Bài viết về Trách nhiệm xã hội truyền thông - Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp | Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh
Nội dung case study xoay quanh vai trò của truyền thông trong xã hội hiện đại. Truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc thông tin cho công chúng và buộc những người nắm quyền phải chịu trách nhiệm. Tài liệu được sưu tầm giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao trong kì thi sắp tới. Mời bạn đọc đón xem !
Môn: Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (Q8D2)
Trường: Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh
Thông tin:
Tác giả:
Thông tin :
Môn:
Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (Q8D2)
Trường:
Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh
Tác giả:
Tài liệu liên quan:
Preview text:
lOMoARcPSD|46342985 lOMoARcPSD|46342985
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Khoa: Đào tạo Sau Đại học - Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
TIỂU LUẬN MÔN HỌC
TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP
TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI TRUYỀN THÔNG
BÀI NGHIÊN CỨU ĐIỂN HÌNH CNBC Giảng Viên:
- PGS.TS. Vân Thị Hồng Loan Học viên:
- Tô Vĩnh Hải Trang - 2383401011038
- Phạm Mạnh Dũng - 2383401011007
- Đinh Thoại Tâm - 2383401011031
- Nguyễn Hoàng Chí Khang - 2383401011014 Tháng 6/ 2024 lOMoARcPSD|46342985 2 MỤC LỤC
TÓM TẮT NỘI DUNG BÀI NGHIÊN CỨU ĐIỂN HÌNH CNBC ............................... 3
I - GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ CNBC.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
II - HIỆN TRẠNG, VẤN ĐỀ TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI (CSR). . . . . . . . . . . . . . . . . 7
III - NHÓM CÔNG CHÚNG. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
IV - CHIẾN LƯỢC VÀ CHIẾN THUẬT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
V - Ý KIẾN CỦA NHÓM. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
VI - LIÊN HỆ THỰC TIỄN TẠI VIỆT NAM HIỆN NAY. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
VII - CÁC CÂU HỎI TRƯỜNG HỢP NGHIÊN CỨU. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
TÀI LIỆU THAM KHẢO.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 lOMoARcPSD|46342985 3
TÓM TẮT NỘI DUNG BÀI NGHIÊN CỨU ĐIỂN HÌNH CNBC
Nội dung case study xoay quanh vai trò của truyền thông trong xã hội hiện đại.
Truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc thông tin cho công chúng và buộc
những người nắm quyền phải chịu trách nhiệm. Tuy nhiên, trong thời đại thông tin quá
tải và phụ thuộc vào doanh thu quảng cáo, tính chính xác và khách quan của thông tin
bị ảnh hưởng. Và truyền thông thường đơn giản hóa thông điệp, tập trung vào giải trí
và thu hút sự chú ý, thay vì cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác.
CNN là kênh tin tức 24 giờ đầu tiên, nổi tiếng trong Chiến tranh Vùng Vịnh lần
thứ nhất. Vai trò của CNN trong việc truyền tải thông tin ảnh hưởng đến quyết định
ném bom quân sự của chính phủ Hoa Kỳ. "Bài kiểm tra CNN" là tiêu chí đánh giá mục
tiêu ném bom, dựa trên khả năng gây tổn thất sinh mạng và phản ứng dư luận.
Vai trò của dư luận và truyền thông là dư luận ảnh hưởng mạnh mẽ đến
chính sách đối ngoại của một quốc gia. Truyền thông đóng vai trò quan trọng trong
việc định hình dư luận thông qua hình ảnh và video. "Hiệu ứng CNN" khuếch đại
sức mạnh của hình ảnh, khiến dư luận tập trung vào cảm xúc thay vì lý trí.
Sự ra đời và CNBC trở nên nổi tiếng trong Khủng hoảng Tài chính 2008
nhờ đưa tin liên tục về thị trường. Tuy nhiên, kênh này cũng bị chỉ trích vì thiên
vị và có mối quan hệ mật thiết với Phố Wall.
Vai trò của nhà báo trong xã hội hiện đại, Jon Stewart, diễn viên hài turned nhà
bình luận tin tức, đặt ra câu hỏi về vai trò và trách nhiệm của nhà báo trong xã hội hiện
đại. Nhà báo cần khách quan, trung thực và buộc tội những người nắm quyền, thay vì
trở thành "người trong cuộc" hay phục vụ cho lợi ích của các nhóm lợi ích.
Xu hướng truyền thông hiện đại là đề tài được đề cập cuối cùng. Ranh giới
giữa tin tức và giải trí ngày càng mờ nhạt. Khán giả trẻ ngày càng tiếp cận thông
tin qua các chương trình hài châm biếm thay vì tin tức truyền thống. Sự thật và
sự kiện trở thành những điểm bất đồng quan điểm chủ quan, thay vì phản ánh
thực tế. Các công ty cần nỗ lực để đảm bảo mối quan hệ tích cực với các bên liên
quan và duy trì tính chính xác, khách quan của thông tin.
Truyền thông đóng vai trò quan trọng trong xã hội hiện đại, tuy nhiên, cần
có sự cân bằng giữa tính giải trí, tính khách quan và trách nhiệm của nhà báo để
đảm bảo thông tin chính xác và phục vụ cho lợi ích chung. lOMoARcPSD|46342985 4
I - GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ CNBC
CNBC là công ty hàng đầu thế giới được công nhận về tin tức kinh doanh và
cung cấp thông tin về thị trường tài chính theo thời gian thực cũng như nội dung
kinh doanh được hơn 355 triệu người tiêu thụ mỗi tháng trên tất cả các nền tảng.
Tầm nhìn của CNBC là “CNBC is the number one business and financial
news network on the planet” tạm dịch là mạng tin tức tài chính và kinh doanh số
một trên hành tinh.
Sứ mệnh là “to help the influential and aspirational to make astute decisions
to get ahead” tạm dịch là giúp những người có ảnh hưởng và có khát vọng đưa ra
những quyết định sáng suốt để đạt được thành công.
