Thực trạng Báo chí thực hiện nhiệm vụ góp phần nâng cao dân trí và đáp ứng nhu cầu văn hóa lành mạnh của Nhân dân | Bài tập Pháp luật và Đạo đức báo chí

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN VIỆN BÁO CHÍ - - - ! & # - - - BÀI TẬP
PHÁP LUẬT VÀ ĐẠO ĐỨC BÁO CHÍ Đề Tài
Thực trạng Báo chí thực hiện nhiệm vụ góp phần nâng cao dân trí
và đáp ứng nhu cầu văn hóa lành mạnh của Nhân dân
Giáo viên hướng dẫn: TS. Nguyễn Trí Nhiệm Học viên: Phạm Hữu Giang Lớp:
Chuyển đổi CH K28 Đợt 2.2022 MỤC LỤC I. Tóm Tắt II. Vấn Đề Đặt Ra III. Nghiên Cứu IV. Thảo Luận V. Kết Luận I. Tóm Tắt
Báo chí đã góp phần tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng đến người dân
hiệu quả. Bám sát sự việc, thông tin nhanh nhạy, phân tích trúng vấn đề trọng điểm và định
hướng tư tưởng, hướng dư luận rõ ràng, báo chí thời gian qua đã thựchiện tốt chức năng
phản biện, góp phần nâng cao dân trí và đáp ứng nhu cầu văn hóa lành mạnh của Nhân dân
mang lại hiệu quả xã hội rõ rệt.
Báo chí đã đóng góp tích cực vào vai trò tuyên truyền, phổ biến những chủ trương,
chính sách của Đảng để nâng cao nhận thức, củng cố niềm tin của nhân dân vào Đảng và
Nhà nước, vào con đường đi lên CNXH, từ đó có những hành động thiết thực, phục vụ
công cuộc đổi mới và hội nhập của đất nước.
Thông qua đó, nhân dân tìm thấy những thông tin “Phản biện xã hội” để biết Đảng
tiếp nhận những kiến nghị của mình đến đâu và sửa chữa như thế nào, nhờ vậy mà niềm
tin của nhân dân sẽ được củng cố và tăng cường. Cũng qua đó, báo chí đã góp phần quan
trọng vào việc phát huy dân chủ, nâng cao dân trí, tăng cường công khai, minh bạch quá
trình xây dựng và thực thi đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước.
Báo chí cũng tích cực đưa tin về những chính sách đúng, có tác động mạnh mẽ, nâng
cao đời sống nhân dân, hạn chế các hiện tượng tiêu cực; phản ảnh ý kiến đóng góp của các
chuyên gia, nhà khoa học, các tầng lớp nhân dân trong suốt quá trình xây dựng, ban hành
chính sách, giúp Đảng và Nhà nước có thêm cơ sở dữ liệu, có cái nhìn toàn diện, đa chiều,
sâu sát hơn để xây dựng chính sách phù hợp với thực tiễn đời sống, với lợi ích chính đáng của nhân dân.
Báo chí tham gia xây dựng đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước - báo chí
đã tập trung phản ánh những vấn đề bức xúc, những điểm nóng kinh tế - xã hội, những tâm
tư, nguyện vọng của nhân dân, từ đó gợi mở những hàm ý chính sách cho Đảng và Nhà
nước và chính sách sẽ được thực thi khi trong quá trình xây dựng đã phản ánh đúng đắn,
khách quan nhu cầu, nguyện vọng, lợi ích của nhân dân, được nhân dân nhận thức đầy đủ và đồng thuận.
Báo chí cũng phản ánh tâm trạng, thái độ, tư tưởng của các tầng lớp nhân dân và đội
ngũ cán bộ, đảng viên do tác động của các chủ trương, chính sách, các sự kiện diễn ra trong
nước và thế giới để giúp Đảng và Nhà nước có những điều chỉnh chính sách phù hợp. Báo
chí tham gia đấu tranh chống “tự diễn biến”, “tự suy thoái” nâng cao chất lượng đội ngũ
cán bộ, đảng viên. Báo chí phản biện xã hội thể hiện tính công khai, minh bạch, qua đó
góp phần nâng cao dân trí và đáp ứng nhu cầu văn hóa lành mạnh của Nhân dân. II. Vấn Đề Đặt Ra
Nền báo chí các mạng Việt Nam chịu sự lãnh đạo tuyệt đối và toàn diện của Đảng
Cộng sản Việt Nam, phục vụ sự nghiệp đấu tranh giải phóng giai cấp, giải phóng dân tộc,
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Vì vậy, ở Việt Nam, Đảng lãnh đạo
báo chí và báo chí bảo vệ Đảng, trong đó có bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là hai nhiệm
vụ tất yếu, khách quan.
