HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN
KHOA QUAN HỆ CÔNG CHÚNG VÀ QUẢNG CÁO
TIỂU LUẬN MÔN PHÁP LUẬT VÀ ĐẠO ĐỨC BÁO CHÍ TRUYỀN THÔNG ĐỀ TÀI:
THỰC TIỄN TUÂN THỦ CÁC CHUẨN MỰC ĐẠO ĐỨC TRONG QUÁ
TRÌNH TÁC NGHIỆP CỦA NHÀ BÁO
Sinh viên thực hiện
: TRẦN VŨ DUY ĐỨC Lớp : Quảng cáo K40 Mã sinh viên : 2051100008
Giảng viên hướng dẫn : NGUYỄN THÙY VÂN ANH Hà Nội, năm 2023 MỞ ĐẦU
Việt Nam là một quốc gia phát triển với nền phương tiện thông tin đại chúng
phong phú và đa dạng. Truyền thông đóng vai trò thiết yếu trong việc cung cấp
thông tin cũng như xây dựng ý thức cộng đồng, tạo điều kiện phát triển xã hội.
Nhưng khi công việc tiến triển, các vấn đề dần nảy sinh liên quan đến việc nhà
báo tuân thủ các tiêu chuẩn đạo đức, dẫn đến những thách thức đáng kể. Ngoài
giá trị vận dụng thực tiễn, nó còn có ý nghĩa lý luận quan trọng trong việc
nghiên cứu thực tiễn trong việc tuân thủ các chuẩn mực đạo đức của nhà báo khi
tác nghiệp. Nó giúp làm rõ và hiểu sâu hơn về tầm quan trọng của đạo đức nghề
báo. Những nghiên cứu này có thể đưa ra những khái niệm, nguyên tắc, hướng
dẫn nhất định về đạo đức nghề nghiệp, giúp cung cấp cơ sở lý luận vững chắc
cho ngành báo chí Việt Nam. Bài tiểu luận này cũng mang lại lợi ích cho xã hội
nói chung, đặc biệt là khi ngành truyền thông đang đối mặt với nhiều thách thức
và thay đổi. Tác động của việc tuân thủ đạo đức nghề báo không chỉ giới hạn
trong giới truyền thông mà còn mở rộng ra cộng đồng và xã hội. Nhà báo tuân
thủ đạo đức nghề nghiệp góp phần xây dựng một xã hội công bằng, minh bạch
và đáng tin cậy, đồng thời hạn chế những tác động và vấn đề xã hội do truyền
thông phi đạo đức gây ra. THÂN BÀI
1.Một số vấn đề đạo đức nghề báo.
1.1.Khái quát về đạo đức nghề báo.
1.1.1.Khái niệm chuẩn mực đạo đức
Đạo đức là một từ Hán Việt được dùng từ xa xưa để chỉ những yếu tố tư cách,
giá trị của một con người. Đạo là con đường và đức là đức hạnh hay công đức
được tạo ra. Khi nói một người có đạo đức, chúng ta muốn nói rằng người đó
được rèn luyện để tuân theo những nguyên tắc đạo đức, sống một cuộc sống
bình thường, có vẻ đẹp trong cuộc sống và tâm hồn. Ngày nay, đạo đức được
định nghĩa là “một hình thái ý thức xã hội, là tập hợp các nguyên tắc, quy tắc và
tiêu chuẩn xã hội để điều chỉnh và đánh giá hành vi trong các mối tương tác
giữa con người với nhau”. Mối quan hệ với xã hội được thực hiện thông qua
niềm tin cá nhân, truyền thống và sức mạnh của dư luận.
Chuẩn mực đạo đức là tập hợp các quy tắc, yêu cầu, đòi hỏi của xã hội đối với
mỗi cá nhân hay nhóm xã hội và tính chất, mức độ, phạm vi, mức độ mà mỗi cá
nhân phải thực hiện trong ứng xử xã hội của mình để đảm bảo duy trì sự ổn
định. giới hạn chính xác hơn hoặc ít hơn. Còn trật tự kỷ cương xã hội thì sao?
1.1.2.Đạo đức Nghề Nghiệp
Con người sinh ra trên cõi đời này phải sống có đạo đức nhưng con người cần
có sự nghiệp để sống và phát triển. Làm nghề đòi hỏi phải có đạo đức trong
nghề để tạo ra giá trị, cũng như đóng góp cho xã hội. Đối với nghề báo, đạo đức
nghề nghiệp là phẩm chất thiết yếu để trở thành một nhà báo chân chính
Đạo đức nghề nghiệp là bằng chứng dùng để đánh giá hành vi của một cá nhân,
tổ chức khi làm việc trong một lĩnh vực chuyên môn cụ thể, khi thực hiện đúng
nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực của công việc được giao. Liệu nó có phù hợp
với các giá trị công việc, hay có phù hợp với các tiêu chuẩn đạo đức xã hội hay không.
Trong cuộc sống, mỗi ngành nghề đòi hỏi những phẩm chất đạo đức khác nhau.
Đạo đức nghề nghiệp là những chuẩn mực, phẩm chất của cá nhân trong quá
trình làm việc khi thực hiện một công việc cụ thể. Phẩm chất đạo đức, nguyên
tắc, chuẩn mực ứng xử về đạo đức nghề nghiệp có sự khác nhau giữa các ngành, lĩnh vực cụ thể.
Nghề nào cũng đòi hỏi đạo đức nghề nghiệp, nhưng một số nghề như dạy học,
y, nhà báo, nghề luật là những nghề đặc biệt quan trọng trong xã hội, có quan hệ
rộng rãi với nhiều người. Đạo đức nghề nghiệp được đặc biệt chú trọng. Trong
những ngành nghề này, bên cạnh những chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp và đạo
đức nghề nghiệp chung của mỗi quốc gia, mỗi quốc gia lại có những chuẩn mực
đạo đức nghề nghiệp riêng dành cho các chuyên gia làm việc tại quốc gia mình vào thời điểm đó.
1.1.3. Đạo đức nghề nghiệp của người làm báo
Theo PGS, GS, TS. Đạo Nguyễn Văn Dũng “đạo đức nghề nghiệp của nhà báo
chỉ mối quan hệ và cách ứng xử của nhà báo trong quá trình tác nghiệp”, “chỉ
thái độ và cách ứng xử của nhà báo trong quá trình tác nghiệp”. công việc của
anh ấy trong một số trường hợp".
Do đó, đạo đức nghề nghiệp nhà báo là những quy tắc, chuẩn mực chi phối thái
độ và hành vi của nhà báo trong các mối quan hệ nghề nghiệp.
Cũng như đạo đức, có những chuẩn mực đạo đức báo chí chung cho tất cả các
nhà báo ở các quốc gia, cũng như những chuẩn mực đạo đức báo chí của từng
quốc gia, từng cơ quan báo chí, tùy theo từng giai đoạn lịch sử phát triển cụ thể
mà có sự gia tăng. So với các quy ước về đạo đức nghề báo của các cơ quan báo
chí trong nước và quốc tế, quy định về đạo đức nghề nghiệp của người làm báo
Việt Nam có những điểm tương đồng và một số nét riêng.
Đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam dựa trên cơ sở thỏa thuận
với báo chí thế giới và thực tế báo chí Việt Nam. Ở Việt Nam, tất cả những
người làm báo Việt Nam đều là công dân của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam, vì vậy đạo đức của người làm báo không thể tách rời những chuẩn
mực đạo đức của mọi người Việt Nam, đó là lòng yêu nước, tình cảm và sự tôn
trọng. Những người trung thành với chủ nghĩa xã hội.
