Qung Thun Ba Đồn QB Nguyên hàm ca hàm s ng giác 2020
0
https://www.facebook.com/vietgold
https://luyenthitracnghiem.vn
MC LC
Chuû ñeà
NGUYEÂN HAØM cuûa haøm soá Löôïng giaùc
........................................................... 1
........ 1
........ 1
1. Dng 1.
sin sin
dx
I
x a x b

................................................................................................ 1
a. Phương pháp tính ............................................................................................................................................. 1
b. Chú ý ................................................................................................................................................................. 2
c. Ví dụ áp dụng .................................................................................................................................................... 2
2. Dng 2.
tan tanI x a x b dx
........................................................................................... 3
a. Phương pháp tính ............................................................................................................................................. 3
b. Chú ý ................................................................................................................................................................. 4
c. Ví dụ áp dụng .................................................................................................................................................... 4
3. Dng 3.
sin cos
dx
I
a x b x
........................................................................................................... 6
a. Phương pháp tính ............................................................................................................................................. 6
b. Ví dụ áp dụng .................................................................................................................................................... 6
4. Dng 4.
sin cos
dx
I
a x b x c

.................................................................................................... 7
a. Phương pháp tính ............................................................................................................................................. 7
b. Ví dụ áp dụng .................................................................................................................................................... 7
5. Dng 5.
22
.sin .sin cos .cos
dx
I
a x b x x c x

............................................................................ 8
a. Phương pháp tính ............................................................................................................................................. 8
b. Ví dụ áp dụng .................................................................................................................................................... 8
6. Dng 6.
11
22
sin cos
sin cos
a x b x
I dx
a x b x
.................................................................................................. 9
a. Phương pháp tính ............................................................................................................................................. 9
b. Ví dụ áp dụng .................................................................................................................................................... 9
c. Chú ý ............................................................................................................................................................... 10
7. Dng 7. Biến đổi đưa về nguyên hàm cơ bản hoc 6 dng trên.................................................. 12
Ví dụ áp dụng ...................................................................................................................................................... 12
I.
=I
CÁC DNG TOÁN
II.
=I
Qung Thun Ba Đồn QB “Thành công là nói không với lưi biếng”
1
https://luyenthitracnghiem.vn
https://www.facebook.com/vietgold
Chuû ñeà
NGUYEÂN HAØM cuûa haøm soá
Löôïng giaùc
Nguyên hàm ca hàm s
sơ cấp
Nguyên hàm ca hàm s
hp
u u x
Nguyên hàm ca hàm s hp
;0u ax b a
sin cosxdx x C
sin cosudu u C
1
sin cosax b dx ax b C
a
cos sinxdx x C
cos sinudu u C
1
cos sinax b dx ax b C
a
tan . ln cosx dx x C
tan . ln cosu du u C
1
tan ln cosax b dx ax b C
a
cot . ln sinx dx x C
cot . ln sinu du u C
1
cot ln sinax b dx ax b C
a
2
1
cot
sin
dx x C
x
2
1
cot
sin
du u C
u
2
11
cot
sin
dx ax b C
a
ax b
2
1
tan
cos
dx x C
x

2
1
tan
cos
du u C
u

2
11
tan
cos
dx ax b C
a
ax b
1
ln tan
sin 2
x
dx C
x

1
ln tan
sin 2
u
du C
u

1
ln
2
sin
dx ax b
tg C
a
ax b

1
ln tan
cos 2 4
x
dx C
x



1
ln tan
cos 2 4
u
du C
u



1
ln tan
24
cos
dx ax b
C
a
ax b
1. Dạng 1.
sin sin
dx
I
x a x b

a. Phương pháp tính
Dùng đồng nhất thức:
sin
sin sin cos cos sin
1
sin sin sin
x a x b
a b x a x b x a x b
a b a b a b


Từ đó suy ra:
sin cos cos sin
1
sin sin sin
x a x b x a x b
I dx
a b x a x b
I.
=I
II.
=I
Qung Thun Ba Đồn QB Nguyên hàm ca hàm s ng giác 2020
2
https://www.facebook.com/vietgold
https://luyenthitracnghiem.vn
cos cos
1
sin sin sin
x b x a
dx
a b x b x a





1
ln sin ln sin
sin
x b x a C
ab


b. Chú ý
Với cách này, ta có thể tìm được các nguyên hàm:
cos cos
dx
J
x a x b

bằng cách dùng đồng nhất thức
sin
1
sin
ab
ab
sin cos
dx
K
x a x b

bằng cách dùng đồng nhất thức
cos
1
cos
ab
ab
c. Ví dụ áp dụng
Ví d 1
Tìm nguyên hàm sau đây:
sin sin
6
dx
I
xx



Giải
Ta có:
sin
sin
6
6
1 2 sin cos cos sin
1
66
sin
62
xx
x x x x








T đó:
sin cos cos sin
cos
66
cos
6
22
sin
sin sin sin
66
x x x x
x
x
I dx dx
x
x x x











sin
sin
6
sin
2 2 2ln
sin
sin sin
66
dx
dx
x
C
x
xx








Ví d 2
Tìm nguyên hàm sau đây:
cos3 cos 3
6
dx
I
xx



Giải
Ta có:
sin 3 3
sin
6
6
1 2 sin 3 cos3 cos 3 sin3
1
66
sin
62
xx
x x x x








T đó:
Qung Thun Ba Đồn QB “Thành công là nói không với lưi biếng”
3
https://luyenthitracnghiem.vn
https://www.facebook.com/vietgold
sin 3 cos3 cos 3 sin3
sin 3
66
sin3
6
2 2 2
cos3
cos3 cos 3 cos 3
66
x x x x
x
x
I dx dx dx
x
x x x







cos 3
cos3
6
2 2 2 cos3
ln
3 3 cos3 3
cos 3 cos 3
66
dx
dx
x
C
x
xx








Ví d 3
Tìm nguyên hàm sau đây:
sin cos
3 12
dx
I
xx


Giải
Ta có:
cos
cos
3 12
4
1
2
cos
4
2
xx



2 cos cos sin sin
3 12 3 12
x x x x


T đó:
cos cos sin sin
3 12 3 12
2
sin cos
3 12
x x x x
I dx
xx


cos sin
3 12
22
sin cos
3 12
xx
dx dx
xx






sin cos
sin
3 12
3
2 2 2ln
sin cos cos
3 12 12
d x d x
x
C
x x x




2. Dạng 2.
tan tanI x a x b dx
a. Phương pháp tính
Ta có:
sin sin
tan tan
cos cos
x a x b
x a x b
x a x b


sin sin cos cos cos
11
cos cos cos cos
x a x b x a x b a b
x a x b x a x b
Từ đó:
cos 1
cos cos
dx
I a b
x a x b