Báo chí vì cách mạng, vì Đảng, vì nhân dân - đó vừa là mục đích, vừa là điều kiện, vừa
là tiêu chuẩn đạo đức trong hoạt động báo chí; đó cũng là tính đảng của báo chí, là biểu hiện
sự trung thành của báo chí đối với Đảng, là cống hiến của báo chí vào sự nghiệp vĩ đại của
Đảng. Về phần mình, hướng dẫn để báo chí và đội ngũ các nhà báo thực hiện đắc lực cho cách
mạng, phục vụ tốt nhu cầu, nguyện vọng của nhân dân tức là Đảng đã làm tốt vai trò lãnh đạo báo chí.
Đảng ta đã quán triệt và vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí cách mạng.
Trong suốt quá trình đấu tranh, xây dựng và trưởng thành của Đảng, Đảng và Nhà nước ta
luôn đặt báo chí dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước; coi trọng phát tiển toàn
diện báo chí, coi báo chí là vũ khí tư tưởng sắc bén của Đảng và thực hiện đúng chức năng,
nhiệm vụ và quyền hạn của báo chí như Điều 4, Luật Báo chí năm 2016 đã nêu rõ một trong
những nhiệm vụ quan trọng của báo chí là : Tuyên truyền, phổ biến, góp phần xây dựng và
bảo vệ đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thành tựu
của đất nước và thế giới theo tôn chỉ, mục đích của cơ quan báo chí; góp phần ổn định
chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao dân trí, đáp ứng nhu cầu văn hóa lành mạnh
của Nhân dân, bảo vệ và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, xây dựng và phát huy
dân chủ xã hội chủ nghĩa, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
III. Nghiên Cứu ¥ Thực Tiễn:
Báo chí nước ta phát triển ngày càng mạnh mẽ cả về số lượng và chất lượng. Theo Bộ
Thông tin và Truyền thông, hiện nay có 851 cơ quan báo chí, 20.000 phóng viên, 50.000 người
làm việc ở các cơ quan báo chí với hàng nghìn ấn phẩm các loại, lượng phát hành hơn 600
triệu bản/năm. Đây là lực lượng hùng hậu của báo chí truyền thông nước nhà.
Báo chí đã làm tốt chức năng và nhiệm vụ của mình là đưa đường lối, chính sách của
Đảng và Nhà nước đến với dân để dân hiểu, dân biết và làm theo. Đồng thời tập trung phản
ánh những vấn đề bức xúc, những điểm “nóng”, những tâm tư, nguyện vọng của nhân dân;
tham gia giám sát, phản biện xã hội, phản biện chính sách, qua đó gợi mở, góp ý, bổ sung vào
đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Bên cạnh đó, trong suốt quá trình xây dựng
đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, báo chí cũng thường xuyên bám sát các vấn đề,
đưa tin về những sự kiện, vụ việc liên quan, cung cấp số liệu, tình hình thực tế để các cơ quan
có thẩm quyền tham khảo, củng cố thêm cơ sở khoa học trong hoạch định đường lối, chính
sách. Quá trình đó cũng chính là tham gia tích cực vào nhiệm vụ đấu tranh làm cho chủ nghĩa
Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước
có sức sống trong thực tiễn.
