1.3 Giá trị tính ngưỡng thờ Thành Hoàng Làng
Giá trị tín ngưỡng thờ Thành Hoàng là một phần trong văn hóa tâm linh của người
dân Việt Nam, đặc biệt là ở các vùng quê truyền thống. Thành Hoàng là một trong
những vị thần linh được tôn thờ, coi là bảo hộ của làng xóm, đại diện cho sự an lành,
phúc lộc và sự bình yên cho cộng đồng.
Tín ngưỡng thờ Thành Hoàng thường diễn ra thông qua các nghi lễ và tục ngữ truyền
miệng, nhằm cầu mong sự bảo trợ và phù hộ từ Thành Hoàng đối với mọi người trong
làng. Điển hình là việc tổ chức các lễ hội, cúng đầy tháng, cúng mừng những dịp lễ tết
để tôn vinh và nhờ cầu sự bảo hộ, may mắn từ Thành Hoàng.
Điều này phản ánh sâu sắc niềm tin vào sự thần linh của Thành Hoàng trong xã hội
Việt Nam, nơi mà việc thờ cúng vẫn được coi là một phần không thể thiếu của đời
sống tinh thần và văn hóa truyền thống.
Vai trò liên kết cộng động
Tín ngưỡng Thành Hoàng đóng vai trò quan trọng trong việc liên kết cộng đồng người
dân trên cùng một vùng đất nông thôn. Thành Hoàng được tôn thờ như một thần linh
bảo hộ của làng xóm, mang đến sự an lành và may mắn cho cộng đồng. Người dân tin
rằng Thành Hoàng chứng kiến cuộc sống của họ, ban phước lành cho những người
hiếu thảo và trừng phạt những kẻ ác. Khi gặp khó khăn, người dân thường đến lễ bái
cầu xin sự giúp đỡ và bảo hộ từ Thành Hoàng.
Việc thờ cúng Thành Hoàng không chỉ là nghi lễ tôn vinh mà còn là nơi gắn kết tinh
thần của cả làng xã. Nhà nước phong kiến cũng thường xuyên phối hợp tổ chức các lễ
hội, cúng tế để tôn vinh Thành Hoàng, nhằm khuyến khích đoàn kết và sự đồng thuận
trong cộng đồng. Những ngôi đình, miếu thờ Thành Hoàng trở thành trung tâm hành
chính, văn hóa của làng xóm, là nơi dân chúng hội tụ, giao tiếp và duy trì truyền thống
lâu đời của vùng đất này.
Với vai trò của mình, Thành Hoàng không chỉ đóng vai trò tín ngưỡng mà còn là một
biểu tượng thể hiện sự đoàn kết, lòng tin và hy vọng của người dân trong cuộc sống
hàng ngày và trong những thử thách của lịch sử. 窗体顶端 窗体底端
Duy trì và bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống
Thành Hoàng làng là một phần quan trọng của văn hóa dân gian Việt Nam, được bảo
tồn và truyền thống qua nhiều thế hệ. Liên quan chặt chẽ với Thành Hoàng là hội
làng, một biểu tượng văn hóa truyền thống mang đậm bản sắc của từng vùng miền và địa phương.
Trong những năm gần đây, nhiều làng xã đã hồi sinh lại các hoạt động văn hóa, lễ hội,
đặc biệt là vào những dịp đầu xuân, các ngày lễ và Tết. Các hoạt động này đã được
điều chỉnh và cải biên để phù hợp với thời đại hiện đại, nhưng vẫn giữ được bản sắc
và giá trị tâm linh của truyền thống.
Nhân dân ở nhiều vùng miền vẫn rất mạnh mẽ trong việc giữ gìn và tham gia vào các
hoạt động này, nhờ đó mang lại nhiều niềm vui và sự phấn khởi, đồng thời duy trì và
phát triển sinh hoạt văn hóa cho dân làng. Điều này cũng là sự ghi nhớ và tri ân "uống
nước nhớ nguồn" của dân tộc Việt Nam, là cách giữ gìn các giá trị đạo đức nhân
nghĩa, lễ nghĩa, từ đó giúp các thế hệ trẻ không bị mất đi trong cuộc sống hiện đại hối
hả, đồng thời góp phần vào việc xây dựng một nền văn hóa sâu sắc và đa dạng cho dân tộc.
Từ đó, Thành Hoàng làng và hội làng không chỉ là những nét đẹp văn hóa truyền
thống mà còn là những điểm tựa quan trọng, đem lại sự bền vững và nhân văn cho
cộng đồng người Việt Nam. 窗体顶端 窗体底端
Là chỗ dựa tinh thần vững chắc
Thành Hoàng đã trở thành một biểu tượng tâm linh, là một nơi dựa vững chắc cho
tinh thần của người dân. Với họ, chỉ có thần mới có thể mang đến mưa thuận gió hòa,
mùa màng bội thu, và giúp cuộc sống ngày càng ổn định và thịnh vượng. Vì vậy,
trong các làng xã, Thành Hoàng không chỉ là nơi linh thiêng mà còn là biểu tượng cho
sự bình yên và phát triển.
Dù khoa học đã tiến bộ nhưng con người vẫn phải đối mặt với những khó khăn, trở
ngại trong cuộc sống hàng ngày như bệnh tật không thể chữa trị hoàn toàn, hay những
thiên tai như mưa gió, bão lụt khiến hàng chục sinh mệnh mất đi. Trong những thời
điểm khó khăn đó, con người lại dựa vào lòng tin vào thần linh, cầu nguyện và mong
muốn sự che chở từ những vị thần linh cao cả.