1.1.4.Tầm quan trọng của chuẩn mực đạo đức nghề báo
Tác phẩm báo chí có ảnh hưởng. Nó có thể giúp nâng cao tình cảm, nhận thức,
lòng tin và định hướng hành động của công chúng, đồng thời có thể mang lại
những tác động tích cực, nhưng nó cũng có thể bóp méo nhận thức, hạ thấp lòng
tin, suy đồi tinh thần hay thậm chí làm lung lay một cá nhân hoặc một nhóm. thậm chí cộng đồng.
Bàn về tầm quan trọng của đạo đức nghề báo trong xã hội hiện nay, trước hết
phải khẳng định lại tầm quan trọng của nghề báo trong xã hội, bởi phẩm chất
đạo đức của người cầm bút ảnh hưởng rất lớn đến tác phẩm của anh ta. Họ. Tầm
quan trọng của nghề báo giúp bạn hiểu được tầm quan trọng của đạo đức nghề báo.
Báo chí ngày càng phát triển, hoàn thiện những nhân tố tích cực và nhiều điển
hình tiên tiến trong sản xuất và đấu tranh, qua đó góp phần phát triển kinh tế đất
nước cũng như sự phát triển chung của thế giới. Các phương tiện truyền thông
là cầu nối quan trọng giữa công ty và nhân viên. Trước tiên, cô thăm dò ý kiến
mọi người về các chính sách để giúp cơ quan nhà nước điều chỉnh các chính
sách và hướng dẫn phù hợp với thực tế. Các cơ quan thông tấn báo chí cũng
đồng tình tham gia đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực, các tệ nạn xã hội. Khi
số lượng tờ báo tăng lên, chất lượng được cải thiện, niềm tin trong công chúng
được gây dựng lên. Nhiệm vụ của các tổ chức thông tấn trước hết là đáp ứng
nhu cầu thông tin của xã hội. Khi xã hội trở nên hiện đại hơn, tầm quan trọng
của việc truyền tải thông tin đại chúng tăng lên, sự phụ thuộc và ảnh hưởng lẫn
nhau giữa các phương tiện truyền thông đại chúng khiến xã hội ngày càng trở
nên gần gũi hơn. Trong thời đại bùng nổ thông tin hiện nay, vai trò tích cực của
giới truyền thông đã tạo điều kiện xã hội hóa hoạt động giám sát cũng như phản biện xã hội.
Thông qua báo chí, người dân được bày tỏ chính kiến, mong muốn của mình về
các vấn đề của đời sống xã hội, qua đó thể hiện sự giám sát, phản biện xã hội.
Nhờ bám sát sự việc, cung cấp thông tin kịp thời, phân tích chính xác những vấn
đề quan trọng để định hướng tư tưởng, định hướng dư luận rõ ràng, các cơ quan
thông tấn, báo chí thực hiện tốt, hiệu quả nhiệm vụ quan trọng của mình và đạt
được những kết quả to lớn, mang đến tác động xã hội rõ ràng.
Để thành công trong một nhiệm vụ quan trọng như vậy, các nhà báo trước tiên
phải phát triển năng lực đạo đức mạnh mẽ và tránh chạy theo quyền lực, tiền
bạc. Đạo đức nghề nghiệp giúp người làm báo xác định rõ định hướng nghề
nghiệp, nhận rõ đúng sai, vi phạm chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp cũng như
sản xuất tác phẩm báo chí có đạo đức. Các nhà báo luôn đứng về phía nhân dân,
lên tiếng cho xã hội, cho dân tộc, cất lên những đau khổ, bất công của con
người. Vì lý do này, các chuyên gia phải luôn nhận thức sâu sắc về các hoạt
động của họ, đánh giá cẩn thận các tác động có thể có của họ đối với xã hội và
đảm bảo thực hiện các quy tắc đạo đức. Các tiêu chuẩn chi phối thái độ và hành
vi trong các mối quan hệ nghề nghiệp. Đây là khía cạnh rõ ràng nhất của đạo
đức nghề nghiệp của một nhà báo.
II. Đạo đức nghề nghiệp trong trong các mối quan hệ của nhà báo
2.1.Các mối quan hệ cơ bản
2.1.1. Nhà báo đối với Tổ quốc và Đất nước
Là công dân của đất nước mình, các nhà báo phải dành sự tôn trọng và tình cảm
dành cho đất nước, truyền thống của dân tộc. Đó cũng là trách nhiệm và thái độ
cần có của người làm báo vì lợi ích chung của đất nước, của nhân dân. Các nhà
báo phải bảo vệ quyền tự do thông tin của công chúng và phục vụ các mục tiêu
quan trọng là trở thành diễn đàn đáng tin cậy của công chúng.
Báo chí phải theo đuổi mục tiêu xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam thống nhất
xã hội chủ nghĩa. Nhà báo phải trung thực, khách quan, tôn trọng sự thật, quyền
con người, bảo vệ bí mật nhà nước, tuân thủ pháp luật khi thực hiện quyền tự do
báo chí, quyền nghề nghiệp. Họ cũng phải duy trì các tiêu chuẩn đạo đức cao và
không sử dụng nghề nghiệp của mình để thu lợi cá nhân hoặc làm tổn hại đến
nhân phẩm hoặc lợi ích của người khác. Điều này giúp đảm bảo rằng các nhà
báo đóng góp tích cực vào sự phát triển và bảo vệ của nhà nước xã hội chủ
nghĩa trong khi tôn trọng các giá trị quốc gia và xã hội và đảm bảo dịch vụ thích
hợp và trách nhiệm của phương tiện truyền thông với cộng đồng.
2.1.2.Nhà báo và Nhân dân
Đạo đức nghề nghiệp là yếu tố cốt yếu để nhà báo thể hiện lòng trung thành,
trách nhiệm với nhân dân, với đất nước. Những thông tin về tham nhũng, tiêu
cực trong xã hội được các nhà báo phanh phui không chỉ tạo dư luận mà còn
cung cấp thông tin cho các cơ quan chức năng để khám phá những khoảng
trống, những vấn đề chưa được giải quyết trong xã hội. cơ chế chính trị. Điều
này sẽ giúp các đảng và nhà nước có những điều chỉnh kịp thời.
Người làm báo trung thành phải luôn đặt lợi ích của nhân dân, của đất nước lên
hàng đầu, sát cánh cùng cuộc sống của nhân dân. Công việc của họ phải hướng
đến mọi người và phải phản ánh chính xác suy nghĩ, cảm xúc, nhu cầu và sở
thích của người dân. Đồng thời, nhà báo còn có trách nhiệm hướng dẫn, thuyết
phục, tổ chức, giáo dục nhân dân thực hiện đúng đường lối, chủ trương, chính
sách, pháp luật của Đảng và nhà nước.
2.1.3.Nhà báo với Đảng
Nhận diện và tác động vào những yếu tố tiêu cực và tích cực là thể hiện phẩm
chất đạo đức và trách nhiệm của người làm báo đối với Đảng, Nhà nước, xã hội
và cơ quan báo chí. Một trong những nhiệm vụ chính của nhà báo là nhận diện
và cảnh báo kịp thời những vấn đề nổi cộm để toàn xã hội phòng ngừa và ứng
phó với những nguy cơ tiềm ẩn. Đạo đức nghề nghiệp nhà báo là một phần
không thể thiếu trong lương tâm và trách nhiệm của mỗi nhà báo, đồng thời
cũng liên quan đến vai trò công dân của họ.