Với trách nhiệm xã hội hết sức to lớn, trong những năm qua, báo chí đã tích cực tham
gia góp phần nâng cao dân trí, đáp ứng nhu cầu văn hóa lành mạnh của Nhân dân, đấu tranh
phòng, chống tham nhũng. Báo chí vừa tuyên truyền, chủ trương chính sách của Đảng, Nhà
nước về đấu tranh chống tham nhũng, vừa trực tiếp tham gia vạch trần không ít vụ án tham
nhũng, tiêu cực, cung cấp nhiều thông tin quan trọng để cơ quan chức năng lấy làm căn cứ
vào cuộc điều tra. Nhiều nhà báo đã không quản ngại khó khăn, nguy hiểm; vượt qua mọi cám
dỗ, cạm bẫy và nỗi lo “cơm áo” thường ngày để dấn thân theo sát đến cùng các vụ việc, giúp
các cơ quan chức năng làm rõ, xử lý nghiêm minh nhiều tổ chức, cá nhân có hành vi tham
nhũng, tiêu cực. Ngoài những bất cập trong những lĩnh vực rộng lớn như chính trị, kinh tế,
văn hoá xã hội, các cơ quan báo chí cũng có những chuyên mục riêng nhằm phát hiện, cổ vũ,
động viên những mô hình hay, hướng dẫn cách làm mới trên mọi lĩnh vực.
Từ đó giúp người dân cập nhật, bổ sung, nâng cao kiến thức.
Nổi bật là những chuyên mục: “Khoa học giá dục” của HTV; “Chuyện nhà nông”,
“Công nghệ và đời sống”, “Nông nghiệp sạch” (VTV1), “Bảy ngày Công nghệ” (VTV2),
“Khuyến nông” (Báo Nông nghiệp Việt Nam); “Nghiên cứu pháp luật” của TC Việt Nam Hội
Nhập; “Kho tri thức” của Báo Tri thức và Cuộc sống …
¥ Hạn chế, bất cập:
Xã hội thông tin đang ngày càng “phẳng hóa” – 4.0. Nếu như trước kia thông tin đến
với công chúng chỉ từ một vài nguồn là các Cơ quan Báo chí (CQBC) chính thống thì hiện
nay người dân có thể tiếp nhận thông tin từ vô số nguồn khác nhau. Điều này khiến tầm ảnh
hưởng của thông tin từ các CQBC tới người dân bị suy giảm.
Theo báo cáo của Trung tâm Báo chí quốc tế (ICFJ ) cho thấy các tòa soạn trên thế giới
đang sử dụng nhiều dạng thức mới để phân phối nội dung với phương tiện truyền thông xã hội
chiếm ưu thế. Trong đó, Facebook, Twitter, YouTube là các MXH được ứng dụng nhiều nhất
(tương ứng tới 90%, 73%, 60% các phòng tin sử dụng).
Tình trạng một số cơ quan báo chí xa rời tôn chỉ mục đích, đăng tải thông tin sai sự thật,
làm tổn hại đến lợi ích chung của nhân dân, của đất nước.
Nói ngắn gọn là đạo đức Báo chí nước ta đang xuống cấp - điều làm mọi người, cơ quan
quản lý Báo chí không bằng lòng và thường xuyên lo ngại. Sự xuống cấp của đạo đức Báo
chí, đạo đức xã hội có thể định lượng như gần đây một số trí giả phát biểu: “Đạo đức xuống
cấp ở mức đáng báo động!”, “Thực trạng xuống cấp của văn hóa, đạo đức xã hội đã ở mức độ nguy hiểm”.
Trong vòng một vài năm nay, các phương tiện truyền thông đã nêu lên khá nhiều biểu
hiện “chưa từng có” so với trước đây ở xã hội chúng ta - về của sự xuống cấp đạo đức, với
chiều hướng ngày càng gia tăng, mức độ ngày càng nghiêm trọng.
Ở nước ta hiện có hơn 700 tạp chí, trong đó gần 1/3 số này là loại hình tạp chí điện tử.
Đây là cơ quan lý luận, học thuật, khoa học của một tổ chức, đoàn thể nghiên cứu, hướng dẫn,
trao đổi nghiệp vụ khoa học về một lĩnh vực nào đó thuộc phạm vi ngành mình, địa phương
mình. Thế nhưng, thời gian qua, nhiều tạp chí điện tử hoạt động như 1 tờ báo, tổ chức sản xuất
tin, phóng sự điều tra ở các lĩnh vực khác nhau, thậm chí phóng viên một số tạp chí còn nhũng
nhiễu, tống tiền, hù dọa doanh nghiệp, người dân, cơ quan nhà nước. Bộ TT&TT bước đầu
xác định ít nhất có hơn 30 tạp chí có dấu hiệu "báo hóa".
