HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN
KHOA PHÁT THANH – TRUYỀN HÌNH
TIỂU LUẬN HỌC PHẦN:
PHÁP LUẬT VÀ ĐẠO ĐỨC BÁO CHÍ TRUYỀN THÔNG
ĐỀ TÀI: THỰC TRẠNG BÁO CHÍ THỰC HIỆN NHIỆM VỤ GÓP PHẦN
“ỔN ĐỊNH CHÍNH TRỊ” TRONG THỜI GIAN GẦN ĐÂY QUA KHẢO SÁT BÁO THANH NIÊN VÀ BÁO ĐIỆN TỬ CHÍNH PHỦ Nhóm thực hiện:
Lê Linh Phương (nhóm trưởng) –
Phạm Trường Minh Vũ –
Nguyễn Thị Bạch Liên –
Phương Thúy Thanh –
Lớp tín chỉ: PT02306_K42.3 HÀ NỘI – 2023 MỞ ĐẦU
Việc thực hiện nhiệm vụ góp phần ổn định chính trị luôn được Đảng, Nhà nước xác định là sứ mệnh hàng đầu của nền báo chí Việt Nam nói chung và mỗi cơ quan báo
chí nói riêng. Trong bối cảnh quốc gia bước vào xu thế toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, nhiệm vụ trên càng đóng vai trò đặc biệt quan trọng, có tác động trực tiếp
đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Bài nghiên cứu sẽ đi sâu vào phân tích, đánh giá kết quả khảo sát trên hai tờ báo: báo Điện tử Chính phủ và báo điện tử Thanh
Niên trong khoảng thời gian từ ngày 01/08 đến ngày 31/10/2023, từ đó đưa ra góc nhìn tổng quan về thực tiễn việc thực hiện nhiệm vụ góp phần ổn định chính trị của báo chí Việt Nam hiện nay. A. CƠ SỞ LÝ LUẬN (1)
Khi bàn về vai trò, nhiệm vụ của báo chí, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Nhiệm vụ của báo chí là phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng” . Báo chí Việt
Nam ngay từ những ngày đầu thành lập đã được xác định là một nền báo chí Cách mạng, là cơ quan ngôn luận của Đảng, được Đảng coi là vũ khí sắc bén, đấu tranh bảo vệ Đảng,
bảo vệ Nhà nước, góp phần làm sáng tỏ và bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; là công cụ cổ vũ, động viên, tập hợp, tổ chức và vận động nhân dân thực hiện
những chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.
Khoản 1, điều 4, Luật Báo chí năm 2016 cũng đã quy định: “Báo chí ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là phương tiện thông tin thiết yếu đối với đời sống xã
hội; là cơ quan ngôn luận của cơ quan Đảng, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp; là
diễn đàn của Nhân dân.”
Có thể thấy việc thực hiện nhiệm vụ góp phần ổn định chính trị là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu đối với báo chí Việt Nam nói chung và mỗi cơ quan báo chí nói riêng.
Trước khi phân tích nhiệm vụ góp phần ổn định chính trị của báo chí, cần làm rõ các khái niệm: Chính trị và Ổn định chính trị.
Chính trị là hoạt động trong lĩnh vực quan hệ giữa các giai cấp, cũng như giữa các dân tộc và các quốc gia với vấn đề giành, giữ, tổ chức và sử dụng quyền lực nhà
nước; là sự tham gia của nhân dân vào công việc nhà nước và xã hội; là hoạt động chính trị thực tiễn của các giai cấp các đảng phái chính trị, các nhà nước nhằm tìm kiếm những (2)
khả năng thực hiện đường lối và những mục tiêu đã đề ra nhằm thỏa mãn lợi ích.
Ổn định chế độ chính trị là một hình thái đặc biệt của vận động xã hội - sự vận động trong trật tự, kỷ cương, đảm đảm các cấu trúc, chức năng cấu thành bản chất chế
độ chính trị được giữ vững, tăng cường, không dẫn tới rối loạn, bất ổn, tạo môi trường thuận lợi để thúc đẩy vận động xã hội theo khuynh hướng đi lên.
Báo chí thực hiện nhiệm vụ góp phần ổn định chính trị vừa là chức năng, vừa là nhiệm vụ của báo chí. Quá trình này được nền báo chí Việt Nam tích cực thực hiện
thông qua nhiều khía cạnh khác nhau:
Một là: Báo chí kiên định bảo vệ Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, nền tảng tư tưởng, chủ trương của Đảng; chính sách, pháp luật
của Nhà nước, củng cố niềm tin trong nhân dân; đấu tranh chống những quan điểm thù địch, phản bác luận điệu xuyên tạc, chống phá Đảng và Nhà nước
Báo chí Việt Nam là nền báo chí cách mạng, là vũ khí sắc bén trên mặt trận tư tưởng, đồng thời là cơ quan ngôn luận của Đảng. Do vậy, công tác tuyên truyền, phổ
biến của báo chí đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên đến nhân dân, góp phần củng cố và gia tăng niềm tin với chủ trương, đường
lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; tăng cường, củng cố và tạo sự đồng thuận, thống nhất về ý chí và hành động thực tiễn trong toàn Đảng và toàn xã hội. Đặc biệt,
báo chí góp phần thực hiện làm cho “toàn Đảng, toàn dân, toàn quân nhận thức ngày càng đầy đủ hơn, sâu sắc hơn những nội dung cơ bản và giá trị to lớn của chủ nghĩa Mác -
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của đời sống xã hội…” (3).
Báo chí nhận diện chính xác, cụ thể, tiên phong phản bác những quan điểm sai trái của các thế lực thù địch, phản động, các phần tử cơ hội chính trị trong và ngoài nước
có động thái phủ định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, thành quả của sự nghiệp cách mạng, sự nghiệp đổi mới, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật
của Nhà nước. Báo chí tiên phong trong việc ngăn chặn các thế lực lợi dụng vấn đề dân chủ, nhân quyền, dân tộc, tôn giáo, tự do ngôn luận, tự do báo chí của công dân để xuyên
tạc, vu khống, phủ định vai trò lãnh đạo trong mọi mặt đời sống của Đảng, nhằm tạo ra cơ hội can thiệp vào nội bộ chính trị Việt Nam. Báo chí thông tin, tố cáo các cá nhân, tổ chức
có hành vi vi phạm pháp luật, gây ảnh hưởng đến uy tín của Đảng, Nhà nước, làm suy giảm nặng nề niềm tin của nhân dân với chế độ. Qua đó, báo chí kiểm soát, phòng ngừa, đấu
tranh và ngăn chặn “diễn biến hòa bình” hay tình trạng “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, suy thoái về mặt tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong bộ máy nhà nước và quần chúng
nhân dân, đồng thời hướng đến sự thống nhất ý chí, niềm tin, nhận thức và ổn định chính trị trong toàn dân.
Hai là: Báo chí luôn thông tin chính xác, đầy đủ và khách quan về tình hình của đất nước và thế giới, trong mọi lĩnh vực: chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa, an
ninh - quốc phòng, đối ngoại...
Thông tin là chức năng khởi nguồn, chức năng cơ bản nhất của báo chí. Báo chí ra đời và phát triển, trước hết là thỏa mãn ngày càng cao nhu (4)
cầu thông tin của con người và xã hội. Thông tin là nhu cầu sống còn, nhu cầu phát triển của con người và xã hội; đồng thời là động lực kích thích sự phát triển.
Đặt trong nhiệm vụ góp phần ổn định chính trị, thông tin được báo chí truyền tải giúp công chúng nhận thức đúng đắn và chính xác về các sự kiện chính trị - xã hội, là
nền tảng để công chúng hình thành thái độ và hành vi phù hợp. Ổn định chính trị trước tiên phải bắt nguồn từ sự nhận thức đúng đắn, bởi chỉ khi có nhận thức đúng mới có thể hình
thành các hành vi đúng, từ đó hoàn thành thắng lợi những mục tiêu được đề ra. Nhất là trong bối cảnh hiện nay, khi mạng Internet phát triển nhanh chóng, thông tin nhanh được ưa
chuộng, báo chí với tính chính xác cao trở thành kênh tham chiếu, cơ sở để phòng chống những thông tin xấu độc tràn lan trên không gian mạng. Ngoài ra, báo chí đóng vai trò là bộ
phận tuyên truyền các chủ trương, nghị quyết, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước tới nhân dân, giúp nhân dân hiểu đủ, hiểu đúng, hiểu sâu, góp phần thực hiện hóa
phương châm “dân biết” trên tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội.
Ba là: Báo chí góp phần thực hiện ổn định chính trị thông qua vai trò là diễn đàn rộng lớn, mạnh mẽ của nhân dân, là cầu nối của Đảng, Nhà nước với nhân dân.
