HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN
KHOA TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH -----🙠🕮🙢----- VĂN HÓA CHÍNH TRỊ
ĐỀ TÀI: VĂN HÓA CHÍNH TRỊ TRUNG QUỐC
Thành viên: 1. Đỗ Hoàng Phúc 2. Nguyễn Lưu Ly 3. Lê Thị Hải Anh 4. Lê Thúy Hằng
5. Đặng Trần Phương Uyên 6. Nguyễn Vân Anh
7. Phạm Thị Linh Chi 8. Đỗ Minh Quang HÀ NỘI-2024 1
VĂN HÓA CHÍNH TRỊ TRUNG QUỐC – NHÓM 2 I. GIỚI THIỆU
1.Văn hóa chính trị là gì?
Văn hóa chính trị là một khái niệm khá rộng, bao gồm tập hợp các niềm tin, giá
trị, thái độ, hành vi và các quy tắc ứng xử có liên quan đến chính trị trong một xã
hội cụ thể. Nó phản ánh cách thức mà một nhóm người hoặc một quốc gia tiếp cận,
tham gia và hình thành nên hệ thống chính trị của mình.
Văn hóa chính trị là một khái niệm phức tạp và đa chiều, nó phản ánh sự tương tác
giữa các yếu tố lịch sử, xã hội, văn hóa và chính trị. Việc hiểu rõ văn hóa chính trị
của một quốc gia giúp chúng ta có cái nhìn sâu sắc hơn về cách thức mà quốc gia
đó vận hành và phát triển.
2. Văn hóa chính trị Trung Quốc: Một cái nhìn tổng quan
Trung Quốc, với lịch sử lâu đời và nền văn hóa đa dạng, là một trong những quốc
gia có ảnh hưởng lớn nhất thế giới. Dưới đây là một số nét đặc trưng nổi bật của đất nước này:
Văn hóa chính trị của Trung Quốc là một hệ thống phức tạp, mang đậm dấu ấn
lịch sử lâu đời và những biến động xã hội sâu sắc
Văn hóa chính trị Trung Quốc là sự giao thoa giữa các truyền thống lịch sử và hiện
đại, tạo nên một bối cảnh độc đáo cho sự phát triển của đất nước. Các yếu tố như
Nho giáo, chủ nghĩa Mác-Lênin, và chủ nghĩa dân tộc tiếp tục ảnh hưởng đến
chính trị và xã hội hiện nay.
II. LỊCH SỬ VĂN HÓA CHÍNH TRỊ TRUNG QUỐC
I. Thời kỳ Cổ Đại (trước 221 TCN) 1. Chính trị:
Nhà Hạ (2070-1600 TCN): Triều đại đầu tiên, chế độ quân chủ tập trung: Vua có
quyền lực tối cao, quyết định tất cả các vấn đề chính trị, quân sự và tôn giáo.
Nhà Thương (1600-1046 TCN): chế độ quân chủ tập quyền: vua có quyền lực cao
nhất, cai trị thông qua một hệ thống quan lại, phát triển nghi lễ tôn giáo. 2
Nhà Chu (1046-256 TCN): Thiết lập hệ thống phong kiến, phát triển triết học Nho giáo và Đạo giáo. 2. Văn hóa:
Triết học và chữ viết: Sự ra đời của Nho giáo, Đạo giáo, và các hệ tư tưởng khác.
Phát triển chữ viết và nghệ thuật đồ đồng.
II. Thời kỳ Trung Đại (221TCN - 1911 SCN) 1. Chính trị:
Nhà Tần (221-206 TCN): Thống nhất Trung Quốc dưới sự cai trị của Tần Thủy
Hoàng. Tạo nền tảng cho các triều đại sau.
Nhà Hán (206 TCN - 220 SCN): Mở rộng lãnh thổ, phát triển Con đường Tơ lụa, và củng cố Nho giáo.
Các triều đại tiếp theo: Tam Quốc, Nam Bắc triều, Tùy, Đường, Tống, Nguyên,
Minh, và Thanh, mỗi triều đại đều đóng góp vào sự phát triển chính trị và văn hóa của Trung Quốc. 2. Văn hóa:
Nhà Đường và Tống: Thời kỳ hoàng kim với sự phát triển rực rỡ của văn học, hội họa, và triết học.
Nhà Minh và Thanh: Văn hóa truyền thống tiếp tục phát triển, văn học cổ điển nổi
bật và Trung Quốc bắt đầu tiếp xúc với các yếu tố phương Tây.
III. Trung Quốc Hiện Đại (1911 - nay) 1. Chính trị:
Cách mạng Tân Hợi (1911): Kết thúc triều đại phong kiến Thanh và thành lập Trung Hoa Dân Quốc.
Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (1949): Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, Mao
Trạch Đông thành lập Trung Hoa Dân Quốc, chuyển đổi nền kinh tế và xã hội sang
chế độ xã hội chủ nghĩa.
Cải cách mở cửa (1978): Đặng Tiểu Bình khởi xướng cải cách kinh tế, mở cửa với
thế giới, dẫn đến sự phát triển nhanh chóng của Trung Quốc. 3 2. Văn hóa:
Thế kỷ 20-21: Sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại. Trung Quốc đã đạt được
thành tựu nổi bật trong các lĩnh vực như điện ảnh, văn học, và nghệ thuật, đồng
thời duy trì và phát triển các giá trị văn hóa truyền thống
III. ĐẶC TRƯNG VHCT TQ
Văn hóa chính trị Trung Quốc có những đặc trưng nổi bật phản ánh lịch sử, truyền
thống và bối cảnh phát triển đặc thù của đất nước, đặc biệt là dưới sự lãnh đạo của
Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ). Các đặc trưng chính bao gồm:
1. Tập trung quyền lực và ổn định: Quyền lực chính trị được tập trung vào
ĐCSTQ, với lãnh đạo cao nhất như Tổng Bí thư có quyền lực lớn. Sự ổn định
chính trị được coi là ưu tiên hàng đầu, vì nó được xem là yếu tố quyết định cho sự
phát triển kinh tế và xã hội.
2. Chủ nghĩa tập thể và lợi ích quốc gia: Văn hóa chính trị Trung Quốc nhấn mạnh
chủ nghĩa tập thể hơn cá nhân, với lợi ích của đất nước và dân tộc được đặt lên
hàng đầu. Quyền lợi cá nhân có thể bị hạn chế nếu xung đột với lợi ích chung của quốc gia.
3. Kết hợp giữa truyền thống và hiện đại: Trung Quốc có sự kết hợp giữa tư tưởng
Nho giáo truyền thống (đề cao sự trung thành, tôn trọng trật tự và sự hài hòa xã
hội) và chủ nghĩa xã hội mang màu sắc Trung Quốc hiện đại. Điều này tạo ra một
nền văn hóa chính trị coi trọng tính kỷ luật và sự tuân thủ các giá trị truyền thống
kết hợp với các cải cách hiện đại.
4. Kiểm soát thông tin và tư tưởng: Chính quyền Trung Quốc kiểm soát chặt chẽ
truyền thông, thông tin, và các hoạt động tư tưởng. Mọi ý kiến đối lập với ĐCSTQ
thường bị ngăn chặn. Chính phủ điều chỉnh nội dung truyền thông nhằm duy trì sự
ổn định và kiểm soát tư tưởng công chúng.
5. Chủ nghĩa dân tộc mạnh mẽ: Chủ nghĩa dân tộc là một yếu tố quan trọng trong
chính trị Trung Quốc hiện đại. Người dân được khuyến khích tự hào về sự phát
triển và tiến bộ của quốc gia, với chính sách ngoại giao nhấn mạnh sự bảo vệ chủ
quyền và toàn vẹn lãnh thổ, đặc biệt là trong các vấn đề liên quan đến Đài Loan, Hong Kong, và Biển Đông.
6. Thực dụng trong quản lý kinh tế: Trung Quốc áp dụng chính sách thực dụng,
đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế. Kể từ khi thực hiện cải cách kinh tế vào cuối thập 4
niên 1970, Trung Quốc kết hợp giữa các yếu tố thị trường và nhà nước để thúc đẩy
tăng trưởng, với sự quản lý chặt chẽ của chính phủ.
7. Đề cao vai trò của Đảng Cộng sản: ĐCSTQ là trung tâm của mọi quyết định
chính trị, kinh tế và xã hội. Đảng giám sát tất cả các cơ quan nhà nước và các tổ
chức dân sự, đồng thời duy trì sự kiểm soát thông qua hệ thống quan chức đảng viên. IV. CẤU TRÚC VHCT TQ
Cấu trúc văn hóa chính trị Trung Quốc được xây dựng theo mô hình tập trung
quyền lực và gắn chặt với sự lãnh đạo toàn diện của Đảng Cộng sản Trung Quốc
(ĐCSTQ). Cụ thể, cấu trúc này gồm các yếu tố chính sau:
1. Sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ)
- Đảng cầm quyền tuyệt đối: ĐCSTQ là trung tâm của mọi quyền lực chính trị,
nắm giữ quyền lực lập pháp, hành pháp và tư pháp.
- Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương: Đây là cơ quan lãnh đạo cao nhất,
với Bộ Chính trị thực hiện chức năng điều hành chính sách và chiến lược quốc gia.
- Vai trò của Tổng Bí thư: Người đứng đầu Đảng Cộng sản đồng thời nắm giữ
quyền lực cao nhất trong hệ thống chính trị, chịu trách nhiệm đưa ra các quyết định
quan trọng và lãnh đạo nhà nước.
