hương 1 10/4/2025
CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU KINH TẾ HỌC
Giảng viên: NCS. Trần Thị Lan
Chúng ta thấy người tiêu dùng thường phải cân nhắc nên mua thứ đó hay không, nên
mua cái này hay cái kia, số lượng bao nhiêu; Các doanh nghiệp phải tính toán sao cho việc
sản xuất hiệu quả và tiết kiệm chi phí nhất; Chính phủ cũng phải tính toán việc phân bcác
nguồn lực trong xã hội như thế nào cho hiệu quả và đảm bảo công bằng.
Vậy căn nguyên tại sao mọi người phải tính toán như vậy?
TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 2
hương 1 10/4/2025
MỤC TIÊU BÀI HỌC
Làm rõ khái niệm kinh tế học là gì.
Phân biệt được kinh tế vi mô và kinh tế vĩ mô.
Nắm được những nguyên lý cơ bản của kinh tế học.
Làm rõ vai trò của nhà kinh tế học, các phương pháp mà nhà
kinh tế học thường dùng đề nghiên cứu và giải quyết vấn đề
kinh tế học.
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 3
4
hương 1 10/4/2025
KINH TẾ HỌC LÀ GÌ?
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Nhu cầu của con người những
yêu cầu cụ thể về vật chất hoặc
tinh thần con người cần được
thoả mãn.
Đặc điểm của nhu cầu:
Đa dạng, phong phú
Thường hay thay đổi
không được tho mãn đầy đ
theo thời gian
5
KINH TẾ HỌC LÀ GÌ? (tiếp)
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Nhu cầu
><><
Khả năng sản xuất
của xã hội
Sự khan hiếm
Lựa chọn
Kinh tế học là môn khoa học xã hội nghiên cứu
cách thức con người phân bổ hiệu quả các
nguồn lực khan hiếm để thỏa mãn nhu cầu
NGHIÊN CỨU KINH TẾ HỌC
6
hương 1 10/4/2025
KINH TẾ HỌC LÀ GÌ? (tiếp)
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Ba vấn đề kinh tế cơ bản:
Sản xuất cái gì?
Xem xét việc con người lựa chọn mua hàng hóa gì, lao động, tiết kiệm và tiêu dùng
như thế nào.
Sản xuất như thế nào?
Xem xét việc các doanh nghiệp quyết định sản xuất bao nhiêu sản phẩm, thuê bao
nhiêu lao động…
Sản xuất cho ai?
Nghiên cứu cách thức xã hội quyết định phân bổ tài nguyên như thế nào để thỏa
mãn tốt nhất nhu cầu của mọi người
7
1.1. MƯỜI NGUYÊN LÝ KINH TẾ HỌC
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
1.1.1. Con người ra quyết
định như thế nào
1.1.2. Con người tương tác
với nhau như thế nào
1.1.3. Nền kinh tế tổng thể
hoạt động như thế nào
8
hương 1 10/4/2025
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Nguyên lý 1: Con người luôn đối mặt với sự đánh đổi
Để có được một cái gì đó, một người phải từ bỏ một thứ gì khác mà họ cũng ưa thích
-
Đi sinh nhật vào buổi tối trước ngày thi
Có ít thời gian hơn cho việc ôn bài
- Để có nhiều tiền hơn cho việc mua sắm
Phải làm việc nhiều hơn, có ít thời gian hơn cho việc vui chơi
Lựa chọn
Sự đánh đổi
SỰ KHAN
HIẾM
1.1.1. CON NGƯỜI RA QUYẾT ĐỊNH NHƯ THẾ NÀO
9
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Nguyên lý 1: Con người luôn đối mặt với sự đánh đổi
Xã hội phải đối mặt với sự đánh đổi:
- Chi tiêu càng nhiều cho quốc phòng
-
Càng có ít nguồn lực để sản xuất hàng hóa để gia tăng mức sống
Quy định về bảo vệ môi trường:
- Giúp môi trường trong sạch hơn, sức khỏe người dân được cải thiện
-
Đánh đổi bằng việc giảm thu nhập của doanh nghiệp, người lao động, người tiêu dùng
Sự đánh đổi giữa công bằng và hiệu quả:
-
Công bằng: Của cải được phân phối đồng đều giữa các thành viên trong xã hội
- Hiệu quả: Xã hội có được nhiều nhất từ nguồn lực khan hiếm
-
Để đạt được sự công bằng, động lực làm việc sản xuất sẽ bị giảm sút, ảnh hưởng đến hiệu
quả
1.1.1. CON NGƯỜI RA QUYẾT ĐỊNH NHƯ THẾ NÀO (tiếp)
10
hương 1 10/4/2025
1.1.1. CON NGƯỜI RA QUYẾT ĐỊNH NHƯ THẾ NÀO (tiếp)
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Nguyên lý 2: Sự đánh đổi dẫn đến chi phí cơ hội
Lựa chọn
SỰ KHAN
HIẾM
Cách thức ra quyết định:
-
So sánh với lợi ích và chi phí của phương án thay thế
- Cần bao hàm chi phí cơ hội
Chi phí cơ hội:
-
Chi phí cơ hội của một thứ là cái mà ta phải từ bỏ để có được nó
Sự đánh đổi
Chi phí cơ hội
11
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Nguyên lý 2: Sự đánh đổi dẫn đến chi phí cơ hội
Chi phí cơ hội của việc học đại học:
- Học phí, tiền mua sách
-
Tiền lương đáng ra có thể kiếm được nhờ việc đi làm luôn
Chi phí cơ hội của việc đi xem phim:
- Tiền mua vé xem phim
-
Giá trị của thời gian ngồi xem phim
1.1.1. CON NGƯỜI RA QUYẾT ĐỊNH NHƯ THẾ NÀO (tiếp)
12
hương 1 10/4/2025
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Bán thêm 1 cái
thì lời thêm bao
nhiêu?