Đến đây ta gặp bài toán tìm nguyên hàm ở Dạng 1.
Qung Thun Ba Đồn QB Nguyên hàm ca hàm s ng giác 2020
4
https://www.facebook.com/vietgold
https://luyenthitracnghiem.vn
b. Chú ý
Với cách này, ta có thể tính được các nguyên hàm:
cot cotJ x a x b dx
tan tanK x a x b dx
c. Ví dụ áp dụng
Ví d 4
Tìm nguyên hàm sau đây:
cot cot
36
I x x dx

Giải
Ta có:
Ta có:
cos cos
36
cot cot
36
sin sin
36
xx
xx
xx





cos cos sin sin
3 6 3 6
1
sin sin
36
x x x x
xx



cos
36
31
1 . 1
2
sin sin sin sin
3 6 3 6
xx
x x x x


T đó:
1
3 1 3
22
sin sin
36
I dx dx I x C
xx



Tính
1
sin sin
36
dx
I
xx


Ta có:
sin
sin
36
6
1
1
sin
62
xx



2 sin cos cos sin
3 6 3 6
x x x x


T đó:
1
sin cos cos sin
3 6 3 6
2
sin sin
36
x x x x
I dx
xx


Qung Thun Ba Đồn QB “Thành công là nói không với lưi biếng”
5
https://luyenthitracnghiem.vn
https://www.facebook.com/vietgold
cos cos sin
6 3 6
2 2 2ln
sin sin sin
6 3 3
x x x
dx dx C
x x x

Suy ra:
sin sin
3
66
.2ln 3ln
2
sin sin
33
xx
I x C x C
xx




Ví d 5
Tìm nguyên hàm sau đây:
tan cot
36
K x x dx

Giải
Ta có:
sin cos
36
tan cot
36
cos sin
36
xx
xx
xx





sin cos cos sin
3 6 3 6
1
cos sin
36
x x x x
xx



sin
36
11
1 . 1
2
cos sin cos sin
3 6 3 6
xx
x x x x


T đó:
1
1 1 1
22
cos sin
36
K dx dx K x C
xx



Đến đây, bằng cách tính Dạng 1, ta tính được:
1
sin
2
6
ln
3
cos sin cos
3 6 3
x
dx
KC
x x x



Suy ra:
sin
3
6
ln
3
cos
3
x
K x C
x






Qung Thun Ba Đồn QB Nguyên hàm ca hàm s ng giác 2020
6
https://www.facebook.com/vietgold
https://luyenthitracnghiem.vn
3. Dạng 3.
sin cos
dx
I
a x b x
a. Phương pháp tính
Có:
22
2 2 2 2
sin cos sin cos
ab
a x b x a b x x
a b a b




22
sin cos sina x b x a b x
2 2 2 2
11
ln tan
sin 2
dx x
IC
x
a b a b



b. Ví dụ áp dụng
Ví d 6
Tìm nguyên hàm sau đây:
2
3sin cos
dx
I
xx
Giải
2
3sin cos 3 1
sin cos cos sin
sin cos
66
22
dx dx dx
I
xx
xx
xx

6
6
ln tan ln tan
2 2 12
sin sin
66
dx
x
dx x
CC
xx









Ví d 7
Tìm nguyên hàm sau đây:
cos2 3sin2
dx
J
xx
Giải
1
2
cos2 3sin2 1 3
cos2 sin2
22
dx dx
J
xx
xx


2
1 1 1
6
2 2 4
sin cos2 cos sin2
sin 2 sin 2
66
66
dx
dx dx
xx
xx






2
11
6
ln tan ln tan
4 2 4 12
x
C x C



Qung Thun Ba Đồn QB “Thành công là nói không với lưi biếng”
7
https://luyenthitracnghiem.vn
https://www.facebook.com/vietgold
4. Dạng 4.
sin cos
dx
I
a x b x c

a. Phương pháp tính
Đặt
2
2
2
2
2
2
1
2
sin
1
tan
2
1
cos
1
2
tan
1
dt
dx
t
t
x
x
t
t
t
x
t
t
x
t

b. Ví dụ áp dụng
Ví d 8
Tìm nguyên hàm sau đây:
3cos 5sin 3
dx
I
xx

Giải
Đặt
2
2
2
2
2
1
2
tan sin
21
1
cos
1
dt
dx
t
xt
tx
t
t
x
t
T đó:
2
2
22
22
2
22
1
12
3 3 10 3 3 10 6
3. 5 3
11
dt
dt dt
t
I
tt
t t t t
tt


53
1 1 1
ln 5 3 ln 5tan 3
5 5 3 5 5 2
dt
x
t C C
t
Ví d 9
Tìm nguyên hàm sau đây:
2
2sin cos 1
dx
J
xx

Giải
Đặt
2
2
2
2
2
1
2
tan sin
21
1
cos
1
dt
dx
t
xt
tx
t
t
x
t
Qung Thun Ba Đồn QB Nguyên hàm ca hàm s ng giác 2020
8
https://www.facebook.com/vietgold
https://luyenthitracnghiem.vn
T đó:
2
2
2 2 2
22
2
2.
44
1
2
21
4 1 1 2 4 2
2. 1
11
dt
dt dt dt
t
J
tt
t t t t t t t
tt


11
ln ln 2 ln tan ln tan 2
2 2 2
xx
dt t t C C
tt



Ví d 10
Tìm nguyên hàm sau đây:
sin tan
dx
K
xx
Giải
Đặt
2
2
2
2
1
2
tan sin
21
2
tan
1
dt
dx
t
xt
tx
t
t
x
t
T đó:
2
2
22
2
1 1 1 1
1
22
2 2 2
11
dt
t dt
t
K dt tdt
tt
tt
tt

