lOMoAR cPSD| 48541417
Phần 1 : Mở đầu
1.1 . Tính cấp thiết của đề tài
- Tài nguyên thủy sản dồi dào và có tiềm năng phát triển
- Nhu cầu tiêu thụ thủy sản cao
- Mang lại lợi ích kinh tế cho ngành công nghiệp, địa phương và quốc gia
- Tiềm năng phát triển công nghệ và ứng dụng các quy trình chế biến thủy sản mới
1.2 Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu lĩnh vực chế biến thuỷ hải sản có thể là nâng cao chất
lượng và giá trị gia tăng của sản phẩm thuỷ hải sản thông qua các công nghệ
tiên tiến. Đồng thời, cũng có thể tập trung vào phát triển phương pháp chế biến
mới để tăng cường sự đa dạng và sự lựa chọn cho người tiêu dùng. Nghiên cứu
này cũng có thể tập trung vào giảm thiểu lượng chất thải và ô nhiễm môi trường
trong quá trình chế biến thuỷ hải sản.
1.3 Cơ sở lí thuyết
Kiểm toán môi trường là quá trình đánh giá đối với các hoạt động kinh doanh
và tài chính của một tổ chức để xác định mức độ tuân thủ các quy định về bảo
vệ môi trường và sử dụng tài nguyên ở cấp độ tối ưu. Phần 2 : Nội dung
2.1. TỔNG QUAN VỀ ĐẶC ĐIỂM PHÁT TRIỂN LĨNH VỰC CHẾ BIẾN THỦY SẢN
*Ngành chế biến thuỷ sản trên thế giới
.Tăng trưởng nhanh chóng: Ngành chế biến thuỷ sản trên thế giới đang có tốc
độ tăng trưởng cao. Theo FAO tổng hợp cho thấy có sự không đồng đều trong
sản suất và phát triển nuôi trồng thủy sản giữa các khu vực và quốc gia trên thế
giới. Trong hai thập kỷ gần đây, Châu Á là khu vực có sản lượng nuôi trồng
thủy sản lớn nhất, chiếm tới gần 89% thị phần sản lượng nuôi trồng thủy sản
toàn cầu, đạt 72,8 triệu tấn năm 2018. Trong đó, Trung Quốc là nước có sản
lượng nuôi thủy sản lớn nhất thế giới, chiếm thị phần gần 58% tổng sản lượng
nuôi thế giới, đạt hơn 47 triệu tấn (năm 2018). Năm nước có sản lượng nuôi cao
nhất thế giới đều thuộc khu vực châu Á và đang củng cố vị trí này trong nhiều
năm. Tiếp sau Trung Quốc lần lượt là Ấn Độ, Inđônêxia, Việt Nam và lOMoAR cPSD| 48541417
Bănglađét với sản lượng tương ứng năm 2018 là 7 triệu tấn, 5,4 triệu tấn, 4,1
triệu tấn và 2,4 triệu tấn.. Dự kiến, con số này sẽ tiếp tục tăng trong tương lai.
TRÍCH NGUỒN https://tongcucthuysan.gov.vn/tin-t%E1%BB%A9c/-ngh
%E1%BB%81-c%C3%A1-th%E1%BA%BF-gi%E1%BB%9Bi/doc-
tin/014962/2020-09-18/chau-a-dong-gop-89-tong-san-luong-nuoi-trong-thuy- santhe-gioi
1. Đa dạng sản phẩm: Ngành chế biến thuỷ sản trên thế giới đã phát triển
nhiều loại sản phẩm đa dạng như tôm, cá, hải sản đông lạnh, hải sản chế
biến sơ chế, sản phẩm chế biến cao cấp như caviar, hàu nướng, sashimi...
2. Đầu tư công nghệ: Ngành chế biến thuỷ sản trên thế giới đã đầu tư mạnh
vào công nghệ để nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng của sản phẩm.
Các công nghệ như làm đông lạnh, chế biến sơ chế tức thì, bảo quản sản
phẩm bằng đá cóng hay khí đông lạnh đều được áp dụng để bảo quản và
vận chuyển sản phẩm thuỷ sản đến thị trường một cách tốt nhất.
3. Tiêu chuẩn chất lượng và an toàn: Ngành chế biến thuỷ sản trên thế giới
đang chú trọng đến việc áp dụng các tiêu chuẩn chất lượng và an toàn
thực phẩm. Các hệ thống chứng nhận như HACCP, ISO, GAP... được áp
dụng trong việc kiểm soát chất lượng và đảm bảo an toàn thực phẩm.
4. Xuất khẩu và thị trường: Ngành chế biến thuỷ sản trên thế giới đang có
xu hướng tăng trưởng xuất khẩu mạnh mẽ. Một số quốc gia như Trung
Quốc, Thái Lan, Việt Nam, Mỹ... đã trở thành những người đi đầu về
xuất khẩu thuỷ sản. Đồng thời, thị trường tiêu thụ thuỷ sản trên toàn thế
giới cũng đang mở rộng và đa dạng hơn bao giờ hết.
/ Tổng quan về ngành chế biến thủy sản Việt Nam
Việt Nam là một quốc gia có đường bờ biển kéo dài 3620 km và một vùng biển
rộng khoảng 1 triệu km2 là một phần của Biển Đông có rất nhiều loài hải sản quý
hiếm, thuận lợi để phát triển ngành nghề nuôi trồng, đánh bắt và chế biến thủy hải
sản. Một số lượng lớn rong biển và các ngành thân mềm, các loài nhuyễn thể, giáp
xác có trong biển, hồ, ao sông suối là nguồn protein có giá trị to lớn, giàu vitamin
và các nguyên tố vi lượng, là nguồn nguyên liệu cho ngành công nghiệp, là kho
tàng và tài nguyên vô tận về động vật, thực vật biển. Ngoài ra, theo thống kê của
Bộ Thủy sản thì hiện nay chúng ta có hơn 1470000 ha mặt nước sông ngòi có thể
dùng cho nuôi trồng thủy sản. Ngoài ra còn có khoảng 544.500.000 ha ruộng trũng
và khoảng 56.200.000 ha hồ có thể dùng để nuôi cá, tôm. Tính đến nay cả nước đã lOMoAR cPSD| 48541417
xây dựng được 650 hồ, đâp vừa và lớn, 5300 hồ và đập nhỏ với dung tích xấp xỉ 12
tỉ m3, đặc biệt chúng ta có nhiều hồ thiên nhiên và nhân tạo rất lớn như hồ Thác Bà
(3000 triệu m3), Hồ Trị An, Hồ Tây.. Cùng với ngành nuôi trồng thủy sản , khai
thác thủy sản thì ngành chế biến thủy sản cũng đóng góp phần lớn trong thành tựu
của ngành thủy sản Việt Nam. Đây là lĩnh vực phát triển rất nhanh và đã tiếp cận
với trình độ công nghệ và quản lý tiến tiến của khu vực Thế giới trong mộ số lĩnh
vự chế biến thủy sản. Nguồn ngoại tệ cơ bản của ngành đem lại cho đất nước là từ
chế biến thủy sản. Đến năm 2008, đã có 544 doanh nghiệp chế biến thủy sản quy
