



































Preview text:
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG
BÀI 1: NGUYÊN HÀM ..................................................................................................................................... 1
▲_DẠNG 1. ĐỊNH NGHĨA, TÍNH CHẤT VÀ NGUYÊN HÀM CƠ BẢN ....................................................... 1
A. VÍ DỤ MINH HỌA: ............................................................................................................................... 2
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG: ............................................................................................................................. 2
▲_DẠNG 2. PHƯƠNG PHÁP ĐỔI BIẾN...................................................................................................... 5
A. VÍ DỤ MINH HỌA: ............................................................................................................................... 5
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG: ............................................................................................................................. 6
▲_DẠNG 3. NGUYÊN HÀM TỪNG PHẦN ................................................................................................... 8
A. VÍ DỤ MINH HỌA: ............................................................................................................................... 9
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG: ........................................................................................................................... 10
BÀI 2 - TÍCH PHÂN ....................................................................................................................................... 13
▲_DẠNG 1. TÍCH PHÂN DÙNG ĐỊNH NGHĨA, TÍNH CHẤT .................................................................. 13
A. VÍ DỤ MINH HỌA: ............................................................................................................................. 13
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG: ........................................................................................................................... 14
▲_DẠNG 2. TÍCH PHÂN ĐỔI BIẾN SỐ ..................................................................................................... 15
1. ĐỔI BIẾN SỐ DẠNG 1 ........................................................................................................................ 15
A. VÍ DỤ MINH HỌA: ............................................................................................................................. 16
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG: ........................................................................................................................... 17
2. ĐỔI BIẾN SỐ DẠNG 2 ........................................................................................................................ 18
A. VÍ DỤ MINH HỌA: ............................................................................................................................. 19
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG: ........................................................................................................................... 20
▲_DẠNG 3. TÍCH PHÂN TỪNG PHẦN ...................................................................................................... 21 sin ax
1. Dạng 1. f (x) cosax d
x .................................................................................................................... 21 ax e
A. VÍ DỤ MINH HỌA: ............................................................................................................................. 21
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG: ........................................................................................................................... 22
2. Dạng 2: f (x) ln(ax)dx
......................................................................................................................... 23
A. VÍ DỤ MINH HỌA: ............................................................................................................................. 23
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG: ........................................................................................................................... 25 sin ax 3. Dạng 3: e . ax
dx ........................................................................................................................ 26 cosax
A. VÍ DỤ MINH HỌA: ............................................................................................................................. 26
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG: ........................................................................................................................... 28
BÀI 3: ỨNG DỤNG CỦA TÍCH PHÂN TRONG HÌNH HỌC .................................................................. 29
▲_DẠNG 1. ỨNG DỤNG CỦA TÍCH PHÂN TÍNH DIỆN TÍCH HÌNH PHẲNG. ..................................... 29
A. VÍ DỤ MINH HỌA: ............................................................................................................................. 29
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG: ........................................................................................................................... 30
▲_DẠNG 2. ỨNG DỤNG CỦA TÍCH PHÂN TÍNH THỂ TÍCH. ................................................................ 33
A. VÍ DỤ MINH HỌA: ............................................................................................................................. 33
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG: ........................................................................................................................... 34
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm!
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG BÀI 1: NGUYÊN HÀM
▲_DẠNG 1. ĐỊNH NGHĨA, TÍNH CHẤT VÀ NGUYÊN HÀM CƠ BẢN PHƯƠNG PHÁP:
_ Sử dụng bảng nguyên hàm Hàm sơ cấp
Hàm số hợp u = u ( x) Thường gặp . d = + x x C . d = + u u C . . Vi phân (ax +b) 1 d = dx a 1 + 1 + . . d = + x x x = + C . d u u u C +1 +1 (ax b) 1 1 1 dx (ax ) + + = + b + C ( − ) a + 1 ( − ) 1 1 d d d 1 . = ln + x x
C ( x 0) . = ln + u u
C (u ( x) 0) . = ln + + x ax b C (a 0) x u ax + b a . cos d = sin + x x x C . cos d = sin + u u u C 1 . cos( + )d = sin( + ) + ax b x ax b C a . sin d = − cos + x x x C . sin d = − cos + u u u C 1 . sin( + )d = − cos( + ) + ax b x ax b C a 1 1 d 1 . d = tan + x x C . d = tan + u u C . = tan ( + ) + x ax b C 2 cos x 2 cos u 2 cos (ax + b) a Với x + k
Với u (x) + k 2 2 1 1 d 1 − . d = − cot + x x C . . d = − cot + u u C . = cot ( + ) + x ax b C 2 sin x 2 sin u 2 sin (ax + b) a Với x k
Với u ( x) k . d = + x x e x e C . d = + u u e u e C + 1 . d + = + ax b ax b e x e C a x a u a + 1 + . x a dx = + C . u a du = + C . d = + px q px q a x a C ln a ln a . p ln a (0 a ) 1 (0 a ) 1 (0 a ) 1 _ Casio: Cho ( )d = ( ) +
f x x F x C . Tìm f (x) hoặc F (x) • d Nhấn SHIFT
(F(x)) − f (x) dx x=x
• Nhấn phím CALC nhập x = 2.5
• Nếu kết quả bằng 0 (gần bằng 0) thì đó là đáp án cần chọn.
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 1
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG
A. VÍ DỤ MINH HỌA:
Ví dụ 1. Tất cả nguyên hàm của hàm số f ( x) 1 = là 2x + 3 1 1 1 A. ln 2x + 3 + C . B. ln (2x + ) 3 + C .
C. ln 2x + 3 + C . D. ln 2x + 3 + C . 2 2 ln 2 Lời giải Chọn A f (x) 1 1 dx = dx = ln 2x + 3 + C . 2x + 3 2 Ví dụ 2. Nếu ( ) 3 2 d = 4 + +
f x x x x C thì hàm số f (x) bằng x A. f ( x) 3 4 = x + + Cx . B. f ( x) 2
=12x + 2x + C . 3 C. f ( x) 2 =12x + 2x . D. ( ) 3 4 = + x f x x . 3 Lời giải Chọn C
Ta có: f ( x) = ( f (x) x) = ( 3 2
x + x + C ) 2 d 4 =12x + 2x .
Ví dụ 3. Cho hàm số F ( x) là nguyên hàm của hàm số f ( x) 1 = với mọi 1 x và F ( ) 1 = 1. Khi đó 2x −1 2
giá trị của F (5) bằng A. ln 2 . B. ln 3 . C. ln 2 +1. D. ln 3 +1. Lời giải Chọn D Ta có F ( x) 1 1 = dx = ln 2x −1 + C 2x −1 2
Mặt khác theo đề ra ta có: 1 F ( ) 1 = 1
ln 2.1−1 + C = 1 C = 1 2 Nên F ( x) 1 = ln 2x −1 +1 2 Do vậy F ( ) 1 1 5 = ln 2.5 −1 +1 = ln 9 +1 = ln 3 +1. 2 2
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG: 1 Câu 1.
Tìm nguyên hàm của hàm số f (x) 3 = x + x 1 A. ( ) 2 d = 3 + + f x x x C . B. ( ) 4 d = + ln + x f x x x C . 2 x 4 1 C. ( ) 2 d = 3 − + f x x x C . D. ( ) 4 d = + ln + x f x x x C . 2 x 4 Câu 2.
Trong các khẳng định sau, khẳng định nào sai? 1 e 1 + x A. cos 2 d = sin 2 + x x x C . B. e x dx = + C . 2 e +1
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 2
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG 1 e 1 + x C. d = ln + x x C . D. e x dx = + C . x x +1 Câu 3.
Họ nguyên hàm của hàm số f ( x) 2
= 3x + sin x là A. 3
x + cos x + C .
B. 6x + cos x + C . C. 3
x − cos x + C .
D. 6x − cos x + C . Câu 4.
Tất cả nguyên hàm của hàm số f (x) 1 = là 2x + 3 1 1 A. ln 2x + 3 + C . B. ln (2x + ) 3 + C . 2 2 1
C. ln 2x + 3 + C . D. ln 2x + 3 + C . ln 2 Câu 5.
Giả sử các biểu thức sau đều có nghĩa công thức nào sau đây sai? 1 A. d = tan + x x C . B. d = + x x e x e C . 2 cos x 1 C. ln d = + x x c . D. sin d = − cos + x x x C . x Câu 6.
Họ nguyên hàm của hàm số f ( x) 2 x 2
= e + x là x e x A. F ( x) 2 3 = + + C . B. F ( x) 2 x 3
= e + x + C . 2 3 x C. ( ) 2 = 2 x F x e + 2x + C . D. F ( x) 3 2 = x e + + C . 3 Câu 7.
Nguyên hàm của hàm số f ( x) 3
= x + 3x + 2 là hàm số nào trong các hàm số sau? x A. F ( x) 2
= 3x + 3x + C . B. F ( x) 4 2 =
+ 3x + 2x + C . 3 x x x x C. F ( x) 4 2 3 = + + 2x + C . D. F ( x) 4 2 = + + 2x + C . 4 2 4 2 Câu 8.
Họ nguyên hàm của hàm số ( ) ex (3 e− = + x f x ) là x 1
A. F(x) = 3e − + C . B. ( ) = 3ex F x − x + C . ex C.
( ) = 3ex + ex ln ex F x + C . D. ( ) = 3ex F x + x + C . Câu 9.