CNBC International đảm bảo dù bạn ở đâu bạn cũng có thể cập nhật
những tin tức tài chính và kinh doanh mới nhất.
Với trụ sở quốc tế tại London và Singapore, CNBC cung cấp cho bạn bản
thông tin kinh doanh toàn cầu 24 giờ hoàn hảo. Từ khi bắt đầu giao dịch ở Châu
Á cho đến khi chuông kết thúc ở Phố Wall, phạm vi đưa tin về hoạt động kinh
doanh có nhịp độ nhanh và khó khăn khiến CNBC trở thành kênh quan sát cần
thiết đối với bất kỳ nhà lãnh đạo doanh nghiệp cấp cao nào.
Ngoài kênh truyền hình toàn cầu có mặt tại hơn 385 triệu gia đình trên
toàn thế giới, CNBC cung cấp nội dung thông qua các sản phẩm kỹ thuật số như:
- CNBC.com là nguồn tin tức tài chính ưu việt trên web, bao gồm số lượng video
chưa từng có, phân tích thị trường theo thời gian thực, video trực tiếp độc quyền trên
web và các công cụ phân tích tài chính cho khán giả là nhà đầu tư của CNBC
- CNBC Make It: một điểm đến kỹ thuật số tập trung vào việc giúp bạn
thông minh hơn về cách kiếm tiền, tiết kiệm và tiêu tiền của mình
- CNBC PRO: dịch vụ cao cấp cung cấp thông tin chuyên sâu về Phố Wall
- Ứng dụng di động CNBC dành cho thiết bị iOS và Android
- Giao diện giọng nói Amazon Alexa, Google Assistant và Apple Siri lOMoARcPSD|46342985 5
- Các dịch vụ phát trực tuyến bao gồm Apple TV, Roku, Amazon Fire TV,
Android TV và Samsung Smart TV.
Một trong những điểm tạo nên sự uy tín cho kênh truyền thông này chính là sự
góp mặt chia sẻ thường xuyên của những doanh nhân, tỷ phú thế giới, những chuyên gia
bình luận kinh tế hang đầu như Bill Gate, Warren Buffett. Họ là những người có tiếng
nói và hành động của họ có ảnh hưởng nhất định đến thị trường tài chính Mỹ nói riêng
và quốc tế nói chung. Đưa CNBC trở thành kênh có sức ảnh hưởng lớn đến sự ra quyết
định của nhiều nhà đầu tư quốc tế. Độc giả của CNBC là những nhà lãnh đạo cấp cao có
tầm ảnh hưởng và là người quyết định trong một tổ chức. Có đến 57% là người tiêu
dùng đưa ra quyết định với ngân sách kinh doanh vượt 1 triệu USD. CNBC còn cung
cấp nội dung thông qua CNBC.com, nơi cung cấp thông tin và tin tức thị trường tài
chính theo thời gian thực cho khán giả là nhà đầu tư của CNBC.
Mốc thời gian chính:
Cuộc khủng hoảng tài chính (2007 - 2008) đã giúp CNBC tìm thấy bản sắc
của mình chính. Lượng khán giả trong nước bắt đầu tăng vọt vào tháng 8 năm 2007
khi tình trạng hỗn loạn bắt đầu trên thị trường tín dụng. Họ đạt đỉnh vào tháng 3
năm 2008 khi Bear Stearns được bán cho JPMorgan Chase ... Sau khi đạt đỉnh vào
mùa xuân đó, tỷ suất người xem lại tăng vọt [vào mùa thu năm 2008] khi các ngân
hàng đầu tư khác sụp đổ, thiết lập kỷ lục cho network. (trích nội dung case study)
Năm 2015, CNBC có khoảng hơn 93.6 triệu hộ gia đình theo dõi, tức là
chiếm khoảng 80,4% các hộ sử dụng truyền hình cáp tại Hoa Kỳ tính đến thời
điểm này. Tuy nhiên, chỉ sau bốn năm, vào 2019, kênh CNBC có hơn 380 triệu hộ
xem truyền hình toàn cầu và hơn 498 triệu lượt truy cập website hàng tháng,
trong đó có hơn 74.6 triệu độc giả online trung thành. Số lượng khán giả đông
đảo này trải dài khắp các châu lục và có mặt hơn 162 quốc gia.
Ngoài ra, theo bảng xếp hạng mới nhất (năm 2022) của U.S. Cable TV
Network & Program Rankings, CNBC xếp hạng 45 kênh truyền hình được quan
tâm và yêu thích nhất tại Mỹ. lOMoARcPSD|46342985 6
Chiến lược và định hướng tương lai của CNBC
Là một kênh truyền hình kinh doanh và tài chính hàng đầu, CNBC đang
không ngừng thích nghi và đổi mới để đáp ứng nhu cầu của khán giả trong một
môi trường truyền thông ngày càng biến đổi. Dưới đây là một số chiến lược và
định hướng tương lai của CNBC:
1. Tăng cường sự hiện diện kỹ thuật số: CNBC đang tập trung vào việc mở
rộng phạm vi tiếp cận kỹ thuật số của mình thông qua các nền tảng như trang
web, ứng dụng di động và mạng xã hội. Kênh này đang đầu tư vào việc tạo ra nội
dung kỹ thuật số hấp dẫn và tương tác, đồng thời cải thiện trải nghiệm người
dùng trên các nền tảng của mình.
2. Nội dung quốc tế: CNBC đang mở rộng sự hiện diện quốc tế của mình
bằng cách ra mắt các kênh và chương trình mới ở các thị trường mới. Kênh này
cũng đang hợp tác với các nhà cung cấp nội dung địa phương để tạo ra nội dung
phù hợp với khán giả quốc tế.
3. Chương trình đa dạng: CNBC đang nỗ lực đa dạng hóa chương trình
của mình bằng cách đưa thêm phụ nữ và người thiểu số vào các vai trò dẫn
chương trình và phân tích. Kênh này cũng đang tập trung vào việc đưa tin về các
vấn đề đa dạng và hòa nhập.