2.2. Các mối quan hệ trong môi trường xã hội
2.2.1.Nhà báo với công chúng
Mối quan hệ giữa nhà báo và người tiêu dùng thông tin có vai trò quan trọng đối
với đạo đức nghề nghiệp của người làm báo. Người đọc, người nghe, người xem
- đó là những người mà nhà báo phục vụ, đó là mục tiêu của báo chí. Tôn trọng,
bảo vệ, hướng tới lợi ích công cộng và quảng bá là những biểu hiện của đạo đức nghề báo.
Vấn đề đạo đức luôn phải được nhà báo đặt ra khi thực hiện nghĩa vụ thông tin
của mình. Lương tâm của công chúng đòi hỏi các nhà báo phải luôn đảm bảo
rằng thông tin mà họ cung cấp là chính xác và không bị xuyên tạc, bịa đặt. Mọi
hành vi lừa dối hoặc tiết lộ thông tin ra công chúng đều không thể chấp nhận
được. Sức mạnh của thông tin lớn đến mức chỉ cần một mẩu tin sai sự thật có
thể thay đổi suy nghĩ của cả một xã hội. Điều này có thể gây hại cho cá nhân,
gia đình hoặc toàn bộ thế hệ. Vì vậy, công chúng kỳ vọng các nhà báo lựa chọn
và tiết lộ thông tin một cách có trách nhiệm, và đảm bảo rằng thông tin đó phù
hợp với hoàn cảnh và sở thích của họ. Trong mọi tình huống, nhà báo cần cân
nhắc xác định những thông tin hữu ích, cần thiết và tránh đưa những thông tin
không phù hợp, có khả năng gây bất lợi cho cộng đồng. Tuy nhiên, trong thực tế
xã hội hiện nay, mối quan hệ giữa công chúng và nhà báo đang gây nhiều tranh
cãi. Thiếu tôn trọng và đưa tin vì lợi ích cá nhân để thu hút sự chú ý của dư luận
là làm suy giảm sự tôn trọng vai trò của công chúng, làm suy giảm nghiêm
trọng đạo đức nghề nghiệp, khiến công chúng mất niềm tin vào báo chí. Một số
bài viết không tuân thủ nguyên tắc chính xác, chưa được kiểm duyệt kỹ lưỡng
nên thông tin đăng tải có thể bị thay đổi hoặc bịa đặt, gây hiểu lầm cho người
đọc, gây tổn hại cho cá nhân hoặc toàn xã hội.
Các nhà báo phải chịu trách nhiệm trước công chúng. Đạo đức nghề nghiệp của
nhà báo được thể hiện qua việc cung cấp thông tin kịp thời và đáp ứng nhu cầu
của công chúng. Khi phát sinh các vấn đề nhạy cảm hoặc được dư luận quan
tâm, cơ quan truyền thông có trách nhiệm làm rõ và trả lời các câu hỏi. Nhà báo
là nguồn thông tin trung thực, đáng tin cậy và phải giúp quần chúng tham gia
đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Ngoài việc cung cấp thông tin,
công việc của một nhà báo là hình thành ý kiến. Người làm báo có đạo đức nghề
nghiệp phải nghiêm túc với công việc, tôn trọng công chúng, đáng tin cậy và
xứng đáng với kỳ vọng của xã hội.
2.2.2.Nhà báo với nguồn tin
Mối quan hệ giữa báo chí và nguồn tin đóng vai trò rất quan trọng trong lĩnh
vực truyền thông. Nhờ mối quan hệ này, các phương tiện thông tin đại chúng có
thể cung cấp thông tin về những gì đang diễn ra trên thế giới hàng ngày, hàng giờ.
Trung thực là một phần của đạo đức nghề nghiệp của người làm báo. Trung
thực với chính mình, trung thực với bạn bè, đồng nghiệp trong ngành báo chí,
trung thực với đời sống xã hội của đất nước, của dân tộc là biểu hiện cụ thể của
đạo đức nghề nghiệp. Khi đề cập đến việc sử dụng các nguồn tin, tính trung
thực của báo chí không phải là một chủ đề mới. Tuy nhiên, sự phát triển vượt
bậc của công nghệ thông tin, sự xuất hiện của nhiều phương tiện truyền thông
mới, sự lan rộng của Internet và mạng xã hội cùng các yếu tố khác đã tạo nên
một môi trường thông tin hiện đại vượt biên giới. Trong một môi trường như
vậy, việc khai thác và sử dụng thông tin có ý nghĩa sống còn đối với tất cả các nhà báo, tờ báo.
Ngày nay, ranh giới giữa tin thật và tin giả rất mong manh. Thông tin thật có thể
chứa yếu tố giả và tin giả có thể chứa sự thật. Vì vậy, ngay từ khi bắt đầu thu
thập thông tin, nhà báo phải luôn đảm bảo rằng họ không chỉ bảo vệ lợi ích của
mình mà còn cả lợi ích của độc giả. Các nguồn thông tin như tài liệu, môi
trường, sự kiện và con người (nguồn thô) đóng một vai trò quan trọng trong
công việc của một nhà báo. Mối quan hệ này quyết định khả năng tiếp cận sự
thật và đưa tin chính xác của nhà báo. Khi tương tác với các nguồn tin tức, các nhà báo nên:
- Có hành động thích hợp theo quy định của pháp luật trừ khi có bằng chứng rõ
ràng về mối đe dọa đối với sự ổn định và lợi ích xã hội.
- Tôn trọng quyền lợi hợp pháp, không coi thường, gây áp lực, đe dọa nguồn sống.
- Vui lòng ghi rõ nguồn trừ khi có lý do cụ thể để bảo vệ nguồn. - Tôn trọng
quyền con người và quyền riêng tư của công dân.
2.2.3 Nhà báo với các tác phẩm của mình
Mối quan hệ này vừa tế nhị vừa phức tạp khi chúng ta nghĩ về các nhân vật
trong tác phẩm báo chí. Những nhân vật này có thể được các nhà báo phản ánh
theo những cách khác nhau, tích cực hoặc tiêu cực. Nhưng họ vẫn là những con
người trong xã hội, cộng đồng sẽ đọc, nghe và xem tác phẩm của các nhà báo
viết. Do đó, các nhà báo cần lưu ý những điều sau:
- Công bằng, vị tha, không thiên vị.
- Tôn trọng quyền con người, đặc biệt là quyền riêng tư của công dân. - Trung
thực với thực tế và không đánh tráo cuộc đời nhân vật.
- Không buộc tội các nhân vật trước bản án của toà án.
Nhân vật trong tác phẩm báo chí là những con người có thật. Vì vậy, tiếp xúc và
phản ánh về nó đòi hỏi sự cẩn trọng, trung thực và tôn trọng đạo đức nghề
nghiệp của người làm báo. Các nhà báo phải lựa chọn cẩn thận thông tin nào họ
chia sẻ và thông tin nào họ không chia sẻ để không làm tổn hại đến nhân cách
của họ. Các nhà báo nên tự hỏi mình những câu hỏi như:
Cách viết như vậy có ảnh hưởng đến đời sống, sở thích, nhân phẩm của nhân
vật không? Xét về hình ảnh, chi tiết có hạ thấp nhân cách nhân vật không? Liệu
việc công bố mối quan hệ này có khiến cuộc sống hàng ngày của nhân vật trở
nên phức tạp hơn, liệu người xem có hiểu đúng về nhân vật của mình?
2.3 Nhà báo với các mối quan hệ nghề nghiệp
2.3.1 Nhà báo với ban biên tập.
Trong mối quan hệ giữa nhà báo và nguồn tin, nhà báo phải tuân thủ các quy tắc
và chính sách của tòa soạn đồng thời tôn trọng tôn chỉ và mục đích của tờ báo.
