Đề Kiểm Tra - Hợp đồng và Trách nhiệm Bồi thường - Luật kinh tế | Trường Đại học Thương Mại

ĐỂ KIỂM TRA MÔN LUẬT KINH TẾ
Cầu 1. Bạn Huy, là sinh viên của Trường ĐH Cảnh sát do không có xe máy nên
đã thuê 01 chiếc xe máy tại của hàng của ông Bình. Để thuê được xe, bạn Huy
đã để lại thẻ sv và 5.0 triệu đồng cho ông Bình giữ làm tin. Sau 01 ngày thuê,
bạn Huy quay lại bàn giao xe cho ông Bình và được ông Bình trả lại thẻ sv và
số tiền 5.0tr đồng sau khi đã trừ chi phí thuê xe.
Hãy xác định biện pháp bảo đảm thực hiện hợp đồng được sử dụng trong tình
huống trên và giải thích tại sao?
Biện pháp bảo đảm thực hiện hợp đồng được sử dụng trong tình huống trên là
Đặt cọc theo Điều 328 trong Bộ luật Dân sự 2015 1.
Đặt cọc là việc một bên (sau đây gọi là bên đặt cọc) giao cho bên kia (sau
đây gọi là bên nhận đặt cọc) một khoản tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc vật
có giá trị khác (sau đây gọi chung là tài sản đặt cọc) trong một thời hạn để bảo
đảm giao kết hoặc thực hiện hợp đồng. 2.
Trường hợp hợp đồng được giao kết, thực hiện thì tài sản đặt cọc được
trả lại cho bên đặt cọc hoặc được trừ để thực hiện nghĩa vụ trả tiền; nếu bên đặt
cọc từ chối việc giao kết, thực hiện hợp đồng thì tài sản đặt cọc thuộc về bên
nhận đặt cọc; nếu bên nhận đặt cọc từ chối việc giao kết, thực hiện hợp đồng thì
phải trả cho bên đặt cọc tài sản đặt cọc và một khoản tiền tương đương giá trị
tài sản đặt cọc, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. •
Huy giao 5 triệu đồng và thẻ sinh viên cho ông Bình để được thuê xe máy. •
Số tiền và thẻ sinh viên này được ông Bình giữ để bảo đảm Huy trả lại xe đúng thời
hạn, đúng tình trạng. •
Khi Huy trả xe, ông Bình trả lại tiền và thẻ, chỉ trừ chi phí thuê xe.
Tại sao không phải biện pháp khác? •
Không phải cầm cố tài sản: vì Huy không giao tài sản thuộc sở hữu có giá trị kinh
tế rõ ràng, mà thẻ sinh viên không phải là tài sản dùng để cầm cố.
Không phải ký cược: ký cược áp dụng khi thuê tài sản, nhưng tài sản ký cược phải được
hoàn trả cho bên thuê khi trả lại tài sản thuê. Tuy nhiên, pháp luật chỉ quy định ký cược bằng
tài sản là kim khí quý, đá quý, tiền, nhưng trong thực tế thẻ sinh viên không được coi là tài sản để ký cược. •
Mặc dù có điểm giống ký cược (trong hoạt động thuê tài sản), nhưng bản chất hai bên đã thỏa
thuận giao tiền trước để đảm bảo nghĩa vụ trả xe, vì vậy phù hợp nhất vẫn là đặt cọc theo BLDS
Thẻ sinh viên không phải là tài sản có giá trị kinh tế theo định nghĩa của pháp luật, nên không
phải tài sản đặt cọc theo Điều 328.
Tuy nhiên, trong thực tế, nhiều cửa hàng yêu cầu thêm giấy tờ tùy thân để nhận diện, không
phải là biện pháp bảo đảm theo luật, mà chỉ là biện pháp quản lý dân sự giữa các bên.
Câu 2. Hợp tác xã Hòa Bình giao kết hợp đồng tín dụng với Vietcombank, theo đó
HTX Hòa Bình vay Vietcombank 2.0 tỷ đồng đề mở rộng đầu tư kinh doanh. Để
bảo đảm cho hợp đồng này, HTX Hòa Bình đã chuyển giao cho VCB nắm giữ và
quản lý 30 lượng vàng SJC trị giá 3.6 tỷ đồng của mình.
Hãy xác định biện pháp bảo đảm thực hiện hợp đồng được sử dụng trong tình
huống trên và giải thích tại sao?
Biện pháp bảo đảm thực hiện hợp đồng được sử dụng trong tình huống trên là cầm
cố theo Điều 309 trong Bộ luật Dân sự 2015
Khoản 1 Điều 309 BLDS 2015 quy định:
“Cầm cố tài sản là việc một bên (sau đây gọi là bên cầm cố) giao tài sản thuộc sở hữu của mình
cho bên kia (sau đây gọi là bên nhận cầm cố) để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ.” Trong tình huống: •
HTX Hòa Bình vay 2 tỷ đồng từ Vietcombank → phát sinh nghĩa vụ trả nợ. •
Để bảo đảm nghĩa vụ này, HTX chuyển giao 30 lượng vàng SJC (giá trị 3,6 tỷ) cho
Vietcombank giữ và quản lý.
→ Đây chính xác là hành vi giao tài sản thuộc sở hữu của bên vay cho bên cho vay để bảo
đảm nghĩa vụ trả nợ.