Có nên mua
thêm 1 cái nữa
không?
Nguyên lý 3: Con người duy lý phân tích cận biên để quyết định
Con người duy lý
-
Luôn hành động để tối đa hóa lợi ích cá nhân dựa trên thông tin có được
- Ra quyết định bằng cách so sánh chi phí bỏ ra thêm và lợi ích thu thêm
Ví dụ: Một nhà quản lý cân nhắc việc có nên tăng sản xuất thêm 1 đơn vị sản lượng
-
Bằng cách so sánh chi phí thuê thêm lao động mua thêm nguyên liệu để sản xuất với
doanh thu thu thêm được.
1.1.1. CON NGƯỜI RA QUYẾT ĐỊNH NHƯ THẾ NÀO (tiếp)
13
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Nguyên lý 4: Con người phản ứng trước sự khuyến khích
Sự khích l
- một cái đó khiến con người hành
động
Ví dụ:
- Khi giá gạo tăng, người tiêu dùng mua
ít gạo hơn
-
Khi thuế thuốc lá tăng, lượng người hút
thuốc lá giảm
1.1.1. CON NGƯỜI RA QUYẾT ĐỊNH NHƯ THẾ NÀO (tiếp)
14
hương 1 10/4/2025
BÀI TẬP ỨNG DỤNG 1
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Bạn đang định n ô tô. Bạn đã phải chi $1,000 để sửa chữa. Đến phút chót, động xe không
hoạt động. Bạn có hai lựa chọn: Hoặc sửa xe với chi phí $900 rồi bán, hoặc cứ để thế mà bán.
Trong tình huống nào dưới đây, bạn nên cho xe đi sửa rồi bán. Hãy giải thích.
A. Cái xe có giá $7,500 nếu động cơ hoạt động và có giá $6,200 nếu động cơ không hoạt động
B. Cái xe có giá $6,300 nếu động cơ hoạt động và có giá $5,500 nếu động cơ không hoạt động
15
1.1.2. CON NGƯỜI TƯƠNG TÁC VỚI NHAU NHƯ THẾ NÀO
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Nguyên lý 5: Trao đổi giúp con người tốt hơn
Con người có lợi từ thương mại
Con người có thể mua nhiều hàng hóa/ dịch vụ hơn với chi phí thấp hơn
Các quốc gia có lợi từ thương mại và chuyên môn hóa
-
Bán được hàng hóa với giá cao hơn
- Mua được hàng hóa trên thị trường nước ngoài rẻ hơn so với việc tự sản xuất
16
hương 1 10/4/2025
1.1.2. CON NGƯỜI TƯƠNG TÁC VỚI NHAU NHƯ THẾ NÀO (tiếp)
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Nguyên lý 6: Thị trường thường là cách thức tốt để tổ chức hoạt động kinh tế
“Tổ chức hoạt động kinh tế” có nghĩa là trả lời 3 câu hỏi:
-
Sản xuất cái gì?
- Sản xuất như thế nào?
- Sản xuất cho ai?
Thị trường tchức các hoạt động kinh tế thông qua giá cả.
- Được hình thành trên cơ sở tương tác giữa người mua và người bán
-
Phản ánh giá trị hàng hóa đối với người mua
- Phản ánh chi phí mà người bán phải bỏ ra để sản xuất hàng hóa
Bàn tay vô hình:
Giá cả dẫn dắt hộ gia đình và doanh nghiệp ra quyết định làm lợi cho bản thân đồng thời
đem lại lợi ích cho xã hội
17
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Nguyên lý 7: Chính phủ đôi khi cũng có thể cải thiện kết cục thị trường
Chính phủ thể giúp cải thiện kết cục thị trường thông qua:
- Thực thi quyền sở hữu trí tuệ
-
Cải thiện hiệu quả: Hạn chế c thất bại thị trường do sử dụng nguồn lực không hiệu quả, giải
quyết vấn đề ngoại ứng, hạn chế quyền lực độc quyền
- Thúc đẩy sự ng bằng: Giảm chênh lệch về phúc lợi kinh tế thông qua việc sử dụng chính
sách thuế hoặc phúc lợi
1.1.2. CON NGƯỜI TƯƠNG TÁC VỚI NHAU NHƯ THẾ NÀO (tiếp)
18
hương 1 10/4/2025
1
1.1.3. NỀN KINH TẾ VẬN HÀNH NHƯ THẾ NÀO
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Nguyên lý 8: Mức sống của một quốc gia phụ thuộc vào khả năng sản xuất hàng hóa/dịch vụ
của quốc gia đó
Có sự chênh lệch đáng kể trong mức sống giữa các quốc gia, tại những thời điểm khác nhau
Nguyên nhân gây ra sự khác biệt: Năng suất lao động
-
Năng suất lao động: Lượng hàng hóa/dịch vụ được tạo ra tính trên 1 đơn vị lao động
- Năng suất lao động phụ thuộc vào: kỹ năng, kỹ xảo của người lao động, máy móc, thiết bị,
trình độ công nghệ
19
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Nguyên lý 9: Giá cả tăng khi chính phủ in quá nhiều tiền
Khi lượng tiền được cung ng ra quá nhiều, trong khi lượng hàng hóa không đổi, giá hàng hóa
tăng lên.