4. Định hướng tương lai: CNBC đang hướng tới tương lai, nơi nó sẽ trở
thành một nền tảng thông tin kinh doanh và tài chính hàng đầu, cung cấp nội
dung được cá nhân hóa và có thể truy cập được trên mọi thiết bị. Kênh này sẽ
tiếp tục sử dụng công nghệ mới để cải thiện trải nghiệm người dùng và cung cấp
giá trị cho khán giả của mình.
5. Phân tích dữ liệu và trí tuệ nhân tạo: CNBC đang sử dụng phân tích dữ liệu
và trí tuệ nhân tạo để cá nhân hóa nội dung cho người xem và cung cấp trải nghiệm
được đánh giá cao hơn. Kênh này đang sử dụng dữ liệu để hiểu rõ hơn về sở thích và
hành vi của người xem, từ đó cung cấp cho họ tin tức và thông tin phù hợp nhất. lOMoARcPSD|46342985 7
II - HIỆN TRẠNG, VẤN ĐỀ TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI (CSR)
Vai trò của truyền tải thông tin: một là truyền tải nghĩa là đưa tin thì phải
nhanh chóng, trung thực, minh bạch, không phân biệt màu da, chủng tộc, giới tính,
tôn giáo, chính trị. Hai là Thông tin thì phải chính xác, đúng bản chất, không bị bóp
méo (cắt xén), không đưa ý kiến chủ quan của người đưa bản tin vào bản tin
Từ vai trò của truyền tải thông tin, xem xét trường hợp nghiên cứu, nhóm
nhận định vấn đề chính là CSR trong truyền thông ngày nay nói chung, và
CNBC là một trong những trường hợp điển hình về vấn đề này là:
Thiếu sự khách quan và chính xác: việc đưa tin theo rating (tỷ lệ người
xem) và lợi ích như ưu tiên thông tin giải trí, thu hút sự chú ý, gây tranh cãi để
tăng lượng người xem, thay vì tập trung vào tính chính xác và khách quan. Báo
chí thiên vị theo lập trường chính trị, phục vụ cho lợi ích của các nhóm lợi ích
nhất định. Hoặc lặp lại thông tin từ quan hệ công chúng các công ty, thiếu điều
tra, xác minh độc lập, dẫn đến thông tin sai lệch, thiếu chính xác.
Giảm sút vai trò giám sát và phản biện: e ngại ảnh hưởng đến mối quan hệ
với các thế lực quyền lực. Và thiếu tính chuyên môn và kiến thức dẫn đến khó
khăn trong việc phân tích các vấn đề phức tạp, đưa ra đánh giá chính xác và
khách quan. Ngoài ra, còn bị chi phối bởi lợi ích kinh tế do phụ thuộc vào nguồn
thu từ quảng cáo, dẫn đến việc né tránh đưa tin tiêu cực về các nhà tài trợ.
Mờ nhạt ranh giới giữa tin tức và giải trí: sử dụng nhiều hình ảnh, âm
thanh, cắt ghép giật gân để thu hút sự chú ý ưu tiên hình thức, tính giải trí, thay
vì tập trung vào nội dung thông tin. Về nội dung thổi phồng hoặc đơn giản hóa
thông tin, biến các vấn đề phức tạp thành những câu chuyện dễ hiểu, dễ nhớ,
nhưng thiếu đi chiều sâu và tính chính xác. Sử dụng nhiều bình luận viên, chuyên
gia thiếu chuyên môn lan truyền thông tin sai lệch, gây hoang mang cho dư luận.
Trách nhiệm xã hội của truyền thông đang ngày càng trở nên quan trọng trong
bối cảnh bùng nổ thông tin và sự thiếu hụt niềm tin vào truyền thông. Các cơ quan
truyền thông cần nỗ lực cải thiện tính khách quan, chính xác, và nâng cao vai trò giám
sát và phản biện để góp phần xây dựng một xã hội thông tin lành mạnh, văn minh. lOMoARcPSD|46342985 8
III - NHÓM CÔNG CHÚNG
1. Các nhà báo (người đưa tin):
Bài viết chỉ ra rằng một số nhà báo thiếu đạo đức nghề nghiệp, dẫn đến
việc đưa tin sai lệch, thiên vị. Tuy nhiên, các nhà báo cũng cần được bảo vệ
quyền tự do ngôn luận và tự do báo chí, nhưng đồng thời cũng cần phải chịu
trách nhiệm về những thông tin mà họ đưa ra. Điều này dẫn đến tranh cãi về
việc cần có những biện pháp gì để nâng cao đạo đức nghề nghiệp cho các nhà
báo. Và làm thế nào để cân bằng giữa quyền tự do và trách nhiệm của nhà báo.
2. Các chủ sở hữu truyền thông (nhà đài):
Một số cơ quan truyền thông đặt lợi nhuận lên hàng đầu, dẫn đến việc đưa tin
thiếu chính xác hoặc thiên vị. Các cơ quan truyền thông cần có sự độc lập, tự chủ trong
hoạt động báo chí. Tuy nhiên, trên thực tế, một số cơ quan truyền thông lại bị chi phối
bởi các thế lực chính trị hoặc kinh tế. Điều này dẫn đến tranh cãi về việc mục tiêu và sứ
mệnh của truyền thông nên là gì: cung cấp thông tin chính xác, khách quan hay kiếm
lợi nhuận? Làm thế nào để đảm bảo sự độc lập của truyền thông? 3. Khán giả:
Khán giả có nhu cầu được tiếp cận thông tin chính xác, khách quan, thông tin đa
dạng, nhưng bài viết lại chỉ ra rằng truyền thông hiện nay thiếu chính xác, khách quan,
đang có xu hướng thiên vị, chỉ tập trung vào một số góc nhìn nhất định. Điều này dẫn
đến tranh cãi về việc ai sẽ chịu trách nhiệm cho việc cung cấp thông tin chính xác cho
khán giả: cơ quan truyền thông, chính phủ hay bản thân mỗi cá nhân? Và việc làm thế
nào để đảm bảo sự đa dạng của thông tin trên các kênh truyền thông. lOMoARcPSD|46342985 9
IV - CHIẾN LƯỢC VÀ CHIẾN THUẬT
Tầm nhìn của CNBC là “CNBC is the number one business and financial
news network on the planet” tạm dịch là mạng tin tức tài chính và kinh doanh số
một trên hành tinh.