2.Tính tập trung quyền lực và hệ thống quan liêu:
- Trung ương tập quyền: Quyền lực được tập trung ở cấp trung ương và phân bổ
theo mô hình từ trên xuống dưới, với sự chỉ đạo của Đảng trong mọi quyết định.
- Hệ thống quan liêu: Hệ thống quan chức và cán bộ Đảng thực hiện nhiệm vụ
điều hành nhà nước theo sự lãnh đạo của Đảng, với tính thứ bậc nghiêm ngặt.
Quyền lực được thực thi qua các cấp từ trung ương đến địa phương, đảm bảo sự
đồng bộ trong chỉ đạo và quản lý.
3.Tư tưởng và hệ tư tưởng chỉ đạo:
- Tư tưởng chỉ đạo: Văn hóa chính trị được xây dựng dựa trên nền tảng tư tưởng
Marx-Lenin, chủ nghĩa Mao Trạch Đông, kết hợp với lý luận "Chủ nghĩa xã hội
đặc sắc Trung Quốc" và tư tưởng của Tập Cận Bình. 5
- Định hướng phát triển quốc gia: Các tư tưởng này định hướng cho chính sách
đối nội và đối ngoại, đảm bảo sự phát triển kinh tế, xã hội phù hợp với tư tưởng xã
hội chủ nghĩa và đặc thù của Trung Quốc.
4. Kiểm soát xã hội và truyền thông
- Kiểm soát chặt chẽ thông tin: ĐCSTQ kiểm soát toàn bộ hệ thống truyền thông,
từ báo chí đến Internet, để duy trì trật tự và định hướng dư luận theo chính sách của Đảng.
- Giám sát xã hội: Nhà nước Trung Quốc sử dụng công nghệ và các cơ chế giám
sát để kiểm soát các hoạt động xã hội, đảm bảo sự ổn định và ngăn ngừa các hành động chống đối.
5. Mối quan hệ giữa truyền thống và hiện đại:
- Nho giáo và tư tưởng truyền thống: Các giá trị Nho giáo như tôn trọng trật tự,
sự phục tùng quyền lực và đạo đức chính trị vẫn có ảnh hưởng lớn, hỗ trợ cho sự
tập trung quyền lực và duy trì sự ổn định xã hội.
- Hiện đại hóa: Mặc dù có ảnh hưởng từ truyền thống, Trung Quốc vẫn tích cực
hiện đại hóa kinh tế, công nghệ và các thể chế hành chính để phù hợp với bối cảnh toàn cầu.
6. Chủ nghĩa dân tộc và vai trò quốc tế:
- Chủ nghĩa dân tộc mạnh mẽ: Văn hóa chính trị Trung Quốc luôn nhấn mạnh sự
tự hào dân tộc và bảo vệ chủ quyền quốc gia. Chủ nghĩa dân tộc là yếu tố quan
trọng trong việc huy động sự ủng hộ của công chúng đối với các chính sách của Đảng.
- Chính sách đối ngoại độc lập: Chính sách ngoại giao của Trung Quốc được xây
dựng trên nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của quốc gia khác và
nhấn mạnh việc bảo vệ lợi ích quốc gia trên trường quốc tế.
V. GIÁ TRỊ NHÂN CÁCH CHÍNH TRỊ
Đặng Tiểu Bình là nhân vật quan trọng trong việc khởi xướng cải cách và mở cửa
kinh tế Trung Quốc từ cuối thập niên 1970. Ông thể hiện tư duy thực dụng, nhấn
mạnh vào sự phát triển kinh tế và cải cách chính trị cần thiết để hòa nhập với thế
giới. Giá trị nhân cách của ông gắn liền với khả năng điều chỉnh chính sách linh
hoạt, đặt lợi ích quốc gia lên hàng đầu. Mao Trạch Đông, người sáng lập nước
Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, có tầm nhìn chính trị mạnh mẽ, tập trung vào cách 6
mạng văn hóa và cuộc đấu tranh giai cấp. Ông tin tưởng vào sức mạnh của quần
chúng, nhưng chính sách của ông cũng dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng, như
nạn đói lớn trong thời kỳ Đại nhảy vọt. Tập Cận Bình hiện nay kết hợp tư tưởng
của cả hai người tiền nhiệm, nhưng với một cách tiếp cận hiện đại hơn. Ông khẳng
định "Giấc mơ Trung Hoa" và chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc, đồng thời
nhấn mạnh sự kiểm soát chặt chẽ của Đảng đối với xã hội và chính trị, củng cố
quyền lực cá nhân. Mỗi lãnh đạo không chỉ phản ánh giá trị nhân cách mà còn tạo
dấu ấn sâu sắc trong văn hóa chính trị Trung Quốc, hình thành nên những cách tiếp
cận và tư duy khác nhau trong bối cảnh quốc tế và nội địa.