Thấm nhuần quan điểm “lấy dân làm gốc”, báo chí trở thành tiếng nói đại diện cho nhân dân, là diễn đàn của nhân dân trên mọi lĩnh vực của đời sống. Báo chí đi sâu
vào phản ánh những vấn đề xã hội đã và đang tồn tại, có nguy cơ ảnh hưởng đến lợi ích của nhà nước, lợi ích của nhân dân cần được xử lý. Quá trình phản ánh này là một nguồn lực
quan trọng, giúp các cấp lãnh đạo kịp thời tháo gỡ, giải quyết, củng cố niềm tin của nhân dân vào chế độ, tạo sự đồng thuận, đoàn kết trong toàn xã hội.
Báo chí phản ánh những khúc mắc, những điều nhân dân chưa hiểu rõ hoặc hiểu chưa đúng đối với chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước nhằm hỗ
trợ các cơ quan có thẩm quyền đưa ra những phương án tuyên truyền, giải đáp cho phù hợp, xây dựng nhận thức toàn diện, chính xác trong quần chúng. Bên cạnh đó, báo chí tích
cực thấu hiểu và phản ánh những góp ý mang tính xây dựng, kiến nghị, tâm tư, nguyện vọng chính đáng, bức xúc của nhân dân, từ đó, tăng cường tính đối thoại, thúc đẩy các cấp
lãnh đạo nhà nước xem xét, chỉnh sửa, bổ sung và hoàn thiện các chính sách, pháp luật, các chủ trương, kế hoạch của Đảng, Nhà nước, đảm bảo lợi ích quốc gia, lợi ích của nhân
dân, phương châm “vì dân phục vụ”. Báo chí đảm bảo tính dân chủ của nhân dân, thực hiện quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận của công dân, góp phần tăng cường sự
thống nhất, đồng lòng và củng cố niềm tin kiên định vào Đảng và Nhà nước.
Bốn là: Báo chí góp phần ổn định chính trị thông qua vai trò giám sát, phản biện xã hội; đánh giá, phê bình mang mang tính xây dựng, góp phần hoàn thiện,
khắc phục những vấn đề bất cập trong xã hội.
Tính phản biện của báo chí không phải là sự phủ định sạch trơn mà là sự phản biện mang tính xây dựng, góp ý giúp hoàn thiện, khắc phục những vấn đề bất cập còn tồn
tại. Thực hiện chức năng giám sát và phản biện xã hội là báo chí góp phần khơi thức, tập hợp nguồn lực trí tuệ và cảm xúc của toàn dân, trước hết là đội ngũ trí thức, nhất là các
chuyên gia về các lĩnh vực khác nhau, góp ý cho các quyết sách lớn của Nhà nước trong quá trình xây dựng và thực hiện nhằm bảo đảm sự phát triển bền vững vì mục tiêu “dân (5)
giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”.
Báo chí giám sát quá trình tổ chức thực hiện các nhiệm vụ của các cấp, các ngành về tính đúng đắn, trung thực và tính
hiệu quả. Báo chí chỉ ra những tồn tại, bất cập hay những sai phạm chưa được giải quyết trong quá trình quản lý và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ, qua đó theo dõi, kiểm tra, đảm
bảo chủ trương, chính sách, kế hoạch được thực hiện đúng mục đích, đúng đối tượng và đạt hiệu quả cao. Theo đó, giám sát và phản biện xã hội bằng và thông qua báo chí là thể (6)
hiện sinh động nhất của việc phát huy dân chủ xã hội.
Năm là: Báo chí tuyên truyền, kỷ niệm các ngày lễ lớn, các sự kiện lịch sử có ý nghĩa đặc biệt quan trọng; tôn vinh, biểu dương những cá nhân, tập thể có
những đóng góp tích cực cho sự ổn định, phát triển của đất nước.
Việc báo chí thông tin kỷ niệm những ngày lễ lớn, những dấu mốc lịch sử quan trọng góp phần thể hiện sự tôn vinh, lòng biết ơn với những thế hệ đi trước, những lực
lượng có đóng góp to lớn cho sự nghiệp phát triển của đất nước như: các nhà giáo, nhà báo, y bác sĩ, các cựu chiến binh, v.v… là biểu hiện cụ thể cho truyền thống yêu nước, đạo lý
“uống nước nhớ nguồn” của dân tộc. Thông qua công tác tuyên truyền, báo chí từng bước củng cố, góp phần hun đúc lòng yêu nước, khát vọng hòa bình, lan tỏa những giá trị lịch
sử tốt đẹp, cổ vũ động viên mọi tầng lớp nhân dân nỗ lực vượt qua những thách thức, khó khăn trong thời bình, song song với đó, tăng cường tinh thần đại đoàn kết dân tộc, lấy sức
mạnh đồng lòng toàn dân làm nguồn lực nội sinh thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ xây dựng phát triển đất nước, đúng như lời Bác Hồ căn dặn: “Đoàn kết là sức mạnh vô địch của chúng ta”.
“Một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”. Báo chí cũng tích cực nêu gương, nhân rộng những tấm gương người tốt việc tốt, những
nhân tố mới, điển hình tiên tiến hay những mô hình đổi mới, linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả trong lĩnh vực đời sống kinh tế - xã hội. Quá trình này vừa thúc đẩy, góp phần truyền cảm
hứng về tinh thần cống hiến, hết lòng vì cộng đồng, đất nước, vừa khích lệ, cổ vũ toàn Đảng, toàn dân sống, học tập và lao động một cách có giá trị, không chỉ vì lợi ích riêng lẻ của
cá nhân mà còn vì lợi ích chung của tập thể, của cộng đồng.
Như vậy, để đưa ra nhìn nhận khách quan nhất về việc báo chí thực hiện nhiệm vụ góp phần ổn định chính trị, nhóm nghiên cứu đã thực hiện khảo sát hai tờ báo là báo
điện tử Thanh Niên và báo Điện tử Chính phủ trong khoảng thời gian từ 01/08/2023 đến 31/10/2023. B.
GIỚI THIỆU CHUNG VỀ HAI TỜ BÁO THANH NIÊN VÀ ĐIỆN TỬ CHÍNH PHỦ
Báo Điện tử Chính phủ là một tờ báo được thành lập bởi Chính phủ nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, đồng thời là cơ quan ngôn luận chính thức của Cổng
thông tin Điện tử Chính phủ. Theo công văn số 137/GP-BTTTT ngày 21 tháng 4 năm 2014 do Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành, báo Điện tử Chính phủ với tôn chỉ và mục
đích: tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước; thông tin về các hoạt động chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, tình hình triển khai thực hiện
nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng và đối ngoại của các Bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp; phát hiện, biểu dương, cổ vũ những nhân tố mới, điển hình tiên
tiến, tấm gương người tốt, việc tốt trong phong trào thi đua yêu nước, trong học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; thông tin kết nối tới các Bộ, ngành, địa phương và
các tổ chức, cơ quan liên quan với nhân dân, doanh nghiệp.
Báo Điện tử Chính phủ hiện đang hỗ trợ 3 ngôn ngữ: tiếng Việt, tiếng Anh và tiếng Trung; hệ thống thông tin đăng tải được chia thành 6 chuyên mục chính (Kinh tế,
Chính trị, Văn hóa, Xã hội, Khoa giáo, Quốc tế), tương ứng với những lĩnh vực mà thông tin được khai thác có liên quan. Trong mỗi chuyên mục lớn lại bao gồm nhiều mục nhỏ, là
những khía cạnh nổi bật thuộc lĩnh vực đó. Ngoài ra, trang báo này có một chuyên mục đặc biệt là “Góp ý hiến kế”, nơi ghi nhận những ý kiến đóng góp, xây dựng của của độc giả
không chỉ đối với tờ báo mà còn đối với những vấn đề hiện đang vướng mắc, chưa được giải quyết hay được giải quyết nhưng chưa hợp lý.
Được thành lập ngày 10 tháng 1 năm 2006, sau gần 20 năm hoạt động, báo Điện tử Chính phủ đang ngày càng khẳng định được vị thế và uy tín của mình trong hệ
thống báo chí Việt Nam, là một trong những nguồn thông tin xác thực, đáng tin cậy với độc giả trong nước và quốc tế.
Về báo Thanh Niên, đây là tờ báo thuộc sự quản lý trực tiếp từ Trung ương Đoàn Thanh Niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Ngày 3 tháng 1 năm 1986, nhận được giấy phép
từ Ban Tuyên huấn Trung Ương và Bộ Văn hóa – Thông tin, báo Thanh Niên đã ra mắt số báo đầu tiên với tên gọi là Tuần tin Thanh Niên.
