tiến bộ
vượt bậc, không th ể tưởng tượng được v.v.v.v. Nhưng chủ nghĩa Mác vẫ n tồn tại,
nó v n phát triẫ ển, nó v n là th ẫ ế giới quan và phương pháp luận khoa học của các
đả ộ ảng c ng s n và của hàng tri u triệ ệu công nhân, người lao động trên toàn th i. ế giớ
B i vì v n d ng, b sung và phát tri n là b n ch t cách m ng c h u, là yêu cở ậ ụ ổ ể ả ấ ạ ố ữ ầu
nội t i cạ ủa ch ủ nghĩa Mác, trong đó không thể không nh n s phát tri n cắc đế ự ể ủa
chủ nghĩa Mác trong lý luận và thực ti n c a Lênin. ễ ủ Ở Việt Nam, tri t h c Mác - ế ọ
Lênin là vũ khí lý luậ ảng tư tưởng đển, nền t Đảng Cộng sản Vi ng dệt Nam hướ ẫn
nhân dân xây d ng ch ự ủ nghĩa xã hộ ấn đềi.V bình diện th t c a tri t h c là mứ nhấ ủ ế ọ ột
nội dung quan tr ng c a tri t h c Mác - Lênin. Vi c h c sâu tri t h c Mác - Lênin ọ ủ ế ọ ệ ọ ế ọ
có ý nghĩa rất quan tr i v i vi c hình thành th i quan c a mọng đố ớ ệ ế giớ ủ ỗi cá nhân,
cũng như đối với nhiệm vụ xây dựng m t ý th c xã hộ ứ ội mới, t ừ đó góp phần vào sự
thành công c a quá trình. Xây d c phát triủ ựng nướ ển theo đường lối xã hội ch ủ
nghĩa. “dân giàu, nước mạnh, dân ch , công bủ ằng, văn minh”.
2
NỘI DUNG
Chương 1. Vai trò c a T t h c và Tri t h c Mác - Lênin ri
1.1. Vai trò c a Tri t h c ủ ế ọ
Là m t lo i tri thộ ạ ức đặc bi t c a nhân ệ ủ loại, tri t h c xu t hiế ọ ấ ện ở c ả phương Đông
và phương Tây gần như đồ 8 và 6 trướng thời (khoảng giữa thế kỷ c Công nguyên)
tại những trung tâm văn minh quan trọng nhất của nhân lo i cạ ổ i. Ý th c tri t hđạ ứ ế ọc
không n y sinh m t cách ng u nhiên mà có ngu n g c th c s t t n t i xã h i vả ộ ẫ ồ ố ự ự ừ ồ ạ ộ ới
trình độ văn minh, văn hóa và phát triể ất đị n khoa học nh nh. Mong muốn thỏa mãn
nhu c u nh n th c và th c ti n c o ra nh ng lý thuyầ ậ ứ ự ễ ủa mình, con người đã sáng tạ ữ ết
tổng quát và có hệ thống nh t ph n ánh thấ ả ế giới xung quanh và thế giới c a chính ủ
mình. Tri t h c là hình th c tri th c lý thuy t xu t hi n s m nh t trong l ch sế ọ ứ ứ ế ấ ệ ớ ấ ị ử tư
tưởng nhân lo ại.
Có u nh a v tri t h c, nhiề đị nghĩ ề ế ọ nhưng các định nghĩa thường bao g m ồ
những nội dung chính sau:
- Tri t h c là mế ọ ột hình a ý th c xã hthức củ ứ ội.
- i ng khám phá c a tri t h c là th Đố tượ ủ ế ọ ế giới (bao gồm thế giới bên trong và bên
ngoài c a ủ con người) trong hệ thống khép kín c a nó. ủ
– ọ Triết h c gi i thích m i s v t, hi ng, quá trình và m i quan h trên i ả ọ ự ậ ện tượ ố ệ thế giớ
nh nhằm m ra tì ững quy luật tổng quát t i nhấ ch phối, u a và quy t nh s v n điề hò ế đị ự ậ
độ ủ ớng c a thế gi i, con i ngườ và tư duy.
- Là m t ộ loại i tr thức đặc biệt, độ ớc lập v i khoa h c và khác bi t v i tôn giáo, tri ọ ệ ớ
thức triết h c là m t i ọ ộ loạ tri c có tính h ng, logic và trthứ ệ thố ừu tượng về thế giới,
bao g m nhồ ững nguyên lý n, nh c m t y u và m n c b n ccơ bả ững đặ điể thiế ế niề ti ơ ả ủa
m i u. ọ hiện hữ
– ọ Triết h c là c t i c a th ố lõ ủ ế giới quan.
Tri t h c mế ọ là ộ ứt hình th c ý th c xã h i ứ ộ đặc t, biệ được th n mể hiệ như ột hệ thống
những quan điểm lý luận tổng quát t v nhấ ề thế giới, về i và v con ngườ ề tư duy con
người trên i này. thế giớ
3
Với s ự ra đời c a triủ ết h c Mác - Lênin, tri t h c là h ọ ế ọ ệ thống quan điểm lý luận
tổng quát nh t vấ ề thế giới, vị trí c i trong thủa con ngườ ế giới này và là khoa h c v ọ ề
những quy lu t v ng, phát tri n t ng quát nh t c a t nhiên, xã hậ ận độ ể ổ ấ ủ ự ội và tư tưởng.
Tri t h c khác v i các ngành khoa h c khác ế ọ ớ ọ ở tính đặc thù c a h ủ ệ thống tri thức
khoa học và phương pháp nghiên cứu. Ki n th c khoa hế ứ ọc-triết h c r t t ng quát và ọ ấ ổ
dựa trên s ự trừu tượng sâu s c v ắ ề thế giới và b n ch t cu c sả ấ ộ ống con người. Phương
pháp nghiên c u c a tri t h c là nhìn th t t ng th trong m i quan h ứ ủ ế ọ ế giới như mộ ổ ể ố ệ
giữ ế ố ắa các y u tố và c g ng hình thành m t h ng các khái ni m v t ng thộ ệ thố ệ ề ổ ể đó.
Tri t h c là s n th ế ọ ự thể hiệ ế giới quan thông qua lý trí. Điều này chỉ có thể thực hiện
đư ọ ộ ọợc n u tri t hế ế c d a trên s tóm tự ự ắt toàn b lịch s khoa hử c và lịch sử tư tưởng
tri t h ế ọc.
Không ph i t t c tri t h u là khoa h c. Tuy nhiên, m i lý thuy t tri t hả ấ ả ế ọc đề ọ ọ ế ế ọc
đề ề ứu góp phần ít nhi u vào việc hình thành tri th c khoa học và triết học trong lịch
sử. Chúng là những “vòng khâu”, “mắt khâu” trong “vòng xoáy” bất tận của l ch s ị ử
tư tưở ại. Trình động triết học nhân lo khoa học của một lý luận triết học phụ thuộc
vào s phát tri n c ng nghiên c u, h c và hự ể ủa đối tượ ứ ệ thống tri thứ ệ thống phương
pháp nghiên cứu.
Tri t h cế ọc là cơ sở ủa thế giới quan: Thế giới quan là hệ thố ữ ưng nh ng t
tưởng, m chung c i (s trong mquan điể ủa con ngườ ống ột thời gian t , nhấ định thuộc
m t giai c p ộ ấ nhất ) v i, v vai trò, v trí cđịnh ề thế giớ ề ị ủa con người trong th i ế giớ
này. y, th i quan k t h p , h t ng t m nhìn v Như vậ ế giớ ế ợ vũ trụ ệ ư tưở và ầ ề cuộc s ng ố
của m t ộ con người cụ thể. V ới tư cách là n n t ng c a ề ả ủ thế giớ ọ đồi quan, triết h c ng
thời là n n t ng c a t m nhìn về ả ủ ầ ũ ụ tr , cơ ở s t ư tưởng và quan điể ngườm n co i. V i ớ
tư cách là cơ sở vũ trụ của học, tri t h c góp ph n tìm ra l i gi i cho h ế ọ ầ ờ ả ệ thống các
vấn đề về sự t n t i, v . m t o ra m t ồ ạ ề vũ trụ.. nhằ ạ ộ mô hình vũ trụ hợp lý và làm rõ vị
trí, vai trò của vũ trụ. Với tư cách là cơ sở tư tưởng, triết học giúp tìm ra i pháp giả
cho m t h ng c vộ ệ thố cá ấn đề xã hội, như các giai cấp trong xã h i... m ộ nhằ xác định
những lợi ích s ng còn và nh ng m c tiêu b t n, b t n m t s giai c p, xã ố ữ ụ ấ biế ấ biế mà ộ ố ấ
hội nhất định phải theo i và u không m t m i. m đuổ phấn đấ ệ ỏ Ha muốn tính clý ủa
tri t h c a p v i ế ọ hò nhậ ớ ham n quy n l c chính tr c a các giai c p, t l p muố ề ự ị ủ ấ ầng ớ để
4
tạo nên n s c mnguồ ứ ạ ầnh tinh th n và v t ch t giúp các giai c p, t l p trong xã ậ ấ ấ ầng ớ
hội nhận thức được sự ồ ạ ủ t n t i c a mình và thời đại chúng ta và giải quyết những
mâu thu n trong ẫ gi xãải quy t ế h i. . Chúng ta c sộ vươn lên làm chủ cuộ ống của
chính mình và đóng góp vào tiến trình lịch s nhân lo ử ại.
Với tư cách là n n tề ảng quan m cniệ ủa n i, trico ngườ ết h c góp ph n tìm ra l i giọ ầ ờ ải
cho c v cá ấn đề nhân sinh, s s - cái ch t, h nh phúc - u ự ống ế ạ đa khổ ỗ... của m i cá
nhân trong c s và ccuộ ống (vũ trụ ộng đồng xã hội)... Tri t h c p ng d n n ế ọ giú hướ ẫ co
người hành vi thông qua nh t v tính ững xung độ ề cách và h n v l i ích những ạ chế ề ợ
để trở thành m t i h c ộ con ngườ đíc thự trướ ữc nh ng trở i hàng ngày. ngạ
Tri t h cế ọc là cơ sở ủa phương pháp luận dân gian: Phương pháp luận dân gian
là m t lý thuy t tri t h c v n) ộ ế ế ọ ề những nguyên lý, quan điểm (phương pháp cơ bả
hướng d n hành vi c i trong ho ng th c ti n và nh n thẫ ủa con ngườ ạt độ ự ễ ậ ức. Phương
pháp dân gian v a là lý thuy t v cách th c xây d ng mừ ế ề ứ ự ột phương pháp, vừa là nghệ
thu t áp dậ ụng phương pháp đó trong những điều kiện năng động nhất định. Như vậy,
phương pháp luậ phương pháp chung trong hoạn dân gian kết hợp giữa lý luận về t
độ ậ ứ ậng nh n th c thế giới và lý lu n về phương pháp chung trong thực tiễn chuyển
hóa th ế giới.
Là cơ sở phương pháp luậ ạt độn phổ biến o ch ho ng nhận thức, tri t h c xây ế ọ
dựng những nguyên t c chung ắ hướng dẫn m i khám phá b n ch t ctâ trí con ngườ ả ấ ủa
các hi khác nhau trong i , t ó n ện tượng mô trường ừ đ nâng cao trình độ tư duy lý luậ
của con người.
Là cơ sở phương pháp luậ n ph n cho các hoổ biế ạt động th c ti n, tri t hự ễ ế ọc xây
dựng nh ng nguyên t c chung ch o các ho ng nh m c i thi n hi n th c cuữ ắ ỉ đạ ạt độ ằ ả ệ ệ ự ộc
sống vì l i ích cao c c a giai c p và xã h i nói riêng và thợ ả ủ ấ ộ ời đại vĩ đại c a nhân loủ ại
nói chung. Tri t h c không ch i thích th i mà còn giúp c i thi n nó. ế ọ ỉ giả ế giớ ả ệ
5
1.2. c v Tri t h c Mác - Lênin Sơ lượ ề ế ọ
Tri t h c Mác - Lênin là h c m duy v t bi n ch ng v t ế ọ ệ thống cá quan điể ậ ệ ứ ề ự
nhiên, xã hội và tư ới quan và phương pháp luậ tưởng: thế gi n khoa h c, cách m ng ọ ạ
của giai c p công nhân, công nhân và các l khác, n b xã h i trong ý ấ ực lượng tiế ộ ộ
thứ ảc và c i t o th ạ ế giới.