Sứ mệnh là “to help the influential and aspirational to make astute decisions
to get ahead” tạm dịch là giúp những người có ảnh hưởng và có khát vọng đưa ra
những quyết định sáng suốt để tiến về phía trước.
Theo bài viết CNBC Announces its First Daily Live Global Business
Programme, phát hành ngày 10/4/2007 của CNBC, chiến lược của CNBC tại thời
điểm trong trường hợp nghiên cứu là: “Trở thành công ty hàng đầu thế giới về
tin tức kinh doanh”.
Và để trở thành hàng đầu về tin tức kinh doanh thì chiến thuật của họ là “Tin
tức đang được thực hiện mọi lúc, theo thời gian thực” (trích nội dung trường hợp
nghiên cứu) và lượng khán giả theo dõi của họ phải hàng đầu thế giới.
Điều này dẫn đến họ phát sóng liên tục và kịp thời các tin tức về thị
trường tài chính, doanh nghiệp và nền kinh tế toàn cầu. Các tin tức toàn diện và
sâu rộng về các sự kiện kinh tế quan trọng, theo dõi sát sao thị trường tài chính,
các công ty lớn. Họ phân tích dữ liệu thị trường, cung cấp dự báo, xu hướng,
phân tích chuyên sâu và bình luận sắc bén cho nhà đầu tư và doanh nghiệp.
Để thu hút sự chú ý của khán giả CNBC mời các chuyên gia hàng đầu chia
sẻ quan điểm và dự đoán về diễn biến của sự kiện. Ngoài ra, họ đưa các yếu tố
giải trí vào tin tức để thu hút sự chú ý của khán giả như chương trình "Mad
Money" của Jim Cramer. lOMoARcPSD|46342985 10
V - Ý KIẾN CỦA NHÓM
Quan điểm của nhóm, đối với một kênh truyền thông nói chung và đối với
một nhà báo nói riêng, cần phải có đạo đức (media ethics). Hay nói cách khác là
thực hiện trách nhiệm xã hội về truyền thông.
Đạo đức truyền thông (Media Ethics) là lĩnh vực nghiên cứu và ứng dụng
các nguyên tắc đạo đức và tiêu chuẩn hành vi đối với các chuyên gia trong ngành
truyền thông. Đây là một phần quan trọng của ngành báo chí và truyền thông,
nhằm đảm bảo rằng thông tin được cung cấp một cách chính xác, công bằng và
có trách nhiệm. Dưới đây là các khía cạnh chính của đạo đức truyền thông như:
1. Tính chính xác (Accuracy)
Sự thật: Nhà báo và các chuyên gia truyền thông phải đảm bảo rằng thông
tin họ cung cấp là chính xác, đã được kiểm chứng và không gây hiểu lầm.
Nguồn tin đáng tin cậy: Sử dụng các nguồn tin cậy và đa dạng, xác minh
thông tin từ nhiều nguồn khác nhau để tránh sai sót.
2. Tính kịp thời trong truyền thông tin tức (timeliness)
Tính kịp thời là một yếu tố quan trọng trong truyền thông tin tức, thể hiện
ở việc cung cấp thông tin nhanh chóng, chính xác và đầy đủ đến với công chúng
ngay khi sự kiện xảy ra hoặc ngay sau khi có thông tin chính thức.
3. Tính công bằng và khách quan (Fairness and Objectivity)
Không thiên vị: Truyền thông nên phản ánh nhiều quan điểm khác nhau,
không để thiên vị cá nhân hoặc lợi ích nhóm ảnh hưởng đến cách thức đưa tin.
Công bằng: Đưa tin một cách công bằng, cho phép các bên liên quan có cơ
hội trình bày quan điểm của họ.
4. Trách nhiệm xã hội (Social Responsibility)
Lợi ích cộng đồng: Thông tin và nội dung truyền thông nên phục vụ lợi ích
của cộng đồng, giúp nâng cao nhận thức và thúc đẩy sự hiểu biết. lOMoARcPSD|46342985 11
Không gây hại: Tránh gây hại cho cá nhân và xã hội, bảo vệ quyền riêng
tư và tôn trọng danh dự của người khác.
5. Tôn trọng quyền riêng tư (Respect for Privacy)
Bảo vệ quyền riêng tư: Tôn trọng quyền riêng tư của cá nhân, không công bố
thông tin cá nhân mà không có sự đồng ý, trừ khi có lý do chính đáng về mặt công ích.
Cân nhắc: Đánh giá cẩn thận khi đưa tin về các vấn đề nhạy cảm, đảm bảo
không xâm phạm quá mức vào đời sống cá nhân.
6. Trách nhiệm giải trình (Accountability)
Chịu trách nhiệm: Nhà báo và các chuyên gia truyền thông phải chịu trách
nhiệm về những gì họ viết và phát sóng, sẵn sàng sửa chữa sai sót khi cần thiết.
Minh bạch: Công khai và minh bạch về nguồn tin, phương pháp thu thập
thông tin và quá trình sản xuất tin tức.
7. Đạo đức trong biên tập và xuất bản (Ethics in Editing and Publishing)
Tránh giật gân: Không cường điệu hóa hoặc giật gân hóa thông tin để thu hút sự chú ý.
Bản quyền và sở hữu trí tuệ: Tôn trọng bản quyền và sở hữu trí tuệ,
không sao chép hoặc sử dụng nội dung của người khác mà không có sự cho phép.
8. Đạo đức trong quảng cáo và tài trợ (Ethics in Advertising and Sponsorship)
Phân biệt rõ ràng: Phân biệt rõ ràng giữa nội dung biên tập và quảng cáo
để không gây nhầm lẫn cho khán giả.
