Phân tích vai trò của triết học Mác - Lênin trong đời sống xã hội và trong sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam hiện nay | Bài tập lớn học phần Triết học Mác - Lênin | Trường Đại học Phenikaa

TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHENIKAA KHOA KHOA HỌC CƠ BẢN  BÀI TẬP LỚN
Đề tài 04: “Phân tích vai trò của triết học Mác - Lênin trong đời sống xã hội
và trong sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam hiện nay”
Nhóm 10 : Nguyễn Thị Ngọc Quỳnh (Leader) – Mã SV: 21011333
Giáp Thị Thanh Thảo – Mã SV: 21013106
Đỗ Thanh Thảo - Mã SV: 21013012
Khiếu Thị Minh Thư - Mã SV: 21010301
Nguyễn Đức Tâm - Mã SV: 21010969
Nguyễn Hoàng Thái - Mã SV: 21010113
Đinh Trường Thành - Mã SV: 21011336
Đặng Nhật Sơn - Mã SV: 21011334
Trịnh Đình Sơn - Mã SV: 21011335
Phạm Ngọc Sơn - Mã SV: 21013011
Lớp : K15 - TRIẾT HỌC MÁC-LÊNIN 5
Năm học: 2021 – 2022
Giảng viên hướng dẫn: Ms. Đồng Thị Tuyền Hà Nội, 11/11/2021 MỤC LỤC Tr ang MỞ 3
ĐẦU……………………………………………………. 4 NỘI DUNG
………………………………………………………
Triết học Mác-Lênin là thế giới quan, phương pháp luận khoa 4 học và cách
mạng cho con người trong nhận thức và thực
tiễn………………...………………...…………………………….
2Triết học Mác-Lênin thế giới quan, phương pháp luận khoa học 4
và cách mạng để phân tích xu hướng phát triển của xã hội trong điều
kiện cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại phát triển mạnh
mẽ………………...………………..………………….
3Triết học Mác – Lênin là cơ sở lý luận khoa học của công cuộc 5 xây
dựng xã hội chủ nghĩa trên thế giới và sự nghiệp đổi mới theo định hướng
xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam…...……………… KẾT LUẬN 8
…………………………………………………………. TÀI LIỆU THAM KHẢO 9
…………………………………………… MỞ ĐẦU
Triết học Mác-Lênin là kết quả tất yếu của sự phát triển lịch sử tư tưởng
và triết học và khoa học của nhân loại, phụ thuộc vào những điều kiện kinh tế-
xã hội mà trực tiếp là thực tiễn đấu tranh giai cấp của giai cấp vô sản với giai
cấp tư sản. Đó cũng là sự thống nhất của những điều kiện khách quan và nhân
tố chủ quan của C.Mác và Ph.Ăngghen.Sau gần 35 năm Đảng ta khởi xướng
và lãnh đạo công cuộc đổi mới, phát triển đất nước, Việt Nam từ một trong
những nước nghèo nhất thế giới đã vươn lên trở thành quốc gia có thu nhập
trung bình thấp với tăng trưởng kinh tế đạt 7,02%, thu nhập bình quân đầu
người đạt gần 2.800 USD trong năm 2019; vai trò và vị thế của đất nước
không ngừng được nâng cao. Kết quả đó là nhờ sự nỗ lực không mệt mỏi, sự
chung sức, đồng lòng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta, dưới ánh sáng
của chủ nghĩa Mác - Lênin. Vậy để hiểu sâu hơn, mời cô và các bạn cùng
nhóm 10 tìm hiểu về vai trò của chủ nghĩa Mác-Lênin trong đời sống xã hội
và sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam hiện nay. NỘI DUNG
1. Triết học Mác-Lênin là thế giới quan, phương pháp luân khoa học và ̣
cách mạng cho con người trong nhân thức và thực tiễn:̣ •
Những quy luât, nguyên lí của phép biệ n chứng giúp hoạt dộ
ng của con ̣ người xuất phát từ môt lậ p trường nhất định, thấy trước
phương hướng vậ n ̣ đông chung của đối tượng, xác định đại thể con đường
cần đi, tránh được ̣ những lầm lạc hay mò mẫm giữa môt khối những mối liên hệ
chằng chịt phức ̣ tạp mà không có tư tưởng dẫn đường.