Vào ngày 29 tháng 7 năm 2013, báo điện tử Thanh Niên chính thức hoạt động căn cứ vào Giấy phép số 298/GP-BTTTT với tôn chỉ, mục đích cụ thể là: tuyên truyền
đường lối, chủ trương của Đảng; chính sách pháp luật của Nhà nước; công tác Đoàn, Hội và phong trào thanh thiếu nhi; giáo dục lòng yêu nước, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng,
định hướng đạo đức, lối sống, thẩm mỹ cho thanh niên. Giới thiệu những nhân tố mới, mô hình mới, gương người tốt việc tốt, điển hình thành niên tiên tiên, tôn vinh những tập thể,
cá nhân xuất sắc trong phong trào hành động cách mạng của Đảng, Hội; mở rộng mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên, góp phần đẩy mạnh công tác Đoàn, Hội và phong trào
Thanh thiếu nhi; tham gia xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Thông tin, tuyên truyền đối ngoại, góp phần thực hiện thành công đường lối đối ngoại của Đảng,
Nhà nước; bảo vệ và phát triển các giá trị tốt đẹp của truyền thông văn hóa dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa thế giới.
Hiện nay, báo Thanh Niên đã xây dựng được trang báo điện tử với đa dạng các nội dung được khai thác về nhiều mặt trên đa lĩnh vực, phục vụ cho nhu cầu thông tin
ngày càng cao của độc giả như: thời sự, thế giới, kinh tế, đời sống, sức khỏe, giới trẻ, giáo dục, du lịch, văn hóa, giải trí, thể thao, công nghệ - game, xe, tiêu dùng, thời trang trẻ, v.v...
Đã hơn 37 năm từ ngày số báo đầu tiên ra mắt độc giả, báo Thanh Niên vẫn giữ vững vai trò tiên phong là diễn đàn của Nhân dân, là cơ quan báo chí chủ lực thực hiện
tốt các nhiệm vụ chính trị của Đảng, Nhà nước, Trung Ương Ðoàn, Hội Liên hiệp Thanh Niên Việt nam giao phó. C.
KHẢO SÁT VIỆC HAI TỜ BÁO ĐIỆN TỬ CHÍNH PHỦ VÀ BÁO THANH NIÊN THỰC HIỆN NHIỆM VỤ GÓP PHẦN ỔN ĐỊNH CHÍNH TRỊ
Đánh giá về báo Điện tử Chính phủ
Thông qua khảo sát nội dung “Báo chí kiên định bảo vệ Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, nền tảng tư tưởng, chủ trương của Đảng;
chính sách, pháp luật của Nhà nước, củng cố niềm tin trong nhân dân; đấu tranh chống những quan điểm thù địch, phản bác luận điệu xuyên tạc, chống phá Đảng và Nhà
nước”, nhóm nghiên cứu nhận thấy báo Điện tử Chính phủ đã có những bài viết thực hiện tương đối tốt nhiệm vụ này.
Khảo sát báo Điện tử Chính phủ trong ba tháng từ ngày 01/08/2023 đến ngày 31/10/2023, các bài viết liên quan đến nội dung củng cố, kiên định bảo vệ Chủ nghĩa Mác
- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, nền tảng tư tưởng, chủ trương của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước xuất hiện với số lượng bài tương đối hạn chế so với các
nhiệm vụ khác, tần suất trung bình khoảng 4-6 bài/ tháng.
Về mặt nội dung, báo Điện tử Chính phủ trong dịp kỷ niệm 78 năm Ngày Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh ngày 2/9 đã có những bài viết khẳng định
sâu sắc sức mạnh cách mạng, củng cố niềm tin của nhân dân vào chủ trương, đường lối của Đảng trong tình hình mới. Ví dụ như bài “Tháng Tám - Niềm tin và hy vọng” (19/08)
hay bài viết “Độc lập dân tộc phải luôn gắn liền với tự do và hạnh phúc của nhân dân (01/09), v.v...
Một số bài báo thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, nền tảng tư tưởng của Đảng
Báo Điện tử Chính phủ cũng đã củng cố, có cái nhìn toàn diện về tính tiến bộ, hiện đại và đúng đắn của đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà
nước Việt Nam, đặc biệt khi đối diện với các vấn đề toàn cầu. Cụ thể, tác giả Diệp Anh đã khẳng định, củng cố tinh thần “gác lại quá khứ, vượt qua khác biệt, phát huy tương đồng,
hướng tới tương lai" của Việt Nam với bài viết “Vì một tinh thần đoàn kết giữa các quốc gia để ứng phó hiệu quả với các thách thức toàn cầu” (25/09). (Hình C.1)
Bên cạnh đó, báo Điện tử Chính phủ đã thực hiện nhiệm vụ nêu trên thông qua những đóng góp mang tính xây dựng nhằm xử lý hợp lý các vấn đề xã hội từ ứng dụng
có tính phát triển Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Cụ thể, với bài viết “Từ quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về tri thức đến việc phát huy vai trò của đội ngũ trí
thức Việt Nam hiện nay” (19/10), tác giả Vũ Thị Kim Yến đã có cái nhìn khoa học, hệ thống về Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh kết hợp thực tiễn lịch sử Việt Nam
nhằm đưa ra lý luận phát huy đội ngũ trí thức Việt Nam hiện nay. (Hình C.2) Hình C.1 Hình C.2
Theo tinh thần “xây đi cùng với chống”, báo Điện tử Chính phủ không chỉ có những bài viết mang tính củng cố, bảo vệ chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
đường lối, nền tảng tư tưởng, chủ trương của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước mà còn có những bài viết tích cực đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, xuyên tạc của các
thế lực thù địch, phản động, phần tử cơ hội hay các vấn đề suy thoái trong tư tưởng của một bộ phận Đảng viên, cán bộ Nhà nước, ví dụ như bài viết: “Ngăn chặn, đẩy lùi bệnh “sợ
trách nhiệm” và khuyến khích, bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm” (29/10) . Tuy nhiên, số lượng bài viết với nội dung này trong thời gian khảo sát còn hạn chế so với các nội dung nhiệm vụ khác.
Trên phương diện “Báo chí luôn thông tin chính xác, đầy đủ và khách quan về tình hình của đất nước và thế giới, trong mọi lĩnh vực: chính trị, kinh tế, xã hội,
văn hóa, an ninh - quốc phòng, đối ngoại...”, báo Điện tử Chính phủ đã làm tốt trách nhiệm này với nhiều bài viết chất lượng.
Về tần suất, các bài báo thông tin ở đa dạng lĩnh vực, cả trong và ngoài nước chiếm phần lớn các bài đăng của báo Điện tử Chính phủ với 6-8 bài/ngày trong thời gian
khảo sát từ ngày 01/08/2023 đến ngày 31/10/2023. Điều này cho thấy trang báo đã chú trọng tính cập nhật nhanh chóng, kịp thời của thông tin đến độc giả ở nhiều lĩnh vực.
Trước hết, ở khía cạnh thông tin chính trị, báo Điện tử Chính phủ là địa chỉ tin cậy cho độc giả khi cập nhật nhanh chóng các thông tin nghị định, công văn, các chính
sách, sửa đổi luật cùng những dự thảo, dự án Nhà nước và Chính phủ ban hành. Đây là nội dung được trang báo này chú trọng đầu tư lớn về số lượng bài đăng cùng tần suất đều
đặn, liên tục và kịp thời. Cụ thể, trang báo đã cung cấp đến độc giả thông tin sửa đổi quy định từ các thông tư danh mục như bài viết “Sửa quy định hỗ trợ chi phí cho doanh nghiệp
cung cấp dịch vụ viễn thông khu vực khó khăn” (18/08), “Khẩn trương đánh giá, bồi thường bảo hiểm vụ cháy ở Khương Đình” (14/09), “Thực hiện nghiêm việc lập kế hoạch, tiến
độ các dự án đường dây 500kV mạch 3” (23/10),... hay các dự thảo, đề án cũng được cập nhật kịp thời trên trang báo như bài viết “Xây dựng Đề án Tổng kết 10 năm thực hiện Nghị
quyết 22 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế” (02/08),...