Họ nguyên hàm của hàm số ( ) = ex f x + cos x là 1
A. ex − sin x + C . B. x 1 x−
e + + sin x + C .C. 1 e x
− sin x + C . D. ex + sin x + C . x +1
Câu 10. Nguyên hàm của hàm số ( ) = +3x f x x là: x x x A. F ( x) 2 3 = + + C . B. F ( x) 3 =1+ + C . 2 ln 3 ln 3 x x C. F ( x) 2 = + 3x + C . D. F ( x) 2 = + 3 .xln 3+ C . 2 2
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 3
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG
Câu 11. Tìm nguyên hàm F ( x) của hàm số f ( x) = sin x + cos x thoả mãn F = 2 2
A. F ( x) = cos x − sin x + 3 .
B. F ( x) = − cos x + sin x + 3 .
C. F ( x) = − cos x + sin x −1.
D. F ( x) = − cos x + sin x +1. cos 2
Câu 12. Tìm nguyên hàm d x x 2 2 sin x cos x
A. F ( x) = − cos x − sin x + C .
B. F ( x) = cos x + sin x + C .
C. F ( x) = cot x − tan x + C .
D. F ( x) = − cot x − tan x + C .
Câu 13. Cho F ( x) là một nguyên hàm của hàm số 2 ( ) = 4 x f x e
+ 2x thỏa mãn F (0) =1. Tìm F ( x) . A. F ( x) 2 x 2
= 4e + x − 3 . B. F ( x) 2 x 2 = 2e + x −1. C. F ( x) 2 x 2
= 2e + x +1 . D. F ( x) 2 x 2
= 2e − x −1.
Câu 14. Cho hàm số y = F ( x) là một nguyên hàm của hàm số 2
y = x . Biểu thức F(25) bằng A. 125 . B. 625 . C. 5 . D. 25 . x
Câu 15. Biết F ( x) là một nguyên hàm của hàm số f ( x) =
và F (0) = 1. Tính F ( ) 1 . 2 x +1 A. F ( ) 1 = ln 2 +1 . B. F ( ) 1 1 = ln 2 +1. C. F ( ) 1 = 0 . D. F ( ) 1 = ln 2 + 2 . 2
Câu 16. Biết F ( x) là một nguyên hàm của hàm số ( ) = 2 + 2x f x x
thoả mãn F (0) = 0 . Ta có F ( x) bằng 2x −1 1− 2x A. 2 x + . B. 2 x + . C. 1+ (2x − ) 1 ln 2 . D. 2 + 2x x −1. ln 2 ln 2
Câu 17. Cho F ( x) là một nguyên hàm của hàm số f ( x) 1 = . Biết F ( )
1 = 2 . Giá trị của F (2) là 2x −1 A. F ( ) 1 2 = ln 3 + 2 .
B. F (2) = ln 3 + 2 . C. F ( ) 1 2 =
ln 3 − 2 . D. F (2) = 2 ln 3 − 2 . 2 2 1
Câu 18. Nguyên hàm F ( x) của hàm số f ( x) = 2x + thỏa mãn F = 1 − là 2 sin x 4 2 2 2 A. 2 −cot x + x − . B. 2 cot x − x + . C. 2
−cot x + x −1. D. 2 cot x + x − . 16 16 16
Câu 19. Tìm nguyên hàm F ( x) của hàm số f ( x) = sin ( − 2x) thỏa mãn F = 1 . 2 −cos( − 2x) 1 cos( − 2x) 1 A. F(x) = + . B. F(x) = + . 2 2 2 2 cos( − 2x) cos( − 2x) 1 C. F(x) = +1. D. F(x) = − . 2 2 2
Câu 20. Tìm F ( x) là một nguyên hàm của hàm số ( ) = x f x e −1 trên ( ;
− +) , biết F (0) = 2 .
A. F ( x) = ln x − x −1 . B. ( ) = x F x e − x −1 . C. F ( x) 1 = − x +1. D. ( ) = x F x e − x +1. x e
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 4
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG
▲_DẠNG 2. PHƯƠNG PHÁP ĐỔI BIẾN PHƯƠNG PHÁP: _Tự luận
• Đặt t = ( x) , trong đó ( x) là hàm số mà ta chọn thích hợp.
• Tính vi phân hai vế: dt = '( x) dx .
• Biểu thị: f (x)dx = g (x) '
( x)dx = g(t)dt .
• Khi đó: I = f (x)dx = g(t)dt = G(t) + C _ Casio: Cho ( )d = ( ) +
f x x F x C . Tìm f (x) hoặc F (x) • d Nhấn SHIFT
(F(x)) − f (x) dx x=x
• Nhấn phím CALC nhập x = 2.5
• Nếu kết quả bằng 0 (gần bằng 0) thì đó là đáp án cần chọn.
A. VÍ DỤ MINH HỌA: x
Ví dụ 1. Tìm nguyên hàm của hàm số sin f (x) = . 1+ 3cos x 1 A. ( ) d = ln 1+ 3cos + f x x x C . B. ( ) d = ln 1+ 3cos + f x x x C . 3 1 − C. ( ) d = 3ln 1+ 3cos + f x x x C . D. ( ) d = ln 1+ 3cos + f x x x C . 3 Lời giải Chọn D
Đặt t =1+ 3cos x dt = 3 − sin xdx 1 1 1 1 −
f (x) dx = −
dt = − ln | t | +C = ln 1+ 3cos x + C . 3 t 3 3 1
Ví dụ 2. Tính nguyên hàm I = d x . x ln x +1 2 A. 3 I = (ln x +1) + C .
B. I = ln x +1 + C . 3 1 C. 2 I = (ln x +1) + C .
D. I = 2 ln x +1 + C . 2 Lời giải Chọn D Đặt 1 2
t = ln x +1 t = ln x +1 2tdt = dx x 1 I =
dx = 2 dt = 2t + C = 2 ln x +1 + C . x ln x +1
Ví dụ 3. Tìm họ nguyên hàm của hàm số f ( x) 3 2 = . x x +1 ?
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 5
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG 4 3 4 8 A. F ( x) 2 3
= − (x +1) + C . B. F ( x) 2 3 = (x +1) + C . 8 3 3 3 4 3 C. F ( x) 2 4 = (x +1) + C . D. F ( x) 2 3 = (x +1) + C . 8 8 Lời giải Chọn D Đặt 3 2 3 2 2 t =
x +1 t = x +1 3t dt = 2xdx 4 3 3 3 3 2 3 4 2 3 . x x +1dx =
t dt = t + C = (x +1) + C . 2 8 8
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG: ln Câu 21. Tìm d
x x có kết quả là. x 2 x 2 x 1
A. ln ln x + C . B. ln + C . C. (ln x − ) 1 + C . D. 2 ln x + C . 2 2 2 1 Câu 22. Nguyên hàm d x bằng. 1+ x
A. 2 x − 2ln | x +1| +C .
B. 2 x + C .
C. 2ln | x +1| +C .
D. 2 x − 2ln | x +1 | +C .
Câu 23. Cho hàm số F ( x) 2 = x x + 2d x . Biết F ( ) 2 2 = , tính F ( 7). 3 23 40 A. 7 . B. 11. C. . D. . 6 3
Câu 24. Biết F (x) là một nguyên hàm của hàm số ( ) 2 = e x f x và F ( ) 3 0 = . Giá trị 1 F là 2 2 1 1 1 1 A. e + 2 . B. 2e +1. C. e +1 . D. e + . 2 2 2 2 1
Câu 25. Tính nguyên hàm d x . 2x + 3 1 1
A. 2 ln 2x + 3 + C . B. ln 2x + 3 + C .
C. ln 2x + 3 + C . D. ln (2x + ) 3 + C . 2 2
Câu 26. Xét I = x ( x − )5 3 4 4
3 dx . Bằng cách đặt 4
u = 4x − 3 , khẳng định nào sau đây đúng. 1 1 1 A. 5 I = u du . B. 5 I = u du . C. 5 I = u du. D. 5 I = u du. 4 12 16
Câu 27. Họ nguyên hàm của hàm số f ( x) 2 3
= x 4 + x là 2 1 A. (4+ x )3 3 + C . B. 3 2 4 + x + C . C. (4+ x )3 3 + C . D. ( x )3 3 2 4 + + C . 9 9 ( − 2)10
Câu 28. Nguyên hàm x ( x bằng. x + ) d 12 1
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 6
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG 11 11 1 x − 2 1 x − 2 A. + C . B. + C . 33 x +1 11 x +1 11 11 1 x − 2 1 x − 2 C. + C . D. − + C . 3 x +1 11 x +1
Câu 29. Nguyên hàm của hàm số 3 f (x) = sin .
x cos x là 1 1 1 1 A. 3 cos x + C . B. 3 sin x + C . C. 4 sin x + C . D. 4
sin x + cos x + C . 4 4 4 4
Câu 30. Nguyên hàm F ( x) của hàm số f ( x) 2 3 = sin 2 .