Ví dụ: Trong xã hôi giai cấp thì chính sách áp bức xã hộ i là
nguồn ̣ gốc chủ yếu của tôn giáo. Cho nên, cách khắc phục là phải loại 2
trừ mọi áp bức, bất công xã hội chứ không phải chỉ dùng biện pháp cấm
đoán tôn giáo.Vì vậy, một mặt, chúng ta chủ trương tự do tín ngưỡng,
xem đó là quyền riêng của mỗi người, chúng ta tiến hành cuộc cách
mạng xã hội chủ nghĩa nhằm xây dựng một chế độ xã hội không có
người bóc lột người và bằng cách đó loạt trừ nguồn gốc xã hội sâu xa đã
sản sinh ra tôn giáo, làm cho tôn giáo tự nó phải tiêu vong đi. Đó là một
đường lối khoa học và đường lối đó chỉ có thể có được trên cơ sở lập trường duy vật. •
Để giải quyết vấn đề cụ thể được hiêu quả, phải luôn xuất phát từ chủ ̣
nghĩa duy vât biệ n chứng, tránh những sai lầm:̣
Nếu xem thường triết học thì sẽ sa vào tình trạng mò mẫm, tùy tiện, dễ bằng
lòng với nững biện pháp cụ thể nhất thời, đi đến chỗ mất phương hướng.
Nếu tuyêt đối hóa vai trò của triết học sẽ dẫn đến sai lầm giáo điều do áp ̣
dụng môt cách máy móc những nguyên lí, những quy luậ t chung vào những ̣
trường hợp cụ thể khác nhau.
Theo tinh thần chủ nghĩa Mác-Lênin mỗi nguyên lí chung đều phải được
xem xét theo quan điểm lịch sử, gắn liền theo nguyên lý khác, gắn liền với
những kinh nghiêm cụ thể của lịch sử. Thiếu kinh nghiệ m cụ thể của lịch
sử, ̣ thiếu sự hiểu biết tình hình thực tế thì viêc vậ n dụng những nguyên lí
chung ̣ không những không mang lại hiêu quả mà trong nhiều trường hợp còn
dẫn ̣ đến những sai lầm nghiêm trọng.
Ví dụ: Theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đường lối đối ngoại
và hoạt động ngoại giao Việt Nam phải đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên
hết. Phương châm đối ngoại của Người là “dĩ bất biến ứng vạn biến”, trong
đó, thực hiện mục tiêu của chủ nghĩa xã hội “dân giàu, nước mạnh, dân chủ,
công bằng, văn minh” trong giai đoạn hiện nay là cái “bất biến”. Cái “vạn
biến” là phải linh hoạt, khôn khéo trong bối cảnh tình hình thế giới đang có nhiều biến động.
2. Triết học Mác - Lênin là cơ sở thế giới quan và phương pháp luận khoa
học và cách mạng để phân tích xu hướng phát triển của xã hội trong điều
kiện cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại phát triển mạnh mẽ.
Bản chất của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại là sự cải biến
về chất các lực lượng sản xuất trên cở sở tri thức khoa học ngày càng trở
thành lực lượng sản xuất trực tiếp. •
Trước sự toàn cầu hóa, triết học Mác – Lênin đóng vai trò rất là quan
trọng, là cơ sở lý luận- phương pháp luận cho các phát minh khoa học, cho sự
tích hợp và truyền bá tri thức cho khoa học hiện đại. Đồng thời, những vấn đề
mới của hệ thống tri thức khoa học hiện đại cũng đang đặt ra đòi hỏi triết học
Mác – Lênin phài có bước phát triển mới.