Tri t h c -Lênin m t tri t h c duy v t bi n chế ọ Mác là ộ ế ọ ậ ệ ứng theo nghĩa rộng nhất. Đó
là h c m duy v t bi n ch ng v t nhiên, xã h ệ thống cá quan điể ậ ệ ứ ề ự ội và tư tưởng; ó Đ
là s ng nh t hự thố ấ ữu cơ giữ nghĩa duy vậa chủ t biện chứng và ch ủ nghĩa duy vật
lịch s . Trong tri t h c -Lênin, ử ế ọ Mác chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng có mối
quan h hệ ữu cơ vớ ới tư cách là chủ nghĩa duy vậi nhau. V t, triết h c Mác - Lênin ọ
là hình th c phát tri n nh t c a ch ứ ể ấ ủ ủ nghĩa duy vật trong lịch s tri t h c: ử ế ọ chủ nghĩa
duy v t bi n ch ng.V mậ ệ ứ ới tư cách là ột phép bi n chệ ứng, tri t h c Mác - Lênin là ế ọ
hình th c n ng cao nh t trong l ch sứ biệ chứ ấ ị ử tri t h c: phép biế ọ ện ch ng duy v ứ ật.
Tri t h c Mác - Lênin tr thành th i quan và ế ọ ở ế giớ phương pháp luận khoa học của
lực lượng vật ch - xã hất ội năng động, cách m ng nh t i n cho thạ ấ đạ diệ ời đại hiện
nay là giai c p công nhân m n c ấ nhằ hiệ thự hóa và c i t o xã hả ạ ội. Đồng thời, triết
học Mác - Lênin n cò là thế giới quan, phương pháp luận của công nhân, những
người cách m ng và các lạ ực lượng xã hội tiến b trong ộ việc nâng o ý c và ca thứ
biế đổn i xã hội.
Trong th i n i, tri t hờ hiệ đạ ế ọc Mác - Lênin là m t trong nh ng thành tộ ữ ựu vĩ đại nhất
của tư tưởng triết h c nhân lo i và là hình th c phát tri n cao nh t c a các hình ọ ạ ứ ể ấ ủ
thức triết h c trong l ch s . Tri t h c Mác-Lênin m t lý thuy t v s phát triọ ị ử ế ọ là ộ ế ề ự ển
thế i phát tri n trong n n giớ ể ề văn minh nhân loại.
Là m t hình c ộ thứ tư tưởng triết học nhân loại phát tri n cao, ng nghiên cể đối tượ ứu
của tri t h c Mác - Lênin t t y u có s ế ọ ấ ế ự đồng nhấ ệt và khác bi t so v ng ới đối tượ
nghiên c u c a các h ứ ủ ệ thống tri t h c khác trong l ch s . ế ọ ị ử
Thự ễ ửc ti n lịch s cho y, m c dù m i h ng tri t hthấ ặ ỗ ệ thố ế ọc thường xác định đối
tượng nghiên c u c a riêng mình c hi n ch cứ ủ để thự ệ ức năng ủa mình (là hạt nhân lý
luận c a ủ thế giới quan và là cơ sở phương pháp luậ n tổng quát hơn) nhưng trước h t ế
m i h ỗ ệ thống tri t hế ọc đều ph i ả xem xét, giải quy t m i quan h ế ố ệ giữa c cá chủ thể. và
6
ý th c g ng v i m t quan m c c a a duy v t ho c a ứ tươn ứ ớ ộ điể ụ thể ủ chủ nghĩ ậ ặ chủ nghĩ
duy tâm. Trên cơ sở và chức năng này, m i h ọ ệ thống tri t h c trong l ch s u phế ọ ị ử đề ải
tập trung nghiên c u nh ng v chung nh t c a t nhiên, xã hứ ữ ấn đề ấ ủ ự ội và con người;
Xem xét m i quan h c i nói chung và i nói riêng vố ệ ủa con ngườ tư duy con ngườ ới
thế giới xung quanh từ những ha góc nhìn khác nhau về cuộc sống, tích c c ự y tiêu
cực.
Tri t h c c - Lênin c c ng h n , c c ng hi u lế ọ Má khắ phụ nhữ ạ chế khắ phụ nhữ ể ầm
của các hệ thống tri t h c khác và t m c tiêu nghiên c u là nghiên c u m i quan ế ọ đặ ụ ứ ứ ố
h ngệ giữa v t ch t và ý th c tậ ấ ứ ừ góc duy v t và độ ậ biện chứ , chứng minh và nghiên
cứu nh ng quy luữ ật t ng quát nh t c a v ng và phát tri làm rõ b n ổ ấ ủ ận độ ển. để ả chất
của nó. Xã h i và h ng. B ng ộ ệ tư tưở ằ việc giải quyết tri v n c a triệt để ấn đề cơ bả ủ ết
học dưới góc độ chủ nghĩa duy v t bi n ch ng, tri t hậ ệ ứ ế ọc Mác - Lênin ch ra nhỉ ững
quy lu t t ng quát nh t v vậ ổ ấ ề ận động và phát tri n c a th ể ủ ế giớ ải c v t nhiên l n l ề ự ẫ ịch
sử xã h i, ng th i, tri t h c Mác - Lênin gi i quy n m i quan ộ tư tưởng. Đồ ờ ế ọ ả ết đúng đắ ố
hệ giữa phép bi n ch ng khách quan và phép bi n ch ng chệ ứ ệ ứ ủ quan.Thế giới khách
quan cũng như quá trình nh n thậ ức, tư duy của n co người đều tuân theo các quy luật
bi giệ ứ ậ ệ ứn ch ng. Các quy lu t bi n ch ng của thế ới có tính khách quan v n i dung ề ộ
nhưng chủ quan về hình thức. Phép biện chứng chủ quan là sự phản h cán ủa phép
biệ ứn ch ng khách quan.
Tri t h c -Lênin c c ng h n ch lế ọ Mác khắ phụ nhữ ạ ế ịch s cử ủa các h ng triệ thố ết
học khác và xác đị đối tượnh rằng ng nghiên c u c a nó không bao g m c ứ ủ chỉ ồ cá
quy lu t chung c a t nhiên nói chung mà còn bao g m c y ậ ủ ự ồ cá qu luật tự nhiên i nó
chung. ng quy lu t phNhữ ậ ổ ủ quát c a t ự nhiên đã và đang được nhân a - t c là hó ứ
những quy lu t ph quát c a l ch s xã hậ ổ ủ ị ử ội. Vì v y, ng cậ đối tượ ủ ọa triết h c -Mác
Lênin n bao m ng vcò hà nhữ ấn đề nhân văn. Triết học Mác - Lênin phát h t con sin ừ
ngườ ừ ự ễi, t th c ti n và ra nh ng quy lu t v ng, phát tri n c a xã h chỉ ữ ậ ận độ ể ủ ội và tư
tưởng con ngườ ục đích củi. M a tri t h c Mác - Lênin là nâng cao hi u qu cế ọ ệ ả ủa quá
trình nh n th c và hoậ ứ ạt động thực ti n ph c v l i ích c a ễ ụ ụ ợ ủ con người.
Trong tri t h c Mác - Lênin, ế ọ chủ thể tri t h c và ế ọ chủ ụ thể các khoa h c cọ thể được
phân bi t rõ ràng.Các ngành khoa h c cệ ọ ụ thể nghiên c u c quy luứ cá ật trong các lĩnh
7
vực tách biệt với tự nhiên, xã h i ho t h c ộ ặc tư duy. Triế ọ xem xét ng quy lu t nhữ ậ
tổng quát nhất nh ả hưởng n đế ba lĩnh vực trên.
Tri t h c Mác-Lênin có liên quan t ch v i m t s ngành khoa h c. Các ế ọ chặ ẽ ớ ộ ố ọ
ngành khoa h c c cung c p dọ ụ thể ấ ữ liệu, nêu ra các v khoa h c m i và là tiấn đề ọ ớ ền
đề, cơ sở ất đị cho sự phát triển triết học. Mặc dù một số ngành khoa học nh nh có
m c tiêu và chụ ức năng riêng nhưng tất c ả chúng đều ph i d a trên m t th i quan ả ự ộ ế giớ
và phương pháp luận triết học cụ thể. Mối quan hệ giữa c quy lucá ật triết học với
các quy lu t khoa h c c là mậ ọ ụ thể ố ữi quan hệ gi a cái chung và cái riêng. S k t hự ế ợp
giữa hai lo i hình khoa h c và tri th c trên là t t y u.B t c khoa h c c ạ ọ ứ ấ ế ấ ứ ọ ụ thể nào, dù
có ý th c hay t ứ ự phát, đều ph i d a trên mả ự ột n n t ng tri t hề ả ế ọc cụ thể. Tri t h c Mác ế ọ
- Lênin là s khái quát hóa cao các k t qu c a m t ngành khoa h c c , mô t ự ế ả ủ ộ ọ ụ thể ả
những quy lu t t ng quát nh t c a t nhiên, xã hậ ổ ấ ủ ự ội và tư tưởng; Vì v y, nó tr thành ậ ở
nền t ng cả ủa th ế giới quan và phương pháp luận của một số ngành khoa học.
8
1.3. Vai trò th ế giới quan và phương pháp luận của Tri t h c Mác - Lêninế ọ
Triết học nói chung và triết học Mác Lênin nói riêng đặt ra và giải quyết -
nhiều vấn đề của đời sống xã hội như: tổng hợp, đánh giá tri thức nhân loại; phê
phán, xác định giá trị và tìm kiếm chân lý; phát triển tư duy lý luận; xác định vai
trò của con người trong các mối quan hệ của họ. với thế giới bên ngoài; Xác định
mục tiêu, phương hướng hoạt động của con người v.v. Trong số những vấn đề
trên, trước hết phải đề cập đến những đặc điểm và những vấn đề tất yếu của triết
học Mác Lênin, đó là vấn đề thế giới quan và vấn đề phương pháp luận phổ biến -
nhất.
Th i quan là t ế giớ ổng thể những quan điểm, quan ni m cệ ủa con người về thế
giới, v bề ản thân con người, v m i quan h ề ố ệ giữa con người v i th ớ ế giới xung quanh,
nhằm tr l i nh ng câu h i v mả ờ ữ ỏ ề ục đích, ý nghĩa cuộc sống con người. Th ế giới quan
nảy sinh trong quá trình con người sống, cải tạo thế giới và phát triển ý thức. Mặt
khác, ho ng th c ti n và ý th c c i ph ng m t cách ạt độ ự ễ ứ ủa con ngườ ải được định hướ ộ
có ý th c. Th ứ ế giới quan ra đời nhằm đáp ứng yêu cầu tương tự. Tuy nhiên, có nhiều
loại thế giới quan và m i lo i th n ho ng c a con ỗ ạ ế giới quan đều ảnh hưởng đế ạt độ ủ
ngư ọờ ữi ở nh ng m khác nhau.Thức độ ế giới quan khoa h c phản ánh đúng quy luật
vận động và phát triển của hiện thực khách quan, phản ánh chính xác mối quan hệ
gi gi giữa con người với thế ới, v trí c i trong thị ủa con ngườ ế ới, giúp con người xác
định đúng mục đích, mục đích và phương hướng hành độ đó con người điềng, từ u
chỉnh hoạt động của mình phù h p v i các quy lu t khách quan, t ợ ớ ậ ừ đó đạt được hiệu
quả cao trong ho ng c i quan khoa hạt độ ủa con người. Nhưng thế giớ ọc không nảy
sinh m t cách t hình thành th i quan khoa h c, ph lý luộ ự phát. Để ế giớ ọ ải có cơ sở ận
khoa h c t ng h c ki c khoa h c và t ng h p kinh nghi m l ch s nhân ọ ổ ợp đượ ến thứ ọ ổ ợ ệ ị ử
loại. Lý thuy t này ch có th là m t h ế ỉ ể ộ ệ thống tri t h c khoa h c. Tri t h c khoa hế ọ ọ ế ọ ọc
là c t lõi lý thuy t c a th i quan khoa h ố ế ủ ế giớ ọc.
