-
Thông tin
-
Quiz
Nêu và phân tích Đạo đức nghề nghiệp của nhà báo thể hiện qua các mối quan hệ | Báo cáo pháp luật và đạo đức báo chí truyền thông
Cuốn sách “Đạo đức nghề nghiệp của nhà báo” được nghiên cứu và biên soạn do tiến sĩ Nguyễn Thị Trường Giang làm chủ biên. Được xuất bản vào năm 2011 do nhà xuất bản Chính trị- Hành chính, gồm 378 trang nhằm nghiên cứu sâu xa về Đạo đức của những người làm báo. Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời đọc đón xem!
Pháp luật và đạo đức báo chí - truyền thông 58 tài liệu
Học viện Báo chí và Tuyên truyền 1.7 K tài liệu
Nêu và phân tích Đạo đức nghề nghiệp của nhà báo thể hiện qua các mối quan hệ | Báo cáo pháp luật và đạo đức báo chí truyền thông
Cuốn sách “Đạo đức nghề nghiệp của nhà báo” được nghiên cứu và biên soạn do tiến sĩ Nguyễn Thị Trường Giang làm chủ biên. Được xuất bản vào năm 2011 do nhà xuất bản Chính trị- Hành chính, gồm 378 trang nhằm nghiên cứu sâu xa về Đạo đức của những người làm báo. Tài liệu giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao. Mời đọc đón xem!
Môn: Pháp luật và đạo đức báo chí - truyền thông 58 tài liệu
Trường: Học viện Báo chí và Tuyên truyền 1.7 K tài liệu
Thông tin:
Tác giả:
Preview text:
HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN
VIỆN BÁO CHÍ - TRUYỀN THÔNG ------ BÁO CÁO
LUẬT PHÁP VÀ ĐẠO ĐỨC BÁO CHÍ Đề bài:
Đọc cuốn “Đạo đức nghề nghiệp của nhà báo” của tác giả Nguyễn Thị Trường Giang sau đó: + Tóm tắt tác phẩm
+ Nêu và phân tích Đạo đức nghề nghiệp của nhà báo thể hiện qua
các mối quan hệ (Chương 2) Nhóm : 5 Lớp
: Mạng Điện tử CLC K43 Giảng viên
: Nguyễn Thùy Vân Anh
Hà Nội, tháng 5 – năm 2024
A. LỜI NÓI ĐẦU................................................................................................ 3
B. NỘI DUNG......................................................................................................4
I. CHƯƠNG 1: ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP NHƯ MỘT CƠ CHẾ TỰ
ĐIỀU TIẾT TRONG HOẠT ĐỘNG BÁO CHÍ......................................... 4
1. Nhận thức chung về đạo đức nghề báo...................................................4
2. Những yêu cầu về đạo đức nghề nghiệp của nhà báo Việt Nam hiện
nay.............................................................................................................. 6
3. Một số quan điểm của nhà báo hiện đại về yêu cầu đạo đức nghề báo
Việt Nam:..................................................................................................10
II. CHƯƠNG 2: ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP TRONG CÁC MỐI
QUAN HỆ CỦA NHÀ BÁO........................................................................11
1. Các mối quan hệ nền tảng.....................................................................11
2. Các mối quan hệ trong xã hội...............................................................12
3. Các mối quan hệ nghề nghiệp...............................................................14
4. Nhà báo với cộng tác viên, thông tin viên............................................ 15
III. CHƯƠNG 3: TÍNH TÍCH CỰC LÀ KHUYNH HƯỚNG CHỦ ĐẠO
TRONG ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP NHÀ BÁO VIỆT NAM.............. 16
1. Những biểu hiện tích cực trong đạo đức nghề nghiệp của nhà báo......16
2. Nguyên nhân của những biểu hiện tích cực trong đạo đức nghề nghiệp
của nhà báo............................................................................................... 20
IV. CHƯƠNG 4: NHỮNG BIẾN ĐỔI TIÊU CỰC TRONG ĐẠO ĐỨC
NGHỀ NGHIỆP CỦA NHÀ BÁO VIỆT NAM HIỆN NAY....................24
1. Những biểu hiện vi phạm đạo đức nghề nghiệp của nhà báo...............24
2. Nguyên nhân của tình trạng vi phạm đạo đức nghề nghiệp của nhà báo. 31
V. CHƯƠNG 5: GIẢI PHÁP NÂNG CAO ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP
CỦA NHÀ BÁO VIỆT NAM......................................................................33
1. Phát huy tính tự giác, tự rèn luyện đạo đức của mỗi nhà báo và nâng
cao hiệu quả công tác giáo dục đạo đức................................................... 33
2. Tạo môi trường thuận lợi cho đạo đức nghề nghiệp của nhà báo phát
triển...........................................................................................................34
3. Sửa đổi, bổ sung luật báo chí và tăng tính hiệu lực của quy định đạo
đức nghề nghiệp........................................................................................35
C. PHÂN TÍCH ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP TRONG CÁC MỐI QUAN
HỆ CỦA NHÀ BÁO..........................................................................................40 1
1. Các mối quan hệ nền tảng.....................................................................40
2. Các mối quan hệ trong môi trường xã hội............................................45
3. Nhà báo với các mối quan hệ nghề nghiệp...........................................51
4. Một số ví dụ tiêu biểu........................................................................... 56
D. LỜI KẾT.......................................................................................................60 2 A.LỜI NÓI ĐẦU
Cuốn sách “Đạo đức nghề nghiệp của nhà báo” được nghiên cứu và biên soạn
do tiến sĩ Nguyễn Thị Trường Giang làm chủ biên. Được xuất bản vào năm
2011 do nhà xuất bản Chính trị - Hành chính, gồm 378 trang nhằm nghiên cứu
sâu xa về Đạo đức của những người làm báo.
Nghiên cứu thực trạng vấn đề, cuốn sách phân tích chuyên sâu với từng đầu
mục: Đạo đức nghề nghiệp như một cơ chế tự điều tiết trong hoạt động báo chí;
Đạo đức nghề nghiệp trong các mối quan hệ của nhà báo; Tính tích cực là
khuynh hướng chủ đạo trong đạo đức nghề nghiệp nhà báo Việt Nam; Những
biến đổi tiêu cực trong đạo đức nghề nghiệp của nhà báo Việt Nam hiện nay;
Giải pháp nâng cao đạo đức nghề nghiệp của nhà báo Việt Nam.
Trong bài báo cáo này, chúng ta sẽ nắm được những thông tin cơ bản và chủ
chốt của cuốn sách. Dưới dạng tóm tắt, bài báo cáo vẫn giữ nguyên phong văn
và ý ngữ của tác giả. Bên cạnh đó sẽ bổ sung kiến thức thực tế về chương 2
“ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP TRONG CÁC MỐI QUAN HỆ CỦA NHÀ
BÁO” với mục đích tiếp cận gần gũi hơn với sinh viên trong thời đại ngày nay.