mô công nghiệp, trong 410 cơ sở sản xuất kinh doanh thủy sản đạt tiêu chuẩn
ngành về điều kiện an toàn vệ sinh thực phẩm, 414 doanh nghiệp đã áp dụng các
quy phạm GMP, SSOP, HACCP, ISO 14001.., đạt tiêu chuẩn sản xuất sạch hơn,
được phép xuất khẩu sang thị trường lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Liên
Bang Nga và đến nay con số này đã tăng lên rât nhiều. Từ 18 doanh nghiệp năm
1999, đến nay đã có 269 doanh nghiệp chế biến được cấp phép xuất khẩu vào thị
trường Việt Nam. Nuôi trồng thủy sản và chế biến thủy sản đang từng bước trở
thành một trong những ngành sản xuất hàng hóa chủ lực, phát triển rộng khắp và có
vị trí quan trọng và đang hướng đến xây dựng các vùng sản xuất tập trung. Phát
huy được tiềm năng tự nhiên, nguồn vốn và sự năng động sang tạo trong doanh
nghiệp và ngư dân, nuôi trồng thủy sản đang đóng góp hết sức quan trọng trong
chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp cũng như thực hiện xóa đói giảm
nghèo ở các vùng miền của đất nước. Tổng quan về nước thải chế biến thủy sản
Nguyên liệu của ngành chế biến thủy sản rất phong phú và đa dạng, từ các loại tự
nhiên cho đến các loại nuôi trồng. công nghệ chế biến cũng khá đa dạng tùy theo
từng mặt hàng nguyên liệu và đặc tính các loại sản phẩm (thủy sản tươi sống đông
lạnh, thủy sản khô,…) Do sự phong phú và đa dạng về loại nguyên vật liệu và sản
phẩm nên thành phần và tính chất nước thải chế biến thủy hải sản cũng đa dạng và
phức tạp. Nước thải của nhà máy chế biến thủy hải sản phần lớn là nước thải trong
quá trình rửa sạch, sơ chế nguyên liệu, vệ sinh dụng cụ và nước vệ sinh cho công
nhân. Trong nước thải chứa nhiều mảnh vụn thịt ruột, vảy và mỡ của các loại thủy
sản, các mảnh vụn này thường dễ lắng và dễ phân hủy gây ra các mùi tanh. (Trong
nguồn nước thải thủy sản chứa hầu hết các chất hữu cơ như thịt ruột, vảy, mỡ các
loại thủy sản, mảnh vụn thường dễ lắng và dễ phân hủy gây ra các mùi tanh) Nước
thải chế biến thủy sản có hàm lượng các chất hữu cơ gây ô nhiễn cao như: COD
trong nước thải khoảng 1000 ÷ 1.200 mg/l, BOD vào khoảng 600÷950 mg/l nếu
không được xử lý sẽ gây ô nhiễm nước mặt và nước ngầm nghiêm trọng. Tuy
nhiên tỉ số BOD/COD khoảng 75÷80% thuận lợi cho quá trình xử lý bằng phương
pháp sinh học. hàm lượng N,P cao cũng dễ gây ra hiện tượng phú dưỡng hóa tại
điểm tiếp nhận nước thải. Các chất rắn lơ lửng trong nước thải làm cho nước đục
và có màu, nó ngăn ánh sáng chiếu xuống làm hạn chế quá trình quang hợp của tảo, lOMoAR cPSD| 48541417
rong rêu… Ngoài ra các loài vi sinh vật như là trứng giun sán gây bệnh hay vi
khuẩn trong nước sẽ là nguồn gây bệnh trực tiếp và nghiêm trọng. Con người và
động vật sử dụng trục tiếp nguồn nước bị nhiễm bẩn sẽ gây ra các bệnh về đường
ruột, hô hấp đặc biệt nghiêm trọng hơn sẽ gây ra thương hàn, bại liệt.
NGUỒN https://minhchauvn.com/wp-content/uploads/2018/03/H%E1%BB%87-th
%E1%BB%91ng-x%E1%BB%AD-l%C3%BD-n%C6%B0%E1%BB%9Bc-th
%E1%BA%A3i-th%E1%BB%A7y-s%E1%BA%A3n.pdf
2.2 Đặc điểm hoạt động lĩnh vực của ngành và các vấn đề môi trường
2.2.1 .Sản xuất đầu vào của chế biến thủy sản
Nguyên vật liệu dùng trong chế biến thủy sản gồm có 02 loại là nguyên liệu
chính và vật liệu phụ. Tùy thuộc vào đặc điểm sản xuất từng doanh nghiệp mà
nguyên liệu chính có thể là: -
Các loại hải sản: tôm, cá, mực, cua, bạch tuộc, động vật hai vỏ,… Vật liệu phụ như: -
Muối, clorine, túi PE, thùng carton, dây buộc và một số phụ gia dùng cho
chế biến sản phẩm giá trị gia tăng như mực chiên cốm, cá kho,...
mắm,...); các loại rau củ quả. -Các loại gia vị dùng cho chế biến: chất tạo mùi vị
(tỏi, ớt, đường, nước
- Chất tạo màu (màu thực phẩm, các chất tạo màu tự nhiên); chất tạo đặc
(các loại tinh bột, bột thảo mộc, bột nấm,...)
https://tailieu.vn/doc/dac-diem-ke-toan-nguyen-lieu-trong-cac-doanh-
nghiep-che-bien-thuy-san-o-khanh-hoa-2024661.html
2.2.2 . Đầu ra trong sản xuất chế biến thủy hải sản. - Phế liệu: chủ yếu là từ
da/mai mực, nội tạng mực và hoặc một số túi nylon, bao bì thủy sản như cá… xương cá, da cá,
mỡ cá, vỏ tôm, đầu tôm, vỏ ngao sò, carton... lOMoAR cPSD| 48541417 -
Nước thải: phần lớn là trong quá trình sản xuất bao gồm nước rửa nguyên
liệu, bán thành phẩm, nước sử dụng cho vệ sinh và nhà xưởng, thiết bị, dụng cụ
chế biến, nước vệ sinh cho công nhân. Có khả năng gây ô nhiễm môi trường cao
bằng hàm lượng chất hữu cơ, cặn lơ lửng, N, và đặc biệt là P và sinh vật gây bệnh.
o Hợp chất hữu cơ chiếm 70–80% gồm protit, acid amin, chất béo và các dẫn
xuất của chúng có trong sản phẩm. Hầu hết các chất hữu cơ khó phân hủy. o
Chất vô cơ chiếm 20–30% gồm cát, đất, muối, ure, các chất phụ gia ….
o N và P : Trong nước thải chế biến thủy sản thường chứa hàm lượng N và P
rất cao , đặc biệt là Photpho không những có trong thành phần của sản phẩm
mà còn phát sinh do quá trình bổ sung các chất phụ gia chế biến. o COD và
BOD trong nước thải thủy sản rất cao: BOD nằm trong khoảng
1000 – 10.000 mg/L, độ oxy hóa (CODMn) bằng khoảng 30 % của BOD.