Sự gia tăng mức giá chung trong nền kinh tế được gọi là lạm phát
1.1.3. NỀN KINH TẾ VẬN HÀNH NHƯ THẾ NÀO (tiếp)
20
ơng 1 10/4/2025
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Nguyên lý 10: Xã hội đối mặt với sự đánh đổi trong ngắn hạn giữa lạm phát và thất nghiệp
Một sự gia tăng trong lượng tiền cung ứng vào nền kinh tế đẩy giá cả hàng hóa tăng lên (Lạm
phát)
Giá tăng động lực để người bán đẩy mạnh sản xuất, dẫn đến việc thuê lao động nhiều hơn
(thất nghiệp giảm)
Như vậy, lạm phát tăng thì thất nghiệp giảm
1.1.3. NỀN KINH TẾ VẬN HÀNH NHƯ THẾ NÀO (tiếp)
21
1.2. VAI TRÒ CỦA NHÀ KINH TẾ HỌC
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
1.2.1. Nhà kinh tế là một nhà
khoa học
1.2.2. Nhà kinh tế là một nhà
hoạch định chính sách
Nhà kinh tế học có hai vai trò:
Một nhà khoa học: cố gắng giải thích cách vận hành của nền kinh tế
Nhà hoạch định chính sách: cố gắng cải thiện nền kinh tế
22
hương 1 10/4/2025
1
1.2.1. NHÀ KINH TẾ LÀ MỘT NHÀ KHOA HỌC
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Sử dụng các phương pháp khoa học:
Để phát triển và thử nghiệm các lý thuyết lý giải về cách thức vận hành của nền kinh tế
Các công cụ:
-
Giả định: Nhằm đơn giản hóa vấn đề nghiên cứu.dụ: Giả sử các yếu tố khác không đổi khi
nghiên cứu về mối quan hệ giữa mức giá và lượng hàng hóa người tiêu dùng mua
- Mô hình: Bảng, biểu, đồ thị…
23
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Thị trường
yếu tố sản xuất
Hộ gia đìnhDoanh
nghiệp
Thu nhập Lương, giá thuê, lợi
nhuận
Yếu tố sản
xuất Lao động, đất
đai, vốn
Tiêu dùng
HH/DV được
mua
HH/DV
bán ra
Doanh thu
Thị trường
Hàng hóa, dịch
vụ
Sơ đồ dòng chu chuyển kinh tế
1.2.1. NHÀ KINH TẾ LÀ MỘT NHÀ KHOA HỌC (tiếp)
24
hương 1 10/4/2025
1
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Đường giới hạn khả năng sản xuất (PPF)
Một đồ thị mô tả số lượng hàng hóa tối đa mà một nền kinh tế có thể sản xuất được
Trong điều kiện nguồn lực và công nghệ cho trước
Những điểm nằm trên đưng PPF: Đạt được
và hiệu quả
Những điểm nằm phía trong đường PPF
(như điểm F): thể đạt được nhưng không
hiệu quả
Những điểm phía ngoài đường PPF (như
điểm G): Không đạt được
1.2.1. NHÀ KINH TẾ LÀ MỘT NHÀ KHOA HỌC (tiếp)
25
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Chi phí hội của
việc sản xuất 1
máy tính = 10 tấn
bột mỳ
Đường giới hạn khả năng sản xuất (PPF)
Di chuyển dọc theo đường PPF
Nghĩa chuyển dịch nguồn lực từ việc sản xuất hàng
hóa này sang hàng hóa khác
Xã hội phải đối mặt với sự đánh đổi
Tăng sản xuất/tiêu dùng 1 đơn vị mặt hàng này thì phải
giảm sản xuất/tiêu dùng một số đơn vị của hàng hóa
khác (chi phí cơ hội)
Độ dốc của đường PPF
Chính là chi phí cơ hội
1.2.1. NHÀ KINH TẾ LÀ MỘT NHÀ KHOA HỌC (tiếp)
26
hương 1 10/4/2025
1
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Tăng
trưởng
kinh tế
Đường PPF và tăng trưởng kinh tế
Khi nguồn lực tăng lên hoặc công nghệ tiến bộ hơn,
năng lực sản xuất tăng lên, đường PPF dịch chuyển ra
ngoài
Đường giới hạn khả năng sản xuất (PPF)
1.2.1. NHÀ KINH TẾ LÀ MỘT NHÀ KHOA HỌC (tiếp)
27
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Hình dáng của đường PPF
-
Đường thẳng: khi chi phí cơ hội không đổi
- Đường cong lõm nhìn từ gốc tọa độ: khi chi phí
cơ hội tăng dần
Chi phí cơ hội tăng dần: để tăng sản xuất
thêm 1 đơn vị hàng hóa, cần hi sinh ngày
càng nhiều hơn số lượng của hàng hóa
khác.
Đường giới hạn khả năng sản xuất (PPF)
1.2.1. NHÀ KINH TẾ LÀ MỘT NHÀ KHOA HỌC (tiếp)
28
A
B
Tại B, CPCH của sx xe đạp là cao
Tại , CPCH của sx xe đạp là thấpA
Xe đạp
Bia
ơng 1 10/4/2025
1
1.2.2. NHÀ KINH TẾ LÀ MỘT NHÀ HOẠCH ĐỊNH CHÍNH SÁCH
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Phân tích thực chứng: Khách quan
tả lại những đang diễn ra
VD: tả lại hiện tượng lương tối thiểu gây ra tình trạng thất nghiệp
Phân tích chuẩn tắc: Chủ quan
Đưa ra các khuyến nghị xem nền kinh tế nên vận hành như thế nào
VD: Đưa ra nhận định cho rằng chính phủ nên tăng lương tối thiểu
29
BÀI TẬP ỨNG DỤNG 2
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Nhận định nào sau đây mang tính thực chứng, nhận định nào mang tính chuẩn tắc
A. Giá cả tăng khi chính phủ tăng lượng tiền cung ứng
B. Chính phủ nên in ít tiền thôi
C. Cần cắt giảm thuế để thúc đẩy kinh tế tăng trưởng
D. Giá thịt bò tăng làm tăng lượng cầu về thịt lợn
30
ơng 1 10/4/2025
1
1.3. KINH TẾ VI MÔ VÀ KINH TẾ VĨ MÔ
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Kinh tế vi mô
Nghiên cứu về 1 hoặc 1 vài thị trường cụ thể
Nghiên cứu cách thức hộ gia đình (người tiêu dùng) và doanh nghiệp (người sản xuất) ra quyết
định và tương tác với nhau như thế nào.