Số đơn thư khiếu kiện tạp chí gửi về cơ quan chức năng tăng lên trong vài năm qua. 6
tháng đầu năm nay chỉ riêng số tiền phạt các tạp chí sai phạm tại Cục báo chí tăng hơn 5 lần
so với cùng kỳ năm ngoái". Năm 2021 là 146, chiếm tỉ lệ 43,8% tổng số đơn thư. Nhiều tạp
chí đã phải nhận hình thức xử phạt nặng nhất là tạm đình bản...
Vừa qua, Tháng10/2021, Cục trưởng Cục Báo chí đã xử phạt vi phạm hành chính đối
với Tạp chí Tri thức xanh 99,7 triệu đồng, tước quyền sử dụng giấy phép trong thời hạn 4
tháng vì nhiều sai phạm, trong đó nổi cộm là hành vi thực hiện không đúng tôn chỉ, mục đích
ghi trong giấy phép hoạt động báo chí. Tạp chí Kinh Doanh Và Biên Mậu Việt Nam bị đình
bản trong thời gian 3 tháng cùng số tiền phạt 70 triệu đồng. Sai phạm điển hình là đăng tải số
lượng lớn bài viết sai tôn chỉ mục đích, quá sa đà vào phản ánh các nghi vấn tồn tại của tổ
chức, doanh nghiệp, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác quản lý nhà nước về báo chí.
Mới đây, Báo Pháp luật Việt Nam đăng tải thông tin chưa đúng lắm trong 13 bài viết,
đã vi phạm quy định tại Khoản 8 Điều 9 Luật Báo chí 2016, trong đó có 2 bài viết gây ảnh
hưởng rất nghiêm trọng. Theo kết luận của Thanh tra số 723/KL-TTra của Bộ Thông tin và
Truyền thông, tờ báo này đã đăng tải nhiều bài viết có nội dung mang tính suy diễn, không
có cơ sở, đăng tải nội dung thông tin không thống nhất, thể hiện quan điểm và cách nhìn nhận
trái ngược nhau về cùng một vụ việc là thể hiện sự thiếu chuyên nghiệp trong hoạt động báo chí.
Việc thông tin mang tính suy diễn, không thống nhất cũng gây dư luận nghi ngờ trong
hoạt động tác nghiệp báo chí, thể hiện lãnh đạo Báo chưa thực hiện tốt việc kiểm duyệt nội
dung. Nghiêm trọng hơn, trong thời gian gần đây, nhiều vụ việc các phóng viên, nhà báo lợi
dụng chức vụ, quyền hạn được giao đã nhũng nhiễu, đòi tiền cơ sở, thậm chí bị khởi tố, bắt
giam do có hành vi vi phạm pháp luật. Thông tin đăng tải trên báo Nhân dân Điện tử ngày
19/9/2022 cho thấy: “Phùng Thanh Bình, Thư ký Tòa soạn Báo Sức khỏe và Đời sống đã bị
bắt quả tang khi đang nhận số tiền 200 triệu đồng của anh Hoàng Mạnh L, cán bộ Trường Cao
đẳng Y Dược Phú Thọ, tại một địa điểm gần tòa nhà Luxury Park View, phường Yên Hòa,
quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội. Lực lượng chức năng đã lập biên bản bắt người phạm tội;
đồng thời ra quyết định tạm giữ Bình để tiến hành điều tra, làm rõ để xử lý theo quy định pháp luật”.