o Vi sinh vật gây bệnh : chứa nhiều loại vi trùng, virus và trứng ấu trùng giun sán gây bệnh. -
Mùi trong chế biến: Nước thải trong CBTS có mùi hôi tanh. Mùi hôi này là
khí H2S, NH3 phát sinh từ quá trình phân hủy các hợp chất protid và axit béo trong
các loại thủy sản. Hơn nữa nếu hàm lượng khí NH3 từ 1.2 đến 3 mg/l sẽ làm chết
các loài thủy sản sống trong nước. -
Môi chất lạnh: Môi chất lạnh HCFC-22(R22) đang được sử dụng phổ biến
trong các hệ thống cấp đông, kho lạnh của các nhà máy chế biến thủy sản đông
lạnh và nhiều chất thải nguy hại khác. Phần lớn các doanh nghiệp chế biến thủy sản
đông lạnh đang sử dụng môi chất R22 trong các thiết bị lạnh do có những ưu điểm
như không độc, không cháy, giá tiền thiết bị thấp, hiệu suất phát lạnh cao, chi phí
ban đầu thấp, nhất là khi mua thiết bị đơn lẻ hoặc khi đầu tư ở quy mô nhỏ… Tuy
nhiên các chất HCFC trong đó có HCFC-22 (R22) khi phát thải ra ngoài môi
trường lại là một trong các chất gây nên hiệu ứng nhà kính, phá hủy tầng ô zôn và
đã bị loại bỏ khỏi các nước EU, Nhật Bản. -
Khí thải: bao gồm các loại như khí SO2,CO2,NO2, NH3, H2S... phát thải từ
các CSCB hàng khô và bột cá. Một phần khí thải khác là môi chất lạnh rò rỉ từ hệ
thống lạnh của nhà máy.
2.2.2.1 . Đầu ra sản xuất ảnh hưởng gì đến môi trường? -
Ô nhiễm không khí: mùi hôi phát sinh từ việc lưu trữ các phế thải trong quá
trình sản xuất, khí thải từ các máy phát điện dự phòng. lOMoAR cPSD| 48541417 -
Ô nhiễm nguồn nước: nước thải là nguồn gây ô nhiễm nghiêm trọng đến môi
trường bởi phát sinh thể tích nước thải lớn (85-90% tổng nước thải) với nồng độ ô
nhiễm cao nếu không được xử lý thích hợp. -
Rác thải nhựa: Theo Báo cáo hiện trạng môi trường biển và hải đảo quốc gia
giai đoạn 2016 - 2020 do Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố đầu tháng 8.2021,
rác thải nhựa, trong đó có rác thải nhựa trên biển, đang là vấn đề nổi cộm trên toàn
cầu. Ước tính, hơn 70% - 80% rác thải nhựa trên biển có nguồn gốc từ đất liền.
Phần còn lại là nhựa thải trực tiếp ra biển, chủ yếu từ các hoạt động đánh bắt hải
sản như ngư cụ bị bỏ lại trên biển, đặc biệt nguy hiểm với sinh vật biển và là nguồn
chủ yếu gây ô nhiễm nhựa trên đại dương. -
Sử dụng năng lượng: Quá trình chế biến có thể tiêu tốn lượng lớn năng
lượng, đặc biệt là khi sử dung các thiết bị làm lạnh và công nghệ chế biến nhiệt
đới. Việc tiêu thụ năng lượng không hiệu quả có thể dẫn đến tăng nhu cầu sử dụng
năng lượng từ các nguồn không tái tạo. -
Đánh bắt quá mức: chế biến thủy hải sản có thể khuyến khích việc đánh bắt
quá mức, gây suy thoái và suy giảm nguồn lợi thủy sản. Điều này có thể ảnh hưởng
đến cân bằng sinh thái của hệ thống biển và gây tổn hại đến đa dạng sinh học.
2.2.2.2. Đầu ra sản xuất ảnh hưởng gì đến con người?
Đặc thù của ngành này là có hàm lượng nước thải lớn chứa chủ yếu chất hữu cơ,
lưu lượng cao, các cơ sở thường tập trung tại các vùng ven sông ven biển, khu
đông dân cư. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến hệ sinh thái biển cũng như con người sinh sống gần đó.
Mất cân bằng sinh thái: Ô nhiễm môi trường có thể làm suy giảm nguồn lợi thủy
sản và gây mất cân bằng trong hệ sinh thái biến. Điều này ảnh hưởng đến nguồn
cung cấp thủy hải sản và kinh tế của các cộng đồng dựa vào ngành chế biến thủy hải sản.
An toàn thực phẩm: Thủy hải sản bị ô nhiễm có thể chứa các chất độc hại như
các chất chứa trong rác thải trong qua trình chế biến thải ra môi trường, vi khuẩn
gây bệnh...Khi tiêu thụ, con người có thể bị nhiễm độc và gặp vấn đề sức khoẻ.
Con người cũng có thể mắc các bệnh như viêm phổi, dị ứng, vấn đề về hệ tiêu
hoá và thần kinh khi sống trong môi trường bị ô nhiễm không khí. 2.2.2.3 . Lưu
lượng và tính chất nước thải ngành chế biến thủy sản lOMoAR cPSD| 48541417
Trong quá trình chế biến thủy sản, sự khác biệt trong nguyên liệu thô và sản
phẩm cuối liên quan đến sự khác nhau trong quá trình sản xuất, dẫn đến tiêu thụ
nước khác nhau. Cùng tham khảo lượng nước sử dụng chế biến một số loại thủy
hải sản: Cá da trơn: 5-7 m3/tấn sản phẩm Tôm đông lạnh: 4-6 m3/tấn sản phẩm
Surimi (Sản phẩm giả cua): 20-25 m3/tấn sản phẩm Thủy sản đông lạnh hỗn hợp:
4-6 m3/tấn sản phẩm Đặc trưng của nước thải chế biến thủy sản: Độ màu, mùi, chất
rắn không hòa tan, chất rắn lơ lửng, các vi trùng gây bệnh, chất hữu cơ hòa tan, các
chất dinh dưỡng… COD dao động trong khoảng 500 – 3000 mg/l, COD trong
khoảng 300 – 2000 mg/l, Ni-tơ khá cao từ 50-200 mg/l. Nước thải có hàm lượng
chất hữu cơ, chất dinh dưỡng cao vì trong đó có carbonhydrat, protein, lipid – đây
là các chất dễ bị vi sinh vật phân hủy. Ngoài ra trong nước thải còn có dầu,
photphat, nitrat, chất béo, các chất tẩy rửa… Hàm lượng chất rắn lửng lơ (SS) dao
động từ 200 – 1000 mg/l, là do chứa các vụn thủy sản và các vụn này dễ lắng,
ngoài ra còn chứa bùn, cát cuốn theo nước khi rửa, sơ chế nguyên liệu, vệ sinh thiết
bị nhà xưởng. Mùi hôi tanh, khí H2S, NH3 sinh ra do quá trình phân hủy mảnh vụn
thủy sản trong nước thải hay quá trình phân hủy kị khí không hoàn toàn các hợp
chất protid, axit beo khác. Mùi Cl2 sinh ra trong quá trình khử trùng. Độ màu: Màu
của nước thải do chất thải sinh hoạt và máu của động vật thủy sản trong quá trình
chế biến Các vi trùng gây bệnh
Thành phần nước thải chế biến thủy sản, theo số liệu của Tổng cục môi trường 2021
Thông số nước thải chế biến thủy sản Dựa vào kết quả trên cho thấy thành
phần nước thải phát sinh từ chế biến thuỷ sản có nồng độ COD, BOD5, chất rắn lơ
lửng, tổng nitơ và photpho cao. Đặc biệt đối với nước thải phát sinh từ chế biến cá
da trơn có nồng độ dầu và mỡ rất cao từ 250 đến 830 mg/L. Nồng độ photpho trong
nước thải chế biến tôm rất cao có thể lên đến trên 120 mg/L. Các biện pháp xử lý
hiện nay chủ yếu áp dụng quy trình gồm 3 cấp xử lý: cấp 1: tiền xử lý bao gồm
tách rác thô, tách dầu mỡ, loại bỏ TSS, cấp 2: xử lý vi sinh, cấp 3: lắng, lọc, tiệt lOMoAR cPSD| 48541417
trùng với thời gian lưu phổ biến từ 30-40 giờ lưu (hrt) đối với chuẩn A. Với sự phát
triển của công nghệ môi trường, ngày càng có nhiều giải pháp và công nghệ hiệu
quả hơn nhưng không phải giải pháp nào cũng phù hợp và dễ ứng dụng cho doanh
nghiệp, lý do chi phí đầu tư cao. Để tối ưu được chi phí đầu tư cũng như vận hành,
quy trình xử lý cần được đơn giản hóa dựa vào sự am hiểu của người thiết kế cũng
như sự tích hợp của giải pháp.