22
1 1 1 1
ln ln tan tan
2 4 2 2 4 2
xx
t t C C
5. Dạng 5.
22
.sin .sin cos .cos
dx
I
a x b x x c x

a. Phương pháp tính
22
tan tan .cos
dx
I
a x b x c x

Đặt
2
tan
cos
dx
x t dt
x
. Suy ra
2
dt
I
at bt c

b. Ví dụ áp dụng
Ví d 11
Tìm nguyên hàm sau đây:
22
3sin 2sin cos cos

dx
I
x x x x
Giải
22
22
3sin 2sin cos cos
3tan 2tan 1 cos
dx dx
I
x x x x
x x x




Đặt
2
tan
cos
dx
x t dt
x
2
3 2 1 1 3 1
dt dt
I
t t t t

Qung Thun Ba Đồn QB “Thành công là nói không với lưi biếng”
9
https://luyenthitracnghiem.vn
https://www.facebook.com/vietgold
31
1 1 3 1 1
4 1 3 1 4 1 4 3 1
dt
dt
dt
t t t t



1 1 1 tan 1
ln ln
4 3 1 4 3tan 1
tx
CC
tx


Ví d 12
Tìm nguyên hàm sau đây:
22
sin 2sin cos 2cos

dx
J
x x x x
Giải
Đặt
2
tan
cos
dx
x t dt
x
2
2
2
1
1 1 3
ln
22
2 3 1 3
13
dt
dt t
JC
tt
t
t





1 tan 1 3
ln
2 3 tan 1 3
x
C
x



6. Dạng 6.
11
22
sin cos
sin cos
a x b x
I dx
a x b x
a. Phương pháp tính
Ta tìm
,AB
sao cho:
1 1 2 2 2 2
sin cos sin cos cos sina x b x A a x b x B a x b x
b. Ví dụ áp dụng
Ví d 13
Tìm nguyên hàm sau đây:
4sin 3cos
sin 2cos
xx
I dx
xx
Giải
Ta tìm
,AB
sao cho:
4sin 3cos sin 2cos cos 2sinx x A x x B x x
2 4 2
4sin 3cos 2 sin 2 cos
2 3 1
A B A
x x A B x A B x
A B B



T đó:
2 sin 2cos cos 2sin
sin 2cos
x x x x
I dx
xx
sin 2cos
2 2 ln sin 2cos
sin 2cos
d x x
dx x x x C
xx

Ví d 14
Tìm nguyên hàm sau đây:
3cos 2sin
cos 4sin
xx
J dx
xx
Giải
Ta tìm
,AB
sao cho:
3cos 2sin cos 4sin sin 4cosx x A x x B x x
Qung Thun Ba Đồn QB Nguyên hàm ca hàm s ng giác 2020
10
https://www.facebook.com/vietgold
https://luyenthitracnghiem.vn
3cos 2sin 4 cos 4 sinx x A B x A B x
11
43
17
4 2 10
17
A
AB
AB
B





T đó:
11 10
cos 4sin sin 4cos
17 17
cos 4sin
x x x x
J dx
xx
cos 4sin
11 10 11 10
ln cos 4sin
17 17 cos 4sin 17 17
d x x
dx x x x C
xx

c. Chú ý
1. Nếu gặp
11
2
22
sin cos
sin cos
a x b x
I dx
a x b x
ta vẫn tìm
,AB
sao cho:
1 1 2 2 2 2
sin cos sin cos cos sina x b x A a x b x B a x b x
2. Nếu gặp
1 1 1
2 2 2
sin cos
sin cos
a x b x c
I dx
a x b x c


ta tìm
,AB
sao cho:
1 1 1 2 2 2 2 2
sin cos sin cos cos sina x b x c A a x b x c B a x b x C
Ví d 15
Tìm nguyên hàm sau đây:
2
8cos
3sin cos
x
I dx
xx
Giải
Ta tìm
,AB
sao cho:
8cos 3sin cos 3cos sinx A x x B x x
8cos 3 sin 3 cosx A B x A B x
2
30
23
38
A
AB
B
AB





T đó:
2
2 3sin cos 2 3 3cos sin
3sin cos
x x x x
I dx
xx
1
2
3sin cos
23
2 2 3 2
3sin cos 3sin cos
3sin cos
d x x
dx
IC
x x x x
xx


Tìm
1
11
22
3sin cos 3 1
sin cos cos sin
sin cos
66
22
dx dx dx
I
xx
xx
xx

Qung Thun Ba Đồn QB “Thành công là nói không với lưi biếng”
11
https://luyenthitracnghiem.vn
https://www.facebook.com/vietgold
1 1 1 1
6
6
ln tan ln tan
2 2 2 2 2 2 12
sin sin
66
dx
x
dx x
CC
xx









Vy
23
ln tan
2 12
3sin cos
x
IC
xx



Ví d 16
Tìm nguyên hàm sau đây:
8sin cos 5
2sin cos 1
xx
J dx
xx


Giải
Ta tìm
,,A B C
sao cho:
8sin cos 5 2sin cos 1 2cos sinx x A x x B x x C
8sin cos 5 2 sin 2 cosx x A B x A B x A C
2 8 3
2 1 2
52
A B A
A B B
A C C





T đó:
3 2sin cos 1 2 2cos sin 2
2sin cos 1
x x x x
J dx
xx

2cos sin
3 2 2
2sin cos 1 2sin cos 1
x x dx
dx dx
x x x x

1
3 2ln 2sin cos 1 2x x x J
Tìm
1
2sin cos 1
dx
J
xx

Đặt
2
2
2
2
2
1
2
tan sin
21
1
cos
1
dt
dx
t
xt
tx
t
t
x
t
2
1
2
2
22
2
1 1 1
1
21
2 2 2 2
2. 1
11
dt
dt dt
t
J dt
tt
t t t t t t
tt





tan
11
2
ln ln
2 2 2
tan 2
2
x
t
CC
x
t
Vy:
tan
2
3 2ln 2sin cos 1 ln
tan 2
2
x
J x x x C
x
Qung Thun Ba Đồn QB Nguyên hàm ca hàm s ng giác 2020
12
https://www.facebook.com/vietgold
https://luyenthitracnghiem.vn
7. Dạng 7. Biến đổi đưa về nguyên hàm cơ bản hoặc 6 dạng ở trên
Ví dụ áp dụng
Ví d 17
Tìm nguyên hàm sau đây:
cos3 cos4
I x xdx
Giải
1
cos3 cos4 cos cos7
2
I x xdx x x dx