Hơn hết, đây là một cuốn sách rất hay, phù hợp với mọi sinh viên học chuyên ngành Báo chí. 3 B.NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP NHƯ
MỘT CƠ CHẾ TỰ ĐIỀU TIẾT TRONG HOẠT ĐỘNG BÁO CHÍ
1. Nhận thức chung về đạo đức nghề báo
a) Quan niệm chung về đạo đức:
Theo quan niệm phương Đông, đạo đức có nghĩa là “đạo làm người”,
bao gồm nhiều chuẩn mực về các mối quan hệ vua tôi, cha con, chồng vợ, bạn bè, anh em, làng xóm…
Ở phương Tây, khái niệm đạo đức bắt nguồn từ chữ “mos” trong tiếng
Latinh, có nghĩa là “lề thói”, moralis có nghĩa là “thói quen”. Như vậy, khi nói
đến đạo đức là nói đến các lề thói và tập tục biểu hiện trong mối quan hệ giao
tiếp hàng ngày giữa người với người.
Theo C.Mác, đạo đức là một “hình thái ý thức xã hội” chịu sự tác động
qua lại của các hình thái ý thức xã hội khác và cùng với các hình thái ý thức xã
hội ấy, đạo đức chịu sự quy định của tồn tại xã hội, phản ánh tồn tại xã hội.
b) Các khái niệm có liên quan:
- Đạo đức nghề nghiệp:
Đạo đức nghề nghiệp là một bộ phận của đạo đức xã hội, là đạo đức trong
một lĩnh vực cụ thể trong đạo đức chung của xã hội. Bao gồm: những yêu cầu
đạo đức đặc biệt, các quy tắc và chuẩn mực trong lĩnh vực nghề nghiệp nhất
định, nhằm điều chỉnh hành vi của các thành viên trong nghề nghiệp đó sao cho
phù hợp với lợi ích và sự tiến bộ của xã hội.
Mọi nghề nghiệp đều đòi hỏi đạo đức nghề nghiệp, góp phần phát triển
kinh tế và nâng cao chất lượng lao động.
Đạo đức nghề nghiệp đặc biệt quan trọng với những nghề có vị trí và ảnh
hưởng lớn đến xã hội như giáo, báo, y, luật, an ninh, tòa án.
- Đạo đức nghề nghiệp của nhà báo:
Đạo đức nghề nghiệp của nhà báo là những quy tắc, chuẩn mực quy định
thái độ và hành vi ứng xử của nhà báo trong các mối quan hệ nghề nghiệp.
Theo G.V.Ladutina, khái niệm gắn liền với đạo đức nghề nghiệp nhà báo
bao gồm: bổn phận nghề nghiệp - trách nhiệm trước xã hội mà nhà báo tự
nguyện gánh vác; trách nhiệm nghề nghiệp - thể hiện qua các hành động hoàn
thành nhiệm vụ nghề nghiệp; lương tâm nghề nghiệp - phẩm chất đạo đức của nhà báo 4
Trách nhiệm nghề nghiệp của nhà báo là kết quả hoạt động nghề nghiệp
ảnh hưởng đến xã hội và con người, đồng thời nhà báo phải nhận thức được hậu
quả của hành động mình.
Lương tâm nghề nghiệp của nhà báo là sự định hướng hoạt động nghề
nghiệp, mang lại sự thanh thản cho nhà báo. Đó là “máy chỉ báo” về đạo đức
nghề nghiệp làm ngăn chặn hành vi sai trái và thúc đẩy hành vi đúng đắn.
Đạo đức nghề báo có những quy tắc chung cho tất cả nhà báo. Mỗi quốc
gia, cơ quan báo chí có quy tắc riêng dựa trên các giai đoạn lịch sử. Mỗi nguyên
tắc chung và riêng đều phải hài hoà. Phẩm chất như chân thật, khách quan, lòng
trung thành có nội dung chung nhưng yêu cầu cụ thể khác nhau.
Quy định đạo đức nghề nghiệp nhà báo Việt Nam do Hội Nhà báo Việt
Nam ban hành, phát triển qua 2 giai đoạn. 1944, bản quy ước về tiêu chuẩn đạo
đức báo chí ra đời. 2007, 9 điều Quy định đạo đức nghề nghiệp được ban hành
trong giới báo chí. Có điểm tương đồng và khác biệt so với quy định của quốc
gia và tổ chức quốc tế:
1. Tuyệt đối trung thành với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt
xã hội chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.
2. Luôn gắn bó với nhân dân, hết lòng phục vụ nhân dân.
3. Hành nghề trung thực, khách quan, tôn trọng sự thật.
4. Sống lành mạnh, trong sáng, không lợi dụng nghề nghiệp để vụ lợi và làm trái pháp luật.
5. Gương mẫu chấp hành pháp luật, làm tròn nghĩa vụ công dân, làm tốt trách nhiệm xã hội.
6. Bảo vệ bí mật quốc gia, nguồn tin và giữ bí mật cho người cung cấp thông tin.
7. Tôn trọng, đoàn kết, hợp tác giúp đỡ đồng nghiệp trong hoạt động nghề nghiệp.
8. Thường xuyên học tập, nâng cao trình độ chính trị, văn hóa, nghiệp vụ,
khiêm tốn cầu tiến bộ.
9. Giữ gìn và phát huy văn hóa dân tộc đồng thời tiếp thu có chọn lọc các nền văn hóa khác.
- Tầm quan trọng của đạo đức nghề báo:
Vai trò to lớn của Báo chí: mặc dù ra đời muộn nhưng phát triển nhanh
chóng, báo chí đã kịp thời phản ánh sinh động, đa dạng hiện thực cuộc sống,
thông tin có tính xã hội cao, đáp ứng đa dạng nhu cầu. Báo chí ảnh hưởng để
mọi lĩnh vực và là “quyền lực” tác động mạnh mẽ đến suy nghĩ và hành động của con người. 5
Chủ tịch Hồ Chí Minh đánh giá rất cao tầm quan trọng của báo chí: “Tờ
báo chỉ là giấy trắng mực đen mà thôi. Nhưng với giấy trắng mực đen ấy, người
ta có thể viết những bức tối hậu thư, người ta có thể viết những bức thư yêu
đương”. Nhà báo phải luôn tự giác nhận thức đầy đủ tính chất và vai trò xã hội
của các hành vi sáng tạo mà mình thực hiện, phải học tập và tu dưỡng đạo đức.