Đây là mối quan hệ đạo đức giữa cá nhân nhà báo và ban biên tập. Mối quan hệ
này dựa trên sự thống nhất về quan điểm tư tưởng. Nhà báo phải trung thành với
tòa soạn và có trách nhiệm bảo mật thông tin của tòa soạn. Tuy nhiên, sự thích
ứng này không mù quáng mà hướng đến sự đồng thuận dựa trên nguyên tắc tạo
hóa. Mối quan hệ giữa nhà báo với đồng nghiệp trong và ngoài cơ quan cũng rất
quan trọng. Khi ứng xử với đồng nghiệp, nhà báo phải thực hành tình đồng chí,
đồng đội, có trách nhiệm giúp đỡ lẫn nhau, có tinh thần bao dung trước những ý
kiến, quan điểm khác biệt của đồng nghiệp. Mối quan hệ này không chỉ giới hạn
trong các hãng thông tấn mà phải được thể hiện trong cộng đồng báo chí. Tinh
thần đoàn kết, tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau cần được thể hiện không chỉ ở cá
nhân các tổ chức người làm báo mà của cả cộng đồng những người làm báo nói chung.
2.3.2. Nhà báo với các đồng nghiệp trong và ngoài tòa soạn
Bầu không khí đạo đức của tòa soạn đóng một vai trò quan trọng trong sự thành
bại của báo chí. Ngoài việc thực hiện nhiệm vụ chính của mình, nhà báo cũng
cần giữ mối quan hệ tốt với đồng nghiệp để đảm bảo tính thống nhất của tòa
soạn vì chất lượng sản phẩm của nhà báo và lợi ích của công chúng. Một số
biểu hiện của đạo đức báo chí trong vấn đề này bao gồm:
- Thể hiện tinh thần đoàn kết, nhân ái, tôn trọng đồng nghiệp
- Tạo ra một môi trường làm việc tươi sáng với tinh thần đoàn kết.
- Tôn trọng ý kiến, quan điểm của đồng nghiệp.
- Tránh xung đột, mâu thuẫn không cần thiết. - Giúp đỡ nhau, hợp tác và tin cậy lẫn nhau:
- Chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và kiến thức với đồng nghiệp.
- hỗ trợ và tham gia vào các dự án chung và công việc chung;
- Xây dựng lòng tin và sự tin cậy trong các mối quan hệ. - Cạnh tranh lành mạnh:
- Khuyến khích cạnh tranh lành mạnh và thúc đẩy chất lượng công việc tốt hơn.
- Tránh tình trạng cạnh tranh không lành mạnh gây ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu
quả công việc và môi trường làm việc. - Tôn trọng bản quyền và ý kiến của nhau
- Tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ và công lao của đồng nghiệp.
Chúng tôi chấp nhận và tôn trọng các quan điểm và ý kiến khác nhau một cách
lịch sự và mang tính xây dựng.
- Tất cả những yếu tố này tổng hợp lại tạo nên một môi trường làm việc có đạo
đức và lành mạnh, góp phần vào sự thành công và phát triển của nghề báo.
2.3.3 Nhà báo với các cộng tác viên, thông tin viên
Công việc chuyên môn của nhà báo, bên cạnh việc sản xuất tác phẩm của mình,
còn bao gồm việc tổ chức, lôi kéo các đối tác hợp tác để cùng nâng cao chất
lượng báo chí. Khi ứng xử với nhân viên, nhà báo phải tuân thủ các chuẩn mực đạo đức sau đây:
- Tự nguyện hợp tác và vinh danh tác giả.
+ Đảm bảo tính tự nhiên và đồng thuận của tác giả khi làm việc với nhà báo.
+ Không ép buộc, đe dọa, gây áp lực buộc tác giả phải hợp tác.
- Tôn trọng bản sắc riêng của tác giả:
+ Cảm nhận và tôn trọng những nét riêng của tác giả như quyền lựa chọn phong
cách, quan điểm, chủ đề của họ.
+ Không cản trở sự độc lập và sáng tạo của tác giả. - Đừng làm tổn thương lòng
tự trọng của tác giả.
+ Tránh những lời chỉ trích hoặc bình luận không mang tính xây dựng và làm
tổn thương lòng tự trọng của tác giả.
+ Công bằng, nhã nhặn và tôn trọng khi giao dịch với tác giả.
- Không mượn, ăn cắp ý tưởng, tư liệu, tác phẩm của tác giả.
+ Tuân thủ các nguyên tắc đạo đức khi sử dụng và trích dẫn nguồn thông tin.
+ Không vi phạm quyền sở hữu trí tuệ của tác giả bằng cách đánh cắp hoặc sử
dụng trái phép tác phẩm, ý tưởng, tài liệu của tác giả.
Những nguyên tắc đạo đức này giúp tạo ra một môi trường làm việc tôn trọng,
công bằng và đáng tin cậy giữa các nhà báo và nhân viên, từ đó đảm bảo chất
lượng và độ tin cậy của các sản phẩm báo chí.
2.3.4. Quan hệ với chính quyền và các tổ chức chính trị - kinh tế – xã hội.
Sự tương tác của chính phủ với các tổ chức chính trị, kinh tế, xã hội và báo chí
là một phần quan trọng của quan hệ xã hội và phải được điều chỉnh không chỉ
bởi pháp luật mà còn bởi đạo đức của cả hai bên. Nhà báo phải tuân thủ các
chuẩn mực đạo đức sau đây trong hoạt động nghề nghiệp:
- Tôn trọng và hỗ trợ các chính phủ và các tổ chức như các thiết chế xã hội quan trọng.
+ Hiểu rằng chính phủ và các tổ chức đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm
soát, thúc đẩy sự phát triển của xã hội.
+ Tôn trọng các quy định, chính sách của cơ quan, tổ chức, đồng thời ủng hộ,
góp phần xây dựng xã hội tiến bộ, phát triển.
- Cung cấp thông tin khách quan, trung thực, nhiều mặt:
+ Loại bỏ định kiến, chủ quan và bảo đảm tính khách quan trong thu thập, truyền đạt thông tin.
+ Cung cấp thông tin trung thực, nhiều mặt nhằm xây dựng mối quan hệ thống
nhất, lành mạnh giữa các cơ quan chức năng, tổ chức và công chúng. - Vừa hợp
tác, vừa đấu tranh để giữ gìn sự trong sạch, liêm chính của thể chế nhà nước và
các thể chế chính trị, kinh tế, xã hội:
+ Phối hợp với các cơ quan, tổ chức, đoàn thể tạo điều kiện cho báo chí phát
triển lành mạnh và xã hội.
+ Đồng thời đấu tranh, kiểm soát để bảo đảm sự trong sạch, liêm chính của các
tổ chức, cơ quan nhà nước, quyền và lợi ích của nhân dân.
Những nguyên tắc đạo đức này giúp tạo ra một môi trường tương tác phù hợp
và lành mạnh giữa các tổ chức truyền thông, chính phủ, chính trị, doanh nghiệp và xã hội.
