Tiềm năng và định hướng phát triển du lịch sinh thái vùng Đồng bằng sông Cửu Long
Mẫu luận văn chuyên ngành du lịch với đề tài "Tiềm năng và định hướng phát triển du lịch sinh thái vùng Đồng bằng sông Cửu Long" giúp bạn tham khảo và hoàn thành tốt bài tập của mình đạt kết quả cao. Mời bạn đọc đón xem!
Môn: Du lịch và thương mại 5 tài liệu
Trường: Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh 2 K tài liệu
Tác giả:
Preview text:
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN LÔØI CAÛM ÔN
Laø moät sinh vieân ñöôïc hoïc taäp naâng cao trình ñoä ôû moät ngaønh maø mình yeâu
thích, ñaõ töøng gaén boù gaàn 20 naêm qua khieán em voâ cuøng phaán khôûi vaø töï haøo. Coù
dòp hoïc hoûi, ñi saâu tìm hieåu, nghieân cöùu coäng vôùi söï dìu daét taän tình cuûa caùc thaày coâ
trong Khoa. Ñeâán nay khi ra tröôøng ñöôïc söï phaân coâng cuûa khoa Thöông maïi vaø Du
lòch, ñöôïc söï höôùng daãn cuûa caùc thaày coâ, em ñaõ ñi saâu nghieân cöùu vaø thöïc hieän ñeà
taøi “Tieàm naêng vaø ñònh höôùng phaùt trieån du lòch sinh thaùi vuøng Ñoàng baèng soâng Cöûu Long”.
Hoâm nay baûn luaän vaên ñaõ hoaøn thaønh em xin chaân thaønh caûm ôn :
Tieán só NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ. Chuû nhieäm Boä moân du lòch - Khoa
Thöông maïi vaø Du lòch cuøng caùc thaày coâ trong Khoa ñaõ giaûng daïy, taïo ñieàu kieän
thuaän lôïi vaø ñoäng vieân em vöôït qua moïi khoù khaên trong quaù trình hoïc taäp vaø thöïc hieän luaän vaên.
Tieán só ÑOÃ QUOÁC THOÂNG. Tröôûng phoøng Nghieân cöùu Phaùt
trieån, Sôû Du lòch thaønh phoá Hoà Chí Minh, ngöôøi ñaõ ñònh höôùng vaø giuùp ñôõ em
trong suoát quaù trình thöïc hieän luaän vaên.
Quyù thaày coâ tröôøng ñaïi hoïc Kinh teá ñaõ giaûng daïy vaø cung caáp caùc
kieán thöùc veà khoa hoïc töï nhieân, xaõ hoäi vaø quaûn lyù kinh teá, cho em coù moät kieán thöùc
cô baûn vaø ñònh höôùng ñuùng ñaén trong coâng vieäc haøng ngaøy.
Ngoaøi ra em cuõng xin ñöôïc caûm ôn:
Caùc baïn sinh vieân trong lôùp ñaõ giuùp ñôõ em trong suoát quaù trình hoïc
taäp, chuaån bò vaø trình baøy caùc tieåu luaän cuõng nhö trong quaù trình thöïc hieän luaän vaên.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 1
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN MUÏC LUÏC CHÖÔNG I: PHAÀN MÔÛ ÑAÀU
a. Lyù do choïn ñeà taøi.
b. Muïc ñích nghieân cöùu.
c. Quan ñieåm vaø phöông phaùp nghieân cöùu.
d. Giôùi haïn ñeà taøi. CHÖÔNG II:
CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN DU LÒCH SINH THAÙI
1. Taùc ñoäng cuûa du lòch sinh thaùi ñeán moâi tröôøng du lòch.
2. Quaù trình hình thaønh cuûa du lòch sinh thaùi.
3. Lôïi ích kinh teá vaø xu höôùng phaùt trieån du lòch sinh thaùi.
4. Du lòch sinh thaùi, thuaät ngöõ vaø nhöõng teân goïi khaùc.
5. Moät soá ñònh nghóa veà du lòch sinh thaùi ôû moät soá quoác gia.
6. Ñònh nghóa cuûa du lòch sinh thaùi taïi Vieät Nam.
7. Vai troø cuûa du lòch sinh thaùi. 7.1 Vai troø tích cöïc. 7.2 Vai troø tieâu cöïc.
8. Nhöõng nguyeân taéc cô baûn cuûa du lòch sinh thaùi
8.1 Nguyeân taéc hoøa nhaäp.
8.2 Nguyeân taéc keát hôïp söï tham gia cuûa coäng ñoàng ñòa phöông vaøo hoaït ñoäng du lòch sinh thaùi. 8.3 Nguyeân taéc quy moâ.
9. Phöông thöùc toå chöùc hoaït ñoäng du lòch sinh thaùi.
9.1 Söï tham gia cuûa coäng ñoàng ñòa phöông
9.2 Vai troø cuûa du khaùch
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 2
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
9.3 Toå chöùc vaø quaûn lyù khu du lòch sinh thaùi
9.4 Caùc bieän phaùp töø caùc nhaø löõ haønh
9.5 Vai troø cuûa chính quyeàn ñòa phöông
9.6 Vai troø cuûa caùc cô quan quaûn lyù caáp nhaø nöôùc. CHÖÔNG III:
TÌNH HÌNH DU LÒCH SINH THAÙI CUÛA VIEÄT NAM
Tieàm naêng phaùt trieån du lòch sinh thaùi taïi Vieät Nam.
1. Tieàm naêng veà du lòch sinh thaùi.
1.1 Caùc heä sinh thaùi ñieån hình.
1.2 Heä thoáng röøng ñaëc duïng. 2
Tieàm naêng veà du lòch sinh thaùi nhaân vaên. 2.1 Daân cö, daân toäc.
2.2 Caùc di tích lòch söû, vaên hoaù. 3
Ñònh höôùng phaùt trieån du lòch sinh thaùi Vieät Nam.
3.1 Toå chöùc khoâng gian du lòch sinh thaùi. 3.2 Toå chöùc quaûn lyù 3.2.1 Vöôøn quoác gia.
3.2.2 Khu baûo toàn thieân nhieân.
3.2.3 Khu röøng vaên hoùa, lòch söû, moâi tröôøng. 4
Muïc tieâu cuûa phaùt trieån du lòch sinh thaùi Vieät Nam. CHÖÔNG IV:
TÌNH HÌNH DU LÒCH SINH THAÙI VUØNG ÑB SOÂNG CÖÛU LONG
1. Khaùi quaùt veà du lòch sinh thaùi vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long.
2. Tieàm naêng du lòch sinh thaùi vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long.
2.1 Taøi nguyeân thieân nhieân.
2.2 Caùc heä sinh thaùi vaø baûo toàn thieân nhieân, vöôøn quoác gia.
2.3 Taøi nguyeân nhaân vaên.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 3
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
3. Söï phaân boå caùc taøi nguyeân sinh thaùi trong vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long.
4. Söùc haáp daãn vaø khaû naêng khai thaùc - quaûn lyù taïi caùc ñieåm du lòch sinh thaùi vuøng
ñoàng baèng soâng Cöûu Long
5. Caùc khu du lòch sinh thaùi ñieån hình cuûa vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long.
5.1 Khu du lòch sinh thaùi Traøm Chim - Tam Noâng
5.2 Khu du lòch sinh thaùi Coân Ñaûo.
5.3 Khu du lòch sinh thaùi Ñaûo Phuù Quoác.
6. Caùc tuyeán du lòch sinh thaùi ñieån hình cuûa vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long
6.1 Tuyeán du lòch Long An - Ñoàng Thaùp.
6.2 Tuyeán du lòch Tieàn Giang - Beán Tre.
6.3 Tuyeán du lòch Vóng Long - Traø Vinh.
6.4 Tuyeán du lòch Caàn Thô - Soùc Traêng - Baïc Lieâu - Caø Mau.
6.5 Tuyeán du lòch Caàn Thô - Chaâu Ñoác - An Giang
6.6 Tuyeán du lòch Raïch Giaù - Haø Tieân.
6.7 Tuyeán du lòch Raïch Giaù - Phuù Quoác.
7. Tình hình hoaït ñoäng du lòch sinh thaùi vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long:
7.1 Veà toå chöùc quaûn lyù
7.1.1 Söï thaønh coâng cuûa du lòch sinh thaùi mieät vöôøn
7.1.2 Toå chöùc vaø quy hoaïch: “ döï aùn baûo veä, phaùt trieån vaø naâng caáp khu baûo toàn thieân
nhieân Traøm Chim” vaø du lòch sinh thaùi.
7.2 Veà hoaït ñoäng cuûa caùc haõng löõ haønh
7.3 Veà chính quyeàn vaø coäng ñoàng ñòa phöông CHÖÔNG V:
ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN CHÖÔNG VI: KEÁT LUAÄN
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 4
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN CHÖÔNG I PHAÀN MÔÛ ÑAÀU
1. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI
Du lòch sinh thaùi laø moät traøo löu môùi ñang thu huùt du khaùch caùc nôi treân theá
giôùi, soáng giöõa moät neàn vaên minh coâng nghieäp, vôùi nhöõng tieáng oàn vaø khoùi buïi,
coäng vôùi nhòp ñoä soáng cao, con ngöôøi boãng caûm thaáy thieáu moät khoaûng trôøi xanh
vôùi baàu khoâng khí trong laønh… Naém baét ñöôïc nhu caàu ñoù caùc haõng löõ haønh treân theá
giôùi ñaõ vaø ñang xaây döïng caùc chöông trình du lòch sinh thaùi ñeå thu huùt du khaùch.
Chæ tính rieâng Vöôøn Quoác Gia cuûa Myõ haøng naêm ñoùn 270 trieäu du khaùch, cuûa
Canada ñoùn 30 trieäu vôùi doanh thu haøng chuïc tæ USD,… khoâng chæ mang laïi lôïi ích
veà kinh teá maø du lòch sinh thaùi coøn coù taàm quan troïng trong vieäc baûo toàn moâi tröôøng
töï nhieân vaø caùc giaù trò vaên hoùa baûn ñòa cuûa caùc daân toäc, phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi
cuûa caùc quoác gia. Nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng do du lòch sinh thaùi mang laïi neân
Lieân Hieäp Quoác ñaõ quyeát ñònh laáy naêm 2002 laøm naêm Quoác teá veà Du Lòch Sinh Thaùi.
Töï haøo veà ñaát nöôùc Vieät Nam vôùi nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân phong phuù
ñöôïc phaân boá haøi hoøa, hôïp lyù giöõa caùc mieàn, caùc khu vöïc laø tieàm naêng lôùn cuûa ñôøi
soáng kinh teá xaõ hoäi vaøo traøo löu vaø nhu caàu treân theá giôùi. ÔÛ nöôùc ta hieän nay, du
lòch sinh thaùi ñang laø moät lónh vöïc môùi vaø phaùt trieån maïnh meõ nhaèm ñaùp öùng nhu
caàu ngaøy caøng cao cuûa du khaùch. Caùc khu baûo toàn thieân nhieân, khu du lòch sinh thaùi
ra ñôøi. Du khaùch nöôùc ngoaøi tìm ñeán Vieät Nam nhaèm tìm ñeán vôùi thieân nhieân, caây
coû vôùi ñôøi soáng daân daõ voán xa laï vôùi neáp soáng coâng nghieäp cuûa ngöôøi Taây phöông.
Beân caïnh thaønh coâng laø thu huùt ñöôïc löôïng du khaùch nöôùc ngoaøi vaø khaùch du
lòch trong nöôùc ñeán vôùi du lòch sinh thaùi ngaøy caøng taêng cuõng ñaõ naûy sinh nhöõng
vaán ñeà maø caùc nhaø quaûn lyù du lòch caàn quan taâm vaø ñònh höôùng nhö:
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 5
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
- Chuùng ta chöa hoaïch ñònh ñöôïc chieán löôïc phaùt trieån laâu daøi vaø hoaït ñoäng mang tính khaû thi.
- Beân caïnh vieäc khai thaùc nguoàn lôïi töø thieân nhieân chuùng ta chöa coù keá hoaïch toân taïo
vaø baûo veä nguoàn lôïi thieân nhieân ñoù.
- Chuùng ta chöa ñònh höôùng ñöôïc theá maïnh cuûa taøi nguyeân sinh thaùi ñeå khai thaùc
nhaèm ñem laïi hieäu quaû cao.
Laø sinh vieân ñang hoïc taäp, nghieân cöùu vaø coâng taùc trong ngaønh du lòch ,toâi
nhaän thaáy vôùi Vieät Nam du lòch sinh thaùi hieän nay ñang laø theá maïnh cuûa ngaønh
kinh doanh du lòch. Vì vaäy vieäc ñi saâu nghieân cöùu, tìm hieåu ñeå khai thaùc theá maïnh
cuûa du lòch sinh thaùi nhaèm coáng hieán moät phaàn kieán thöùc ñeå ñoùng goùp cho vieäc
phaùt trieån ngaønh du lòch ñoù laø muïc ñích vaø lyù do toâi löïa choïn ñeà taøi naøy.
2. MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU
Cho ñeán nay, treân theá giôùi vaãn coøn nhieàu yù kieán vaø tranh luaän veà khaùi nieäm
cuûa du lòch sinh thaùi. Ngay caû ôû Vieät Nam, khaùi nieäm veà du lòch sinh thaùi vaãn coøn
chöa ñöôïc roõ neùt. Trong thöïc teá, tuyeán ñieåm du lòch sinh thaùi vaø chöông trình du
lòch sinh thaùi vaãn ñang dieãn ra theo 2 chieàu höôùng tích cöïc cuõng nhö tieâu cöïc ñeán
moâi tröôøng. Vaäy thöïc chaát du lòch sinh thaùi laø gì? Du lòch sinh thaùi coù vai troø nhö
theá naøo trong ngaønh du lòch cuõng nhö ñònh höôùng phaùt trieån beàn vöõng cuûa Vieät Nam
nhaát laø Du lòch sinh thaùi cuûa vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long? Lyù do naøo daãn ñeán
vieäc ñi saâu nghieân cöùu tieàm naêng ñònh höôùng phaùt trieån du lòch sinh thaùi Ñoàng baèng soâng Cöûu Long:
- Laø nôi thieân nhieân öu ñaõi, caây traùi phaùt trieån quanh naêm vaø laø vöïa luùa noåi tieáng, nôi
cung caáp caùc noâng saûn phaåm cho caû khu vöïc phía nam vaø caû nöôùc.
- Laø nôi ñôøi soáng cuûa ngöôøi daân gaén lieàn vôùi thieân nhieân vaø lôïi ích töø thieân nhieân.
- Moâi tröôøng thieân nhieân cuûa ñoàng baèng soâng Cöûu Long gaén lieàn vôùi moâi tröôøng
chung cuûa caû khu vöïc phía Nam do qui moâ vaø vò trí ñòa lyù ñaëc bieät cuûa noù.