x cos 2x thỏa F = 0 là 4 1 1 4 1 1 1 A. F ( x) 3 5 = sin 2x + sin 2x − . B. F ( x) 3 5 = sin 2x − sin 2x + . 6 10 15 6 10 15 1 1 1 1 1 1 C. F ( x) 3 5 = sin 2x + sin 2x − . D. F ( x) 3 5 = sin 2x − sin 2x − . 6 10 15 6 10 15 +1 Câu 31. Nếu ( ) ( ) = d x F x x thì 2 x + 2x + 3 x +1 1
A. F ( x) = ln + C .
B. F ( x) = ln ( 2
x + 2x + 3) + C . 2 x + 2x + 3 2 1 C. F ( x) 2
= x + 2x + 3 + C . D. F ( x) 2 =
x + 2x + 3 + C . 2
Câu 32. Cho F ( x) là nguyên hàm của hàm số ( ) ln = x f x
. Tính F (e) − F ( ) 1 x 1 1 A. I = . B. I = 1. C. I = . D. I = e . 2 e
Câu 33. Hàm số nào sau đây là một nguyên hàm của hàm số f ( x) 2 = ? x +1
A. F ( x) = x +1.
B. F ( x) = 4 x +1 .
C. F ( x) = 2 x +1 . D. F ( x) 1 = . x +1 x e
Câu 34. Nguyên hàm của hàm số y = f ( x) 2 = là x e +1
A. I = x + ln x + C .
B. = x + ln ( x I e e + ) 1 + C .
C. I = x − ln x + C .
D. = x +1− ln ( x I e e + ) 1 + C .
Câu 35. Một nguyên hàm của hàm số 2
y = x 1+ x là: 1 1 2 2 x 2 3 x A. ( 1+ x )6 2 . B. ( 1+ x )3 2 . C. ( 2 1+ x ) . D. ( 2 1+ x ) . 3 3 2 2 dx
Câu 36. Tìm nguyên hàm I = . 1+ x e
A. = − − ln 1+ x I x e + C . B. = + ln 1+ x I x e + C .
C. = − ln 1− x I x e + C . D. = − ln 1+ x I x e + C .
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 7
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG 6 8 7
Câu 37. Cho 2 (3 − 2) d = (3 − 2) + (3 − 2) + x x x A x B x
C với A , B và C
. Giá trị của biểu thức
12A + 7B bằng 23 241 52 7 A. . B. . C. . D. . 252 252 9 9 −
Câu 38. Tìm họ nguyên hàm của hàm số: ( ) 3sin 2cos = d x x f x x . 3cos x + 2sin x A. ( )d = ln 3sin − 2cos + f x x x x C . B. ( )d = −ln (3cos + 2sin ) + f x x x x C . C. ( )d = ln 3cos + 2sin + f x x x x C . D. ( )d = −ln 3 − cos + 2sin + f x x x x C . −3
Câu 39. Khi tính nguyên hàm d x
x , bằng cách đặt u =
x +1 ta được nguyên hàm nào? x +1 A. ( 2 2 u − 4)du . B. ( 2 u − 3)du . C. u ( 2 2 u − 4)du . D. ( 2 u − 4)du . x
Câu 40. Kết quả của phép tính d bằng x e 2. − − x e +1 1 x e −1 x e −1 A. ln + C . B. ln + C . 3 x e + 2 x e + 2 1 x e −1 C. ln ( x 2 − − x e e + ) 1 + C . D. ln + C . 3 x e + 2
▲_DẠNG 3. NGUYÊN HÀM TỪNG PHẦN PHƯƠNG PHÁP:
_ Cho hai hàm số u và v liên tục trên đoạn a;b và có đạo hàm liên tục trên đoạn a;b . Khi đó: d u v = uv − d v . u (*) Để tính nguyên hàm ( )d
f x x bằng từng phần ta làm như sau:
Bước 1. Chọn u, v sao cho f ( x)dx = udv (chú ý dv = v '( x)dx ). Sau đó tính v = d
v và du =u'.dx.
Bước 2. Thay vào công thức (*) và tính d v u.
Chú ý: Cần phải lựa chọn và dv hợp lí sao cho ta dễ dàng tìm được v và tích phân d
v u dễ tính hơn d u v .
Ta thường gặp các dạng sau: x
⍟Dạng 1. I = P(x) sin d
x , trong đó P( x) là đa thức. u cos x
u = P(x)
Với dạng này, ta đặt sin x . dv = d x cos x ⍟ ax+ Dạng 2. = ( ) b I P x e
dx , trong đó P ( x) là đa thức.
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 8
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG
u = P(x)
Với dạng này, ta đặt . d ax+ v = b e dx
⍟ Dạng 3. I = P ( x) ln (mx +
n) dx , trong đó P ( x) là đa thức. u = ln (mx + n)
Với dạng này, ta đặt . dv = P ( x) dx _ Casio: Cho ( )d = ( ) +
f x x F x C . Tìm f (x) hoặc F (x) • d Nhấn SHIFT
(F(x)) − f (x) dx x=x
• Nhấn phím CALC nhập x = 2.5
• Nếu kết quả bằng 0 (gần bằng 0) thì đó là đáp án cần chọn.
Nguyên tắc chung để đặt u và dv : Tìm được v dễ dàng và .
v du tính được.
Nhấn mạnh: Thứ tự ưu tiên khi chọn đặt u: “Nhất lô, nhì đa, tam lượng, tứ mũ” (hàm lôgarit, hàm đa thức,
hàm lượng giác, hàm mũ)
A. VÍ DỤ MINH HỌA:
Ví dụ 1. Họ nguyên hàm của hàm số f ( x) = x cos 2x là x sin 2x cos 2x cos 2x A. + + C .
B. x sin 2x − + C . 2 4 2 cos 2x x sin 2x cos 2x
C. x sin 2x + + C . D. − + C . 2 2 4 Lời giải Chọn A du = d = x u x Đặt 1 . dv = cos 2 d x x v = sin 2 x 2 Khi đó 1 1 1 1 I = x sin 2x − sin 2 d x x = x sin 2x + cos 2x + C . 2 2 2 4
Ví dụ 2. Họ nguyên hàm của hàm số f ( x) = x ln 2x là 2 x 1 2 x 2 x 2 x A. ln 2x − + C . B. 2 x ln 2x − + C . C. (ln2x − ) 1 + C . D. 2
ln 2x − x + C . 2 2 2 2 2 Lời giải Chọn A 1 du = u = ln 2 x Đặt → x . 2 dv = d x x v = x 2 ( ) = ( ) 2 2 x 1 x F x f x dx = .ln 2x − . d x 2 x 2
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 9
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG 2 2 2 x x x 1 = ln 2x − + C = ln 2x − + C . 2 4 2 2
Ví dụ 3. Tìm nguyên hàm của hàm số ( ) 2 = .e x f x x . 1 x 1 A. F ( x) 2 = e x − + C . B. ( ) 2 = 2e x F x (x − 2)+C . 2 2 1 x 1 C. F ( x) 2 = 2e x − + C . D. ( ) 2 = e x F x (x −2)+C . 2 2 Lời giải Chọn A Ta có: ( ) 2 = .e x F x x dx . Đặt du = d = x u x 1 2 x 2 dv = e dx v = e x 2 F (x) 1 x 1 x 1 x 1 2 2 2 = e x − e dx = e x − + C 2 2 2 2
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG:
Câu 41. Nguyên hàm của hàm số f ( x) = x sin x là
A. –x cos x + sin x + C . B. x sin x + cos x + C . C. x cos x + sin x + C . D. x cos x − sin x + C .
Câu 42. Kết quả của x I = xe dx là 2 x 2 x A. I = x e + x e + C . B. = x + x I e xe + C . C. I = x e + C . D. = x − x I xe e + C . 2 2
Câu 43. Tính F (x) = x sin 2xdx
. Chọn kết quả đúng? 1 1 A. F(x) =
(2x cos 2x + sin 2x) + C .
B. F(x) = − (2x cos 2x + sin 2 ) x + C . 4 4 1 1
C. F(x) = − (2x cos 2x − sin 2x) + C . D. F(x) =
(2x cos 2x − sin 2x) + C . 4 4
Câu 44. Nguyên hàm của hàm số ( ) = ( + ) 1 ex f x x là A. ex x + C . B. ( + 2) ex x + C . C. ( − ) 1 ex x + C . D. 2 ex x + C .
Câu 45. Họ các nguyên hàm của f ( x) = x ln x là: 2 x 1 1 2 x 1 1 A. 2 ln x + x + C . B. 2 2 x ln x −
x + C . C. 2 ln x −
x + C . D. x ln x + x + C 2 4 2 2 4 2
Câu 46. Tìm nguyên hàm của hàm số f ( x) = x ln ( x + 2) . 2 2 + 4 2 2 − 4 + 4 A. ( )d = ln( + 2)− + x x x f x x x C . B. ( )d = ln ( + 2) − + x x x f x x x C . 2 2 2 2 2 2 + 4 2 2 − 4 − 4 C. ( )d = ln( + 2)− + x x x f x x x C . D. ( )d = ln ( + 2) − + x x x f x x x C . 2 4 2 4
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 10
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG
Câu 47. Cho hàm số y = x sin 2 d x x
. Chọn mệnh đề đúng trong các mệnh đề sau: 3 3 A. y = . B. y = . C. y = . D. y = . 6 12 6 6 6 12 6 24
Câu 48. Gọi F ( x) là một nguyên hàm của hàm số ( ) e x f x x − =
. Tính F ( x) biết F (0) = 1. − − A. ( ) = ( + ) 1 e x F x x + 2 . B. ( ) = −( + ) 1 e x F x x +1. − − C. ( ) = −( + ) 1 e x F x x + 2 . D. ( ) = ( + ) 1 e x F x x +1.
Câu 49. Tìm họ nguyên hàm F ( x) của hàm số ( ) 2 = .e x f x x . 1 A. ( ) 2 = 2e x F x
(x − 2)+C . B. ( ) 2 = e x F x
(x −2)+C . 2 1 x 1 x 1 C. F ( x) 2 = 2e x − + C . D. F ( x) 2 = e x − + C . 2 2 2
Câu 50. Cho F (x) là một nguyên hàm của hàm số ( ) = (5 + )1ex f x x
và F (0) = 3. Tính F ( ) 1 . A. F ( ) 1 = e + 2 . B. F ( ) 1 = 11e − 3 . C. F ( ) 1 = e + 3 . D. F ( ) 1 = e + 7 .