Trong l ch s phát tri n tri t h c có r t nhi u h ị ử ể ế ọ ấ ề ệ thống tri t h c khác nhau. Theo ế ọ
cách gi i quy t v v m i quan h n t i, i ta chia các lý ả ế ấn đề ề ố ệ giữa tư duy và tồ ạ ngườ
thuy t tri t h c thành ế ế ọ các trường phái khác nhau tri t h c duy tâm, tri t h c duy như ế ọ ế ọ
vật, tri t hế ọc nh nguyên, h c thuy t b t tri, tri t h c b t kh tri, v.v.. Tri t h c ị ọ ế ấ khả ế ọ ấ ả ế ọ
Mác-Lênin là cao nh t và hình c h p lý nh t c a tri t h c duy v t. Nhấ thứ ợ ấ ủ ế ọ ậ ững đặc
điểm c a tri t h c Mác-Lênin ủ ế ọ như đã trình bày ở phần c trướ phản ánh tính khoa học
9
và nhân văn của triết h c Mác-Lênin.V i nh n nh ọ ớ ững nhậ đị trên, chúng ta có cơ sở
cho nhậ địn nh: “Trong thời đại ngày nay, tri t h c Mác ế ọ – Lênin thự ực s đóng vai trò
là h t nhân lý lu n c a th i quan khoa h c m . tri t h c có c d , tri t ạ ậ ủ ế giớ ọ nă 1” ế ọ tá ụng ế
học Lênin được áp dụng vào mọi m t c i s ng xã hặ ủa đờ ố ội.
Tri t h c ế ọ Mác-Lênin không chỉ là c t ố lõi lý lu n c a th ậ ủ ế giới quan khoa h c mà ọ
còn là phương pháp luận tổng quát nhất c a ủ tri thức khoa h c. và c ọ cá hoạt động thực
tiễn. Phương pháp luậ phương pháp, hệ ống các quan điển là lý thuyết về các th m,
nguyên t c xu t phát t h ắ ấ ừ ệ thống lý thuy t ế nhằm hướng d n ẫ con người xây d ng, lự ựa
chọn và áp d p trong ho ng nhụng các phương pháp phù hợ ạt độ ận th c và th c ti n. ứ ự ễ
Phương pháp luậ ệc xác đị phương pháp cụn c xá định vi nh các thể phù hợp, từ đó
ảnh hưởng đế ạt độ ủa con ngườn kết quả ho ng c i. Thực t chúng ta th y r ng mế ấ ằ ục
tiêu, phương hướ xác định đúng nhưng nế không đúngng có thể u cách m là thì vẫn
không đạt đượ phương pháp luậc kết quả mong muốn.Vì vậy, phải có một n khoa
học, t c là ph i có mứ ả ột hệ thống các nguyên lý d n ẫ xuất ph n ánh y ả đầ đủ các quy
luậ ự ắt v ng cận độ ủa s vật và ho ng c c nguyên tạt độ ủa con người. Nhưng cá c không
thể được thi p m t cách tùy ti n theo mong n thu n túy ch quan c a con ết lậ ộ ệ muố ầ ủ ủ
ngư ốờ ấ ừ ội mà phải xu t phát t m t hệ th ng nh cân ắ ệc. N u hế thố ếng lý thuy t không
phản ánh chính xác hiện th c khách quan, ch ng h n ự ẳ ạ như h ệ thống tri t h c duy tâm, ế ọ
thì những nguyên tắc phương pháp luận rút ra t nó không ph i là ừ ả những nguyên t c ắ
đầy đủ. Vì v tính ậy, đúng đắn c a h ủ ệ thống lý thuy t là m t trong nh ng y u t ế ộ ữ ế ố đảm
bảo tính n c a c nguyên t n. Tri t h c Mác - Lênin, đúng đắ ủ cá ắc phương pháp luậ ế ọ
trong đó có phép biện chứng duy vật, là hệ thống lý luận khoa học phản ánh chính
xác những quy lu t khách quan vậ ận động, phát tri n c a t nhiên, xã hể ủ ự ội và tư tưởng
con ngườ ết địi.Tính khoa học y là ynà ếu tố quy nh bảo đảm cho việc h thành c hìn cá
nguyên t n khoa h B ng c a ra n khoa ắc phương pháp luậ ọc. ằ việ đư phương pháp luậ
học làm cơ sở xác định các phương pháp cụ thể, tri t hế ọc Mác - Lênin thể hiện vai
trò của mình trong đời s ng xã hố ội. Tuy nhiên, chúng ta không nên tin rằng tri t hế ọc
có th i quy t m i v n ể giả ế ọ ấ đề và là y u t ế ố hoàn toàn quyết định trong việc hình thành
các nguyên tắc phương pháp luận khoa học.
10
Tri t h c Mác-Lênin th n s ng nh t gi a ch t và phép ế ọ ể hiệ ự thố ấ ữ ủ nghĩa duy vậ
bi hiện ch ng. M m, nh n th c cứ ọi quan điể ậ ứ ủa tri t h c Mác - u thế ọ Lênin đề ể ện s ự
thống nh t gi m duy v t và bi n chấ ữa quan điể ậ ệ ứng. Do đó, triết học Mác-Lênin vừa
là th i quan, v n khoa h c. ế giớ ừa là phương pháp luậ ọ
1.4. Vai trò c a tri t h c Mác - Lênin ủ ế ọ đối v i khoa h c t ớ ọ ự nhiên và đố ới tư i v
duy lý lu n ậ
Tri t h c Mác - Lênin n p thu nh ng y u t h lý t các ế ọ ảy sinh trên cơ sở tiế ữ ế ố ợp ừ
dòng y tri t h c a l ch s và khái quát hóa ng thành t u c a khoa h c t chả ế ọc ủ ị ử nhữ ự ủ ọ ự
11
nhiên hiện đại. M t khác, tri t hặ ế ọc Mác Lênin có vai trò r- ất quan trọng trong s phát ự
triển c a khoa h c t nhiên hi i. Vai trò này ủ ọ ự ện đạ được thể hiện ở chỗ: Tri t h c Mác ế ọ
- Lênin t ng h p toàn b tri th c nhân lo u c a khoa h c t ổ ợ ộ ứ ại, trong đó có thành tự ủ ọ ự
nhiên hi m xây d n khoa h c, khám ện đại, nhằ ựng thế giới quan và phương pháp luậ ọ
phá quy lu t v s phát tri n c tri c nói chung và tri các ậ ận động và ự ể ủa thứ thức Tự
nhiên khoa h c nói c bi tri t h c Mác - Lênin xây d ng . ọ chung đặ ệt. Trên cơ sở đó, ế ọ ự
thế giới quan và phương pháp luận khoa học giúp các khoa học tự nhiên xác định
đư ủợc vị trí ng ho ng n c, phương hướ ạt độ đúng đắ a mình, giải phóng khoa hcác ọc
tự nhiên khỏi những h n ạ chế của một thế giới quan và phương pháp duy tâm, siêu
hình, i quan tuyên b sai l nguyên t c tri t h c l i. h thế giớ . những ố ầm về các ắ ế ọ ỗi thờ ệ
thố ếng ti n sĩ. Trong tác m n c a t nhiên vai phẩ Biệ chứng ủ ự , Ph. Ăngghen đã bảo vệ
trò c a tri t h c nói chung và tri t h c duy v t bi n ch i v ủ ế ọ ế ọ ậ ệ ứng nói riêng đố ới các
ngành khoa h c t nhiên. ọ ự Vượt qua cuộc kh ng ho ng v ủ ả ề thế giới quan c a khoa hủ ọc
tự nhiên đầu thế kỷ 20 là bằng chứng th c n n rõ vai trò c a tri t h c Mác ự tiễ thể hiệ ủ ế ọ
- Lênin đối v i s phát tri n c a khoa h c t nhiên hi B I ớ ự ể ủ ọ ự ện đại. Ở VÌ. Lênin đã phân
tích s phát tri n c a khoa h c t ự ể ủ ọ ự nhiên đầu th k 20 và ế ỷ chỉ ra nguyên nhân d n ẫ đến
sự khủng ho ng vả ề thế giới quan c a khoa h c t nhiên ủ ọ ự lúc b y ấ giờ: thứ nhất là sự
ph nhủ ậ ự ữ ự ậ ớ ứ ủn s tồn tại khách quan của nh ng s v t xa lạ v i tình cảm và ý th c c a
con người. ; hai, không hi u phép bi n ch - duy v t, không phân biThứ ể ệ ứng Mác ậ ệt
đư ủợc b n i c a quá trình n th c v i tính n ch ng cả chất tương đố ủ nhậ ứ ớ biệ ứ a quá trình
nhận th c. T ứ ừ đó, VI. Lênin ã nêu: ng nhà khoa h c t nhiên không đ “Nhữ ọ ự tuân theo
thế giới quan duy v t bi n ch m ậ ệ ứng nă ch chắc ắn s ẽ rơi vào một quan điểm duy tâm,
bị ngăn cản nghiên c u t nhiên, c n ứ ự ả trở s phát tri n cự ể ủa khoa h c t . a ọ ự nhiên” kho
học y Để thúc đẩ điều này, các nhà khoa h c t nhiên ph i hành ng t nguy n t ọ ự ả độ ự ệ ừ
quan điểm của chủ nghĩa duy vật bi n ch . ệ ứng
12
Tri t h c ế ọ Mác-Lênin đóng vai trò quan trọng không ch trong khoa h c t nhiên ỉ ọ ự
mà còn trong s phát tri ng c y ự ển tư duy lý luận. Tư duy là quá trình vận độ ủa tư du
ph niản ánh hi n th c khách quan b h s d ng các bi ng, khái ệ ự ằng các ử ụ ểu tượ ệm và
phạm trù tr i có nhi u c p ừu tượng. Tư duy của con ngườ ề ấ độ khác nhau: có tư duy
trả ả ếi nghi thuyệm, tư duy lý ết, ctư duy m xúc, trí, thuytư duy lý v.v. Tư duy lý t là
m t hình thộ ức tư duy có tính hệ thống và t ng i nghiổ quát hơn tư duy trả ệm.Tư duy
lý thuy t không ph i là ã s n c con i thuy t ế ả thứ đ có ẵ ở đâu đó trướ ngườ mà tư duy lý ế
nảy sinh trong quá trình ho ng th c ti n và nh n c cạt độ ự ễ ậ thứ ủa n co người.
Như vậ ọc, đặy không nghiên cứu lịch sử triết h c biệt không nghiên cứu triết
học Mác - Lênin, trong đó có “phép biện chứng là một hình th ng ức tư duy quan trọ
nhất đố ện đại với khoa học tự nhiên hi i” s không th hoàn thiẽ ể ện được năng lực tư
duy c i, hay có th nói là không th h n. Mà ủa con ngườ ể ể ỉnh thành được tư duy lý luậ
tư duy lý luậ trí đặ ọng trong đờ ội, như Ăngghen n lại có vị c biệt quan tr i sống xã h
nói: “Một dân t c muộ ốn đứng vững trên đỉnh cao củ ọa khoa h c thì không th không ể
có tư duy lý luận”.
Tóm l i, tri t h c Mác - Lênin cung c p m t ạ ế ọ ấ ộ thế giới quan và phương pháp luận
khoa h c cho i c khoa h c và là ti lý lu n c b n cho s phát triọ tr thứ ọ ền đề ậ ơ ả ự ển tư duy
lý luận.
Chương 2. ẳng địKh nh s c s ng cứ a Tri t h c Mác - Lênin trong b i c ảnh
ngày nay
13
Kể t khi ra ừ đờ ọi, triết h c -Lênin Mác đã o ké dài hơn 170 năm. Đ ềã có nhi u
thay i trong đổ thực t ; Khoa h c công ngh có nhế ọ ệ ững bước tiến vượt bậc; Phong
trào công nhân tr nên r ng và có nh chuy n n to l ở ất đa dạ ững ể biế ớn; Chủ nghĩa tư
bản v i nhớ ững s thích nghi m i v n t n tự ớ ẫ ồ ại g ng thách c và ng nhưn nhữ thứ khủ
hoảng v n có trong n n n u. Mố đó vẫ cò ẩ giấ ặ ếc dù các th l ch dùng nhi u th ực thù đị ề ủ
đoạn á để ph hoại, bôi nhọ, xuyên t c, th m chí ph n ạ ậ ủ nhậ nhưng tư tưởng , triMác ết
học Mác - Lênin v n phát tri n, vẫ ể ẫn tràn đầy sức sống, vẫn là th i quan, ế giớ
phương pháp luận khoa học của hàng triệu người trên trái đất. Nhiều giá trị của ch ủ
nghĩa Mác - Lênin có s c s ng tứ ống trườ ồ ến và ti p tục tỏa sáng v i ch ớ ủ nghĩa nhân
văn vì nhân dân, với phương pháp biện chứng duy vật, quan ni m duy v t v l ch ệ ậ ề ị
sử, học thuy t v giá tr lý n v hình thái kinh t - xã h lý n v ế ề ị thặng dư, luậ ề ế ội, luậ ề
thế i. -S m nh l ch s r ng l n cgiớ ứ ệ ị ử ộ ớ ủa giai cấp công nhân, lý n v luậ ề chủ nghĩa xã
hội, v.v.