VI. NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ●
Lịch sử: Di sản từ các triều đại phong kiến, các cuộc cách mạng và sự thành
lập Đảng Cộng sản đã định hình tư duy chính trị và cấu trúc quyền lực. ●
Ví dụ: Cách mạng Tân Hợi (1911) đánh dấu sự kết thúc của chế độ phong
kiến, mở đường cho tư tưởng dân chủ và chủ nghĩa quốc gia. ●
Triết học chính trị: Nho giáo, Đạo giáo và Pháp gia tạo nên nền tảng giá trị
và quan niệm về quyền lực, trách nhiệm của nhà lãnh đạo. ●
Chính sách của Đảng: Chính sách cai trị của Đảng Cộng sản, đặc biệt là
các chiến lược phát triển kinh tế và xã hội, ảnh hưởng đến tư duy và hành vi
chính trị của người dân. ●
Kinh tế: Chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch sang thị trường đã thay đổi mối
quan hệ giữa nhà nước và người dân, tạo ra các cơ hội mới và cũng là thách thức. ●
Văn hóa - xã hội: Các giá trị truyền thống, phong tục tập quán và quan hệ
gia đình tác động đến cách người dân tương tác với chính trị. Phong tục tôn
vinh tổ tiên: Thể hiện quan niệm về trách nhiệm và sự tôn kính, ảnh hưởng
đến chính sách xã hội và cách chính phủ tương tác với công đồng. ●
Tình hình quốc tế: Các yếu tố toàn cầu hóa và các quan hệ đối ngoại cũng
tác động đến chính sách và quan điểm chính trị trong nước. ●
Ví Dụ: Sáng kiến "Một vành đai, một con đường”: Không chủ thúc đẩy phát
triển kinh tế mà còn tăng cường vị thế chính trị của Trung Quốc trên trường quốc tế.
VII. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Một số bài học king nghiệm từ văn háo chính trị Trung Quốc: 7
1. Giữ vững vai trò lãnh đạo duy nhất của chính đảng cầm quyền ở nước ta:
Đảng cộng sản Việt Nam.
2. Giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, lãnh hải dưới sựu lãnh đạo của Đảng.
3. Tiếp tục xây dựng xã hội chủ nghĩa Việt Nam, phát huy, sáng tạo các giá trị
văn hóa chính trị Việt Nam.
4. Khẳng định, củng cố vai trò của người dân trong các hoạt động chính trị. VIII. KẾT LUẬN
Văn hóa chính trị Trung Quốc đóng vai trò quan trọng trong việc định hình hệ
thống chính trị và xã hội của đất nước. Nó vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển
nhanh chóng của Trung Quốc, vừa là thách thức đối với quá trình dân chủ hóa và
hiện đại hóa đất nước. Hiểu rõ văn hóa chính trị Trung Quốc là chìa khóa để hiểu
được những diễn biến chính trị và xã hội của đất nước này trong tương lai.
Tóm lại, văn hóa chính trị Trung Quốc là một bức tranh phức tạp với những mảng
màu tương phản. Nó vừa là nền tảng cho sự ổn định và phát triển thần kỳ, vừa là
thách thức cho quá trình hiện đại hóa và dân chủ hóa.
Qua bài thuyết trình này, hy vọng chúng ta đã có cái nhìn sâu sắc hơn về những
đặc trưng, ảnh hưởng và cả những thách thức mà văn hóa chính trị Trung Quốc
mang lại. Từ đó, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về con đường phát triển của đất nước
này, cũng như những tác động tiềm tàng của nó đến cục diện chính trị và kinh tế toàn cầu. 8 PHIẾU ĐÁNH GIÁ NHÓM 2 HỌ VÀ TÊN NHIỆM VỤ HOÀN ĐÓNG GÓP TỔNG THÀNH Ý KIẾN KẾT Đỗ Hoàng Phúc Nghiên cứu tài liệu – Tốt Rất tích cực A Thuyết trình
Lê Thị Hải Anh Nội dung chính – Nghiên Tốt Rất tích cực A cứu tài liệu Nguyễn Lưu Ly Nghiên cứu tài liệu – Tốt Rất tích cực A Tổng hợp Word Đặng Trần Slide Tốt Rất tích cực A Phương Uyên Lê Thúy Hằng Nghiên cứu tài liệu Tốt Tích cực A Nguyễn Vân Nghiên cứu tài liệu Tốt Tích cực A Anh Đỗ Minh Quang Nghiên cứu tài liệu Tốt Chưa tích cực B Phạm Thị Linh Thuyết trình Tốt Chưa tích cực B Chi 9