Câu 51. Kết quả của ln d x x là
A. x ln x + x + C .
B. x ln x + C .
C. x ln x − x + C .
D. x ln x − x .
Câu 52. Tìm nguyên hàm của hàm số f ( x) = x ln x . 3 2 3 1 A. ( ) 2 d = (3ln −2)+ f x x x x C . B. ( ) 2 d = (3ln −2)+ f x x x x C . 9 9 3 2 3 2 C. ( ) 2 d = (3ln −2)+ f x x x x C . D. ( ) 2 d = (3ln − ) 1 + f x x x x C . 3 9
Câu 53. Biết x cos 2 d
x x = ax sin 2x + b cos 2x + C
với a , b là các số hữu tỉ. Tính tích ab ? 1 1 1 1 A. ab = − . B. ab = . C. ab = . D. ab = − . 4 8 4 8 Câu 54. Biết 2 x 2 x 2 d x xe x = axe
+ be + C (a, b ). Tính tích ab . 1 1 1 1 A. ab = . B. ab = − . C. ab = . D. ab = − . 4 8 8 4 2 x
Câu 55. Biết I = (3x − ) 2
1 e dx = a + be với a,b là các số nguyên. Tính S = a + . b 0 A. S = 8. B. S = 10 . C. S = 12 . D. S = 16 . Câu 56. Ta có 2 ( 2 . d = + + ) + x x x e x x mx n e C khi đó . m n bằng. A. 0 . B. −4 . C. 5 . D. 4 .
Câu 57. Nguyên hàm của hàm 2018 ( ) 2 = .e x f x x là: 1 1 x 1 A. 2 ( ) = e x F x (x −2)+C . B. 2 F (x) = e x − + C . 2 2 2 x 1 C. 2 F (x) = 2e x − + C . D. 2 ( ) = 2e x F x (x − 2)+C . 2
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 11
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG Câu 58. Cho ( ) = ( 2 + − ) 2ex F x ax bx c
là một nguyên hàm của hàm số ( ) = ( 2 − + ) 2 2018 3 1 e x f x x x trên khoảng ( ;
− +) . Tính T = a + 2b + 4c . A. T = 1011. B. T = 3035 − . C. T = 1007 . D. T = 5053 − . − x 1
Câu 59. Biết ( + 3) 2 2 . d − x x e x = − e
(2x + n) + C, với , m n . Khi đó tổng 2 2
S = m + n có giá trị m bằng A. 5 . B. 65 . C. 41 . D. 10 .
Câu 60. Tìm nguyên hàm sin d x x . A. sin d = 2 − cos + 2sin + x x x x C . B. sin d = − cos + x x x C . 1 C. sin d = cos + x x x C . D. sin d = cos + x x x C . 2 x
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 12
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG BÀI 2 - TÍCH PHÂN
▲_DẠNG 1. TÍCH PHÂN DÙNG ĐỊNH NGHĨA, TÍNH CHẤT PHƯƠNG PHÁP: 1. Định nghĩa b f ( x) b
dx = F ( x) = F (b) − F (a) a a 2. Tính chất: a b a
• f (x)dx = 0
• f ( x)dx = −
f (x)dx . a a b b b b b c b •
f (x) g(x)dx =
f (x)dx g(x)dx.
• f ( x)dx = f (x)dx +
f (x)dx a a a a a c b b
• kf (x)dx = k. f (x)dx . a a
A. VÍ DỤ MINH HỌA: 0
Ví dụ 1. Giá trị của 1 e + d x x bằng 1 − A. 1− e . B. e −1. C. −e . D. e . Lời giải Chọn B 0 + 0 Ta có 1 e d x x = x 1 e + = e −1. 1 − 1 − 2 2 2
Ví dụ 1. Cho biết f (x)dx = 3 và ( )d = 2 − g x x
. Tính tích phân I = 2x +
f ( x) − 2g ( x) d x . 0 0 0 A. I = 11. B. I = 18 . C. I = 5 . D. I = 3 . Lời giải Chọn A 2 2 2 2
Ta có I = 2x +
f ( x) − 2g ( x) d x = 2 d x x +
f (x)dx−2 g(x)dx = 4+3−2.( 2 − ) =11. 0 0 0 0 1 5 5 Ví dụ 3. Cho ( )d = 2 − f x x
và (2 f (x))dx = 6 khi đó ( )d
f x x bằng 0 1 0 A. 1. B. 2 . C. 4 . D. 3 . Lời giải Chọn A 5 ( 5
2 f ( x))dx = 6 f (x)dx = 3 1 1 5 1 5
f (x)dx = f (x)dx+ f (x)dx = 2 − + 3 =1. 0 0 1
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 13
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG: Câu 1.
Trong các phép tính sau đây, phép tính nào sai? 2 2 2 x 2 2 A. (x + ) 1 dx = + x . B. cos d =
x x (sin x) . 2 1 1 2 − 1 3 2 − 3 C. d =
x (ln x) . D. d = x ( x e x e ) . 3 − x 1 3 − 1 1 Câu 2. Tích phân x( 2
x + 3)dx bằng 0 4 7 A. 2. B. 1. C. . D. . 7 4 3 d Câu 3.
Tính tích phân = x I . x + 2 0 21 5 5 4581 A. I = − . B. I = ln . C. I = log . D. I = . 100 2 2 5000 Câu 4. Cho hàm số 3
y = x có một nguyên hàm là F ( x) . Khẳng định nào sau đây là đúng?
A. F (2) − F (0) = 16 . B. F (2) − F (0) = 1. C. F (2) − F (0) = 8 . D. F (2) − F (0) = 4 . 3 Câu 5.
Cho hàm số f ( x) có đạo hàm trên , f (− ) 1 = 2
− và f (3) = 2 . Tính I = f '
(x)dx −1 A. I = 4 . B. I = 3 . C. I = 0 . D. I = 4 − . b Câu 6.
Cho hàm số f ( x) có đạo hàm f ( x) liên tục trên a;b, f (b) = 5 và f
(x)dx =1, khi đó a
f (a) bằng A. 6 − . B. 6 . C. −4 . D. 4 . 2 5 5 Câu 7.
Nếu f ( x) dx = 3, f ( x) dx = 1 − thì f ( x) dx bằng 1 2 1 A. 2 . B. −2 . C. 3 . D. 4 . 1 1 1 Câu 8. Cho f
(x)dx = 2 và g
(x)dx = 5, khi đó f
(x)+ 2g(x)dx bằng 0 0 0 A. 3 − . B. 8 − . C. 12 . D. 1. 2 2 Câu 9.
Cho hàm số f (x) liên tục trên tập
và thỏa mãn f (x)dx = 3, ( )d = 5 − f x x . Giá trị của biểu 1 0 1 thức ( )d
f x x bằng 0 A. 8 . B. −11. C. 8 − . D. −2 .
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 14
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG 5 5 5
Câu 10. Biết f (x)dx = 3, g (x)dx = 9. Tích phân
f (x)+ g(x)d x bằng 2 2 2 A. 10 . B. 3 . C. 6 . D. 12 . 0 2 2 Câu 11. Cho
f (x)dx = 2, f (x)dx = 2 . Tích phân ( )d
f x x bằng 2 − 0 2 − A. 4 . B. 3 . C. 6 . D. 1. 1 −1 3 Câu 12. Cho biết d = + ln x x a b
, với a , b là các số nguyên. Giá trị của biểu thức a − 2b bằng x + 2 2 0 A. 6 . B. 3 . C. 5 − . D. 7 . a 875
Câu 13. Tìm số thực a 0 thỏa mãn ( 3
x − 6x)dx = . 4 1 A. a = 4 − . B. a = 5 − . C. a = 6 − . D. a = 3 − . 2 d 1 b
Câu 14. Giá trị của tích phân x là ln
,. Tổng a + b + c bằng 2x + 5 a c 1 A. 18. B. 14. C. 16. D. 10. 1 2 2 −1 Câu 15. Biết d = ln 3 + ln 2 + x x a b c ( a, ,
b c là các số nguyên). Giá trị a + b − c bằng x +1 0 A. 2 . B. −4 . C. 3 . D. 1 − . 2
Câu 16. Cho biết (4 − sin ) d = + x x a
b , với a, b là các số nguyên. Giá trị của biểu thức a + b bằng 0 A. −4 . B. 6 . C. 1. D. 1. b
Câu 17. Với a,b là các tham số thực. Giá trị tích phân ( 2 3x − 2ax − )1dx bằng 0 A. 3 2
b − b a − b . B. 3 2
b + b a + b . C. 3 2
b − ba − b . D. 2
3b − 2ab −1. 1 Câu 18. Cho = d = − ln x I x a b với ,
a b là các số nguyên dương. Giá trị a + b bằng 0 x +1 A. 3 . B. 4 . C. 5 . D. 6 . 1 1 1
Câu 19. Có bao nhiêu số thực a (0; 2π sao cho 2 cos ( )d = + ax x . 2 4a 0 A. 2 . B. 4 . C. 3 . D. 1. 3 + 2 Câu 20. Biết = d = + ln x I x a b
c , với a , b , c
, c 9 . Tính tổng S = a + b + c . x 1 A. S = 7 . B. S = 5. C. S = 8 . D. S = 6 .
▲_DẠNG 2. TÍCH PHÂN ĐỔI BIẾN SỐ
1. ĐỔI BIẾN SỐ DẠNG 1 PHƯƠNG PHÁP:
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 15
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG b
Để tính tích phân: I = g (x)dx ta thực hiện các bước: a
Bước 1. Biến đổi để chọn phép đặt t = u ( x) dt = u (x)dx
Bước 2. Thực hiện phép đổi cận:
Với x = a thì t = u (a) .