Ví dụ số liệu về chế biến thủy sản:
Theo hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), xuất
khẩu thủy sản tháng 8/2023 đạt 917,06 triệu USD, tăng 54,1% so với cùng kì năm
2021. Tính chung 8 tháng, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt gần 7,6 tỷ ÚD,
tăng 36,2% so với cùng kì năm 2022. Trong đó, một số mặt hang có mức tăng cao như:
Tôm đạt hơn 3 tỷ USD, tăng 22,5%;
Cá tra đạt gần 1,8 tỷ USD, tăng 80,7%;
Cá ngừ đạt gần 724 triệu USD, tăng 54,1%;
Mực và bạch tuộc đtạ gần 478 triệu USD, tăng 33,5%.....
https://baochinhphu.vn/nganh-thuy-san-gia-tang-gia-tri-tu-che-bien-sau- 102220902182509659.htm
Các vấn để môi trường liên quan đến ngành
- Chất thải lỏng từ chế biến thủy sản được coi là vấn đề nghiêm trọng nhất
hiện nay, có chỉ số ô nhiễm cao hơn rất nhiều so với tiêu chuẩn nước thải
công nghiệp loại B dành cho nuôi trồng thủy sản (TCVN-2005), như BOD
vượt từ 10-30 lần, COD từ 9-19 lần, nito tổng có nơi cao gấp 9 lần bên cạnh
đó còn có một lượng lớn nước thải là các chất tẩy rửa và khử trùng trong vệ
sinh nhà xưởng và thiết bị chế biến.
- Khí thải và mùi trong chế biến bao gồm các loại như khí SO2, CO2, NO2,
NH3, H2S,... Phát thải từ các cơ sở chế biến hàng khô và bột cá. Một phần
khí thải khác là dung môi chất lạnh rò rỉ từ hệ thống lạnh của nhà máy.
- Về lượng phế liệu thủy sản sau chế biến, khoảng gần 50% số doanh nghiệp
có từ dưới 50 đến 100 tấn/năm; 22,6%có 100-500 tấn/năm, gần 9% có từ lOMoAR cPSD| 48541417
300-500 tấn/năm, 36,5% có trên 500-1.000 tấn/năm và trên 27,5% có trên 1.000 tấn/năm.
https://thuysanvietnam.com.vn/thuc-trang-moi-truong-o-cac-co-so-che- bienthuy-san/
2.2.2.4. Lợi ích của DN khi áp dụng SXSH.
• Giảm lượng tiêu thụ điện năng và nước ( cả nước đá) trên một đơn vị sản phẩm
• Giảm chi phí sản xuất sẽ tăng lợi thế cạnh tranh
• Tối ưu hoá các quá trình sản xuất sẽ tiết kiệm được nguyên liệu và tiêu thụ nước
• Giảm lượng lớn rác thải và tải lượng các chất ô nhiễm trong rác thải
• Giảm các chi phí đầu tư và vận hành hệ thống xử lý nước thải
2.2.2.5. Lợi ích của DN khi áp dụng ISO 14001. Về tài chính :
• Giúp doanh nghiệp tiết kiệm được các nguyên liệu cùng vật liệu và hóa chất ở khâu đầu vào.
• Giảm thiểu chi phí xử lý do ngăn ngừa ô nhiễm và giảm thiểu chất thải ra môi
trường trong quá trình sản xuất, kinh doanh từ đó góp phần vào việc tối ưu chi
phí hoạt động, vận hành doanh nghiệp. Về quản lý :
• Giúp doanh nghiệp kiểm soát các mối nguy về môi trường một cách chủ động
để đáp ứng yêu cầu của đối tác và các quy định pháp luật hiện hành.
• Gia tăng hiệu quả quản lý rủi ro, từ đó sớm phòng ngừa được những sự cố về
môi trường có thể gây tổn thất cho doanh nghiệp.
• Nâng cao hình ảnh, uy tín của doanh nghiệp, tổ chức trong mắt người tiêu dùng cùng xã hội.
• Gia tăng năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, tổ chức đối với cả thị trường
trong nước và quốc tế. Chứng nhận ISO 14001 còn là cơ sở để gia tăng lòng
tin của khách hàng đối với những thị trường mới.
• Là cơ sở chứng minh doanh nghiệp, tổ chức tuân thủ và chấp hành các quy
định của pháp luật hiện hành. Từ đó có thể tạo lập niềm tin đối với các cơ
quan quản lý nhà nước cùng các bên liên quan. lOMoAR cPSD| 48541417 Link tham khảo:
https://thuysanvietnam.com.vn/che-bien-thuy-san-giai-quyet-van-nan-onhiem-
moi-truong/ https://thuysanvietnam.com.vn/thuc-trang-moi-truong-o-cac-co-
so-che-bienthuy-san/
https://ngoenvironment.com/vn/Tin-tuc-n37-TINH-CHAT-NUOC-
THAICHE-BIEN-THUY-SAN-d129.html lOMoAR cPSD| 48541417
2.3. Lợi ích mà các doanh nghiệp đạt được nhờ các công cụ kinh tế *
Sản xuất sạch hơn là gì?
Mục tiêu của sản xuất sạch hơn là tránh ô nhiễm bằng cách sử dụng tài nguyên,
nguyên vật liệu và năng lượng một cách có hiệu quả nhất. Điều này có nghĩa là
thay vì bị thải bỏ sẽ có thêm một tỷ lệ nguyên vật liệu nữa được chuyển vào thành
phẩm. Để đạt được điều này cần phải phân tích một cách chi tiết và hệ thống trình
tự vận hành cũng như thiết bị sản xuất hay yêu cầu một Đánh giá về sản xuất sạch hơn.
Các khái niệm tương tự với sản xuất sạch hơn là:
· Giảm thiểu chất thải; ·
Phòng ngừa ô nhiễm; và · Năng suất xanh.
Về cơ bản, các khái niệm này đều giống với sản xuất sạch hơn; đều cùng có ý
tưởng cơ sở là làm cho các doanh nghiệp hiệu quả hơn và ít ô nhiễm hơn.