Ý thức về lòng biết ơn đối với người có công của làng xã
Thành Hoàng là nhân vật với nhiều công lao đối với cộng đồng làng xóm, từ việc lập
làng, xây dựng nghề nghiệp, giáo dục, đấu tranh chống giặc, cứu người,... Như việc
thờ cúng tổ tiên, việc thờ cúng Thành Hoàng của người Việt không chỉ là tín ngưỡng
mà còn là một đạo lý sống của thế hệ sau đối với những bậc tiền bối có công với làng
xóm và đất nước. Nếu việc thờ cúng tổ tiên thể hiện sự nhớ đến nguồn gốc của gia
đình, dòng họ, thì việc thờ cúng Thành Hoàng làng cũng là sự tôn vinh những bậc tiền
bối ở mức độ của làng xã. Mỗi Thành Hoàng làng đều có nguồn gốc và công trạng
khác nhau, và câu "trống làng nào làng ấy đánh, thánh làng nào làng ấy thờ" cho thấy
tính đặc biệt và quan trọng của từng vị Thành Hoàng đối với cộng đồng.
Thờ cúng Thành Hoàng không chỉ là nghi lễ mà còn là biểu thị của sự biết ơn và ghi
nhớ công ơn của dân làng đối với những người có công. Điều này giúp duy trì và tăng
cường lòng đoàn kết trong cộng đồng, và là nơi mọi người tập hợp, củng cố và bảo vệ
sự phát triển của làng xóm.
Mặc dù mỗi làng có thể thờ cúng một vị Thành Hoàng riêng của mình, nhưng tất cả
đều chung một mục đích là bảo vệ, mang lại sự bình yên và thịnh vượng cho cộng
đồng. Những vị Thành Hoàng này được coi là thần bản mệnh, gần gũi và thiêng liêng
với từng làng xóm, và vai trò của họ là đảm bảo mưa thuận gió hòa, bảo vệ và mang
lại sự an lành cho cộng đồng.
Điều này thể hiện sự đa dạng và sâu sắc của văn hóa tín ngưỡng dân gian Việt Nam,
nơi mà các vị thần linh không chỉ là biểu tượng mà còn là những người bảo hộ và
đồng hành cùng cộng đồng trong mọi hoàn cảnh và thử thách.
Y thức giữ gìn luật lệ, lề lối gia phong của làng xã
Trong mỗi làng xã cổ truyền của Việt Nam, có những phong tục và tập quán riêng
biệt, hình thành nên các tục lệ đặc trưng của từng cộng đồng. Trong tâm thức của
người Việt ở đồng bằng Bắc Bộ, Thành Hoàng là vị thần tối linh, người có khả năng
bao quát và chứng kiến mọi khía cạnh của đời sống dân làng, đồng thời bảo vệ và phù
hộ cho dân làng có cuộc sống phát đạt và khoẻ mạnh. Thành Hoàng không chỉ đơn
thuần là biểu tượng tinh thần mà còn là một phần quan trọng trong sinh hoạt vật chất
của cộng đồng làng xã.
Việc thờ cúng Thành Hoàng không chỉ là một nghi lễ tín ngưỡng mà còn là sợi dây
liên kết vô hình giúp dân làng đoàn kết, duy trì nếp sống cộng đồng và lòng đồng
cảm. Đây cũng là cách để bảo tồn và gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống, lề thói
của làng xã. Trước khi tổ chức một hội nghị hoặc một sự kiện quan trọng nào đó, mỗi
làng đều phải có lễ cúng Thành Hoàng để xin phép và nhận được sự ủng hộ.
Sự tôn kính và ngưỡng mộ Thành Hoàng của người dân không kém cảm tình dành
cho tổ tiên của họ, và ở mức độ cao hơn là tôn vinh Tổ nhà, Tổ họ, vì Thành Hoàng là
biểu tượng của cả làng xã. Thông qua việc thờ cúng Thành Hoàng, con người được
nhắc nhở về tình yêu quý và sự đoàn kết trong cộng đồng dân tộc, đặc biệt là trong
cộng đồng làng xã, thúc đẩy mối quan hệ hàng xóm láng giềng theo phương châm
"bán anh em xa, mua láng giềng gần".
Thờ cúng Thành Hoàng là một nét văn hóa đặc trưng trong sinh hoạt văn hóa của làng
xóm, là nơi giao lưu văn hóa giữa các làng xóm với nhau, cũng như để ghi nhận và
duy trì những phong tục, luật lệ của mỗi làng. Đây cũng là một hình thái thờ phụng
tập thể, kết hợp ý thức hệ tôn giáo quanh một thực tiễn văn hóa sâu sắc và bền vững. 窗体顶端 窗体底端 Tài liệu tham khảo:
https://btgcp.gov.vn/nghien-cuu-khoa-hoc-va-trao-doi-y-kien/Gia_tri_trong_tin_nguo
ng_tho_Thanh_hoang_cua_nguoi_Viet_o_Dong_bang_Bac_bo.htm
https://giaphatphcm.com/tin-nguong-tho-thanh-hoang-lang-cua-nguoi-viet- nam#:~:text
http://www.vanhoanghethuat.vn/phat-huy-gia-tri-van-hoa-truyen-thong-trong-tin-
nguong-tho-thanh-hoang-lang.htm