Với x = b thì t = u (b) . (Nhớ: đổi biến phải đổi cận) u (b)
Bước 3. Đưa về dạng I = f (t)d
t đơn giản và dễ tính hơn. u (a)
Dấu hiệu nhận biết và cách tính tính phân Dấu hiệu Có thể đặt 1. Có f ( x) t = f (x) 2. Có ( + )n ax b
t = ax + b 3. Có f (x) a t = f (x) dx 4. Có
và ln x t = ln x hoặc biểu thức chứa ln x x 5. Có x e dx = x t
e hoặc biểu thức chứa x e 6. Có sin d x x t = cos x 7. Có cos d x x t = sin d x x dx 8. Có t = x 2 tan cos x dx 9. Có t = x 2 cot sin x
A. VÍ DỤ MINH HỌA: 1
Ví dụ 1. Tính tích phân 2 4
I = x(1+ x ) d x : 0 16 31 1 1 A. I = . B. I = . C. I = . D. I = − . 5 10 10 10 Lời giải Chọn B Đặt 2
t = 1+ x dt = 2 d x x .
Đổi cận x = 0 t =1; x =1 t = 2 2 2 4 5 31 Nên = d = = t t I t . 2 10 10 1 1 2
Ví dụ 2. Tính tích phân 2 I = 2x x −1d x bằng cách đặt 2
u = x −1, mệnh đề nào dưới đây đúng? 1 3 2 3 2 1 A. I = 2 ud u . B. I = ud u . C. I = ud u . D. I = ud u 2 0 1 0 1 Lời giải Chọn C
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 16
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG 2 2 I = 2x x −1d x 1 Đặt 2
u = x −1 du = 2 d x x .
Đổi cận x =1 u = 0 ; x = 2 u = 3 3 Nên I = ud u . 0
Ví dụ 3. Tính tích phân 3 I = cos . x sin d x x . 0 1 1 A. 4 I = − . B. 4 I = − . C. I = 0 . D. I = − 4 4 Lời giải Chọn C Ta có: 3 I = cos . x sin xdx . 0
Đặt t = cos x dt = −sin xdx −dt = sin xdx
Đổi cận: với x = 0 t =1;
với x = t = 1 − . 1 − 1 1 − 3 3 ( )4 1 1 4 4 Vậy = − = = = − = 0 t I t dt t dt . 4 4 4 1 1 − 1 −
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG: 1 Câu 1. Tính tích phân 2 5 I =
(x + x + 2) (2x +1)d
x chọn cách đổi biến hợp lí nhất 0 A. 2 5
t = (x + x) dx .
B. t = 2x +1. C. 2 5
t = (x + x) (2x +1) . D. 2
t = x + x + 2 . 1 Câu 2. Tính tích phân 5 3 4 2 I =
x + x +1(5x + 3x )
dx chọn cách đổi biến hợp lí nhất 0 A. 5 3
t = (x + x )dx . B. 4 2
t = 5x + 3x . C. 5 3 t = x + x +1 . D. 5 3 t =
x + x dx . 1 Câu 3. Tính tích phân 5 = ln d e I
x x chọn cách đổi biến hợp lí nhất 1 x 1 d A. t = .
B. t = ln x . C. 5 t = ln x . D. = x t . x x 1 2 Câu 4. Tính tích phân + = (2x +1)d x x I e
x chọn cách đổi biến hợp lí nhất 0 2 x + A. 2
t = x + 3x +1 .
B. t = 2x +1. C. 2
t = x + x . D. = x t e (2x +1) . 3 + 1 Câu 5. Tính tích phân 2 = 3 (3 +1)d x x I x
x chọn cách đổi biến hợp lí nhất 0 3 x + A. 3 2
t = x + 3x . B. 2
t = 3x + x . C. 3
t = x + x . D. x 2 t = 3 (3x +1) . Câu 6. Tính tích phân 6 2 I = cos . x sin d
x x chọn cách đổi biến hợp lí nhất 0 A. 6 t = os c x .
B. t = sin x .
C. t = cos x . D. 6 t = o c s . x sin x .
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 17
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG 1 Câu 7. Tính tích phân 6 4 I = tan . x d
x chọn cách đổi biến hợp lí nhất 2 0 cos x A. 6 t = tan x .
B. t = tan x .
C. t = cos x . D. 2 t = cos x . 2 1 Câu 8. Tích phân d x x = a ln
khi đó a + b bằng 2 x + 3 2 b 0 A. 6. B. 8. C. 9. D. 10. 1 Câu 9. Cho = d x I x ,với cách đặt 2 t =
x +1 thì tích phân đã cho bằng với tích phân nào sau đây? 2 x + 0 1 2 2 1 2 2 A. d t t . B. 2d t t . C. 2d t t . D. d t . 2 0 0 0 1 Câu 10. Tích phân 2 cos .sin d x x x bằng 0 3 2 2 3 A. − . B. . C. − . D. . 2 3 3 2 1 2
Câu 11. Cho f là hàm số liên tục thỏa f (x)dx = 7 . Tính I = cos .
x f (sin x)dx . 0 0 A. 1. B. 9 . C. 3 . D. 7 . 4 2 Câu 12. Cho ( )d = 2018 f x x
. Tính tích phân I = f (2x) + f (4 − 2x)dx 0 0 A. I = 0 . B. I = 2018 . C. I = 4036 . D. I = 1009 . 4 2
Câu 13. Cho tích phân I = f (x)dx = 32. Tính tích phân J = f (2x)d .x 0 0 A. J = 32 . B. J = 64 . C. J = 8. D. J = 16 . 1 − 2 Câu 14. Cho 1− = d x I xe
x . Biết rằng = ae b I
. Khi đó a + b bằng 2 0 A. 1. B. 0 . C. 2 . D. 4 . e ln x
Câu 15. Với cách đổi biến u = 1+ 3ln x thì tích phân d x trở thành x 1+ 3ln x 1 2 2 2 2 2 2 2 2 −1 A. ( 2 − u )1du . B. ( 2 − u )1du . C. 2 ( 2 − u )1du . D. d u u . 3 9 9 u 1 1 1 1
2. ĐỔI BIẾN SỐ DẠNG 2 b
Để tính tích phân: I = f (x)dx , mà biểu thức dưới dấu tích phân có dạng: a 1. 2 2
a − x : đặt x |
= a | sin t; t − ; 2 2
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 18
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG a 2. 2 2
x − a : đặt | | x = ; t − ; \ {0} sin t 2 2 3. 2 2
x + a : x |
= a | tan t; t − ; 2 2 a + x a − x 4. hoặc : đặt x = . a cos 2t a − x a + x
Lưu ý: Chỉ nên sử dụng phép đặt này khi các dấu hiệu 1, 2, 3 đi với x mũ chẵn. 3 2
Ví dụ, để tính tích phân = x dx I
thì phải đổi biến dạng 2. 2 x + 0 1 3 3 Còn với tích phân = x dx I
thì nên đổi biến dạng 1. 0 2 x +1
A. VÍ DỤ MINH HỌA: 1
Ví dụ 1. Tính tích phân sau: 2 I = 1− x d x . 0 A. . B. 1. C. 0. D. − . 4 4 Lời giải Chọn A
Đặt x = sin t ta có dx = cos d t t
Đổi cận: x = 0 t = 0; x =1 t = . 2 1 2 2 + Vậy 1 cos 2 2 2 I =
1− x dx = | cos t |cos d t t = cos d t t 2 = d = t t . 0 2 4 0 0 0 1 d
Ví dụ 2. Tính tích phân sau: = x I 2 1+ x 0 3 A. . B. . C. . D. − . 4 12 6 6 4 Lời giải Chọn A
Đặt x = tan t, ta có x = ( 2 d 1+ tan t )dt .
x = 0 → t = 0 Đổi cận: . x = 1 → t = 4 1 4 x Vậy d I = = t = 4 d t = . 2 0 1+ x 4 0 0 5 d
Ví dụ 3. Khi đổi biến x = 5 tan t thì tích phân = x I
trở thành tích phân nào sau đây? 2 x + 5 0
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 19
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG 4 4 5 6 6 1 A. I = 5d t . B. I = d t . C. I = 5td t . D. I = d t . 5 t 0 0 0 0 Lời giải Chọn B Đổi biến số x = t x = ( 2 5 tan d 5 1+ tan t )dt Đổi cận. x = 5 t =
; x = 0 t = 0 4 5 ( 2 1+ tan t )dt 5 ( 2 4 4 1+ tan t ) 4 dt 5d = = = t I . 2 5 tan t + 5 5( 2 tan t +1 5 0 0 ) 0
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG: 4 d
Câu 16. Tính tích phân = x I
chọn cách đổi biến hợp lí nhất 2 x +16 0 A. 2 t = x +16 .
B. t = 4sin x .
C. x = 4 tan t . D. 2 x = t + 4 . 5 d
Câu 17. Tính tích phân = x I
chọn cách đổi biến hợp lí nhất 2 x + 25 0 A. 2 t = x + 25. B. 2 x = t + 5 .
C. t = 5sin x .
D. x = 5 tan t . 2
Câu 18. Tính tích phân 2 I = 4 − x dx,
chọn cách đổi biến hợp lí nhất 0
A. x = 2 tan t . B. 2 t = 4 − x .
C. x = 2sin t .
D. t = 2sin x . 8
Câu 19. Đổi biến số x = 4sin t của tích phân 2 16 − d x x ta được: 0 4 4 4 4 A. 2 I = 1 − 6 cos d t t .