Trên tinh th n khoa h c và khách quan, chúng ta ph t mình vào b i c nh ầ ọ ải đặ ố ả
lịch s c ử ụ thể c a thủ ời đại Mác để ận và đánh giá đúng đắ nhìn nh n những l p luậ ận
của h c thuy t Mác. Nhi m vọ ế ệ ụ ủ n nay chiệ a chúng ta là phù h p v i t m nhìn ợ ớ ầ
chiến lược, tư duy và lòng dũng cảm của V.I. h c. Lênin và Ch t ch H Chí Minh ọ ủ ị ồ
thông qua vi c v n d ng sáng t o ch ệ ậ ụ ạ ủ nghĩa Mác vào những điều kiện cụ thể làm
cơ sở bổ sung, hoàn thi n ch ệ ủ nghĩa Mác. Sứ mệnh của chúng ta là ti p t c truyế ụ ền
bá lý lu n Mác trên tinh th n lý thuy t phát tri n, lý thuy t c i th ậ ầ ế ể ế ải cách và thay đổ ế
giới, lý luận giải phóng con người, để tư duy và định hình con đườ ng phát tri n. S ể ự
phát tri n c a chúng tôi thích ng v i b i c u ki n mể ủ ứ ớ ố ảnh và điề ệ ới. Điều mà chúng ta
phải tránh b m i giá là s ằng ọ ự đánh giá giáo điều và chung chung về lý thuy t cế ủa
chủ nghĩa Mác; Đặ ục đấu tranh kiên địc biệt, tiếp t nh trên n n t ng cề ảng tư tưở ủa
chủ nghĩa Mác - Lênin, bác bỏ những quan điểm sai lầm, xuyên t c c a ch ạ ủ ủ nghĩa
Mác - Lênin; Chúng tôi tin tưởng chắc ch n vào vi c xây d ng thành công ch ắ ệ ự ủ
nghĩa xã hội.
Chương 3. Vai tr ca tri t h c Mác- Lê Nin trong đi s ng xã h i hi n đại
3.1. Vai trò Tri t h c Mác - Lênin c a trong th c ti i s ế ọ ủ ự ễn đờ ống
14
Như đã đề cập, thế ẽ giới ã và sđ p ttiế ục trải a qu những thay i to l n và nhanh đổ ớ
chóng, trong đó lĩnh vực xã hội luôn có những diễn bi n ph c t p. Quá trình ế ứ ạ này
đặ ữ ỏt ra nh ng u hcâ i cấp bách c tri t h c ph t a chúng l i chúng. buộ ế ọ ải vượ qu để trả ờ
M t khác, nó n t o ti n , u ki tri t h c phát y vai trò c a mình. ặ cò ạ ề đề điề ện để ế ọ hu ủ
Trong xã h i hi i, vai trò c a tri t h c th ộ ện đạ ủ ế ọc Mác đượ ể hiện ở những điểm chính
sau:
1. Nh n th c v c cách mậ ứ ề cuộ ạng khoa học và công ngh i và nh ng ệ hiện đạ ữ
thành t u c a nó; Khám phá b n chự ủ ả ất th c s c a cu c cách m ng này, xem xét ự ự ủ ộ ạ
quy lu t phát triậ ển c a nó và d ủ ự đoán tương lai của nó. Trên cơ sở đó khái quát hóa
lý luận, b sung và phát tri n h ổ ể ệ thống phạm trù, khái ni m, nguyên lý, quy luệ ật
của phép bi n ch ng duy v ệ ứ ật.
2. n c quá trình toàn c u hóa (nguyên nhân, b n ch t, quy lu t, mâu Nhậ thứ ầ ả ấ ậ
thu n, xu ẫ hướng). m t cách hi u qu ng c..) nhằ đánh giá mộ ệ ả tác độ ủa nó đố ới đời v i
sống con người và m c khác c i s ng xã họi lĩnh vự ủa đờ ố ội, đồng thời bổ sung
những yếu t c n thi t cho ch t l ch s . ố ầ ế ủ nghĩa duy vậ ị ử
3. Nh n th c v ậ ứ ề chủ nghĩa tư bả ện đại, đặ nghĩa tư bản hi c biệt là chủ n toàn
cầu hóa (b n ch t, quy lu t, kh ả ấ ậ ả năng thích ứ năng thích ứng và khả ng, những mâu
thu ng vẫn, xu hướ ận động, khủng hoảng và các quá trình n ng bác b biệ chứ ỏ ủng h ộ
chủ nghĩa xã hội của chúng).
4. Nh n t c kh ng ho ng c a ch ậ biế cuộ ủ ả ủ ủ nghĩa xã hội hi n th c (thành công và ệ ự
hạn ch , nguyên nhân kh ng ho l i, i pháp thoát kh ng ho ng). Kiế ủ ảng, đường ố giả ủ ả ến
thức về các phong trào c ng s n và công nhân qu c t t ng cách mộ ả ố ế, “ba ầ ạng” trên
thế i và d báo v các phong trào cách m này. ng b n s tìm hi u giớ ự ề ạng Đồ thời, ạ ẽ ể
thêm v quá trình cề ải cách, đổi mới của chủ nghĩa ư ả ớ t b n. Giao tiếp v i
hiệ ộp h i ở quốc a gi và đưa ra dự đoán về tương lai củ a các quốc a này. gi
5.Phân tích m t lo t u h i tri t h ộ ạ câ ỏ ế ọc như:
- Những câu h i tri t hỏ ế ọc trước đây đúng nhưng hiện nay do th c ti n có nhiự ễ ều
thay đổi nên cần phải bổ sung, phát tri ng v tri t hển. Năm – Nhữ ấn đề ế ọc kinh điển
của ch ủ nghĩa chưa ợ Mác-Lênin đư c i quy t ho c không có nh u kigiả ế ặ ững điề ện
tiên quy t ph c tế ứ ạp để giải quy t chúng. ế – Những v cấn đề ấp bách hi n nay. ệ
15
6. Phân tích các xu hướ ọc phương Tây hiện đạ ấn đềng triết h i và các v lý luận,
thự ễc ti n của đờ ống đương đại; Đấi s u tranh chống mọi ý ki n ù ch, bế th đị ả ệo v b n ả
chất khoa học và cách m ng c a tri t h c Mác, góp phạ ủ ế ọ ần thúc đẩy sự phát triển của
khoa h c và th c ti n.ọ ự ễ
3.2 Vai trò c a tri t h c Mác - Lênin trong s nghi i m t Nam . ủ ế ọ ự ệp đổ ới ở Việ
Những năm 80 của thế kỷ 20, tình hình th i và t Nam có nh ng biế giớ ở Việ ữ ến
đổ ệi l c biớn, đặ t là c ng ho ng tr m tr ng c a cuộ khủ ả ầ ọ ủ chủ nghĩ ộ ệ ựa xã h i hi n th c và
cuộc ng ho ng kinh t - xã h i ckhủ ả ế ộ ủa đất nướ ảnh đó, Đạc. Trong bối c i hội VI
16
(1986) vẫn kiên đị nghĩa Mác nh chủ - Lênin, v i tinh th n nhìn th ng vào s ớ ầ ẳ ự thật,
thể n ràng và v ch ng lhiệ rõ ạ ra đườ ối cải h toàn di n trong ó c bicác ệ nước, đ đặ ệt
nhấn m i mạnh Đổ ới trong tư duy là t. đặ Thứ nhất, y u chủ ế là tư duy kinh tế. Năm
1991, Đại hội VII củ đa ng Đả ã thông qua Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời
kỳ lên a xã h i và quá độ chủ nghĩ ộ nêu ng l y ch rõ: “Đả ấ ủ nghĩa Mác Lênin và tư -
tưởng H Chí Minh làm c s ồ ơ ở tư tưởng và kim ch nam cho hành ng c a ỉ độ ủ mình”.
Nguyên t c t p trung dân ch là nguyên t c t b ắ ậ ủ ắ ổ chức cơ ản.
Trên cơ sở “nền tảng và đường lối tư tưởng” này, Đảng ta đã giải quyết thắng
lợi m t s vộ ố ấn đề lý luận và thực tiễn do s nghi i mự ệp đổ ới đặ ấn đềt ra. Những v
về chủ a xã hnghĩ ội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ngày càng n trở nê rõ
ràng. Nhi u về ấn đề lý luận, thực tiễn mới ngày càng c c đượ cá đạ ậi hội nhìn nh n
đúng đắn và vận d ng sáng t o vào ụ ạ quá trình i mđổ ới, t ó t ừ đ đạ được nh ng thành ữ
công quan tr ng, tọ ạo “xương sống” lý luậ ới. Đó là cácn o ch đổi m chủ đề: kinh t ế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; chủ động hội nh p qu c t và gi v ng ậ ố ế ữ ữ
độ ậ ự ủ ực l p, t ch ; xây d ng nhà nước h p n xã h i ; c ợ hiế ộ chủ nghĩa thự hiện công
nghi p hóa, n i hóa; xây d ng và b o v T ệ hiệ đạ ự ả ệ ổ quốc xã h i a ộ chủ nghĩ trong điều
kiệ ớn m i; phát huy s c m c a ứ ạnh ủ khối đại đoàn kết toàn dân tộc; Xây dựng
Fiesta đáp ng c s m .. Nh ứ đượ ứ ệnh ờ đó, sự ệp đổ ới đất nướ nghi i m c của nhân dân
ta ã đ đạt được nh ng thành công i và s trong 25 m qua. ữ “vĩ đạ có ý nghĩa lịch ử” nă
Những thành tựu “to lớn, có ý nghĩa lịch sử” ấy, được mọi người dân Vi t Nam ệ
cảm nh ng thận rõ ràng, hưở ụ thật s trong cu c s c cự ộ ống hàng ngày, đượ ả thế giới
ngưỡng m và lộ ạc quan tin tưởng: Vi t Nam s ệ ẽ trở thành “một quốc gia cường thịnh”
trong tương lai. Những “ngưỡ ộ” và “ấn tượ ắc” đó củ ới đống m ng sâu s a thế gi i với
Việt nam đã nói lên một cách rõ ràng kh ả năng lãnh đạo kinh tế, xây dựng đất nước
của Đả ột Đảng ta, m ng Mác - Lênin chân chính.
Những thành t u c a nhân ự ủ dân ta trong công cu i mộc đổ ới đất nước 30 năm
qua là do s nghiự ệp đổ ới đượi m c chủ nghĩa c - Lênin d n d t và soi sáng; Có Má ẫ ắ
được điề đu ó là do Đảng ta luôn trung thành và v n d ng sáng t o ch - ậ ụ ạ ủ nghĩa Mác
Lênin o c ti n cách m ng. M t i h c quan và thự ễ ạ ộ bà ọ trọ ợng đư c rút ra t i hừ Đạ ội
Đả ầng l n : mthứ 12 “Trong ọi hoàn cảnh, mọi tình , hu ngố phải kiên trì thực hi n ệ
17
chủ , mtrương ục tiêu đổ ới, kiên địi m nh vận dụng tính sáng t o, ch - ạ ủ nghĩa Mác
Lênin, ng Htư tưở ồ Chí . , phát tri n Minh” ể hơn nữa” và kiên t theo i mquyế đuổ ục
tiêu độc lập dân tộc và a xã h chủ nghĩ ội.”