1 1 1 1
cos cos7 sin sin7
2 2 2 14
xdx xdx x x C

Ví d 18
Tìm nguyên hàm sau đây:
cos sin2 cos3
I x x xdx
Giải
1
cos sin2 cos3 sin2 cos2 cos4
2
I x x xdx x x x dx

11
sin2 cos2 sin2 cos4
22
x xdx x xdx

11
sin2 sin2 sin2 sin6
44
xd x x x dx

2
1 1 1
sin 2 cos2 cos6
8 8 24
x x x C
Ví d 19
Tìm nguyên hàm sau đây:
tan tan tan
33
I x x x dx

Giải
Ta có:
sin sin sin
33
tan tan tan
33
cos cos cos
33
x x x
x x x
x x x





2
2
21
sin cos2 cos sin 1 2sin
32
21
cos cos2 cos cos 2cos 1
32
x x x x
x x x x

2
3
3
2
sin 3 4sin
3sin 4sin sin3
4cos 3cos cos3
cos 4cos 3
xx
x x x
x x x
xx
T đó:
cos3
sin3 1 1
ln cos3
cos3 3 cos3 3
dx
x
I dx x C
xx

Ví d 20
Tìm nguyên hàm sau đây:
3
sin sin3I x xdx
Giải
Ta có:
33
3sin sin3
sin3 3sin 4sin sin
4
xx
x x x x
Qung Thun Ba Đồn QB “Thành công là nói không với lưi biếng”
13
https://luyenthitracnghiem.vn
https://www.facebook.com/vietgold
3
3sin 4sin3
sin sin3 .sin3
4
xx
x x x

2
3 1 3 1
sin sin3 sin 3 cos2 cos4 1 cos6
4 4 8 8
x x x x x x
3 3 1 1
cos2 cos4 cos6
8 8 8 8
xxx
T đó:
3 3 1 1
cos2 cos4 cos6
8 8 8 8
I x x x dx



3 3 1 1
sin2 sin4 sin6
16 32 48 8
x x x x C
d 21
Tìm nguyên hàm sau đây:
33
sin cos3 cos sin3I x x x x dx
Giải
Ta có:
3
3sin sin3
sin
4
xx
x
3
3cos cos3
cos
4
xx
x
Suy ra:
33
3sin sin3 3cos cos3
sin cos3 cos sin3 .cos3 .sin3
44
x x x x
x x x x x x

3 1 3 1
sin cos3 sin3 cos3 cos sin3 cos3 sin3
4 4 4 4
x x x x x x x x
3 3 3
sin 2 sin4 sin 2 sin4 sin2
8 8 4
x x x x x
Vy
33
sin2 cos2
48
I xdx x C
Ví d 22
Tìm nguyên hàm sau đây:
3
sin cos
dx
I
xx
Giải
2
3 4 2 2 2
1 1 1
. . 1 tan
sin cos tan cos tan cos cos tan cos
dx dx dx dx
Ix
x x x x x x x x x
Đặt
2
tan
cos
dx
x t dt
x
2
t t dt
I dt tdt
tt
22
11
ln tan ln tan
22
t t C x x C
Ví d 23
Tìm nguyên hàm sau đây:
4
sin cos
dx
I
xx
Giải
Đặt
sin cosx t xdx dt
4 4 2
42
4 2 4 2
11
1
11
dt t t t dt
I dt dt
tt
t t t t

3
42
1 1 1 1
ln
1 1 3 2 1
dt dt dt t
tC
t t t t t t
Qung Thun Ba Đồn QB Nguyên hàm ca hàm s ng giác 2020
14
https://www.facebook.com/vietgold
https://luyenthitracnghiem.vn
3
1 1 1 sin 1
ln
3sin sin 2 sin 1
x
C
x x x
Ví d 24
Tìm nguyên hàm sau đây:
sin3 sin4
tan tan2
xx
I dx
xx
Giải
sin3 sin4 sin3 sin4
sin4 cos2 cos
sin3
tan tan 2
cos cos2
x x x x
I dx dx x x xdx
x
xx
xx
1 1 1
sin6 sin2 cos sin6 cos sin2 cos
2 2 2
x x xdx x xdx x xdx
11
sin7 sin5 sin3 sin
44
x x dx x x dx

1 1 1 1
cos7 cos5 cos3 cos
28 20 12 4
x x x x C
Ví d 25
Tìm nguyên hàm sau đây:
3
sin
dx
I
x
Giải
Đặt
2
2
1
cos
sin
sin
cot
sin
x
u
du dx
x
x
dx
vx
dv
x





1
2
cot cot .cos cot
sin sin sin
x x x x
I dx I
x x x
Tính
22
1
3 3 3
cos 1 sin
ln tan
sin sin sin sin 2
x x dx dx x
I dx dx I C
x x x x
1
cot cot
ln tan
sin sin 2
x x x
I I I C
xx
cot 1 cot
2 ln tan ln tan
2 sin 2 2 2sin
x x x x
I C I C
xx

Preview text:

 Quảng Thuận – Ba Đồn – QB
Nguyên hàm của hàm số lượng giác 2020 MỤC LỤC
Chuû ñeà ④ NGUYEÂN HAØM cuûa haøm soá Löôïng giaùc ........................................................... 1
I. BẢNG NGUYÊN HÀM CỦA MỘT SỐ THƯỜNG GẶP ........ 1 =I h ttp II. CÁC DẠNG TOÁN s:// ........ 1 =I lu dx ye
1. Dạng 1. I  
................................................................................................ 1
sin  x asin x bn th
a. Phương pháp tính ............................................................................................................................................. 1 it
b. Chú ý ................................................................................................................................................................. 2 rac
c. Ví dụ áp dụng .................................................................................................................................................... 2 n gh
2. Dạng 2. I  tan
 x atanx bdx ........................................................................................... 3 ie
a. Phương pháp tính ............................................................................................................................................. 3 m.vn
b. Chú ý ................................................................................................................................................................. 4
c. Ví dụ áp dụng .................................................................................................................................................... 4 dx
3. Dạng 3. I  
........................................................................................................... 6
asin x b cos x
a. Phương pháp tính ............................................................................................................................................. 6
b. Ví dụ áp dụng .................................................................................................................................................... 6 dx
4. Dạng 4. I  
.................................................................................................... 7
asin x bcos x c
a. Phương pháp tính ............................................................................................................................................. 7 ht b. Ví dụ áp dụng tp
.................................................................................................................................................... 7 s://www dx
5. Dạng 5. I  
............................................................................ 8 2 2 . a sin x  .
b sin x cos x  . c cos x
a. Phương pháp tính ............................................................................................................................................. 8 .fa
b. Ví dụ áp dụng .................................................................................................................................................... 8 ceboo
a sin x b cos x 6. Dạng 6. 1 1 I dx
.................................................................................................. 9 k.com
a sin x b cos x 2 2
a. Phương pháp tính ............................................................................................................................................. 9 /v
b. Ví dụ áp dụng .................................................................................................................................................... 9 iet
c. Chú ý ............................................................................................................................................................... 10 gold
7. Dạng 7. Biến đổi đưa về nguyên hàm cơ bản hoặc 6 dạng ở trên.................................................. 12
Ví dụ áp dụng ...................................................................................................................................................... 12 0
 Quảng Thuận – Ba Đồn – QB
“Thành công là nói không với lười biếng” Chuû ñeà ④
NGUYEÂN HAØM cuûa haøm soá
Löôïng giaùc
I. BẢNG NGUYÊN HÀM CỦA MỘT SỐ THƯỜNG GẶP m.vn =I ie
Nguyên hàm của hàm số
Nguyên hàm của hàm số
Nguyên hàm của hàm số hợp gh sơ cấp
hợp u ux
u ax ;b a  0 ncar       1 it sin xdx cos x C  sin udu cosu C  sin
 axbdx   cosaxbC a th n 1
cos xdx  sin x C
cosudu  sin u C  cos
 axbdx  sinaxb ye C a lu 1 s:// tan .
x dx   ln cos x C  tan .
u du  ln cosu C
tan ax bdx   ln cosax b  Ca ttp hax b 1 cot
dx  ln sin ax b  C  cot .
x dx  ln sin x C  cot .
u du ln sin u Ca 1 1 1 1
dx   cot x C
du   cot u C
dx   cot ax b C  2 2 sin x 2 sin u
sin ax b   a 1 1 1   1  
dx  tan ax b Cdx tan x Cdu tan u C  2 2 cos x 2 cos u
cos ax b   a gold 1 x 1 u dx 1 ax b iet dx  ln tan  Cdu  ln tan  C   tgC
sin ax b ln /v sin x 2 sin u 2 a 2 1  u        dx 1 ax b    k.com 1  x   du ln tan    C ln tan C dx  ln tan    