**→ Đầy đủ dấu hiệu của cầm cố: •
Có tài sản hữu hình (vàng SJC). •
Tài sản được chuyển giao cho bên nhận bảo đảm. •
Tài sản nhằm đảm bảo nghĩa vụ thanh toán khoản vay Tại sao không phải thế chấp? •
Thế chấp (Điều 317 BLDS) là khi không chuyển giao tài sản, bên thế chấp vẫn giữ tài sản. •
Trong tình huống này, tài sản đã được giao cho ngân hàng, nên không thể là thế chấp.
Vì sao điều luật này áp dụng đúng với tình huống? •
HTX Hòa Bình giao 30 lượng vàng SJC (tài sản hữu hình) cho Vietcombank. •
Tài sản được chuyển giao trực tiếp cho bên nhận bảo đảm. 
Tài sản dùng để bảo
đảm nghĩa vụ trả nợ 2 tỷ đồng.
→ Đúng với định nghĩa tại khoản 1 Điều 309: giao tài sản thuộc sở hữu của mình cho bên kia
để bảo đảm nghĩa vụ.
→ Khoản 2 Điều 309 cũng phù hợp: Vietcombank nắm giữ số vàng đó.
Câu 3. Anh Hải giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa với Hợp tác xã nông sản
Hương Giang. Theo thoa thuận trong HĐ, Hợp tác xã nông sản Hương Giang bản
cho anh Hải 5.0 tạ gạo nếp nương với giá 500 triệu đồng. Đến ngày giao hàng
nhưng Hợp tác xã nông sản Hương Giang không giao hàng cho anh Hải nên anh
Hải yêu cầu Hợp tác xã nông sản Hương Giang phải giao hàng trong vòng 24 giờ
nữa. Sau đó, ngay lập tức Hợp tác xã nông sản Hương Giang giao hàng cho anh
Hải nhưng giao gạo nếp cái hoa vàng nên gây thiệt hại vật chất nhất định cho anh
Hải. Biết rằng trong HĐ này các bên có thoa thuận về việc áp dụng hình thức phạt vi phạm HĐ.
Câu hỏi đặt ra: anh Hải có thể áp dụng hình thức trách nhiệm pháp lý do vi phạm
hợp đồng nào với Hợp tác xã nông sản Hương Giang và giải thích tại sao?
Anh Hải có thể áp dụng 02 hình thức trách nhiệm pháp lý do vi phạm hợp đồng đối với HTX
nông sản Hương Giang, gồm Phạt vi phạm hợp đồng; Buộc bồi thường thiệt hại
Vì trong hợp đồng có thỏa thuận áp dụng phạt vi phạm, nên khi HTX giao sai chủng loại
hàng hóa (gạo nếp cái hoa vàng thay vì gạo nếp nương), đây là vi phạm nghĩa vụ giao hàng
đúng chủng loại, Điều 35 và Điều 39 Luật Thương mại 2005.
→ Do đó, anh Hải có quyền yêu cầu HTX nộp khoản phạt vi phạm theo đúng mức phạt hai
bên đã thỏa thuận trong hợp đồng. Căn cứ pháp lý:
 Điều 300 Luật Thương mại 2005 – Phạt vi phạm:
“Phạt vi phạm là việc bên bị vi phạm yêu cầu bên vi phạm trả một khoản tiền phạt theo
mức phạt do các bên thỏa thuận trong hợp đồng…”
✅ 2. Buộc bồi thường thiệt hại
Việc giao sai chủng loại gạo và làm phát sinh thiệt hại vật chất cho anh Hải là cơ sở áp dụng
trách nhiệm bồi thường thiệt hại.
Điều kiện phát sinh trách nhiệm bồi thường theo Điều 302 – Luật Thương mại 2005:
1. Có hành vi vi phạm (giao hàng sai loại);
2. Có thiệt hại thực tế;
3. Có quan hệ nhân quả giữa hành vi vi phạm và thiệt hại.
→ Tình huống thỏa mãn cả 3 điều kiện
→ Anh Hải có quyền yêu cầu HTX bồi thường thiệt hại đầy đủ.
Dựa trên các quy định của Luật Thương mại 2005, anh Hải có quyền áp dụng đồng thời chế tài phạt vi
phạm và buộc bồi thường thiệt hại đối với Hợp tác xã nông sản Hương Giang. Cụ thể, theo Điều 300,
phạt vi phạm là việc bên bị vi phạm yêu cầu bên vi phạm trả một khoản tiền theo mức phạt đã được các
bên thỏa thuận trong hợp đồng; trong trường hợp này, hợp đồng giữa Hợp tác xã và anh Hải đã có thỏa
thuận về việc áp dụng phạt vi phạm nên anh Hải hoàn toàn có quyền yêu cầu chế tài này. Bên cạnh đó,
việc Hợp tác xã giao sai chủng loại hàng hóa, tức giao gạo nếp cái hoa vàng thay vì gạo nếp nương như
đã cam kết, được xác định là hành vi vi phạm nghĩa vụ giao hàng theo Điều 35 Luật Thương mại 2005.
Do hành vi này gây thiệt hại vật chất cho anh Hải, trách nhiệm bồi thường thiệt hại được xác lập theo
Điều 302, trong đó quy định rằng trách nhiệm bồi thường phát sinh khi có đủ các yếu tố: hành vi vi phạm
hợp đồng, thiệt hại thực tế và mối quan hệ nhân quả trực tiếp giữa vi phạm và thiệt hại. Vì vậy, anh Hải có
cơ sở pháp lý đầy đủ để yêu cầu Hợp tác xã vừa chịu phạt vi phạm, vừa bồi thường toàn bộ thiệt hại phát
sinh từ việc giao hàng sai chủng loại.