Còn theo nhà báo Hữu Thọ thì “nghề nào cũng cần có đạo đức nhưng
nghề báo là nghề có quan hệ tới nhiều người, nhiều tầng lớp, đóng vai trò quan
trọng trong tạo dựng và định hướng dư luận xã hội nên đạo đức nghề báo cần
được coi trọng và chú ý rất nhiều”.
Nhà báo Tam Lang cũng đã từng nhấn mạnh đến thiên chức của nhà báo
nhưng nếu không đảm bảo một cách “ngay thẳng và trung thực” thì tờ báo sẽ
trở thành “con dao nhọn” quay ngược lại chính mình: “Người làm báo muốn
đạt được thiên chức của mình trước hết phải biết nói lên sự thật, dám nói sự
thật để thực hiện cái quyền thứ tư của dân chúng đã trao cho và tín nhiệm... Tờ
báo, nếu người làm báo biết sử dụng nó đúng mức thì đó là một lợi khí cải tạo
xã hội có sức mạnh vạn năng. Người không biết dùng nó phải đường thì đó là
con dao nhọn đâm ngay chính mình nhất”.
Nhà báo Trần Hữu Quang (Thời báo Kinh tế Sài Gòn) đã rất đúng khi cho
rằng: “Làm báo không chỉ là một nghề, mà còn là một sứ mệnh. Bởi nghề báo
không tồn tại tự nó và cho nó, mà tồn tại vì xã hội và bởi xã hội.”
2. Những yêu cầu về đạo đức nghề nghiệp của nhà báo Việt Nam hiện nay
a) Tư duy Hồ Chí Minh về đạo đức nghề báo:
- Trung thành với lý tưởng của đất nước, nhân dân và Đảng Cộng sản:
Là chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng: trung thành với Đảng, nhân dân, đất
nước, viết vì lợi ích của nhân dân, vì mục đích của dân tộc.
Có lập trường chính trị vững vàng: phục vụ nhân dân lao động và chủ
nghĩa xã hội, đánh tan luận điệu tuyên truyền sai trái của kẻ thù.
Cố gắng trau dồi: tư tưởng nghiệp vụ và văn hoá, học tập chính trị và đi
sâu vào thực tế, quần chúng lao động.
Sử dụng ngòi bút như vũ khí: chiến đấu cho mục đích vẻ vang của cách
mạnh, không làm báo để “lưu danh thiên cổ”.
Giữ bí mật: bí mật nhà nước liên quan đến vận mệnh dân tộc, giữ bí mật
là điều quan trọng để thắng lợi và không được tiết lộ thông tin cho địch.
- Phản ánh chân thật khách quan: 6
Chân thật là đặc trưng cơ bản của báo chí: Thông tin càng nhanh, đa
dạng, phong phú càng phải trung thực, chính xác; viết phải viết thực, có sách, có
chứng; phải nói rõ ai, ở đâu, khi nào, như thế nào.
Chân thật, khách quan là sức mạnh, lý do tồn tại của báo chí: giúp giáo
dục con cháu đời sau, là sự mong đợi của nhân dân.
Phải viết rõ sự thật, chính xác, cụ thể, trung thực, cẩn trọng: chớ nói,
chớ viết nếu chưa biết rõ, xem đi xem lại nhiều lần trước khi đăng, cân nhắc từng chữ.
Đã có trường hợp báo đưa tin không chính xác: người chỉ thị xác minh
lại, cẩn thận khi viết về người tốt, việc tốt.
Báo chí phải có khen, chê, nêu cái tốt, viết về cái xấu: nêu cái tốt phải
chừng mực, không phóng đại, phải có dẫn chứng cụ thể, viết về cái xấu phải nêu rõ sự hung ác, xấu xa.
Chú trọng nội dung, chất lượng thông tin, hình thức thể hiện của ảnh báo
chí: quan tâm đến vẻ đẹp vốn có của đời sống, tránh kiểu "bố trí chụp ảnh", chú
thích ảnh phải chân thật, sinh động, đăng ảnh "chân dung người tốt, việc tốt" thường xuyên.
Người rất quan tâm đến ảnh báo chí: khen ảnh đẹp, lột tả được tình cảm
chân thật của nhân vật.
- Gần dân, yêu dân:
Phục vụ nhân dân: là đội ngũ công chúng đông đảo nhất, gần gũi nhất
của báo chí. Phải có ý thức phục vụ nhân dân một cách chân thành, tận tâm. Đó
là lý do và giá trị tồn tại lâu dài của báo chí.
Gần dân: Đi sâu, đi sát vào thực tiễn cuộc sống của nhân dân. "Từ trong
quần chúng ra, về sâu trong quần chúng". Tránh xa dân, viết những điều dân
không hiểu, không muốn đọc.
Viết bài báo hợp lòng dân: Phản ánh những vấn đề thiết thực với quần
chúng nhân dân. Mỗi tư tưởng, mỗi câu nói, mỗi chữ viết đều phải tỏ rõ tư
tưởng và lòng ước ao của quần chúng.
Học cách tìm tài liệu trong dân: Nghe, Hỏi, Thấy, Xem và Ghi. Lắng
nghe, hỏi han, đến tận nơi để tận mắt chứng kiến, đọc báo, xem sách, ghi chép cẩn thận.
Viết ngắn gọn, dễ hiểu: Phù hợp với trình độ nhân dân. Tránh viết ba hoa,
dây cà dây muống, viết như đếm dòng lấy tiền. Viết ngắn chừng nào tốt chừng ấy. 7
Thái độ khiêm tốn: Học cách nói của quần chúng. Viết xong một bài thì
phải tự mình đọc kỹ, xem đi xem lại nhiều lần để sửa chữa. Luôn sẵn sàng tiếp
thu góp ý của mọi người.
Là tấm gương sáng cho các thế hệ nhà báo Việt Nam: Nội dung sâu sắc,
phong phú. Hành văn cụ thể, thiết thực. Chấm phá đôi nét dí dỏm, hài hước.
Vấn đề nêu ra mang tính giáo dục cao.
- Có tinh thần tự phê bình và phê bình:
Tự phê bình và phê bình là vũ khí sắc bén: Giúp Đảng, cán bộ, đảng viên
tu dưỡng, rèn luyện, xây dựng đạo đức cách mạng. Là động lực cho sự tiến bộ,
trưởng thành, phát triển của mỗi cá nhân và tổ chức cách mạng. Mục đích: Mọi
người học tập ưu điểm, nhận ra sai lầm và sửa chữa để ngày càng tiến bộ
Đối với nhà báo: Là tinh thần dũng cảm dám nói, dám viết về ưu, khuyết
điểm của bản thân và người khác. Muốn phê bình tốt phải tự phê bình trước.