Khẳng định nh ữ ệng kinh nghi n hiệm nêu trên trong giai đoạ n nay là v có ấn đề
ý nghĩa lý luận và thực tiễn c p bách, không góp ph n c ng c m tin vào chấ chỉ ầ ủ ố niề ủ
nghĩa Mác - Lênin và con đường đi lên chủ nghĩa xã h i mà còn tr c ti p ộ ự ế ngăn chặn
m n c a các th l ch. xuyên t c và á i a ọi âm mưu, thủ đoạ ủ ế ực thù đị ạ ph hoạ chủ nghĩ
Mác. - Chủ nghĩa Lênin. Ý nghĩa của ch ủ nghĩa Mác - Lênin đối v i xã h i Vi t Nam ớ ộ ệ
được quy t nh b i u cế đị ở nh ầu phát tri n c a s nghi i m i và phong trào trong ể ủ ự ệp đổ ớ
lịch s cách m t Nam; c yêu c u tranh giai c p và u tranh dân tử ạng Việ trướ ầu đấ ấ đấ ộc
trong th i ế giớ ngày nay. Vai trò s“cơ ở tư tưởng và nguyên t c o c a ch ắ chỉ đạ ” ủ ủ
nghĩa Mác - Lênin trong công cuộc đổi mới đất nước của nhân dân ta là khách quan,
cố h u ữ chứ không phải là điều ý gán chúng ta “cố cho h i l t c a mố ộ” như bịa đặ ủ ột
số người. Vai trò này không th ể hiện bằng l i ờ nói hay hoa m ỹ mà được thể n m t hiệ ộ
các cáh ng trong cu c s ng thông qua sinh độ ộ ố c hoạt động thi t ế thực của dân tộc và
Đả ộ ảng C ng s n Vi t Nam. ệ
18
3.3. S c n thi t ph i v n d ng sáng t o, b sung, phát tri n ch ự ầ ế ả ậ ụ ạ ổ ể ủ nghĩa Mác
- Lênin phù h p th c ti n Vi t Nam trong b i c nh hi n nay ợ ự ễ ệ ố ả ệ
C.M là mác ột thiên tài nhưng ông vẫn b nh hình b u ki n l ch s cị đị ởi điề ệ ị ử ủa
thời đại mình. Chúng ta không th yêu c C.M suy ng m cho th h ể ầu ác ẫ ế ệ tương lai
về những câu hỏi chưa được đặt ra vào thời c thành l p của ông. Đó là sự ậ ủa
C.Mác còn là m t quá trình phát tri n t tinh th n dân ch cách mộ ể ừ ầ ủ ạng đến thái độ
cộng s n; t mả ừ ột th i quan thu n túy tinh th n m t th i quan duy vế giớ ầ ần đế ộ ế giớ ật
biệ ứn ch ng. M i nguyên t c lý lu n c a C c ông không ng ng b ọ ắ ậ ủ .Mác đều đượ ừ ổ
sung, phát tri n, t ng k t th c ti n c a phong trào công nhân và khái quát hóa ể ổ ế ự ễ ủ
những thành t u khoa h c hiự ọ ện đại. Sau này, V.I.Căn cứ vào điề u kiện thực tiễn cụ
thể c a th sung và phát triủ ời đại, Lênin đã bổ ển lý luận c Mủa C. ác.
Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Vi n d ng lý lu n này m t cách ệt Nam đã vậ ụ ậ ộ
sáng t o và b sung nhi u lu n c m i vạ ổ ề ậ ứ ớ ề chủ nghĩa Mác trên cơ sở thực tiễn Việt
Nam. Ch ng hẳ ạn, để giải quyết một trong nh ng v ữ ấn đề cơ bản của cách mạng Việt
Nam là cuộc đấu tranh giành độc lập dân t c và gi i phóng giai c p, Ch t ch H ộ ả ấ ủ ị ồ
Chí Minh và Đả ệt Nam đã quyết địng Cộng sản Vi nh tiến hành cu c cách m ng ộ ạ
dân t c dân t c hộ ộc nhân dân trướ ết và sau đó là cuộc cách mạng dân t c nhân dân. ộ
cách m ng dân t c. cách m ng xã h i ch Kiên quy t th c hi n m c tiêu ạ ộ ạ ộ ủ nghĩa. ế ự ệ ụ
độ ậc l p dân tộc g n v i ch ắ ớ ủ nghĩa xã hội. Điều này có nghĩa là việc tìm tòi, vận
dụng, bổ sung và phát tri ng Mác ph i d a trên tinh th n bi n ch ng, ển tư tưở ả ự ầ ệ ứ
không giáo điều, cứng nhắc; phải linh ho t, thích ng vạ ứ ới điều kiện, tập quán lịch
sử c ụ thể c a mủ ỗi nước, mỗi dân tộc.Thự ễ ạc ti n cách m ng t Nam và trên th ở Việ ế
giới đã cho thấ đâu và ở đâu nhữ ắc cơ bảy, ở ng nguyên t n c a ch ủ ủ nghĩa Mác -
Lênin được áp d n, sáng t o thì cách m ng s ụng đúng đắ ạ ạ ẽ vượt lên trên những
nguyên lý c a chủ ủ - Lênin. B n s t qua th n v phía nghĩa Mác ạ ẽ vượ ử thách để tiế ề
trước. Ngược lại, b t c ấ ứ ở đâu và bất cứ khi nào những nguyên t c này b u sai, ắ ị hiể
áp d ng, s i mụ ửa đổ ột cách giáo điều, cách m ng s gạ ẽ ặp khó khăn, mất mát, thất
bại, th m chí là th t b i. ậ ấ ạ
Thực tế cho th y, s phát tri n c a lấ ự ể ủ ực lượng sản xuất dựa trên ti n b khoa hế ộ ọc
công ngh ệ đưa nhân loại đến những mô hình phát tri n r t sáng tể ấ ạo như Công
| 1/28
| | Tải xuống

Có thể bạn quan tâm:

Preview text:

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HCM
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ 
MÔN HỌC: TRIẾT HỌC MÁC-LÊNIN TIỂU LUẬN
Vai tr ca trit hc Mc – Lênin trong đi sng x hi và ý nghĩa ca vấn đề
nghiên cứu t rong s nghip đi mi Vit Nam hin nay.
GVHD: TS.Nguyễn Thị Quyết Nhóm thc hin: 8 SVTH: 1. Lê Minh Hoàng 23145101 2.
Đặng Nguyễn Hoàng Duy 23145061 3.
Nguyễn Ngô Bảo Sơn 23145189 4. Trần Bá Dương 23145073 5. Trần Nam Hùng 23145120
M lp hc: LLCT130105_15CLC
Thành phố Hồ Chí Minh, Tháng 12 năm 2023 MỤC LỤC
CHƯƠNG 1. VAI TRÒ CỦA TRIẾT HỌC VÀ TRIẾT HỌC MÁC LÊ NIN… 1
1.1 Vai trò của triết học .................................................................................... 2
1.2 Sơ lược về Triết học Mác-Lê Nin ............................................................... 5
1.3 Vai trò thế giới quan và phương pháp luận của Triết học Mác-Lênin....... .8
1.4 Vai trò của Triết học Mác-Leenin đối với khoa học tự nhiên và tư duy lý luận
...................................................................................................................... 11
......................................................................................................................
CHƯƠNG 2. KHẲNG ĐỊNH SỨC SỐNG CỦA TRIẾT HỌC MÁC – LÊ NIN
TRONG BỐI CẢNH NGÀY NAY ................................................................ 13
CHƯƠNG 3. VAI TRÒ CỦA TRIẾT HỌC MÁC- LÊ NIN CỦA TRONG ĐỜI
SỐNG XÃ HỘI HIỆN ĐẠI ............................................................................ 14
3.1 Vai trò Triết học Mác-Lê Nin của trong thực tiễn đời sống ....................... 14
3.2 Vai trò của Triết học Mác-Lê Nin trong sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam ... 16
3.3 Sự cần thiết phải vận dụng sáng tạo, bổ sung, phát triển chủ nghĩa Mác- Lê Nin
phù hợp thực tiễn Việt Nam trong bối cảnh hiện nay ....................................... 18
3.4 Liên hệ sự cần thiết của Triết học Mác-Lê Nin trong quá trình phát triển toàn
năng lực và nhân cách sinh viên Việt Nam hiện nay ........................................ 20
Kết Luận ............................................................................................................ 24 MỞ ĐẦU
Triết học Mác - Lênin là sự lựa chọn, kết tinh những thành tựu của nhân loại
trên các lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và nhân văn, khoa học nhân
văn, tư duy... Đồng thời, triết học Mác - Lênin bảo vệ lợi ích của giai cấp công
nhân và lực lượng lao động. là cơ sở tư tưởng của các đảng chính trị xã hội chủ
nghĩa. Thực tế phong trào công nhân trong 170 năm qua có nhiều thay đổi; Chủ
nghĩa xã hội nảy sinh từ ước mơ, lý tưởng đã trở thành hiện thực sau hơn 100 năm
tồn tại và trải qua bao thăng trầm lịch sử; Khoa học công nghệ đã có những tiến bộ
vượt bậc, không thể tưởng tượng được v.v.v.v. Nhưng chủ nghĩa Mác vẫn tồn tại,
nó vẫn phát triển, nó vẫn là thế giới quan và phương pháp luận khoa học của các
đảng cộng sản và của hàng triệu triệu công nhân, người lao động trên toàn thế giới.
Bởi vì vận dụng, bổ sung và phát triển là bản chất cách mạng cố hữu, là yêu cầu
nội tại của chủ nghĩa Mác, trong đó không thể không nhắc đến sự phát triển của
chủ nghĩa Mác trong lý luận và thực tiễn của Lênin. Ở Việt Nam, triết học Mác -
Lênin là vũ khí lý luận, nền tảng tư tưởng để Đảng Cộng sản Việt Nam hướng dẫn
nhân dân xây dựng chủ nghĩa xã hội.Vấn đề bình diện thứ nhất của triết học là một
nội dung quan trọng của triết học Mác - Lênin. Việc học sâu triết học Mác - Lênin
có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc hình thành thế giới quan của mỗi cá nhân,
cũng như đối với nhiệm vụ xây dựng một ý thức xã hội mới, từ đó góp phần vào sự
thành công của quá trình. Xây dựng nước phát triển theo đường lối xã hội chủ
nghĩa. “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. 1 NỘI DUNG
Chương 1. Vai trò ca Trit hc và Trit hc Mác - Lênin
1.1. Vai trò của Triết học
Là một loại tri thức đặc biệt của nhân loại, triết học xuất hiện ở cả phương Đông
và phương Tây gần như đồng thời (khoảng giữa thế kỷ 8 và 6 trước Công nguyên)
tại những trung tâm văn minh quan trọng nhất của nhân loại cổ đại. Ý thức triết học
không nảy sinh một cách ngẫu nhiên mà có nguồn gốc thực sự từ tồn tại xã hội với
trình độ văn minh, văn hóa và phát triển khoa học nhất định. Mong muốn thỏa mãn
nhu cầu nhận thức và thực tiễn của mình, con người đã sáng tạo ra những lý thuyết
tổng quát và có hệ thống nhất phản ánh thế giới xung quanh và thế giới của chính
mình. Triết học là hình thức tri thức lý thuyết xuất hiện sớm nhất trong lịch sử tư tưởng nhân loại.
Có nhiều định nghĩa về triết học, nhưng các định nghĩa thường bao gồm
những nội dung chính sau:
- Triết học là một hình thức của ý thức xã hội.
- Đối tượng khám phá của triết học là thế giới (bao gồm thế giới bên trong và bên
ngoài của con người) trong hệ thống khép kín của nó.
– Triết học giải thích mọi sự vật, hiện tượng, quá trình và mối quan hệ trên thế giới nhằm t m
ì ra những quy luật tổng quát nhất chi phối, điều h a
ò và quyết định sự vận động của thế g ớ
i i, con người và tư duy.
- Là một loại tri thức đặc biệt, độc lập với khoa học và khác biệt với tôn giáo, tri
thức triết học là một loại tri thức có tính hệ thống, logic và trừu tượng về thế giới,
bao gồm những nguyên lý cơ bản, những đặc điểm thiết yếu và niềm t n i cơ bản của mọi hiện hữu.
– Triết học là cốt l i õ của thế giới quan.
Triết học là một hình thức ý thức xã hội đặc biệt, được thể hiện như một hệ thống
những quan điểm lý luận tổng quát nhất về thế giới, về con người và về tư duy con
người trên thế giới này. 2
Với sự ra đời của triết học Mác - Lênin, triết học là hệ thống quan điểm lý luận
tổng quát nhất về thế giới, vị trí của con người trong thế giới này và là khoa học về
những quy luật vận động, phát triển tổng quát nhất của tự nhiên, xã hội và tư tưởng.