C.3, C.4, C.5, C.6: Một số bài báo thực hiện nhiệm vụ cập nhật nhanh chóng, chính xác các thông tin thời sự; truyền đạt trung thực, đầy đủ phát ngôn của những cá nhân có
tầm ảnh hưởng trong lĩnh vực chính trị
Báo Điện tử Chính phủ đồng thời cung cấp đầy đủ, trung thực các phát ngôn về đa dạng lĩnh vực đời sống xã hội, các hoạt động chính trị, ngoại giao của Đảng và
Chính phủ. Đi vào chi tiết khảo sát, báo Điện tử Chính phủ đã trung thực dẫn lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng trong vấn đề Biển Đông qua bài viết “Việt Nam
kiên quyết phản đối Trung Quốc tập trận tại khu vực quần đảo Hoàng Sa” (03/08), hay trong sự kiện Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden có chuyến thăm chính thức Việt Nam, trang
báo cũng kịp thời đưa thông tin toàn văn phát biểu của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng với bài báo: “Toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng với báo chí
sau Hội đàm với Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden” (11/09); trong chuyến công tác của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đến Saudi Arabia, trang báo cũng đã có thông tin đến
độc giả các hoạt động nổi bật cùng phát biểu trọng tâm của Thủ tướng qua bài báo “Thủ tướng: Cần kịp thời hỗ trợ kiều bào nếu gặp khó khăn, hoạn nạn” (20/10),...
Bên cạnh đó, báo Điện tử Chính phủ đã thông tin đa dạng lĩnh vực đời sống - xã hội trong nước và quốc tế đến độc giả. Những thông tin đăng báo phần lớn mang tính
thời sự thiết yếu, nhận được lượt tương tác, quan tâm lớn từ bạn đọc, đặc biệt với những sự kiện được toàn xã hội quan tâm. Trong tháng 8, nhân dịp kỷ niệm 56 năm ngày thành lập
ASEAN, trang báo cũng đã cập nhật thông tin các quan điểm của Việt Nam tại chuỗi Hội nghị Quan chức cao cấp ASEAN qua bài báo: “Việt Nam sẽ tham gia hợp tác ASEAN một
cách tích cực, chủ động, trách nhiệm và hiệu quả hơn” (04/08). Hay khi cả nước hướng về vụ cháy chung cư mini kinh hoàng tại Khương Hạ, phường Khương Đình (quận Thanh
Xuân, Hà Nội), báo Điện tử Chính phủ đã kịp thời cập nhật các thông tin quan trọng để độc giả nắm bắt tình hình vụ việc từng ngày, từng giờ, điển hình với loạt bài: “Hà Nội:
Cháy lớn giữa đêm tại chung cư nằm trong ngõ sâu” (13/09), “Chàng shipper cứu nhiều người trong đám cháy: ‘Em không nghĩ gì, chỉ muốn cứu người'” (13/09), “Bảo đảm
quyền lợi BHXH, BHYT cho các nạn nhân trong vụ cháy chung cư mini” (14/09),...
Ngoài những thông tin trong nước ở nhiều lĩnh vực, báo Điện tử Chính phủ có chuyên mục “Quốc tế” với các thông tin nóng hổi cập nhật nhanh chóng từ nhiều quốc
gia trên thế giới với tần suất trung bình 1-3 bài/ngày.
C.7: Một bài báo thông tin về sự kiện quốc tế
Khi thực hiện khảo sát nội dung các bài viết từ góc độ “Báo chí là diễn đàn của nhân dân, là cầu nối của Đảng, Nhà nước với nhân dân”, nhóm khảo sát nhận thấy
báo điện tử Chính phủ đã thực hiện tương đối tốt nhiệm vụ nêu trên.
Trước hết, việc thực hiện nhiệm vụ nêu trên được tờ báo thể hiện từ cách thức thiết kế trang web. Thay vì cho phép độc giả bình luận trực tiếp ngay phía
dưới bài viết như một số trang báo điện tử khác, báo Điện tử Chính phủ đã cho xây dựng riêng một chuyên mục có tên “Góp ý - Hiến kế” - nơi độc giả có thể đóng góp ý kiến, thắc
mắc của mình đối với những vấn đề cần được giải đáp, tháo gỡ có liên quan hoặc không liên quan đến bài báo một cách có hệ thống cả về hình thức và nội dung trình bày. Trong
giao diện chính của trang báo, chuyên mục cũng đã được lập trình ghim ở đầu trang cùng với các chuyên mục quan trọng khác như “Chính trị”, “Kinh tế”, “Văn hóa”. Dù truy cập
vào một bài báo cụ thể, các mục đó cũng không biến mất, do vậy người đọc có thể chuyển về chuyên mục “Góp ý - Hiến kế” bất kỳ khi nào trong quá trình đọc tin tức từ trang báo. (Hình C.8, C.9) Hình C.8 Hình C.9
Sau khi chọn đọc một bài báo, những chuyên mục quan trong vẫn được ghim ở đầu trang, trong đó có chuyên mục “Góp ý – Hiến kế”
Sự thuận tiện này cho thấy cơ quan chủ quản báo Điện tử Chính phủ rất chú trọng việc tiếp thu, ghi nhận những ý kiến đóng góp, thắc mắc của độc giả,
xem đây là một trong những tôn chỉ hoạt động của tờ báo, đảm bảo nguyên tắc dân chủ, quyền tự do ngôn luận của nhân dân.
Việc tòa báo xây dựng phần tiếp nhận ý kiến độc giả cũng không chỉ là hình thức, báo Điện tử chính phủ đã thực sự có những bài viết chính thức ghi nhận
ý kiến đóng góp của nhân dân, đồng thời giải đáp những thắc mắc được gửi về cho tòa soạn. Những bài viết này nằm trong một chuyên mục nhỏ: “Trả lời công dân - doanh nghiệp”. (Hình C.10)
Hình C.10: Chuyên mục “Trả lời công dân – doanh nghiệp” của báo Điện tử Chính phủ
Theo kết quả khảo sát, trong vòng ba tháng (từ 01/08/2023 - 31/10/2023), các bài viết được đăng tải đều đặn mỗi ngày, với tần suất trung bình 2-4 bài/ngày. Điều này
cho thấy mức độ quan tâm của độc giả, cũng như sự tích cực của tòa soạn trong việc hồi đáp những ý kiến của công chúng.
Về mặt nội dung, các bài viết cung cấp thông tin về thắc mắc của nhân dân và lời giải đáp từ phía cơ quan chức năng có thẩm quyền, chủ đề thường xoay quanh các vấn
đề liên quan đến quyền lợi của công dân - doanh nghiệp như: chính sách hưởng trợ cấp, thắc mắc về vấn đề bảo hiểm, tăng giảm lương cơ bản, tiêu chuẩn để được công nhận thương
binh, quyền sử dụng đất...; hay các vấn đề thủ tục hành chính như: cách đổi giấy phép lái xe trực tuyến, hồ sơ thay đổi tên khai sinh, hồ sơ xin cấp phép quyền sử dụng đất, xin cấp
phép triển khai dịch vụ mới,... Mỗi bài viết đều nêu đầy đủ, cụ thể danh tính người hỏi, vấn đề được hỏi, sau đó là tên cơ quan/cá nhân có thẩm quyền và nội dung giải đáp. Việc này
đảm bảo tính công khai, minh bạch, hợp pháp và xác thực cho quá trình hỏi - đáp luôn đạt hiệu quả cao nhất. Một số bài viết tiêu biểu có thể liệt kê như: “ Áp dụng quy định mới về
tinh giản biên chế từ 20/7/2023” (07/08); “Nguyên tắc, điều kiện bồi thường khi thu hồi đất” (30/08); “Điều kiện nhận trợ cấp xã hội hằng tháng” (11/09); “Điều kiện công nhận
thương binh” (20/09); “Nguyên nhân một số bằng lái xe chưa thể tích hợp tài khoản VneID” (07/10); v.v…
Hình C.11, C.12: Một số bài báo trả lời những khúc mắc của nhân dân về các vấn đề trong xã hội
Xét về nhiệm vụ “Báo chí giám sát và phản biện xã hội, đánh giá, phê bình mang tính xây dựng, góp phần hoàn thiện, khắc phục những vấn đề bất cập trong xã
hội”, báo Điện tử Chính phủ về cơ bản đã hoàn thành vai trò, tuy nhiên, căn cứ vào khảo sát có thể đánh giá: tờ báo thực hiện nhiệm vụ đã nêu chưa thực sự đạt hiệu quả.
Bằng chứng là, trong khoảng thời gian khảo sát, những bài viết có nội dung giám sát, phản biện xã hội, góp ý đánh giá xây dựng mặc dù đã được thực hiện, song số
lượng có phần hạn chế so với các nội dung khác, khoảng cách về thời điểm đăng giữa hai bài viết cũng thưa hơn, tần suất đăng tải trung bình chỉ từ 3-5 bài/tuần và chủ yếu rơi vào
hai tháng 8 và tháng 10. Đặc biệt, các vấn đề liên quan trực tiếp đến tình hình chính trị - xã hội lại càng “khan hiếm”. Một số bài viết mà nhóm khảo sát đã chọn lọc có thể kể đến
như: “Không để 'khoảng trống pháp luật' trong quản lý hoạt động kinh doanh bất động sản” (03/08); “Muốn chấn hưng văn hóa thì phải chỉ rõ những điểm làm chưa tốt những
tồn tại, hạn chế” (04/08); “Còn có tâm lý không ưu tiên cho lĩnh vực pháp chế” (15/08); “Giám sát làm rõ kết quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập” (18/08); “Đánh
giá thực trạng phát triển văn hóa-xã hội và xây dựng con người TPHCM” (16/10); “Trị tận gốc “bệnh” sợ trách nhiệm” (31/10).