- Ngoaøi ra noù coøn coù yù nghóa veà Quoác phoøng.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 6
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
3. QUAN ÑIEÅM VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
3.1 Quan ñieåm nghieân cöùu:
3.1.1 Quan ñieåm heä thoáng:
Laø moät quan ñieåm maø caùc nhaø nghieân cöùu noùi chung vaø caùc nhaø nghieân cöùu
veà du lòch sinh thaùi noùi rieâng khi nghieân cöùu baát kyø moät vaán ñeà cuï theå naøo ñoù caàn
ñaët noù trong vò trí töông quan vôùi caùc vaán ñeà. Theo quan ñieåm naøy, du lòch sinh thaùi
ñöôïc coi nhö moät heä thoáng caáu thaønh bôûi nhieàu phaân heä khaùc nhau veà baûn chaát
nhö: phaân heä khaùch du lòch, toång theå töï nhieân, lòch söû, vaên hoaù, coâng trình kyõ thuaät,
caùn boä phuïc vuï vaø ñieàu haønh…
Öu ñieåm cuûa quan ñieåm naøy laø giuùp cho caùc nhaø nghieân cöùu luoân nhìn nhaän
caùc ñoái töôïng trong caùc moái quan heä ña phöông vaø traùnh ñöôïc caùc sai soùt ñaùng tieác trong khi nghieân cöùu.
3.1.2 Quan ñieåm toång hôïp:
Cuøng vôùi quan ñieåm heä thoáng thì quan ñieåm toång hôïp laø moät trong nhöõng
quan ñieåm quan troïng trong nghieân cöùu du lòch. Quan ñieåm naøy chæ ñaïo caùc nhaø
nghieân cöùu ñaët caùc vaán ñeà nghieân cöùu cuï theå cuûa mình trong moái lieân heä vôùi caùc
ngaønh khaùc. Ñieàu naøy coøn ñöôïc söû duïng trieät ñeå hôn nöõa trong nghieân cöùu du lòch
sinh thaùi do ñaëc ñieåm cuûa du lòch sinh thaùi phaûi gaén chaët taøi nguyeân du lòch thieân
nhieân vaø taøi nguyeân du lòch nhaân vaên, caùc thaønh phaàn töï nhieân, kinh teá xaõ hoäi vöøa
laø khaùch theå vöøa laø chuû theå trong du lòch sinh thaùi luoân coù moái töông quan vaø taùc
ñoäng chi phoái laãn nhau.
Öu ñieåm cuûa quan ñieåm naøy laø giuùp cho caùc nhaø nghieân cöùu coù caùi nhìn vaø
giaûi quyeát vaán ñeà moät caùch khaùch quan vaø ñuùng ñaén.
3.1.3 Quan ñieåm lòch söû vaø döï baùo:
Vôùi caùc quy hoaïch toång theå veà du lòch ñaõ coù, haàu heát caùc ñieåm du lòch vaø
nhieàu tuyeán du lòch ñaõ ñöôïc khai thaùc. Do ñoù khi nghieân cöùu veà du lòch sinh thaùi,
chuùng ta caàn tieáp tuïc keá thöøa caùc thaønh quaû vaø töø ñoù coù nhöõng nhaän ñònh, ñeà xuaát
bieän phaùp nhaèm phaùt trieån du lòch sinh thaùi ñuùng höôùng.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 7
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
3.2 Phöông phaùp nghieân cöùu :
3.2.1 Phöông phaùp thu nhaäp vaø xöû lyù döõ lieäu:
Phöông phaùp naøy nhaèm thu thaäp nhöõng thoâng tin vaø caùc vaán ñeà coù lieân quan
vaø xöû lyù chuùng ñeå coù theå ñöa ra caùc nhaän xeùt vaø keát luaän. Caùc tö lieäu coù ñöôïc trong
luaän vaên naøy goàm caùc coâng trình nghieân cöùu tröôùc ñoù, caùc baøi vieát, baùo caùo vaø treân
caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng nhö: baùo giaáy, website, baùo ñieän töû, taïp chí…
Phöông phaùp naøy giuùp tieát kieäm thôøi gian vaø kinh phí nhöng vaãn giuùp coù ñöôïc taàm
nhìn khaùi quaùt caùc vaán ñeà nghieân cöùu.
3.2.2 Phöông phaùp phaân tích vaø toång hôïp heä thoáng:
Phöông phaùp naøy nghieân cöùu caùc cô cheá hoaït ñoäng, moái quan heä töông taùc
giöõa caùc thaønh phaàn beân trong cuõng nhö giöõa heä thoáng vôùi moâi tröôøng xung quanh.
3.2.3 Phöông phaùp nghieân cöùu thöïc ñòa:
Phöông phaùp naøy laø moät trong nhöõng phöông phaùp quan troïng ñeå nghieân cöùu
du lòch. Phöông phaùp naøy giuùp coù ñöôïc caùc thoâng tin thöïc teá ñoái chieáu, boå sung caùc
thoâng tin maø caùc phöông phaùp khaùc khoâng cung caáp ñöôïc hoaëc cung caáp chöa chính xaùc.
3.2.4 Phöông phaùp baûn ñoà - sô ñoà:
Phöông phaùp naøy giuùp xaây döïng hình aûnh khoâng gian cuûa heä thoáng tuyeán
ñieåm, minh hoïa noäi dung.
3.2.5 Phöông phaùp xöû lyù baèng coâng cuï tin hoïc:
Phöông phaùp naøy söû duïng caùc coâng cuï tin hoïc nhö maùy tính, caùc phaàn meàm tin
hoïc laø caùc coâng cuï ñöôïc söû duïng ñeå xöû lyù hình aûnh, truy caäp Internet vaø hoaøn thaønh luaän vaên naøy.
4. GIÔÙI HAÏN ÑEÀ TAØI
Ñeà taøi naøy choïn Ñoàng baèng soâng Cöûu Long laø ñieåm nghieân cöùu do tính chaát
ñaëc thuø cuûa moâi tröôøng thieân nhieân nôi ñaây vaø yù nghóa quan troïng cuûa vieäc phaùt
trieån kinh teá xaõ hoäi phuïc vuï naâng cao ñôøi soáng vaên hoùa vaø kinh teá cuûa ngöôøi daân
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 8
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
voán coøn thaáp so vôùi caû nöôùc. Vieäc phaùt trieån du lòch beàn vöõng nôi ñaây seõ taïo ra moät
boä maët môùi cho toaøn caûnh kinh teá Vieät Nam, ñoàng thôøi goùp phaàn khai thaùc tieàm
naêng to lôùn cuûa ñaát nöôùc. Phaùt trieån du lòch beàn vöõng taïi ñoàng baèng soâng Cöûu Long
coøn goùp phaàn taïo lôïi theá caïnh tranh du lòch cho Vieät Nam so vôùi caùc nöôùc trong khu
vöïc voán ñaõ tieân phong hay ñaõ taäp trung vaøo vaøo caùc lónh vöïc maø Vieät Nam khoù
caïnh tranh ít nhaát laø trong töông lai gaàn nhö mua saém, du lòch maïo hieåm, du lòch theå
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 9
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN thao… CHÖÔNG II
CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN DU LÒCH SINH THAÙI
1. SÖÏ TAÙC ÑOÄNG ÑEÁN MOÂI TRÖÔØNG CUÛA DU LÒCH
Moâi tröôøng töï nhieân laø moät nguoàn löïc thu huùt du khaùch ñeán vôùi nhöõng vuøng coù
caûnh quan thieân nhieân ñeïp, ñòa hình ngoaïn muïc, khí haäu maùt meû deã chòu… Trong
caùc phöông thöùc phaùt trieån du lòch, caùch toát nhaát laø giöõ laïi nhöõng neùt ñoäc ñaùo, kyø
dieäu cuûa moâi tröôøng töï nhieân beân caïnh söï cung caáp cho du khaùch nhöõng tieän nghi caàn thieát.
Ngoaøi taùc ñoäng tích cöïc cuûa du lòch sinh thaùi ñoái vôùi xaõ hoäi vaø coäng ñoàng nhö
naâng cao ñôøi soáng ngöôøi daân, cung caáp ñieän, nöôùc, y teá, thoâng tin lieân laïc … söï phaùt
trieån cuûa du lòch cuõng coù nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc nhö oâ nhieãm moâi tröôøng (raùc thaûi,
khoùi buïi…) taéc ngheõn giao thoâng, naûy sinh nhöõng teä naïn xaõ hoäi (nhö troäm caép, ñeo
baùm ngöôøi nöôùc ngoaøi xin aên, taàng lôùp nam nöõ thanh nieân coù nhöõng bieåu hieän vaên
hoaù leäch laïc, lai caêng, baét chöôùc khoâng phuø hôïp vôùi thuaàn phong myõ tuïc cuûa ngöôøi Vieät Nam.
Vì vaäy neáu chuùng ta khoâng ñònh höôùng cho du lòch phaùt trieån, thì seõ daãn ñeán
“lôïi baát caäp haïi” moâi tröôøng töï nhieân vaø moâi tröôøng vaên hoùa seõ bò huûy hoaïi, ñôøi
soáng ngöôøi daân seõ khoâng ñöôïc naâng cao maø traùi laïi coù nguy cô tuït haäu do coù thoùi
quen höôûng thuï. Khi ñoù du khaùch seõ boû ñi vì moâi tröôøng du lòch khoâng coøn haáp daãn
du khaùch nöõa. Vì vaäy vaán ñeà raát quan troïng ñaët ra cho ngaønh du lòch laø “ hoaït ñoäng
du lòch caàn phaûi ñöôïc keá hoaïch vaø quaûn lyù chu ñaùo nhaèm khai thaùc hôïp lyù vaø baûo
veä nguoàn taøi nguyeân du lòch trong nöôùc”.
Veà phöông dieän vaên hoaù, caùc neàn vaên hoùa luoân thay ñoåi ñeå phuø hôïp vôùi theá
giôùi luoân ñoåi thay. Du lòch laø moät taùc nhaân laøm taêng quaù trình thay ñoåi naøy. Söï thay
ñoåi thöôøng xaûy ra ôû neàn vaên hoùa cuûa cö daân ñòa phöông hôn laø cuûa du khaùch vaø
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 10
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
nhöõng thay ñoåi thöôøng laø tieâu cöïc. Maët khaùc du lòch vöøa khuyeán khích vöøa caûn trôû
caùc loaïi hình ngheä thuaät coå truyeàn, ngöôøi ta cuõng cho raèng du lòch coù theå khuyeán
khích “söï ñình treä vaên hoùa” (söï phaùt trieån vaên hoùa cuûa moät vuøng bò döøng laïi vì nhu
caàu muoán xem, muoán tìm hieåu neáp soáng cuõ). Neáu nhö du lòch laøm thay ñoåi tieâu cöïc
tôùi vaên hoùa ñòa phöông, coäng ñoàng ñòa phöông coù theå phaûn öùng tieâu cöïc vôùi du
khaùch noùi rieâng vaø hoaït ñoäng du lòch noùi chung.
2. QUAÙ TRÌNH HÌNH THAØNH CUÛA DU LÒCH SINH THAÙI
Caùch ñaây moät vaøi naêm coù leõ thuaät ngöõ “du lòch sinh thaùi” coøn xa laï vôùi moïi
ngöôøi chöù chöa noùi gì ñeán caùc nguyeân taéc cuûa noù.
Thaät vaäy ñaõ coù nhöõng nhaø du lòch khaùm phaù caûnh ñeïp cuûa thieân nhieân töø raát
laâu nhöng nhöõng chuyeán du lòch cuûa hoï khoâng nhieàu vaø caùch nhau raát xa, khoâng
thöôøng xuyeân vaø rieâng leû neân noù khoâng mang laïi lôïi ích kinh teá xaõ hoäi ñaùng keå cho
nhöõng vuøng maø hoï ñeán tham quan, caùc hoaït ñoäng cuûa hoï cuõng khoâng nhaèm baûo toàn
caùc khu thieân nhieân, vaên hoùa ñòa phöông, hay caùc loaøi ñoäng vaät hoang daõ ñang bò ñe doïa dieät chuûng.
Chæ ñeán khi trong xaõ hoäi gia taêng moái quan taâm cuûa moïi ngöôøi ñeán moâi tröôøng
töï nhieân vaø yù thöùc baûo toàn baûo taøng caùc di saûn thieân nhieân treân toaøn theá giôùi, ñaëc
bieät söï xuaát hieän cuûa voâ soá caùc taøi lieäu veà du lòch thieân nhieân treân caùc phöông tieän
thoâng tin ñaïi chuùng nhö baùo, ñaøi truyeàn thanh, truyeàn hình… Ñaëc bieät laø caùc khu
baûo toàn thieân nhieân ñöôïc phaùp luaät vaø theá giôùi coâng nhaän. Caùc caûnh quan, ñoäng
thöïc vaät cuøng vôùi caùc yeáu toá vaên hoaù hieän höõu trong caùc khu baûo toàn thieân nhieân
trôû neân ngaøy caøng haáp daãn ñoái vôùi khoâng chæ ngöôøi daân ôû nöôùc sôû taïi maø coøn haáp
daãn vôùi du khaùch treân toaøn theá giôùi. Ñieàu ñoù daãn ñeán du lòch khaùm phaù caûnh quan
thieân nhieân phaùt trieån ngaøy caøng taêng vaø roäng khaép treân toaøn theá giôùi.
Beân caïnh ñoù nhöõng nhaø baûo toàn vaø nhöõng nhaø toå chöùc du lòch ñaõ nhaän thaáy
tính haáp daãn vaø thu huùt du khaùch cuûa du lòch vaø cuõng nhaän thöùc ñöôïc haäu quaû cuûa
vieäc ngaønh du lòch thieân nhieân khoâng ñöôïc quaûn lyù vaø quaûn lyù khoâng nghieâm tuùc coù
theå gaây ra haäu quaû xaáu cho caùc di saûn thieân nhieân vaø vaên hoùa cuûa theá giôùi cho coäng
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 11
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
ñoàng. Quaù trình tìm ñeán tieáng noùi chung cuûa du lòch thieân nhieân vaø baûo toàn nhöõng
di saûn thieân nhieân ñoù daãn ñeán vieäc hình thaønh loaïi hình du lòch sinh thaùi.
Ngaøy nay, chính phuû caùc nöôùc ñang phaùt trieån cuõng nhö caùc toå chöùc phi chính
phuû treân toaøn theá giôùiû, caùc nhaø baûo toàn, caùc nhaø ñieàu haønh du lòch ngaøy caøng quan
taâm ñeán du lòch sinh thaùi. Ñieàu ñoù ñaõ noùi leân moät phaàn tieàm naêng kinh teá cuûa loaïi
hình naøy vaø yù thöùc baûo toàn cuûa coäng ñoàng ñoái vôùi loaïi hình du lòch naøy.
Nhö vaäy chæ trong moät thôøi gian ngaén du lòch sinh thaùi hình thaønh vaø phaùt trieån
trôû neân moät hieän töôïng thu huùt söï quan taâm cuûa coäng ñoàng vaø töï khaúng ñònh laø moät
trong nhöõng loaïi hình du lòch thu huùt du khaùch trong hieän taïi vaø töông lai.
3. LÔÏI ÍCH KINH TEÁ VAØ XU HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DU LÒCH SINH THAÙI
Loaïi hình du lòch sinh thaùi tuy môùi ra ñôøi vaøo nhöõng naêm 1990, baét nguoàn töø
Chaâu Phi nhöng du lòch sinh thaùi ñaõ nhanh choùng lan qua Chaâu Myõ, môû roäng ôû
Chaâu AÂu vaø hieän nay ñang phaùt trieån maïnh ôû Chaâu AÙ.
Theo soá lieäu thoáng keâ cuûa toå chöùc du lòch theá giôùi (WTO) doanh thu töø du lòch
sinh thaùi chieám töø 2 ñeán 10 tæ USD trong toång soá 55 tæ USD cuûa thò tröôøng du lòch.