Phê bình để giúp nhau sửa chữa, tiến bộ, không công kích, làm người khác nản
lòng. Phải chân thành, đúng mức, chính xác, có khen, có chê, không giấu khuyết
điểm. Tránh thêu dệt, nói không có sách, mách không có chứng. Phê bình với
tinh thần xây dựng, "trị bệnh cứu người". Mọi bài báo cần hướng đến xây dựng,
lấy xây để chống, góp phần lành mạnh hóa xã hội. Tránh thông tin gây bất hòa,
đoàn kết. Cẩn trọng trong sử dụng chi tiết, khách quan thông tin, tránh kích động.
Báo chí cần: Khuyến khích quần chúng góp ý kiến, phê bình để tiến bộ.
Tự phê bình: Dám nêu ưu điểm, nhận khuyết điểm của chính mình. Sửa sai: Khi
sai thì phải kiên quyết sửa, nhận lỗi
Tự phê bình và phê bình phải: Thường xuyên, triệt để. Chỉ rõ nguyên
nhân, biện pháp. Có lòng nhân văn, độ lượng. Tránh thái độ "dĩ hòa vi quý", che
dấu khuyết điểm. Có chí, không giấu dốt.
- Rèn luyện và học tập suốt đời:
+ Học tập là yếu tố then chốt đối với người làm báo:
Mục đích: Sửa chữa tư tưởng. Tu dưỡng đạo đức cách mạng. Tin tưởng
vào đoàn thể, nhân dân, tương lai dân tộc. Hành động hiệu quả.
Nội dung: Chủ nghĩa Mác - Lênin, đường lối, chính sách của Đảng. Văn
hóa, kỹ thuật, nghiệp vụ báo chí. Kinh nghiệm nước ngoài.
Phương pháp: Học ở trường, học qua sách vở, học lẫn nhau, học từ nhân
dân. Học mọi lúc, mọi nơi. Học suốt đời, còn sống còn học.
Học tập giúp người làm báo: Nâng cao trình độ chính trị, tư tưởng, năng
lực công tác. Mở mắt, mở tai cho dân chúng, nâng cao trình độ hiểu biết của dân
chúng. Có ý chí tự cường, tự lập, vượt qua khó khăn. Viết bài báo hay, có giá trị. 8
+ Học tập là trách nhiệm của mỗi nhà báo: Phải luôn luôn gắng học hỏi,
luôn luôn cầu tiến bộ. Thi đua học và hành cho xứng đáng là “người tiên
phong trên mặt trận báo chí”. Học để sửa chữa tư tưởng, tu dưỡng đạo
đức cách mạng, tin tưởng và hành động hiệu quả. Học tập chủ nghĩa Mác
- Lênin, đường lối, chính sách của Đảng, văn hóa, kỹ thuật, nghiệp vụ báo
chí và kinh nghiệm nước ngoài. Học ở mọi nơi, mọi lúc, học suốt đời, còn sống còn học.
+ Học tập là yếu tố quan trọng giúp người làm báo hoàn thành tốt nhiệm vụ
của mình, góp phần vào sự nghiệp cách mạng chung.
b) Quan điểm của Đảng, Nhà nước về đạo đức nghề báo
Đảng Cộng sản Việt Nam luôn quan tâm đến việc giáo dục đạo đức cho
đội ngũ cán bộ, đảng viên, trong đó có nhà báo.
Các văn kiện Đại hội Đảng, Nghị quyết, Chỉ thị của Ban Bí thư, phát biểu
của lãnh đạo Đảng và Nhà nước đều thể hiện quan điểm nhất quán về đạo đức
nghề nghiệp của nhà báo:
- Phải có lập trường chính trị vững vàng, tư tưởng đạo đức cách mạng trong sáng
- Phải trung thành với sự nghiệp cách mạng, với Đảng, với nhân dân.
- Phải có tinh thần trách nhiệm cao, khách quan, trung thực trong hoạt động báo chí.
- Phải có trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao, nắm vững các quy định của pháp luật về báo chí.
- Phải luôn gắn bó với thực tiễn, gần dân, hiểu dân, nói cho dân, viết cho dân.
- Phải có thái độ cầu thị, ham học hỏi, thường xuyên trau dồi kiến thức, rèn
luyện kỹ năng nghề nghiệp.
- Phải có ý thức tự phê bình, tự sửa chữa, kiên quyết đấu tranh chống
những biểu hiện tiêu cực trong hoạt động báo chí.
Đảng Cộng sản Việt Nam yêu cầu đội ngũ nhà báo phải:
- Tôn trọng sự thật, khách quan, trung thực trong thông tin.
- Có lập trường chính trị rõ ràng, kiên định, gắn bó với lợi ích của nhân dân.
- Có tinh thần trách nhiệm cao, dám nghĩ, dám làm, dám đấu tranh chống cái ác, cái xấu.
- Có thái độ cầu thị, ham học hỏi, thường xuyên trau dồi kiến thức, rèn
luyện kỹ năng nghề nghiệp. 9
- Có ý thức tự phê bình, tự sửa chữa, kiên quyết đấu tranh chống những
biểu hiện tiêu cực trong hoạt động báo chí.
Đảng Cộng sản Việt Nam tin tưởng rằng đội ngũ nhà báo Việt Nam sẽ
tiếp tục phát huy truyền thống tốt đẹp của báo chí cách mạng, góp phần vào sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
3. Một số quan điểm của nhà báo hiện đại về yêu cầu đạo đức nghề báo Việt Nam:
Theo các nhà báo, nhà nghiên cứu, quản lý báo chí Việt Nam, đạo đức
nghề nghiệp của nhà báo thể hiện qua các phẩm chất, yêu cầu sau:
- Trung thành với Tổ quốc, nhân dân: Đây là phẩm chất hàng đầu, thể hiện
qua việc nhà báo đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết, luôn vì sự
nghiệp chung của đất nước.
- Trung thực, khách quan: Nhà báo phải luôn tôn trọng sự thật, thông tin
chính xác, không bóp méo, xuyên tạc sự kiện.
- Có trách nhiệm: Nhà báo phải chịu trách nhiệm trước ngòi bút của mình,
trước công chúng và xã hội về những thông tin đưa ra.
- Dũng cảm: Nhà báo dám đấu tranh chống cái ác, cái xấu, nói lên tiếng
nói vì công lý và lẽ phải, bất chấp khó khăn, nguy hiểm.
- Yêu thương con người: Nhà báo phải có lòng nhân ái, đồng cảm với nỗi
đau, niềm vui của con người, hướng đến xây dựng những giá trị tốt đẹp trong xã hội.