Ví dụ: Hiện nay, xu thế toàn cầu hóa đang tăng lên không ngừng. Như
chúng ta đã biết: toàn cầu hóa là quá trình tăng lên mạnh mẽ các mối liên hệ,
sự ảnh hưởng, tác động, phụ thuộc lẫn nhau giữa các khu vực, các quốc gia,
các dân tộc trên thế giới. Cùng với quá trình toàn cầu hóa, xu thế bổ sung và
phản ứng lại là xu thế khu vực hóa, toàn cầu hóa đem lại sự ra đời của hàng
loạt tổ chức quốc tế và khu vực( xu hướng toàn cầu hóa chống lại đại dịch Covid-19) •
Chủ nghĩa Mác – Lênin nói chung và triết học Mác – Lênin nói riêng là
lý luận khoa học và cách mạng soi đường cho giai cấp công nhân và nhân
dân lao động trong cuộc đấu tranh giai cấp và đấu tranh dân tộc đang diễn ra
trong điều kiện mới, dưới hình thức mới. 4
Ví dụ: Cách mạng tháng 8 thành công năm 1945 là một bước ngoặt vĩ
đại của cách mạng Việt Nam. Nhờ sự quyết định đúng đắn, sáng suốt, khéo
léo của Đảng ta và sự vận dụng linh hoạt chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện
cụ thể nước ta lúc đó. Do vậy, Đảng ta đã chớp được thời cơ, tiến hành tổng
khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước. Kết thúc hơn 80 năm, nhân dân
ta dưới ách đô hộ của thực dân Pháp.
3. Triết học Mac- Lênin là cơ sở lí luận khoa học của công cuộc xây
dựng chủ nghĩa xã hội trên thế giới và sự nghiệp đổi mới theo định hướng
xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam: •
Triết Mác-Lênin là cơ sở của thế giới quan và phương pháp luận khoa
học và cách mạng để phân tích xu hướng phát triển của xã hội trong điều kiện
cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại phát triển mạnh mẽ.
Triết Mác-Lênin là cơ sở lí luận khoa học của công cuộc xây dựng chủ nghĩa
xã hội trên thế giới và sự nghiệp đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở
Việt Nam, là cơ sở cho sự đổi mới nền tảng ở Việt Nam, là yếu tố góp phần
xây dựng lí luận về đổi mới, về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, về thời kí
quá độ, về xây dựng kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa, về mô
hình chủ nghĩa xã hội, về các bước cách thức đi lên chủ nghĩa xã hội.
Ví dụ: Những năm 80 của thế kỷ XX, tình hình thế giới và Việt Nam có
những biến đổi to lớn, đặc biệt là sự khủng hoảng trầm trọng của CNXH hiện
thực và khủng hoảng kinh tế-xã hội của đất nước. Trong bối cảnh đó, Đại hội
VI của Đảng (năm 1986) vẫn kiên định chủ nghĩa Mác - Lê-nin, với tinh thần
nhìn thẳng vào sự thật, nói rõ sự thật, đã đề ra đường lối đổi mới toàn diện đất
nước, đặc biệt nhấn mạnh đổi mới tư duy, trước hết là tư duy kinh tế. Năm
1991, Đại hội VII thông qua Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá
độ lên CNXH, khẳng định rõ: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác – Lê-nin và tư tưởng
Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động, lấy tập
trung dân chủ làm nguyên tắc tổ chức cơ bản”. •
Thế giới quan triết học Mác-Lênin đã giúp Việt Nam nhìn nhận đánh
giá bối cảnh mới, đánh giá cục diện thế giới, các mối quan hệ quốc tế, xu
hướng thời đại, thực trạng tình hình đất nước và con đường phát triển trong tương lai. •
Triết Mác-Lênin cung cấp các phương pháp luận giúp giải quyết đúng
đắn các vấn đề đặt ra và phát sinh trong quá trình đổi mới Việt Nam hiện nay.
Ví dụ: Những thành tựu trong công cuộc đổi mới đất nước của nhân
dân ta 25 năm qua có được là do sự nghiệp đổi mới được dẫn dắt và soi sáng
bởi chủ nghĩa Mác – Lê-nin; là do Đảng ta luôn trung thành và vận dụng sáng
tạo chủ nghĩa Mác – Lê-nin trong thực tiễn cách mạng. Đại hội XI của Đảng
đã rút ra một bài học kinh nghiệm quan trọng: “Trong bất kỳ điều kiện và tình
huống nào, phải kiên trì thực hiện đường lối và mục tiêu đổi mới, kiên định và
vận dụng sáng tạo, phát triển chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH”1.