Về nội dung, một số bài báo đã thực sự thể hiện rõ vai trò phản biện của báo chí nói chung và báo Điện tử Chính phủ nói riêng. Điển hình là bài viết “Trị tận gốc
“bệnh” sợ trách nhiệm” của tác giả Phương Liên, đăng báo ngày 31/10. Trong bài viết, nhà báo đã dũng cảm bàn luận về một vấn đề tương đối nhạy cảm, có liên quan trực tiếp đến
việc sàng lọc đội ngũ cán bộ nhà nước. Tác giả thẳng thắn đề cập đến thực trạng một số cán bộ, công chức, viên chức, nhất là người đứng đầu cơ quan, đơn vị, địa phương đang có
“căn bệnh” ngồi im, thụ động trong việc giải quyết các công việc của đất nước bắt nguồn từ “nỗi sợ” phải chịu trách nhiệm. Đồng thời, bài viết cũng nhấn mạnh việc Đảng và Nhà
nước rất chú trọng, quan tâm khuyến khích, bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm thông qua những “cơ chế đặc biệt” nhờ sự ra đời của Nghị định 73. Đây là một trong những dấu hiệu
tích cực cho thấy báo chí, cụ thể là báo Điện tử Chính phủ vẫn đang chú trọng công tác giám sát, phản biện của mình, góp phần khắc phục, hoàn thiện những vấn đề bất cập tồn tại
trong mọi lĩnh vực, qua đó đóng góp vào công tác ổn định chính trị - xã hội, hướng tới mục tiêu chiến lược xây dựng, phát triển một Việt Nam vững mạnh trong thời đại mới.
Ảnh C.13: Bài báo “Trị tận gốc ‘bệnh’ sợ trách nhiệm” của tác giả Phương Liên
Song song các bài viết thực sự chất lượng, vẫn có những bài viết mang tính hình thức, chưa thực sự phân tích, đi sâu chỉ rõ ưu điểm, nhược điểm của đối tượng được
giám sát, phản biện. Phần lớn nội dung những bài viết kể trên là trích lời, tường thuật lại nội dung nghị định, chính sách đã được trình bày trong các phiên họp, phiên thảo luận, các
văn bản trả lời chất vấn hay phát ngôn của các bộ trưởng, vụ trưởng, những cá nhân có thẩm quyền trong bộ máy nhà nước. Một mặt, việc trích dẫn này đảm bảo tính xác thực cho
những thông tin được nêu trong bài báo, nhất là những nội dung chính trị nhạy cảm, liên quan đến chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước. Nhưng cần nhấn mạnh rằng, việc
trích dẫn, tường thuật chỉ đóng vai trò tăng tính chính xác cho bài báo, còn nhân tố cốt lõi của những bài báo mang tính giám sát, phản biện vẫn là những ý kiến, quan
điểm, bàn luận của cá nhân nhà báo về vấn đề được nêu trong bài viết. Tuy nhiên, nhóm khảo sát với tư cách là độc giả nhận thấy vai trò của nhà báo được thể hiện thông qua
những bài viết là chưa hiệu quả, tiêu biểu như các bài báo: “Luân chuyển cán bộ trong Công an nhân dân: Bài bản, thường xuyên, chủ động” (08/08); “Tầm quan trọng của quần
chúng nhân dân trong công tác đảm bảo an ninh Tổ quốc” (10/08); “Làm rõ địa vị pháp lý của lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở” (28/08).
Hình C.14, C.15: Một trong số những bài báo chưa thực hiện tốt chức năng giám sát, phản biện xã hội
Với nhiệm vụ “Báo chí đưa tin tuyên truyền, kỷ niệm về các ngày lễ lớn, các sự kiện lịch sử có ý nghĩa đặc biệt quan trọng; tôn vinh, biểu dương những cá nhân,
tập thể có những đóng góp tích cực cho sự ổn định, phát triển của đất nước”, nhóm khảo sát nhận thấy báo Điện tử Chính phủ có sự thực hiện tương đối tốt.
Trong khoảng thời gian khảo sát, báo Điện tử Chính phủ đã thực hiện các bài viết: “Chủ tịch Quốc hội dâng hương tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh”
(31/8), “Lãnh đạo Đảng, Nhà nước vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh nhân dịp Quốc khánh” (31/8) nhân dịp kỷ niệm 78 năm Cách mạng tháng tám thành công, Quốc khánh
2/9 nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, đồng thời kỷ niệm 54 năm ngày mất của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Những bài báo không chỉ có ý nghĩa thông tin về hoạt động của
các đại biểu lãnh đạo nhà nước, mà còn có ý nghĩa nhắc nhở, tri ân những dấu mốc lịch sử quan trọng với dân tộc, công lao to lớn của những bậc vĩ nhân, đồng thời tiếp nối truyền
thống nhân nghĩa, “uống nước nhớ nguồn” quý báu của dân tộc
Sang tháng 10 với sự kiện Kỷ niệm 93 năm thành lập Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam 20/10, trang báo cũng thực hiện bài viết “Nhiều sự kiện ý nghĩa kỷ
niệm 93 năm thành lập Hội LHPN Việt Nam và Ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10” (6/10), bài báo “Thủ
tướng Chính phủ dự lễ trao giải chung kết toàn quốc cuộc thi phụ nữ khởi
nghiệp năm 2023” (14/10) nhằm tôn vinh những đóng góp, công lao của phái nữ cho nền kinh tế quốc dân, qua đó khơi dậy tiềm năng, nhiệt huyết, trí tuệ, tinh thần dám nghĩ, dám
làm của phụ nữ Việt Nam, tạo động lực mạnh mẽ cho phụ nữ cả nước tham gia các mô hình kinh tế đa dạng để phát triển sản xuất, kinh doanh, nâng cao thu nhập, làm giàu cho bản
thân, gia đình và xã hội. Thông qua bài viết, người đọc nhận thấy những đóng góp của phụ nữ thông qua các hoạt động khởi nghiệp đã tạo ra giá trị mới, động lực mới, không chỉ
góp phần to lớn trong phát triển kinh tế đất nước mà còn có những tác động sâu sắc vào giải quyết những vấn đề xã hội, góp phần ổn định chính trị - xã hội. (Hình C.16) Hình C.16
Báo Điện tử Chính phủ cũng tích cực thực hiện công tác biểu dương, tôn vinh những tấm gương người tốt việc tốt, những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc, có
đóng góp đáng ghi nhận cho sự nghiệp phát triển đất nước, tiêu biểu, có thể kể tới những bài báo: “'Chia sẻ cùng thầy cô' năm 2023: Tôn vinh và lan tỏa mạnh mẽ những câu
chuyện đẹp” (8/8), “Hà Nội tuyên dương 96 thủ khoa xuất sắc năm 2023” (10/10), “Tôn vinh 100 nông dân xuất sắc năm 2023” (14/10)... Không chỉ có ý nghĩa công nhận những
thành tích xuất sắc đã đạt được, những bài báo này cũng đóng vai trò như lời động viên, cổ vũ các cá nhân, tập thể tiếp tục cố gắng duy trì, phát huy những giá trị tích cực mà họ đã
mang lại cho cộng đồng, xã hội, không những thế còn truyền cảm hứng, lan tỏa những tấm gương sáng cho đông đảo công chúng biết đến và noi theo, tiếp tục thực hiện quá trình
phấn đấu, rèn luyện không ngừng, vì mục đích thiêng liêng cống hiến cho Tổ quốc.