- Chuyên nghiệp: Nhà báo phải có trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao, kỹ
năng tác nghiệp thành thạo, ứng xử văn minh, lịch thiệp.
- Liên tục học tập, rèn luyện: Nhà báo phải luôn trau dồi kiến thức, kỹ năng
để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nghề báo trong thời đại mới.
Bên cạnh những phẩm chất chung, các nhà báo cũng có những quan điểm
riêng về thứ tự ưu tiên và cách thức cụ thể để thực hiện đạo đức nghề nghiệp.
Nhìn chung, đạo đức nghề nghiệp là nền tảng để nhà báo thực hiện tốt sứ
mệnh của mình, góp phần xây dựng nền báo chí cách mạng, vì dân, vì nước. 10
CHƯƠNG 2: ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP TRONG
CÁC MỐI QUAN HỆ CỦA NHÀ BÁO
1. Các mối quan hệ nền tảng
a) Nhà báo với Tổ quốc, đất nước:
Với tư cách là thành viên của một đất nước, được nuôi dưỡng l bằng văn
hóa vật chất và tinh thần của đất nước, nhà báo phải có thái độ trân trọng, yêu
quý quê hương, đất nước, cội nguồn đã sinh ra mình.
Nhà báo trung thành vô hạn với sự nghiệp bảo vệ, xây dựng và phát triển
đất nước, có ý thức giúp cho đất nước sánh vai với các cường quốc.
Nhà báo Việt Nam đều có lòng trung thành đất nước, không những góp
phần làm lành mạnh hóa đời sống xã hội mà còn tham gia vào việc tìm tòi, phát
hiện những con đường, phương pháp hợp lý nhằm giải quyết các nhiệm vụ là
thực tiễn đất nước, góp phần củng cố và xây dựng niềm tin trong xã hội.
Nhà báo trung với nước cũng có nghĩa là không được làm gì tổn hại đến
lợi ích chung của đất nước. Đồng thời, nhà báo phải đấu tranh không khoan
nhượng, chống lại mọi hành vi làm tổn hại lợi ích đất nước, là những chiến sĩ
trên mặt trận tư tưởng vừa góp phần hun đúc tinh thần yêu nước, lòng tự hào, ý
chí tự lực, tự cường dân tộc vừa đấu tranh không khoan nhượng với kẻ thù,
những thế lực thù địch đang ngày đêm chống phá công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa ở nước ta.
b) Nhà báo với nhân dân:
Mọi hành vi hoạt động tác nghiệp của nhà báo phải tuân theo mấy điều
tâm niệm mà Chủ tịch Hồ Chí Minh từng dạy bảo: Báo chí của ai? Làm báo cho
ai? Viết báo nhằm mục đích gì?
Quyền lực mà báo chí có được là do nhân dân giao phó, ủy thác, phản ánh
ý chí và nguyện vọng của nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân và nếu đi
ngược lại lợi ích của nhân dân sẽ bị nhân dân gạt bỏ.
Nhà báo là "đầy tớ trung thành của dân", có quan hệ máu thịt với nhân
dân, dựa vào dân, phải nắm vững dân tình, hiểu rõ dân tâm, quan tâm cải thiện
dân sinh, nâng cao dân trí, làm cho dân hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình,
của người làm chủ đất nước, đất phục vụ vô điều kiện quyền thông tin của nhân
dân, là diễn đàn tin cậy của nhân dân. 11
Thông tin cho nhân dân về tất cả các vấn đề, sự kiện của đời sống xã hội
trong và ngoài nước, làm cho nhân dân hiểu rõ đường lối, chủ trương của Đảng,
chính sách và pháp luật của Nhà nước trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Tham gia vào việc hình thành dư luận xã hội đúng đắn, xây dựng thế giới
quan khoa học, thái độ sống tích cực và nâng cao ý thức trách nhiệm của mỗi
công dân, tạo ra sự đồng thuận cao trong xã hội.
Nhà báo phải luôn khách quan, trung thực và tôn trọng sự thật, đảm bảo
mọi thông tin mình phản ánh là đúng bản chất sự thật, không bị xuyên tạc hoặc cường điệu.
Báo chí lại luôn gắn liền với chính trị, nên trung thực vẫn chưa đủ. Nhà
báo cần phải nhạy bén, biết nắm bắt thông tin nhanh chóng, chính xác, đúng
thời điểm để góp phần điều hướng dư luận, tránh những trường hợp xấu xảy ra…
c) Nhà báo với Đảng Cộng sản:
Xét về bản chất thì mối quan hệ giữa nhà báo và Đảng Cộng sản là mối
quan hệ chính trị chứ không phải quan hệ đạo đức. Nhưng gắn với đặc thủ của
nước ta thì đây không đơn thuần là quan hệ chính trị.
Bản chất của nền báo chí Việt Nam là nền báo chí tiến bộ, phấn đấu vì sự
phồn vinh của đất nước, vì hạnh phúc của nhân dân. Đặt dưới sự lãnh đạo của
Đảng Cộng sản là một bảo đảm chắc chắn cho nền báo chí đó phát triển và thực
hiện sứ mệnh cao cả của mình.
Quan hệ giữa nhà báo với Đảng thì không chỉ dừng lại ở khía cạnh chính
trị mà còn cả về mặt đạo đức. Trong Quy định đạo đức nghề nghiệp của nhà báo
Việt Nam cũng ghi rõ nhà báo phải "Tuyệt đối trung thành với sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tố quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam".
Người làm báo cách mạng luôn luôn gắn bó và là người hướng dẫn tin
cậy của đồng bào cả nước, cổ vũ nhân dân đi theo con đường mà Đảng, Bác Hồ
và nhân dân đã chọn. Góp phần làm cho chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ
Chí Minh luôn giữ vị trí chủ đạo trong đời sống tinh thần của xã hội.
2. Các mối quan hệ trong xã hội
a) Nhà báo với công chúng:
Mối quan hệ giữa nhà báo và công chúng là mối quan hệ mang tính liên
kết trong các hành vi đạo đức nghề nghiệp của nhà báo. Đây là mối quan hệ đặc
biệt quan trọng và mang ý nghĩa lớn đối với nền báo chí hiện đại. 12
Nhà báo đối với công chúng vừa thực hiện nhiệm vụ cung cấp thông tin
chính xác, nhằm thỏa mãn đầy đủ nguyện vọng, nhu cầu và lợi ích của công
chúng; vừa cân nhắc, tính đến mức độ hiệu quả của thông tin trước khi đưa tới
công chúng hoặc lường trước được hậu quả của thông tin đó.