C cosu  2 4 
cosax ba 2 4 cos x  2 4  ceboo .fa II. CÁC DẠNG TOÁN =I s://www dx
tp 1. Dạng 1. I   ht
sin  x asin x b
a. Phương pháp tính Dùng đồng nhất thức:
sin a b
sin x a  x b sin 
x acosx bcosx asinx b 1   
sin a b
sin a b sin a b Từ đó suy ra: 1
sin  x acos x b  cos x asin x bI dx
sin a b
sin  x asin x b 1
 Quảng Thuận – Ba Đồn – QB
Nguyên hàm của hàm số lượng giác 2020 1
cosx b cosx a    dx
sin a b sin 
x b sinx a  1   x b
x a   C   sin a b ln sin  ln sin  b. Chú ý
Với cách này, ta có thể tìm được các nguyên hàm:
sin a bh dx •   ttp J
bằng cách dùng đồng nhất thức 1
cos x acos x b sin a bs:// dx cosa bluK  
bằng cách dùng đồng nhất thức 1  ye
sin  x acos x b cosa bn th
c. Ví dụ áp dụng it Ví dụ 1 ra dx cn
Tìm nguyên hàm sau đây: Igh    sin xsin x    ie  6  m.vn Giải       sin sin x   x     6           Ta có: 6 1    2 sin x
cos x  cos x  sin x      1     6   6  sin  6 2             sin x
cos x  cos x  sin x      cos x        6   6   cos x  6  Từ đó: I  2 dx  2   dx       sin x     ht sin xsin x  sin x      tp 6  6       s://www          xd sin x d sin   6  sin x  2  2  2ln  C   .fa sin x       sin x  sin x  ceboo      6   6  Ví dụ 2 k.com dx
Tìm nguyên hàm sau đây: I   /v    iet cos3x cos 3x     6 gold   Giải Ta có:       sin 3x   3 sin x     6 6           1    2 sin 3x
cos3x  cos 3x  sin 3x      1     6   6  sin  6 2 Từ đó: 2
 Quảng Thuận – Ba Đồn – QB
“Thành công là nói không với lười biếng”            sin 3x
cos 3x  cos 3x  sin 3x      sin 3x       6   6    6  sin 3x I  2 dx  2 dx  2 dx          cos 3x
cos 3x cos 3x  cos 3x       6   6      d cos 3x     2   6  2 d cos3x 2 cos3x     ln  C   m.vn 3    3 cos3x 3    ie cos 3x  cos 3x       6   6  gh nc Ví dụ 3 ar dx it
Tìm nguyên hàm sau đây: I         th   n sin x cos x      3   12  ye lu Giải s://         cos x   x      ttp cos  3   12  h Ta có: 4 1    2 cos 4 2               2 cos x  cos x   sin x  sin x             3   12   3   12              cos x  cos x   sin x  sin x           3   12   3   12  Từ đó: I  2 dx  gold       sin x  cos x  iet      3   12  /v       cos x  sin x      k.com  3   12   2 dx  2 dx         ceboo sin x  cos x      .fa  3   12             d sin x d cos x        sin x      3     12    3      s://www 2 2 2 ln C            tp sin x  cos x  cos x  ht        3   12   12 
2. Dạng 2. I  tan
 x atanx bdx
a. Phương pháp tính
sin x a sin x b
Ta có: tan  x a tan  x b    
 cosxacosxb
sin  x asin  x b  cos x acos x b
cos a b      x a x b 1
x a x b 1 cos cos cos cos dx
Từ đó: I  cosa b   x a x b 1 cos cos
Đến đây ta gặp bài toán tìm nguyên hàm ở Dạng 1. 3
 Quảng Thuận – Ba Đồn – QB
Nguyên hàm của hàm số lượng giác 2020 b. Chú ý
Với cách này, ta có thể tính được các nguyên hàm: • J  cot
 x acotx bdxK  tan
 x atanx bdx
c. Ví dụ áp dụng Ví dụ 4          h
Tìm nguyên hàm sau đây: I cot x cot x dx      ttp  3   6  s:// Giải lu Ta có: ye       n cos x  cos x      th        3   6  Ta có: cot x  cot x   it               r 3 6 a sin x  sin x      c  3   6 ngh ie             m.vn cos x  cos x   sin x  sin x           3   6   3   6   1       sin x  sin x       3   6        cos x   x       3   6  3 1  1 . 1       2       sin x  sin x  sin x  sin x           3   6   3   6  ht 3 1 3 Từ đó: I dx dx
I x C tp   1       s://www 2 2 sin x  sin x       3   6  dx Tính I  .fa  1       ceboo sin x  sin x       3   6  k.com         sin sin x   x       3   6 6  /v Ta có: 1    1 iet sin gold 6 2               2 sin x  cos x   cos x  sin x             3   6   3   6              sin x  cos x   cos x  sin x           3   6   3   6  Từ đó: I  2 dx  1       sin x  sin x       3   6  4
 Quảng Thuận – Ba Đồn – QB
“Thành công là nói không với lười biếng”          cos x  cos x  sin x         6   3   6   2 dx  2 dx  2ln  C            sin x  sin x  sin x         6   3   3        sin x  sin x      3  6   6  Suy ra: I  .2ln
x C  3 ln  x C m.vn 2       ie sin x  sin x          gh 3 3 nc Ví dụ 5 ar       it
Tìm nguyên hàm sau đây: K  tan x  cot x dx      th  3   6  n ye Giải lu       sin x  cos x s://            3   6     ttp Ta có: tan x cot x              h 3 6  cos x  sin x       3   6              sin x  cos x   cos x  sin x           3   6   3   6   1       cos x  sin x       3   6        sin x   x      gold  3   6  1 1     iet 1 . 1             /v 2 cos x  sin x  cos x  sin x           3   6   3   6  k.com 1 1 1 Từ đó: K dx dx
K x C   1 2       2 ceboo cos x  sin x      .fa  3   6 
Đến đây, bằng cách tính ở Dạng 1, ta tính được:    sin x    s://www dx 2  6  tp K   ln  C  ht 1          3 cos x  sin x  cos x         3   6   3     sin x    3  6  Suy ra: K  ln  x C 3    cos x     3  5
 Quảng Thuận – Ba Đồn – QB
Nguyên hàm của hàm số lượng giác 2020 dx
3. Dạng 3. I  
asin x b cos x
a. Phương pháp tính a b  Có: 2 2
asin x bcos x a b  sin x  cos x  2 2 2 2  a b a b  2 2