Caùc chuyeân gia du lòch öôùc tính thò tröôøng du lòch sinh thaùi töø nay seõ taêng töø 12 -
15% trong thaäp kyû tôùi do 4 nhaân toá taùc ñoäng ñeán xu höôùng phaùt trieån du lòch sinh thaùi sau:
- Tình hình caêng thaúng treân theá giôùi giaûm daàn duø coù caùc tranh chaáp coù tính ñòa phöông hay chuûng toäc.
- Chi phí du lòch reû hôn tröôùc.
- Xuaát hieän nhieàu thò tröôøng du lòch ña daïng.
- Khaùch du lòch ñöôïc cung caáp thoâng tin chính xaùc vaø toát hôn.
Theo nhaän ñònh cuûa caùc toå chöùc du lòch taïi Chaâu AÂu vaø Chaâu Myõ caùc nöôùc
phaùt trieån thuoäc vuøng nhieät ñôùi Chaâu AÙ laø nôi thuaän lôïi nhaát cho vieäc phaùt trieån du
lòch sinh thaùi. Caùc nhaø khoa hoïc ñaõ ñaùnh giaù chaâu AÙ laø nôi coù moâi tröôøng soáng
phong phuù nhaát haønh tinh hieän nay. ÔÛ ñaây coù nhöõng heä sinh thaùi röøng nhieät ñôùi ñoäc
ñaùo, ít gaây cheát ngöôøi hôn so vôùi caùc heä sinh thaùi röøng ôû Chaâu Phi vaø Nam Myõ,
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 12
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
ngöôøi ta cuõng phaùt hieän ra ôû nhöõng vuøng nhieät ñôùi Chaâu AÙ coù nhöõng baõi ngaàm san
hoâ tuyeät ñeïp vaø ñaày bí aån. Hôn nöõa ôû caùc nöôùc Chaâu AÙ toàn taïi 1 neàn vaên minh laâu
ñôøi haøng ngaøn naêm ñeán nay vaãn coøn daáu tích qua caùc kieán truùc coå xöa, toân giaùo
trang nghieâm, taäp quaùn toân troïng leã giaùo cuûa daân toäc vaø trang phuïc ñoäc ñaùo ñaày
maøu saéc. Vieät Nam nöôùc ta laø 1 quoác gia nhoû beù cuûa Chaâu AÙ nhöng laïi coù moät
nguoàn taøi nguyeân sinh thaùi ña daïng, phong phuù vaø haáp daãn du khaùch. Vì vaäy maø
löôïng du khaùch nöôùc ngoaøi ñeán vôùi du lòch sinh thaùi Vieät Nam ngaøy caøng gia taêng.
4. DU LÒCH SINH THAÙI, THUAÄT NGÖÕ VAØ NHÖÕNG TEÂN GOÏI KHAÙC
Thuaät ngöõ veà du lòch sinh thaùi: Ecologically Responsible Tourism (ñöôïc vieát
taét laø Ecotourism) coù nghóa laø du lòch yù thöùc sinh thaùi hay du lòch coù traùch nhieäm vôùi heä sinh thaùi.
Hieän nay treân theá giôùi coù 11 loaïi hình du lòch (döïa vaøo) thieân nhieân vaø coù
traùch nhieäm vôùi moâi tröôøng: 1. Du lòch thieân nhieân (Nature Tourism)
2. Du lòch döïa vaøo thieân nhieân (Nature Based Tourism) 3. Du lòch moâi tröôøng (Environmental Tourism) 4. Du lòch xanh (Green Tourism) 5. Du lòch thaùm hieåm (Adventure Tourism)
6. Du lòch coù traùch nhieäm (Responsible Tourism) 7. Du lòch nhaïy caûm (Sensitized Tourism) 8. Du lòch beàn vöõng (Sustainable Tourism) 9. Du lòch nhaø tranh (Cottage Tourism) 10. Du lòch ñaëc thuø (Particular Tourism) 11. Du lòch baûn xöù (Indigenous Tourism)
Vì ñeàu “coù traùch nhieäm” vôùi moâi tröôøng maø nhöõng nhaø ñieàu haønh du lòch trong
moãi loaïi hình treân ñeàu töï nhaän mình laø du lòch sinh thaùi duy nhaát. Nhö vaäy cho ñeán
gaàn ñaây ñònh nghóa veà du lòch sinh thaùi vaãn chöa ñöôïc thoáng nhaát. Ñieàu ñoù cuõng khaù
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 13
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
phuø hôïp vì du lòch sinh thaùi chæ laø moät hieän töôïng môùi xuaâát hieän nhöõng naêm 1990 vaø
ôû moãi quoác gia ñeàu coù moät ñònh nghóa khaùc nhau veà du lòch sinh thaùi.
5. MOÄT SOÁ ÑÒNH NGHÓA VEÀ DU LÒCH SINH THAÙI ÔÛ MOÄT SOÁ QUOÁC GIA
5.1 Ñònh nghóa veà du lòch sinh thaùi ôû Malaysia:
“Du lòch sinh thaùi laø hoaït ñoäng du lòch vaø thaêm vieáng moät caùch coù traùch
nhieäm veà maët moâi tröôøng tôùi nhöõng khu thieân nhieân coøn nguyeân veïn, nhaèm taän
höôûng vaø traân troïng caùc giaù trò cuûa thieân nhieân (vaø nhöõng ñaëc tính vaên hoùa keøm
theo, tröôùc ñaây cuõng nhö hieän nay) maø hoaït ñoäng naøy seõ thuùc ñaåy coâng taùc baûo toàn,
coù aûnh höôûng cuûa du khaùch khoâng lôùn vaø taïo ñieàu kieän cho daân chuùng ñòa phöông
ñöôïc tham gia moät caùch tích cöïc, coù lôïi veà xaõ hoäi vaø kinh teá”.
5.2 Ñònh nghóa veà du lòch sinh thaùi ôû Australia:
“Du lòch sinh thaùi laø moät loaïi hình du lòch döïa vaøo thieân nhieân, coù lieân quan
ñeán söï giaùo duïc vaø dieãn giaûi veà moâi tröôøng thieân nhieân, ñöôïc quaûn lyù beàn vöõng veà maët sinh thaùi”.
5.3 Ñònh nghóa veà du lòch sinh thaùi ôû Nepal:
“Du lòch sinh thaùi laø loaïi hình du lòch ñeà cao söï tham gia cuûa nhaân daân vaøo
vieäc hoaïch ñònh vaø quaûn lyù caùc taøi nguyeân du lòch ñeå taêng cöôøng phaùt trieån coäng
ñoàng, lieân keát giöõa baûo toàn thieân nhieân vaø phaùt trieån du lòch. Ñoàng thôøi söû duïng thu
nhaäp töø du lòch ñeå baûo veä caùc nguoàn löïc maø ngaønh du lòch phuï thuoäc vaøo”.
5.4 Ñònh nghóa veà du lòch sinh thaùi cuûa Hieäp hoäi du lòch sinh thaùi:
“Du lòch sinh thaùi laø söï du haønh coù muïc ñích ñeán caùc khu vöïc töï nhieân ñeå hieåu
bieát lòch söû töï nhieân, vaên hoùa moâi tröôøng, khoâng laøm bieán ñoåi tính hoaøn chænh veà
sinh thaùi ñoàng thôøi taïo cô hoäi phaùt trieån kinh teá, baûo veä nguoàn taøi nguyeân thieân
nhieân vaø lôïi ích taøi chính cho coäng ñoàng ñòa phöông”.
Lieäu du lòch sinh thaùi coù theå taïo neân nhöõng thay ñoåi cho baûo toàn hay khoâng?
Lieäu du lòch sinh thaùi coù mang laïi lôïi ích xaùc thöïc cho coäng ñoàng ñòa phöông veà kinh
teá, xaõ hoäi vaø moâi tröôøng hay khoâng? Coøn phuï thuoäc vaøo caùch chuùng ta ñònh nghóa veà
du lòch sinh thaùi, nhieäm vuï vaø quy moâ toå chöùc cuûa du lòch sinh thaùi.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 14
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
6. ÑÒNH NGHÓA CUÛA DU LÒCH SINH THAÙI TAÏI VIEÄT NAM
Trong hoäi thaûo “Xaây döïng chieán löôïc quoác gia veà phaùt trieån du lòch sinh thaùi ôû
Vieät Nam” do Toång cuïc Du lòch phoái hôïp vôùi Toå chöùc baûo toàn thieân nhieân Theá Giôùi
(IUCN) vaø UÛy ban kinh teá Xaõ hoäi Chaâu AÙ - Thaùi Bình Döông toå chöùc taïi Haø Noäi töø
ngaøy 7 thaùng 9 ñeán ngaøy 9 thaùng 9 naêm 1999. Toång cuïc du lòch Vieät Nam ñaõ ñöa ra
moät ñònh nghóa thoáng nhaát du lòch sinh thaùi cuûa Vieät Nam nhö sau:
“Du lòch sinh thaùi laø loaïi hình du lòch döïa vaøo thieân nhieân vaø vaên hoùa baûn ñòa
gaén vôùi giaùo duïc moâi tröôøng, coù ñoùng goùp cho noã löïc baûo toàn vaø phaùt trieån beàn
vöõng, vôùi söï tham gia tích cöïc cuûa coäng ñoàng ñòa phöông”.
7. VAI TROØ CUÛA DU LÒCH SINH THAÙI 7.1 Vai troø tích cöïc.
Du lòch sinh thaùi vaø baûo toàn gaëp nhau ôû moät vaøi lónh vöïc. Theo quyõ baûo toàn
thieân nhieân cuûa theá giôùi (WWF) nhöõng lónh vöïc naøy laø:
• Quaûn lyù khu baûo toàn thieân nhieân.
• Phaùt trieån beàn vöõng ôû vuøng ñeäm.
• Giaùo duïc moâi tröôøng cho ngöôøi tieâu duøng.
• Vaø nhöõng quyeát ñònh veà chính saùch aûnh höôûng ñeán du lòch sinh thaùi vaø baûo toàn.
Vaø vôùi ñònh nghóa treân du lòch sinh thaùi ñem laïi lôïi ích noåi baät veà nhieàu maët nhö: • Lôïi ích kinh teá:
- Vôùi vieäc toå chöùc du lòch sinh thaùi, caùc khu thieân nhieân, ñaëc bieät caùc khu baûo toàn
thieân nhieân seõ ñöôïc ñöa vaøo phuïc vuï du lòch, giuùp taêng theâm nguoàn taøi nguyeân
thieân nhieân cho ngaønh du lòch, goùp phaàn ña daïng hoùa saûn phaåm du lòch.
- Du lòch sinh thaùi phaùt trieån taïo ñieàu kieän cho vieäc taïo coâng aên vieäc laøm, thu nhaäp
theâm cho caùc coäng ñoàng ôû trong vaø quanh khu vöïc toå chöùc hoaït ñoäng du lòch sinh
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 15
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
thaùi. Goùp phaàn caûi thieän tình hình kinh teá ñòa phöông, xoaù ñoùi giaûm ngheøo ôû caùc
vuøng xa xoâi, heûo laùnh.
- Goùp phaàn caûi thieän vaø naâng cao cô sôû haï taàng cuûa caùc khu du lòch sinh thaùi, naâng
cao ñôøi soáng tinh thaàn vaø vaät chaát cuûa coäng ñoàng ñòa phöông.
- Hôn nöõa vôùi vieäc giaùo duïc moâi tröôøng, du lòch sinh thaùi giuùp coäng ñoàng ñòa phöông
coù ñöôïc keá hoaïch phaùt trieån ngoàn taøi nguyeân maø khoâng bò xuoáng caáp trong quaù
trình khai thaùc vaø söû duïng.
- Du lòch sinh thaùi cuõng coù theå goùp phaàn khoâi phuïc vaø phaùt trieån ngaønh ngheà thuû
coâng, myõ ngheä truyeàn thoáng, thuùc ñaåy caùc ngaønh ngheà khaùc cuøng phaùt trieån vaø goùp
phaàn chuyeån dòch cô caáu kinh teá.
Vì vaäy du lòch sinh thaùi coù theå mang laïi lôïi ích kinh teá raát lôùn ñoùng goùp vaøo söï
phaùt trieån kinh teá quoác gia, ñòa phöông, ñôn vò kinh doanh du lòch. Hieän nay du lòch
sinh thaùi chieám 1/3 toång soá khaùch du lòch quoác teá vaø 50% khaùch du lòch noäi ñòa, döï
baùo seõ taêng töø 12 ñeán 15% moãi naêm. • Lôïi ích xaõ hoäi:
- Maâu thuaãn giöõa khu baûo toàn thieân nhieân vaø coäng ñoàng ñòa phöông ñaõ luoân toàn taïi
töø tröôùc ñeán nay. Vôùi söï tham gia tích cöïc cuûa coäng ñoàng ñòa phöông, du lòch sinh
thaùi goùp phaàn “Ñoùng goùp tích cöïc vaøo vieäc baûo veä moâi tröôøng” baèng caùch caûi thieän
moái quan heä naøy, giuùp khu baûo toàn thieân nhieân toàn taïi vaø phaùt trieån.
- Vaên hoùa baûn ñòa ñaõ töøng laø moät nhaân toá bò boû rôi trong baûo toàn. Vôùi vieäc “döïa vaøo
vaên hoùa baûn ñòa”, du lòch sinh thaùi khoâng nhöõng giuùp baûo toàn vaên hoùa maø coøn coù
theå goùp phaàn khoâi phuïc vaø phaùt trieån ngaønh ngheà thuû coâng truyeàn thoáng, phaùt huy
baûn saéc vaên hoùa vaø nieàm töï haøo daân toäc cuûa coäng ñoàng ñòa phöông.
- Cuøng vôùi söï phaùt trieån do ñoâ thò hoùa, con ngöôøi ngaøy caøng bò taùch rôøi vôùi moâi
tröôøng thieân nhieân, moät soá hình aûnh thieân nhieân chæ coøn tìm thaáy trong kyù öùc. Vôùi
vieäc ñöa caùc khu baûo toàn thieân nhieân vaøo khai thaùc du lòch, nhu caàu tìm hieåu thieân
nhieân cuûa con ngöôøi môùi coù theå ñöôïc thoûa maõn. • Lôïi ích thaåm myõ:
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 16
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
- Moãi moät caûnh quan chöùa ñöïng trong noù bieát bao nhieâu laø veû ñeïp, söï sinh ñoäng cuûa
theá giôùi töï nhieân vaø söï naêng ñoäng trong caùch thích öùng vôùi töï nhieân cuûa con ngöôøi.
Nôi du lòch sinh thaùi phaùt trieån laø coù bieát bao caûnh quan thieân nhieân ñöôïc phaùt hieän,
phaùt trieån vaø baûo toàn.
vònh Haï Long - Di saûn thieân nhieân theá giôùi
- Du lòch sinh thaùi taïo ñieàu kieän cho caùc nhaø thieát keá tour tieán haønh khaûo saùt caùc
tuyeán ñieåm du lòch nhaèm baûo veä nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân vaø baûo veä, toân taïo
nguoàn taøi nguyeân nhaân vaên. Söï khaûo saùt naøy keøm theo nhöõng quy taéc chaët cheõ nhö
nghieâm caám moïi haønh vi phaù hoaïi nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân, caám sôø moù vaøo
caùc thaïch nhuõ, caùc coâng trình kieán truùc, vaên hoùa coå… thuùc ñaåy söï baûo toàn nguoàn taøi nguyeân nhaân vaên.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 17
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN • Lôïi ích sinh thaùi:
- Thoâng qua caùc hoaït ñoäng, du lòch sinh thaùi seõ giuùp cho caùc loaøi ñoäng thöïc vaät quyù
hieám ñöôïc khoâi phuïc, gìn giöõ vaø baûo toàn goùp phaàn baûo veä khu baûo toàn thieân nhieân,
gìn giöõ vaø baûo veä söï ña daïng cuûa heä sinh hoïc treân toaøn theá giôùi.
