Vai trò của Triết học Mác – Lênin trong đời sống xã hội và ý nghĩa của vấn đề nghiên cứu trong sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam hiện nay | Tiểu luận môn Triết học Mác – Lênin

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HCM
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ 
MÔN HỌC: TRIT HỌC MC - LÊNIN TIỂU LUẬN
VAI TR CA TRIT HỌC MC – LÊNIN TRONG ĐỜI SNG X HI VÀ Ý
NGHĨA CA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU TRONG S NGHIP ĐI MI  VIT NAM HIN NAY
GVHD: TS. Nguyn Th Quyt Nhóm thực hiện: 8 SVTH: 1. Phạm Hoàng Anh 23145046
2. Lưu Trọng Khit 23146094
3. Đặng Minh Luân 23145150
4. Võ Lê Thiên Phúc 23146132
Mã lớp học: LLCT130105_23_1_16CLC
Thành phố Hồ Chí Minh, Tháng 12 năm 2023 1
LỜI CẢM Ơ N
Trước khi bắt đầu tiểu luận này, chúng em muốn dành một phút để bày tỏ lòng
bit ơn sâu sắc đn những người đã giúp đỡ chúng em trong quá trình nghiên cứu và vit.
Đầu tiên, chúng em xin gửi lời cảm ơn chân thành đn giảng viên, cô Nguyn Th
Quyt, người đã hướng dẫn chúng em với kin thức sâu rộng và đầy tâm huyt. Sự
hướng dẫn và khích lệ của cô đã giúp chúng em vượt qua những khó khăn và hoàn thành bài tiểu luận này.
Tip theo, chúng em cũng xin cảm ơn bạn bè, anh ch đã tận tình giúp đỡ
chúng em trong quá trình hoàn thành bài tiểu luận, tạo điều kiện cho chúng em
hiểu thêm về những kin thức thực t.
Bằng rất nhiều nỗ lực cũng như mồ hôi và chất xám cũng như sự giúp đỡ tận tình
của cô, đề tài “Vai trò của trit học Mác-Lênin trong đời sống xã hội và ý nghĩa của
vấn đề nghiên cứu này trong các chủ trương đổi mới của Việt Nam” đã được chúng
em hoàn thành trong vài tuần. Chúng em đã cố gắng vận dụng những gì đã học để
hoàn thành bài ti ểu luận này, nhưng do có ít kinh nghiệm và kin thức còn hạn ch
nên chắc chắn chúng chúng em không thể tránh khỏi những sai sót. Chúng em rất
mong nhận được những ý kin đóng góp để bài vit được hoàn thiện hơn.
Cuối cùng, chúng em muốn cảm ơn tất cả những người đã cống hin cho lĩnh vực
trit học, những người đã làm sáng tỏ con đường của chúng em và đã cung cấp cho
chúng em những công cụ cần thit để khám phá và hiểu rõ hơn về th giới xung quanh chúng em.
Chúng em hy vọng rằng tiểu luận này sẽ đóng góp một phần nhỏ vào kho tàng kin
thức trit học và rằng nó sẽ khích lệ những người đọc tip tục khám phá và học hỏi.
Chúng em xin chân thành cảm ơ ! n
NHẬN XÉT CA GIẢNG VIÊN
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Điểm: ....................................................... Kí tên
TS. Nguyễn Thị Quyết MỤC LỤC
PHẦN M ĐẦU ............................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài ......................................................................................... 2
2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................. 3
3. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................ 4
PHẦN NI DUNG ...........................................................................................
CHƯƠNG 1. VAI TR CA TRIT HỌC MC-LÊNIN TRONG ĐỜI
SNG X HI .................................................................................................
1.1. Nguồn gốc của trit học ......................................................................... 5
1.2. Sự ra đời của chủ nghĩa Mác-Lênin ....................................................... 7
1.3. Vai trò của trit học Mác-Lênin đời sống xã hội ...................................
1.3.1. Xây dựng thói quen ứng dụng trit học Mác-Lênin ........................ 9
1.3.2. Trang b phương pháp luận .............................................................. 11
CHƯƠNG 2. Ý NGHĨA CA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU TRIT HỌC MC-
LÊNIN VÀ S NGHIP ĐI MI  VIT NAM ......................................
2.1. Ý nghĩa của việc nghiên cứu trit học trong kinh t ............................... 12
2.2. Ý nghĩa của việc nghiên cứu trit học trong chính tr ............................. 13
2.3. Ý nghĩa của việc nghiên cứu trit học trong văn hóa – xã hội .............. .14
KT LUẬN ........................................................................................................ 15
TÀI LIU THAM KHẢO ............................................................................... 16
PHẦN M ĐẦU
Trong thời đại ngày nay, xã hội ngày càng phát triển và đất nước chúng ta
không ngừng tin về phía trước. Đi theo con đường đổi mới tổng hợp, mở cửa, hội
nhập, tip thu và phát huy thành tựu th giới. Chính vì vậy người ta ngày càng quan
tâm về đời sống xã hội và đổi mới ở Việt Nam và trong công cuộc đó, trit học, đặc
biệt là trit học Mác-Lênin đóng vai trò quan trọng, vì tính thực tin của nó đối với đời
sống xã hội chính là nguyên nhân m
à trit học Mác - Lênin ngày càng được phát triển
và ứng dụng trong xã hội Việt Nam.