Mối quan hệ giữa nhà báo và công chúng trên thực tế diễn ra rất đa dạng,
có khi gắn kết đan xen với các mối quan hệ khác. Vì vậy, trong từng trường
hợp, nhà báo cần có cách ứng xử mềm mỏng, cân nhắc, lựa chọn lợi, hại, thiệt, hơn khi đưa tin.
b) Nhà báo với nguồn tin:
Khi tin tức xảy ra, nhà báo cần phải đáp ứng, thu thập thông tin, chứng cứ
hoặc giải thích thông tin nhanh chóng cho độc giả.
Đây được coi là mối quan hệ “máu thịt”, bởi xét ở một khía cạnh nào đó,
nếu không có nguồn tin thì nhà báo sẽ chẳng có gì để cung cấp thông tin cho công chúng.
Có ba kiểu nguồn tin: tài liệu, môi trường (hoặc hiện trường) và con người.
Có nhiều cách khác nhau để nhà báo tiếp xúc với nguồn tin:
Thứ nhất, là có thể công khai giới thiệu bản thân mình, về mục đích thu
thập thông tin của mình với tư cách là đại diện cho cơ quan báo chí.
Thứ hai, là phải giấu mình, nhập vai ẩn mình dưới một lớp “vỏ bọc” khác
như trở thành một người bán hàng, khách hàng, người đi tàu, đi xe… để kín đáo
quan sát, thu thập thông tin, chứng cứ.
Bên cạnh đó, nhà báo cũng cần tôn trọng quyền riêng tư cá nhân, đặc biệt
là khi nguồn tin đang trong một trạng thái tinh thần không tốt.
Để có được thông tin chân thật, khách quan cung cấp tới độc giả thì đôi
khi nhà báo phải đóng giả làm người trong cuộc là điều có thể chấp nhận được.
Đó không phải sự lừa dối bởi nhiều nguồn thông tin, nhiều góc tối của xã hội đã
được phơi bày từ cách thu thập thông tin trên.
c) Nhà báo với nhân vật trong tác phẩm của mình:
Khi viết và chuẩn bị cho đăng cho một bài báo, nhà báo phải chú ý đến
mối quan hệ đạo đức với nhân vật trong tác phẩm của mình. Nhân vật trong tác
phẩm báo chí là nhân vật có thật, vì vậy, nhà báo cần phải cân nhắc kỹ lưỡng
xem nên đưa ra thông tin gì và không nên đưa thông tin gì.
Nhà báo trước khi viết bài cần cân nhắc đến hậu quả có thể xảy ra đối với
nhân vật của mình. Người làm báo cần vừa nhận thức được việc cung cấp thông
tin, cung cấp sự thật cho công chúng là một nghĩa vụ; vừa ý thức được hậu quả
và tác động có thể xảy ra sau khi bài viết của mình được đăng tải lên. 13
Nhà báo có quyền được đưa lên mặt báo tất cả những gì anh ta muốn về
nhân vật của mình. Có những điều nhà báo được nói nhưng cũng có rất nhiều
điều nhà báo cần phải cân nhắc rất kỹ càng. Những yêu cầu về đạo đức nghề
nghiệp buộc nhà báo phải xem xét đến nội hàm của hai khái niệm là “lợi ích xã
hội” và “mối quan tâm của công chúng”.
3. Các mối quan hệ nghề nghiệp
a) Nhà báo với ban biên tập:
Nhà báo phải tuân theo những quy định, chấp hành những đường lối, chủ
trương của ban biên tập, đi đúng tôn chỉ, mục đích của tờ báo. Đấy chính là
quan hệ đạo đức giữa cá nhân nhà báo với ban biên tập của mình.
Là thành viên của tòa soạn, trước hế nhà báo phải trung thành với tòa soạn của mình.
Tuy nhiên, sự chấp hành này không đồng nghĩa với sự mù quáng mà là sự
nhất trí trên nguyên tắc của sự sáng tạo. Trong trường hợp phát hiện ban biên
tập có những biểu hiện sai trái, đi ngược lại đường lối và chính sách phát triển
của tờ báo, lúc đó buộc nhà báo phải lựa chọn
Mối quan hệ giữa nhà báo và ban biên tập yêu cầu nhà báo phải có bổn
phận giữ bí mật của tòa soạn.
b) Nhà báo với đồng nghiệp trong và ngoài tòa soạn:
Để có một kết quả tốt nhất, nhà báo phải trông cậy vào sự giúp đỡ, hậu
thuẫn, thậm chí là thay thế của đồng nghiệp. Vì vậy, trong mối quan hệ này đòi
hỏi nhà báo phải có nghĩa vụ thực hiện tình đồng nghiệp, “tương thân tương ái”, giúp đỡ hỗ trợ nhau.
Là thành viên của tòa soạn, trước hế nhà báo phải trung thành với tòa
soạn của mình. Tuy nhiên, sự chấp hành này không đồng nghĩa với sự mù quáng
mà là sự nhất trí trên nguyên tắc của sự sáng tạo. Trong trường hợp phát hiện
ban biên tập có những biểu hiện sai trái, đi ngược lại đường lối và chính sách
phát triển của tờ báo, lúc đó buộc nhà báo phải lựa chọn.
Mối quan hệ đạo đức giữa nhà báo và đồng nghiệp không chỉ bó hẹp
trong từng cơ quan báo chí mà còn tồn tại trong toàn thể cộng đồng nhà báo.
Trong hoạt động báo chí có sự cạnh tranh thông tin, nhà báo nào cũng
mong muốn mình là người giới thiệu, công bố thông tin đầu tiên. Tuy nhiên, sự
cạnh tranh này phải dựa trên nguyên tắc nghề nghiệp, không được làm tổn hại
đến các đồng nghiệp và sự nghiệp chung của báo chí. 14
Tình đồng nghiệp trong nghề báo không loại trừ sự thi đua trong sáng tạo
để vươn lên là người đầu tiên. Tuy nhiên, nó cũng xa lạ với việc tranh giành
bằng mọi giá để đạt được mục đích, bỏ qua những quy tắc về đạo đức. Trong rất
nhiều trường hợp, mỗi quan hệ đạo đức với đồng nghiệp đòi hỏi nhà báo phải có kinh nghiệm ứng xử.
4. Nhà báo với cộng tác viên, thông tin viên
Một bộ phận không nhỏ công chúng có nhu cầu đăng tải ý kiến, nguyện
vọng, chính kiến của mình trên báo chí. Trách nhiệm và đạo đức của một nhà
báo chân chính thể hiện ở việc nhà báo ấy tôn trọng và có thái độ thiện chí đối
với sản phẩm báo chí của cộng tác viên gửi về tòa soạn.