Bên cạnh đó cũng còn có những cơ quan báo chí xa rời tôn chỉ mục đích, chạy theo
mạng xã hội, khai thác quá đà thông tin, đặt tít câu view, sử dụng thông tin, hình ảnh không
phù hợp với văn hóa, thuần phong mỹ tục Việt Nam. Một số cơ quan báo chí chưa thực hiện
nghiêm chỉ đạo, định hướng về thông tin của các cơ quan chỉ đạo, quản lý báo chí gây tác
động tiêu cực trong dư luận. Một bộ phận lãnh đạo một số cơ quan báo chí, đội ngũ cán bộ,
phóng viên còn non yếu về bản lĩnh chính trị, chưa nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trò, trách
nhiệm, sứ mệnh, trách nhiệm xã hội của người làm báo, thiếu tu dưỡng, rèn luyện, chạy theo
lối sống thực dụng, vị kỷ; trong đó có một số vụ việc vi phạm nghiêm trọng, đã bị xử lý hình
sự. Sáu (6) tháng đầu năm 2022, Thanh tra Bộ Thông tin và Truyền thông đã tiến hành thanh
tra tại 10 cơ quan báo chí; ban hành 11 quyết định xử lý vi phạm sau thanh tra. Sở Thông tin
và Truyền thông các tỉnh, thành phố đã tiến hành 2 cuộc thanh tra, 2 cuộc kiểm tra; xử lý vi
phạm hành chính 9 trường hợp vi phạm về báo chí.
¥ Đề xuất - Giải pháp:
Chủ tịch Hồ Chí Minh - người khai sinh, người thầy vĩ đại của báo chí cách mạng
Việt Nam, đã từng khẳng định: "Nhiệm vụ của báo chí là phục vụ nhân dân, phục vụ cách
mạng"; "Cán bộ báo chí cũng là chiến sỹ cách mạng". Để làm tròn nhiệm vụ vẻ vang của
mình, Người nhắc nhở người làm báo và cơ quan báo chí phải luôn "cố gắng trau dồi tư
tưởng, nghiệp vụ và văn hóa"; "nắm vững chủ trương, chính sách của Đảng và Chính
phủ; đi sâu vào thực tế, đi sâu vào quần chúng lao động".
Cán bộ báo chí cần phải tu dưỡng đạo đức cách mạng, cố gắng trau dồi tư tưởng,
nghiệp vụ và văn hóa. Nhà báo không phải để cho oai, để phách lối, hù dọa người; báo
chí có nghĩa vụ phục vụ công nông binh, đấy chính là văn hóa báo chí. Những lời dạy của
Người luôn là "kim chỉ nam" cho các cơ quan báo chí, người làm báo - những chiến sỹ
trên mặt trận văn hóa, tư tưởng. Thực hiện lời dạy của Bác, thời gian qua, Đảng, Nhà
nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách, pháp luật nhằm xây dựng môi trường
văn hóa, cũng như phát triển báo chí.
Nhiều cơ quan báo chí trong suốt quá trình xây dựng, phát triển đã tự thân hình
thành nên những giá trị văn hóa, môi trường văn hóa tốt đẹp, những tiêu chuẩn, chuẩn
mực đạo đức văn hóa để mỗi cán bộ, phóng viên, người làm báo tự giác thực hiện, coi đó
là điều hiển nhiên, lẽ tất yếu của người làm báo, người làm văn hóa. Qua đó, chất lượng
người làm báo và chất lượng, hiệu quả hoạt động báo chí từng bước được khẳng định,
nhiều giá trị văn hóa tốt đẹp được báo chí lan tỏa tích cực trong đời sống xã hội.
Đồng thời, người làm báo có văn hóa là phải giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt,
nêu cao tính nhân văn trong tác phẩm báo chí cũng như trên mạng xã hội và các phương
tiện truyền thông khác; ứng xử chân thành, thân ái; sẵn sàng chia sẻ, hỗ trợ đồng nghiệp;
khiêm tốn, văn minh trong quan hệ công tác; chuẩn mực, thân thiện với công chúng.