asin x bcos x a b sinx   1 dx 1 x   hI   ln tan  C ttp  2 2  sin  x a b   2 2  2 a b s://
b. Ví dụ áp dụng lu Ví dụ 6 ye 2 n
Tìm nguyên hàm sau đây:  thdx I
3 sin x  cos x it ra Giải cn 2dx dx dx gh I          ie 3 sin x cos x 3 1  sin x cos  cos xsin m.vn sin x cos x 6 6 2 2     d x    x dx  6   x   6    ln tan  C  ln tan   C           2  2 12  sin x  sin x       6   6  Ví dụ 7 Tìm nguyên hàm sau đây:   dx J
cos 2x  3 sin 2x ht  Giải tps://www dx 1 dx J    
cos 2x  3 sin 2x 2 1 3 cos 2x  sin 2x 2 2 .fa   ceboo  d  2x   1 dx 1 dx 1  6      k.com    2   2    4    sin
cos 2x  cos sin 2x sin  2x sin  2x     6 6  6   6  /viet  gold  2x 1 1    6   ln tan  C   ln tan  x C   4 2 4 12  6
 Quảng Thuận – Ba Đồn – QB
“Thành công là nói không với lười biếng” dx
4. Dạng 4. I  
asin x bcos x c
a. Phương pháp tính  2dt dx   2 1  t  2t sin x  2  m.vn x  Đặt 1 t   ie tan t  2 2 1  tgh cos x n 2   c 1 t ar 2t it tan x  2 th  1  t n
b. Ví dụ áp dụng ye Ví dụ 8 lu dx s://
Tìm nguyên hàm sau đây: I  
3cos x  5sin x  3 ttp h Giải  2dt dx   2 1  tx  2t Đặt tan  t  si  n x  2 2 1  t  2  1  t cos x   2  1  t gold 2dt iet/v 2 2dt 2dt  Từ đó: 1 t I       2 2 2 1  t 2t
3  3t  10t  3  3t 10t  6   k.com 3. 5 3 2 2 1  t 1  t
1 d 5t  3 ceboo 1 1 x
 ln 5t  3  C  ln 5tan  3  C  .fa 5 5t  3 5 5 2 Ví dụ 9 s://www 2dx tp
Tìm nguyên hàm sau đây: J   ht
2sin x  cos x 1  Giải  2dt dx   2 1  tx  2t Đặt tan  t  si  n x  2 2 1  t  2  1  t cos x   2  1  t 7
 Quảng Thuận – Ba Đồn – QB
Nguyên hàm của hàm số lượng giác 2020 2dt 2. 2 4dt 4dt dt  Từ đó: 1 t J     2     2 2 2 2 2t 1  t
4t 1  t  1  t 2t  4t t t  2 2.  1 2 2 1  t 1  t 1 1  x x  
dt  ln t  ln t  2  C  ln tan  ln tan  2  C    t t  2  2 2 Ví dụ 10 h dx ttp
Tìm nguyên hàm sau đây: K   sin x  tan x s:// Giải lu ye  2dt dx n  2 1  t thit x  2t r Đặt tan  t  si  n x a 2 c 2 1  t ngh  2t tan x ie  2  1  t m.vn 2dt 2 2  1 1 t 1 dt 1  Từ đó: 1 t K   dt   tdt     2t 2t 2 t 2 t 2  2 2 1  t 1  t 1 1 1 x 1 x 2 2
 ln t t C  ln tan  tan  C 2 4 2 2 4 2 dx
5. Dạng 5. I   2 2 . a sin x  .
b sin x cos x  . c cos x ht
a. Phương pháp tính tps://www dx I    2 a x b x c 2 tan tan .cos x .fa dx dt
Đặt tan x t
dt . Suy ra I   2 2 ceboo cos x
at bt c
b. Ví dụ áp dụng k.com Ví dụ 11 /v
Tìm nguyên hàm sau đây:   dx I 2 2 iet
3sin x  2sin x cos x  cos x gold  Giải dx dxI     2 2 x x x x  2 xx   2 3sin 2sin cos cos 3tan 2 tan 1 cos x dx
Đặt tan x t   dt 2 cos x dt dtI     2 3t  2t 1 t   1 3t   1 8
 Quảng Thuận – Ba Đồn – QB
“Thành công là nói không với lười biếng” 1  1 3  1 dt
1 d 3t   1   dt      
4  t 1 3t 1 4 t 1 4 3t 1 1 t 1 1 tan x 1  ln  C  ln  C 4 3t 1 4 3tan x  1 Ví dụ 12 Tìm nguyên hàm sau đây:   dx J m.vn 2 2
sin x  2sin x cos x  2cos x ie Giải gh nc dx a
Đặt tan x t   dt r 2 cos x it th dt d t   1 1 t 1  3 nJ    ln  C   2 ye t  2t  2    t  2   2 2 3 t 1 3 1 3 lu s:// 1 tan x 1  3  ln  C ttp 2 3 tan x 1  3 h
a sin x b cos x 6. Dạng 6. 1 1 I dx
a sin x b cos x 2 2
a. Phương pháp tính Ta tìm , A B sao cho:
a sin x b cos x A a sin x b cos x B a cos x b sin x 1 1  2 2   2 2  gold
b. Ví dụ áp dụng iet Ví dụ 13 /v
4sin x  3cos x
Tìm nguyên hàm sau đây: I dx  k.com sin x  2cos x Giải ceboo Ta tìm , A B sao cho: .fa
4sin x  3cos x Asin x  2cos x  Bcos x  2sin x A B  A
 4sin x  3cos x   A  2Bsin x  2A B 2 4 2    s://www cos x        tp 2A B 3 B 1 ht
2sin x  2cos x  cos x  2sin x Từ đó: I dx  sin x  2cos x
d sin x  2cos x  2 dx
 2x  ln sin x  2cos x C   sin x  2cos x Ví dụ 14
3cos x  2sin x
Tìm nguyên hàm sau đây: J dx  cos x  4sin x Giải Ta tìm , A B sao cho:
3cos x  2sin x Acos x  4sin x  Bsin x  4cos x 9
 Quảng Thuận – Ba Đồn – QB
Nguyên hàm của hàm số lượng giác 2020
 3cos x  2sin x   A 4Bcos x   4
A Bsin x  11 A
A  4B  3  17    
4A B  2 10 B    17 11  x x 10 cos 4sin 
sin x  4cosx Từ đó: 17 17 J dx http cos x  4sin x s:// 11
10 d cos x  4sin x 11 10  dx   x
ln cos x  4sin x C   lu 17 17 cos x  4sin x 17 17 ye c. Chú ý n
a sin x b cos x th 1. Nếu gặp 1 1 I dx  ta vẫn tìm , A B sao cho: 2 it
a sin x b cosx 2 2  rac      n a sin x b cos x A a sin x b cos x
B a cos x b sin x 1 1  2 2   2 2  gh
a sin x b cos x c ie 2. Nếu gặp 1 1 1 I dx  ta tìm , A B sao cho: m.vn
a sin x b cos x c 2 2 2
a sin x b cos x c A a sin x b cos x c
B a cos x b sin x C 1 1 1  2 2 2   2 2  Ví dụ 15 8cos x
Tìm nguyên hàm sau đây: I    dx
3 sin x  cos x2  Giải Ta tìm , A B sao cho: ht tp
8cos x A 3sin x  cos x  B 3cos x  sin x s://www
 8cos x  A 3  Bsin x  AB 3cosx .fa
A 3  B  0 A  2  ceboo    
A B 3  8 B  2 3 k.com
2 3sin x  cos x  2 3 3cos x  sin x Từ đó: I dx  /v
3 sin x  cos x iet  2 gold
d  3sin x  cos x dx  2 3  2  2 3  I   C  
3 sin x  cos x    2 2 1 3 sin x  cos 3 sin cos x x x dx 1 dx 1 dx Tìm I       1
3 sin x  cos x 2 3 1 2    sin x cos  cos xsin sin x cos x 6 6 2 2 10
 Quảng Thuận – Ba Đồn – QB
“Thành công là nói không với lười biếng”     d x    x  1 dx 1  6  1 1  x   6    ln tan  C  ln tan   C     2    2    2 2 2  2 12  sin x  sin x       6   6   x   2 3 Vậy I  ln tan    C    2 12 