B. I = 8 (1+ cos 2t)dt . C. 2 I = 16 sin d t t .
D. I = 8 (1− cos 2t)dt . 0 0 0 0 3 5 d
Câu 20. Tích phân x bằng 9 2 3 + x 5 25 4 3 4 5 4 3 4 5 A. d t . B. d t . C. − d t . D. − d t . 5 3 5 3 6 6 6 6
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 20
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG
▲_DẠNG 3. TÍCH PHÂN TỪNG PHẦN sin ax
1. Dạng 1. f (x) cosax d x ax e PHƯƠNG PHÁP:
u = f (x)
du = f '(x)dx sin ax sin ax Đặt:
dv = cos ax dx v = cos ax d x ax ax e e
A. VÍ DỤ MINH HỌA: 2
Ví dụ 1. Tính tích phân = d x I xe x . 1 A. 2 I = e . B. 2 I = −e .
C. I = e . D. 2
I = 3e − 2e . Lời giải Chọn A u = x du = dx Đặt dv = x e dx v = x e 2 2 x x 2 x 2 x 2
I = xe dx = xe
− e dx = 2e − e − e 1 1 1 1 2
= e − e − ( 2 e − e) 2 2 = e 1
Ví dụ 2. Tính tích phân 2 = ( − 2) d x I x e x . 0 2 5 − 3 2 5 − 3 2 5 − 3 2 5 − 3 A. = e I . B. = e I . C. = e I . D. = e I . 4 4 4 4 Lời giải Chọn B du = d = − x u x 2 Đặt 1 (chọn C = 0 ) 2 x 2 dv = e dx v = x e 2 1 1 2 1 e x 1 x 5 − 3 2 2
I = (x − 2) e − e dx = . 2 2 4 0 0
Ví dụ 3. Tích phân (3x + 2) 2
cos x dx bằng 0 3 3 1 1 A. 2 − . B. 2 + . C. 2 + . D. 2 − . 4 4 4 4 Lời giải Chọn B
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 21
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG
Đặt I = (3x + 2) 2
cos x dx . Ta có: 0 1
= (3x + 2)(1+cos2x)dx 2 0 1
= ( x + ) x + ( x + ) 1 3 2 d 3
2 cos 2x dx = ( I + I . 1 2 ) 2 2 0 0 3 3 I = 3x + 2 dx = 2 2 x + 2x = + 2 . 1 ( ) 2 2 0 0 I = 3x + 2 cos 2x d
x . Dùng tích phân từng phần 2 ( ) 0 du = 3d = x u 3x + 2 Đặt 1 .
dv = cos 2x dx v = sin 2 x 2 Khi đó 1 3 I =
3x + 2 sin 2x − sin 2x d x 2 ( ) 2 2 0 0 3 = 0 + (cos 2x) = 0 . 4 0 Vậy 1 3 3 2 2 I = + 2 = + . 2 2 4
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG: 4 Câu 1.
Tính tích phân I = (2x − ) 1 cos d x x 0 A. − 2 . B. − 3 . C. −1 . D. − 4 . 6 Câu 2.
Tính tích phân I = (2 − x)sin 3 d x x 0 4 7 8 5 A. . B. . C. . D. . 9 9 9 9 2 Câu 3. Tính tích phân x I = (2x −1)e dx 8 1 A. 2 e − e . B. 2 e + e +1. C. 2 e + e . D. 2 e + e −1. 1 Câu 4. Tính tích phân I = (x − ) 3x 1 e dx 0 2 4 − e 3 4 + e 3 4 − 2e 3 4 − e A. . B. . C. D. . 9 9 9 . 9
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 22
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG 1 u = 2x +1 Câu 5. Cho = (2 + )1 x I x e dx . Đặt
. Chọn khẳng định đúng. x dv = e dx 0 1 1 1 1 A. = 3 −1+ 2 x I e e dx . B. = 3 −1− 2 x I e e dx . C. = 3 + 2 x I e e dx . D. = 3 − 2 x I e e dx . 0 0 0 0 1 Câu 6.
Biết tích phân ( − 3) x x
e dx = a + be với ,
a b . Tìm tổng a+b. 0
A. a + b = 1.
B. a + b = 25.
C. a + b = 4 − 3 . e
D. a + b = 1 − . e 4 2 . a e + . b e + c Câu 7. Cho biết tích phân 2
I = x(2x + ln x)dx = với a, ,
b c là các ước nguyên của 4. 4 1
Tính tổng: a + b + c A. 4. B. 1. C. 3. D. 2. 1 1 Câu 8. Cho (x + ) 1 f '(x) x
d = 2 và 2 f (1) − f (0) = 1. Tính f (x) x d = ? 0 0 A. I = 1 − . B. I = 1. C. I = 2 − . D. I = 2 . 1 Câu 9. Biết ( + 2020) = . + x x e dx a e b . Với , a b
. Tính T = a + b 0 A. T = 1. B. T = 2 . C. T = 3. D. T = 4 . 2 Câu 10. Tính = ex I x dx . 1 A. 2 I = e . B. 2 I = − e . C. 2 I = 3e − 2 e . D. I = e . 2. Dạng 2:
f (x) ln(ax)dx PHƯƠNG PHÁP: dx = ln( ) du u ax = Đặt: x
dv = f (x)dx
v = f (x)dx
A. VÍ DỤ MINH HỌA: e 2 .e a + b
Ví dụ 1. Cho I = x ln d x x =
với a , b , c
. Tính T = a + b + c . c 1 A. 5 . B. 3 . C. 4 . D. 6 . Lời giải Chọn D 1 du = dx u = ln x x Ta có: nên . dv = d x x 2 x v = 2
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 23
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG e e 2 e x 1 2 e + 1 I = x ln d x x = ln x − d x x = . 2 2 4 1 1 1 a = 1 b = 1 . c = 4
Vậy T = a + b + c = 6 . 5
Ví dụ 2. Tính tích phân I = (x + )
1 ln ( x − 3) dx ? 4 19 19 19 A. 10ln 2 . B. 10ln 2 + . C. −10ln 2 . D. 10ln 2 − . 4 4 4 Lời giải Chọn D 1 = (x − ) du = dx u ln 3 x − Đặt 3 . dv = x +1 1 2 v = x + x 2 1 2 5 x + x 1 5 2 I = x + x ( x − ) 2 ln 3 − d x 2 4 x − 3 4 5 2 5 35 1 x − 9 + 9 x − 3 + 3 = ln 2 − dx − dx 2 2 x − 3 x − 3 4 4 35 1 9 = ln 2 − + 3+ 9ln 2 − (1+ 3ln 2) 2 2 2 19 =10ln 2 − . 4 2
Ví dụ 3. Biết 2x ln (x + ) 1 dx = . a ln b , với * a, b
, b là số nguyên tố. Tính 6a + 7b . 0 A. 33 . B. 25 . C. 42 . D. 39 . Lời giải Chọn D 2
Xét I = 2x ln ( x + ) 1 dx = 6 . 0 1 u = ln ( x + ) 1 du = dx Đặt x +1 . dv = 2 d x x 2
v = x −1 Ta có: = ( − ) 2 x − I x 1 ln ( x + ) 2 2 1 2 1 − dx 0 x +1 0 2 2 2 = x 3ln 3 − ( x − ) 1 dx = 3ln 3 − − x = 3ln3. 2 0 0
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 24
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG
Vậy a = 3, b = 3 6a + 7b = 39 .
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG: e
Câu 11. Tính tích phân I = (x + 2) ln x d x : 1 1 2 e − 2 2 e +1 2 e −1 A. I = . B. I = . C. I = . D. I = . 2 2 4 4 u = ln x e
Câu 12. Nếu đặt
thì tích phân I = (2x + )
1 ln x dx trở thành dv = (2x + ) 1 dx 1 e e e e A. I = ( 2
x + x) − ( x + ) 1 dx . B. 2
I = x ln x − ( x + ) 1 dx . 1 1 1 1 e e e e C. 2
I = x ln x + x d x . D. I = ( 2
x + x)ln x + ( x + ) 1 dx . 1 1 1 1 2
Câu 13. Tính tích phân J = x ln(x+1) dx 0 4 5 3 3 A. J = ln 3 . B. J = ln 3. C. J = ln 3 . D. J = ln 3 . 3 3 2 4 2 Câu 14. Biết 2 ln
x (1+ x)dx = .alnb, với * a, b
, b là số nguyên tố. Tính 3a + 4b . 0 A. 42 . B. 21 . C. 12 . D. 32 . 3
Câu 15. Biết ln( −1) = ln 2 + x dx a
b với a,b là các số nguyên. Khi đó, a + b bằng 2 A. 0 . B. 1. C. 3 . D. 2 . 3
Câu 16. Tích Phân 2
I = ln(x − x)
dx là : 2 A. 3ln 3 . B. 2 ln 2 . C. 3ln 3 − 2 . D. 2 − 3ln 3 . 2 ln
Câu 17. Tích phân = x I dx bằng: 2 x 1 1 1 1 1 A. (1+ln2) . B. (1−ln2) . C. (ln 2 − ) 1 . D. (1+ ln 2) . 2 2 2 4 2
Câu 18. Tích phân K = (2x −1) ln xdx bằng: 1 1 1 1 A. K = 3ln 2 + . B. K = . C. K = 3ln 2 . D. K = 2ln 2 − . 2 2 2 e 3 a e +1 Câu 19. Cho 3 x ln d x x = với , a b
. Tổng a + b bằng b 1 A. 20 . B. 10 . C. 17 . D. 12 .