- Caûm nhaän ñöôïc neùt ñeïp tinh teá cuûa thieân nhieân vaø thoâng qua caùc hoaït ñoäng giaùo
duïc moâi tröôøng, du khaùch seõ hieåu bieát theâm veà thieân nhieân veà söï phong phuù vaø ña
daïng cuûa thieân nhieân, söï caân baèng mong manh trong moãi heä sinh thaùi… Thoâng qua
ñoù du lòch sinh thaùi goùp phaàn giuùp con ngöôøi soáng nhaïy caûm vaø coù traùch nhieäm hôn
vôùi moâi tröôøng, vôùi “haønh tinh xanh” cuûa chính mình.
Du lòch sinh thaùi keát hôïp haøi hoøa caû 3 muïc tieâu: Kinh teá, xaõ hoäi vaø sinh thaùi. Do
ñoù du lòch sinh thaùi laø moät loaïi hình du lòch beàn vöõng, noù ñaûm baûo cho moâi tröôøng töï
nhieân vaø xaõ hoäi khoâng nhöõng khoâng bò suy thoaùi maø coøn ñöôïc cuûng coá vaø phaùt trieån laâu daøi.
Beân caïnh vai troø tích cöïc, du lòch sinh thaùi cuõng coù tieàm aån moät soá vai troø tieâu cöïc nhö: 7.2 Vai troø tieâu cöïc.
• Ñoái vôùi moâi tröôøng:
Neáu khoâng ñöôïc quaûn lyù toát, du lòch sinh thaùi coù nguy cô trôû thaønh moät loaïi
hình du lòch ñeán roài ñi moät caùch voâ traùch nhieäm. Töøng doøng du khaùch yeâu thieân
nhieân traøn ñeán nhöõng ñieåm du lòch sinh thaùi môùi nhaát, sau khi ñaõ “khaùm phaù”
chuùng moät caùch voâ toäi vaï roài boû ra ñi ñeå laïi sau löng moät ñoáng raùc thaûi gaây oâ nhieãm
moâi tröôøng, phaù vôõ tính thoáng nhaát vaø caân baèng cuûa heä sinh thaùi.
• Ñoái vôùi vaên hoùa vaø xaõ hoäi:
Coù theå laøm xoùi moøn caùc giaù trò vaên hoùa truyeàn thoáng cuûa coäng ñoàng do söï
thaåm thaáu, söï giao thoa vaên hoùa vôùi ngöôøi daân ñòa phöông, laøm thöông maïi hoùa caùc
hoaït ñoäng vaên hoaù truyeàn thoáng nhaèm thu huùt du khaùch. • Ñoái vôùi kinh teá:
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 18
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
Du lòch sinh thaùi seõ laøm aûnh höôûng ñeán khoâng gian soáng cuûa coäng ñoàng ñòa
phöông, laøm taêng söï phaân hoùa xaõ hoäi trong coäng ñoàng veà thu nhaäp laøm naåy sinh
nhöõng maâu thuaãn giöõa caùc nhoùm ngöôøi trong coäng ñoàng ñòa phöông, giöõa coäng
ñoàng ñòa phöông vôùi hoaït ñoäng du lòch.
Ñeå haïn cheá bôùt vai troø tieâu cöïc, du lòch sinh thaùi caàn coù nhöõng nguyeân taéc
hoaït ñoäng ñaëc tröng ñoù laø 3 nguyeân taéc cô baûn sau: Nguyeân taéc hoøa nhaäp, Nguyeân
taéc keát hôïp vaø Nguyeân taéc quy moâ maø chuùng ta seõ xem xeùt kyõ döôùi ñaây.
BAÕI BIEÅN LAÊNG COÂ - THÖØA THIEÂN – HUEÁ
8. NHÖÕNG NGUYEÂN TAÉC CÔ BAÛN CUÛA DU LÒCH SINH THAÙI
8.1 Nguyeân taéc hoøa nhaäp.
Giaùo duïc vaø naâng cao hieåu bieát cuûa du khaùch veà moâi tröôøng töï nhieân, taïo yù
thöùc tham gia vaøo noã löïc baûo toàn. Ñaây chính laø nguyeân taéc cô baûn cuûa du lòch sinh
thaùi, ñoàng thôøi cuõng taïo ra söï khaùc bieät roõ raøng giöõa du lòch sinh thaùi vaø caùc loaïi
hình du lòch töï nhieân khaùc.
Vieäc giaùo duïc naâng cao hieåu bieát cuûa du khaùch veà moâi tröôøng töï nhieân seõ laøm
thay ñoåi nhaän thöùc vaø thaùi ñoä cuûa mình, du khaùch seõ coù traùch nhieäm vôùi moâi
tröôøng, noã löïc tích cöïc trong vieäc baûo toàn vaø phaùt trieån nhöõng giaù trò veà töï nhieân
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 19
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
sinh thaùi. Maët khaùc noù coøn phuï thuoäc vaøo lónh vöïc ñaïo ñöùc, phaûi ñöôïc tuyeân truyeàn
laâu daøi, coù heä thoáng, khoâng chæ ñôn giaûn laø vieäc keâu goïi du khaùch chuù troïng vieäc
baûo veä söï trong saïch cuûa moâi tröôøng nôi mình saép ñeán tham quan maø caàn phaûi
thoâng tin qua heä thoáng giaùo duïc ôû ngay baäc tieåu hoïc vaø treân caùc phöông tieän thoâng
tin ñaïi chuùng haøng ngaøy.
Vieäc giaùo duïc moâi tröôøng cuõng coù yù nghóa heát söùc quan troïng ñoái vôùi caùc
thaønh vieân tham gia chöông trình (caùc ñôn vò toå chöùc du lòch vaø coäng ñoàng ñòa
phöông) vì cuõng nhö hoaït ñoäng cuûa caùc loaïi hình du lòch khaùc, du lòch sinh thaùi cuõng
tieàm aån nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc ñoái vôùi moâi tröôøng töï nhieân.
Neáu nhö ñoái vôùi nhöõng loaïi hình du lòch khaùc thì vaán ñeà baûo veä moâi tröôøng,
duy trì heä sinh thaùi chöa phaûi laø öu tieân haøng ñaàu thì ngöôïc laïi du lòch sinh thaùi coi
ñaây laø moät trong nhöõng nguyeân taéc ñaëc bieät quan troïng vaø laø muïc tieâu haøng ñaàu cuûa du lòch sinh thaùi.
Söï xuoáng caáp cuûa moâi tröôøng, huûy hoaïi caùc heä sinh thaùi ñoàng nghóa vôùi söï
dieät vong cuûa du lòch sinh thaùi. Moät khi moâi tröôøng töï nhieân bò huûy hoaïi thì söùc huùt
cuûa khu du lòch ñoái vôùi du khaùch khoâng coøn nöõa.
Söï xuoáng caáp cuûa moâi tröôøng hay söï thay ñoåi taäp tuïc sinh hoaït vaên hoùa
truyeàn thoáng cuûa coäng ñoàng ñòa phöông ñoái vôùi moät hoaït ñoäng naøo ñoù seõ tröïc tieáp
laøm maát ñi söï caân baèng sinh thaùi voán coù cuûa khu vöïc vaø haäu quaû cuûa quaù trình naøy
seõ taùc ñoäng tröïc tieáp ñeán hoaït ñoäng cuûa du lòch sinh thaùi.
Baûo veä vaø phaùt huy vaên hoùa laø nguyeân taéc ñaëc bieät quan troïng maø hoaït ñoäng
du lòch sinh thaùi phaûi tuaân thuû, baûo veä caùc giaù trò nhaân vaên laø moät boä phaän höõu cô
khoâng theå taùch rôøi caùc giaù trò cuûa moâi tröôøng, xaõ hoäi ñoái vôùi moät heä sinh thaùi ôû moät nôi cuï theå.
Noùi caùch khaùc, tính haáp daãn vaø söï toàn taïi cuûa hoaït ñoäng du lòch sinh thaùi gaén
lieàn vôùi vieäc baûo veä moâi tröôøng vaø duy trì caùc heä sinh thaùi ñieån hình, vì vaäy moät
phaàn thu nhaäp cuûa du lòch sinh thaùi caàn phaûi ñöôïc ñaàu tö cho vieäc haïn cheá caùc taùc
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 20
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
ñoäng tieâu cöïc naûy sinh vaø coù ñöôïc nhöõng giaûi phaùp hieäu quaû ñeå baûo veä moâi tröôøng
vaø duy trì heä sinh thaùi.
Hoaø nhaäp töï nguyeän laø moät nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa du lòch sinh thaùi, khaùch
du lòch sinh thaùi phaûi hoøa nhaäp moät caùch töï nguyeän vaøo moâi tröôøng töï nhieân, vaøo
moâi tröôøng vaên hoùa vaø xaõ hoäi theo ñuùng nghóa cuûa noù. Ví duï nhö phaûi chaáp nhaän söï
haïn cheá cuûa noù hôn laø caûi taïo bieán ñoåi moâi tröôøng ñöôïc thuaän tieän theo yù muoán cuûa caù nhaân.
Baûn thaân ngaønh du lòch vôùi nhöõng hoaït ñoäng, thieát keá cuõng nhaèm hoaø nhaäp
vôùi moâi tröôøng nhaèm giuùp du khaùch nhaän thöùc hoaø nhaäp vôùi thieân nhieân vaø coäng
ñoàng laø nhöõng kinh nghieäm ñeå taêng cöôøng söï hieåu bieát, taêng cöôøng söï thoâng caûm,
coù thaùi ñoä tích cöïc vaø traùch nhieäm hôn laø ñi tìm nhöõng gì môùi laï hay thoûa maõn
nhöõng yù muoán, sôû thích cuûa caù nhaân mình.
Thaùi ñoä hoøa nhaäp theo khoâng khí nhieät tình thaùi quaù cuõng coù theå gaây ra nhöõng
taùc ñoäng xaáu maëc duø haønh ñoäng naøy xuaát phaùt töø muïc ñích toát nhö: cho ñoäng vaät
hoang daõ thöùc aên seõ laøm chuùng maát ñi khaû naêng töï tìm kieám thöùc aên hoaëc trôû neân
quaù thaân thieän vôùi con ngöôøi, vieäc cho ngöôøi daân ñòa phöông tieàn coù theå laøm thöông
maïi hoùa nhöõng hoaït ñoäng truyeàn thoáng cuûa hoï… Do ñoù duø khaùch du lòch sinh thaùi ñaõ
coù söï töï nguyeän hoøa nhaäp nhöng du khaùch vaãn caàn söï giuùp ñôõ. Caàn ñöôïc giaùo duïc
ñeå coù söï nhaän thöùc ñuùng veà vai troø baûo toàn cuûa mình nhaèm theå hieän nhöõng haønh vi
tích cöïc ñoùng goùp cho söï baûo toàn ngaønh du lòch sinh thaùi.
8.2 Nguyeân taéc keát hôïp söï tham gia cuûa coäng ñoàng ñòa phöông vaøo hoaït ñoäng du lòch sinh thaùi.
Moïi hoaït ñoäng cuûa du lòch sinh thaùi ñeàu höôùng tôùi muïc tieâu laø baûo veä tính beàn
vöõng cho neân ngoaøi ñoøi hoûi phaûi coù nhaän thöùc cao, kinh nghieäm toå chöùc vaø quaûn lyù
chaët cheõ thì nhaát thieát phaûi coù söï tham gia cuûa coäng ñoàng ñòa phöông mang laïi lôïi
ích cho coäng ñoàng ñòa phöông.
Veà maët ñaïo ñöùc vaø coâng baèng xaõ hoäi: Coäng ñoàng ñòa phöông chính laø chuû
nhaân thaät söï cuûa caùc nguoàn taøi nguyeân du lòch (caû taøi nguyeân du lòch thieân nhieân vaø
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 21
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
taøi nguyeân du lòch nhaân vaên) maø ngaønh du lòch döïa vaøo ñeå thu huùt du khaùch cho
neân hoï coù quyeàn tham gia vaø höôûng lôïi thu ñöôïc töø hoaït ñoäng maø ngaønh du lòch
ñem laïi. ÔÛ nhöõng khu vöïc ñöôïc quy hoaïch thaønh khu du lòch sinh thaùi, moâi tröôøng
soáng, phöông thöùc toå chöùc saûn xuaát truyeàn thoáng cuûa coäng ñoàng ñòa phöông thöôøng
ít nhieàu bò ngaên caám hoaëc haïn cheá nhö: Khoâng coøn ñöôïc töï do chaët caây, phaù röøng
laøm raãy, vieäc khai thaùc vaø ñaùnh baét haûi saûn bò haïn cheá... Do ñoù thu nhaäp cuûa cuoäc
soáng vaø vaán ñeà toàn taïi cuûa coäng ñoàng ñòa phöông bò ñe doaï vaäy ngaønh du lòch seõ
khai thaùc ñöôïc gì trong khu vöïc ñang bò tranh chaáp?
Chæ coù theå giaûi quyeát vaán ñeà naøy baèng söï tham gia cuûa coäng ñoàng ñòa phöông
vaø chia seû lôïi ích töø du lòch: töø nguoàn thu nhaäp naøy nhaèm buø ñaép cho coäng ñoàng ñòa
phöông, giuùp hoï ñònh höôùng ñöôïc cuoäc soáng cuûa chính mình töø ñoù taïo cho hoï coù yù
thöùc khoâng xaâm phaïm vaø huûy hoaïi nguoàn taøi nguyeân moâi tröôøng maø ngöôïc laïi coøn
coù yù thöùc baûo veä nguoàn sinh soáng cuûa chính hoï. Ñieàu naøy coù taùc duïng maïnh meõ vaø
nhanh choùng hôn laø vieäc tuyeân truyeàn raàm roä veà vieäc baûo veä moâi tröôøng chæ mang
tính lyù thuyeát. Khi nhaän thöùc caùc vaán ñeà moät caùch roõ raøng thì coäng ñoàng ñòa phöông
seõ töï giaùc khoâng chaët caây, phaù röøng vaø saên baét thuù nöõa. Do ñoù vieäc baûo veä moâi
tröôøng töï nhieân vôùi cuoäc soáng cuûa coäng ñoàng ñòa phöông coù söï gaén boù höõu cô vôùi
nhau. Coäng ñoàng ñòa phöông seõ caûm nhaän ñöôïc chính hoï laø ngöôøi chuû thöïc söï, laø
ngöôøi baûo veä trung thaønh caùc giaù trò quyù giaù cuûa thieân nhieân, goùp phaàn gìn giöõ
nguoàn taøi nguyeân du lòch cho söï phaùt trieån beàn vöõng vaø chính hoï laø nhöõng ngöôøi taïo
cho du lòch nhöõng thuaän lôïi ñaëc bieät ñeå phaùt trieån.