Nghiên cứu cách thức can thiệp của chính phủ trên 1 hoặc 1 vài thị trường cụ thể
Kinh tế vĩ mô
Nghiên cứu nền kinh tế như một tổng thể: lạm phát, thất nghiệp, tăng trưởng kinh tế
Tập trung chủ yếu nghiên cứu vai trò của chính phủ
31
GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Người tiêu ng thường phải cân nhắc nên mua thứ đó hay không, nên mua cái này
hay cái kia bởi thu nhập, tài sản của họ có hạn.
Các doanh nghiệp không thể sản xuất với số lượng hàng hóa hạn bởi các yếu tố sản
xuất như vốn, lao động, tài nguyên, trình độ quản , v.v. có hạn
Chính phủ các quốc gia phải điều tiết phân bổ các nguồn lc trong hội bởi các
nguồn lực trong xã hội là hữu hạn
32
ơng 1 10/4/2025
1
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
HỎI & ĐÁP
33
TỔNG KẾT BÀI HỌC
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Bài học đã:
Làm rõ khái niệm kinh tế học là gì: Đó là môn khoa học xã hội nghiên cứu cách thức con
người phân bổ hiệu quả các nguồn lực khan hiếm để thỏa mãn nhu cầu
So sánh và phân biệt giữa kinh tế vi mô và kinh tế vĩ
Giới thiệu 10 nguyên lý kinh tế học giúp người học hiểu được: (1) Con người ra quyết định
như thế nào, (2) Con người tương tác với nhau như thế nào, và (3) Nền kinh tế vận hành
như thế nào.
Làm rõ nhà kinh tế học có đồng thời 2 vai trò: (1) Nhà khoa học và (2) nhà hoạch định
chính sách cùng với các phương pháp sử dụng để nghiên cứu, giải thích và cải thiện nền
kinh tế
34
hương 1 10/4/2025
1
THANK YOU FOR
WATCHING
Học viện Ngân hàng
12 P. Chùa Bộc, P. Kim Liên, TP. Hà Nội
T: F: 1900 561 595 1900 561 595
E: truyenthong@hvnh.edu.vn
W: www.hvnh.edu.vn
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 35
CÂU HỎI THƯỜNG GẶP
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
1. Đường giới hạn khả năng sản xuất có mối quan hệ như thế nào với chi phí cơ hội?
Trả lời:
Đường giới hạn khả năng sản xuất (PPF) minh họa các tổ hợp sản lượng tối đa của hai loại
hàng hóa mà một nền kinh tế có thể sản xuất được khi sử dụng toàn bộ nguồn lực sẵn có.
Chi phí cơ hội được biểu hiện qua độ dốc của đường PPF. Khi nền kinh tế chuyển từ sản xuất
một loại hàng hóa này sang loại khác, số lượng hàng hóa bị từ bỏ chính là chi phí cơ hội.
36
hương 1 10/4/2025
1
CÂU HỎI THƯỜNG GẶP (tiếp)
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
2. Hai phân nhánh của kinh tế học là gì? Đối tượng quan tâm của mỗi phân nhánh?
Trả lời:
Kinh tế học có 2 phân nhánh: Kinh tế học vi mô và Kinh tế học vĩ mô.
Kinh tế học vi mô nghiên cứu cách các cá nhân, hộ gia đình, và doanh nghiệp ra quyết định
kinh tế và cách họ tương tác với nhau trong các thị trường cụ thể.
Kinh tế học vĩ mô nghiên cứu các vấn đề tổng thể của nền kinh tế như tăng trưởng kinh tế,
lạm phát, thất nghiệp và chính sách kinh tế.
37
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
3. Sự khác biệt giữa phân tích thực chứng và chuẩn tắc là gì?
Trả lời:
Kinh tế học thực chứng mang tính khách quan, dựa trên dữ liệu và thực tế.
Kinh tế học chuẩn tắc mang tính chủ quan, dựa trên quan điểm và giá trị cá nhân.
CÂU HỎI THƯỜNG GẶP (tiếp)
38
hương 1 10/4/2025
2
TỪ ĐIỂN THUẬT NGỮ
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Sự khan hiếm
Sự khan hiếm là tình trạng mà các nguồn lực sẵn (đất đai, lao động, vốn) không đủ để đáp
ứng tất cả nhu cầu vô hạn của con người.
Chi phí cơ hội
Chi phí cơ hội là giá trị của phương án tốt nhất bị từ bỏ khi một quyết định được thực hiện.
Chi phí cơ hội tăng dần
Khi sản xuất thêm một loại hàng hóa, chi phội (số lượng ng hóa khác bị từ bỏ) sẽ tăng
dần, do các nguồn lực thường không hoàn toàn phù hợp cho mọi mục đích sản xuất.
39
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Đường giới hạn khả năng sản xuất
PPF là đthị thể hiện các tổ hợp tối đa của hai loại hàng hóa một nền kinh tế có thể sản
xuất được, khi sử dụng toàn bộ nguồn lực sẵn có.
Phân tích cận biên
Phân tích cận biên phương pháp xem xét tác động của việc thay đổi nhỏ trong một quyết
định, như chi phí hay lợi ích gia tăng khi sản xuất hoặc tiêu dùng thêm một đơn vị hàng hóa.
Kinh tế kế hoạch hóa tập trung
Đây là hệ thống kinh tế mà chính phủ kiểm soát hoàn toàn nguồn lực và ra quyết định về sản
xuất, phân phối và tiêu dùng.