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 25
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG 2
Câu 20. Biết 2x ln (x + )
1 dx = a ln b , với * a, b
, b là số nguyên tố. Tính 6a + 7b . 0 A. 33 . B. 25 . C. 42 . D. 39 . sin ax 3. Dạng 3: e . ax dx cosax PHƯƠNG PHÁP: a os c ax sin ax du = = dx u − Đặ a sin ax t: cos ax ax 1 dv = e dx v = ax e a
A. VÍ DỤ MINH HỌA: 2
Ví dụ 1. Tính tích phân = cos . d x I x e x . 0 2 e + 2 2 e − 2 2 e +1 2 e −1 A. . B. . C. . D. . 2 2 2 2 Lời giải Chọn D 2 = cos . d x I x e x 0 u = cosx
du = −sin xdx Đặt: dv = exdx v = ex 2 2 x 2 = . + sin . x = 1 − + sin . x I cosx e x e dx x e dx (*) 0 0 0 2 = sin . d x J x e x 0 u = sin x du = cosxdx Đặt: dv = exdx v = ex 2 2 x 2 x 2 = sin . − cos . = − cos . x J x e x e dx e x e dx 0 0 0 2 = e − I (2*) 2 −1
Thay (2*) vào (*) ta có: = e I . 2
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 26
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG 2
Ví dụ 2. Tính tích phân sin . − = d x I x e x . 0 − − − − 2 -e + 2 2 -e − 2 2 -e +1 2 -e −1 A. . B. . C. . D. . 2 2 2 2 Lời giải Chọn D 2 sin . − = d x I x e x 0 u = sin x du = cosxdx Đặt: dv = e−xdx v = −e−x 2 − −x − 2 x 2 I = − sin . x e + cos . x e dx = −e +J (*) 0 0 2 cos . − = d x J x e x 0 u = cosx
du = −sin xdx Đặt: dv = e−xdx v = −ex 2 − x − 2 = − s . − sin . x J co x e x e dx 0 0 =1− I (2*) − 2 − +1
Thay (2*) vào (*) ta có: = e I . 2 2 Ví dụ 3. sinx I = e .sin 2 xdx 0 A. 1. B. 2 . C. 1 − . D. −2 . Lời giải Chọn B 2 sinx I = 2 e .sin x cos xdx . 0 u = sin x du = cos xdx Đặt sin x sin x dv = e cos xdx v = e 2 sin x sin 2 I = 2sin xe − x e .cos xdx 0 0 sin x 2 = 2e − 2e = 2 0
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 27
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG: 4
Câu 21. Tính tích phân = e cos2 x I xdx : 0 4 −1 4 − 2 4 − 3 4 − 4 A. = e I . B. = e I . C. = e I . D. = e I . 5 5 5 5 4
Câu 22. Tính tích phân e− = cos2 x I xdx : 0 − − − − 4 1− 2 4 2 − 2 4 3 − 2 4 4 − 2 A. = e I . B. = e I . C. = e I . D. = e I . 3 3 3 3 2
Câu 23. Tính tích phân I = e sin x x x d . 0 1 A. 2 I = e + 2 . B. 2 I = e +1. C. 2 I = e + 3 . D. 2 I = e + . 2 4
Câu 24. Tính tích phân = e sin 2 x I xdx . 0 4 + 3 4 +1 4 + 2 4 + 4 A. = e I . B. = e I . C. = e I . D. = e I . 5 5 5 5 6
Câu 25. Tính tích phân = e sin 3 x I xdx 0 6 +1 6 +1 6 +1 6 +1 A. = e I . B. = e I . C. = e I . D. = e I . 7 8 9 10
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 28
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG
BÀI 3: ỨNG DỤNG CỦA TÍCH PHÂN TRONG HÌNH HỌC
▲_DẠNG 1. ỨNG DỤNG CỦA TÍCH PHÂN TÍNH DIỆN TÍCH HÌNH PHẲNG. PHƯƠNG PHÁP:
Diện tích hình phẳng giới hạn bởi đồ thị hàm số y = f (x) liên tục trên đoạn a;b , trục hoành b
và hai đường thẳng x = a , x = b được xác định: S = f (x) d x . y a y = f (x)
y = f (x) b y = 0 (H) S =
f ( x) dx x = a a O a c c c b x 1 2 3 x = b
Diện tích hình phẳng giới hạn bởi đồ thị hàm số y = f (x) , y = g(x) liên tục trên đoạn a;b và b
hai đường thẳng x = a , x = b được xác định: S =
f (x) − g(x) d x a y
(C ) : y f (x) = (C ) 1 1 1
(C ) : y = f (x) (H) 2 2 x = a (C ) 2 x = b Chú ý: b = − S
f ( x)
f ( x) dx a c O c 1 b x 2 1 2 a b b - Nếu trên đoạn [ ;
a b] , hàm số f (x) không đổi dấu thì:
f (x) dx = f (x)d x . a a
- Nắm vững cách tính tích phân của hàm số có chứa giá trị tuyệt đối
- Diện tích của hình phẳng giới hạn bởi các đường x = g( y) , x = h( y) và hai đường thẳng y = c , d
y = d được xác định: S =
g( y) − h( y) d y . c
A. VÍ DỤ MINH HỌA:
Ví dụ 1. Tính diện tích hình phẳng giới hạn bởi đồ thị hàm số 2
y = 2 − x và y = . x 9 11 A. . B. 7 . C. 5 . D. . 2 2 Lời giải Chọn A x = 2 −
Phương trình hoành độ giao điểm của hai đồ thị là: 2 2
2 − x = x x + x − 2 = 0 . x =1
Diện tích của hình phẳng cần tìm là
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 29
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG 1 1 1 3 2 9 2 2 = − − + 2 = (− − + 2) = x x S x x dx x x dx − − + 2x = . 3 2 2 2 − 2 − 2 − ln
Ví dụ 2. Gọi S là diện tích của hình phẳng giới hạn bởi các đường = x y
, y = 0 , x =1 , x = e . Mệnh đề 2 x
nào dưới đây đúng? e e 2 e 2 ln e ln ln ln A. = d x S x . B. = d x S x . C. = d x S x . D. = d x S x . 2 x 2 x 2 x 2 x 1 1 1 1 Lời giải Chọn B e ln Ta có = d x S x . 2 x 1 e ln x ln x
Vì x [1; e], ln x 0 0 S = d x . 2 2 x x 1 1 4
Ví dụ 3. Tính diện tích hình phẳng giới hạn bởi các đường 2 y x , y x và trục hoành như hình y 3 3 vẽ. y = x2 2 1 4 1 y = - x+ 3 3 x O 4 1 7 56 39 11 A. . B. . C. . D. 3 3 2 6 Lời giải Chọn D
Dựa vào đồ thị ta có:
Diện tích hình phẳng cần tìm là 4 1 4 1 2 1 4 1 4 1 8 7 11 2 3 = + − x + dx = x + x S x dx − + x = + − = . 3 3 3 6 3 3 3 6 6 0 1 0 1
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG: Câu 1.
Diện tích phần hình phẳng tô đen trong hình vẽ bên dưới được tính theo công thức nào dưới đây? 3 3
A. ( f (x) − g(x))dx .
B. (g(x) − f (x))dx . 2 − 2 −
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 30
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG 0 3 0 3
C. ( f (x) − g(x))dx + (g(x) − f (x))dx .
D. (g(x) − f (x))dx + ( f (x) − g(x))dx . 2 − 0 2 − 0 Câu 2.
Diện tích hình phẳng giới hạn bởi hai đường 3
y = x +11x − 6 và 2 y = 6x là 1 1 A. 52 . B. 14 . C. . D. . 4 2 Câu 3.
Diện tích hình phẳng giới hạn bởi 2
y = x ; y = 0; x = 1; x = 2 bằng 7 4 8 A. . B. . C. . D. 1. 3 3 3 Câu 4.
Diện tích phần hình phẳng gạch chéo trong hình vẽ bên được tính theo công thức nào dưới đây? 2 2 A. ( 2
2x + 2x + 4)dx . B. ( 2
2x + 2x − 4)dx . 1 − 1 − 2 2 C. ( 2 2
− x + 2x + 4)dx . D. ( 2 2
− x − 2x + 4)dx . 1 − 1 − Câu 5.
Tính diện tích S của hình phẳng (H ) giới hạn bởi các đường cong 3
y = −x +12x và 2 y = −x . 937 343 793 397 A. S = . B. S = . C. S = . D. S = . 12 12 4 4 x − Câu 6.
Gọi S là diện tích hình phẳng giới hạn bởi đồ thị hàm số (H ) 1 : y =
và các trục tọa độ. Khi đó x +1
giá trị của S bằng A. S = 2ln 2 −1. B. S = ln 2 +1.
C. S = ln 2 −1.
D. S = 2ln 2 +1. Câu 7.
Diện tích phần hình phẳng gạch chéo trong hình vẽ bên được tính theo công thức nào dưới đây? 3 3 A. ( 2
−x + 4x − 3)dx . B. ( 2 −x + 2x +1 ) 1 dx . 1 1 3 3 C. ( 2 − 2 − x x ) 11 dx . D. ( 2
x − 4x + 3)dx . 1 1 Câu 8.
Diện tích phần hình phẳng gạch chéo trong hình vẽ bên được tính theo công thức nào dưới đây?
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 31
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG 3 3 A. ( 3 2
x − 5x + 9x − 7)dx . B. ( 3 2
−x + 5x − 9x + 7)dx . 1 1 3 3 C. ( 3 2
−x + x + 9x − 9)dx . D. ( 3 2
x − x − 9x + 9)dx . 1 1 Câu 9.