Ngoaøi caùc nguoàn lôïi veà kinh teá, moâi tröôøng maø du lòch sinh thaùi ñem ñeán cho
coäng ñoàng daân cö, du lòch sinh thaùi coøn chuù troïng ñeán ñôøi soáng vaên hoùa cuûa coäng
ñoàng, söï tham gia tích cöïc cuûa coäng ñoàng seõ laøm phong phuù theâm taøi nguyeân du
lòch vaø saûn phaåm du lòch. Ñaây cuõng chính laø söï khaùc bieät giöõa du lòch sinh thaùi vaø
caùc ngaønh du lòch khaùc.
Kinh nghieäm thöïc teá veà phaùt trieån du lòch ôû nhieàu nöôùc cho thaáy söï tham gia
cuûa coäng ñoàng ñòa phöông laø caàn thieát bôûi baûn thaân ngöôøi daân ñòa phöông. Neàn vaên
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 22
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
hoùa, moâi tröôøng, loái soáng vaø truyeàn thoáng cuûa ngöôøi daân ñòa phöông laø nhöõng nhaân
toá quan trong trong vieäc thu huùt du khaùch.
Coäng ñoàng ñòa phöông khoâng chæ laø nhöõng yeáu toá thu huùt du khaùch trong raát
nhieàu tröôøng hôïp maø coøn laø nguoàn noäi löïc to lôùn. Hoï chính laø nguoàn nhaân löïc doài
daøo vôùi chi phí thaáp nhaát trong caùc döï aùn ñaàu tö vaø phaùt trieån du lòch. Ñieàu maø caùc
nhaø ñaàu tö raát quan taâm nhaèm taïo ra hieäu quaû kinh teá trong vieäc ñaàu tö vaøo du lòch.
Söï tham gia cuûa coäng ñoàng ñòa phöông vaøo hoaït ñoäng du lòch seõ khuyeán khích
hoï söû duïng caùc phöông tieän, cô sôû vaät chaát cuûa mình ñeå phuïc vuï du khaùch nhö
chuyeân chôû, cho thueâ nhaø ñeå ôû, naáu aên phuïc vuï cho du khaùch, saûn xuaát caùc maët
haøng thuû coâng myõ ngheä laøm quaø löu nieäm cho du khaùch… Beân caïnh ñoù vôùi kieán
thöùc hieåu bieát veà lòch söû vaø vaên hoùa cuûa ñòa phöông cuõng nhö caùc kinh nghieäm
phong phuù cuûa hoï seõ giuùp giuùp cho du khaùch hieåu moät caùch töôøng taän veà nôi hoï
ñeán, tham quan, vì khoâng ai coù theå hieåu roõ veà ñòa theá, phong tuïc taäp quaùn, caûnh
quan, sinh hoaït cuûa nhöõng chuû theå taïi ñaây baèng chính caù nhaân hoï. Neáu ñöôïc hoï
cung caáp thoâng tin, ñaøo taïo, huaán luyeän vaø toå chöùc toát thì chính hoï seõ laø ngöôøi phuïc
vuï du khaùch toát hôn ai heát trong taát caû caùc vai troø, thaäm chí ñeán caû vai troø laø ngöôøi
ñieàu haønh hay nhaø quaûn lyù.
Du lòch sinh thaùi coøn quan taâm ñeán söï caân baèng ñôøi soáng xaõ hoäi cuûa coäng
ñoàng ñòa phöông. Ñaây cuõng chính laø söï khaùc bieät giöõa du lòch sinh thaùi vôùi caùc loaïi hình du lòch khaùc.
Ñoái vôùi du lòch sinh thaùi, lôïi ích töø du lòch caàn ñöôïc phaân boá roäng raõi ñeán caùc
thaønh vieân trong coäng ñoàng. Caù nhaân nhöõng ngöôøi tham gia tröïc tieáp vaø nhöõng
ngöôøi tham gia khoâng tröïc tieáp. Phaàn lôùn caùc maâu thuaãn trong noäi boä coäng ñoàng ít
nhieàu coù lieân quan ñeán vieäc phaân chia lôïi ích thu ñöôïc töø du lòch. Neáu khoâng ñöôïc
höôûng lôïi ích thì chính nhöõng thaønh vieân trong coäng ñoàng seõ laø nhöõng ngöôøi phaù
hoaïi tích cöïc ñeán caùc nguoàn taøi nguyeân du lòch cuûa coäng ñoàng.
Ngoaøi ra vieäc phaân chia lôïi ích coäng ñoàng treân seõ goùp phaàn laøm giaûm tính
caïnh tranh khoâng laønh maïnh giöõa nhöõng ngöôøi tham gia laøm du lòch. Ñaây laø moät
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 23
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
trong nhöõng moái ñe doïa tieàm aån ñoái vôùi vieäc phaùt trieån beàn vöõng, Caùc chöông trình
phuùc lôïi vaø xaõ hoäi cuûa coäng ñoàng caàn phaûi ñem ñeán lôïi ích cho taát caû caùc thaønh vieân trong coäng ñoàng.
Toùm laïi nguyeân taéc coù söï tham gia cuûa coäng ñoàng ñòa phöông vöøa laø nguyeân
taéc vöøa laø muïc tieâu höôùng tôùi cuûa du lòch sinh thaùi. Nguyeân taéc naøy taïo neân söï khaùc
bieät roõ reät giöõa du lòch sinh thaùi vaø caùc loaïi hình du lòch khaùc. 8.3 Nguyeân taéc qui moâ.
Döôùi goùc nhìn cuûa sinh thaùi hoïc trong moät heä sinh thaùi, khi moät soá löôïng, moät
loaøi thay ñoåi ñoät ngoät seõ daãn ñeán nhöõng taùc ñoäng laøm thay ñoåi söï caân baèng cuûa heä du lòch sinh thaùi.
Ñoái vôùi heä sinh thaùi nhaân vaên soá löôïng vaøi traêm hay vaøi ngaøn du khaùch xuaát
hieän trong moät ngaøy coù theå taùc ñoäng ít ñeán moâi tröôøng. Nhöng trong heä sinh thaùi
thieân nhieân, nôi coøn ngöôøi laø moät chuûng loaøi coù soá löôïng nhoû (thaäm chí khoâng coù
trong khu thieân nhieân hoang sô nguyeân thuûy) thì söï xuaát hieän cuûa vaøi chuïc ngöôøi
vôùi haønh vi cuûa hoï coù theå laø taùc ñoäng raát lôùn thaäm chí coù theå daãn ñeán söï huûy hoaïi
theá caân baèng cuûa heä sinh thaùi.
Tröôùc khi phaùt huy nhöõng vai troø tích cöïc, yeâu caàu ñaàu tieân coù theå noùi laø soá
moät cuûa du lòch sinh thaùi laø khoâng huûy hoaïi moâi tröôøng. Khoâng laøm toån haïi ñeán
cuoäc soáng cuûa caùc loaøi sinh vaät, caùc cö daân ñòa phöông, vì theá du lòch sinh thaùi khi
khai thaùc caàn chuù yù ñeán moät soá yeáu toá trong ñoù khaû naêng söùc chöùa laø quan troïng nhaát.
Khaùi nieäm “söùc chöùa” ôû ñaây bao goàm 4 khía caïnh: vaät lyù, sinh hoïc, taâm lyù vaø xaõ hoäi hoïc. • Khía caïnh vaät lyù:
Söùc chöùa veà con ngöôøi ñöôïc hieåu laø löôïng khaùch toái ña maø khoâng gian cuûa
ñieåm du lòch coù theå tieáp nhaän. Noù lieân quan ñeán nhöõng tieâu chuaån toái thieåu veà
khoâng gian ñoái vôùi moãi du khaùch cuøng nhöõng hoaït ñoäng töông öùng vôùi loaïi hình du lòch maø hoï tham gia.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 24
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
Dieän tích khu vöïc maø du khaùch söû duïng Söùc chöùa =
Tieâu chuaån trung bình cho moãi du khaùch
Tieâu chuaån khoâng gian trung bình cuûa moãi du khaùch bao goàm caû nhu caàu sinh
hoaït cuûa hoï thöôøng ñöôïc xaùc ñònh baèng thöïc nghieäm vaø nhöõng thay ñoåi phuï thuoäc
vaøo caùc loaïi hình hoaït ñoäng du lòch.
Ví duï: Du lòch nghæ döôõng bieån töø 30-40 m2 / ngöôøi. Du lòch giaûi trí caàn töø 50-
60 m2 / ngöôøi. Du lòch mang tính chaát theå thao töø 200-400 m2 /ngöôøi.
Söùc chöùa veà dieän tích söû duïng vaø xaây döïng: Khi khai thaùc, du lòch sinh thaùi
khoâng chæ quan taâm ñeán söùc chöùa du khaùch cuûa khu du lòch sinh thaùi maø coøn quan
taâm ñeán söùc chöùa cuûa caùc coâng trình.
Ñoái vôùi moät ñieåm du lòch sinh thaùi thì boá cuïc vaø tæ leä giöõa heä thoáng xaây döïng
vaø heä thoáng töï nhieân phaûi raát hôïp lyù, phuø hôïp vôùi caûnh quan thieân nhieân. Ñieàu naøy
coù nghóa laø phaûi coù söï haøi hoaø veà caû maët myõ quan laãn moâi tröôøng. • Khía caïnh sinh hoïc:
Söùc chöùa sinh thaùi töï nhieân ñöôïc hieåu laø giôùi haïn veà löôïng khaùch ñeán moät khu
vöïc maø neáu vöôït quaù seõ xuaát hieän caùc taùc ñoäng cuûa du khaùch vaø caùc tieän nghi do
hoï söû duïng tôùi moâi tröôøng, tôùi taäp tuïc sinh hoaït cuûa caùc loaøi thuù hoang daõ vaø laøm
cho caùc heä sinh thaùi xuoáng caáp. (ví duï nhö laøm cho ñaát bò xoùi moøn, laøm phaù vôõ taäp
quaùn keát baày cuûa thuù…) • Khía caïnh xaõ hoäi:
Söùc chöùa vaên hoùa xaõ hoäi ñöôïc hieåu laø giôùi haïn veà löôïng khaùch maø taïi ñoù baét
ñaàu xuaát hieän nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa hoaït ñoäng du lòch ñeán ñôøi soáng vaên hoùa
xaõ hoäi, ñeán nhöõng taäp tuïc vaø truyeàn thoáng sinh hoaït cuûa ngöôøi daân baûn ñòa. • Khía caïnh taâm lyù:
Döôùi goùc nhìn cuûa du khaùch: taâm lyù cuûa du khaùch khi ñeán caùc khu du lòch sinh
thaùi thieân nhieân thöôøng chôø ñôïi caûm giaùc ñöôïc hoøa nhaäp vaøo thieân nhieân hoang sô,
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 25
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
noùi caùch khaùc hoï phaûi coù ñöôïc caûm giaùc: ñoù laø nôi coù ít du khaùch, nôi moâi tröôøng
thieân nhieân ñöôïc baûo veä chu ñaùo vaø nôi ñoù hoï ít bò caùc nhoùm du khaùch khaùc laøm phieàn…
Neáu moät ñoaøn du khaùch tham quan khu du lòch sinh thaùi coù theå gaëp gôõ vôùi
nhieàu ñoaøn du khaùch khaùc, neáu quaù trình thöôûng thöùc caûnh ñeïp cuûa hoï bò maát do bò
aûnh höôûng duø khoâng coá yù cuûa nhoùm du khaùch khaùc, thôøi gian cuûa hoï bò chi phoái vaø
bò laøm phieàn, lieäu raèng hoï coøn coù ñöôïc moät caûm giaùc khi ñang ôû giöõa thieân nhieân
hay ôû giöõa choán du lòch ñoâng ñuùc? Vaø nhö vaäy lieäu du lòch sinh thaùi coù coøn haáp daãn du khaùch?
Do ñoù coù moät chæ soá khaùc maø du lòch sinh thaùi caàn quan taâm vaø toân troïng laø
chæ soá soá löôïng khaùch tham quan trong moät ngaøy.
Soá löôïng khaùch tham quan / ngaøy = Söùc chöùa x heä soá luaân chuyeån
Trong ñoù heä soá luaân chuyeån ñöôïc tính baèng coâng thöùc:
Thôøi gian khu vöïc môû cöûa cho du khaùch tham quan Heä soá luaân chuyeån =
Thôøi gian trung bình cuûa moät cuoäc tham quan
Nguyeân taéc qui moâ khoâng chæ aùp duïng cho caùc hoaït ñoäng du lòch thuaàn tuyù,
chuùng cuõng caàn phaûi ñöôïc aùp duïng cho coäng ñoàng ñòa phöông ñeå khoâng aûnh höôûng
ñeán heä thöïc vaät, khoâng aûnh höôûng ñeán heä ñoäng vaät hoang daõ vaø caûnh quan, dieän
tích troàng troït, vaät nuoâi… Döôùi goùc ñoä xaõ hoäi nguyeân taéc qui moâ cuûa coäng ñoàng ñòa
phöông coøn laø kieåm soaùt söï taêng daân soá (treân caû hai phöông dieän sinh hoïc vaø cô
hoïc) nhaèm thieát laäp söï phaùt trieån caân ñoái veà kinh teá vaø xaõ hoäi cho coäng ñoàng ñòa phöông.
Nguyeân taéc qui moâ khoâng chæ xuaát phaùt töø yeâu caàu baûo toàn, baûo veä söï caân baèng
cuûa heä sinh thaùi maø coøn xuaát phaùt töø nhu caàu cuûa khaùch du lòch sinh thaùi ñuùng
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 26
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
nghóa. Trong du lòch, nguyeân taéc qui moâ ñoøi hoûi boá cuïc vaø tæ leä hôïp lyù giöõa xaây
döïng vaø heä thoáng töï nhieân, söùc chöùa du khaùch vaø soá löôïng du khaùch trong töøng
nhoùm, maät ñoä du khaùch tham quan trong moät ngaøy, moät khu. Veà xaõ hoäi, nguyeân
taéc quy moâ laø söï haïn cheá caùc hoaït ñoäng saûn xuaát, laø söï kieåm soaùt gia taêng daân soá.
9. PHÖÔNG THÖÙC TOÅ CHÖÙC HOAÏT ÑOÄNG DU LÒCH SINH THAÙI
Nhaèm thöïc thi nhöõng nguyeân taéc cuûa mình: moät khu du lòch sinh thaùi caàn tieáp
caän caû 3 ñoái töôïng chính: cö daân ñòa phöông, caùc toå chöùc du lòch vaø chính quyeàn.
Moãi ñoái töôïng coù nhöõng bieän phaùp, vai troø nhaát ñònh trong toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa du lòch sinh thaùi.
9.1 Söï tham gia cuûa coäng ñoàng ñòa phöông
Söï tham gia cuûa coäng ñoàng ñòa phöông laø muïc tieâu vaø nguyeân taéc cuûa du lòch
sinh thaùi. Nhöõng lôïi ích töø söï tham gia cuûa coäng ñoàng ñòa phöông cho du lòch sinh
thaùi vaø moâi tröôøng laø raát ña daïng vaø phong phuù (nhö ñaõ phaân tích ôû treân). Trong
phaàn naøy ñeà caäp ñeán phöông thöùc toå chöùc vaø khuyeán khích coäng ñoàng ñòa phöông
tham gia vaøo hoaït ñoäng du lòch.