Cùng với đó, các cơ quan quản lý Nhà nước cũng cần có những chính sách đầu tư
về cơ sở sở vật chất, kỹ thuật cho các cơ quan báo chí để hỗ trợ các đơn vị phát triển vững
mạnh, đáp ứng nhu cầu thông tin ngày càng cao của công chúng. Với các cơ quan báo chí,
cần có sự đầu tư thoả đáng cho cán bộ, phóng viên về chế độ nhuận bút, hỗ trợ trang thiết
bị tác nghiệp… để các phóng viên có thể mở rộng thông tin tác nghiệp tại các vùng núi,
vùng sâu vùng xa hay biên giới hải đảo, từ đó góp phần nâng cao dân trí, đưa văn hóa
lành mạnh đến gần hơn tới đại đa số nhân dân. IV. Thảo Luận:
97 năm qua, báo chí cách mạng Việt Nam đã phát triển khá nhanh về số lượng và
chất lượng, hình thành hệ thống cơ quan thông tấn, báo chí, phát thanh, truyền hình rộng
khắp cả nước; nội dung thông tin của báo chí ngày càng phong phú, hiệu quả. Các cơ quan
báo chí chủ động đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng, tính chuyên sâu của các
chương trình, tin, bài, đặc biệt là các tuyến tin, bài thông tin tuyên truyền về chủ trương,
đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; về bảo vệ nền tảng tư tưởng của
Đảng; truyền thông công tác phòng, chống dịch Covid-19; đấu tranh, phản bác các quan
điểm sai trái, thù địch; bảo vệ chủ quyền biển đảo; các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội...
Theo thống kê chưa đầy đủ, đã có hơn 400 nhà báo liệt sĩ, nhiều phóng viên hy sinh
với tư thế người chiến sĩ trên mặt trận. Trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, tinh
thần sẵn sàng cống hiến và hy sinh cho sự nghiệp cách mạng của những người làm báo tiếp tục
được phát huy. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã chỉ rõ: “Phát triển hiệu quả, lành mạnh hệ
thống báo chí, xuất bản, in, phát thanh, truyền hình, đặc biệt là mảng nội dung số đáp ứng yêu
cầu xây dựng, bảo vệ đất nước và nhu cầu của người dân. Chủ động, kịp thời cung cấp thông tin
thiết yếu và tiếp nhận thông tin phản ánh của Nhân dân trong đấu tranh phòng, chống suy thoái
đạo đức, lối sống, các thông tin về biểu dương nhân tố tích cực, điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt.
Ngày nay, trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế, để báo
chí cách mạng Việt Nam thực hiện tốt chức năng là cơ quan ngôn luận của Đảng, Nhà
nước, của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, các đoàn thể quần chúng và là
diễn đàn rộng rãi của Nhân dân, góp phần kiến tạo bầu không khí dân chủ, nhân quyền
trong đời sống xã hội. Hoạt động của các cơ quan báo chí cần chuyển dần sang mô hình
cơ quan báo chí đa phương tiện, thực hiện nhiều loại hình báo chí, cung cấp nhiều dịch vụ
liên quan đến truyền thông, đáp ứng nhu cầu thông tin ngày càng cao và đa dạng của toàn
dân. Bên cạnh đó, báo chí thời hội nhập với việc ứng dụng công nghệ mới và xu hướng
sử dụng trí tuệ nhân tạo, cung cấp nội dung xuyên biên giới tiếp tục là những xu hướng
công nghệ làm báo trong thời hội nhập quốc tế. Báo chí di động đang làm thay đổi thói
quen tiếp nhận thông tin của công chúng báo chí. Việc nghe, đọc, xem báo chí trực tuyến
dịch chuyển từ thụ động sang chủ động, hình thành xu hướng cung cấp, lan tỏa, kết nối
thông tin dựa trên công nghệ, ảnh hưởng sâu sắc đến hoạt động báo chí, kéo theo sự sụt
giảm của báo in. Trí tuệ nhân tạo ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong quy trình sản
xuất và truyền tải sản phẩm báo chí, truyền thông. Trong thế giới thông tin phẳng, xu
hướng cung cấp nội dung xuyên quốc gia được thực hiện thông qua nhiều hình thức và
công nghệ mới, thông qua kết nối internet và kết nối mạng 4G, 5G trên các thiết bị di động... V. Kết Luận:
Báo chí là bộ phận khăng khít trong sự nghiệp cách mạng của Đảng Cộng sản và Nhân
dân Việt Nam. 97 năm qua, báo chí cách mạng Việt Nam luôn thể hiện được vai trò tiên
phong trên mặt trận lý luận, chính trị, tư tưởng, văn hoá, là vũ khí sắc bén góp phần quan
trọng vào thắng lợi của sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc. Bước vào thời kỳ đổi mới,
hội nhập quốc tế, báo chí tiếp tục là đội quân chủ lực trong việc định hướng dư luận xã hội,
tuyên truyền, cổ vũ, động viên toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta thực hiện thắng lợi đường
lối đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo.