III. Thực tiễn tuân thủ các chuẩn mực đạo đức của nhà báo 3.1. Thành công
Trong những năm gần đây, báo chí Việt Nam đã có những bước phát triển vượt
bậc cả về số lượng, phạm vi và chất lượng, góp phần tích cực vào việc cung cấp
thông tin và tuyên truyền hiệu quả. Báo chí có nhiều ưu điểm ảnh hưởng tích
cực và đóng góp vào sự phát triển của đời sống xã hội. Nhà báo là những người
có học thức, có trình độ chính trị vững vàng, kiên định đi theo con đường xã hội
chủ nghĩa, tuyệt đối theo Đảng, trung thành với lợi ích của Tổ quốc, của nhân
dân. Họ tích cực tham gia vào công cuộc tái tạo, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc,
lựa chọn viết, đăng thông tin vì lợi ích dân tộc, giai cấp, dân tộc. Chúng tôi cung
cấp thông tin xác thực, khách quan và thiết lập xu hướng. Báo chí hiện nay là
một thiết chế của Nhà nước, điều tra sự thật đời sống xã hội của nhân dân, cung
cấp thông tin giúp Nhà nước hoạch định chính sách kinh tế, điều kiện kinh tế -
xã hội phù hợp với thực tiễn và quy luật phát triển của đất nước. Ngoài ra, báo
chí còn có nhiệm vụ tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành đường lối,
chính sách của Đảng, Nhà nước nhằm xây dựng đất nước dân giàu, nước mạnh,
công bằng, dân chủ. Công tác báo chí được thực hiện tốt, góp phần quan trọng
vào sự phát triển của đất nước, của xã hội, góp phần xây dựng một tương lai
tươi sáng cho đất nước Việt Nam.
Báo chí Việt Nam ngày càng dũng cảm, tâm huyết trong đấu tranh phòng,
chống tham nhũng, vai trò quan trọng mà chỉ báo chí mới có thể thực hiện được.
Thực tế cho thấy, tham nhũng, tiêu cực đang có chiều hướng gia tăng. Chỉ thông
qua báo chí, chúng ta mới biết mình và đấu tranh với những hành vi tham nhũng
đó. Bạn hãy thử tưởng tượng xem. Nếu không có những thông tin về tham
nhũng mà báo chí đưa tin hàng ngày thì làm sao người dân biết được các cơ
quan nhà nước hoạt động như thế nào? Đặc biệt thông qua báo chí, người dân
có thể tố cáo thực trạng tham nhũng, bày tỏ quan điểm của mình về vấn đề này,
nâng cao nhận thức về vấn đề này và thúc đẩy cuộc sống văn minh hơn. Báo chí
còn có vai trò phát hiện những nhân tố mới, phát hiện những gương người thật
việc thật, tấm gương về phẩm chất anh hùng, người tốt, tấm lòng nhân ái. Các
nhà báo luôn tiên phong, tiên phong trong đấu tranh chống các vấn đề tiêu cực
trong xã hội, những biểu hiện vô nhân đạo, vô nhân đạo, tiêu cực trong nội bộ đảng và trong nhân dân.
Trên lĩnh vực văn hóa, báo chí đã góp phần quan trọng làm đẹp, phong phú
thêm vốn văn hóa của dân tộc Việt Nam. Báo chí đại diện cho tất cả các khía
cạnh của văn hóa và xã hội của một quốc gia, đặc biệt là trong việc tạo ra và bảo
tồn ngôn ngữ. Báo chí không chỉ góp phần làm xuất hiện nhiều từ mới, thuật
ngữ mới trong hoạt động viết báo mà còn phản ánh chúng rõ nét qua ngôn ngữ
nói và ngôn ngữ viết. Đồng thời, báo chí cũng thể hiện quan điểm bảo vệ và
phát huy truyền thống, bản sắc lâu đời của đất nước nhằm thúc đẩy nền văn hóa
tiến bộ, tạo điều kiện cho mọi người trên thế giới có quyền lựa chọn. tình dục.
Vai trò của báo chí trong lĩnh vực văn hóa vì thế rất quan trọng và có sức ảnh
hưởng lớn. Báo chí Việt Nam ngày càng có tầm ảnh hưởng và được báo chí
quốc tế đánh giá cao. Báo chí Việt Nam luôn cố gắng cung cấp khả năng tiếp
cận tin tức nhanh chóng từ khắp nơi trên thế giới. Thông qua các phương tiện
thông tin đại chúng, người ta không chỉ tiếp cận được các mặt của đời sống xã
hội mà còn có thể tìm hiểu kiến thức văn hóa của các dân tộc trên thế giới. Điều
này sẽ giúp mọi người tiếp cận thông tin từ các quốc gia khác, nhận thức được
các mô hình thực tế, học hỏi và đóng góp cho sự phát triển của chính họ. Chỉ
cần đọc báo, xem tivi là người ta có thể hiểu rõ, nắm bắt được thông tin từ các
nước trên thế giới. Điều này mở ra những chân trời rộng lớn hơn và cho phép áp
dụng các giá trị văn hóa lành mạnh và tiến bộ hơn.
Người làm báo ngày càng tận tụy với Tổ quốc, với nhân dân, mạnh dạn đối mặt
với thực tế, tích cực tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc từ biên giới, biển
đảo, từ vùng sâu, vùng xa. Ứng phó với thiên tai, dịch bệnh. Nhà báo không
quản ngại gian khổ, hy sinh khi thực hiện nhiệm vụ. Các nhà báo tích cực tham
gia các hoạt động xã hội, từ thiện, góp phần xóa đói giảm nghèo, giúp đỡ vùng
bị bão lụt, thiên tai, nhất là vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo có đồng bào
dân tộc thiểu số nơi đây. Nhiều hãng thông tấn, báo chí đã chủ động thực hiện
các hoạt động xã hội, không chỉ nâng cao hình ảnh của báo chí mà còn góp phần
thực hiện thắng lợi các chủ trương xã hội của Đảng và Nhà nước. Một ví dụ
sinh động về đạo đức nghề báo ở Việt Nam là việc Đài truyền hình Việt Nam
thu thập thông tin suốt 14 ngày tại bệnh viện Bạch Mai khi dịch COVID-19
bùng phát. Phóng viên truyền hình đã thể hiện sự dũng cảm, đối mặt với nguy
hiểm của dịch bệnh, tiến vào tâm dịch, chia sẻ thông tin với công chúng để giúp
mọi người cập nhật nhanh nhất tình hình dịch bệnh. Hành động này là minh
chứng cho sự cống hiến của một nhà báo Việt Nam đã cống hiến hết mình cho
sự nghiệp và công việc, vượt xa sự mong đợi của xã hội. 3.2. Hạn chế Biểu hiện
Nghề báo là một nghề đặc biệt bởi thông tin mà nhà báo truyền tải đến công
chúng có thể tác động rất lớn và định hướng dư luận. Do đặc thù này, đạo đức
nghề nghiệp của người làm báo luôn được đặt lên hàng đầu và được coi trọng.
Bên cạnh những tác động tích cực của báo chí Việt Nam trong thời đại cơ chế
thị trường, vẫn còn nhiều vấn đề tiêu cực gây lo ngại cần khắc phục ngay.