TỪ ĐIỂN THUẬT NGỮ (tiếp)
40

Preview text:

hương 1 10/4/2025 CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU KINH TẾ HỌC
Giảng viên: NCS. Trần Thị Lan TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG •
Chúng ta thấy người tiêu dùng thường phải cân nhắc có nên mua thứ gì đó hay không, nên
mua cái này hay cái kia, số lượng bao nhiêu; Các doanh nghiệp phải tính toán sao cho việc
sản xuất hiệu quả và tiết kiệm chi phí nhất; Chính phủ cũng phải tính toán việc phân bổ các
nguồn lực trong xã hội như thế nào cho hiệu quả và đảm bảo công bằng. •
Vậy căn nguyên tại sao mọi người phải tính toán như vậy?
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 2 hương 1 10/4/2025 MỤC TIÊU BÀI HỌC •
Làm rõ khái niệm kinh tế học là gì. •
Phân biệt được kinh tế vi mô và kinh tế vĩ mô. •
Nắm được những nguyên lý cơ bản của kinh tế học. •
Làm rõ vai trò của nhà kinh tế học, các phương pháp mà nhà
kinh tế học thường dùng đề nghiên cứu và giải quyết vấn đề kinh tế học.
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 3 4 hương 1 10/4/2025 KINH TẾ HỌC LÀ GÌ?
• Nhu cầu của con người là những
yêu cầu cụ thể về vật chất hoặc
tinh thần mà con người cần được thoả mãn.
• Đặc điểm của nhu cầu:  Đa dạng, phong phú  Thường hay thay đổi
 Và không được thoả mãn đầy đủ theo thời gian
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 5
KINH TẾ HỌC LÀ GÌ? (tiếp) Nhu cầu Khả năng sản xuất của xã hội >< > Sự khan hiếm NGHIÊN CỨU KINH TẾ HỌC
Kinh tế học là môn khoa học xã hội nghiên cứu
cách thức con người phân bổ hiệu quả các
nguồn lực khan hiếm để thỏa mãn nhu cầu Lựa chọn
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 6 hương 1 10/4/2025
KINH TẾ HỌC LÀ GÌ? (tiếp) •
Ba vấn đề kinh tế cơ bản: Sản xuất cái gì?  −
Xem xét việc con người lựa chọn mua hàng hóa gì, lao động, tiết kiệm và tiêu dùng như thế nào. Sản xuất như thế nào?  −
Xem xét việc các doanh nghiệp quyết định sản xuất bao nhiêu sản phẩm, thuê bao nhiêu lao động… Sản xuất cho ai?  −
Nghiên cứu cách thức xã hội quyết định phân bổ tài nguyên như thế nào để thỏa
mãn tốt nhất nhu cầu của mọi người
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 7
1.1. MƯỜI NGUYÊN LÝ KINH TẾ HỌC
1.1.1. Con người ra quyết
1.1.2. Con người tương tác định như thế nào với nhau như thế nào
1.1.3. Nền kinh tế tổng thể hoạt động như thế nào
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 8 hương 1 10/4/2025
1.1.1. CON NGƯỜI RA QUYẾT ĐỊNH NHƯ THẾ NÀO
• Nguyên lý 1: Con người luôn đối mặt với sự đánh đổi
 Để có được một cái gì đó, một người phải từ bỏ một thứ gì khác mà họ cũng ưa thích
- Đi sinh nhật vào buổi tối trước ngày thi
• Có ít thời gian hơn cho việc ôn bài
- Để có nhiều tiền hơn cho việc mua sắm
• Phải làm việc nhiều hơn, có ít thời gian hơn cho việc vui chơi Sự đánh đổi Lựa chọn SỰ KHAN HIẾM
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 9
1.1.1. CON NGƯỜI RA QUYẾT ĐỊNH NHƯ THẾ NÀO (tiếp)
• Nguyên lý 1: Con người luôn đối mặt với sự đánh đổi
 Xã hội phải đối mặt với sự đánh đổi:
- Chi tiêu càng nhiều cho quốc phòng
- Càng có ít nguồn lực để sản xuất hàng hóa để gia tăng mức sống
 Quy định về bảo vệ môi trường:
- Giúp môi trường trong sạch hơn, sức khỏe người dân được cải thiện
- Đánh đổi bằng việc giảm thu nhập của doanh nghiệp, người lao động, người tiêu dùng
 Sự đánh đổi giữa công bằng và hiệu quả:
- Công bằng: Của cải được phân phối đồng đều giữa các thành viên trong xã hội
- Hiệu quả: Xã hội có được nhiều nhất từ nguồn lực khan hiếm
- Để đạt được sự công bằng, động lực làm việc và sản xuất sẽ bị giảm sút, ảnh hưởng đến hiệu quả
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 10 hương 1 10/4/2025
1.1.1. CON NGƯỜI RA QUYẾT ĐỊNH NHƯ THẾ NÀO (tiếp)
• Nguyên lý 2: Sự đánh đổi dẫn đến chi phí cơ hội
 Cách thức ra quyết định:
- So sánh với lợi ích và chi phí của phương án thay thế
- Cần bao hàm chi phí cơ hội  Chi phí cơ hội:
- Chi phí cơ hội của một thứ là cái mà ta phải từ bỏ để có được nó Sự đánh đổi Lựa chọn SỰ KHAN HIẾM Chi phí cơ hội
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 11
1.1.1. CON NGƯỜI RA QUYẾT ĐỊNH NHƯ THẾ NÀO (tiếp)
• Nguyên lý 2: Sự đánh đổi dẫn đến chi phí cơ hội
 Chi phí cơ hội của việc học đại học: - Học phí, tiền mua sách
- Tiền lương đáng ra có thể kiếm được nhờ việc đi làm luôn
 Chi phí cơ hội của việc đi xem phim: - Tiền mua vé xem phim
- Giá trị của thời gian ngồi xem phim
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 12 hương 1 10/4/2025
1.1.1. CON NGƯỜI RA QUYẾT ĐỊNH NHƯ THẾ NÀO (tiếp)
• Nguyên lý 3: Con người duy lý phân tích cận biên để quyết định  Con người duy lý
- Luôn hành động để tối đa hóa lợi ích cá nhân dựa trên thông tin có được
- Ra quyết định bằng cách so sánh chi phí bỏ ra thêm và lợi ích thu thêm
 Ví dụ: Một nhà quản lý cân nhắc việc có nên tăng sản xuất thêm 1 đơn vị sản lượng
- Bằng cách so sánh chi phí thuê thêm lao động và mua thêm nguyên liệu để sản xuất với doanh thu thu thêm được. Có nên mua Bán thêm 1 cái thêm 1 cái nữa thì lời thêm bao không? nhiêu?