Vào những năm 40 của th kỉ XIX, sự phát triển mạnh mẽ của các cuộc cách
mạng công nghiệp, làm cho phương thức sản xuất chủ nghĩa tư bản được phát triển
theo. Sự phát triển mạnh mẽ ấy làm cho mâu thuẫn xã hội ngày càng tăng cao tạo ra
giai cấp vô sản và giai cấp tư sản. Từ đó xuất hiện các cuộc đấu tranh giai cấp, những
cuộc đấu tranh giai cấp đã trở thành cơ sở chủ yu nhất của trit học Mác-Lênin. Trit
học Mác đầu tiên được C. Má c và P .
h Ăngghen sáng lập ra, gắn với những thành tựu
khoa học và thực tin trong cuộc cách mạng công nhân. Từ đó đn nay, sau bao nhiêu
năm trit học Mác- Lênin tip tục được Đảng Cộng Sản và công nhân bổ sung, phát
triển để ngày càng hoàn thiện, tin bộ, phù hợp với thời đại. Với vai trò to lớn của
Trit học với sự phát triển tư tưởng xã hội và với thực tin đời sống xã hội ta có thể
thấy được vai trò Trit học rất ớn l
đời sống xã hội, đồng thời ở mỗi giai đoạn phát
triển do yêu cầu của lch sử, đặc điểm về văn hóa, truyền thống, phong tục, tập quán
khác nhau mà mỗi dân tộc trên th giới lựa chọn mẫu hình hệ tư tưởng phù hợp với
điều kiện phát triển. Ở Việt Nam, từ trong cách mạng giải phóng dân tộc và đặc biệt là
công cuộc đổi mới, chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh khẳng đnh được
vai trò là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam của hành động. Thực tin đổi mới của Việt
Nam đã chứng minh trit học Mác-Lênin có những vai trò to lớn: là cơ sở lí luận khoa
học của đường lối ổ
đ i mới; là cơ sở lí luận khoa học của đổi mới tư duy lí luận; là cơ
sở th giới quan, phương pháp luận khoa học trong nhận thức và phân tích xu hướng phát triển của xã hội. 1
1. Lí do chọn đề tài:
Trong thời kì hiện đại, xã hội ngày càng phát triển, đất nước ta đang đi trên con
đường hội nhập và đổi mới, mở cửa đất nước để tip thu và phát huy những thành tựu
của th giới. Trong quá trình này, trit học Mác-Lênin đã và đang đóng một vai trò
quan trọng trong việc hình thành và phát triển xã hội, đặc biệt là trong bối cảnh Việt Nam hiện nay.
Trit học Mác-Lênin, với những nguyên lý cơ bản của nó, đã giúp chúng ta hiểu
rõ hơn về những quy luật khách quan của th giới tự nhiên, xã hội và tư duy. Những
nguyên lý này đã trở thành nền tảng cho việc xây dựng nền văn minh hiện đại, giúp
chúng ta đnh hình và hướng dẫn quá trình đổi mới.
Việt Nam, đang trong giai đoạn đổi mới mạnh mẽ, đối mặt với nhiều thách thức
và cơ hội. Trong quá trình này, trit học Mác-Lênin đã trở thành một công cụ tư duy
quan trọng, giúp chúng ta đnh hình và hướng dẫn quá trình đổi mới. Nó giúp chúng ta
nắm bắt được những xu hướng và đnh hướng mới trong xã hội, từ đó đưa ra những
quyt đnh và hành động phù hợp.
Việc nghiên cứu về trit học Mác-Lênin và vai trò của nó trong đời sống xã hội
và quá trình đổi mới ở Việt Nam không chỉ có ý nghĩa lý thuyt mà còn rất thực t. Nó
giúp chúng ta nắm bắt được những xu hướng và đnh hướng mới trong xã hội, từ đó
đưa ra những quyt đnh và hành động phù hợp.
Cuối cùng, việc nghiên cứu về trit học Mác-Lênin và vai trò của nó cũng đóng
góp vào sự phát triển của khoa học xã hội. Nó mở rộng kin thức và hiểu bit của
chúng ta về th giới xung quanh, giúp chúng ta nhìn nhận và đánh giá các vấn đề một
cách sâu sắc hơn. Có thể nói việc nghiên cứu, áp dụng trit học Mác-Lênin là một
bước quan trọng trong việc phát triển bản thân và đóng góp vào sự phát triển của xã hội.
Tóm lại, việc nghiên cứu và áp dụng trit học Mác-Lênin vào cuộc sống hàng
ngày giúp chúng ta nâng cao khả năng tư duy phê phán, tăng cường kỹ năng giải quyt
vấn đề. Nó giúp chúng ta nhìn nhận các vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau, từ đó đưa ra
những quyt đnh thông minh và có chủ đích. Nói cách khác, việc trang b phương
pháp luận trit học Mác-Lênin là một bước quan trọng trong việc phát triển bản thân
và đóng góp vào sự phát triển của xã hội. 2
2. Mục đích nghiên cứu:
Mục đích của việc nghiên cứu đề tài “Phân tích vai trò của trit học Mác-Lênin
trong đời sống xã hội và ý nghĩa của vấn đề nghiên cứu trong sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam hiện nay” bao gồm:
- Hiểu rõ hơn về trit học Mác-Lênin: trit học Mác-Lênin là một hệ thống tư
tưởng phong phú và sâu sắc, đã và đang đóng một vai trò quan trọng trong việc hình
thành và phát triển xã hội. Mục tiêu quan trọng của nghiên cứu này là để hiểu rõ hơn
về trit học Mác-Lênin, từ nguồn gốc, lý thuyt cho đn ứng dụng thực t của nó. Việc
này đòi hỏi việc đọc và nghiên cứu sâu rộng các tài liệu, sách, bài báo và các nguồn
thông tin khác liên quan đn trit học Mác-Lênin.