Nhiều tòa soạn quan tâm đến đội ngũ cộng tác viên. Hàng năm, họ
thường tổ chức họp cộng tác viên để thăm hỏi, cảm ơn, tặng quà kỷ niệm làm
cho cộng tác viên gắn bó và trách nhiệm hơn với tòa soạn. Tuy nhiên, phần
đông cộng tác, thông tin viên vẫn còn chưa nhận được thư phúc đáp từ tòa soạn nơi mình gửi bài.
Nguyên nhân cộng tác viên, thông tin viên chưa bao giờ nhận được thư
hồi âm từ nhà báo:
Thứ nhất, do nhà báo thiếu trách nhiệm đạo đức khi ứng xử với các bài viết gửi về tòa soạn.
Thứ hai, là do số lượng bài gửi về tòa soạn hàng ngày quá nhiều.
Công việc của cộng tác và thông tin viên còn giúp tờ báo phát triển nguồn nhân lực vô tận.
Đối với những bài viết chỉ cần biên tập là có thể sử dụng được, nhà báo
cũng cần phải tuân theo các nguyên tắc ứng xử đạo đức. Đó là thái độ tôn trọng
suy nghĩ, lập luận, bố cục, văn phong của tác giả. 15
CHƯƠNG 3: TÍNH TÍCH CỰC LÀ KHUYNH
HƯỚNG CHỦ ĐẠO TRONG ĐẠO ĐỨC NGHỀ
NGHIỆP NHÀ BÁO VIỆT NAM
1. Những biểu hiện tích cực trong đạo đức nghề nghiệp của nhà báo
a) Trung thành với lợi ích của đất nước, của nhân dân:
Người làm báo dù trong hoàn cảnh nào cũng đều có bản lĩnh chính trị
vững vàng, kiên định, một lòng theo Đảng, trung thành với lợi ích của Tổ quốc và nhân dân.
Họ tích cực tham gia vào công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc, tuyên truyền chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ
trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, cổ vũ các phong trào
hành động cách mạng của các tầng lớp nhân dân.
Bằng những tác phẩm của mình, đội ngũ nhà báo Việt Nam đã tạo được
dấu ấn sâu đậm về hình ảnh một nước Việt Nam ổn định, năng động, mến
khách, đa phương hóa, đa dạng hóa và chủ trương hội nhập quốc tế ngày càng
sâu rộng của Việt Nam đến bạn bè quốc tế.
Những đợt thông tin tuyên truyền của báo chí đã góp phần bảo đảm định
hướng tư tưởng, giữ gìn ổn định chính trị xã hội, hướng dẫn nhận thức, hình
thành dư luận xã hội tích cực. Thành công của các sự kiện chính trị, kinh tế lớn
của đất nước trong những năm gần đây đều có sự đóng góp to lớn của báo chí.
Trong cuộc đấu tranh bảo vệ lợi ích của đất nước, bảo vệ chủ quyền, toàn
vẹn lãnh thổ của Việt Nam, các nhà báo cũng góp phần không nhỏ.
Thời gian qua, đội ngũ nhà báo Việt Nam đã tích cực đấu tranh mạnh mẽ
chống lại các luận điệu sai trái của thế lực thù địch, phản động; vạch trần bộ mặt
phản dân, hại nước của các phần tử cơ hội chính trị
Báo chí ngày càng thể hiện vai trò của mình một cách toàn diện và sâu
sắc đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân. Các nhà báo với lương tâm và trách
nhiệm nghề nghiệp, với tấm lòng trung thành, một lòng vì Đảng, vì dân, vì sự
phồn vinh của đất nước.
b) Dũng cảm phát hiện, biểu dương cái tốt và đấu tranh chống lại cái xấu:
Đảng ta đã nhiều lần chỉ rõ: Báo chí cần coi trọng việc phát hiện và đề
cao các nhân tố mới; tích cực cổ vũ, biểu dương cái đúng, cái tốt, cái đẹp,
“người tốt, việc tốt”, điển hình tiên tiến làm cho cái Chân, Thiện, Mỹ lan tỏa
sâu rộng trong đời sống xã hội. 16
Trong những năm qua, đội ngũ nhà báo đã đi đầu trong việc thông tin,
ủng hộ và tôn vinh các cá nhân, tập thể anh hùng, những tấm lòng nhân ái,
những sáng kiến hay, những kinh nghiệm tốt, những phương pháp làm việc hiệu quả...
Năm nào cũng có những cuộc thi viết về “người tốt, việc tốt” được tổ
chức trên báo chí. Thông qua đó hàng trăm nhân vật từ người nông dân, thợ cầu
đường, nhà tu hành, doanh nhân tiêu biểu, anh bộ đội, chị công nhân, nhà trí
thức, em học sinh... được báo chí phát hiện, phản ánh và biểu dương, được bạn
đọc gần xa biết đến, noi gương học tập.
Bên cạnh những tấm gương “người tốt, việc tốt” trong xã hội, tiêu cực và
tệ nạn xã hội đang là nguy cơ lớn đe dọa thành quả cách mạng, hủy hoại nhân
phẩm con người, tàn phá công cuộc đổi mới đất nước, đặc biệt làm suy thoái về
tư tưởng, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên.
Chống tiêu cực và các tệ nạn xã hội cũng là sứ mệnh quan trọng của báo chí và
đội ngũ những người làm báo.
Đội ngũ nhà báo Việt Nam đã dũng cảm, tích cực đi đầu trong cuộc đấu
tranh, phê phán có hiệu quả tệ quan liêu, tham ô, tham nhũng, lãng phí, suy
thoái về đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên, ma tuý, mại dâm,
cờ bạc, mê tín dị đoan, buôn lậu,... góp phần thúc đẩy tiến trình dân chủ hóa đời sống xã hội.
Bằng những tác phẩm mang đầy sức chiến đấu, thông qua nhiều hình
thức, thể tài phong phú, các nhà báo không chỉ phê phán, phanh phui, “điểm
mặt chỉ tên” từng đối tượng, sự việc cụ thể mà những kết quả điều tra công phu
của họ còn là những cứ liệu ban đầu hết sức quan trọng giúp các cơ quan chức năng vào cuộc.
Mỗi bài viết, khuôn hình, tấm ảnh đều chứa đựng mồ hôi, công sức, có
khi là cả nước mắt và máu của những nhà báo - chiến sĩ. Trong cuộc chiến
không tiếng súng này người làm báo cũng phải vật lộn, đấu tranh với nhiều cạm
bẫy, có khi là với chính mình để kiên trì, không run sợ, nao núng cùng công
luận tạo ra một sức mạnh áp đảo.