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 13
1.1.1. CON NGƯỜI RA QUYẾT ĐỊNH NHƯ THẾ NÀO (tiếp)
• Nguyên lý 4: Con người phản ứng trước sự khuyến khích  Sự khích lệ
- Là một cái gì đó khiến con người hành động  Ví dụ:
- Khi giá gạo tăng, người tiêu dùng mua ít gạo hơn
- Khi thuế thuốc lá tăng, lượng người hút thuốc lá giảm
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 14 hương 1 10/4/2025 BÀI TẬP ỨNG DỤNG 1
Bạn đang định bán ô tô. Bạn đã phải chi $1,000 để sửa chữa. Đến phút chót, động cơ xe không
hoạt động. Bạn có hai lựa chọn: Hoặc sửa xe với chi phí $900 rồi bán, hoặc cứ để thế mà bán.
Trong tình huống nào dưới đây, bạn nên cho xe đi sửa rồi bán. Hãy giải thích.
A. Cái xe có giá $7,500 nếu động cơ hoạt động và có giá $6,200 nếu động cơ không hoạt động
B. Cái xe có giá $6,300 nếu động cơ hoạt động và có giá $5,500 nếu động cơ không hoạt động
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 15
1.1.2. CON NGƯỜI TƯƠNG TÁC VỚI NHAU NHƯ THẾ NÀO
• Nguyên lý 5: Trao đổi giúp con người tốt hơn
 Con người có lợi từ thương mại
Con người có thể mua nhiều hàng hóa/ dịch vụ hơn với chi phí thấp hơn
 Các quốc gia có lợi từ thương mại và chuyên môn hóa
- Bán được hàng hóa với giá cao hơn
- Mua được hàng hóa trên thị trường nước ngoài rẻ hơn so với việc tự sản xuất
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 16 hương 1 10/4/2025
1.1.2. CON NGƯỜI TƯƠNG TÁC VỚI NHAU NHƯ THẾ NÀO (tiếp)
• Nguyên lý 6: Thị trường thường là cách thức tốt để tổ chức hoạt động kinh tế
 “Tổ chức hoạt động kinh tế” có nghĩa là trả lời 3 câu hỏi: - Sản xuất cái gì?
- Sản xuất như thế nào? - Sản xuất cho ai?
 Thị trường tổ chức các hoạt động kinh tế thông qua giá cả.
- Được hình thành trên cơ sở tương tác giữa người mua và người bán
- Phản ánh giá trị hàng hóa đối với người mua
- Phản ánh chi phí mà người bán phải bỏ ra để sản xuất hàng hóa  Bàn tay vô hình:
Giá cả dẫn dắt hộ gia đình và doanh nghiệp ra quyết định làm lợi cho bản thân đồng thời
đem lại lợi ích cho xã hội
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 17
1.1.2. CON NGƯỜI TƯƠNG TÁC VỚI NHAU NHƯ THẾ NÀO (tiếp)
• Nguyên lý 7: Chính phủ đôi khi cũng có thể cải thiện kết cục thị trường
 Chính phủ có thể giúp cải thiện kết cục thị trường thông qua:
- Thực thi quyền sở hữu trí tuệ
- Cải thiện hiệu quả: Hạn chế các thất bại thị trường do sử dụng nguồn lực không hiệu quả, giải
quyết vấn đề ngoại ứng, hạn chế quyền lực độc quyền
- Thúc đẩy sự công bằng: Giảm chênh lệch về phúc lợi kinh tế thông qua việc sử dụng chính
sách thuế hoặc phúc lợi
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 18 hương 1 10/4/2025
1.1.3. NỀN KINH TẾ VẬN HÀNH NHƯ THẾ NÀO
• Nguyên lý 8: Mức sống của một quốc gia phụ thuộc vào khả năng sản xuất hàng hóa/dịch vụ của quốc gia đó
 Có sự chênh lệch đáng kể trong mức sống giữa các quốc gia, tại những thời điểm khác nhau
 Nguyên nhân gây ra sự khác biệt: Năng suất lao động
- Năng suất lao động: Lượng hàng hóa/dịch vụ được tạo ra tính trên 1 đơn vị lao động
- Năng suất lao động phụ thuộc vào: kỹ năng, kỹ xảo của người lao động, máy móc, thiết bị, trình độ công nghệ
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 19
1.1.3. NỀN KINH TẾ VẬN HÀNH NHƯ THẾ NÀO (tiếp)
• Nguyên lý 9: Giá cả tăng khi chính phủ in quá nhiều tiền
 Khi lượng tiền được cung ứng ra quá nhiều, trong khi lượng hàng hóa không đổi, giá hàng hóa tăng lên.