-Triết Mác-Lênin cung cấp các phương pháp luận giúp giải quyết đúng đắn
các vấn đề đặt ra và phát sinh trong quá trình đổi mới Việt Nam hiện nay.
Ví dụ: Những thành tựu trong công cuộc đổi mới đất nước của nhân
dân ta 25 năm qua có được là do sự nghiệp đổi mới được dẫn dắt và soi sáng
bởi chủ nghĩa Mác – Lê-nin; là do Đảng ta luôn trung thành và vận dụng sáng
tạo chủ nghĩa Mác – Lê-nin trong thực tiễn cách mạng. Đại hội XI của Đảng
đã rút ra một bài học kinh nghiệm quan trọng: “Trong bất kỳ điều kiện và tình
huống nào, phải kiên trì thực hiện đường lối và mục tiêu đổi mới, kiên định và
vận dụng sáng tạo, phát triển chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH”1. 6 KẾT LUẬN
Triết học Mác - Lênin có vai trò đặc biệt quan trọng đối với việc trang
bị cho con người thế giới quan và phương pháp luận đúng đắn chỉ đạo mọi
hoạt động nhận thức và thực tiễn của con người. Trong thời đại ngày nay,
cùng với sự bùng nổ của cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại, thế giới
cũng có sự thay đổi vô cùng sâu sắc. Để có thể đạt được mục tiêu tiến bộ xã
hội do thời đại đặt ra, đòi hỏi con người phải được trang bị một thế giới quan
khoa học vững chắc và năng lực tư duy sáng tạo. Việc nắm vững triết học Mác
- Lênin sẽ giúp chúng ta tự giác trong quá trình trau dồi phẩm chất chính trị
cũng như năng lực tư duy sáng tạo của mình. Điều đó đặc biệt có ý nghĩa đối
với sự nghiệp xây dựng CNXH nói chung, công cuộc đổi mới đất nước hiện
nay nói riêng. Tuy nhiên, triết học Mác-Lênin không phải là đơn thuốc vạn
năng có thể giải quyết mọi vấn đề tronng cuộc sống. Vì vậy trong hoạt động
nhận thức và thực tiễn cần tránh hai luồng ý kiến sai lầm : xem thường triết
học và tuyệt đối hóa triết học. Nếu coi thường triết học sẽ rơi vào tình trạng
mò mẫm, dễ tin vào những biện pháp cụ thể nhất thời, làm mất phương
hướng, thiếu chủ động và sáng tạo. Còn tuyệt đối hóa vai trò của triết học sẽ
sa vào chủ nghĩa giáo điều, áp dụng máy móc các nguyên lý và quy luật
chung mà không nghĩ đến tình hình cụ thể trong những trường hợp riêng dẫn
đến những vấp ngã, thất bại.
TÀI LIỆU THAM KHẢO •
Giáo tr học phần Triết học (C) Tr251-Tr308 trong tài liêu được up trên ̣ canvas. •
Giáo trình triết học Mác – Lênin, Bộ giáo dục đào tạo
https://moet.gov.vn/content/vanban/Lists/VBDH/Attachments/2729/GT%20h
%E1%BB%8Dc%20ph%E1%BA%A7n%20Tri%E1%BA%BFt%20h
%E1%BB%8Dc%20MLN%20(K)%20Tr%20%C4%91%E1%BA%A7u%20- Tr59.pdf •
V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2005, t. 4, tr. 232. •
“Vai trò của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh đối với sự
nghiệp đổi mới ở Việt Nam hiện nay”, Bảo tàng Hồ Chí Minh:
https://baotanghochiminh.vn/vai-tro-cua-chu-nghia-mac-lenin-va-tu-tuongho-
chi-minh-doi-voi-su-nghiep-doi-moi-o-viet-nam-hien-nay.htm 8