Thông qua cuộc đấu tranh chống lại cái xấu và tiêu cực, các nhà báo đã
góp phần tích cực xây dựng con người Việt Nam đáp ứng tình hình và nhiệm vụ
mới, xây dựng một xã hội tốt đẹp, lành mạnh, giúp cho cái tốt ngày càng được nhân lên.
c) Luôn có ý thức giữ gìn bản sắc, truyền thống tốt đẹp của dân tộc: 17
Báo chí có trách nhiệm tác động, góp phần định hướng các giá trị văn
hóa, tinh thần cho người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ nhằm hình thành và phát
triển nhân cách, đạo đức tốt đẹp trong xã hội.
Với ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa và lòng tự hào về truyền thống tốt đẹp
của dân tộc, các nhà báo Việt Nam tuyên truyền nhân dân đấu tranh loại trừ và
miễn dịch với những văn hóa độc hại từ bên ngoài, trái với bản sắc tốt đẹp của
văn hóa dân tộc, bồi đắp tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, yêu quý
những giá trị truyền thống tốt đẹp.
Báo chí cũng nêu sự biến dạng đến thô kệch, phi thẩm mỹ của nhạc trẻ cả
trong sáng tác, biểu diễn, sản xuất băng hình và đào tạo ca sĩ cũng như sự khủng
hoảng, biên dạng của sân khấu truyền thống hiện nay. Qua đó, giáo dục truyền
thống cho lớp trẻ nâng cao ý thức trách nhiệm giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.
Trong xu hướng hội nhập, các nhà báo đã tích cực tuyên truyền, giới thiệu
đất nước và con người Việt Nam cùng những chủ trương, chính sách phát triển
kinh tế - xã hội của Đảng, Nhà nước ta ra thế giới.
Thông qua đó, báo chí đã góp phần thúc đẩy nhiều ngành nghề phát triển,
đặc biệt là du lịch, tạo cơ hội mời gọi các nhà đầu tư, kinh doanh có cơ hội tiếp
cận với thị trường Việt Nam.
Báo chí không chỉ đề cao các giá trị truyền thống, bản sắc, tiếp thu có
chọn lọc các giá trị tinh thần tốt đẹp của các dân tộc khác, làm giàu nền văn hóa
Việt Nam mà còn ngăn chặn, loại trừ khỏi đời sống xã hội những sản phẩm độc
hại xâm nhập vào đời sống xã hội.
d) Yêu nghề, gắn bó mật thiết với thực tiễn:
Nếu không có lòng yêu nghề, nhà báo sẽ không đủ sức sáng tạo cả đời,
cũng không đủ sức vượt lên chính mình. Chính lòng yêu nghề giúp các nhà báo
vượt qua những khó khăn, vất vả, cạm bẫy để vươn lên và có những tác phẩm
sống động, rung động lòng người.
Trong thời gian qua, nhờ gắn bó, bám sát cuộc sống, luôn có mặt ở những
nơi sự kiện nóng bỏng mà đội ngũ nhà báo đã hiểu và đáp ứng được đa dạng
nhu cầu của công chúng, phản ánh được muôn mặt của đời thường.
Nhiều nhà báo đến tận những nơi khó khăn, gian khổ như: biên giới, hải
đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, công trình trọng điểm, vùng thiên tai, lũ
lụt, tai nạn nặng nề... lựa chọn được các chủ đề, đề tài trúng với đòi hỏi của tình
hình chính trị từng giai đoạn, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và chủ trương của Đảng
và Nhà nước, trình bày đầy đủ và rõ nguyện vọng chính đáng của quần chúng nhân dân. 18
Một lượng thông tin lớn, phong phú, đa dạng về tất cả các mặt, lĩnh vực
của đời sống xã hội nhờ đó mà được truyền tải; mọi mặt của đời sống thời sự
trong và ngoài nước nhờ đó mà được phản ánh nhanh chóng, kịp thời, chính
xác, rõ nét, chi tiết và cặn kẽ trên mặt báo.
Gắn bó với cuộc sống thực tiễn, nhà báo không chỉ tiếp xúc với cái tốt mà
còn phải đối mặt với những thói hư tật xấu, tội ác và cả những cám dỗ diễn ra
hàng ngày, hàng giờ từ thấp đến cao, từ nhỏ đến lớn.... Có đi vào cuộc sống nhà
báo mới viết lên được những bài điều tra, phóng sự... đầy tâm huyết cảnh báo về
những cơn lốc đen, những nàng tiên nâu, những tử thần ma tuý, những cái chết trắng.
Nhiều bài báo, bức ảnh đã được sáng tạo ra bởi mồ hôi, sương gió và cả
máu của người làm báo. Nhờ tinh thần đấu tranh quả cảm, đức hy sinh vì lẽ phải
và sự công bằng của đội ngũ nhà báo nên báo chí cách mạng Việt Nam đã
trưởng thành về mọi mặt và được nhân dân tin yêu, gửi trọn niềm tin.
Nhờ bám sát cuộc sống, phản ánh những tâm tư nguyện vọng của nhân
dân, đội ngũ nhà báo thực sự trở thành những “người đầy tớ” của nhân dân.
Quyền thông tin và được thông tin của người dân đã đi vào thực chất hơn.
e) Tích cực tham gia các hoạt động xã hội, từ thiện:
Trong những năm qua, báo chí tích cực tổ chức, tham gia các hoạt động
xã hội, từ thiện góp phần xóa đói giảm nghèo, đảm bảo an sinh xã hội, nhất là ở
vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo và khó khăn của đất nước.
Nhiều cơ quan báo chí, nhà báo đã tổ chức, duy trì các hoạt động từ thiện
có hiệu quả, động viên được nhiều nhà hảo tâm đóng góp xây dựng quỹ tình
nghĩa ủng hộ đồng bào, những gia đình chính sách gặp khó khăn, động viên
những gương chiến sĩ hy sinh dũng cảm trong đấu tranh chống tội phạm và
phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc, hỗ trợ các phong trào thể dục
thể thao... với số tiền lên đến hàng trăm tỷ đồng.. Đây là biểu hiện nổi bật, có ý
nghĩa về đạo đức sâu sắc giúp nâng cao uy tín của báo chí.
Các nhà báo tham gia vào các hoạt động xã hội, từ thiện bằng nhiều hình thức:
Thứ nhất, xuất phát từ những chuyến công tác, về với cơ sở nhà báo đã
gặp những mảnh đời bất hạnh, những hoàn cảnh thương tâm, những tấm gương
vượt khó vươn lên trong học tập, sản xuất;... Họ đã viết nên những bài báo gây
ấn tượng sâu sắc nhằm chia sẻ mất mát, kêu gọi lòng nhân ái của các nhà hảo
tâm, các “mạnh thường quân”, người dân cả nước và các tổ chức xã hội quan tâm sẻ chia, cứu giúp.. 19