 Sự gia tăng mức giá chung trong nền kinh tế được gọi là lạm phát
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 20 1 hương 1 10/4/2025
1.1.3. NỀN KINH TẾ VẬN HÀNH NHƯ THẾ NÀO (tiếp)
• Nguyên lý 10: Xã hội đối mặt với sự đánh đổi trong ngắn hạn giữa lạm phát và thất nghiệp
 Một sự gia tăng trong lượng tiền cung ứng vào nền kinh tế đẩy giá cả hàng hóa tăng lên (Lạm phát)
 Giá tăng là động lực để người bán đẩy mạnh sản xuất, dẫn đến việc thuê lao động nhiều hơn (thất nghiệp giảm)
 Như vậy, lạm phát tăng thì thất nghiệp giảm
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 21
1.2. VAI TRÒ CỦA NHÀ KINH TẾ HỌC
• Nhà kinh tế học có hai vai trò:
 Một nhà khoa học: cố gắng giải thích cách vận hành của nền kinh tế
 Nhà hoạch định chính sách: cố gắng cải thiện nền kinh tế
1.2.1. Nhà kinh tế là một nhà
1.2.2. Nhà kinh tế là một nhà khoa học hoạch định chính sách
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 22 hương 1 10/4/2025
1.2.1. NHÀ KINH TẾ LÀ MỘT NHÀ KHOA HỌC
• Sử dụng các phương pháp khoa học:
 Để phát triển và thử nghiệm các lý thuyết lý giải về cách thức vận hành của nền kinh tế  Các công cụ:
- Giả định: Nhằm đơn giản hóa vấn đề nghiên cứu. Ví dụ: Giả sử các yếu tố khác không đổi khi
nghiên cứu về mối quan hệ giữa mức giá và lượng hàng hóa người tiêu dùng mua
- Mô hình: Bảng, biểu, đồ thị…
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 23
1.2.1. NHÀ KINH TẾ LÀ MỘT NHÀ KHOA HỌC (tiếp)
• Sơ đồ dòng chu chuyển kinh tế Doanh thu Tiêu dùng Thị trường HH/DV Hàng hóa, dịch HH/DV được bán ra vụ mua Doanh Hộ gia đình nghiệp Yếu xtố u ấ s t ản La o động, đất đai, vốn Thị trường yếu tố sản xuất Lương, giá thuê, lợi Thu nhập nhuận
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 24 1 hương 1 10/4/2025
1.2.1. NHÀ KINH TẾ LÀ MỘT NHÀ KHOA HỌC (tiếp)
• Đường giới hạn khả năng sản xuất (PPF)
 Một đồ thị mô tả số lượng hàng hóa tối đa mà một nền kinh tế có thể sản xuất được
 Trong điều kiện nguồn lực và công nghệ cho trước
 Những điểm nằm trên đường PPF: Đạt được và hiệu quả
 Những điểm nằm phía trong đường PPF
(như điểm F): có thể đạt được nhưng không hiệu quả
 Những điểm phía ngoài đường PPF (như
điểm G): Không đạt được
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 25
1.2.1. NHÀ KINH TẾ LÀ MỘT NHÀ KHOA HỌC (tiếp)
• Đường giới hạn khả năng sản xuất (PPF)
 Di chuyển dọc theo đường PPF
Nghĩa là chuyển dịch nguồn lực từ việc sản xuất hàng Chi phí cơ hội của việc sản xuất 1
hóa này sang hàng hóa khác máy tính = 10 tấn
 Xã hội phải đối mặt với sự đánh đổi bột mỳ
Tăng sản xuất/tiêu dùng 1 đơn vị mặt hàng này thì phải
giảm sản xuất/tiêu dùng một số đơn vị của hàng hóa khác (chi phí cơ hội)
 Độ dốc của đường PPF Chính là chi phí cơ hội
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 26 1 hương 1 10/4/2025
1.2.1. NHÀ KINH TẾ LÀ MỘT NHÀ KHOA HỌC (tiếp)
• Đường giới hạn khả năng sản xuất (PPF)
 Đường PPF và tăng trưởng kinh tế
Khi nguồn lực tăng lên hoặc công nghệ tiến bộ hơn, Tăng
năng lực sản xuất tăng lên, đường PPF dịch chuyển ra trưởng ngoài kinh tế
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 27
1.2.1. NHÀ KINH TẾ LÀ MỘT NHÀ KHOA HỌC (tiếp)
• Đường giới hạn khả năng sản xuất (PPF)
 Hình dáng của đường PPF -
Tại A, CPCH của sx xe đạp là thấp
Đường thẳng: khi chi phí cơ hội không đổi Bia A
- Đường cong lõm nhìn từ gốc tọa độ: khi chi phí cơ hội tăng dần
• Chi phí cơ hội tăng dần: để tăng sản xuất
thêm 1 đơn vị hàng hóa, cần hi sinh ngày B
càng nhiều hơn số lượng của hàng hóa khác.
Tại B, CPCH của sx xe đạp là cao Xe đạp
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 28 1 hương 1 10/4/2025
1.2.2. NHÀ KINH TẾ LÀ MỘT NHÀ HOẠCH ĐỊNH CHÍNH SÁCH
• Phân tích thực chứng: Khách quan
 Mô tả lại những gì đang diễn ra
 VD: Mô tả lại hiện tượng lương tối thiểu gây ra tình trạng thất nghiệp
• Phân tích chuẩn tắc: Chủ quan
 Đưa ra các khuyến nghị xem nền kinh tế nên vận hành như thế nào
 VD: Đưa ra nhận định cho rằng chính phủ nên tăng lương tối thiểu
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 29 BÀI TẬP ỨNG DỤNG 2
Nhận định nào sau đây mang tính thực chứng, nhận định nào mang tính chuẩn tắc
A. Giá cả tăng khi chính phủ tăng lượng tiền cung ứng
B. Chính phủ nên in ít tiền thôi
C. Cần cắt giảm thuế để thúc đẩy kinh tế tăng trưởng
D. Giá thịt bò tăng làm tăng lượng cầu về thịt lợn
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 30 1 hương 1 10/4/2025
1.3. KINH TẾ VI MÔ VÀ KINH TẾ VĨ MÔ • Kinh tế vi mô
 Nghiên cứu về 1 hoặc 1 vài thị trường cụ thể
 Nghiên cứu cách thức hộ gia đình (người tiêu dùng) và doanh nghiệp (người sản xuất) ra quyết
định và tương tác với nhau như thế nào.