Minh bạch trong tài trợ: Công khai và minh bạch về các mối quan hệ tài
trợ, tránh để tài trợ ảnh hưởng đến nội dung biên tập.
9. Sự đa dạng và hòa nhập (Diversity and Inclusion)
Phản ánh đa dạng: Đảm bảo nội dung truyền thông phản ánh sự đa dạng
về văn hóa, giới tính, chủng tộc và quan điểm. lOMoARcPSD|46342985 12
Tránh định kiến: Tránh sử dụng ngôn ngữ và hình ảnh mang tính định
kiến hoặc phân biệt đối xử.
10. Đạo đức trong truyền thông xã hội (Ethics in Social Media)
Chia sẻ có trách nhiệm: Chia sẻ thông tin một cách có trách nhiệm trên các
nền tảng truyền thông xã hội, tránh phát tán tin giả hoặc thông tin không chính xác.
Tương tác có đạo đức: Tương tác với khán giả và cộng đồng trực tuyến
một cách tôn trọng và văn minh.
Đạo đức truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự tin
tưởng của công chúng đối với các phương tiện truyền thông. Bằng cách tuân thủ
các nguyên tắc đạo đức này, các nhà báo và chuyên gia truyền thông không chỉ
đảm bảo rằng họ cung cấp thông tin chính xác và công bằng mà còn đóng góp
vào việc xây dựng một xã hội thông tin minh bạch và có trách nhiệm. lOMoARcPSD|46342985 13
VI - LIÊN HỆ THỰC TIỄN TẠI VIỆT NAM HIỆN NAY
Trường hợp câu chuyện “Nhặt xương cho thầy” được thể hiện trong đoạn
phim hoạt hình ngắn phát sóng trong chương trình Quà tặng cuộc sống tối ngày
19/11 lúc 22h10 phút trên kênh VTV3 khiến nhiều nhà giáo bức xúc.
Chuyện kể về một gia đình muốn kiếm thầy dạy tư cho con nên đã mời
một thầy giáo đến nhà, đãi cơm thịnh soạn. Vì giữ ý với phụ huynh, ông thầy vờ
từ chối thức ăn do cha, mẹ của trò gắp cho, không ngờ bố mẹ cậu bé tưởng thật
nên không mời nữa. Ông thầy rất ấm ức nên nghĩ kế yêu cầu được sắp cơm ăn
riêng với trò. Khi chỉ có hai thầy trò, ông thầy ăn hết phần cá, thịt, cậu học trò
chỉ được thầy gắp cho vào bát những chiếc xương gà, xương cá. Hết thời gian
dạy học, thầy trò chào nhau. Cậu học trò chúc thầy thọ 100 tuổi còn mình sẽ thọ
101 tuổi, “để thu gom xương cho thầy ".
Theo một cô giáo dạy Văn ở Hà Nội, mảng truyện cười dân gian phê phán
thầy dốt, tham ăn được nhiều thế hệ Việt Nam biết đến và các thầy, cô cũng có
đưa vào trong chương trình cho học sinh đọc thêm. Tuy nhiên việc đưa vào
chương trình đều đi kèm với sự phân tích, giảng giải của thầy, cô giáo để các em
học sinh hiểu giá trị của mảng truyện này, những mặt trái cần phê phán bên
cạnh mặt tích cực cần được tôn vinh của người thầy.
Nhưng việc VTV đưa một "Bài học cuộc sống" chỉ vỏn vẹn là chuyện
người thầy tham ăn, tính toán để ăn tranh phần của học trò vào đúng dịp nhạy
cảm "tôn vinh thầy cô giáo" khiến cho người xem nhìn người thầy chỉ với hình
ảnh méo mó, xấu xa, độc ác.
PGS Văn Như Cương, Trường THPT Lương Thế Vinh, cũng tỏ ra ngạc nhiên
khi biết VTV chọn đưa câu chuyện này đúng vào dịp kỉ niệm ngày Ngày giáo Việt Nam.
“Chuyện các ông đồ xưa vì nghèo khó mà tham ăn được đưa vào truyện cười có
ý phê phán nhẹ nhàng. Ví như chuyện thầy muốn liếm đĩa thức ăn thì hỏi học sinh chữ
“nhất” thế nào, chữ “nhị” thế nào… đồng thời với hành vi “liếm đĩa”. Người VN thế hệ
trước ai cũng biết những chuyện tương tự. Ngày nay có thể cũng có những ông thầy
chưa chuẩn mực đối với học trò cần phê phán. Nhưng nên là lúc khác, cách thể lOMoARcPSD|46342985 14
hiện khác. Việc đưa câu chuyện phản ánh về hình ảnh rất xấu của người thầy
vào dịp cần “ tôn vinh người thầy” là việc khó hiểu. Xét ở khía cạnh giáo dục học
sinh thì càng không nên”- PGS Cương nhận xét.
Thầy giáo Ngô Văn Điệp, nguyên giáo viên trường THPT Tây Hồ-Hà Nội
cũng có cùng suy nghĩ: “Đây là một cách làm thể hiện sự cẩu thả của người biên
tập, duyệt chương trình, thậm chí ác ý đối với nhà giáo. Là một nhà giáo, tôi thấy
ngậm ngùi khi nhiều người lớn có hiểu biết còn không biết cách tôn trọng thầy,
cô giáo thì làm sao giáo dục được con trẻ việc này”.
Chia sẻ về câu chuyện "Nhặt xương cho thầy", chị Nguyễn Thị Hiếu, cán
bộ ngành Ngân hàng có con đang học tiểu học, cho biết: “Con tôi rất thích
chương trình "Bài học cuộc sống" trên sóng VTV.