Những vấn đề tiêu cực này cũng đã ảnh hưởng đến một số nhà báo. Có dấu hiệu
cho thấy nhà báo vi phạm đạo đức nghề nghiệp, trong đó có hành vi vi phạm
pháp luật như đe dọa để đưa tin, sửa tin để tác động đến người khác. Những
hành vi sai trái như vậy là phổ biến trong quá trình làm việc của các nhà báo
Việt Nam. Nhiều nhà báo thiếu quan tâm đến những thông tin tích cực, chuẩn
mực hiện hành mà thường chạy theo những thông tin tiêu cực, vụ án hình sự
một cách thiếu định hướng, thiếu giáo dục, thậm chí xa rời vai trò làm báo cách
mạng của mình. Họ khai thác các chủ đề về tình dục, tình yêu vợ chồng để
truyền bá những thông tin về lối sống dung tục, câu khách, đi ngược lại thuần
phong mỹ tục của Việt Nam. Họ còn lợi dụng những thông tin mê tín dị đoan để
ủng hộ những hủ tục lạc hậu, thiếu bằng chứng khoa học. Những thông tin đó đã
dẫn đến hiểu sai về thực trạng xã hội, tạo ra sự mơ hồ, thậm chí bi quan trong
dư luận xã hội, tác động tiêu cực đến việc hình thành các chuẩn mực đạo đức
mới, nhất là đối với thế hệ trẻ. Các nhà báo thường chạy theo khuynh hướng
xuyên tạc, giật gân, đưa tin sai sự thật, thậm chí bịa đặt, vi phạm nghiêm trọng
các chuẩn mực đạo đức nghề báo. Những thông tin đó không chỉ gây tổn hại
đến uy tín của tổ chức, doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến uy tín của đất nước
và lợi ích hợp pháp của công dân. Được biết, một số nhà báo viết bài công kích
những người bất đồng chính kiến, với danh nghĩa bảo vệ sự thật và sự vô tư,
nhưng thực chất là vì lợi ích cá nhân hoặc tập thể. Xét những vấn đề trọng yếu
của đất nước, thông tin phòng, chống tham nhũng có tính tiêu cực, một số thông
tin báo chí đưa tin thiếu tính xây dựng, thiên vị, thậm chí còn phiến diện, chủ
quan. Chúng không tương ứng với bản chất của sự vật. Nhiều thông tin được
truyền đi một cách thiếu trách nhiệm, có thể làm phức tạp thêm vấn đề, dễ bị kẻ
thù lợi dụng, thậm chí làm lộ bí mật quốc gia.
Với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, quá trình thương mại hóa xuất bản
phẩm ngày càng tiến triển. Kết quả là các bài báo bắt mắt và hấp dẫn tập trung
vào các sự kiện ma quái, mô tả hồi hộp hoặc mô tả tình dục để kích thích sở
thích thô tục của bạn. Sự mai một của báo chí, hay còn gọi là báo lá cải, đã xóa
bỏ tính chính trị, khoa học và xã hội của báo chí. Báo chí đã trở thành một
phương tiện kiếm lời, biến đổi từ một phương tiện chính trị và tư tưởng thành
một doanh nghiệp thương mại.
Một ví dụ điển hình cho tình huống tiêu cực này là việc một nhà báo bịa ra một
câu chuyện giật gân về mối quan hệ của anh ta với cha dượng và đăng nó trên
một tờ báo điện tử. Vi phạm đã được phổ biến rộng rãi khi tin tức được sao chép
bởi các báo điện tử khác và đăng trên trang thông tin của họ. Tuy nhiên, sau đó
hãng báo đã đính chính thông tin và gửi lời xin lỗi đến độc giả, đồng thời cho
rằng phóng viên "thiếu kinh nghiệm, nghe thông tin phiến diện mà không xác
thực". Dư luận phản ứng dữ dội trước hành vi vi phạm đạo đức của tác phẩm, và
mặc dù sự việc đã được xác thực nhưng danh tiếng của những người liên quan
đến bài báo vẫn bị tổn hại nghiêm trọng.
Diễn giải những điều trên, chúng ta nhận ra được:
Thương mại hóa in ấn có quan hệ mật thiết với sự phát triển của nền kinh tế thị
trường. Tuy nhiên, xu hướng này có những hậu quả nghiêm trọng đối với đạo
đức và danh tiếng của ngành báo chí. Khi quá trình thương mại hóa diễn ra, các
tờ báo tập trung vào việc viết những bài bắt mắt, thu hút khách hàng và tập
trung vào nội dung đáng sợ, khiêu khích và thậm chí kích dục để thu hút sự chú
ý của độc giả. Hệ quả là báo chí mất đi tính chính trị, tính khoa học và tính xã
hội và trở thành một công cụ kiếm lời, thậm chí là một doanh nghiệp thương mại.
Nguyên nhân của những biểu hiện tiêu cực
Những tác động tiêu cực của nền kinh tế thị trường và sự thiếu quản lý chặt chẽ
của các cơ quan có thẩm quyền được coi là những lý do quan trọng nhất. Tuy
nhiên, không thể bỏ qua những nguyên nhân chủ quan góp phần tạo nên tình
trạng tiêu cực này. Trước hết, yếu tố kinh tế chủ quan là một trong những
nguyên nhân quan trọng nhất. Do thu nhập của nhà báo không tăng theo kịp với
sự phát triển của nền kinh tế thị trường, áp lực kinh tế ngày càng tăng đã làm
tăng tầm quan trọng của lợi nhuận trong nghề báo. Điều này có ý nghĩa quan
trọng đối với đạo đức báo chí, vì có thể có động cơ tạo ra nội dung gây sốc để
thu hút độc giả hoặc chạy quảng cáo để tăng doanh thu và lợi nhuận. Ngoài ra,
việc thiếu hướng dẫn chặt chẽ từ các cơ quan có liên quan cũng là một yếu tố
chính. Việc thiếu kiểm soát và xử lý nghiêm khắc các hành vi vi phạm đạo đức
nghề báo có nghĩa là hành vi sai trái sẽ không bị trừng phạt. Điều này tạo ra một
môi trường tiếp tục xảy ra tình trạng lạm quyền và vi phạm đạo đức nghề báo.
Tuy nhiên, những nguyên nhân chủ quan cũng góp phần gây ra tình trạng tiêu
cực này. Một số nhà báo thiếu bản lĩnh chính trị, văn hóa, thiếu rèn luyện đạo
đức đúng đắn. Chúng ta cần nhìn nhận vai trò, chức năng của báo chí trong xã
hội. Ngoài ra, việc thiếu kiến thức cơ bản về báo chí cũng góp phần gây ra tình
trạng này. Một số nhà báo trẻ thiếu hiểu biết về các nguyên tắc và trách nhiệm
của nghề báo và chỉ xem báo chí như một phương tiện kiếm sống hoặc của cải cá nhân.
Tóm lại, có thể nói, tình trạng tiêu cực trên báo chí là hệ quả của nhiều yếu tố,
đó là tác động trái chiều của kinh tế thị trường và sự kiểm soát chưa chặt chẽ
của các cơ quan hữu quan. Các yếu tố chủ quan như thiếu bản lĩnh chính trị và
văn hóa, thiếu giáo dục đạo đức, thiếu kiến thức cơ bản về báo chí. Cải thiện
tình trạng này đòi hỏi phải tăng cường công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện đạo
đức nghề nghiệp, đồng thời bảo đảm môi trường báo chí lành mạnh, bình đẳng.
IV. Quy định về đạo đức nghề nghiệp người làm báo tại Việt Nam
Nhận thức chống tham nhũng, tiêu cực là một trong những nhiệm vụ trọng tâm
trong công cuộc đổi mới. Đội ngũ những người làm báo Việt Nam đã đề cao
đạo đức nghề nghiệp báo chí, đấu tranh có hiệu quả với tham nhũng, tiêu cực.
Những ngày qua, công sức đã được đền đáp, hầu hết các nhà báo đều thể hiện
công tâm, trách nhiệm khi viết về chống tham nhũng, tiêu cực. Nhưng một số
nhà báo đã vi phạm nghiêm trọng đạo đức nghề nghiệp khi viết về tham nhũng,
tiêu cực. Điều này đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng nâng cao nhận thức báo chí
và đạo đức nghề nghiệp. Mục đích chống tham nhũng, tiêu cực không chỉ là phê
phán, trừng trị kẻ phạm tội, mà quan trọng hơn là xây dựng các thể chế quan
trọng, trong sạch, vững mạnh, củng cố quyền lực của đảng và chế độ được. Nhà
báo có đạo đức nghề nghiệp vì thế khi tham gia đấu tranh chống tiêu cực phải
luôn quan tâm đến lợi ích chung của đất nước. Họ góp phần củng cố khối đoàn
kết toàn Đảng, toàn dân, không để các thế lực thù địch lợi dụng xuyên tạc, chống phá.