 Nghiên cứu cách thức can thiệp của chính phủ trên 1 hoặc 1 vài thị trường cụ thể • Kinh tế vĩ mô
 Nghiên cứu nền kinh tế như một tổng thể: lạm phát, thất nghiệp, tăng trưởng kinh tế
 Tập trung chủ yếu nghiên cứu vai trò của chính phủ
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 31 GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG •
Người tiêu dùng thường phải cân nhắc có nên mua thứ gì đó hay không, nên mua cái này
hay cái kia bởi thu nhập, tài sản của họ có hạn. •
Các doanh nghiệp không thể sản xuất với số lượng hàng hóa vô hạn bởi vì các yếu tố sản
xuất như vốn, lao động, tài nguyên, trình độ quản lý, v.v. có hạn •
Chính phủ các quốc gia phải điều tiết và phân bổ các nguồn lực trong xã hội bởi vì các
nguồn lực trong xã hội là hữu hạn
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 32 1 hương 1 10/4/2025 HỎI & ĐÁP
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 33 TỔNG KẾT BÀI HỌC • Bài học đã: 
Làm rõ khái niệm kinh tế học là gì: Đó là môn khoa học xã hội nghiên cứu cách thức con
người phân bổ hiệu quả các nguồn lực khan hiếm để thỏa mãn nhu cầu 
So sánh và phân biệt giữa kinh tế vi mô và kinh tế vĩ mô 
Giới thiệu 10 nguyên lý kinh tế học giúp người học hiểu được: (1) Con người ra quyết định
như thế nào, (2) Con người tương tác với nhau như thế nào, và (3) Nền kinh tế vận hành như thế nào. 
Làm rõ nhà kinh tế học có đồng thời 2 vai trò: (1) Nhà khoa học và (2) nhà hoạch định
chính sách cùng với các phương pháp sử dụng để nghiên cứu, giải thích và cải thiện nền kinh tế
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 34 1 hương 1 10/4/2025 THANK YOU FOR WATCHING Học viện Ngân hàng
T: 1900 561 595 F: 1900 561 595
12 P. Chùa Bộc, P. Kim Liên, TP. Hà Nội E: truyenthong@hvnh.edu.vn W: www.hvnh.edu.vn
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 35 CÂU HỎI THƯỜNG GẶP
1. Đường giới hạn khả năng sản xuất có mối quan hệ như thế nào với chi phí cơ hội? Trả lời: •
Đường giới hạn khả năng sản xuất (PPF) minh họa các tổ hợp sản lượng tối đa của hai loại
hàng hóa mà một nền kinh tế có thể sản xuất được khi sử dụng toàn bộ nguồn lực sẵn có. •
Chi phí cơ hội được biểu hiện qua độ dốc của đường PPF. Khi nền kinh tế chuyển từ sản xuất
một loại hàng hóa này sang loại khác, số lượng hàng hóa bị từ bỏ chính là chi phí cơ hội.
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 36 1 hương 1 10/4/2025
CÂU HỎI THƯỜNG GẶP (tiếp)
2. Hai phân nhánh của kinh tế học là gì? Đối tượng quan tâm của mỗi phân nhánh? Trả lời: •
Kinh tế học có 2 phân nhánh: Kinh tế học vi mô và Kinh tế học vĩ mô. •
Kinh tế học vi mô nghiên cứu cách các cá nhân, hộ gia đình, và doanh nghiệp ra quyết định
kinh tế và cách họ tương tác với nhau trong các thị trường cụ thể. •
Kinh tế học vĩ mô nghiên cứu các vấn đề tổng thể của nền kinh tế như tăng trưởng kinh tế,
lạm phát, thất nghiệp và chính sách kinh tế.
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 37
CÂU HỎI THƯỜNG GẶP (tiếp)
3. Sự khác biệt giữa phân tích thực chứng và chuẩn tắc là gì? Trả lời: •
Kinh tế học thực chứng mang tính khách quan, dựa trên dữ liệu và thực tế. •
Kinh tế học chuẩn tắc mang tính chủ quan, dựa trên quan điểm và giá trị cá nhân.
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 38 1 hương 1 10/4/2025 TỪ ĐIỂN THUẬT NGỮ • Sự khan hiếm
Sự khan hiếm là tình trạng mà các nguồn lực sẵn có (đất đai, lao động, vốn) không đủ để đáp
ứng tất cả nhu cầu vô hạn của con người. • Chi phí cơ hội
Chi phí cơ hội là giá trị của phương án tốt nhất bị từ bỏ khi một quyết định được thực hiện. • Chi phí cơ hội tăng dần
Khi sản xuất thêm một loại hàng hóa, chi phí cơ hội (số lượng hàng hóa khác bị từ bỏ) sẽ tăng
dần, do các nguồn lực thường không hoàn toàn phù hợp cho mọi mục đích sản xuất.
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 39
TỪ ĐIỂN THUẬT NGỮ (tiếp) •
Đường giới hạn khả năng sản xuất
PPF là đồ thị thể hiện các tổ hợp tối đa của hai loại hàng hóa mà một nền kinh tế có thể sản
xuất được, khi sử dụng toàn bộ nguồn lực sẵn có. • Phân tích cận biên
Phân tích cận biên là phương pháp xem xét tác động của việc thay đổi nhỏ trong một quyết
định, như chi phí hay lợi ích gia tăng khi sản xuất hoặc tiêu dùng thêm một đơn vị hàng hóa. •
Kinh tế kế hoạch hóa tập trung
Đây là hệ thống kinh tế mà chính phủ kiểm soát hoàn toàn nguồn lực và ra quyết định về sản
xuất, phân phối và tiêu dùng.
KHOA KINH TẾ - HỌC VIỆN NGÂN HÀNG 40 2