Xét một cách công bằng, có nhiều "Bài học cuộc sống" có ý nghĩa sâu sắc,
ngắn gọn, hình ảnh sinh động. Vì thế nhiều phụ huynh đều khuyến khích con
xem. Nhưng chương trình tối 19-11 thì khiến tôi thấy sốc luôn. Tôi cứ nghĩ mãi
liệu VTV có sơ hở gì ở khâu kiểm duyệt không hay đây là chủ ý của nhà đài? Nếu
là chủ ý thì thật đáng buồn." (Tuổi Trẻ Online, 20/11/2014).
Câu chuyện trên không chỉ nói lên sự tắc trách của nhà đài VTV3 và đội ngũ
biên tập viên chương trình trong việc biên tập, kiểm duyệt nội dung mà còn thể hiện
rõ sự thiếu trách nhiệm và đạo đức nghề nghiệp trong việc truyền tải thông tin đến
khán giả. Việc đáng trách là khán giả chính của chương trình là thiếu nhi và thời
điểm phát sóng là khoảng thời gian tri ân Nhà Giáo Việt Nam 20/11. lOMoARcPSD|46342985 15
VII - CÁC CÂU HỎI TRƯỜNG HỢP NGHIÊN CỨU
Câu 1: Các phương tiện truyền thông ngày nay đưa tin hay bóp méo tin
tức? Chúng ta xem tin tức hay xem chương trình giải trí? Theo bạn, vai trò của
CNN, BBC hoặc Al-Jazeera nên là gì? Báo cáo tin tức ngày nay có khách quan
hay mang định kiến theo văn hóa?
Trong một bài nghiên cứu của Stephanie Edgerly và Emily K Vraga năm
2019, cho rằng: Tin tức liên quan đến thực tế và sự kiện, trong khi giải trí dựa
trên hư cấu và cường điệu. Tin tức mang tính thông tin và hợp lý, trong khi giải
trí thì thiếu thông tin và giàu cảm xúc.
Trong case study có đoạn “Từ chiến tranh Việt Nam đến sự sụp đổ của Bức
tường Berlin, từ tòa tháp Trung tâm Thương mại Thế giới ở New York đến thảm họa
sóng thần Fukushima và Mùa xuân Arab, các hình ảnh trên truyền hình mang tính cá
nhân hóa câu chuyện, đưa vào cảm xúc và loại bỏ bối cảnh rộng lớn mà các quyết định
chính sách đối ngoại phải được đưa ra. Do đó, câu chuyện mà các phương tiện truyền
thông truyền tải không phải lúc nào cũng đầy đủ hoặc chính xác, mà có thể được coi
như một hình thức giải trí được "gói gọn để dễ dàng phổ biến và tiêu thụ".
Thực tế là tin tức ngày nay được bóp méo cho phù hợp với nhu cầu người
xem: “trong thời đại quá tải thông tin và doanh thu quảng cáo phụ thuộc vào số
lượng người xem, việc trình bày thông tin nào và như thế nào lại là yếu tố cốt lõi. Sự
cám dỗ cho việc cô đọng lại, để thu hút sự chú ý của mọi người sẽ sớm dẫn đến nhu
cầu giải trí để giữ chân họ”. Xu hướng ngày càng tăng là tin tức được đóng gói dưới
dạng giải trí để thu hút lượng khán giả lớn hơn. Điều này đặc biệt rõ ràng trong chu
kỳ tin tức 24 giờ, nơi ranh giới giữa đưa tin và giải trí thường bị xóa nhòa. Cho thấy
rằng phân tích kết hợp, quan điểm và cắt xén để có tin tức giật gân để phát sóng,
khiến người xem khó phân biệt tin tức khách quan với tin tức giải trí.
Và đó là thực trạng truyền thông ngày nay, ranh giới giữa tin tức và giải trí
ngày càng trở nên mờ nhạt. Nhiều chương trình tin tức sử dụng yếu tố giải trí để thu
hút người xem, và một số chương trình giải trí có thể lồng ghép các thông tin tin tức.
Điều này khiến cho người xem khó có thể phân biệt được đâu là thông tin chính xác lOMoARcPSD|46342985 16
và đâu là thông tin được tô vẽ để giải trí.
Theo nhóm CNN, BBC nên tập trung vào việc cung cấp thông tin chính
xác, khách quan và phân tích chuyên sâu, đồng thời duy trì sự phân biệt rõ ràng
giữa tin tức và quan điểm. Họ nên làm tốt vai trò cung cấp thông tin đáng tin
cậy, giáo dục công chúng và thúc đẩy một xã hội có đầy đủ thông tin. Còn với Al-
Jazeera nên hướng tới việc đưa ra những quan điểm đa dạng, góc nhìn khác với
truyền thông phương Tây.
Tính khách quan hoàn toàn trong việc đưa tin là một thách thức do những thành
kiến và quan điểm văn hóa vốn có ảnh hưởng đến cách đưa tin. Trong khi nhiều tổ chức
cố gắng đạt được tính khách quan thì những thành kiến vẫn có thể xâm nhập và bị ảnh
hưởng bởi các yếu tố như nền tảng văn hóa của phóng viên, chính sách biên tập và kỳ
vọng của khán giả. Do đó, trong khi tính khách quan là lý tưởng thì thành kiến về văn
hóa thường là khía cạnh không thể tránh khỏi của việc đưa tin.
Câu 2: Quân đội có cần phải trả lời CNN hay bất kỳ tổ chức tin tức nào
khác không? Chẳng phải đó là trách nhiệm của các nhà hoạch định dân sự và
chính trị gia định hình chiến lược mà quân đội thực hiện sao? Quyền hạn của
truyền thông có nên bị hạn chế trong thời chiến không? Phóng viên chiến trường
có giúp ích cho việc đưa tin chiến tranh hay chỉ nâng cao mức độ giải trí đến gần
hơn với hiệu ứng đặc biệt của Hollywood?