Vi phạm đạo đức nghề nghiệp trong công tác báo chí còn do thiếu hiểu biết về
pháp luật, chính trị. Có bài đặt vấn đề nội bộ của tổ chức đảng, chính quyền, cơ
quan nhà nước. Tiết lộ bí mật nhà nước, bí mật nghề nghiệp. Vì vậy, tại Đại hội
đại biểu Hội Nhà báo Việt Nam lần thứ VI (tháng 3-1995), các đại biểu đã
thông qua Quy ước đạo đức nghề nghiệp người làm báo gồm 10 điều cụ thể như sau:
Điều 1: Trung thành với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã
hội chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam; vì lợi ích của đất
nước, vì hạnh phúc của nhân dân; góp phần nâng cao uy tín, vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.
Điều 2: Nghiêm chỉnh thực hiện Hiến pháp, Luật Báo chí, Luật Bản quyền và
các quy định của pháp luật ;Thực hiện đúng tôn chỉ, mục đích; nội quy, quy chế
của cơ quan báo chí nơi công tác.
Điều 3: Hành nghề trung thực, khách quan, công tâm, không vụ lợi; Bảo vệ
công lý và lẽ phải. Không làm sai lệch, xuyên tạc, che giấu sự thật, gây chia rẽ,
kích động xã hội, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc và tình đoàn kết, hữu
nghị giữa các quốc gia, dân tộc.
Điều 4: Nêu cao tinh thần nhân văn, tôn trọng quyền con người. Không xâm
phạm đời tư, làm tổn hại danh dự, nhân phẩm, lợi ích hợp pháp của tổ chức và cá nhân.
Điều 5: Chuẩn mực và trách nhiệm khi tham gia mạng xã hội và các phương tiện truyền thông khác.
Điều 6: Bảo vệ bí mật quốc gia, bí mật nguồn tin theo quy định của pháp luật.
Điều 7: Đoàn kết, giúp đỡ đồng nghiệp.
Điều 8: Tích cực học tập, nâng cao trình độ chính trị, nghiệp vụ, ngoại ngữ,
phấn đấu vì một nền báo chí dân chủ, chuyên nghiệp và hiện đại.
Điều 9: Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt Bảo vệ và phát huy các giá trị văn
hóa Việt Nam, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.
Điều 10: Những người làm báo Việt Nam cam kết thực hiện những quy định
trên, đó là bổn phận và nguyên tắc hành nghề, là lương tâm và trách nhiệm của người làm báo.
V. Tu dưỡng, rèn luyện đạo đức nghề nghiệp nhà báo
Đường lối đổi mới của Đảng ta đã đưa nước ta từ nền kinh tế truyền thống
chuyển sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Những tác
động của toàn cầu hóa đã có những tác động tích cực và tiêu cực đến các giá trị,
trong đó có giá trị đạo đức.
Sự giải phóng lực lượng sản xuất đã mở đường cho sự phát triển đạo đức. Con
người đã giành được quyền độc lập, tự do và bình đẳng trong một môi trường
cạnh tranh. Tính tự giác, tính năng động, sáng tạo được đề cao. Lòng trung
thành cũng được đánh giá cao trong các mối quan hệ kinh tế xã hội, ý thức cộng
đồng được khuyến khích. Những giá trị đạo đức truyền thống như lòng yêu
nước, nhân ái, cần cù, dũng cảm, chí tiến thủ, lòng hiếu thảo, trung nghĩa sẽ tiếp
tục được giữ vững và phát huy. Trong bối cảnh đó, những người làm báo chúng
tôi đã luôn tìm cách chuyển tải những giá trị đạo đức truyền thống của báo chí
cách mạng. Các em cố gắng học tập, rèn luyện bằng mọi cách để trở thành
những nhà báo có đức, có tài. Hầu hết các nhà báo đều đam mê công việc họ
làm, trung thành với nhân dân và hết lòng phục vụ nhân dân. Họ tuân thủ tính
chính trực và trách nhiệm xã hội trong các hoạt động nghề nghiệp của họ. Điều
này nâng cao uy tín của báo chí và hợp pháp hóa vai trò của nhà báo trong xã
hội. Báo chí đã góp phần tích cực không chỉ vào sự phát triển, tiến bộ của xã hội
mà còn vào công cuộc tái tạo, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Hướng dẫn 22 – CT/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về Tăng cường
lãnh đạo, quản lý báo chí trong tình hình mới cho thấy, bên cạnh những ưu
điểm, báo chí nước ta cũng bộc lộ một số tồn tại, yếu kém nghiêm trọng đang
thể hiện rõ . Một số công ty truyền thông và nhà báo hoạt động theo định hướng
thương mại và thị trường, đăng tải những tin tức giật gân, tình dục, bạo lực, mê
tín dị đoan, tán thành hoặc thông tin tầm thường theo mong muốn của công
chúng. Có trường hợp phủ nhận truyền thống và thành quả cách mạng, lạc
hướng xã hội chủ nghĩa, lộ bí mật nhà nước. Ví dụ như thông tin không chính
xác, thiếu khách quan, nhiễu thông tin, vi phạm đạo đức nghề nghiệp. Có trường
hợp thông tin sai lệch không những không được đính chính mà còn không xin
lỗi hoặc đính chính sau khi thông tin bị phát hiện, gây tổn hại đến uy tín của nhà
báo. Chúng ta cần bắt đầu một chương mới trong báo chí để tạo ra một môi
trường báo chí lành mạnh và chất lượng. Điều này đòi hỏi sự chặt chẽ, kiên
quyết trong lãnh đạo, quản lý của các cơ quan báo chí cũng như tăng cường rèn
luyện, rèn luyện đạo đức nghề nghiệp, trách nhiệm xã hội của những người làm
báo. Chúng ta cần thiết lập hệ thống cơ chế quản lý, giám sát và xử lý các hành
vi vi phạm pháp luật và đạo đức nghề báo. Bằng cách này, chúng ta có thể cho
phép các phương tiện truyền thông của mình đóng góp tích cực cho sự phát triển
và tiến bộ của đất nước, đồng thời duy trì lòng tin và sự tôn trọng trong tâm trí người dân.
Vấn đề bồi dưỡng, rèn luyện đạo đức, cả về đạo đức báo chí nói riêng và đạo
đức nghề nghiệp nói chung có tầm quan trọng đặc biệt cấp thiết đối với mọi cơ
quan báo chí và những người làm báo ở nước ta. Việc xây dựng và rèn luyện
đạo đức nghề báo hiện nay phải đi đôi với phát huy các giá trị đạo đức truyền
thống và bổ sung các giá trị đạo đức mới theo nhu cầu của người làm báo. công
cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương đạo đức toàn diện. Người nêu tấm gương
sáng về đạo đức cách mạng, đạo đức nghề báo. Suốt cuộc đời hoạt động cách
mạng của mình ông luôn gắn liền với nghề báo mà ông coi là một bộ phận
không thể thiếu trong hoạt động cách mạng. Tại Đại hội lần thứ III Hội Nhà báo
Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ:
“Các phương tiện truyền thông cũng là những chiến sĩ cách mạng, giấy bút là vũ
khí sắc bén của họ." (Hồ Chí Minh, tập 10, tr. 616) Do đó, đạo đức nghề nghiệp
nhà báo phải được đưa lên một tầm cao mới, trở thành đạo đức cách mạng, với
những nguyên tắc và nội dung sau:
1. Trung với nước, hiếu với dân.
Nội dung này đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh kế thừa và phát triển từ giá trị
truyền thống về Trung – Hiếu trong đạo đức dân tộc, nhằm điều chỉnh phù hợp
với hoàn cảnh và điều kiện mới. Trung trong quan hệ với quốc gia đồng nghĩa
với lòng trung thành vô hạn đối với sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển đất
nước, tạo cho đất nước vị thế vững mạnh trong cộng đồng quốc tế. Quốc gia là
của dân, và dân là chủ đất nước, do đó, trung với quốc gia cũng đồng nghĩa với
trung với nhân dân, và hướng tới lợi ích của nhân dân.