Báo chí được Đảng ta xác định là bộ phận quan trọng trong công tác tư tưởng, văn hóa
của Đảng với các nhiệm vụ trọng tâm: Thông tin trung thực về tình hình đất nước và thế giới
phù hợp với lợi ích của đất nước và của nhân dân; Tuyên truyền, phổ biến, góp phần xây
dựng và bảo vệ đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thành
tựu của đất nước và thế giới theo tôn chi, mục đích của cơ quan báo chí; góp phần ổn định
chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao dân trí, đáp ứng nhu cầu văn hóa lành mạnh
của nhân dân, bảo vệ và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, xây dựng và phát huy dân
chủ xã hội chủ nghĩa, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Phản ánh và hướng dẫn dư
luận xã hội; làm diễn đàn thực hiện quyền tự do ngôn luận của Nhân dân.
Phát hiện, nêu gương người tốt, việc tốt, nhân tổ mới, điển hình tiên tiến; đấu tranh
phòng, chống các hành vi vi phạm pháp luật và các hiện tượng tiêu cực trong xã hội. Góp
phần đấu tranh chống mọi tư tưởng và hành vi làm tổn hại lợi ích quốc gia, góp phần vào sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Nhìn chung, thời gian qua các cơ quan bảo chí đã bám sát mục tiêu giữ vững ổn định
chính trị, sự đồng thuận của xã hội và lòng tin của nhân dân đối với Đảng và chế độ; thông
tin kịp thời, trung thực, toàn diện đời sống chính trị, kinh tế, xã hội ở trong nước và quốc tế,
là diễn đàn tin cậy của nhân dân.
Công tác thông tin tuyên truyền thời gian qua tập trung trọng tâm vào một số vấn đề
lớn như: phát triển kinh tế - xã hội; tăng cường quốc phòng, an ninh; chăm lo công tác xây
dựng Đảng và hệ thống chính trị; Đại hội Đảng các cấp và Đại hội đại biểu lần thứ XIII của
Đảng; bầu cử Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 -
2026; đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; tuyên truyền thông tin đối ngoại; tuyên
truyền bảo vệ chủ quyền biển, đảo; tuyên truyền, xây dụng văn hóa, con người Việt Nam, nâng cao dân trí...
Một là, nâng cao nhận thức về vai trò, chức năng, nhiệm vụ của báo chí cách mạng cho
đội ngũ những người làm công tác báo chí và tuyên truyền. Nền báo chí cách mạng Việt Nam
do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập là bộ phận của công tác tư tưởng, lý luận, văn hóa của Đảng,
có sứ mệnh lịch sử cao cả cùng toàn Đảng, toàn dân và cả hệ thống chính trị thực hiện thành
công sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Bởi vậy,
các tổ chức báo chí cần “chú trọng nắm bắt, định hướng dư luận xã hội, bảo đảm thống nhất tư
tưởng trong Đảng, đồng thuận cao trong xã hội”2. Cùng với đó, tiếp tục đổi mới mô hình tổ
chức, phương thức hoạt động của các cơ quan báo chí; đồng thời quán triệt, nâng cao nhận thức
về vai trò, chức năng, nhiệm vụ của báo chí cách mạng giúp những người làm báo vững vàng về
tư tưởng chính trị, kiên định trước mọi thử thách, nâng cao trách nhiệm chính trị của người làm
báo trước Đảng, Nhà nước và Nhân dân.