Khuyeán khích coäng ñoàng ñòa phöông tham gia vaøo du lòch sinh thaùi baét ñaàu töø
vieäc toân troïng quyeàn ñöôïc thoâng tin, quyeàn cuøng tham gia vaø ñieàu haønh du lòch cuûa
coäng ñoàng ñòa phöông. Thoâng baùo cho ñòa phöông veà nhöõng lôïi ích tieàm taøng cuõng
nhö nhöõng thay ñoåi tieàm aån do hoaït ñoäng du lòch gaây neân qua ñoù cuøng ñòa phöông
xaùc ñònh nhöõng phöông aùn phaùt trieån phuø hôïp, ñaûm baûo vieäc khai thaùc coù hieäu quaû
nhöõng tieàm naêng vaø taøi nguyeân, ñem laïi lôïi ích cho ngöôøi daân ñòa phöông vaø söï
phaùt trieån beàn vöõng cuûa du lòch. Noùi caùch khaùc du lòch sinh thaùi khuyeán khích coäng
ñoàng ñòa phöông tham gia ngay töø ñaàu döï aùn: Thu thaäp thoâng tin, thaûo luaän goùp yù
goùp phaàn hình thaønh döï aùn khu du lòch sinh thaùi.
Trong quaù trình trieån khai, thöïc hieän döï aùn, khuyeán khích söï tham gia cuûa
coäng ñoàng ñòa phöông baèng caùch huy ñoäng toái ña veà khaû naêng con ngöôøi vaø cô sôû
vaät chaát cuûa coäng ñoàng ñòa phöông vaøo phuïc vuï du khaùch nhö tham gia vaän chuyeån
du khaùch, toå chöùc bieåu dieãn vaên hoùa ngheä thuaät daân toäc, baùn caùc saûn phaåm töø caùc
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 27
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
laøng ngheà truyeàn thoáng, tham gia giöõ gìn traät töï vaø veä sinh moäi tröôøng…). Taêng
cöôøng thoâng tin, trao ñoåi thöôøng xuyeân vôùi coäng ñoàng nhaèm giaûi quyeát caùc maâu
thuaãn naûy sinh trong quaù trình thöïc hieän vaø chia seû lôïi nhuaän thu ñöôïc töø du lòch.
Söï tham gia cuûa coäng ñoàng ñòa phöông qua caùc toå chöùc thöôøng coù hieäu quaû vaø
beàn vöõng hôn caù nhaân rieâng leû. Vì vaäy phöông thöùc toå chöùc toát nhaát cho söï tham
gia cuûa coäng ñoàng ñòa phöông laø vaän duïng caùc toå chöùc coù saün hoaëc taäp hôïp coäng
ñoàng ñòa phöông thaønh caùc toå chöùc: Ñöa ra caùc höôùng daãn hoaëc huaán luyeän nhaèm
naâng cao naêng löïc cho caùc toå chöùc ñoù. Treân cô sôû ñoù coù theå trao quyeàn haïn quaûn lyù
roäng hôn cho coäng ñoàng ñòa phöông: chöùc naêng giöõ gìn traät töï, chöùc naêng giaùo duïc veà baûo toàn…
Neùt ñeïp cuûa theá giôùi töï nhieân trong khu du lòch sinh thaùi coù theå laø bình thöôøng
ñoái vôùi ngöôøi daân ñòa phöông. Taïo ñieàu kieän hoaëc toå chöùc cho ngöôøi daân ñòa
phöông tham gia caùc chuyeán du lòch khaùm phaù cuøng du khaùch seõ giuùp cho ngöôøi
daân ñòa phöông nhaän bieát söï khaùt khao cuûa du khaùch ñoái vôùi thieân nhieân maø hoï
ñang ñöôïc laøm chuû. Ñoái vôùi coäng ñoàng ñòa phöông ñoù laø caùch giaùo duïc sinh ñoäng
nhaát ñeå xaây döïng yù thöùc laøm chuû, coù thaùi ñoä traân troïng thieân nhieân vaø cuøng tham
gia baûo toàn thieân nhieân.
Hôn nöõa, coù theå phaùt huy vai troø laøm chuû cuûa coäng ñoàng ñòa phöông baèng
caùch xem hoï nhö caùc coå ñoâng cuûa khu du lòch sinh thaùi baèng caùch goùp voán hoaëc söùc
lao ñoäng vaøo caùc döï aùn… nhaèm taêng tæ leä phaân boå lôïi nhuaän cuõng nhö gaén boù traùch
nhieäm cuûa hoï vôùi baûo toàn vaø du lòch.
Ñaàu tö cho phuùc lôïi coäng ñoàng ñòa phöông: huaán luyeän, ñaøo taïo vaø tuyeån daân
cö ñòa phöông vaøo laøm vieäc, phaùt trieån ngaønh ngheà truyeàn thoáng, naâng cao ñôøi soáng
vaät chaát vaø vaên hoùa baèng nhöõng coâng trình coâng coäng… laø hình thöùc chia seû lôïi ích
töø du lòch vôùi nhöõng ngöôøi khoâng tham gia tröïc tieáp, xaây döïng baàu khoâng khí uûng
hoä vaø tham gia hoaït ñoäng du lòch trong toaøn coäng ñoàng.
9.2 Vai troø cuûa du khaùch
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 28
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
Thoâng thöôøng du khaùch laø nhöõng ngöôøi coù taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán caûnh quan
thieân nhieân. Soá löôïng du khaùch keùo ñeán oà aït keøm theo raùc thaûi, tieáng oàn coäng theâm
moät soá khaùch haøng coù haønh vi thieáu yù thöùc toân troïng moâi tröôøng thì ñaây thöïc söï laø
moät hieåm hoïa cho sinh thaùi.
Thoâng qua caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng, caùc chöông trình giaùo duïc veà
moâi tröôøng, du khaùch seõ nhaän thöùc ñöôïc taùc haïi ñoái vôùi sinh thaùi do hoï coù theå gaây
ra, ñeå giuùp hoï cuøng vôùi coäng ñoàng ñòa phöông baûo veä moâi tröôøng töï nhieân.
Du khaùch sinh thaùi ngaøy nay laø nhöõng ngöôøi saün saøng boû qua söï xa xæ vaø tieän
nghi ñaét tieàn cuûa moät chuyeán du lòch phoå thoâng ñeå ñöôïc hoøa mình vaøo cuøng vôùi
thieân nhieân, taäân höôûng ñöôïc nhöõng caûm giaùc thö thaùi maø thieân nhieân mang laïi cho
chính hoï. Luùc caàn hoï cuõng saün saøng boû coâng söùc vaø tieàn baïc ra ñeå baûo veä caùc
nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân ñoù.
ÔÛ moãi vuøng sinh thaùi khaùc nhau caùc heä sinh thaùi töï nhieân ñeàu coù nhöõng ñaëc
tröng khaùc nhau. Vaø moãi coäng ñoàng ñòa phöông ôû caùc khu vöïc ñoù cuõng coù nhöõng
quan ñieåm, phong tuïc taäp quaùn vaø caùch öùng xöû rieâng cuûa mình. Vì vaäy khaùch du
lòch sinh thaùi caàn coù nhöõng thoâng tin ñaày ñuû veà vuøng maø hoï muoán ñeán vaø hoï phaûi
ñöôïc höôùng daãn veà caùch thöùc hoaø nhaäp vôùi moâi tröôøng thieân nhieân vaø moâi tröôøng
xaõ hoäi taïi khu du lòch sinh thaùi ngay caû vieäc hoï cuõng caàn ñöôïc bieát phöông thöùc ñeå
ñoùng goùp söùc mình cho noã löïc baûo toàn töï nhieân nöõa.
Xuaát phaùt töø caùc yeâu caàu cuûa thöïc teá ñoù maø caùc khu du lòch sinh thaùi neân bieân
soaïn “nguyeân taéc chæ ñaïo daønh cho du khaùch”
Hoäi ñoàng bieân soaïn bao goàm ban quaûn lyù taøi nguoàn taøi nguyeân ñòa phöông
(Bao goàm UÛy ban nhaân daân, Ban quaûn lyù vöôøn quoác gia, Ban quaûn lyù khu du lòch
sinh thaùi), ñaïi dieän coäng ñoàng ñòa phöông vaø ñaïi dieän caùc ñôn vò kinh doanh du lòch
taïi ñòa phöông, neáu coù theå thì neân coù caùc chuyeân gia trong lónh vöïc taâm lyù du khaùch.
Noäi dung cuûa “nguyeân taéc chæ ñaïo daønh cho du khaùch” bao goàm caû 3 laõnh
vöïc: Moâi tröôøng, Kinh teá vaø Vaên hoaù, nhaèm cung caáp thoâng tin cho du khaùch veà
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 29
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
caùc taùc ñoäng maø hoï coù theå gaây ra, nhöõng phöông thöùc haïn cheá chuùng, nhöõng ñieàu
caám vaø nhöõng ñieàu neân thöïc hieän.
Döôùi ñaây laø nhöõng “nguyeân taéc chæ ñaïo daønh cho du khaùch” bao goàm nhöõng
vaán ñeà maø du khaùch coù theå caàn bieát hoaëc löu taâm ñeán:
• Lónh vöïc moâi tröôøng:
- Xaû raùc vaø thu gom raùc.
- Phöông thöùc xöû lyù chaát thaûi.
- Baûo veä nguoàn nöôùc saïch.
- Nhöõng khu vöïc cho pheùp caém traïi vaø ñöôïc pheùp chôi löûa traïi.
- Haønh vi treân ñöôøng moøn, khi laùi xe hoaëc khi ñi thuyeàn…
- Nhöõng loaøi ñoäng thöïc vaät coù nguy cô tieät chuûng caàn ñöôïc baûo veä.
- Khoaûng caùch giöõa ngöôøi vaø vaät khi ngaém, xem vaø chuïp aûnh.
- Cho ñoäng vaät aên vaø vuoát ve chuùng. - Tieáng oàn.
- Taùc ñoäng cuûa caûnh quan leân caùc khaùch tham quan khaùc.
- Nhöõng vaät löu nieäm thieân nhieân bò caám khai thaùc vaø mua baùn.
• Lónh vöïc veà xaõ hoäi:
- Taäp quaùn vaø truyeàn thoáng ñòa phöông.
- Tín ngöôõng toân giaùo. - AÊn maëc, ngoân ngöõ.
- Giôùi haïn cuûa söï rieâng tö. - Xin pheùp chuïp aûnh.
- Ñoåi chaùc vaø maëc caû. - Tieàn TIP thích hôïp.
- Phaûn öùng ñoái vôùi ngöôøi aên xin.
- Nhöõng giuùp ñôõ xaõ hoäi coù theå thöïc hieän.
- Quyeàn cuûa ngöôøi daân ñòa phöông.
- Quyeàn cuûa caùn boä khu du lòch.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 30
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
- Caùc chaát gaây nghieän bò caám taïi ñòa phöông.
• Lónh vöïc veà Kinh teá:
- Mua caùc saûn phaåm taïi ñòa phöông.
- Leä phí vaøo coång vaø leä phí söû duïng.
- Söû duïng nhaø haøng, nhaø troï taïi ñòa phöông.
- Caùc loaïi hình vaên hoùa, ngheä thuaät taïi ñòa phöông coù theå döï khaùn.
- Nhöõng giuùp ñôõ cho caùc toå chöùc phaùt trieån coäng ñoàng ñòa phöông.
- Quyeân goùp cho baûo toàn.
Vôùi quan ñieåm “phoøng ngöøa töø xa” du lòch sinh thaùi caàn taïo ñieàu kieän ñeå du
khaùch tieáp caän vôùi “nguyeân taéc chæ ñaïo daønh cho du khaùch” caøng sôùm (caåm nang
höôùng daãn du lòch, baûn ñoà, tôø böôùm, taøi lieäu töø caùc nhaø ñieàu haønh tröôùc chuyeán ñi
…) caøng deã daøng (aùp phích, baûng hieäu taïi caùc trung taâm ñoùn khaùch, nôi baùn caùc
duïng cuï daønh cho chuyeán ñi…) vaø caøng sinh ñoäng (caùc höôùng daãn minh hoïa, coù theå
baèng baêng hình…) caøng toát.
Vôùi muïc ñích vaø noäi dung ñöôïc ví duï minh hoïa nhö treân, neáu ñöôïc bieân soaïn vaø
tieáp caän toát ñeán du khaùch thì “nguyeân taéc chæ ñaïo daønh cho du khaùch” trôû neân moät
coâng cuï höõu hieäu khoâng theå thieáu trong döï aùn vaø toå chöùc hoaït ñoäng du lòch sinh thaùi.
9.3 Toå chöùc vaø quaûn lyù khu du lòch sinh thaùi
Vieäc phaùt trieån khu du lòch sinh thaùi coù raát nhieàu vaán ñeà lieân quan cho neân raát
caàn coù nhieàu beân tham gia, goùp yù vaø thaûo luaän bao goàm: Baûn thaân ngaønh du lòch,
chính quyeàn ñòa phöông, ban quaûn lyù khu baûo toàn töï nhieân hoaëc vöôøn quoác gia vaø
coäng ñoàng ñòa phöông, Ngoaøi ra coøn coù söï tham gia cuûa caùc chuyeân gia veà moâi
tröôøng, sinh thaùi, caùc cô quan baûo toàn…
Caû hai bieän phaùp nhaèm khuyeán khích söï tham gia cuûa coäng ñoàng ñòa phöông
cuõng nhö phöông aùn chuaån bò toát cho du khaùch hoøa nhaäp vôùi moâi tröôøng thieân
nhieân, vaên hoùa ñoù laø keá hoaïch phaùt trieån khu du lòch sinh thaùi vaø söï quaûn lyù giaùm saùt.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 31
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
Keá hoaïch phaûi xaùc ñònh caùc phaân khu trong khu du lòch sinh thaùi. Nhöõng phaân
khu naøy ñöôïc xaùc ñònh döïa treân nhöõng nghieân cöùu ñieàu tra veà taøi nguyeân sinh thaùi
vaø xaùc ñònh muïc ñích söû duïng cho du lòch, xaùc ñònh phöông aùn tieán haønh khaûo saùt
trong caùc khu du lòch sinh thaùi cho caùc vuøng hoang daõ, heä sinh thaùi hoaëc caùc loaøi
hieän höõu nhöng chöa ñöôïc nghieân cöùu ñaày ñuû. Töø ñoù thieát laäp caùc chæ soá chuaån veà
“söùc chöùa” treân caû phöông dieän moâi tröôøng, xaõ hoäi vaø taâm lyù cho töøng phaân khu.
Trong töøng phaân khu, ban quaûn lyù caàn xem xeùt ñeán vieäc taêng cöôøng huy ñoäng
söû duïng caùc coâng trình hoaëc phöông tieän truyeàn thoáng coù saün cuûa coäng ñoàng ñòa
phöông (nhaø roâng, nhaø saøn, ghe…) nhaèm phuïc vuï du khaùch tröôùc khi ñöa vaøo caùc
thieát keá vaø caùc phöông tieän vaän chuyeån khaùc. Trong tröôøng hôïp caàn phaûi thieát keá
xaây döïng ban quaûn lyù khu du lòch sinh thaùi choïn nhöõng thieát keá nhaïy caûm vaø haøi
hoøa vôùi thieân nhieân qua caùc tieâu chí nhö: Giaûm ñeán möùc toái thieåu vieäc laán chieám
khoâng gian, ñòa hình vaø maët baèng ñeå xaây döïng. Löïa choïn nhöõng phöông aùn veà naêng
löôïng vaø nöôùc hôïp lyù cho moâi tröôøng. Xöû lyù chaát thaûi vaø coá gaéng vaän duïng caùc vaät
lieäu taùi cheá. Kieåu daùng thieát keá coá gaéng söû duïng daùng daáp cuûa caùc coâng trình vaên
hoùa truyeàn thoáng cuûa coäng ñoàng ñòa phöông. Vaän duïng toái ña vaät lieäu vaø tay ngheà
cuûa ñòa phöông ñeå xaây döïng. Thieát bò vaø ñoà duøng noäi thaát phaûi ñöôïc laøm töø nguyeân
lieäu cuûa ñòa phöông, tröø caùc nguyeân lieäu ñaëc bieät khoâng coù saün. Haïn cheá söû duïng
chieáu saùng ñeå khoâng aûnh höôûng ñeán chu kyø ngaøy ñeâm cuûa ñoäng vaät hoang daõ.