3 sin x  cos x m.vn Ví dụ 16 ie
8sin x  cos x  5 gh
Tìm nguyên hàm sau đây: J dxnc
2sin x  cos x 1 ar it Giải th Ta tìm , A , B C sao cho: n
8sin x  cos x  5  A2sin x  cos x  
1  B2cos x  sin x  ye C lu
 8sin x  cos x  5  2ABsin x  A 2Bcos x AC s://
2A B  8 A  3 ttp   h
 A  2B 1 B  2   A C  5 C  2  
32sin x  cos x  
1  22cos x  sin x  2 Từ đó: J dx
2sin x  cos x 1 2cos x  sin x dx  3 dx  2 dx  2  
2sin x  cos x 1
2sin x  cos x 1
 3x  2ln 2sin x  cos x 1  2J 1 gold dx iet Tìm J   /v 1
2sin x  cos x 1  2dt k.com dx   2 1  t  ceboo x  2t Đặt tan  t  si  n x  .fa 2 2 1  t  2  1  t cos x   2   s://www 1 t tp 2dt ht 2 dt dt 1  1 1 1 t   J      dt     1   2 2 2t 1  t t  2t t t  2 2  t t  2  2.  1 2 2 1  t 1  t x tan 1 t 1 2  ln  C  ln  C 2 t  2 2 x tan  2 2 x tan Vậy: 2
J  3x  2ln 2sin x  cos x 1  ln  C x tan  2 2 11
 Quảng Thuận – Ba Đồn – QB
Nguyên hàm của hàm số lượng giác 2020
7. Dạng 7. Biến đổi đưa về nguyên hàm cơ bản hoặc 6 dạng ở trên
Ví dụ áp dụng Ví dụ 17
Tìm nguyên hàm sau đây: I  cos3x cos 4  xdx Giải 1
I  cos3x cos 4xdx  
cosx cos7xdx 2 h 1 1 1 1 ttp  cos xdx  cos7xdx  sin x  sin 7x C   2 2 2 14 s:// Ví dụ 18 lu ye
Tìm nguyên hàm sau đây: I  cos xsin 2x cos3  xdx n th Giải it 1 ra
I  cos xsin 2x cos3xdx  sin 2x  
cos2x  cos4xdx c 2 n gh 1 1 
sin 2x cos 2xdx  sin 2xcos 4xdx ie   2 2 m.vn 1 1  sin 2xd
sin2x  sin2x sin6xdx 4 4 1 1 1 2
 sin 2x  cos2x  cos6x C 8 8 24 Ví dụ 19      
Tìm nguyên hàm sau đây: I  tan x tan  x tan  x dx       3   3   Giải ht       tp sin xsin  x sin  x     s://www        3   3  Ta có: tan x tan  x tan  x       3   3        cos x cos  x cos  x      3   3  .fa ceboo  2   1  2
sin x cos 2x  cos
sin x 1  2sin x       3   2    k.com  2   1  2
cos x cos 2x  cos
cos x 2cos x 1       3   2  /viet sin x 2 3  4sin x 3
3sin x  4sin x sin 3x gold    cos x 2 4cos x  3 3
4cos x  3cos x cos3x sin 3x 1 d cos3x 1 Từ đó: I dx  
  ln cos3x C   cos3x 3 cos3x 3 Ví dụ 20 Tìm nguyên hàm sau đây: 3
I  sin xsin 3xdx   Giải
3sin x  sin 3x Ta có: 3 3
sin 3x  3sin x  4sin x  sin x  4 12
 Quảng Thuận – Ba Đồn – QB
“Thành công là nói không với lười biếng”
3sin x  4sin 3x 3
 sin xsin3x  .sin 3x 4 3 1 3 1 2
 sin xsin3x  sin 3x  cos2x  cos4x  1 cos6x 4 4 8 8 3 3 1 1 
cos 2x  cos 4x  cos6x  8 8 8 8   m.vn 3 3 1 1 Từ đó: I
cos 2x  cos 4x  cos 6x dx   ie  8 8 8 8  gh n 3 3 1 1 c  sin 2x  sin 4x  sin 6x x C ar 16 32 48 8 it Ví dụ 21 th n
Tìm nguyên hàm sau đây: I   3 3
sin x cos 3x  cos x sin 3xdx yelu Giải
3sin x  sin 3x s:// Ta có: 3 sin x  4 ttp h
3cos x  cos 3x 3 cos x  4
3sin x  sin 3x
3cos x  cos 3x Suy ra: 3 3
sin x cos 3x  cos x sin 3x  .cos 3x  .sin 3x 4 4 3 1 3 1
 sin x cos 3x  sin 3x cos 3x  cos x sin 3x  cos 3x sin 3x 4 4 4 4 3 3 3  sin   2
x  sin 4x  sin    2
x sin 4x   sin 2x  8 8 4 3 3 gold Vậy I   sin 2xdx  cos 2x C  iet 4 8 /v Ví dụ 22
Tìm nguyên hàm sau đây:   dx I k.com 3 sin x cos x Giải ceboo dx dx 1 1 dx 1 dx .fa I    . .       2 1 tan x 3 4 2 2  2 sin x cos x tan x cos x
tan x cos x cos x tan x cos x Đặ dx
t tan x t   dt 2 cos x s://www 2 tp t t dt  1 1 I dt tdt     2 2
t  ln t C  tan x  ln tan x C ht t t 2 2 Ví dụ 23
Tìm nguyên hàm sau đây:   dx I 4 sin x cos x Giải
Đặt sin x t  cos xdx dt 4 4 2 dt 1 t t 1 t dtI   dt dt      4 t  2 1 t  4 t  2 1 t  4 2 t 1 t dt dt dt 1  1 1 t 1 3      t   ln  C    4 2 t tt   1 t   1 3 t 2 t 1 13
 Quảng Thuận – Ba Đồn – QB
Nguyên hàm của hàm số lượng giác 2020 1 1 1 sin x 1     ln  C 3 3sin x sin x 2 sin x 1 Ví dụ 24 sin 3 sin 4
Tìm nguyên hàm sau đây:   x x I dx tan x  tan 2x Giải sin 3x sin 4x sin 3x sin 4x I dx
dx  sin 4x cos 2x cos xdx    tan x  tan 2x sin 3x h ttp cos x cos 2x 1 1 1 s://
 sin6x sin2xcos xdx  sin6xcos xdx  sin2xcos xdx   2 2 2 lu 1 1 ye
 sin7x sin5xdx  sin3x sin xdx 4 4 n th 1 1 1 1   cos 7x  cos 5x  cos 3x  cos x C it 28 20 12 4 rac Ví dụ 25 n gh dx
Tìm nguyên hàm sau đây: I   3 ie sin x m.vn Giải  1 u   cos x     Đặ sin du dx x t 2    sin x dxdv  
v  cot x 2  sin x cot x cot . x cos x cot xI    dx    I  2 1 sin x sin x sin x 2 2 cos x 1 sin x dx dx x Tính I dx dx  
I  ln tan  C     1 3 3 3 sin x sin x sin x sin x 2 ht cot x cot x x tp  I    I  
I  ln tan  C 1 s://www sin x sin x 2 x cot x 1 x cot x  2I  ln tan 
C I  ln tan   C 2 sin x 2 2 2sin x .fa ceboo k.com /vietgold 14
Document Outline

  • 1. Dạng 1.
    • a. Phương pháp tính
    • b. Chú ý
    • c. Ví dụ áp dụng
  • 2. Dạng 2.
    • a. Phương pháp tính
    • b. Chú ý
    • c. Ví dụ áp dụng
  • 3. Dạng 3.
    • a. Phương pháp tính
    • b. Ví dụ áp dụng
  • 4. Dạng 4.
    • a. Phương pháp tính
    • b. Ví dụ áp dụng
  • 5. Dạng 5.
    • a. Phương pháp tính
    • b. Ví dụ áp dụng
  • 6. Dạng 6.
    • a. Phương pháp tính
    • b. Ví dụ áp dụng
    • c. Chú ý
  • 7. Dạng 7. Biến đổi đưa về nguyên hàm cơ bản hoặc 6 dạng ở trên
    • Ví dụ áp dụng