- Khám phá vai trò của trit học Mác-Lênin trong đời sống xã hội: trit học Mác-
Lênin không chỉ là một hệ thống tư tưởng lý thuyt mà còn có ảnh hưởng sâu rộng đn
đời sống xã hội, từ chính tr, kinh t đn văn hóa và giáo dục. Nghiên cứu này nhằm
khám phá vai trò của trit học Mác-Lênin trong các khía cạnh khác nhau của đời sống
xã hội, nhằm hiểu rõ hơn về tầm quan trọng và ảnh hưởng của nó đối với xã hội.
- Đánh giá ý nghĩa của trit học Mác-Lênin trong quá trình đổi mới ở Việt Nam:
quá trình đổi mới ở Việt Nam là một quá trình phức tạp và đầy thách thức. Trit học
Mác-Lênin đã đóng một vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và hướng dẫn quá trình
này. Mục tiêu cuối cùng của nghiên cứu là đánh giá ý nghĩa của trit học Mác-Lênin
trong quá trình đổi mới ở Việt Nam, cũng như cách mà nó đã hỗ trợ và hướng dẫn quá trình này.
Tóm lại, mục đích của nghiên cứu này không chỉ mở rộng kin thức và hiểu
bit về trit học Mác-Lênin, mà còn là nhằm khám phá và đánh giá vai trò và ý nghĩa
của nó trong đời sống xã hội và quá trình đổi mới ở Việt Nam. Thông qua việc nghiên
cứu, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của trit học Mác-Lênin, từ đó đưa
ra những phương hướng và giải pháp thích hợp cho sự phát triển của xã hội. Đây chính
là ý nghĩa thực sự của việc nghiên cứu trit học Mác-Lênin. 3
3. Phương pháp nghiên cứu:
Đề tài “Phân tích vai trò của trit học Mác-Lênin trong đời sống xã hội và ý
nghĩa của vấn đề nghiên cứu trong sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam hiện nay” là một chủ
đề rất quan trọng và phức tạp. Để nghiên cứu đề tài này, chúng ta cần tuân theo một
quy trình nghiên cứu khoa học chặt chẽ. Dưới đây là một cách mở rộng các bước bạn đã nêu:
- Thu thập thông tin: bước đầu tiên trong quá trình nghiên cứu là thu thập thông
tin. Bằng cách đọc các tài liệu, báo cáo nghiên cứu, sách, bài báo và các nguồn thông
tin khác liên quan đn trit học Mác-Lênin.
- Phân tích dữ liệu: sau khi thu thập thông tin, chúng ta cần phân tích những dữ
liệu đã tìm được. Việc này không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về vai trò của trit học
Mác-Lênin trong đời sống xã hội và quá trình đổi mới ở Việt Nam, mà còn giúp chúng
ta nhận ra những xu hướng, mô hình và mối liên hệ giữa các yu tố khác nhau.
- Đánh giá và din dch kt quả: dựa trên các dữ liệu đã tìm hiểu, chúng ta cần
đánh giá và din dch những gì đã tìm được. Đánh giá tầm quan trọng của trit học
Mác-Lênin trong đời sống xã hội và quá trình đổi mới ở Việt Nam, cũng như din dch
ý nghĩa của những phát hiện nêu trên. Bao gồm việc đánh giá tính đúng đắn, tính hợp
lệ và tính đáng tin cậy của các kt quả nghiên cứu.
- Soạn thảo và trình bày kt quả nghiên cứu: cuối cùng, chúng ta cần soạn thảo và
trình bày kt quả một cách rõ ràng, mạch lạc thông qua bài tiểu luận. Ngoài ra, chúng
ta cũng cần đưa ra các đề xuất cho nghiên cứu tương lai dựa trên kt quả của nghiên cứu hiện tại.
Tóm lại, việc nghiên cứu trit học Mác-Lênin không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ
hơn về lý thuyt này, mà còn giúp chúng ta nhìn nhận rõ hơn về thực t xã hội, từ đó
đưa ra những giải pháp thực t cho các vấn đề mà xã hội đang đối mặt. Đây chính là ý
nghĩa thực sự của việc nghiên cứu trit học Mác-Lênin. 4 PHẦN NI DUNG
CHƯƠNG 1. VAI TR CA TRIT HỌC MC-LÊNIN TRONG ĐỜI SNG X HI
1.1. Nguồn gốc của triết học:
Là một loại hình nhận thức đặc thù của con người, trit học ra đời ở cả Phương
Đông và Phương Tây gần như cùng một thời gian (khoảng từ th k VIII đn th k VI
trước Công Nguyên) tại các trung tâm văn minh lớn của nhân loại thời Cổ đại. Ý thức
trit học xuất hiện không ngẫu nhiên, mà có nguồn gốc thực t từ tồn tại xã hội với
một trình độ nhất đnh của sự phát triển văn minh, văn hóa, khoa học. Con người, với
kỳ vọng được đáp ứng nhu cầu về nhận thức và hoạt động thực tin của mình đã sáng
tạo ra những luận thuyt chung nhất, có tính hệ thống phản ánh th giới xung quanh và
th giới của chính con người. Trit học là dạng tri thức lý luận xuất hiện sớm nhất
trong lch sử các loại hình lý luận của nhân loại. Với tính cách là một hình thái ý thức
xã hội, trit học có nguồn gốc nhận thức và nguồn gốc xã hội.