Đánh giá về báo Thanh Niên
Thông qua khảo sát nội dung “Báo chí kiên định bảo vệ Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, nền tảng tư tưởng, chủ trương của Đảng;
chính sách, pháp luật của Nhà nước, củng cố niềm tin trong nhân dân; đấu tranh chống những quan điểm thù địch, phản bác luận điệu xuyên tạc, chống phá Đảng và Nhà
nước”, nhóm nghiên cứu nhận thấy trang báo điện tử Thanh Niên đã có những bài viết thực hiện tương đối tốt nhiệm vụ này, cụ thể:
Trong thời gian khảo sát, tiêu biểu có những bài viết như “Phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc góp phần đập tan mọi âm mưu chống phá” (06/08) và “Khẳng định chủ
quyền biển đảo Việt Nam” ngày (20/09) với nội dung và giọng văn đanh thép, củng cố lòng yêu nước và nêu cao ý thức độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ trong nhân dân. (Hình C.17) Hình C.17
Không dừng lại ở việc tô đậm tinh thần dân tộc và ý thức bảo vệ lợi ích quốc gia trên mọi mặt trận, trang báo điện tử Thanh Niên còn thực hiện nhiệm vụ thông qua
tuyên truyền, lan tỏa lòng tự hào dân tộc và những giá trị lâu dài mà Việt Nam hướng tới, thể hiện ở những bài viết nổi bật như “Sức mạnh để nhân dân Việt Nam vượt mọi khó
khăn chính là đại đoàn kết toàn dân” (31/08) (Hình C.18) hay “Việt Nam là đất nước của hòa bình, hữu nghị” (01/
09) của tác giả Đình Huy. Hình C.18
“Phòng” đi đôi với “chống”, báo điện tử Thanh Niên đã làm tốt nhiệm vụ này qua việc không chỉ khích lệ tinh thần dân tộc và nêu cao ý thức độc lập chủ quyền, mà
còn tích cực đấu tranh chống lại quan điểm sai trái, xuyên tạc của các thế lực thù địch, thể hiện ở các bài viết “An Giang: Bắt tạm giam một bị can chống phá nhà nước” (04/08),
“Phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc góp phần đập tan mọi âm mưu chống phá” (06/08), “Ngăn chặn các cuộc tấn công mạng trong dịp nghỉ lễ 2.9” (30/08).
Đáng chú ý, tác giả Thiện Nhân vào ngày 20/09 đã viết bài "Khẳng định chủ quyền biển đảo Việt Nam", bài báo đã đưa tin về hội nghị thông tin được tổ chức tại một
tỉnh giáp biển - Ninh Thuận. Những căn cứ lịch sử, pháp lý đã được đưa ra và khẳng định về vị trí, vai trò của biển đảo trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nhất là trong
những năm gần đây, biển Đông luôn là vấn đề các thế lực thù địch, phần tử cơ hội lợi dụng để gây rối, làm mất đi ổn định về niềm tin đối với nước ta. Thông tin tuyên truyền góp
phần nhận diện, phản bác với những âm mưu, hoạt động các các tổ chức phản động, cơ hội chính trị ở trong và ngoài nước về biển đảo đối với nhân dân ở Ninh Thuận nói riêng và
ở nhiều khu vực nói chung.
Có thể nhận thấy, tuy số lượng chưa quá ấn tượng, nhưng nội dung bài viết đã phản ánh tinh thần và củng cố các mặt nổi bật của lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh trong nhân dân. Điều này góp phần “ổn định chính trị” đúng như nhiệm vụ và sứ mệnh của báo chí nói chung và báo Thanh Niên nói riêng.
Trên phương diện thực hiện nhiệm vụ “Báo chí luôn thông tin chính xác, đầy đủ và khách quan về tình hình của đất nước và thế giới, trong mọi lĩnh vực: chính
trị, kinh tế, xã hội, văn hóa, an ninh - quốc phòng, đối ngoại...”, báo Điện tử Thanh Niên đã làm rất tốt trách nhiệm này với nhiều bài viết chất lượng.
Trong 3 tháng vừa qua, những tin bài về chính sách, quan hệ ngoại giao với các quốc gia trong khu vực và thế giới được trang báo cập nhật kịp thời, cụ thể và nổi bật
với loạt bài viết: “Giữ gìn, vun đắp quan hệ hữu nghị truyền thống Việt Nam - Campuchia - Lào” (07/09), “Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ Việt Nam - Mỹ lên đối tác chiến
lược toàn diện” (11/09), bài viết “Quan hệ
Việt - Mỹ sang trang mới” (12/9) (Hình C.19). Đặc biệt, trong khuôn khổ sự kiện Diễn đàn cấp cao Hợp tác quốc tế "Vành đai và Con
đường" lần thứ 3 (BRF 3) tổ chức tại Bắc Kinh (Trung Quốc), trên trang báo điện tử Thanh Niên cũng có nhiều bài viết đưa tin nhanh chóng đến độc giả, như “Làm sâu sắc hơn
nữa quan hệ Việt - Trung” (20/10), “Trung Quốc luôn coi Việt Nam là hướng ưu tiên trong chính sách ngoại giao láng giềng” (20/10) , cung cấp khái quát những nội dung quan
trọng được trao đổi trong diễn đàn, cụ thể là sự chuẩn bị cho các hoạt động đàm phán cấp cao, thể hiện thiện chí của hai nước trên lĩnh vực kinh tế, duy trì và mở rộng thị trường,... Hình C.19
Bên cạnh các thông tin về đường lối quan hệ quốc tế của quốc gia với các nước trong khu vực và trên thế giới, những thông tin, sự kiện trong nước cũng được báo điện
tử Thanh Niên dành sự quan tâm sâu sắc.
Trước hết, ở lĩnh vực chính trị, báo điện tử Thanh Niên đã chú trọng cập nhật nhanh chóng, kịp thời thông tin về các nghị định, công văn, các chính sách, sửa đổi luật
cùng những dự thảo, dự án Nhà nước và Chính phủ ban hành đến nhân dân. Tiêu biểu là bài viết của tác giả Sỹ Đông: "Thủ Đức thành lập 2 trung tâm mới" (02/08) được đăng tải
chỉ sau 1 ngày Nghị quyết số 98 có hiệu lực. Hay vào ngày 28/08/2023, có các bài viết “Đổi mới trong xây dựng chính sách: Luật cần đến gần nhân dân, doanh nghiệp” (Hình
C.20) và “Sửa đổi luật Luật sư phù hợp với thực tiễn hoạt động và hội nhập quốc tế”, v.v… Hình C.20
Ngoài tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ ổn định chính trị còn được báo Thanh Niên thực hiện
thông qua việc thông tin một cách đậm nét, sâu sắc về các vấn đề thời sự, dân sinh, xã hội, trong đa dạng lĩnh vực. Tiêu biểu có các bài viết như: “Bệnh viện công điều chỉnh giá
dịch vụ theo yêu cầu” (17/08), “Hải Dương: Thấp thỏm sống trong khu tập thể xuống cấp nghiêm trọng” (29/08), “Kinh doanh vật liệu xây dựng chiếm đường” (12/09), “Làm rõ
trách nhiệm các vi phạm trong quy hoạch điện” (03/10), “Bộ Chính trị: Sớm tổng kết việc xã hội hóa giáo dục mầm non và phổ thông” (14/10),...
Đặc biệt, vào thời điểm vụ cháy thương tâm ở chung cư mini tại Khương Hạ (Hà Nội) xảy ra, báo Thanh Niên đã lên một loạt bài viết: “Hiện trường vụ cháy chung cư
mini ở Hà Nội, nhiều nạn nhân được đưa ra ngoài”, “Vụ cháy chung cư mini ở Hà Nội: Đang cấp cứu 54 người” “Phó thủ tướng Tr ,
ần Lưu Quang chỉ đạo cứu nạn vụ cháy chung
cư mini Hà Nội” “Cháy chung cư mini tại Hà Nội, chưa xác định được số người thương vong” ,
“Thủ tướng chỉ đạo TP.Hà Nội khắc phục hậu quả vụ cháy chung cư mini nghiêm ,
trọng”, “Vụ cháy chung cư mini ở Hà Nội: Bộ Xây dựng họp gấp với Bộ Công an”, “Cục Cảnh sát PCCC chỉ ra 14 biện pháp an toàn cháy nổ nhà cao tầng”. Tất cả đều cùng
được đăng vào ngày 13/09, ngay sau khi vụ cháy được giải quyết, mục đích nhằm cập nhật nhanh đến từng giờ con số thiệt hại về người và tài sản tới công chúng, cũng như gióng
lên hồi chuông cảnh báo về những lưu ý, quy định xử phạt các chung cư không đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy.
Với số lượng tương đối đáng kể trong thời gian ba tháng khảo sát, có thể thấy báo điện tử Thanh Niên cũng có những đóng góp nhất định vào việc thực thi sứ mệnh
theo đúng tôn chỉ của báo chí nói chung và tờ báo nói riêng, thông qua các tác phẩm tuyên truyền, chuyển tải kịp thời các vấn đề trong nước và mối quan hệ của Việt Nam trên
trường quốc tế, giúp độc giả nắm được cục diện nội hàm và ngoại sinh liên quan đến quốc gia, biết và đánh giá được tình hình chính trị được phản ánh qua các sự kiện, đưa ra những
lý giải và cách xử lý ở mọi lĩnh vực liên quan trực tiếp tới đời sống của nhân dân, tạo nên sự thống nhất trong công chúng, góp phần ổn định chính trị, củng cố thêm niềm tin của
công chúng với báo chí, với Đảng và Nhà nước.