Hai là, tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền trên các báo chí cách mạng
Việt Nam. Đây là giải pháp cơ bản nhằm thực hiện thắng lợi các nghị quyết, chỉ thị của Ban
Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị; tập trung thông tin, tuyên truyền các nhiệm vụ tăng
cường củng cố quốc phòng, an ninh, phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc; giữ vững độc lập,
chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ, bảo đảm an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội, phát triển kinh
tế, văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường, xóa đói, giảm nghèo, cải thiện đời sống nhân dân; đẩy
mạnh cải cách hành chính, phòng, chống tham ô, tham nhũng, lãng phí; mở rộng hoạt động đối
ngoại và hội nhập quốc tế; phát huy tốt vai trò là diễn đàn phản ánh, thảo luận và đề xuất, kiến
nghị với Đảng, Nhà nước các biện pháp giải quyết những vấn đề phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Ba là, tăng cường đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng
chính trị, văn hóa, lý luận; đấu tranh phản bác những thông tin, luận điệu sai trái của các thế lực
thù địch, cơ hội chính trị chống phá Đảng, Nhà nước và sự nghiệp đổi mới của Nhân dân ta.
Báo chí cách mạng cần cảnh giác, thận trọng trong xử lý thông tin, có sự nhạy cảm chính trị
trước những thông tin xấu, độc, tác động tiêu cực đến nhận thức và dư luận xã hội. Tiếp tục
khẳng định vị thế, chiếm lĩnh được công chúng và giữ vững được thương hiệu, vai trò, chức
năng định hướng dư luận trong điều kiện các mạng xã hội và các phương tiện truyền thông khác
trên internet đã, đang và sẽ còn phát triển rất mạnh mẽ, tác động lớn đến đời sống xã hội và
cạnh tranh với báo chí cả về thông tin, tài chính, nhân lực, công chúng. Báo chí cần phải thường
xuyên đổi mới, nâng cao chất lượng, sức hấp dẫn, hiệu quả thông tin; xử lý tốt mối quan hệ giữa
việc đáp ứng yêu cầu thông tin ngày càng cao của công chúng với bảo đảm định hướng chính
trị, tư tưởng của nội dung thông tin. Do đó, các cơ quan báo chí và những người làm báo phải
nỗ lực, cố gắng, không ngừng đổi mới cả về phương thức quản lý và tác nghiệp báo chí để đưa
đến công chúng những thông tin chuẩn xác, nhanh, sinh động, hấp dẫn.
Bốn là, trên cơ sở thực hiện Thông báo kết luận của Bộ Chính trị về thực hiện Đề án quy
hoạch báo chí toàn quốc đến năm 2025 và các văn bản quy định của Chính phủ về quy hoạch hệ
thống báo chí toàn quốc. Đây vừa là giải pháp vừa là yêu cầu các cơ quan báo chí của Đảng,
Nhà nước và của lực lượng vũ trang nhân dân cần chủ động rà soát lại chức năng, nhiệm vụ, sản
phẩm báo chí, khẩn trương xây dựng kế hoạch đổi mới, sắp xếp lại các cơ quan báo chí, sản
phẩm báo chí theo hướng hợp lý, tinh gọn, thiết thực và hiệu quả, để báo chí thực sự là tiếng nói
của Đảng, Nhà nước, các đoàn thể chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức nghề nghiệp, là
diễn đàn tin cậy của Nhân dân.
Báo chí phát huy hơn nữa bản chất cách mạng, là vũ khí sắc bén trong đấu tranh tư tưởng, văn hóa của Đảng.
Thông tin ở khắp mọi nơi trên thế giới được truyền tải liên tục, nhiều chiều và dễ dàng tới
công chúng thông qua Internet, với những dạng thức truyền thông mới, trong đó mạng xã hội đang chiếm ưu thế.
Do vậy, quản lý báo chí trong bối cảnh truyền thông xã hội phát triển (4.0) đòi hỏi phải
hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật để tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí phát triển; gia
tăng cung cấp thông tin chính thống cho báo chí, làm rõ cơ chế mở rộng tiếp cận thông tin và phát
huy dân chủ trong thông tin.
Trong giai đoạn phát triển mới của đất nước, báo chí nước ta đã và đang đứng trước nhiều
thời cơ, thuận lợi và cả những khó khăn, thách thức không nhỏ.
Vì vậy, nhận thức đúng về những thuận lợi, cùng như những khó khăn, thách thức trong
công tác quản lý báo chí hiện nay sẽ góp phần giúp báo chí phát triển đúng quy luật, hoàn thành
trách nhiệm, sứ mệnh đối với đất nước, nhân dân. Trân Trọng !
Học viên: Phạm Hữu Giang