Việc kế thừa và phát triển giá trị Trung – Hiếu này là để khắc phục, điều chỉnh
và đáp ứng đúng mục tiêu và trách nhiệm của nhà báo trong xã hội hiện đại.
Đồng thời, nó cũng thể hiện sự tôn vinh và gìn giữ các giá trị truyền thống của
dân tộc, góp phần vào sự phát triển và bảo vệ quốc gia, và đảm bảo rằng vai trò
và trách nhiệm của báo chí đúng đắn và có ý nghĩa với cộng đồng.
2. Yêu thương con người, sống có nghĩa, có tình.
Tình yêu thương con người xuất phát từ truyền thống nhân nghĩa của dân tộc,
kết hợp với chủ nghĩa nhân văn của nhân loại và chủ nghĩa nhân đạo cộng sản.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, tình yêu thương con người là một phẩm chất đạo
đức cao đẹp nhất, thể hiện mối quan hệ giữa con người và con người trong xã
hội. Người cách mạng yêu thương con người dám hy sinh và đấu tranh để giải
phóng con người khỏi áp bức bất công, khổ đau và những phẩm chất đồi bại,
nhằm mang lại hạnh phúc và dẫn dắt con người theo hướng tốt đẹp, chính đáng và duyên dáng.
Nhà báo cách mạng, như một người mang đức tính này, phải có thái độ khoan
dung, độ lượng và lòng rộng lượng. Họ phải nâng cao phẩm chất con người
thông qua công việc sáng tạo của mình, thậm chí đối với những người đã lạc lối
và mắc sai lầm. Tuy nhiên, nhà báo cũng phải tự nhận thức và đấu tranh không
khoan nhượng với cái xấu, cái ác để bảo vệ con người và xã hội khỏi những tổn thương và nguy hại.
3. Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư.
Đây là những phẩm chất cốt lõi của đạo đức cách mạng và đồng thời liên quan
mật thiết đến quan hệ với chính bản thân. Sự cần cù, siêng năng và lao động
sáng tạo là những yếu tố quan trọng để tiết kiệm sức lao động, thời gian và tài
nguyên cá nhân, tập thể và xã hội. Đồng thời, cần luôn duy trì tính trong sạch,
không xâm phạm quyền lợi công, dân, không tham vọng vị trí, tài sản. Thật thà,
chính trực, khiêm tốn và chân thành cũng là những phẩm chất quan trọng của
nhà báo cách mạng. Sự công bằng, công tâm cũng rất quan trọng để đảm bảo
tính công bằng và đúng đắn trong công việc.
Những phẩm chất này không chỉ đứng một mình mà có mối liên kết chặt chẽ
với nhau. Cần phải kết hợp sự kiệm và liêm khi đối diện với tài nguyên và trách
nhiệm, biết kiểm soát, tiết kiệm và đảm bảo tính liêm khiêm trong hành động
của mình. Nếu có cần, kiệm, liêm, chính thì sẽ phát triển được lòng công bằng
và vô tư, và ngược lại, sự chí công bằng và vô tư sẽ thúc đẩy cần cù, siêng năng và sáng tạo.
4. Tinh thần quốc tế trong sáng
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết quốc tế là sự mở rộng những quan niệm
nhân đạo, nhân văn ra phạm vi toàn nhân loại vì mục tiêu chung là đấu tranh
cho hòa bình, công lý và tiến bộ xã hội. Trong thời kỳ toàn cầu hóa, hội nhập
quốc tế sâu rộng, nhà báo phải nắm vững đường lối đối ngoại đa phương hóa, đa
dạng hóa, đoàn kết quốc tế gắn liền với chủ nghĩa yêu nước chân chính, chống
lại mọi biểu hiện của chủ nghĩa bá quyền, sô vanh, vị kỷ, hẹp hòi, kỳ thị dân tộc.
Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh đòi hỏi các nhà báo phải
trung thành vô hạn với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, lý tưởng độc lập
và chủ nghĩa xã hội. Trong lao động sáng tạo luôn tôn trọng, phát huy quyền
làm chủ của nhân dân, giữ gìn đoàn kết toàn dân tộc, đề cao trách nhiệm xã hội
và giữ lương tâm trong sáng. Đồng thời để việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức đạt
kết quả tốt phải đảm bảo các nguyên tắc: a. Nói đi đôi với làm
Nghề báo đòi hỏi viết và diễn đạt rất nhiều. QQua các bài viết, nhà báo luôn
nhắn nhủ công chúng nhận thức về những điều đúng, những lẽ phải, và khích lệ
họ tham gia vào sự phát triển của xã hội. Vì thế, trước hết, nhà báo cần là tấm
gương sống thực hành những điều mà họ viết và nói, để truyền cảm hứng và thu
hút mọi người lắng nghe và lựa chọn theo họ. Về điều này, Bác Hồ nói: “Trước
mặt quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán chữ “cộng sản” mà ta được họ
yêu mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách, đạo đức. Muốn
hướng dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước.” (Hồ
Chí Minh toàn tập, tập 5, trang 552)
b. Xây đi đôi với chống
Phạm trù đạo đức luôn tồn tại hai mặt đối lập, khiến con người đồng thời chứa
đựng cả thiện và ác, tốt và xấu. Trên con đường nghề báo, những áp lực và cám
dỗ ngày càng gia tăng. Vì vậy, việc xây dựng một đạo đức mới và nuôi dưỡng
những phẩm chất tốt đẹp không đủ, mà còn cần phải chống lại những biểu hiện
phi đạo đức và chống chủ nghĩa cá nhân. Nhà báo phải liên tục tự đặt câu hỏi về
lương tâm, nhận biết sớm những dấu hiệu tiêu cực trong lòng mình, và tập trung
vào việc ngăn chặn và phòng ngừa chúng.
c. Tu dưỡng đạo đức suốt đời
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Đạo đức cách mạng không phải từ trên
trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà phát triển rồi
củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong.” (Hồ
Chí Minh toàn tập, tập 9, trang 293). Trong thực tế gần đây, đã có những nhà
báo có tài, đã có nhiều năm kinh nghiệm và đạt được thành tựu, góp phần vào
sự phát triển của ngành báo chí trong nước. Tuy nhiên, do thiếu sự tu dưỡng và
rèn luyện đạo đức thường xuyên, một số trong số họ đã không thể chống lại cám
dỗ của tiền bạc và danh vọng. Họ đã đánh đổi lương tâm, vi phạm đạo đức và
pháp luật. Điều này là một bài học quan trọng mà tất cả những người làm báo
phải chú trọng và tu dưỡng đạo đức suốt đời, không bao giờ tự mãn, chủ quan hay lơi lỏng.
Tóm lại, việc học tập và áp dụng tư tưởng đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh là
cách tốt nhất để tu dưỡng và rèn luyện đạo đức nghề nghiệp của nhà báo. Đây là
cách để đảm bảo rằng nhà báo luôn giữ vững phẩm chất đạo đức, không bị ảnh
hưởng bởi áp lực về tiền bạc hay danh vọng, và luôn tuân thủ đúng quy tắc pháp luật.