1. Sản xuất sạch hơn và kiểm soát ô nhiễm
Sản xuất sạch hơn không giống như xử lý cuối đường ống, ví dụ như xử lý khí thải,
nước thải hay bã thải rắn. Các hệ thống xử lý cuối đường ống làm giảm tải lượng ô
nhiễm nhưng không tái sử dụng được phần nguyên vật liệu đã mất đi. Do đó, xử lý
cuối đường ống luôn luôn làm tăng chi phí sản xuất. Trong khi đó, sản xuất sạch
hơn mang lại các lợi ích kinh tế song song với giảm tải lượng ô nhiễm. Sản xuất
sạch hơn đồng nghĩa với giảm thiểu chất thải và phòng ngừa ô nhiễm. Sản xuất
sạch hơn cũng là một bước hữu ích cho hệ thống quản lý môi trường như ISO14000.
2. Các giải pháp về sản xuất sạch hơn
Các giải pháp sản xuất sạch hơn không chỉ đơn thuần là thay đổi thiết bị, mà còn là
các thay đổi trong vận hành và quản lý của một doanh nghiệp. Các giải pháp sản
xuất sạch hơn có thể được chia thành các nhóm sau:
· Giảm chất thải tại nguồn; · Tuần hoàn; · Cải tiến sản phẩm. lOMoAR cPSD| 48541417
3 .Giảm chất thải tại nguồn
Về cơ bản, ý tưởng của sản xuất sạch hơn là tìm hiểu tận gốc của ô nhiễm.
4.Quản lý nội vi là một loại giải pháp đơn giản nhất của sản xuất sạch hơn. Quản
lý nội vi không đòi hỏi chi phí đầu tư và có thể dược thực hiện ngay sau khi xác
định được các giải pháp. Các ví dụ của quản lý nội vi có thể là khắc phục các điểm
rò rỉ, đóng van nước hay tắt thiết bị khi không sử dụng dể tránh tổn thất. Mặc dù
quản lý nội vi là đơn giản nhưng vẫn cần có sự quan tâm của ban lãnh đạo cũng
như việc đào tạo nhân viên.
5. Kiểm soát quá trình tốt hơn để đảm bảo các điều kiện sản xuất được tối ưu hoá
về mặt tiêu thụ nguyên liệu, sản xuất và phát sinh chất thải. Các thông số của quá
trình sản xuất như nhiệt độ, thời gian, áp suất, pH, tốc độ... cần được giám sát và
duy trì càng gần với điều kiện tối ưu càng tốt. Cũng như với quản lý nội vi, việc
kiểm soát quá trình tốt hơn đòi hỏi các quan tâm của ban lãnh đạo cũng như việc
giám sát ngày càng hoàn chỉnh hơn
6.Thay đổi nguyên liệu là việc thay thế các nguyên liệu đang sử dụng bằng các
nguyên liệu khác thân thiện với môi trường hơn. Thay đổi nguyên liệu còn có thể là
việc mua nguyên liệu có chất lượng tốt hơn để đạt được hiệu suất sử dụng cao hơn.
Thông thường lượng nguyên liệu sử dụng, chất lượng của nguyên liệu và sản phẩm
có mối quan hệ trực tiếp với nhau.
7.Cải tiến thiết bị là việc thay đổi thiết bị đã có để nguyên liệu tổn thất ít hơn.
Việc cải tiến thiết bị có thể là điều chỉnh tốc độ máy, là tối ưu kích thước kho chứa,
là việc bảo ôn bề mặt nóng/lạnh, hoặc thiết kế cải thiện các bộ phận cần thiết trong
thiết bị. Một ví dụ của mạ điện là lắp đặt cẩu vớt để thu hồi phần rơi vãi từ các chi tiết được mạ.
8.Công nghệ sản xuất mới là việc lắp đặt các thiết bị hiện dại và có hiệu quả hơn,
ví dụ như lắp đặt nồi hơi hiệu suất cao hơn hay lắp đặt máy nhuộm Jet sử dụng
dung tỷ thấp hơn. Giải pháp này yêu cầu chi phí đầu tư cao hơn các giải pháp sản
xuất sạch khác, do đó cần phải được nghiên cứu cẩn thận. Mặc dù vậy, tiềm năng
tiết kiệm và cải thiện chất lượng có thể cao hơn so với các giải pháp khác. lOMoAR cPSD| 48541417
* Khái quát về công cụ sản xuất sạch hơn 1
. Khái niệm :
- Công cụ sản xuất sạch hơn là các thiết bị , công nghệ và quy trình được áp
dụng để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường vad cải thiện hiệu suất sử
dụng tài nguyên trong quá trình sản xuất.Công cụ này giúp tạo ra các sản phẩm và
dịch vụ với mức ô nhiễm thấp hơn và hiệu quả hơn từ quan điểm môi trường.
2 . Phương pháp và cốt lõi : -
Tối ưu hoá quy trình sản xuất : Việc cải thiện quy trình sản xuất để sử dụng
nguồn tài nguyên một cách hiệu quả hơn ,giảm thiểu lãng phí và tạo ra ít chất thải
những vẫn đảm bảo chất lượng sản phẩm. -
Sử dụng chất liệu và nguyên liệu tái chế : Công cụ này tập trung vào sử dụng
các chất liệu và nguyên liệu tái chế để giảm thiểu việu sử dụng nguyên liệu tự
nhiên và tiết kiệm năng lượng trong quá trình sản xuất.
-Sử dụng công nghệ xanh : Công nghệ xanh là các công nghệ tiên tiến được thiết
kế để tiết kiệm năng lượng,giảm lượng chất thải và tác động tiêu cực đến môi
trường.Các công nghệ này có thể bao gồm hệ thống tiết kiệm năng lượng,hệ thống
tái chế nước,công nghệ xử lí chất thải và nhiều công nghệ khác.
-Phân tích chuỗi cung ứng : Công nghệ này đánh giá và tối ưu hoá chuỗi cung
ứng để giảm thiểu lãng phí và tang cường sự bền vững trong quá trình sản
xuất.Điều này có thể bao gồm đo lường và giảm thiểu khí thải,chất thải và lượng
tài nguyên sử dụng trong quá trình vận chuyển và lưu trữ. -
Quản lí và giám sát môi trường: Công cụ này tập trung vào việc sử dụng hệ
thống giám sát và quản lí môi trường đẻ theo dõi hiệu suất môi trường và thực hiện
các biện pháp cải thiện. Điều này giúp đảm bảo tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn
môi trường liên quan và đảm bảo sự liên tục trong quá trình sản xuất 3 .Vai trò
-Tăng cường hiệu quả và tiết kiệm tài nguyên trong quá trình sản xuất và vận
hành hệ thống.Các công cụ sản xuất sạch hơn có thể được áp dụng trong nhiều
ngành công nghiệp chế biến thực phẩm,sản xuất công nghiệp và công nghiệp chế tạo. lOMoAR cPSD| 48541417
-Đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển bền vững và bảo vệ môi
trường.Nó không chỉ giúp doanh nghiệp giảm chi phí và tang cường hiệu quả mà
còn góp phần giảm tác động tiêu cực đến môi trường và xã hội 4 . Lợi ích :
-Tiết kiệm năng lượng :Các công cụ sản xuất sạch có thể được thiết kế để tiết
kiệm năng lượng và giảm khí thải CO2.Chẳng hạn,việc sử dụng thiết bị công nghệ
cao và quá trình sản xuất thông minh giúp giảm thiểu lượng nhiên liệu và điện năng sử dụng.