Khi tiến hành khảo sát nội dung các bài viết từ góc độ “Báo chí là diễn đàn của nhân dân, là cầu nối của Đảng, Nhà nước với nhân dân”, nhóm nghiên cứu nhận
thấy báo điện tử Thanh Niên đã thực hiện tương đối tốt nhiệm vụ nêu trên.
Trong thời gian khảo sát, với số lượng và tần suất dày đặc, trang báo điện tử Thanh Niên đã có nhiều bài viết tiêu biểu phản ánh những vấn đề xã hội ảnh hưởng trực
tiếp đến quyền lợi của người dân và đất nước, đang được dư luận quan tâm và dành nhiều sự chú ý như: “Phòng, chống tham nhũng: Cán bộ phải coi liêm chính như 'cơm ăn nước
uống’” (19/10), “Đảm bảo người thu nhập thấp tiếp cận nhà ở xã hội” (27/10), “Tuần này, Quốc hội thảo luận về cải cách tiền lương, sửa luật Đất đai” (30/10), ...
Không chỉ mang tính thông tin, báo điện tử Thanh Niên còn có nhiều bài viết đại diện người dân phản ánh khúc mắc, ý kiến, kiến nghị đối với các chính sách, điều luật
của Đảng và Nhà nước. Nổi bật là những bài viết liên quan đến quy định về mức lương cơ bản, luật thuế, thu nhập của các nhóm ngành như: “Cử tri kiến nghị thanh tra ngành giáo
dục” (11/10), “TP.HCM kiến nghị về đất xây trường và tuổi nghỉ hưu của giáo viên” (12/10), “'Lương giáo viên chỉ 5,5 triệu đồng/tháng, chưa bằng lao động phổ thông'” (17/10),
“Nhiều đề xuất kiến nghị với TP.HCM về thu nhập cho giáo viên” (26/10),...
Điểm sáng trong việc thực hiện vai trò “báo chí là diễn đàn của nhân dân” của báo Thanh Niên còn thể hiện ở chỗ, trang báo này cho phép độc giả bày tỏ cảm xúc, để
lại bình luận trực tiếp dưới mỗi bài viết, theo đó người dùng chỉ cần đăng nhập từ các tài khoản mạng xã hội phổ biến (Google, Facebook, Zalo, Apple) là có thể đăng tải được ý
kiến của mình về thông tin, vấn đề được đề cập trong bài viết. Qua khảo sát, nhóm nhận thấy việc người đọc tương tác, phản hồi sau các bài đăng của báo Thanh Niên là tương đối
tích cực, điều này không chỉ thể hiện được mức độ phổ biến của trang báo điện tử mà còn là minh chứng cho quá trình trương tác hiệu quả với công chúng trên báo chí nói chung và
báo điện tử Thanh Niên nói riêng, góp phần đưa báo chí thực sự trở thành diễn đàn của nhân dân, là nơi lắng nghe, ghi nhận những ý kiến trực tiếp từ nhân dân. (Hình C.20, C.21) Hình C.20 Hình C.21
Báo Thanh Niên cũng đã về cơ bản thực hiện tốt nghĩa vụ khi thực hiện vai trò “Giám sát, phản biện xã hội; đánh giá, phê bình mang mang tính xây dựng, góp
phần hoàn thiện, khắc phục những vấn đề bất cập trong xã hội.” với tần suất 18 - 20 bài/tháng.
Trước hết, báo điện tử Thanh Niên đã ghi nhận nhiều vi phạm về mặt đạo đức, suy thoái về tư tưởng lẫn thiếu trách nhiệm trong quá trình thực hiện của rất nhiều cá
nhân, tập thể. Cụ thể là chỉ tính riêng trong tháng 8/2023 ở chuyên trang pháp luật của báo Thanh Niên, đã có đến gần 10 bài báo đưa tin về vi phạm đạo đức, vi phạm pháp luật,
thiếu trách nhiệm hay nhận hối lộ, thổi giá nhằm tư lợi của các cán bộ. Đó là các bài viết: "Cựu Chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung hầu tòa cùng 14 bị cáo" (25/08), "Vụ 'thổi giá'
cây xanh: Cựu Chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung thừa nhận trách nhiệm" (27/08), "Ông Nguyễn Đức Chung lãnh án 18 tháng tù trong vụ án 'thổi giá' cây xanh" (28/08),... Các
phóng viên của báo Thanh Niên đã nỗ lực chỉ ra các bằng chứng cụ thể, dẫn chứng cho sự suy thoái, tiêu cực của một bộ phận cán bộ lãnh đạo, khẳng định "không vùng cấm" trong
pháp luật. Quá trình phản ánh những vi phạm này của báo điện tử Thanh Niên cũng góp một phần không nhỏ trong việc thanh lọc cán bộ, thẳng thắn đối diện và xử lý những cá
nhân làm ảnh hưởng đến uy danh của cán bộ, xây dựng thế hệ Đảng viên "vì dân phục vụ" cần kiệm liêm chính, chí công vô tư, thống nhất trong tư tưởng, đạo đức lẫn giữ vững
niềm tin của nhân dân vào những người mình ủy quyền.
Sang tháng 9, báo Thanh Niên cũng đã phản ánh tình trạng thiếu trách nhiệm, thiếu tiên phong của các đơn vị, tập thể trong quá trình quản lý, thực thi nhiệm vụ. Ví dụ
như, vào ngày 12 tháng 9 năm nay, tại chung cư mini thuộc quận Thanh Xuân, Hà Nội, xảy ra vụ cháy nghiêm trọng khiến 56 người tử vong và nhiều người bị thương, vụ cháy này
đã thu hút được lượng quan tâm, theo dõi từ dư luận xã hội. Ngay sau đó, báo Thanh Niên cũng đã cập nhật, đưa tin “Để không xảy ra những vụ cháy thương tâm” (Hình C.22,
C.23) vào ngày 15 tháng 9. Công tác thực hiện phòng cháy chữa cháy, quản lý cấp cơ sở còn rất nhiều hạn chế, thiếu sót, dù đã được triển khai rất quyết liệt từ các bộ, ban ngành.
Bài báo cũng đồng thời tiếp nhận và lồng ghép rất nhiều ý kiến bức xúc của độc giả như "Công tác quản lý kiểm soát PCCC còn chưa sâu sát", "xuất phát từ vi phạm trong xây dựng
cũng như quản lý xây dựng", "những người thực thi pháp luật ở đâu?",... Đây quả thật là thiếu sót trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, là sự thiếu trách nhiệm của rất nhiều cá nhân,
tập thể trong vai trò là người lãnh đạo, người triển khai cho nhân dân. Hình C.22 Hình C.23
Báo Thanh Niên cũng đã giám sát chặt chẽ, chỉ ra nhiều hạn chế, trong trách nhiệm thực hiện công việc của Nhà nước, các chủ trương, chính sách của Đảng và Chính
phủ đã ban hành thông qua các bài viết: “Đà Nẵng: Nhiều quận, huyện chậm trễ trong giải quyết thủ tục hành chính”; “TP.HCM phát hiện hàng trăm cán bộ, công chức né tránh,
thiếu trách nhiệm”; “Khơi thông nút thắt thể chế để thúc đẩy phát triển”. Các bài báo chỉ ra còn rất nhiều vướng mắc trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ được giao phó,... để
các cá nhân, các đơn vị nhanh chóng giải quyết những vấn đề còn tồn đọng, chấn chỉnh lại về tinh thần làm việc, cống hiến đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân.
Thông qua quá trình khảo sát, nhìn chung, báo Thanh Niên đã tích cực đưa tin về quá trình xử lý những quan điểm xuyên tạc; những tiêu cực, suy thoái của những cán
bộ lãnh đạo; hay những sai phạm, thiếu trách nhiệm trong công tác thực thi nhiệm vụ của các cấp. Về tần suất, số lượng, nội dung, báo Thanh Niên đều triển khai dựa trên đa dạng
các đề tài, trải dài các tỉnh thành, tuy nhiên trong quá trình khảo sát thực tế, báo Thanh Niên chỉ vừa mới dừng lại ở việc đưa tin, trích dẫn lại các quyết định của các cơ quan có
thẩm quyền, các hội nghị,... mà chưa thật sự đi sâu, phân tích và làm rõ các vấn đề trên nhiều lĩnh vực với nhiều khía cạnh khác nhau. Tinh thần sôi nổi, tích cực đăng tải thông
tin nhưng quá trình thực hiện tin bài của báo điện tử Thanh Niên còn thiếu sự chủ động trong một vài nhiệm vụ của mình như là theo dõi, giám sát, kiểm tra, đấu tranh và
ngăn chặn về cả những quan điểm thù địch, suy thoái, tiêu cực hay quá trình thực hiện nhiệm vụ của các cán bộ các cấp.