Nhöõng thieát keá nhaïy caûm mang tính ngaên chaën söï thaâm nhaäp cuûa coân truøng (hôn laø tieâu dieät chuùng).
Vaø seõ laø baát hôïp lyù neáu thieáu heä thoáng giaùm saùt, xaùc ñònh caùc kyõ naêng vaø soá
löôïng nhaân söï caàn thieát ñeå quaûn lyù soá löôïng vaø haïn cheá söï taùc ñoäng cuûa du khaùch.
Töø ñoù xaùc ñònh chöông trình taäp huaán veà du lòch vaø moâi tröôøng caàn thieát cho nhaân
vieân vaø coäng ñoàng ñòa phöông.
Treân nhöõng cô sôû ñoù, toå chöùc caáp giaáy pheùp cho caùc ñoaøn du khaùch vaø ghi
nhaän nhöõng thay ñoåi. Thöïc hieän caùc bieän phaùp quaûn lyù tröôùc khi nhöõng taùc ñoäng coù
theå gaây neân nhöõng haäu quaû khieán moâi tröôøng khoâng theå phuïc hoài.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 32
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
9.4 Caùc bieän phaùp töø caùc nhaø löõ haønh
Nhaèm phaùt huy nhöõng bieän phaùp vaø coâng cuï ñaõ neâu treân, caùc haõng löõ haønh vaø
caùc nhaø ñieàu haønh du lòch khi thieát keá chöông trình caàn theå hieän ñöôïc 6 ñieåm sau:
• Thoâng tin vaø höôùng daãn ñaày ñuû cho du khaùch tröôùc chuyeán ñi, chuaån bò cho du
khaùch toái thieåu hoùa caùc aûnh höôûng cuûa hoï baèng caùch taäp caùc chæ daãn, cung caáp taøi
lieäu, höôùng daãn baèng caùc ví duï, caùc haønh ñoäng ñuùng.
• Tuaân thuû quy taéc, quy moâ baèng caùch duy trì nhöõng ñoaøn vaø nhöõng nhoùm khaùch ñuû nhoû.
• Nhaân vieân vaø höôùng daãn vieân phaûi ñöôïc ñaøo taïo vaø huaán luyeän nhöõng kyõ naêng veà
du lòch sinh thaùi, moâi tröôøng, baûo toàn… coù khaû naêng naém vaø chæ daãn cho du khaùch
trong moâi tröôøng nhaïy caûm.
• Traùnh ñöa du khaùch ñeán tham quan nhöõng khu vöïc chöa ñöôïc pheùp hoaëc thieáu söï quaûn lyù.
• Taêng cöôøng söû duïng hoaëc khuyeán khích du khaùch söû duïng caùc dòch vuï cuûa ñòa
phöông, mua caùc maët haøng löu nieäm truyeàn thoáng ñöôïc laøm töø caùc loaïi taøi nguyeân coù theå taùi taïo.
• Khuyeán khích du khaùch hoøa nhaäp vaø trao ñoåi caûm xuùc vôùi coäng ñoàng ñòa phöông.
9.5 Vai troø cuûa chính quyeàn ñòa phöông
Nhöõng lôïi ích veà baûo toàn, kinh teá vaø vaên hoùa laø nhöõng quan taâm haøng ñaàu cuûa
chính phuû ñoái vôùi du lòch sinh thaùi trong chieán löôïc phaùt trieån beàn vöõng cuûa moät quoác gia.
Trong quaù trình phaùt trieån, söï uûng hoä veà maët theå cheá, chính saùch cuõng laø
nhöõng yeáu toá xuùc tieán hoaëc kìm haõm vaán ñeà phaùt trieån du lòch. Neáu coù ñöôïc moät
chính saùch phuø hôïp thì seõ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi phaùt trieån, ngöôïc laïi cuõng coù
nhöõng chuû tröông kìm haõm söï phaùt trieån du lòch.
9.6 Vai troø cuûa caùc cô quan quaûn lyù caáp nhaø nöôùc.
Heä thoáng phaùp luaät nhaèm ñaûm baûo an ninh vaø traät töï xaõ hoäi, baûo veä caùc di saûn
vaên hoùa vaø baûo veä moâi tröôøng, caàn phaûi baûo ñaûm moät moâi tröôøng an toaøn cho du
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 33
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
khaùch cuõng nhö caùc cô sôû phaùp lyù ñeå du lòch sinh thaùi thöïc hieän toát vai troø baûo toàn cuûa mình.
Vôùi chính saùch ña daïng hoùa caùc thaønh phaàn kinh teá, nhaø nöôùc coù theå cung caáp
moät moâi tröôøng thuaän lôïi cho söï tham gia cuûa coäng ñoàng ñòa phöông cuõng nhö caùc
döï aùn cuûa caùc nhaø ñaàu tö. Vôùi nguoàn kinh phí nhaø nöôùc caáp cho baûo toàn, nhöõng öu
ñaõi ñeå khuyeán khích ñaàu tö phaùt trieån, nhaø nöôùc seõ giuùp du lòch sinh thaùi ñeå coù theå
taêng cöôøng nhöõng lôïi ích ñöôïc chia seû cho coäng ñoàng ñòa phöông.
Veà maët xaõ hoäi, vôùi chính saùch ñònh canh ñònh cö, chính saùch haïn cheá di daân,
kieåm soaùt daân soá, nhöõng ñaàu tö cho caùc döï aùn phaùt trieån kinh teá beàn vöõng. Ñaëc bieät
nhöõng nghieân cöùu veà saûn xuaát hieäu quaû cho coäng ñoàng ñòa phöông. Vôùi heä thoáng
tuyeân truyeàn vaø giaùo duïc veà moâi tröôøng , chính phuû noùi chung vaø chính quyeàn ñòa
phöông noùi rieâng ñaõ laøm giaûm aùp löïc töø xaõ hoäi leân caùc khu sinh thaùi ñaëc thuø, leân
nhöõng döï aùn vaø khu du lòch sinh thaùi.
Caùc ban ngaønh chöùc naêng, boä chuû quaûn vaø chính phuû ñoùng vai troø chuû ñaïo
trong vieäc thöïc hieän caùc nghieân cöùu veà sinh thaùi, laø moät thaønh phaàn trong baûo toàn khu du lòch sinh thaùi.
Ngoaøi ra chính quyeàn caùc caáp caùc ban ngaønh laø caàu noái giöõa khu du lòch sinh
thaùi vaø caùc toå chöùc theá giôùi, vaän ñoäng nguoàn taøi trôï , phoái hôïp vaø toå chöùc thöïc hieän,
phaùt trieån du lòch sinh thaùi treân theá giôùi vaø khu vöïc.
Nhö vaäy caùc cô quan nhaø nöôùc ñoùng moät vai troø raát lôùn ñoái vôùi du lòch sinh
thaùi: Taïo ra moät moâi tröôøng oån ñònh veà an ninh, kinh teá vaø xaõ hoäi, tích cöïc hoã trôï
cho coäng ñoàng ñòa phöông trong du lòch sinh thaùi nhö hoã trôï veà taøi chính, hoã trôï veà
phaùp luaät vaø ñoùng vai troø caàu noái giöõa khu du lòch sinh thaùi vôùi caùc ñôn vò ngaønh
chöùc naêng, caùc toå chöùc phi chính phuû taïi ñòa phöông vaø theá giôùi.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 34
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN CHÖÔNG III
TÌNH HÌNH DU LÒCH SINH THAÙI CUÛA VIEÄT NAM
TIEÀM NAÊNG PHAÙT TRIEÅN DU LÒCH SINH THAÙI TAÏI VIEÄT NAM
Naèm ôû mieàn khí haäu nhieät ñôùi aåm traûi daøi treân 13 vó ñoä (töø 22o05’ ñeán 8o10’ vó
baéc) vôùi ¾ dieän tích laø ñoài nuùi, ñòa hình ña daïng vaø hôn 3,200 km ñöôøng bieån Vieät
Nam ñöôïc ñaùnh giaù laø nöôùc coù möùc ñoä ña daïng sinh hoïc raát cao mang tính ñieån
hình cho vuøng Ñoâng Nam AÙ vaø laø moät trong soá ít quoác gia coù nhöõng phaùt hieän môùi
veà caùc loaøi ñaëc höõu trong thaäp nieân 1990. Vieät Nam coøn ñöôïc xaùc ñònh laø moät ñaát
nöôùc giaàu tieàm naêng du lòch sinh thaùi, nhieàu taøi nguyeân du lòch töï nhieân nhö caùc baõi
bieån, caùc vöôøn quoác gia, caùc khu baûo toàn thieân nhieân… vaø nhieàu heä sinh thaùi khaùc nhau.
Hieän nay nöôùc ta coù 350 loaøi san hoâ, trong ñoù coù 95 loaøi ôû vuøng bieån phía Baéc
vaø 255 loaøi ôû vuøng bieån phía Nam. Beân caïnh 60 vaïn ha ñaát caùt ven bieån, trong ñoù
coù 77.000 ha heä sinh thaùi caùt ñoû taäp trung taïi tænh Bình Thuaän, Ninh Thuaän vaø caùc
tænh duyeân haûi Trung boä. Vieät Nam coøn coù theâm 10 trieäu ha ñaát ngaäp nöôùc aån chöùa
nhieàu heä sinh thaùi ñieån hình coù giaù trò cao veà khoa hoïc vaø du lòch nhaát laø vuøng
Ñoàng baèng Soâng Cöûu Long trong ñoù coù Ñoàng Thaùp Möôøi laø vuøng ngaäp nöôùc tieâu
bieåu cho khu vöïc Ñoâng Nam AÙ. Heä thoáng röøng ñaëc duïng vaø röøng ngaäp maën Vieät
Nam thuoäc loaïi röøng giaàu coù veà tính ña daïng neân ngay töø thôøi gian ñaàu cuûa quaù
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 35
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
trình ñoåi môùi ñaát nöôùc, vieäc phaùt trieån du lòch sinh thaùi ôû Vieät Nam ñaõ ñöôïc coi troïng.
Tieàm naêng du lòch sinh thaùi cuûa nöôùc ta voâ cuøng phong phuù vaø ña daïng bao
goàm caû heä sinh thaùi töï nhieän vaø heä sinh thaùi nhaân vaên, Do ñoù coù theå chia tieàm naêng
du lòch sinh thaùi ra laøm 2 loaïi: Du lòch sinh thaùi töï nhieân vaø du lòch sinh thaùi nhaân vaên.
1 Tieàm naêng veà du lòch sinh thaùi töï nhieân.
Tieàm naêng du lòch sinh thaùi cuûa nöôùc ta bao goàm caùc heä sinh thaùi ñieån hình
nhö: Heä san hoâ, vuøng caùt ven bieån, vuøng ñaát ngaäp nöôùc, röøng khoâ haïn, röøng ngaäp
maën…, vaø heä thoáng röøng ñaëc duïng ñöôïc phaân thaønh caùc loaïi nhö: vöôøn quoác gia,
khu baûo toàn thieân nhieân, khu röøng vaên hoùa xaõ hoäi - beàn vöõng moâi tröôøng.
1.1 Caùc heä sinh thaùi ñieån hình.
Nöôùc ta coù nhieàu heä sinh thaùi ñieån hình khaùc nhau: trong ñoù noåi baät nhaát laø
caùc heä sinh thaùi ñieån hình sau:
• Heä sinh thaùi san hoâ:
Trong ñieàu kieän thieân nhieân nhieät ñôùi ôû vuøng bieån Vieät Nam caùc heä sinh thaùi
san hoâ ôû ven bôø, ven caùc ñaûo vaø ngoaøi khôi phaùt trieån raát thuaän lôïi. Heä sinh thaùi
san hoâ ôû Vieät Nam coù thaønh phaàn loaøi raát phong phuù töông ñöông vôùi caùc khu vöïc
giaøu san hoâ cuûa Taây Thaùi Bình Döông. ÔÛ vuøng ven bieån phía Baéc cuûa nöôùc ta böôùc
ñaàu ñaõ ñònh teân ñöôïc 95 loaøi, thuoäc 35 gioáng, 13 hoï. Coøn ôû vuøng ven bieån phía
Nam coù 225 loaøi, thuoäc 69 gioáng. Soá löôïng caùc loaøi san hoâ ôû Vieät Nam nhö vaäy khaù
phong phuù vì vuøng giaàu san hoâ treân theá giôùi cuõng chæ coù soá löôïng laø 75 loaøi.
Moät soá khu vöïc coù ñieàu kieän phaùt trieån du lòch sinh thaùi daïng san hoâ ôû Vieät
Nam laø: Caùc quaàn theå ñaûo ôû mieàn Trung, Ñaûo Caùt Baø, Coân Ñaûo, vuøng Vònh Vaên
Phong - Ñaïi Laõnh, Ñaûo Phuù Quoác - Kieân Giang.
• Heä sinh thaùi vuøng caùt ven bieån:
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 36
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
Vieät Nam coù ñöôøng bôø bieån daøi treân 3200 km, doïc theo bôø bieån coù khoaûng 60
vaïn ha ñaát caùt ven bieån, trong ñoù nhoùm ñaát caùt ñoû chieám dieän tích 77.000 ha ôû caùc
tænh duyeân haûi mieàn Trung boä vaø taäp trung ôû hai tænh Ninh Thuaän vaø Bình Thuaän laø
hai tænh coù tieàm naêng du lòch cao hôn caû.
Heä sinh thaùi vuøng caùt ven bieån ñieån hình laø caùc coàn caùt di ñoäng ôû Phan Thieát
laø tieàm naêng du lòch heát söùc ñoäc ñaùo. Ngoaøi vieäc haáp daãn thu huùt du khaùch ñeán
tham quan caùc coàn caùt di ñoäng, nghieân cöùu caùt ñoû. ÔÛ ñaây coøn coù theå coù ñieàu kieän
phaùt trieån caùc loaïi hình du lòch theå thao nhö tröôït caùt, ñua xe, chôi boùng treân caùt vaø keát hôïp du lòch bieån.
• Heä sinh thaùi ñaát ngaäp nöôùc:
Caùc heä sinh thaùi ñaát ngaäp nöôùc ñieån hình treân theá giôùi ñeàu coù theå tìm thaáy
treân laõnh thoå nöôùc ta. Dieän tích ñaát ngaäp nöôùc ôû Vieät Nam khaù lôùn vôùi toång dieän
tích öôùc tính khoaûng 7 -10 trieäu ha, phong phuù veà kieåu loaïi cuõng nhö ña daïng veà
caùc heä sinh thaùi. Trong ñoù noåi baät laø vuøng chaâu thoå soâng Cöûu Long, mieàn Trung thì
coù caùc ñaàm phaù ven bieån nhö ñaàm Caàu Hai, phaù Tam Giang…, caùc hoà chöùa nöôùc
nhaân taïo cuõng ñöôïc xem laø vuøng ngaäp nöôùc quan troïng. Trong khi ñoù ôû phía Baéc laïi
coù nhieàu hoà, hoà chöùa nöôùc naèm trong löu vöïc soâng Hoàng vaø nhöõng baõi trieàu roäng
lôùn cuøng vôùi nhöõng caùnh röøng ngaäp maën cuûa chaâu thoå.