Triết học khác với các ngành khoa học khác ở tính đặc thù của hệ thống tri thức
khoa học và phương pháp nghiên cứu. Kiến thức khoa học-triết học rất tổng quát và
dựa trên sự trừu tượng sâu sắc về thế giới và bản chất cuộc sống con người. Phương
pháp nghiên cứu của triết học là nhìn thế giới như một tổng thể trong mối quan hệ
giữa các yếu tố và cố gắng hình thành một hệ thống các khái niệm về tổng thể đó.
Triết học là sự thể hiện thế giới quan thông qua lý trí. Điều này chỉ có thể thực hiện
được nếu triết học dựa trên sự tóm tắt toàn bộ lịch sử khoa học và lịch sử tư tưởng triết học.
Không phải tất cả triết học đều là khoa học. Tuy nhiên, mọi lý thuyết triết học
đều góp phần ít nhiều vào việc hình thành tri thức khoa học và triết học trong lịch
sử. Chúng là những “vòng khâu”, “mắt khâu” trong “vòng xoáy” bất tận của lịch sử
tư tưởng triết học nhân loại. Trình độ khoa học của một lý luận triết học phụ thuộc
vào sự phát triển của đối tượng nghiên cứu, hệ thống tri thức và hệ thống phương pháp nghiên cứu.
Triết học là cơ sở của thế giới quan: Thế giới quan là hệ thống n ữ h ng tư
tưởng, quan điểm chung của con người (sống trong một thời gian nhất địn , h thuộc
một giai cấp nhất địn )
h về thế giới, về vai trò, vị trí của con người trong thế giới
này. Như vậy, thế giới quan kết hợp v
ũ trụ, hệ tư tưởng và tầm nhìn về cuộc sống
của một con người cụ thể. Với tư cách là nền tảng của thế giới quan, triết học đồng
thời là nền tảng của tầm nhìn vũ t ụ
r , cơ sở tư tưởng và quan điểm con người. Với
tư cách là cơ sở của vũ trụ học, triết học góp phần tìm ra lời giải cho hệ thống các
vấn đề về sự tồn tại, về v
ũ trụ. .. nhằm tạo ra một mô hình vũ trụ hợp lý và làm rõ vị
trí, vai trò của vũ trụ. Với tư cách là cơ sở tư tưởng, triết học giúp tìm ra giải pháp
cho một hệ thống các vấn đề xã hội, như các giai cấp trong xã hội... nhằm xác định
những lợi ích sống còn và những mục tiêu bất biến, bất biến m à một số giai cấp, xã
hội nhất định phải theo đuổi và phấn đấu không mệt mỏi.H m a muốn lý tính của triết học h a
ò nhập với ham muốn quyền lực chính trị của các giai cấp, tần g lớp để 3
tạo nên nguồn sức mạnh tinh thần và vật chất giúp các giai cấp, tần g lớp trong xã
hội nhận thức được sự tồn tại của mình và thời đại chúng ta và giải quyết những
mâu thuẫn trong giải quyết xã hội. . Chúng ta vươn lên làm chủ cuộc sống của
chính mình và đóng góp vào tiến trình lịch sử nhân loại.
Với tư cách là nền tảng quan niệm của c n
o người, triết học góp phần tìm ra lời giải
cho các vấn đề nhân sinh, sự sống - cái chết, hạnh phúc - đ u a khổ... của mỗi cá
nhân trong cuộc sống (vũ trụ và cộng đồng xã hội)... Triết học gi p ú hướng dẫn con
người hành vi thông qua những xung đột về tính cách và nhữn g hạn chế về lợi ích
để trở thành một con người đích thực trước những trở ngại hàng ngày.
Triết học là cơ sở của phương pháp luận dân gian: Phương pháp luận dân gian
là một lý thuyết triết học về những nguyên lý, quan điểm (phương pháp cơ bản)
hướng dẫn hành vi của con người trong hoạt động thực tiễn và nhận thức. Phương
pháp dân gian vừa là lý thuyết về cách thức xây dựng một phương pháp, vừa là nghệ
thuật áp dụng phương pháp đó trong những điều kiện năng động nhất định. Như vậy,
phương pháp luận dân gian kết hợp giữa lý luận về phương pháp chung trong hoạt
động nhận thức thế giới và lý luận về phương pháp chung trong thực tiễn chuyển hóa thế giới.
Là cơ sở phương pháp luận phổ biến c o
h hoạt động nhận thức, triết học xây
dựng những nguyên tắc chung hướng dẫn t m
â trí con người khám phá bản chất của các hiện tượn g khác nhau trong m i ô trườn ,
g từ đó nâng cao trình độ tư duy lý luận của con người.
Là cơ sở phương pháp luận phổ biến cho các hoạt động thực tiễn, triết học xây
dựng những nguyên tắc chung chỉ đạo các hoạt động nhằm cải thiện hiện thực cuộc
sống vì lợi ích cao cả của giai cấp và xã hội nói riêng và thời đại vĩ đại của nhân loại
nói chung. Triết học không chỉ giải thích thế giới mà còn giúp cải thiện nó. 4
1.2. Sơ lược về Triết học Mác - Lênin
Triết học Mác - Lênin là hệ thốn
g các quan điểm duy vật biện chứng về tự
nhiên, xã hội và tư tưởng: thế g ới
i quan và phương pháp luận khoa học, cách mạng
của giai cấp công nhân, công nhân và các lực lượn
g khác, tiến bộ xã hội trong ý
thức và cải tạo thế giới. Triết học Má -
c Lênin là một triết học duy vật biện chứng theo nghĩa rộng nhất. Đó là hệ thốn
g các quan điểm duy vật biện chứng về tự nhiên, xã hội và tư tưởng; Đó
là sự thống nhất hữu cơ giữa chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật
lịch sử. Trong triết học Má -
c Lênin, chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng có mối
quan hệ hữu cơ với nhau. Với tư cách là chủ nghĩa duy vật, triết học Mác - Lênin
là hình thức phát triển nhất của chủ nghĩa duy vật trong lịch sử triết học: chủ nghĩa
duy vật biện chứng.Với tư cách là một phép biện chứng, triết học Mác - Lênin là
hình thức biện chứng cao nhất trong lịch sử triết học: phép biện chứng duy vật.
Triết học Mác - Lênin trở thành thế giới quan và phương pháp luận khoa học của
lực lượng vật chất - xã hội năng động, cách mạng nhất đại diện cho thời đại hiện
nay là giai cấp công nhân nhằm hiện thực hóa và cải tạo xã hội. Đồng thời, triết
học Mác - Lênin còn là thế giới quan, phương pháp luận của công nhân, những
người cách mạng và các lực lượng xã hội tiến bộ trong việc nâng cao ý thức và biến đổi xã hội.
Trong thời hiện đại, triết học Mác - Lênin là một trong những thành tựu vĩ đại nhất
của tư tưởng triết học nhân loại và là hình thức phát triển cao nhất của các hình
thức triết học trong lịch sử. Triết học Mác-Lênin là một lý thuyết về sự phát triển
thế giới phát triển trong nền văn minh nhân loại.
Là một hình thức tư tưởng triết học nhân loại phát triển cao, đối tượng nghiên cứu
của triết học Mác - Lênin tất yếu có sự đồng nhất và khác biệt so với đối tượng
nghiên cứu của các hệ thống triết học khác trong lịch sử.
Thực tiễn lịch sử cho thấy, mặc dù mỗi hệ thống triết học thường xác định đối
tượng nghiên cứu của riêng mình để thực hiện chức năng của mình (là hạt nhân lý
luận của thế giới quan và là cơ sở phương pháp luận tổng quát hơn) nhưng trước hết
mỗi hệ thống triết học đều phải xem xét, giải quyết mối quan hệ giữa các chủ thể. và 5
ý thức tương ứng với một quan điểm cụ thể của chủ nghĩa duy vật hoặc chủ nghĩa
duy tâm. Trên cơ sở và chức năng này, mọi hệ thống triết học trong lịch sử đều phải
tập trung nghiên cứu những vấn đề chung nhất của tự nhiên, xã hội và con người;
Xem xét mối quan hệ của con người nói chung và tư duy con người nói riêng với
thế giới xung quanh từ những góc nhìn khác nhau về cuộc sống, tích cực hay tiêu cực.
Triết học Mác - Lênin khắc phục những hạn chế, khắc phục những hiểu lầm
của các hệ thống triết học khác và đặt mục tiêu nghiên cứu là nghiên cứu mối quan
hệ giữa vật chất và ý thức từ góc độ duy vật và biện chứng, chứng minh và nghiên
cứu những quy luật tổng quát nhất của vận động và phát triển. để làm rõ bản chất
của nó. Xã hội và hệ tư tưởng. Bằng việc giải quyết triệt để vấn đề cơ bản của triết
học dưới góc độ chủ nghĩa duy vật biện chứng, triết học Mác - Lênin chỉ ra những
quy luật tổng quát nhất về vận động và phát triển của thế giới cả về tự nhiên lẫn lịc h
sử xã hội, tư tưởng. Đồng thời, triết học Mác - Lênin giải quyết đúng đắn mối quan
hệ giữa phép biện chứng khách quan và phép biện chứng chủ quan.Thế giới khách
quan cũng như quá trình nhận thức, tư duy của c n
o người đều tuân theo các quy luật
biện chứng. Các quy luật biện chứng của thế giới có tính khách quan về nội dung
nhưng chủ quan về hình thức. Phép biện chứng chủ quan là sự phản ánh của phép biện chứng khách quan. Triết học Má -
c Lênin khắc phục những hạn chế lịch sử của các hệ thống triết
học khác và xác định rằng đối tượng nghiên cứu của nó không chỉ bao gồm các
quy luật chung của tự nhiên nói chung mà còn bao gồm c c á q y u luật tự nhiên n i ó
chung. Những quy luật phổ quát của tự nhiên đã và đang được nhân h a ó - tức là
những quy luật phổ quát của lịch sử xã hội. Vì vậy, đối tượng của triết học Má - c Lênin c n
ò bao hàm những vấn đề nhân văn. Triết học Mác - Lênin phát sinh từ con người, từ t ự h c t ễ
i n và chỉ ra những quy luật vận động, phát triển của xã hội và tư
tưởng con người. Mục đích của triết học Mác - Lênin là nâng cao hiệu quả của quá
trình nhận thức và hoạt động thực tiễn phục vụ lợi ích của con người.
Trong triết học Mác - Lênin, chủ thể triết học và chủ thể các khoa học cụ thể được
phân biệt rõ ràng.Các ngành khoa học cụ thể nghiên cứu các quy luật trong các lĩnh 6
vực tách biệt với tự nhiên, xã hội hoặc tư duy. Triết học xem xét những quy luật
tổng quát nhất ảnh hưởng đến ba lĩnh vực trên.
Triết học Mác-Lênin có liên quan chặt chẽ với một số ngành khoa học. Các
ngành khoa học cụ thể cung cấp dữ liệu, nêu ra các vấn đề khoa học mới và là tiền
đề, cơ sở cho sự phát triển triết học. Mặc dù một số ngành khoa học nhất định có
mục tiêu và chức năng riêng nhưng tất cả chúng đều phải dựa trên một thế giới quan
và phương pháp luận triết học cụ thể. Mối quan hệ giữa c c
á quy luật triết học với
các quy luật khoa học cụ thể là mối quan hệ giữa cái chung và cái riêng. Sự kết hợp
giữa hai loại hình khoa học và tri thức trên là tất yếu.Bất cứ khoa học cụ thể nào, dù
có ý thức hay tự phát, đều phải dựa trên một nền tảng triết học cụ thể. Triết học Mác
- Lênin là sự khái quát hóa cao các kết quả của một ngành khoa học cụ thể, mô tả
những quy luật tổng quát nhất của tự nhiên, xã hội và tư tưởng; Vì vậy, nó trở thành
nền tảng của thế giới quan và phương pháp luận của một số ngành khoa học. 7
1.3. Vai trò thế giới quan và phương pháp luận của Triết học Mác - Lênin
Triết học nói chung và triết học Mác - Lênin nói riêng đặt ra và giải quyết
nhiều vấn đề của đời sống xã hội như: tổng hợp, đánh giá tri thức nhân loại; phê
phán, xác định giá trị và tìm kiếm chân lý; phát triển tư duy lý luận; xác định vai
trò của con người trong các mối quan hệ của họ. với thế giới bên ngoài; Xác định
mục tiêu, phương hướng hoạt động của con người v.v. Trong số những vấn đề
trên, trước hết phải đề cập đến những đặc điểm và những vấn đề tất yếu của triết
học Mác - Lênin, đó là vấn đề thế giới quan và vấn đề phương pháp luận phổ biến nhất.