Nói đn nguồn gốc nhận thức của trit học là nói đn sự hình thành, phát triển
của tư duy trừu tượng, của năng lực khái quát trong nhận thức của con người. Tri thức
cụ thể, riêng lẻ về th giới đn một giai đoạn nhất đnh phải được tổng hợp, trừu tượng
hóa, khái quát hóa thành những khái niệm, phạm trù, quan điểm, quy luật, luận
thuyt… đủ sức phổ quát để giải thích th giới. Trit học ra đời đáp ứng nhu cầu đó
của nhận thức. Do nhu cầu của sự tồn tại, con người không thỏa mãn với các tri thức
riêng lẻ, cục bộ về th giới, càng không thỏa mãn với cách giải thích của các tín điều
và giáo lý tôn giáo. Tư duy trit học bắt đầu từ các trit lý, từ sự khôn ngoan, từ tình
yêu sự thông thái, dần hình thành các hệ thống những tri thức chung nhất về th giới.
Trit học chỉ ra đời khi xã hội loài người đã đạt đn một trình độ tương đối cao
của sản xuất xã hội, phân công lao động xã hội hình thành, của cải tương đối thừa dư,
tư hữu hóa tư liệu sản xuất được luật đnh, giai cấp phân hóa rõ và mạnh, nhà nước ra
đời. Trong một xã hội như vậy, tầng lớp trí thức xuất hiện, giáo dục và nhà trường
hình thành và phát triển, các nhà thông thái đã đủ năng lực tư duy để trừu tượng hóa, 5
khái quát hóa, hệ thống hóa toàn bộ tri thức thời đại và các hiện tượng của tồn tại xã
hội để xây dựng nên các học thuyt, các lý luận, các trit thuyt. Với sự tồn tại mang
tính pháp lý của ch độ sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất, của trật tự giai cấp và của
bộ máy nhà nước, trit học, tự nó đã mang trong mình tính giai cấp sâu sắc, nó công
khai tính đảng là phục vụ cho lợi ích của những giai cấp, những lực lượng xã hội nhất đnh.
Ở Trung Quốc, thuật ngữ trit học có nguồn gốc ngôn ngữ là chữ triết và khoa
học này hiểu theo nghĩa là sự truy tìm bản chất của đối tượng, trit học chính là trí, là
sự hiểu bit sâu sắc của con người.
Ở Ấn Độ, thuật ngữ Dar'sana (trit học) nghĩa gốc là chiêm ngưỡng, hàm ý là
tri thức dựa trên lý trí, là con đưng suy ngm để dẫn dắt con người đn với lẽ phải.
Ở phương Tây thuật ngữ trit học xuất hiện ở Hy Lạp, theo ting Hy Lạp trit
học là Philo-sophia, với nghĩa là yêu mến s thông thái. Người Hy Lạp Cổ đại quan
niệm, philosophia vừa mang nghĩa là giải thích vũ trụ, đnh hướng nhận thức và hành
vi, vừa nhấn mạnh đn khát vọng tìm kim chân lý của con người.
Như vậy, cho dù ở phương Đông hay phương Tây, ngay từ đầu trit học đã là
hoạt động tinh thần biểu hiện khả năng nhận thức, đánh giá của con người, nó tồn tại
với tư cách là một hình thái ý thức xã hội.
Là loại hình tri thức đặc biệt của con người, trit học nào cũng có tham vọng
xây dựng nên bức tranh tổng quát nhất về th giới và về con người. Nhưng khác với
các loại hình tri thức xây dựng th giới quan dựa trên niềm tin và quan niệm tưởng
tượng về th giới, trit học sử dụng các công cụ lý tính, các tiêu chuẩn lôgíc và những
kinh nghiệm mà con người đã khám phá thực tại, để din tả th giới và khái quát th
giới quan bằng lý luận. Tính đặc thù của nhận thức trit ọ h c thể hiện ở đó. 6
1.2. Sự ra đời của chủ nghĩa Mác-Lênin:
Quá trình ra đời và phát triển của chủ nghĩa Mác-Lênin có thể chia thành hai
giai đoạn chính: giai đoạn hình thành và phát triển của chủ nghĩa Mác-Lênin mà C.
Mác và Ph. Ăngghen thực hiện và giai đoạn bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác thành
chủ nghĩa Mác-Lênin, do V.I. Lênin thực hiện.
❖ Những điều kiện lch sử của sự ra đời trit học Mác: Sự xuất hiện trit ọ
h c Mác là một cuộc cách mạng vĩ đại trong lch sử trit học.
Đó là kt quả tất yu của sự phát triển lch sử tư tưởng trit học và khoa học của nhân
loại, trong sự phụ thuộc vào những điều kiện kinh t - xã hội, mà trực tip là thực tin
đấu tranh giai cấp của giai cấp vô sản với giai cấp tư sản. Đó cũng là kt quả của sự
thống nhất giữa điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan của C. Mác và Ph. Ăngghen.
- Điều kiện kinh t - xã hội:
Sự củng cố và phát triển của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa trong điều
kiện cách mạng công nghiệp. Trit học Mác ra đời vào những năm 40 của th k XIX.
Sự phát triển rất mạnh mẽ của lực lượng sản xuất do tác động của cuộc cách mạng
công nghiệp, làm cho phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa được củng cố vững chắc
là đặc điểm nổi bật trong đời sống kinh t-xã hội ở những nước chủ yu của châu Âu.