Trả lời: Theo nhóm, Quân đội có trách nhiệm giải trình cho người dân về
các hoạt động của mình. Tuy nhiên, việc họ không cần phải trả lời cho CNN hay
cho các tổ chức tin tức. Nhưng tuỳ vào mục đích của quân đội họ có thể cung cấp
thông tin cho báo chí có thể giúp tăng tính minh bạch và trách nhiệm giải trình
của quân đội với người dân. Tuy nhiên, cần cân nhắc thông tin cung cấp này có
thể gây nguy hiểm an ninh quốc gia.
Quyền hạn của truyền thông trong thời chiến khá phức tạp. Dù việc đưa tin
không hạn chế là điều cần thiết để đảm bảo tính minh bạch và dân chủ, nhưng một số
thông tin cần hạn chế nhất định để bảo vệ an ninh quốc gia và sự an toàn của quân
nhân. Những hạn chế này cần được cân nhắc cẩn thận để tránh sự kiểm duyệt quá lOMoARcPSD|46342985 17
đáng và để duy trì quyền được thông tin chính xác của công chúng.
Phóng viên chiến trường là người cung cấp những tường thuật trực tiếp về các
hoạt động quân sự, cung cấp những hiểu biết sâu sắc có giá trị. Tuy nhiên, việc này có
thể dẫn đến việc miêu tả chiến tranh một cách rõ ràng hoặc hào nhoáng, tập trung
nhiều vào các yếu tố kịch tính hơn là phân tích phê bình. Sự hiện diện của các phóng
viên chiến trường đôi khi có thể làm mờ ranh giới giữa báo cáo khách quan và giải trí.
Câu 3: Vai trò chính xác của một kênh truyền thông trong một xã hội dân
chủ là gì? Liệu họ có ở đó để giám sát các định chế xã hội và buộc họ chịu trách
nhiệm dựa trên định kiến và chương trình nghị sự chính trị của riêng họ không?
Hay họ ở đó để đưa tin một cách khách quan mà không đứng về phe nào? Theo
những gì bạn biết về CNBC, họ đã thể hiện tốt hay tệ trong việc đưa tin trước,
trong và sau Khủng hoảng Tài chính?
Vai trò chính xác của một kênh truyền thông trong xã hội dân chủ là truyền
thông tin hay còn gọi là đưa tin một cách dân chủ. Nghĩa là thông tin đó phải được
truyền tải nhanh chóng, minh bạch, không phân biệt màu da, chủng tộc, giới tính,
tôn giáo, chính trị. Nội dung phải trung thực, chính trực, trung lập, khách quan
nhưng chính xác, đúng bản chất, không bị bóp méo (cắt xén), không đưa ý kiến chủ
quan của người đưa bản tin vào bản tin. Kênh truyền thông trong xã hội dân chủ
cần thực hiện đúng vai trò giám sát hiệu quả tạo ra bản tường thuật lịch sử chứ
không chỉ viết "bản thảo lịch sử sơ bộ và nhiều sai sót” về các sự việc diễn ra cũng
như chịu sự tác động của các thế lực khác như chính trị, kinh tế hay doanh thu.
Một nhà báo trong xã hội dân chủ ngoài việc thực hiện trách nhiệm một nhà báo
còn thực hiện trách nhiệm một công dân nên cần thực hiện trách nhiệm công dân trong
việc buộc các định chế xã hội (ví dụ như chính trị và doanh nghiệp) chịu trách nhiệm về
hành động của họ. Tuy nhiên, đối với các kênh truyền thông việc giám sát và buộc các
định chế xã hội chịu trách nhiệm là quan điểm về vai trò báo chí. Với vai trò đó, họ có
trách nhiệm điều tra và phơi bày sự thật, buộc các tổ chức quyền lực phải chịu trách
nhiệm cho hành động của họ và thúc đẩy cuộc thảo luận công khai, cung cấp một diễn
đàn cho nhiều quan điểm khác nhau về các vấn đề quan trọng, phản ánh lOMoARcPSD|46342985 18
sự đa dạng của xã hội, cũng như khuyến khích công dân tham gia vào các vấn đề
chính trị và xã hội, thúc đẩy sự thay đổi tích cực.
Các tổ chức truyền thông nên đặt mục tiêu đưa tin một cách khách quan,
nhanh chóng, cung cấp thông tin thực tế mà không đứng về phía nào. Mặc dù
điều quan trọng đối với các phương tiện truyền thông là buộc các tổ chức phải
chịu trách nhiệm, nhưng điều này cần được thực hiện dựa trên những báo cáo
khách quan hơn là những thành kiến hay các chương trình nghị sự chính trị.
Theo bài nghiên cứu, CNBC thành công vì nó có liên quan - "Đó là tin tức
đang được thực hiện mọi lúc, theo thời gian thực." Tuy nhiên, vai trò của kênh
trong việc đưa tin về khủng hoảng (cả trước và sau khi nó xảy ra) không phải là
không có những lời chỉ trích. Một số lời chỉ trích bao gồm:
Một số người cho rằng CNBC đã thiên vị về phía Phố Wall và không chỉ
trích các tổ chức tài chính một cách đầy đủ dẫn đến thiếu sự khách quan trong
nội dung tin tức. Một số cho rằng CNBC đã đưa ra thông tin sai lệch hoặc gây
hiểu lầm về thị trường tài chính, gây hoang mang cho các nhà đầu tư và khiến họ
đưa ra quyết định sai lầm.
Bên cạnh đó, họ cũng đã được khen ngợi tích cực, về việc đã giải thích các
vấn đề tài chính phức tạp một cách dễ hiểu cho người xem. Cũng như họ đã cung
cấp diễn đàn cho các chuyên gia và nhà đầu tư thảo luận về Khủng hoảng Tài chính.
Theo nhóm từ những điểm tích cực và tiêu cực nêu trên, CNBC đã thể
hiện chưa tốt trong việc đưa tin trước, trong và sau Khủng hoảng Tài chính. Vì
họ đã vi phạm nguyên tắc về việc đưa thông tin khách quan.