-Tiết kiệm tài nguyên:Công cụ sản xuất sạch hơn có khả năng tối ưu hoá sử dụng
nguyên liệu và tài nguyên.Chẳng hạn ,việc sử dụng các quá trình tái chế ,làm mới
và tái sử dụng trong quá trình sản xuất có thể giảm thiểu lượng phế phẩm và chất thải
-Cải thiện chất lượng sản phẩm:Sử dụng công cụ sản xuất sạch có thể cải thiện
chất lượng của sản phẩm cuối cùng.Ví dụ,việc áp dụng các quy trình kiểm soát chất
lượng và các công nghệ mới có thể giúp đảm bảo sản phẩm đạt chuẩn và tang
cường sự tin cậy của hệ thống sản xuất
-Tăng cường an toàn: Các công cụ sản xuất sạch cũng có thể cải thiện an toàn
trong quá trình sản xuất .Chẳng hạn , việc áp dụng tự động hoá và robot hoá giúp
giảm nguy cơ tai nạn lao động và sự tiếp xúc với chất độc hại
5 . Công cụ và công nghệ SXSH
-Máy móc và thiết bị tiết kiệm năng lượng -Robot hợp tác
-Quy trình sản xuất thông minh
-Vật liệu than thiện với môi trường
-Hệ thống tái sử dụng
* Khái quát về công cụ sản xuất ISO14001
1 .Giới thiệu về ISO 14001
-ISO 14001 là bộ tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý môi trường do tổ chức
Tiêu chuẩn quốc tế(ISO) ban hành
- Được chấp nhận và có giá trị trên phạm vi toàn cầu lOMoAR cPSD| 48541417
-Việc áp dụng và được chứng nhận theo ISO 14001 đối với các doanh nghiệp đảm
bảo đơn vị đó có hệ thống quản lý tốt về Môi trường và có khả năng tuân thủ các
yêu cầu pháp lý tốt về Môi trường và có khả năng tuân thủ các yêu cầu pháp luật và
yêu cầu liên quan khác về môi trường, giảm thiểu rác thải và ngăn ngừa ô nhiễm
2 .Lịch sử phát triển ISO 14001
ISO14001:2015có nhiều điểm tương đồng so với phiên bản trước năm 2004 tuy nhi
ên có một số thay đổi lớn mà phiên bản 2015 mang lại:
•Sự cam kết mạnh hơn từ lãnh đạo
•Phù hợp với định hướng chiến lược của tổ chức hay doanh nghiệp
•Tăng cường bảo vệ môi trường tập trung vào các sáng kiến chủ động và cải tiến hiệu quả môi trường
•Trao đổi thông tin hiệu quả hơn
•Tư duy về vòng đời sản phẩm ,xem xét từng giai đoạn của một sản phậm hoặc
dịch vụ từ giai đoạn phát triển cho đến kết thúc 3 .Mục đích
-Đưa ra cho các tổ chức một khuôn khổ để bảo vệ môi trường và ứng phó với các
điều kiện môi trường biến đổi cân bằng các nhu cầu về kinh tế- xã hội . Tiêu chuẩn
này quy định các yêu cầu cho phép một tổ chức đạt được các kết quả dự kiến đặt ra
đối với hệ thống quản lý môi trường của mình
-Cách tiếp cận có hệ thống để quản lý môi trường có thể cung cấp cho cấp quản lý
cao nhất các thông tin để xây dựng thành công trong thời gian dài và tạo ra các lựa
chọn để đóng góp vào sự phát triển bền vững bằng cách:
• Bảo vệ môi trường nhờ ngăn ngừa các hoạt động xấu cho môi trường
• Giảm nhẹ những tác động bất lợi tiềm ẩn của các điều kiện môi trường đối với tổ chức
• Hỗ trợ tổ chức trong việc thực hiện các nghĩa vụ tuân thủ sự phù hợp
• Nâng cao kết quả thực hiện môi trường
• Kiểm soát hoặc gây ảnh hưởng đến cách thức mà sản phẩm và dịch vụ của tổ
chức hiện đang được thiết kế, sản xuất, phân phối , tiêu thụ và xử lý bằng cách áp
dụng quan điểm vòng đời sản phẩm để có thể ngăn chặn các tác động môi trường
nảy sinh do sự bất cẩn tại bất kỳ nơi nào trong phạm vi vòng đời lOMoAR cPSD| 48541417
•Trao đổi các thông tin về môi trường cho các bên liên quan có liên quan
Nguồn trích dẫn: https://www.scribd.com/presentation/426901296/Slide-thuy
%E1%BA%BFt-trinh-ISO-14001-version-2015
* Hiện trạng áp dụng các công cụ trên ở Việt Nam và Thế Giới /SXSH ở VN
Hiện trạng áp dụng sản xuất sạch hơn ở Việt Nam ngày nay có những chuyển biến tích cực như sau: 1.
Công nghiệp xanh: Việt Nam đang chuyển từ công nghiệp truyền thống sang
công nghiệp xanh, tập trung vào sử dụng công nghệ tiên tiến và thiết bị hiệu quả
hơn để giảm thiểu ô nhiễm môi trường và tiết kiệm tài nguyên. 2.
Sản xuất hướng tới tiêu chuẩn quốc tế: Ngày càng nhiều doanh nghiệp Việt
Nam áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế về môi trường, chất lượng và an toàn để nâng
cao chất lượng sản phẩm và đưa ra thị trường quốc tế. 3.
Đầu tư vào năng lượng tái tạo: Việt Nam đang tăng cường đầu tư vào năng
lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió và điện sinh khối để giảm thiểu sự phụ
thuộc vào năng lượng từ nguồn hóa thạch và giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính. 4.
Giảm thiểu sử dụng chất độc hại: Việt Nam đã áp dụng các quy định và hạn
chế việc sử dụng các chất độc hại trong sản xuất và tiêu dùng, nhằm bảo vệ sức
khỏe của người tiêu dùng và giảm ô nhiễm môi trường. 5.
Tăng cường giám sát và tuân thủ quy định: Chính phủ Việt Nam đang tăng
cường giám sát và thực thi các quy định về môi trường, đảm bảo các doanh nghiệp
tuân thủ đầy đủ trong quá trình sản xuất.
Tuy nhiên, cũng còn nhiều thách thức đối với sản xuất sạch hơn ở Việt Nam như ý
thức chưa cao, việc áp dụng quy định môi trường chưa đồng nhất và tăng trưởng
kinh tế vẫn còn ưu tiên hơn bảo vệ môi trường. /SXSH trẻn thế giới
Hiện trạng áp dụng sản xuất sạch hơn trên thế giới ngày nay đang được quan tâm
và thực hiện mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Một số xu hướng hiện tại bao gồm: 1.