Nước Anh đã hoàn thành cuộc cách mạng công nghiệp và trở thành cường quốc công
nghiệp lớn nhất. Ở Pháp, cuộc cách mạng công nghiệp đang đi vào giai đoạn hoàn
thành. Cuộc cách mạng công nghiệp cũng làm cho nền sản xuất xã hội ở Đức được
phát triển mạnh ngay trong lòng xã hội phong kin. Nhận đnh về sự phát triển mạnh
mẽ của lực lượng sản xuất như vậy, C. Mác và Ph. Ăngghen vit: "Giai cấp tư sản,
trong quá trình thống tr giai cấp chưa đầy một th k, đã tạo ra những lực lượng sản
xuất nhiều hơn và đồ sộ hơn lực lượng sản xuất của tất cả các th hệ trước kia gộp lại".
S xuất hiện của giai cấp vô sn trên vũ đài lịch sử với tính cách một lc lượng
chính trị - xã hội ộ
đ c lập là nhân tố chính trị - xã hội quan trng cho s ra đi triết hc Mác. 7
Thc tiễn cách mạng của giai cấp vô sn là cơ sở chủ yếu nhất cho s ra đi
triết hc Mác. - Nguồn gốc lý luận:
Chủ nghĩa Mác ra đời không chỉ xuất phát từ nhu cầu khách quan của lch sử,
mà còn là kt quả của sự k thừa tinh hoa di sản lý luận của nhân loại, trong đó, trực
tip nhất là trit học cổ điển Đức, kinh t học chính tr cổ điển Anh và chủ nghĩa xã hội
không tưởng ở các nước Pháp và Anh. C.Mác và Ph. Ăngghen đã phê phán nhiều hạn
ch cả về phương pháp, cả về quan điểm, đặc biệt những quan điểm liên quan đn việc
giải quyt các vấn đề xã hội của L. Phoiơbắc, song, hai ông cũng đánh giá cao vai trò
tư tưởng của L. Phoiơbắc trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa duy tâm, tôn giáo,
khẳng đnh giới tự nhiên là tính thứ nhất, tồn tại vĩnh vin, không phụ thuộc vào ý thức
của con người. Chủ nghĩa duy vật, vô thần của L. Phoiơbắc đã tạo tiền đề quan trọng
cho bước chuyển bin của C. Mác và Ph. Ăngghen từ th giới quan duy tâm sang th
giới quan duy vật, một tiền đề lý luận của quá trình chuyển từ lập trường chủ nghĩa
dân chủ - cách mạng sang lập trường chủ nghĩa cộng sản.
- Tiền đề khoa học tự nhiên:
Cùng với những nguồn gốc lý luận trên, những thành tựu khoa học tự nhiên là
những tiền đề cho sự ra đời trit học Mác. Điều đó được cắt nghĩa bởi mối liên hệ
khăng khít giữa trit học và khoa học nói chung, khoa học tự nhiên nói riêng. Sự phát
triển tư duy trit học phải dựa trên cơ sở tri thức do các khoa học cụ thể đem lại. Vì
th, như Ph. Ăngghen đã chỉ rõ, mỗi khi khoa học tự nhiên có những phát minh mang
tính chất vạch thời đại thì chủ nghĩa duy vật không thể không thay đổi hình thức của nó.
Như vậy, trit học Mác cũng như toàn bộ chủ nghĩa Mác ra đời như một tất yu
lch sử không những vì đời sống và thực tin, nhất là thực tin cách mạng của giai cấp
công nhân, đòi hỏi phải có lý luận mới soi đường mà còn vì những tiền đề cho sự ra
đời lý luận mới đã được nhân loại tạo ra.
Tóm lại, sự ra đời của trit học Mác-Lênin là một thành tựu to lớn trong trit
học của loài người về mặt tư tưởng và trit học. 8
1.3. Vai trò của triết học Mác-Lênin trong đời sống xã hội:
1.3.1. Xây dựng thói quen ứng dụng triết học Mác-Lênin:
Để xây dựng thói quen ứng dụng trit học Mác-Lênin vào thực tin, chúng ta
cần hiểu rõ và thực hành theo các nguyên tắc và phương pháp luận của trit học này.
Dưới đây là một số bước cơ bản để xây dựng thói quen này:
- Nghiên cứu cơ bản: bắt đầu bằng việc đọc và nắm vững các tác phẩm cơ bản
của K. Mác và V. Lênin, “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản”, “Tư tưởng Hồ Chí Minh
về chủ nghĩa Mác-Lênin” và các tác phẩm khác.
- Ứng dụng vào thực tin: sau khi nắm vững lý thuyt, hãy tìm cách áp dụng
chúng vào việc giải quyt các vấn đề thực t trong công việc, học tập và xã hội. Chẳng
hạn như việc sử dụng trit học Mác-Lênin để phân tích và giải quyt các vấn đề cụ thể,
hoặc việc áp dụng các nguyên tắc của trit học này vào việc ra quyt đnh hàng ngày.
- Tìm hiểu về những tư tưởng trit học lch sử: thử tự đặt mình vào trong những
trải nghiệm lch sử để tăng khả năng suy nghĩ sâu xa. Thông qua việc liên tục đặt ra
những câu hỏi “TẠI SAO”, hệ thống hóa những kin thức của riêng mình. Việc này
không chỉ giúp bạn hiểu rõ hơn về trit học Mác-Lênin, mà còn giúp bạn phát triển kỹ năng tư duy phê phán.
- Phân tích xã hội: sử dụng phương pháp luận của trit học Mác-Lênin để phân
tích các sự kiện kinh t, chính tr và xã hội từ góc độ giai cấp và lợi ích sản xuất. Qua
đó giúp bạn nhìn nhận rõ hơn về các vấn đề xã hội và đưa ra những quyt đnh và hành động phù hợp.