Thế giới quan là tổng thể những quan điểm, quan niệm của con người về thế
giới, về bản thân con người, về mối quan hệ giữa con người với thế giới xung quanh,
nhằm trả lời những câu hỏi về mục đích, ý nghĩa cuộc sống con người. Thế giới quan
nảy sinh trong quá trình con người sống, cải tạo thế giới và phát triển ý thức. Mặt
khác, hoạt động thực tiễn và ý thức của con người phải được định hướng một cách
có ý thức. Thế giới quan ra đời nhằm đáp ứng yêu cầu tương tự. Tuy nhiên, có nhiều
loại thế giới quan và mỗi loại thế giới quan đều ảnh hưởng đến hoạt động của con
người ở những mức độ khác nhau.Thế giới quan khoa học phản ánh đúng quy luật
vận động và phát triển của hiện thực khách quan, phản ánh chính xác mối quan hệ
giữa con người với thế giới, vị trí của con người trong thế giới, giúp con người xác
định đúng mục đích, mục đích và phương hướng hành động, từ đó con người điều
chỉnh hoạt động của mình phù hợp với các quy luật khách quan, từ đó đạt được hiệu
quả cao trong hoạt động của con người. Nhưng thế giới quan khoa học không nảy
sinh một cách tự phát. Để hình thành thế giới quan khoa học, phải có cơ sở lý luận
khoa học tổng hợp được kiến thức khoa học và tổng hợp kinh nghiệm lịch sử nhân
loại. Lý thuyết này chỉ có thể là một hệ thống triết học khoa học. Triết học khoa học
là cốt lõi lý thuyết của thế giới quan khoa học.
Trong lịch sử phát triển triết học có rất nhiều hệ thống triết học khác nhau. Theo
cách giải quyết vấn đề về mối quan hệ giữa tư duy và tồn tại, người ta chia các lý
thuyết triết học thành các trường phái khác nhau như triết học duy tâm, triết học duy
vật, triết học nhị nguyên, học thuyết bất khả tri, triết học bất khả tri, v.v.. Triết học
Mác-Lênin là cao nhất và hình thức hợp lý nhất của triết học duy vật. Những đặc
điểm của triết học Mác-Lênin như đã trình bày ở phần trước phản ánh tính khoa học 8
và nhân văn của triết học Mác-Lênin.Với những nhận định trên, chúng ta có cơ sở
cho nhận định: “Trong thời đại ngày nay, triết học Mác – Lênin thực sự đóng vai trò
là hạt nhân lý luận của thế giới quan khoa học n m ă 1”. triết học có t c á dụng, triết
học Lênin được áp dụng vào mọi mặt của đời sống xã hội.
Triết học Mác-Lênin không chỉ là cốt lõi lý luận của thế giới quan khoa học mà
còn là phương pháp luận tổng quát nhất của tri thức khoa học. và các hoạt động thực
tiễn. Phương pháp luận là lý thuyết về các phương pháp, hệ thống các quan điểm,
nguyên tắc xuất phát từ hệ thống lý thuyết nhằm hướng dẫn con người xây dựng, lựa
chọn và áp dụng các phương pháp phù hợp trong hoạt động nhận thức và thực tiễn.
Phương pháp luận xác định việc xác định các phương pháp cụ thể phù hợp, từ đó
ảnh hưởng đến kết quả hoạt động của con người. Thực tế chúng ta thấy rằng mục
tiêu, phương hướng có thể xác định đúng nhưng nếu cách làm không đúng thì vẫn
không đạt được kết quả mong muốn.Vì vậy, phải có một phương pháp luận khoa
học, tức là phải có một hệ thống các nguyên lý dẫn xuất phản ánh đầy đủ các quy
luật vận động của sự vật và hoạt động của con người. Nhưng các nguyên tắc không
thể được thiết lập một cách tùy tiện theo mong muốn thuần túy chủ quan của con người mà phải x ấ
u t phát từ một hệ t ố
h ng cân nhắc. Nếu hệ thống lý thuyết không
phản ánh chính xác hiện thực khách quan, chẳng hạn như hệ thống triết học duy tâm,
thì những nguyên tắc phương pháp luận rút ra từ nó không phải là những nguyên tắc
đầy đủ. Vì vậy, tính đúng đắn của hệ thống lý thuyết là một trong những yếu tố đảm
bảo tính đúng đắn của các nguyên tắc phương pháp luận. Triết học Mác - Lênin,
trong đó có phép biện chứng duy vật, là hệ thống lý luận khoa học phản ánh chính
xác những quy luật khách quan vận động, phát triển của tự nhiên, xã hội và tư tưởng
con người.Tính khoa học n y
à là yếu tố quyết định bảo đảm cho việc hì h n thành các
nguyên tắc phương pháp luận khoa học. Bằng việc đưa ra phương pháp luận khoa
học làm cơ sở xác định các phương pháp cụ thể, triết học Mác - Lênin thể hiện vai
trò của mình trong đời sống xã hội. Tuy nhiên, chúng ta không nên tin rằng triết học
có thể giải quyết mọi vấn đề và là yếu tố hoàn toàn quyết định trong việc hình thành
các nguyên tắc phương pháp luận khoa học. 9
Triết học Mác-Lênin thể hiện sự thống nhất giữa chủ nghĩa duy vật và phép
biện chứng. Mọi quan điểm, nhận thức của triết học Mác - Lênin đều thể hiện sự
thống nhất giữa quan điểm duy vật và biện chứng. Do đó, triết học Mác-Lênin vừa
là thế giới quan, vừa là phương pháp luận khoa học.
1.4. Vai trò của triết học Mác - Lênin đối với khoa học tự nhiên và đối với tư duy lý luận
Triết học Mác - Lênin nảy sinh trên cơ sở tiếp thu những yếu tố hợp lý từ các
dòng chảy triết học của lịch sử và khái quát hóa những thành tựu của khoa học tự 10
nhiên hiện đại. Mặt khác, triết học Mác-Lênin có vai trò rất quan trọng trong sự phát
triển của khoa học tự nhiên hiện đại. Vai trò này được thể hiện ở chỗ: Triết học Mác
- Lênin tổng hợp toàn bộ tri thức nhân loại, trong đó có thành tựu của khoa học tự
nhiên hiện đại, nhằm xây dựng thế giới quan và phương pháp luận khoa học, khám
phá các quy luật vận động v
à sự phát triển của tri thức nói chung và tri thức Tự
nhiên. khoa học nói chung đặc biệt. Trên cơ sở đó, triết học Mác - Lênin xây dựng
thế giới quan và phương pháp luận khoa học giúp các khoa học tự nhiên xác định
được vị trí, phương hướng hoạt động đúng đắn của mình, giải phóng các khoa học
tự nhiên khỏi những hạn chế của một thế giới quan và phương pháp duy tâm, siêu
hình, thế giới quan. nhữn
g tuyên bố sai lầm về các nguyên tắc triết học lỗi thời. hệ
thống tiến sĩ. Trong tác phẩm Biện chứng của tự nhiên, Ph. Ăngghen đã bảo vệ vai
trò của triết học nói chung và triết học duy vật biện chứng nói riêng đối với các
ngành khoa học tự nhiên. Vượt qua cuộc khủng hoảng về thế giới quan của khoa học
tự nhiên đầu thế kỷ 20 là bằng chứng thực tiễn thể hiện rõ vai trò của triết học Mác
- Lênin đối với sự phát triển của khoa học tự nhiên hiện đại. BỞI VÌ. Lênin đã phân
tích sự phát triển của khoa học tự nhiên đầu thế kỷ 20 và chỉ ra nguyên nhân dẫn đến
sự khủng hoảng về thế giới quan của khoa học tự nhiên lúc bấy giờ: thứ nhất là sự
phủ nhận sự tồn tại khách quan của những sự vật xa lạ với tình cảm và ý thức của
con người. ; Thứ hai, không hiểu phép biện chứng Má -
c duy vật, không phân biệt
được bản chất tương đối của quá trình nhận thức với tính biện chứng của quá trình
nhận thức. Từ đó, VI. Lênin đã nêu: “Những nhà khoa học tự nhiên không tuân theo
thế giới quan duy vật biện chứn
g năm chắc chắn sẽ rơi vào một quan điểm duy tâm,
bị ngăn cản nghiên cứu tự nhiên, cản trở sự phát triển của khoa học tự nhiên”. kh a o
học Để thúc đẩy điều này, các nhà khoa học tự nhiên phải hành động tự nguyện từ
quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng. 11
Triết học Mác-Lênin đóng vai trò quan trọng không chỉ trong khoa học tự nhiên
mà còn trong sự phát triển tư duy lý luận. Tư duy là quá trình vận động của tư d y u
phản ánh hiện thực khách quan bằng cách sử dụng các biểu tượng, khái niệm và
phạm trù trừu tượng. Tư duy của con người có nhiều cấp độ khác nhau: có tư duy
trải nghiệm, tư duy lý thuyết, tư duy cảm xúc, tư duy lý trí, v.v. Tư duy lý thuyết l à
một hình thức tư duy có tính hệ thống và tổng quát hơn tư duy trải nghiệm.Tư duy
lý thuyết không phải là thứ đã c
ó sẵn ở đâu đó trước con người mà tư duy lý thuyết
nảy sinh trong quá trình hoạt động thực tiễn và nhận thức của c n o người.
Như vậy không nghiên cứu lịch sử triết học, đặc biệt không nghiên cứu triết
học Mác - Lênin, trong đó có “phép biện chứng là một hình thức tư duy quan trọng
nhất đối với khoa học tự nhiên hiện đại” sẽ không thể hoàn thiện được năng lực tư
duy của con người, hay có thể nói là không thể hỉnh thành được tư duy lý luận. Mà
tư duy lý luận lại có vị trí đặc biệt quan trọng trong đời sống xã hội, như Ăngghen
nói: “Một dân tộc muốn đứng vững trên đỉnh cao của khoa học thì không thể không có tư duy lý luận”.
Tóm lại, triết học Mác - Lênin cung cấp một thế giới quan và phương pháp luận
khoa học cho tri thức khoa học và là tiền đề lý luận cơ bản cho sự phát triển tư duy lý luận.
Chương 2. K ẳ
h ng định sức sng ca Trit hc Mác - Lênin trong bi cảnh ngày nay 12
Kể từ khi ra đời, triết học Má -
c Lênin đã kéo dài hơn 170 năm. Đã có nhiều
thay đổi trong thực tế; Khoa học công nghệ có những bước tiến vượt bậc; Phong
trào công nhân trở nên rất đa dạng và có nhữn
g chuyển biến to lớn ;Chủ nghĩa tư
bản với những sự thích nghi mới vẫn tồn tại nhưng những thách thức và khủng
hoảng vốn có trong đó vẫn c n
ò ẩn giấu. Mặc dù các t ế
h lực thù địch dùng nhiều thủ đoạn để p á
h hoại, bôi nhọ, xuyên tạc, thậm chí phủ nhận nhưng tư tưởng Má , c triết
học Mác - Lênin vẫn phát triển, vẫn tràn đầy sức sống, vẫn là thế giới quan,
phương pháp luận khoa học của hàng triệu người trên trái đất. Nhiều giá trị của chủ
nghĩa Mác - Lênin có sức sống trường tồn và t ế
i p tục tỏa sáng với chủ nghĩa nhân
văn vì nhân dân, với phương pháp biện chứng duy vật, quan niệm duy vật về lịch
sử, học thuyết về giá trị thặng dư, lý luận về hình thái kinh tế - xã hội, lý luận về
thế giới. -Sứ mệnh lịch sử rộng lớn của giai cấp công nhân, lý luận về chủ nghĩa xã hội, v.v.