Không chỉ truyền tải và thông tin đậm nét về các vấn đề mang tính thời sự, báo điện tử Thanh Niên cũng thường xuyên đăng tải những bài báo thực hiện nhiệm vụ
“Tuyên truyền, kỷ niệm các ngày lễ lớn, các sự kiện lịch sử có ý nghĩa đặc biệt quan trọng; tôn vinh, biểu dương những cá nhân, tập thể có những đóng góp tích cực cho sự
ổn định, phát triển của đất nước”, với tần suất dao động trong khoảng từ 10-13 bài/tháng.
Nhân dịp kỷ niệm 78 năm Ngày Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, trang báo đã đưa tin về những hoạt động của những cán bộ Nhà nước dâng
hương tưởng nhớ công lao trời biển của Chủ tịch Hồ Chí Minh như "Chủ tịch nước dâng hương tưởng nhớ Chủ tịch Hồ Chí Minh" (28/08), "Lãnh đạo TP.HCM dâng hương tưởng
niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh dịp Quốc khánh" (31/8). Những bài báo đồng thời cũng lồng ghép những hy sinh vì nước, vì dân của Người để làm sâu sắc hơn sự tự hào, sự thôi thúc
thế hệ hiện nay không ngừng học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
Trong xuyên suốt ba tháng thực hiện khảo sát cũng có không ít bài báo kỷ niệm những ngày quan trọng như “Chủ tịch QH Vương Đình Huệ dự kỷ niệm 60 năm Ngày
truyền thống Quân chủng Phòng không - Không quân” (19/10) để tri ân tới chiến công vẻ vang và sự phấn đấu không ngừng nghỉ, hết lòng vì Đảng, vì dân trong suốt lịch sử đấu
tranh dân tộc của Quân chủng Phòng không - Không quân. Bài báo cũng đã khẳng định đây là lực lượng nòng cốt trong mặt trận đối không trong thời chiến lẫn thời bình, góp phần
bảo vệ vững chắc cho hòa bình và sự phát triển của Việt Nam. Báo cũng kỷ niệm những sự kiện có ý nghĩa như “Kỷ niệm 55 năm sự kiện lịch sử Truông Bồn” (30/10). Hay báo
Thanh Niên cũng đưa tin những hoạt động nhằm thể hiện sự biết ơn đối với những cá nhân có đóng góp to lớn như “Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng viếng, dâng hương Chủ tịch Tôn
Đức Thắng” (19/08), “Vĩnh Long tổ chức lễ kỷ niệm 110 năm ngày sinh giáo sư Trần Đại Nghĩa” (13/09), “Kỷ niệm 100 năm ngày sinh đại tướng Đoàn Khuê”, v.v...
Hình C.24, C.25: Một số bài báo thực hiện nội dung thông tin về các ngày lễ lớn, lễ kỷ niệm trọng đại, tôn vinh những tấm gương sáng
Không chỉ dừng lại ở sự biết ơn lịch sử, biết ơn những cá nhân, tập thể xuất sắc trong quá khứ, báo Thanh Niên cũng tập trung làm sáng những tấm gương sáng, những
điển hình tiên tiến trong chính hiện tại. Báo đã đưa tin về cô giáo đặc biệt Lê Thị Thắm, sinh ra đã không có tay, mắc nhiều căn bệnh nhưng đã vượt qua số phận của chính mình để
vươn lên trở thành một nhà giáo dẫn đường qua bài báo “Phó chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân thăm cô giáo không tay” (05/09) đúng vào dịp lễ khai giảng năm học mới diễn ra trên
toàn quốc. Sự lựa chọn chủ đề lẫn thời điểm hợp lý của báo Thanh Niên đã khắc họa đậm nét về một tấm gương sáng vượt qua những khó khăn tưởng như không thể để mỗi người
dân noi theo. Hay những cá nhân, tập thể có những sự cố gắng không ngừng trên nhiều lĩnh vực như: “Đoàn đại biểu TP.HCM lên đường thăm các đảo Tây Nam và Nhà giàn DKI”
(15/09), “Nữ sinh viên lan tỏa nhiệt huyết bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng” (20/08) (Hình C.26), “Tặng quà người có công dịp Quốc khánh 2.9” (21/08), “Nhân rộng cách làm hay” (12/08),… Hình C.26
Những ngày lễ, ngày kỷ niệm đều được nhắc lại hằng năm trong đời sống thường nhật, báo Thanh Niên cũng đều đặn các năm đưa tin về các hoạt động kỷ niệm, tri ân
không chỉ nhằm mục đích thông tin đơn thuần mà từ đó góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, nâng cao nhận thức về lòng tự hào, tự tôn dân tộc, một lần nữa củng cố niềm tin
của tầng tầng lớp lớp nhân dân vào chế độ, vào Đảng, nhà nước đã được dựng xây bằng sự hy sinh của đồng bào. Bên cạnh đó, biểu dương những điển hình tiên tiến, nhiều cá nhân,
tập thể đã có những sự cố gắng không ngừng nghỉ trong cuộc sống lẫn công tác, tạo sự đồng thuận trong xã hội, cổ vũ cho mỗi cán bộ, mỗi người đảng viên, mỗi người dân cùng
tích cực tham gia làm tốt từng vai trò cá nhân mình, đóng góp chung cho các phong trào thi đua yêu nước, công cuộc xây dựng, phát triển đất nước trong thời đại mới.
D. NHỮNG THÀNH CÔNG, HẠN CHẾ CỦA HAI TRANG BÁO TRONG QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN NHIỆM VỤ GÓP PHẦN ỔN ĐỊNH CHÍNH TRỊ VÀ PHÂN TÍCH NGUYÊN NHÂN
Qua quá trình khảo sát và phân tích, nghiên cứu việc báo chí thực hiện nhiệm vụ góp phần ổn định chính trị trên báo điện tử Thanh Niên và báo điện tử Chính phủ
trong ba tháng (từ 01/08/2023 đến 31/10/2023), nhóm nhận thấy hai trang báo đã có những ưu điểm, thành công nhất định trong quá trình thực hiện trách nhiệm quan trọng hàng đầu này.
Trước hết, về hình thức truyền tải thông tin, có thể nhận thấy tính đa phương tiện, tối giản mà vẫn hấp dẫn đã được hai trang báo thực hiện tương đối hiệu quả. Cả hai
trang báo đều được xây dựng với giao diện, thiết kế hiện đại, dễ nhìn, dễ đọc với các chuyên mục rõ ràng, cụ thể. Đặc biệt, các thông tin trong chuyên mục Chính trị luôn được chú
trọng với vị trí hàng đầu: Với báo điện tử Chính phủ, mục “Chính trị” là chuyên mục mở đầu trong thanh thông tin giới thiệu, trong khi tiểu mục “Chính trị” cũng là tiểu mục đầu
tiên trong chuyên mục “Thời sự” của báo điện tử Thanh Niên. Vì vậy, người đọc dễ dàng tìm kiếm các thông tin về lý luận bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, thông tin chính sách,
sự kiện,... khi nhấn vào các chuyên mục này hoặc tìm kiếm với các từ khóa trên ô tìm kiếm.
Đặc biệt, báo điện tử Thanh Niên và báo Điện tử Chính phủ đã phát huy tương đối tốt tính đa phương tiện của báo chí hiện đại nhằm tăng chất lượng trải nghiệm cho
bạn đọc khi kết hợp các hình thức như video, magazine hay podcast/audio để thể hiện nội dung. Độc giả vừa có thể đọc, vừa có thể nghe và xem video trực tiếp, chân thật nhằm tăng
tính biểu đạt của thông tin cũng như tính tiện dụng phù hợp với đa dạng nhóm công chúng.
Bên cạnh đó, cả hai trang báo đều chú trọng đến lắng nghe, phản hồi ý kiến từ công chúng đối với thông tin. Với báo điện tử Thanh Niên, trang báo có phần “Bình
luận” ở dưới mỗi bài báo để người đọc có thể bày tỏ cảm xúc hay ý kiến về vấn đề được thông tin. Hơn nữa, báo điện tử Thanh Niên còn sử dụng trực tiếp những ý kiến của độc giả
dưới các bài đăng làm dữ liệu cho các bài báo về vấn đề liên quan. Trong khi đó, dù không có phần bình luận trực tiếp nhưng báo điện tử Chính phủ đã dành riêng một chuyên mục
có tên “Góp ý hiến kế” để ghi nhận ý kiến của độc giả hay bày tỏ thắc mắc, câu hỏi về các vấn đề xã hội.