- Chấp nhận sự phê phán: luôn sẵn lòng phê phán và tự phê phán, nhận diện và
phản bác các quan điểm không phù hợp. Nó không chỉ giúp bạn phát triển kỹ năng tư
duy phê phán, mà còn giúp bạn trở thành một công dân tỉnh táo và có trách nhiệm với xã hội. 9
- Thảo luận và trao đổi: tham gia vào các cuộc thảo luận và trao đổi với những
người có cùng quan tâm và hiểu bit về trit học Mác-Lênin. Giúp bạn mở rộng kin
thức, hiểu bit và giúp bạn phát triển kỹ năng giao tip và làm việc nhóm.
- Chia sẻ ý kin, trao đổi kin thức và học hỏi từ nhau: thông qua việc thảo luận
và trao đổi, bạn có thể hiểu sâu hơn về trit học này và áp dụng nó vào cuộc sống.
- Thực hành và hành động: áp dụng trit học Mác-Lênin vào cuộc sống hàng
ngày và hoạt động xã hội. Hãy thực hiện những hành động nhỏ để thể hiện trit lý
Mác-Lênin trong việc xây dựng một xã hội công bằng và bình đẳng. Thông qua hành
động trên bạn có thể hiểu rõ hơn về trit học Mác-Lênin và trở thành một công dân
tỉnh táo, có trách nhiệm với xã hội.
- Tham gia công tác xã hội: tham gia vào các hoạt động xã hội hoặc chính tr có
mục đích xây dựng và thúc đẩy các nguyên tắc công bằng và tin bộ.
- Phát triển kỹ năng lãnh đạo: phát huy vai trò tiên phong trong việc áp dụng các
nguyên tắc này vào lãnh đạo và quản lý.
- Kiên đnh thực hành: hãy nhớ rằng xây dựng thói quen ứng dụng trit học Mác-
Lênin là một quá trình dài hơi và đòi hỏi sự kiên nhẫn và nỗ lực. Hãy bắt đầu từ những
bước nhỏ và dần dần phát triển thói quen này trong cuộc sống hàng ngày của bạn.
Tóm lại, xây dựng thói quen ứng dụng trit học Mác-Lênin vào cuộc sống hàng
ngày có ý nghĩa to lớn. Điều này không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về th giới xung
quanh mà còn giúp chúng ta trở thành những công dân tỉnh táo, bit suy nghĩ phê phán
và có trách nhiệm với xã hội. Bằng cách áp dụng trit học Mác-Lênin, chúng ta có thể
nhìn nhận và đánh giá các vấn đề xã hội một cách sâu sắc hơn, từ đó đưa ra những
quyt đnh và hành động phù hợp. Nói cách khác, việc xây dựng thói quen ứng dụng
trit học Mác-Lênin là một bước quan trọng trong việc phát triển bản thân. đóng góp vào
sự phát triển của xã hội. 10
1.3.2. Trang bị phương pháp luận:
Để trang b  phương pháp luận trong việc áp dụng trit học Mác-Lênin, bạn có
thể tuân theo các bước sau:
Nắm rõ phương pháp luận Mác-Lênin thật chặt chẽ. Đọc, nghiên cứu các tác
phẩm, tài liệu về phương pháp luận Mác -Lênin như “Phương pháp luận khoa học”
của Lênin và “Phương pháp luận Mác-Lênin Việt Nam” của Đảng Cộng sản. Hiểu
các nguyên tắc và phương pháp cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin và b ắt đầu áp dụng
phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác-Lênin vào nghiên cứu và thực hành của riêng
bạn. Sử dụng các phương pháp như phân tích đối tượng và chủ đề, phân tích l ch sử
và hiện tại, phân tích tình cảm và cảm xúc cũng như phân tích liên quan đn mệnh
lệnh để hiểu sâu hơn về các vấn đề xã hội và chính tr. Chúng ta phải luôn vận dụng
phương pháp luận Mác-Lênin vào hoạt động thực tin. Thực hành sử dụng các
phương pháp như quan sát, phỏng đoán, phân tích, tổng hợp thông tin để đưa ra
những nhận đnh, kt luận logic dựa trên phương pháp luận Mác-Lênin.
Ngoài ra nên tham gia thảo luận, trao đổi với những người có cùng mối quan
tâm và hiểu bit về phương pháp luận Mác -Lênin. Chia s ẻ ý tưởng, trao đổi kin thức
và học hỏi lẫn nhau. Thông qua thảo luận và trao đổi, bạn có thể thực hành và phát
triển phương pháp của mình. Phương pháp luận Mác-Lênin là một lĩnh vực không
ngừng phát triển. Luôn cập nhật kin thức, không ngừng học hỏi, nắm vững những
phát triển mới nhất của phương pháp này và áp dụng vào thực t. Hãy nhớ rằng trang
b phương pháp luận là một quá trình liên t ục và đòi hỏi sự kiên nhẫn và nỗ lực. Hãy
áp dụng phương pháp luận Mác -Lênin vào công việc và cuộc sống hàng ngày của
bạn để hiểu sâu hơn về trit học này và áp dụng nó vào thực t.