Sử dụng năng lượng tái tạo: Ngày càng nhiều nước và doanh nghiệp áp dụng
các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời, năng lượng gió, năng lượng
thủy điện và năng lượng sinh học. Điều này giúp giảm hiệu ứng nhà kính và phụ
thuộc ít hơn vào năng lượng từ nguồn hóa thạch. 2.
Sử dụng nguyên liệu tái chế: Các công ty và cá nhân đang đẩy mạnh việc sử
dụng nguyên liệu tái chế trong quá trình sản xuất. Việc tái chế giúp giảm nguồn tài
nguyên tự nhiên cần thiết cho việc sản xuất mới và giảm lượng chất thải đã thải ra môi trường. lOMoAR cPSD| 48541417 3.
Sử dụng quá trình sản xuất thân thiện với môi trường: Ngày càng có nhiều
công nghệ mới và quy trình sản xuất thân thiện với môi trường được áp dụng. Ví
dụ, sử dụng phương pháp sản xuất không gây ô nhiễm hoặc sử dụng hóa chất thân thiện với môi trường. 4.
Rào cản thương mại xanh: Nhiều quốc gia áp dụng các rào cản thương mại
xanh nhằm thúc đẩy việc sử dụng sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường.
Điều này giúp tạo động lực cho việc ứng dụng sản xuất sạch hơn. 5.
Chứng nhận và chuỗi cung ứng bền vững: Các chứng nhận, như LEED
(Leadership in Energy and Environmental Design), và chuỗi cung ứng bền vững
đang trở thành xu hướng để đảm bảo rằng sản phẩm và dịch vụ được sản xuất theo
tiêu chuẩn thân thiện với môi trường và xã hội.
Tuy nhiên, việc áp dụng sản xuất sạch hơn vẫn còn nhiều thách thức như chi phí
cao, hạn chế công nghệ, và việc thay đổi mô hình kinh doanh truyền thống. Tuy
nhiên, với sự tăng cường nhận thức về tác động tiêu cực của sản xuất truyền thống
đối với môi trường, hy vọng rằng tình hình sẽ tiếp tục cải thiện và sản xuất sạch
hơn sẽ trở thành xu hướng chính trong tương lai.
1. ISO 1400 ở VN
Các loại hình doanh nghiệp, tổ chức khi đi vào hoạt động đều gây nên những tác
động, mức độ ảnh hưởng khác nhau, vấn đề hiện nay là các doanh nghiệp với các
quy mô khác nhau đó đã, đang và phải cần làm những gì để có thể quản lý, để ít tác
động nhất đối với môi trường. Sự thành công và rộng rãi của ISO 9000 (Hệ thống
quản lý chất lượng), phiên bản đầu tiên ISO 14000 ra đời năm 1996, sửa đổi năm
2004 thành tiêu chuẩn ISO 14001 về Hệ thống Quản lý Môi trường. Trải qua sự
phát triển và nâng cấp phiên bản, ISO đưa ra phiên bản mới nhất là ISO
14001:2015, hiện đã có mặt tại 138 quốc gia và vùng lãnh thổ và đã có trên
140.000 doanh nghiệp/tổ chức đã được chứng nhận.
Sau 2 năm kể từ khi ISO 14001:1996 xuất hiện và có hiệu lực trên thế giới, ở Việt
Nam đã có chứng chỉ đầu tiên được cấp và từ đó đến nay, số lượng tổ chức áp dụng
tiêu chuẩn ISO 14001 và đạt chứng chỉ không ngừng tăng lên. Vào thời gian đầu áp
dụng ISO 14001 hầu hết là các công ty nước ngoài hoặc liên doanh với nước ngoài.
Đi đầu trong việc áp dụng ISO 14001, là các doanh nghiệp Nhật Bản, đây là một
trong các quốc gia đầu tư vào Việt Nam rất sớm và chiếm tỷ trọng lớn trong tổng
đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. Đến nay, có rất nhiều doanh nghiệp, tập đoàn lớn
Nhật Bản đang hoạt động kinh doanh tại Việt Nam như Honda, Toyota, Panasonic,
Canon, Yamaha… Việc công ty mẹ của các tổ chức này đều đã áp dụng ISO 14001
và họ yêu cầu các công ty con tại các quốc gia phải xây dựng và áp dụng ISO lOMoAR cPSD| 48541417
14001. Bởi vậy, các doanh nghiệp này tạo tiền đề trong việc xây dựng trào lưu áp
dụng ISO 14001 tại Việt Nam.
Tại Việt Nam hiện nay, chứng chỉ ISO 14001 cũng đã được cấp cho khá nhiều tổ
chức với các loại hình sản xuất kinh doanh, dịch vụ và đa dạng các doanh nghiệp
áp dụng như các công ty chế biến thực phẩm (mía đường, thủy sản, rượu bia giải
khát…), các công ty về chế biến (nông, lâm, thủy hải sản), Điện tử, Hóa chất (dầu
khí, sơn, bảo vệ thực vật), Vật liệu xây dựng, Du lịch-Khách sạn đang chiếm tỷ lệ rất lớn.
Trải qua gần 25 năm, từ năm 1998 lần đầu tiên có mặt tại Việt Nam tuy đã có nâng
cấp nhiều phiên bản, với những pháp lý về môi trường càng rõ ràng minh bạch hơn
như việc áp dụng hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14001 vẫn còn
một số khó khăn và thuận lợi nhất địnhcó thể được tổng quát hóa như sau:
Tại Việt Nam, vấn đề môi trường đã được đề cập trong nhiều văn bản pháp luật,
trong đó, Luật Bảo vệ môi trường 1993 là văn bản quan trọng nhất. Để cụ thể hóa,
Chính phủ đã ban hành Nghị định 175/CP ngày 18/10/1994 về hướng dẫn thi hành
Luật Bảo vệ môi trường. Năm 2005, Luật Bảo vệ Môi trường được thông qua ngày
29/11/2005 đã thay thế cho luật bảo vệ môi trường năm 1993. Luật Bảo vệ Môi
trường năm 2005 quy định những hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường,
quy định giữ gìn vệ sinh môi trường nơi công cộng bị xử lý bằng các biện pháp khác nhau.