Câu 4: Xem ba phần phỏng vấn của Jon Stewart với Jim Cramer từ chương
trình Mad Money của CNBC
(http//www.thedailyshow.com/watch/thu-march-12-2009/jimcramer--pt-1). Bạn
có nghĩ những câu hỏi của Stewart là công bằng không? Bạn nghĩ gì về câu trả
lời của Cramer? Kết quả của cuộc phỏng vấn, bạn có tin tưởng lời khuyên về cổ
phiếu của Cramer nhiều hơn hay ít hơn? Tại sao? lOMoARcPSD|46342985 19
Trả lời: Do nội dung trong đường dẫn trong câu hỏi không còn nên nhóm dựa
vào nội dung bài nghiên cứu để trả lời. Theo nhóm cuộc phỏng vấn có trên trang web
của The Daily Show là một bài kiểm tra quan trọng về vai trò của CNBC trong cuộc
khủng hoảng tài chính: “Phân tích của Jon Stewart về báo chí trở nên hấp dẫn hơn cả vì
nó đặt ra thách thức cho định nghĩa về một nhà báo hiện đại trong một xã hội dân chủ.
Không chỉ đơn thuần cáo buộc CNBC (và ngầm chỉ toàn bộ ngành truyền thông kinh
doanh) đã thất bại trong việc thực hiện vai trò giám sát hiệu quả hơn, Stewart còn cáo
buộc CNBC là đồng lõa - họ biết chuyện gì đang xảy ra, nhưng lại quá quan tâm đến vị
thế "người trong cuộc" thay vì duy trì tính chính trực của báo chí. Báo chí đến mức nào
là một phần của hệ thống quyền lực và các nhà báo có trách nhiệm công dân đến mức nào
trong việc buộc các định chế xã hội lớn (ví dụ như chính trị và doanh nghiệp) chịu trách
nhiệm về hành động của họ? Thật khó để thực hiện cả hai.
Vấn đề ở đây không phải là cá nhân mà là thái độ, bao gồm cả văn hóa truyền
thông khiến một số người, đặc biệt là trong môi trường truyền hình thiên về giải trí,
xóa mờ ranh giới giữa giải trí, báo chí chất lượng và phân tích sâu sắc. ... Chừng nào
mọi người còn kiếm được tiền, thì không ai muốn nghe những tin tức xấu.”
Nội dung Stewart đặt ra rõ ràng và phản ánh sự thất vọng của công chúng
đối với hoạt động của giới truyền thông tài chính. Cuộc phỏng vấn có thể ảnh hưởng
đến niềm tin của người xem vào lời khuyên về chứng khoán của Cramer, dẫn đến sự
hoài nghi ngày càng tăng từ lời khuyên về cổ phiếu của Cramer nhiều hơn.
Câu 5: Phản ứng của bạn về câu trích dẫn sau là gì? “Trong thực tế, tin tức là
giải trí. Bất chấp sự chấp hệ tư tưởng báo chí được công chúng chấp nhận là gì,
hầu hết công chúng xem hoặc đọc tin tức không nhằm để biết thông tin hay để
tìm hiểu 'sự thật' mà chính xác là để giải trí.”
Đầu tiên, với phát biểu "Trong thực tế, tin tức là giải trí" chỉ phản ánh một phần
khía cạnh của tin tức. Tin tức có vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin cho
công chúng, tuy nhiên, yếu tố giải trí cũng đóng vai trò nhất định trong việc thu hút
người xem. Cần có sự cân bằng giữa tính giải trí và tính chính xác, khách quan của
thông tin để đảm bảo tin tức thực hiện chức năng của mình một cách hiệu quả. lOMoARcPSD|46342985 20
Vì mục đích mỗi khán giả có nhu cầu tiếp nhận thông tin khác nhau. Một số
người xem tin tức để cập nhật tình hình thời sự, tin tức sự kiện, trong khi số khác
xem để giải trí, thư giãn sau giờ làm việc căng thẳng. Họ ưa chuộng những nội dung
gây cười, giật gân, thu hút sự chú ý hơn là những phân tích chuyên sâu hay báo cáo
sự kiện khô khan. Nên không thể phát biểu “hầu hết công chúng xem hoặc đọc tin
tức không nhằm để biết thông tin hay để tìm hiểu 'sự thật' mà chính xác là để giải trí.”
Nhưng dù công chúng đón nhận như thế nào thì các nhà đưa tin cũng cần
đứng trên lập trường và vai trò cốt lõi là:
Chức năng chính của tin tức là cung cấp thông tin cho công chúng, giúp họ
hiểu biết về thế giới xung quanh và đưa ra những quyết định sáng suốt. Giải trí
chỉ là một khía cạnh phụ của tin tức.
Việc tập trung vào tính giải trí có thể dẫn đến việc bóp méo thông tin, ưu tiên
những câu chuyện giật gân, gây tranh cãi thay vì những vấn đề quan trọng nhưng ít thu
hút. Điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nhận thức và hành vi của công chúng.
Các cơ quan báo chí có trách nhiệm cung cấp thông tin chính xác, khách
quan và đa chiều cho công chúng. Việc tập trung quá nhiều vào yếu tố giải trí có
thể khiến họ bỏ qua trách nhiệm này.
Nhu cầu tiếp nhận thông tin của công chúng là đa dạng. Một số người cần
tin tức để giải trí, trong khi số khác cần tin tức để trau dồi kiến thức và hiểu biết.
Các cơ quan báo chí cần đáp ứng nhu cầu đa dạng này bằng cách cung cấp nhiều
loại hình tin tức khác nhau.
Việc kết hợp yếu tố giải trí vào tin tức có thể giúp thu hút người xem, đặc biệt
là những người ít quan tâm đến các vấn đề chính trị hay xã hội. Tuy nhiên, cần đảm
bảo sự cân bằng giữa tính giải trí và tính chính xác, khách quan của thông tin.
Bên cạnh đó, chính người xem cũng cần có ý thức tiếp cận tin tức một cách
có trách nhiệm. Cần chọn lọc thông tin từ những nguồn uy tín, đa dạng quan
điểm và phân tích thông tin một cách cẩn trọng trước khi tin tưởng.