Việc trang b phương pháp luận trit học Mác-Lênin có ý nghĩa to lớn trong
việc nâng cao nhận thức và tư duy của con người. Phương pháp luận trit học Mác-
Lênin giúp chúng ta hiểu rõ hơn về các quy luật khách quan của th giới tự nhiên, xã
hội và tư duy, từ đó giúp chúng ta đưa ra những quyt đnh chính xác và khoa học hơn
trong cuộc sống và công việc. Bằng cách áp dụng phương pháp luận trit học Mác-
Lênin vào cuộc sống hàng ngày, chúng ta có thể nâng cao khả năng tư duy phê phán,
tăng cường kỹ năng giải quyt vấn đề và cải thiện chất lượng cuộc sống của mình. 11
CHƯƠNG 2: Ý NGHĨA CA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU TRIT HỌC MC-
LÊNIN TRONG S NGHIP ĐI MI  VIT NAM
2.1. Ý nghĩa của việc nghiên cứu triết học trong kinh tế:
❖ Các ý nghĩa của việc nghiên cứu trit học trong kinh t bao gồm:
- Giúp cho người học nắm được bản chất, chức năng và mục tiêu của kinh t,
hiểu được các quy luật kinh t chi phối sự vận động và phát triển kinh t, phát triển lý
luận kinh t và vận dụng lý luận đó vào thực t, hành động theo quy luật, tránh bệnh
chủ quan, giáo điều, duy ý chí.
- Cung cấp các luận cứ khoa học làm cơ sở cho sự hình thành đường lối, chin
lược phát triển kinh t, xã hội và các chính sách, biện pháp kinh t cụ thể phù hợp với
yêu cầu của các quy luật khách quan và điều kiện cụ thể của đất nước ở từng thời kỳ nhất đnh.
- Nắm được các phạm trù và quy luật kinh t, là cơ sở cho người học hình thành
tư duy kinh t, không những cần thit cho các nhà quản lý vĩ mô mà còn rất cần cho
quản lý sản xuất kinh doanh ở các doanh nghiệp của mọi tầng lớp dân cư, ở tất cả các thành phần kinh t.
- Học tập trit học, hiểu được sự thay đổi của các phương thức sản xuất, các hình
thái kinh t – xã hội là tất yu khách quan, là quy luật của lch sử, giúp người học có
niềm tin sâu sắc vào con đường xã hội chủ nghĩa mà Đảng Cộng sản Việt Nam và
nhân dân ta đã lựa chọn là phù hợp với quy luật khách quan, đi tới mục tiêu dân giàu,
nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh trên đất nước.
- Hình thành th giới quan, phương pháp luận, nhân sinh quan, hệ thống giá tr
văn hóa nhân văn cho người học, giúp người học đnh hướng tính tích cực xã hội và
chính tr của mình vào mục đích xây dựng, sáng tạo.
- Phản ánh đúng đắn, sâu sắc th giới khách quan, là cơ sở quan trọng cho việc
xác đnh mục tiêu, phương hướng và biện pháp chính xác.
Tóm lại, việc nghiên cứu trit học trong kinh t là rất cần thit và có ý nghĩa quan
trọng đối với người học, giúp người học có kin thức, tư duy, ý thức và trách nhiệm
trong việc phát triển kinh t, xã hội và đất nước. 12
2.2. Ý nghĩa của việc nghiên cứu triết học trong chính trị:
- Trit học giúp xây dựng và phản ánh th giới quan, nhân sinh quan, giá tr và
mục tiêu của các chính tr gia, đảng phái và quốc gia. Trit học cũng là nền tảng để
hình thành các hệ thống tư tưởng chính tr, như chủ nghĩa Mác-Lênin, chủ nghĩa dân
chủ, chủ nghĩa tự do, chủ nghĩa quốc gia, chủ nghĩa xã hội, …
- Trit học cung cấp các phương pháp luận, công cụ lý luận và phê phán để phân
tích, đánh giá và giải quyt các vấn đề chính tr. Trit học giúp đặt ra các câu hỏi cơ
bản, như: Chính tr là gì? Chính tr có vai trò gì trong xã hội? Chính tr có thể được cải
thiện hay không? Chính tr có thể được đo lường hay không? Chính tr có thể được dự
báo hay không? Chính tr có thể được thống nhất hay không?
- Trit học đóng góp vào việc tạo ra và thay đổi các chính sách, pháp luật, quy
ch và cơ ch chính tr. Trit học giúp đnh nghĩa và bảo vệ các khái niệm và nguyên
tắc chính tr, như: quyền lực, quyền tự do, quyền bình đẳng, quyền dân chủ, quyền con
người, quyền công dân, quyền dân tộc, quyền thiểu số, quyền đa dạng, quyền bình
thường hoá, quyền phản kháng, quyền cách mạng, …
- Trit học tham gia vào việc giáo dục và rèn luyện ý thức chính tr cho công
dân, cán bộ và lãnh đạo. Trit học giúp nâng cao khả năng nhận thức, phản biện, sáng
tạo và trách nhiệm chính tr của mọi người. Trit học cũng giúp phát triển tinh thần
đoàn kt, hợp tác, đối thoại và hoà bình chính tr.
Nhìn chung việc nghiên cứu trit học trong chính tr có ý nghĩa cực kỳ quan
trọng. Nó không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách thức hoạt động của các hệ
thống chính tr, mà còn cung cấp cho chúng ta những công cụ tư duy cần thit ể đ phân
tích và đánh giá các vấn đề chính tr phức tạp. Bằng cách áp dụng lý thuyt trit học
vào chính tr, chúng ta có thể nhìn nhận các vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau, từ đó đưa ra những quyt 
đ nh và hành động phù hợp. Nói cách khác, trit học là chìa khóa
mở rộng kin thức và sự hiểu bit của chúng ta về th giới chính tr. 13
2.3. Ý nghĩa của việc nghiên cứu triết học trong văn hóa – xã hội:
Nghiên cứu trit học trong văn hóa – xã hội có ý nghĩa quan trọng trong việc
hiểu và phân tích các khía cạnh văn hóa và xã hội của con người. Một số ý nghĩa cụ
thể của việc nghiên cứu trit học trong lĩnh vực này bao gồm:
- Hiểu về bản chất của con người: trit học giúp chúng ta tìm hiểu về bản chất
của con người, những giá tr, niềm tin và quan điểm mà con người mang theo. Cũng
như giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tư duy, ý thức và hành vi của con người trong môi
trường văn hóa và xã hội.