Diện tích phần hình phẳng gạch chéo trong hình vẽ bên được tính theo công thức nào dưới đây? 1 − 1 − 2 2
A. (5x −8)dx . B. ( 2
2x + 5x + 2)dx . −2 2 − 1 − 1 − 2 2
C. (−5x −8)dx . D. ( 2 2
− x − 5x − 2)dx . −2 2 −
Câu 10. Diện tích hình phẳng giới hạn bởi đồ thị các hàm số 3 y = x và 5 y = x ? 1 1 A. S = 1. B. S = 2 . C. S = . D. S = . 6 3
Câu 11. Tính diện tích S của hình phẳng giới hạn bởi các đường 2
y = x − 2x , y = 0 , x = 10 − , x =10 . 2000 2008 A. S = . B. S = 2008 . C. S = 2000 . D. S = . 3 3
Câu 12. Tính diện tích hình phẳng giới hạn bởi đồ thị hàm số 2
y = 4x − x và trục Ox . 34 31 32 A. 11. B. . C. . D. . 3 3 3
Câu 13. Cho hình phẳng (H) được giới hạn bởi đồ thị hàm số 2 x
y = e , trục O ,
x Oy và đường thẳng x = 2 .
Tính S hình phẳng trên. 1 1 1 A. 4 e −1. B. ( 4e − )1. C. 4 e . D. ( 4e + )1. 2 2 2 1 x −
Câu 14. Tính diện tích hình phẳng giới hạn bởi hai đồ thị (P) : y = − ( 2
x − 8x + 7) , (H ) 7 : y = . 3 3 − x 161 A. 3, 455 . B. 9 − 8ln 2 . C. 3 − ln 4 . D. + 4ln3+8ln 2 . 9
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 32
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG
Câu 15. Tính diện tích S của hình phẳng giới hạn bởi các đường 2
y = x − 2x , y = 0 , x = 10 − , x =10 . 2000 2008 A. S = . B. S = 2008 . C. S = 2000 . D. S = . 3 3
▲_DẠNG 2. ỨNG DỤNG CỦA TÍCH PHÂN TÍNH THỂ TÍCH. PHƯƠNG PHÁP:
1. Bài toán1: Tính thể tích vật thể tròn xoay sinh bởi miền ( D) giới hạn bởi y = f ( x) ; y = 0và x = a, x = b
khi quay quanh trục Ox . b
* Phương pháp giải: Áp dụng công thức: 2 V = y d x a
2. Bài toán 2: Tính thể tích vật thể tròn xoay khi cho hình phẳng giới hạn bởi: y = f ( x) ; y = g ( x) quay quanh trục Ox . * Phương pháp giải:
• Giải phương trình: f ( x) = g ( x) có nghiệm x = a, x = b b
• Khi đó thể tích cần tìm: 2 V = f ( x) 2 −
g ( x)dx a
A. VÍ DỤ MINH HỌA:
Ví dụ 1. Cho hình phẳng D giới hạn với đường cong 2 y =
x +1 , trục hoành và các đường thẳng
x = 0, x = 1. Khối tròn xoay tạo thành khi quay D quanh trục hoành có thể tích V bằng bao nhiêu? 4 4 A. V = .
B. V = 2 . C. V = .
D. V = 2 . 3 3 Lời giải Chọn A
Thể tích khối tròn xoay được tính theo công thức: V = ( x x +1) 1 1 1
dx = (x + ) 3 2 4 2 2 1 dx = + x = . 3 3 0 0 0
Ví dụ 2. Tính thể tích của khối tròn xoay được tạo thành khi quay quanh trục hoành hình phẳng giới hạn bởi
đồ thị của các hàm số 3 2
y = −x + x + 2, y = 2 . 12 3564 3654 729 A. . B. . C. . D. . 35 35 35 35 Lời giải Chọn A x = 0 Ta có: 3 2
−x + x + 2 = 2 x = 1 1
Thể tích: V = (−x + x + 2)2 12 3 2 2 − 2 dx = . 35 0
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 33
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG
B. BÀI TẬP ÁP DỤNG:
Câu 16. Cho hàm số y = f ( x) liên tục trên đoạn a ;b . Gọi D là hình phẳng giới hạn bởi đồ thị hàm số
y = f ( x) , trục hoành và hai đường thẳng x = a , x = b (a b) . Thể tích khối tròn xoay tạo thành
khi quay D quanh trục hoành được tính theo công thức b b b b A. 2
V = f (x)dx . B. 2
V = 2 f (x)dx . C. 2 2
V = f (x)dx . D. 2
V = f (x)dx . a a a a
Câu 17. Gọi ( H ) là hình phẳng giới hạn bởi các đường: y = sin x ; Ox ; x = 0 ; x = . Quay ( H ) xung
quanh trục Ox ta được khối tròn xoay có thể tích là 2 A. . B. . C. . D. 2 . 2 2
Câu 18. Thể tích của khối tròn xoay khi cho hình phẳng giới hạn bởi Parabol ( P) 2
: y = x và đường thẳng
d : y = 2x quay quanh trục Ox bằng 2 2 2 2 2 2 2 A. 2 4
4x dx − x x
d . B. ( 2x −2x) dx . C. 2 4
4x dx + x x
d .D. ( 2x −2x)dx . 0 0 0 0 0 0
Câu 19. Tính thể tích vật thể tròn xoay do hình phẳng giới hạn bởi y = ln x , trục Ox và đường thẳng
x = 2 quay xung quanh trục Ox . A. 2 ln 2 +1 . B. 2 ln 2 + . C. 2 ln 2 − . D. 2 ln 2 −1 .
Câu 20. Cho hình phẳng D giới hạn bởi đường cong y = 2 + sin x , trục hoành và các đường thẳng x = 0 ,
x = . Khối tròn xoay tạo thành khi quay D quay quanh trục hoành có thể tích V bằng bao nhiêu? A. 2 V = 2 .
B. V = 2 ( + ) 1 . C. V = 2 . D. V = 2( + ) 1 .
Câu 21. Cho hình phẳng ( H ) giới hạn bởi các đường 2
y = x + 3 , y = 0 , x = 0 , x = 2 . Gọi V là thể tích
của khối tròn xoay được tạo thành khi quay (H ) xung quanh trục Ox . Mệnh đề nào dưới đây đúng? 2 2 2 2 2 2
A. V = ( 2
x + 3) dx . B. V = ( 2
x + 3) dx . C. V = ( 2
x + 3) dx . D. V = ( 2 x + 3) dx . 0 0 0 0
Câu 22. Cho hình phẳng ( H ) giới hạn bởi các đường thẳng 2
y = x + 2, y = 0, x = 1, x = 2 . Gọi V là thể tích
của khối tròn xoay được tạo thành khi quay (H ) xung quanh trục Ox . Mệnh đề nào dưới đây đúng? 2 2 2 2 2 2
A. V = ( 2
x + 2) dx . B. V = ( 2
x + 2) dx . C. V = ( 2
x + 2)dx . D. V = ( 2 x + 2)dx . 1 1 1 1
Câu 23. Viết công thức tính thể tích V của khối tròn xoay được tạo ra khi quay hình thang cong, giới hạn
bởi đồ thị hàm số y = f ( x) , trục Ox và hai đường thẳng x = a, x = b(a b) , xung quanh trục Ox . b b b b A. 2
V = f (x)dx . B. 2
V = f (x)dx .
C. V = f (x)dx .
D. V = f (x)dx . a a a a
Câu 24. Tính thể tích của khối tròn xoay được tạo thành khi quay quanh trục hoành hình phẳng giới hạn bởi
đồ thị của các hàm số 2
y = 3x − x , y = 0 .
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 34
GIẢI TÍCH 12 CHƯƠNG 3: NGUYÊN HÀM - TÍCH PHÂN - ỨNG DỤNG 16 16 81 16 A. . B. . C. . D. 15 15 10 15 .
Câu 25. Tính thể tích của khối tròn xoay được tạo thành khi quay quanh trục hoành hình phẳng giới hạn bởi
đồ thị của các hàm số 2 3
y = 2x , y = x . 1536 256 1536 265 A. π . B. π . C. . D. . 35 35 35 35
Câu 26. Tính thể tích của khối tròn xoay được tạo thành khi quay quanh trục hoành hình phẳng giới hạn bởi
đồ thị của các hàm số 3
y = x , y = 0, x = 1. 4 A. . B. . C. . D. . 4 7 2 7
Câu 27. Tính thể tích của khối tròn xoay được tạo thành khi quay quanh trục tung hình phẳng giới hạn bởi
đồ thị của các hàm số 2
y = 2x − 3; y = 1; y = 2; x = 0 . 9 206 A. 8 . B. . C. . D. . 2 4 15
Câu 28. Tính thể tích của khối tròn xoay được tạo thành khi quay quanh trục hoành hình phẳng giới hạn bởi
đồ thị của các hàm số xy = 9, y = 0, x =1, x = 3 . A. 54 . B. 6 . C. 12 . D. 6 .
Câu 29. Tính thể tích của khối tròn xoay được tạo thành khi quay quanh trục hoành hình phẳng giới hạn bởi
đồ thị của các hàm số y = 2ln ,
x y = 0, x = 1, x = e . A. . B. e − 2 .
C. (e − 2) .
D. 4 (e − 2) .
Câu 30. Tính thể tích của khối tròn xoay được tạo thành khi quay quanh trục tung hình phẳng giới hạn bởi
đồ thị của các hàm số 3
y = x ; y = 0; x = 1. 56 2 93 A. . B. . C. . D. . 5 5 5 7
Fb: ThayTrongDgl - biên soạn và sưu tầm! 35