Trên tinh thần khoa học và khách quan, chúng ta phải đặt mình vào bối cảnh
lịch sử cụ thể của thời đại Mác để nhìn nhận và đánh giá đúng đắn những lập luận
của học thuyết Mác. Nhiệm vụ hiện nay của chúng ta là phù hợp với tầm nhìn
chiến lược, tư duy và lòng dũng cảm của V.I. học. Lênin và Chủ tịch Hồ Chí Minh
thông qua việc vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác vào những điều kiện cụ thể làm
cơ sở bổ sung, hoàn thiện chủ nghĩa Mác. Sứ mệnh của chúng ta là tiếp tục truyền
bá lý luận Mác trên tinh thần lý thuyết phát triển, lý thuyết cải cách và thay đổi thế
giới, lý luận giải phóng con người, để tư duy và định hình con đường phát triển. Sự
phát triển của chúng tôi thích ứng với bối cảnh và điều kiện mới. Điều mà chúng ta
phải tránh bằng mọi giá là sự đánh giá giáo điều và chung chung về lý thuyết của
chủ nghĩa Mác; Đặc biệt, tiếp tục đấu tranh kiên định trên nền tảng tư tưởng của
chủ nghĩa Mác - Lênin, bác bỏ những quan điểm sai lầm, xuyên tạc của chủ nghĩa
Mác - Lênin; Chúng tôi tin tưởng chắc chắn vào việc xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.
Chương 3. Vai tr ca trit hc Mác-Lê Nin trong đi sng xã hi hin đại
3.1. Vai trò Triết học Mác - Lênin của trong thực tiễn đời sống 13
Như đã đề cập, thế giới đã và sẽ tiếp tục trải q a
u những thay đổi to lớn và nhanh
chóng, trong đó lĩnh vực xã hội luôn có những diễn biến phức tạp. Quá trình này
đặt ra những câu hỏi cấp bách buộc triết học phải vượt q a
u chúng để trả lời chúng.
Mặt khác, nó còn tạo tiền đề, điều kiện để triết học phát h y u vai trò của mình.
Trong xã hội hiện đại, vai trò của triết học Mác được thể hiện ở những điểm chính sau:
1. Nhận thức về cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại và những
thành tựu của nó; Khám phá bản chất thực sự của cuộc cách mạng này, xem xét
quy luật phát triển của nó và dự đoán tương lai của nó. Trên cơ sở đó khái quát hóa
lý luận, bổ sung và phát triển hệ thống phạm trù, khái niệm, nguyên lý, quy luật
của phép biện chứng duy vật.
2. Nhận thức quá trình toàn cầu hóa (nguyên nhân, bản chất, quy luật, mâu thuẫn, xu hướng)...
) nhằm đánh giá một cách hiệu quả tác động của nó đối với đời
sống con người và mọi lĩnh vực khác của đời sống xã hội, đồng thời bổ sung
những yếu tố cần thiết cho chủ nghĩa duy vật lịch sử.
3. Nhận thức về chủ nghĩa tư bản hiện đại, đặc biệt là chủ nghĩa tư bản toàn
cầu hóa (bản chất, quy luật, khả năng thích ứng và khả năng thích ứng, những mâu
thuẫn, xu hướng vận động, khủng hoảng và các quá trình biện chứng bác bỏ ủng hộ
chủ nghĩa xã hội của chúng).
4. Nhận biết cuộc khủng hoảng của chủ nghĩa xã hội hiện thực (thành công và
hạn chế, nguyên nhân khủng hoảng, đườn
g lối, giải pháp thoát khủng hoảng). Kiến
thức về các phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, “ba tầng cách mạng” trên
thế giới và dự báo về các phong trào cách mạn
g này. Đồng thời, bạn sẽ tìm hiểu
thêm về quá trình cải cách, đổi mới của chủ nghĩa tư bản. Giao tiếp với
hiệp hội ở quốc gia và đưa ra dự đoán về tương lai của các quốc gia này.
5.Phân tích một loạt câu hỏi triết học như:
- Những câu hỏi triết học trước đây đúng nhưng hiện nay do thực tiễn có nhiều
thay đổi nên cần phải bổ sung, phát triển. Năm – Những vấn đề triết học kinh điển
của chủ nghĩa Mác-Lênin chưa được giải quyết hoặc không có những điều kiện
tiên quyết phức tạp để giải quyết chúng. – Những vấn đề cấp bách hiện nay. 14
6. Phân tích các xu hướng triết học phương Tây hiện đại và các vấn đề lý luận,
thực tiễn của đời sống đương đại; Đấu tranh chống mọi ý kiến t ù h địch, bảo vệ bản
chất khoa học và cách mạng của triết học Mác, góp phần thúc đẩy sự phát triển của khoa học và thực tiễn. 3.2. V
ai trò của triết học Mác - Lênin trong sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam
Những năm 80 của thế kỷ 20, tình hình thế giới và ở Việt Nam có những biến
đổi lớn, đặc biệt là cuộc khủng hoảng trầm trọng của chủ nghĩa xã hội h ệ i n thực và
cuộc khủng hoảng kinh tế - xã hội của đất nước. Trong bối cảnh đó, Đại hội VI 15
(1986) vẫn kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, với tinh thần nhìn thẳng vào sự thật, thể hiện r
õ ràng và vạch ra đường lối cải cá h
c toàn diện nước, trong đó đặc biệt nhấn mạn
h Đổi mới trong tư duy là đặt. Thứ nhất, chủ yếu là tư duy kinh tế. Năm
1991, Đại hội VII của Đảng đã thông qua Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời
kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và nêu rõ: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư
tưởng Hồ Chí Minh làm cơ sở tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động của mình”.
Nguyên tắc tập trung dân chủ là nguyên tắc tổ chức cơ bản.
Trên cơ sở “nền tảng và đường lối tư tưởng” này, Đảng ta đã giải quyết thắng
lợi một số vấn đề lý luận và thực tiễn do sự nghiệp đổi mới đặt ra. Những vấn đề
về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ngày càng trở nên rõ
ràng. Nhiều vấn đề lý luận, thực tiễn mới ngày càng được các đại hội nhìn n ậ h n
đúng đắn và vận dụng sáng tạo vào quá trình đổi mới, từ đó đạt được những thành
công quan trọng, tạo “xương sống” lý luận cho đổi mới. Đó là các chủ đề: kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; chủ động hội nhập quốc tế và giữ vững độc lập, tự c ủ
h ; xây dựng nhà nước hợp hiến xã hội chủ nghĩa; thực hiện công
nghiệp hóa, hiện đại hóa; xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong điều
kiện mới; phát huy sức mạn
h của khối đại đoàn kết toàn dân tộc; Xây dựng
Fiesta đáp ứng được sứ mện .
h . Nhờ đó, sự nghiệp đổi mới đất nước của nhân dân
ta đã đạt được những thành công “vĩ đại và có ý nghĩa lịc h sử” trong 25 năm qua.
Những thành tựu “to lớn, có ý nghĩa lịch sử” ấy, được mọi người dân Việt Nam
cảm nhận rõ ràng, hưởng thụ thật sự trong cuộc sống hàng ngày, được cả thế giới
ngưỡng mộ và lạc quan tin tưởng: Việt Nam sẽ trở thành “một quốc gia cường thịnh”
trong tương lai. Những “ngưỡng mộ” và “ấn tượng sâu sắc” đó của thế g ới i đối với
Việt nam đã nói lên một cách rõ ràng khả năng lãnh đạo kinh tế, xây dựng đất nước
của Đảng ta, một Đảng Mác - Lênin chân chính.
Những thành tựu của nhân dân ta trong công cuộc đổi mới đất nước 30 năm
qua là do sự nghiệp đổi mới được chủ nghĩa Mác - Lênin dẫn dắt và soi sáng; Có
được điều đó là do Đảng ta luôn trung thành và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin v o
à thực tiễn cách mạng. Một b i
à học quan trọng được rút ra từ Đại hội
Đảng lần thứ 12: “Trong mọi hoàn cảnh, mọi tình huốn ,
g phải kiên trì thực hiện 16
chủ trương, mục tiêu đổi mới, kiên định vận dụng tính sáng tạo, chủ nghĩa Mác -
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh”. , phát triển hơn nữa” và kiên quyết theo đuổi mục
tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.”
Khẳng định những kinh nghiệm nêu trên trong giai đoạn hiện nay là vấn đề có
ý nghĩa lý luận và thực tiễn cấp bách, không chỉ góp phần củng cố niềm tin vào chủ
nghĩa Mác - Lênin và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà còn trực tiếp ngăn chặn
mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch. xuyên tạc và phá hoại chủ nghĩa
Mác. -Chủ nghĩa Lênin. Ý nghĩa của chủ nghĩa Mác - Lênin đối với xã hội Việt Nam
được quyết định bởi nhu cầu phát triển của sự nghiệp đổi mới và phong trào trong
lịch sử cách mạng Việt Nam; trước yêu cầu đấu tranh giai cấp và đấu tranh dân tộc
trong thế giới ngày nay. Vai trò “cơ sở tư tưởng và nguyên tắc chỉ đạo” của chủ
nghĩa Mác - Lênin trong công cuộc đổi mới đất nước của nhân dân ta là khách quan,
cố hữu chứ không phải là điều chúng ta “cố ý gán cho hối lộ” như bịa đặt của một
số người. Vai trò này không thể hiện bằng lời nói hay hoa mỹ mà được thể hiện một
cách sinh động trong cuộc sống thông qua các hoạt động thiết thực của dân tộc và
Đảng Cộng sản Việt Nam. 17
3.3. Sự cần thiết phải vận dụng sáng tạo, bổ sung, phát triển chủ nghĩa Mác
- Lênin phù hợp thực tiễn Việt Nam trong bối cảnh hiện nay
C.Mác là một thiên tài nhưng ông vẫn bị định hình bởi điều kiện lịch sử của
thời đại mình. Chúng ta không thể yêu cầu C
.Mác suy ngẫm cho thế hệ tương lai
về những câu hỏi chưa được đặt ra vào thời của ông. Đó là sự t hành lập của
C.Mác còn là một quá trình phát triển từ tinh thần dân chủ cách mạng đến thái độ
cộng sản; từ một thế giới quan thuần túy tinh thần đến một thế giới quan duy vật
biện chứng. Mọi nguyên tắc lý luận của C.Mác đều được ông không ngừng bổ
sung, phát triển, tổng kết thực tiễn của phong trào công nhân và khái quát hóa
những thành tựu khoa học hiện đại. Sau này, V.I.Căn cứ vào điều kiện thực tiễn cụ
thể của thời đại, Lênin đã bổ sung và phát triển lý luận của C M . ác.
Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam đã vận dụng lý luận này một cách
sáng tạo và bổ sung nhiều luận cứ mới về chủ nghĩa Mác trên cơ sở thực tiễn Việt
Nam. Chẳng hạn, để giải quyết một trong những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt
Nam là cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc và giải phóng giai cấp, Chủ tịch Hồ
Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam đã quyết định tiến hành cuộc cách mạng
dân tộc dân tộc nhân dân trước hết và sau đó là cuộc cách mạng dân tộc nhân dân.
cách mạng dân tộc. cách mạng xã hội chủ nghĩa. Kiên quyết thực hiện mục tiêu
độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xã hội. Điều này có nghĩa là việc tìm tòi, vận
dụng, bổ sung và phát triển tư tưởng Mác phải dựa trên tinh thần biện chứng,
không giáo điều, cứng nhắc; phải linh hoạt, thích ứng với điều kiện, tập quán lịch
sử cụ thể của mỗi nước, mỗi dân tộc.Thực tiễn cách mạng ở Việt Nam và trên thế
giới đã cho thấy, ở đâu và ở đâu những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác -
Lênin được áp dụng đúng đắn, sáng tạo thì cách mạng sẽ vượt lên trên những
nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin. Bạn sẽ vượt qua thử thách để tiến về phía
trước. Ngược lại, bất cứ ở đâu và bất cứ khi nào những nguyên tắc này bị hiểu sai,
áp dụng, sửa đổi một cách giáo điều, cách mạng sẽ gặp khó khăn, mất mát, thất
bại, thậm chí là thất bại.
Thực tế cho thấy, sự phát triển của lực lượng sản xuất dựa trên tiến bộ khoa học
công nghệ đưa nhân loại đến những mô hình phát triển rất sáng tạo như Công 18