- Phân tích và đánh giá các giá tr và quan điểm xã hội: nghiên cứu trit học giúp
chúng ta phân tích và đánh giá các giá tr và quan điểm xã hội. Từ đó t a có thể hiểu rõ
hơn về nguồn gốc, cơ sở lý thuyt và tác động của các giá tr và quan điểm xã hội đối
với văn hóa và xã hội.
- Đnh hình và phát triển văn hóa và xã hội: trit học đóng vai trò quan trọng
trong việc đnh hình và phát triển văn hóa và xã hội. Ngoài ra nó còn giúp chúng ta
hiểu rõ hơn về các nguyên tắc, quy tắc và giá tr cốt lõi của một xã hội và từ đó đóng
góp vào việc xây dựng và phát triển một xã hội tốt đẹp hơn.
- Đối mặt với thách thức xã hội: nghiên cứu trit giúp chúng ta đối mặt với các
thách thức xã hội hiện đại, phân tích và đánh giá các vấn đề như công bằng xã hội,
quyền con người, đa dạng văn hóa và xã hội, và từ đó tìm ra các giải pháp và phương
pháp để giải quyt những thách thức này.
- Khám phá ý nghĩa cuộc sống: ta có thể khám phá ý nghĩa cuộc sống và tìm hiểu
về mục đích và giá tr của cuộc sống thông qua nghiên cứu trit học, nó giúp chúng ta
đặt câu hỏi về ý nghĩa của tồn tại và tìm kim sự hiểu bit và sự thấu hiểu sâu sắc về
cuộc sống và con người.
Tóm lại, nghiên cứu trit học trong văn hóa – xã hội có ý nghĩa quan trọng
trong việc hiểu và phân tích các khía cạnh văn hóa và xã hội của con người, đồng thời
đóng góp vào việc đnh hình và phát triển văn hóa và xã hội. 14 4. KT LUẬN:
Qua quá trình nghiên cứu, chúng ta có thể thấy rằng trit học Mác-Lênin đã và
đang đóng một vai trò quan trọng trong đời sống xã hội và trong quá trình đổi mới ở
Việt Nam. Trit học Mác-Lênin, với những nguyên lý cơ bản của nó, đã ảnh hưởng
đn các khía cạnh khác nhau của đời sống xã hội, từ chính tr, kinh t đn văn hóa – xã hội và giáo dục.
Trong lĩnh vực chính tr, trit học Mác-Lênin đã giúp đnh hình nền tảng cho
các chính sách công bằng xã hội và phát triển kinh t. Nó đã giúp chúng ta hiểu rõ hơn
về cách thức hoạt động của các hệ thống chính tr và cung cấp cho chúng ta những
công cụ tư duy quan trọng để phân tích và đánh giá các vấn đề chính tr phức tạp.
Trong lĩnh vực kinh t, trit học Mác-Lênin đã giúp chúng ta nhìn nhận các vấn
đề kinh t từ một góc độ rộng hơn, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về các quy luật kinh t và
cách thức hoạt động của nền kinh t.
Trong lĩnh vực văn hóa – xã hội và giáo dục, trit học Mác-Lênin đã giúp chúng
ta nhìn nhận và đánh giá các vấn đề văn hóa và giáo dục một cách sâu sắc hơn, từ đó
giúp chúng ta đưa ra những quyt đnh và hành động phù hợp.
Ngoài ra, trit học Mác-Lênin còn là nguồn cảm hứng và hướng dẫn cho sự
nghiệp đổi mới ở Việt Nam. Trong quá trình đổi mới, trit học Mác-Lênin đã đóng vai
trò quan trọng, giúp Việt Nam tin bộ về mặt kinh t và xã hội.
Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn về vai trò và tầm quan trọng của trit học Mác-Lênin
trong bối cảnh hiện nay, cần có thêm nghiên cứu. Hướng nghiên cứu trong tương lai có
thể tập trung vào việc khám phá cách trit học Mác-Lênin có thể được áp dụng vào các
lĩnh vực cụ thể của đời sống xã hội và quá trình đổi mới. Bằng cách này, chúng ta có
thể tip tục khai thác và tận dụng trit học Mác-Lênin như một công cụ quan trọng để
thúc đẩy sự phát triển và tin bộ của xã hội. Việc này không chỉ giúp chúng ta nâng
cao chất lượng cuộc sống mà còn giúp chúng ta đóng góp vào sự phát triển của xã hội.
Nói cách khác, việc nghiên cứu và áp dụng trit học Mác-Lênin là một bước quan
trọng trong việc phát triển bản thân và đóng góp vào sự phát triển của xã hội. 15
TÀI LIU THAM KHẢO
Phân tích vai trò của trit học Mác-Lênin lên đời sống xã hội - TRƯỜNG ĐẠI
HỌC PHENIKAA KHOA KHOA - Studocu
Vai trò của trit học Mác Lênin trong đời sống xã hội và trong sự nghiệp đổi
mới ở Việt Nam hiện nay - Studocu
Đặc điểm, vai trò của Trit học Mác - Lênin trong đời sống xã hội. | Hoc360.net
SỰ RA ĐỜI VÀ PHÁT TRIỂN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - SỰ RA ĐỜI VÀ
PHÁT TRIỂN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC- LÊNIN Những - Studocu
Giáo trình trit học Mác-Lênin 16