Luật bảo vệ môi trường 2014 kế thừa Luật bảo vệ môi trường 2005 và bổ sung
những điểm mới, đồng thời khắc phục hạn chế, bất cập của luật cũ như quy định bổ
sung quy chuẩn kỹ thuật môi trường tại Chương XI (từ Điều 113 – Điều 120)Ngày
17 tháng 11 năm 2020, Quốc hội đã thông qua Luật Bảo vệ môi trường, theo đó
Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 gồm 16 chương, 171 điều (giảm 04 chương,
tăng 01 Điều so với luật Bảo vệ môi trường năm 2014), Luật có hiệu lực thi hành
từ ngày 01 tháng 01 năm 2022 . Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 ban hành một
Mục riêng (Mục 4, chương IV) để quy định về Giấy phép môi trường (từ Điều 39
đến Điều 49). Theo đó, có 03 nhóm (nhóm I, II và III) quy định thuộc đối tượng
phải có Giấy phép môi trường; ngoài ra, quy định các vấn đề về: nội dung giấy
phép môi trường; thẩm quyền cấp giấy phép; căn cứ và thời điểm cấp giấy phép; hồ
sơ, trình tự, thủ tục cấp giấy phép; cấp đổi, điều chỉnh, cấp lại, tước quyền sử dụng,
thu hồi giấy phép môi trường; quyền, nghĩa vụ của chủ dự án được cấp giấy phép
môi trường; trách nhiệm của các cơ quan cấp giấy phép môi trường,… Đặc biệt,
Luật cũng quy định kể từ ngày Giấy phép môi trường có hiệu lực, quyết định phê
duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường, giấy phép môi
trường thành phần hết hiệu lực tại khoản 6, Điều 42 của Luật. lOMoAR cPSD| 48541417
Sức ép của các công ty đa quốc gia
Cùng với xu thế toàn cầu hóa, hiện có nhiều công ty đa quốc gia đã có mặt tại Việt
Nam và Việt Nam được coi là nơi đầu tư hấp dẫn trong khu vực dưới con mắt của
các nhà đầu tư nước ngoài. Mặc dù theo số liệu từ Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế
hoạch và Đầu tư), tính đến ngày 20/12/2021, tổng vốn đầu tư nước ngoài đăng ký
vào Việt Nam 31,15 tỷ USD, tăng 9,2% so với cùng kỳ năm 2020. Về lĩnh vực đầu
tư, các nhà đầu tư nước ngoài đã đầu tư vào 18 ngành trong tổng số 21 ngành kinh
tế quốc dân. Trong đó, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo dẫn đầu với tổng vốn
đầu tư đạt trên 18,1 tỷ USD, chiếm 58,2% tổng vốn đầu tư đăng ký. Đứng thứ hai
là ngành sản xuất, phân phối điện với tổng vốn đầu tư hơn 5,7 tỷ USD, chiếm
18,3% tổng vốn đăng ký. Việc gia tăng số lượng các doanh nghiệp nước ngoài làm
ăn tại Việt Nam kéo theo đó là các yêu cầu ngày càng gia tăng về tay nghề công
nhân, trình độ chuyên môn hóa, yêu cầu về chất lượng, môi trường và trách nhiệm
xã hội. Đó là thách thức nhưng cũng là cơ hội để các tổ chức/doanh nghiệp trong
nước cần tự hoàn thiện mình để có thể hòa nhập được vào sân chơi chung.Đối với
các công ty đa quốc gia, đặc biệt là trong ngành công nghiệp nặng, vấn đề về môi
trường được xem trọng và quan tâm sâu sắc. Nhận thức được tầm quan trọng của
vấn đề bảo vệ môi trường, trong những năm qua, Việt Nam đã tích cực xây dựng
hệ thống quy định pháp luật về việc bảo vệ môi trường cũng như tham gia các
Công ước quốc tế về bảo vệ môi trường và thay đổi khí hậu. Hiện có những tập
đoàn đa quốc gia yêu cầu các nhà cung cấp/nhà thầu của mình phải đảm bảo vấn đề
môi trường trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, và chứng chỉ ISO 14001
như sự bảo đảm cho các yếu tố đó. Toyota, Honda Việt Nam, Yamaha,
Suzuki, Panasonic là một trong các công ty của Nhật Bản đã áp dụng hệ thống
QLMT theo tiêu chuẩn ISO 14001, tiếp sau đó là một loạt các nhà cung cấp phụ
kiện như Goshi Thăng Long, Nissin Brake, Tsukuba, Stanley… cũng áp dụng ISO
14001 đã tạo ra một trào lưu giúp nhân rộng mô hình. Trào lưu này bắt đầu xuất
hiện phần lớn từ các công ty nước ngoài, liên doanh với nước ngoài, sau đó mở
rộng ra các tổ chức, doanh nghiệp lớn, nhỏ tại Việt Nam như: Công ty dệt Phong
Phú Quận 9, Công ty Việt Tiến, Công ty Hải sản Bình An, Cần Thơ, Nhà máy sản
xuất xi măng Hà Tiên 2, Cần Thơ… đã áp dụng hệ chuẩn ISO 14001 và có những
kết quả khả quan trong sự cạnh tranh ở các thị trường quốc tế.
https://issq.org.vn/tin-tuc/ap-dung-iso-14001-trong-trong-doanh-nghiep
1.1 ISO 1400 trong ngành thủy sản tại VN lOMoAR cPSD| 48541417
Ngày 2/7/2015 tại TPHCM, Bộ NN&PTNT đã tổ chức hội nghị đẩy mạnh sản xuất
và tiêu thụ điều. Tại đây, Cục Chế biến nông lâm thủy sản và nghề muối cho biết,
hiện sản phẩm nhân hạt điều Việt Nam vẫn đang được các nước chấp nhận.
Tuy nhiên, trong bối cảnh hội nhập kinh tế thế giới, thị trường tiêu thụ nhân hạt
điều chủ yếu là các nước phát triển, nơi yêu cầu an toàn vệ sinh thực phẩm ngày
càng cao, và với tỷ lệ 45% cơ sở, doanh nghiệp không đảm bảo an toàn vệ sinh
thực phẩm nói trên sẽ khiến ngành điều gặp những khó khăn trong thời gian tới.
Theo Cục Chế biến nông lâm thủy sản và nghề muối, trong số 265 cơ sở, doanh
nghiệp chế biến hạt điều hiện nay, chỉ có 30 doanh nghiệp đạt các tiêu chuẩn như
HACCP, ISO 9001, ISO 1400, ISO 2200… Trong đó, có nhiều cơ sở sản xuất nhỏ
lẻ quy mô hộ gia đình với 5-7 lao động, và thường không được đầu tư máy móc,
thiết bị nên không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
Đây chính là con số đáng báo động cho ngành điều trong nước. Không chỉ có quá
nhiều cơ sở, doanh nghiệp xếp loại C, ngành điều cũng đang đối diện với một vấn
đề khác là có quá nhiều doanh nghiệp xuất khẩu điều nhân.
Theo Cục Chế biến nông lâm thủy sản và nghề muối, cứ sau mỗi năm, số doanh
nghiệp xuất khẩu điều lại tăng lên. Năm 2014, có 345 doanh nghiệp xuất khẩu
nhưng trong số này, có đến 73% có kim ngạch xuất khẩu chưa đến 5 triệu USD. Từ
đó, tạo nên sự cạnh tranh không lành mạnh, chất lượng sản phẩm xuất khẩu không
đồng đều, gây thiệt hại chung cho toàn ngành.
Điều lo lắng của Cục Chế biến nông lâm thủy sản và nghề muối là có cơ sở nếu
xem xét trên thị phần tiêu thụ trong nước và xuất khẩu điều nhân của Việt Nam
những năm qua. Theo Hiệp hội Điều Việt Nam, hiện các doanh nghiệp chế biến
điều nhân, giá trị gia tăng sản phẩm nhân điều như điều nhân rang muối, tẩm mật
ong... bán cho thị trường nội địa chỉ chiếm 6%, còn lại 94% lượng điều xuất khẩu
là điều nhân đóng gói.
Thống kê của Bộ NN&PTNT cho biết, trong 6 tháng đầu năm, Việt Nam đã xuất
khẩu 150.000 tấn điều nhân các loại, giá trị thu về gần 1,1 tỷ USD, tăng 14% về
lượng nhưng giá trị tăng 28%.
https://tuoitre.vn/nganh-dieu-va-nhung-thach-thuc-771399.htm
2. ISO 1400 ở quốc tế