Söï phong phuù veà kieåu loaïi ñaát ngaäp nöôùc ven bôø cuõng keùo theo söï ña daïng
cuûa caùc heä sinh thaùi vaø taøi nguyeân thieân nhieân. Moãi nhoùm ñaát ngaäp nöôùc ven hoà laïi
chöùa ñöïng moät vaøi heä sinh thaùi, traùi laïi moãi kieåu loaïi ñaát ngaäp nöôùc coù theå truøng
vôùi moät heä sinh thaùi cuøng teân. Khu baûo toàn thieân nhieân Xuaân Thuûy, vuøng ñoàng
baèng soâng Cöûu Long laø nhöõng nôi coù ñieàu kieän phaùt trieån du lòch, ñaëc bieät laø du lòch sinh thaùi.
• Heä sinh thaùi röøng khoâ haïn ñaëc tröng:
Moät loaïi hình sinh thaùi ñaëc saéc khaùc cuûa nöôùc ta laø heä sinh thaùi khoâ haïn, maø
ñaëc tröng laø caùc heä sinh thaùi röøng khoäp. Dieän tích röøng khoäp ôû Vieät Nam coù khoaûng
500.000 ha. Phaân boá töø Nam cao nguyeân Pleiku ñeán Taây Ninh, song taäp trung nhieàu
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 37
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
nhaát laø ôû Easup (DaêkLaêk) vôùi 357.114 ha, trong ñoù khu vöïc YokDon coù 58.000 ha
giaùp ranh vôùi Campuchia. Ngoaøi ra coøn coù moät soá daûi röøng nhoû hoaëc ñaùm caây hoï
daàu ñaëc tröng cho röøng khoäp phaùt trieån ôû Ninh Thuaän, Bình Thuaän, Bình Phöôùc vaø Taây Ninh.
Heä sinh thaùi röøng khoäp coù tieàm naêng to lôùn veà maët phaùt trieån du lòch sinh thaùi
vì trong heä sinh thaùi naøy coù moät taäp hôïp ña daïng sinh hoïc bao goàm nhieàu loaïi ñoäng
thöïc vaät phong phuù, ña daïng vaø baûo toàn moät soá loaøi quyù hieám nhö heä sinh thaùi röøng
khoäp YokDon vaø caùc khu vöïc laân caän quanh khu baûo toàn ñang coøn baûo veä moät soá
loaøi thöïc vaät, ñoäng vaät quí hieám: Giaùng höông, caø te, gaáu maät…, boø toùt, traâu röøng,
boø xaùm, höu caø toâng (carvus eldi), voïc baïc, coïc nguõ saéc, hoå, voi, raùi caù, gaáu ngöïa,
coâng, gaø loäi, loâng tía, caù saáu…
• Heä sinh thaùi röøng ngaäp maën:
Röøng ngaäp maën ôû nöôùc ta phaùt trieån töø Baéc vaøo Nam nhöng phaùt trieån maïnh ôû
phía Nam vaø ñaëc bieät phaùt trieån ôû baùn ñaûo Caø Mau vaø huyeän Caàn Giôø vôùi thaønh
phaàn loaøi khaù phong phuù so vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc Ñoâng Nam AÙ khoâng chæ
cung caáp laâm saûn coù giaù trò maø coøn laø nôi sinh saûn, cö truù cuûa nhieàu loaøi haûi saûn,
chim nöôùc, chim di cö vaø caùc loaøi ñoäng vaät coù yù nghóa kinh teá nhö: Khæ, lôïn röøng,
kyø ñaø, choàn, traên, caù saáu… hình thaønh neân nhieàu saân chim ôû Taây Nam Boä taïo neân
moät söùc haáp daãn du khaùch.
Heä sinh thaùi röøng ngaäp maën ngoaøi söùc loâi cuoán du khaùch coøn coù söùc cuoán huùt
caùc nhaø nghieân cöùu. Töø vieäc tham quan röøng ngaäp maën, caùc saân chim, heä thoáng
ñoäng thöïc vaät cuûa heä sinh thaùi röøng ngaäp maën…
1.2 Heä thoáng röøng ñaëc duïng.
Hieän nay ôû Vieät Nam coù 105 khu röøng ñaëc duïng, vôùi toång dieän tích laø
2.381.791 ha, trong ñoù coù 10 vöôøn quoác gia, 61 khu röøng baûo toàn thieân nhieân vaø 34
khu röøng vaên hoùa - lòch söû vaø baûo veä moâi tröôøng. Ñoù laø nhöõng khu vöïc coøn giöõ
ñöôïc caân baèng sinh thaùi töï nhieân vaø nhieàu khu ñaõ trôû thaønh nhöõng ñieåm du lòch sinh
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 38
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
thaùi quan troïng neân Vieät Nam coù lôïi theá hôn nhieàu nöôùc trong khu vöïc trong vieäc
phaùt trieån du lòch sinh thaùi. • Vöôøn quoác gia
Vöôøn quoác gia laø khu baûo veä coù giaù trò söû duïng toaøn dieän veà maët baûo veä thieân
nhieân, nghieân cöùu khoa hoïc, baûo toàn di tích vaên hoùa, phuïc vuï tham quan du lòch.
Hieän nay nöôùc ta coù 10 vöôøn quoác gia vôùi toång dieän tích laø 252.209 ha. Caùc
vöôøn quoác gia laø nôi baûo toàn nhieàu dieän tích röøng nguyeân sinh nhaát vaø ña daïng sinh
hoïc cao nhaát trong heä thoáng röøng ñaëc duïng cuûa Vieät Nam. Trong ñoù coù nhieàu loaøi
ñoäng thöïc vaät ñaëc höõu, quyù hieám. Caùc vöôøn quoác gia khoâng chæ coù yù nghóa lôùn ñoái
vôùi nghieân cöùu khoa hoïc nhö: Baûo toàn nguoàn gien, baûo veä ña daïng sinh hoïc… maø
coøn coù giaù trò raát cao ñoái vôùi hoaït ñoäng du lòch. Muïc tieâu cuûa vöôøn quoác gia laø:
- Beàn vöõng caùc caûnh quan töï nhieân quan troïng cuûa moät quoác gia vaø quoác teá nhaèm
phuïc vuï cho muïc ñích khoa hoïc, giaùo duïc vaø du lòch sinh thaùi.
- Duy trì beàn vöõng traïng thaùi töï nhieân hay gaàn töï nhieân, caùc vuøng vaên hoùa ñieån hình,
caùc quaàn theå sinh vaät, nguoàn gien cuûa caùc loaøi nhaèm baûo ñaûm tính ña daïng vaø beàn vöõng.
- Duy trì caùc caûnh quan töï nhieân, caùc sinh caûnh cuûa caùc loaøi ñoäng thöïc vaät hoang daõ,
caùc khu ñòa maïo coù giaù trò veà maët khoa hoïc, giaùo duïc.
- Phaùt trieån du lòch sinh thaùi.
Caùc vöôøn quoác gia ñöôïc phaân boå raûi raùc töø Baéc Vaøo Nam, moãi vöôøn quoác gia
coù caùc ñaëc ñieåm töï nhieân, caùc loaøi ñoäng thöïc vaät quí hieám, ñaëc höõu…khaùc nhau do
söï phaân hoùa veà ñòa lyù, khí haäu, ñòa hình… Ñieàu ñoù khieán cho du khaùch khi ñeán vôùi
moãi vöôøn quoác gia ñeàu coù theå ñöôïc thöôûng thöùc moät heä sinh thaùi khaùc nhau, khoâng heà bò truøng laép.
• Khu röøng baûo toàn thieân nhieân
Laø khu baûo veä coù giaù trò khoa hoïc, giöõ nguoàn gien ñoäng thöïc vaät, phuïc vuï cho
hoaït ñoäng nghieân cöùu khoa hoïc, nhöng khoâng môû roäng cho vieäc phuïc vuï du lòch
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 39
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
hoaëc caùc yeâu caàu vaên hoùa khaùc nhö: Khu baûo toàn thieân nhieân traøm chim Tam
Noâng, khu baûo toàn thieân nhieân Xuaân Thuûy.
• Khu röøng vaên hoùa - lòch söû vaø baûo veä moâi tröôøng
Laø khu röøng coù caùc di tích lòch söû, vaên hoùa vaø caûnh quan coù giaù trò hoaëc baûo
veä moâi tröôøng, coù taùc duïng phuïc vuï tham quan du lòch, giaûi trí, nghæ ngôi nhö: Khu
röøng Paéc Poù, Taân Traøo, Ñeàn Huøng, Coân Sôn, röøng thoâng Ñaø Laït…
2 Tieàm naêng veà du lòch sinh thaùi nhaân vaên (taïi caùc khu baûo toàn thieân nhieân)
Beân caïnh nhöõng tieàm naêng du lòch sinh thaùi töï nhieân - ñoái töôïng chuû ñaïo cuûa
hoaït ñoäng du lòch sinh thaùi thì tieàm naêng taøi nguyeân du lòch nhaân vaên taïi caùc khu
baûo toàn laø moät caáu thaønh khoâng theå taùch rôøi. Nguoàn taøi nguyeân nhaân vaên trong caùc
khu du lòch sinh thaùi töï nhieân ñöôïc hieåu bao goàm coäng ñoàng daân cö vôùi voán vaên
hoùa truyeàn thoáng cuûa hoï nhö taäp tuïc, loái soáng, sinh hoaït leã hoäi, vaên hoùa daân gian,
caùc saûn phaåm thuû coâng truyeàn thoáng, caùc di tích lòch söû, kieán truùc ngheä thuaät, caùc ñaëc saûn aåm thöïc… 2.1 Daân cö, daân toäc.
Nhö ñaõ ñeà caäp ôû treân, daân cö daân toäc vôùi caùc hình thöùc sinh hoaït vaên hoùa cuûa
hoï giöõ vai troø quan troïng trong phaùt trieån du lòch taïi caùc ñieåm du lòch sinh thaùi. Taïi
moät soá nöôùc Ñoâng Nam AÙ, ôû nhöõng ñieåm du lòch sinh thaùi ñaõ coù söï keát hôïp haøi hoøa
vôùi yeáu toá coäng ñoàng ngöôøi daân baûn ñòa vaøo caùc chöông trình tour du lòch nhö toå
chöùc ñeå daân ñòa phöông nhaûy muùa chaøo ñoùn du khaùch ñeán thaêm vöôøn quoác gia, ñeå
thoå daân giôùi thieäu caûnh thoaùt hieåm neáu bò laïc trong röøng, laáy löûa ñeå naáu nöôùc, loaïi
reã caây naøo duøng ñeå röûa tay thay xaø phoøng… Trong thöïc teá ôû Vieät Nam haàu heát caùc
khu baûo toàn töï nhieân ñeàu coù daân cö sinh soáng vaø ña phaàn laø daân cö caùc daân toäc thieåu soá. Ví duï:
Röøng quoác gia Cuùc Phöông: Coù daân toäc Möôøng, daân toäc Thaùi…
Vöôøn quoác gia YokDon: Coù daân toäc EÂñeâ, Giarai, M’noâng…
Ngoaøi taäp tuïc tín ngöôõng, taäp quaùn canh taùc, caùc hình thöùc sinh hoaït vaên hoùa
daân gian, leã hoäi vaø ngheà thuû coâng truyeàn thoáng cuûa caùc daân toäc keå treân cuõng raát
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 40
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
ñaëc saéc. Tieâu bieåu trong caùc hình thöùc vaên hoùa daân gian laø caùc vuõ ñieäu. Daân toäc
Möôøng, daân toäc Thaùi coù ñieäu muùa xoøe, muùa löôïn, muùa saïp… Daân toäc Taây Nguyeân
coù caùc ñieäu muùa coàng chieâng, nhöõng ñieäu muùa naøy keøm theo boä nhaïc cuï coàng
chieâng vaø tre nöùa ñaõ laøm taêng theâm möùc ñoä ñoäc ñaùo vaø haáp daãn cuûa chuùng.
Leã hoäi cuûa caùc daân toäc cuõng khaù ñoäc ñaùo, tieâu bieåu laø caùc leã hoäi muøa Xuaân
cuûa caùc daân toäc Thaùi, Möôøng vôùi caùc troø chôi daân gian nhö: Neùm coøn, haùt ñoái, muùa
xoøe… Vuøng ñoàng baèng Baéc boä coù caùc leã hoäi choïi Traâu. Vuøng Taây Nguyeân coù leã hoäi
ñaâm traâu, ñua voi. Ñoàng baøo ngöôøi Chaêm coù leã hoäi Kate … raát soâi ñoäng vaø haáp daãn.
Ngoaøi ra ñoàng baøo caùc daân toäc Vieät Nam coøn coù caùc saûn phaåm thuû coâng ñoäc
ñaùo. Tieâu bieåu nhaát laø caùc ñoà maây tre, ñan laùt, haøng deät thoå caåm vôùi caùc ñöôøng neùt
hoa vaên phong phuù ñaëc saéc raát ñöôïc du khaùch öa chuoäng.
Moät trong nhöõng neùt haáp daãn vaø quyeán ruõ du khaùch chính laø caùc kieán truùc daân
gian cuûa caùc daân toäc. Nhöõng kieåu nhaø saøn cuûa daân toäc Thaùi, daân toäc Möôøng ôû phía
Baéc, nhaø Daøi, nhaø Roâng cuûa caùc Daân Toäc Bana, EÂñeâ… ôû Taây Nguyeân luoân gaây aán
töôïng saâu saéc vôùi du khaùch giöõa moät phong caûnh nuùi röøng huøng vó. Ñaëc bieät loái
kieán truùc vaø ñieâu khaéc nhaø moà ôû Taây Nguyeân thöïc söï laø moät coâng trình ngheä thuaät ñoäc ñaùo.
Saûn vaät vaø vaên hoùa aåm thöïc cuûa ñoàng baøo caùc daân toäc laø moät trong nhöõng yeáu
toá vaên hoùa ñöôïc du khaùch quan taâm. Ñaëc bieät laø quaây quaàn beân ñoáng löûa nhaø saøn
thöôûng thöùc röôïu caàn vôùi caùc moùn aên cheá bieán töø laâm thoå saûn laø moät trong nhöõng
neùt vaên hoaù phoå bieán chung ñoái vôùi caùc daân toäc thieåu soá trong caû nöôùc. Hieän nay
caùc chöông trình thöôûng thöùc röôïu caàn vaø thöôûng thöùc caùc chöông trình vaên ngheä
cuûa caùc daân toäc thieåu soá ñaõ ñöôïc ñöa vaøo caùc chöông trình du lòch ôû Hoaø Bình vaø
Taây Nguyeân raát ñöôïc du khaùch öa thích.
2.2 Caùc di tích lòch söû, vaên hoaù.
Du lòch sinh thaùi trong caùc khu röøng ñaëc duïng coù vai troø quan troïng trong vieäc
quy hoaïch vaø phaùt trieån caùc khu du lòch sinh thaùi. Nhieàu khu baûo toàn thieân nhieân,
vöôøn Quoác gia ngoaøi caùc giaù trò veà nguoàn gien quí hieám, coøn chöùa ñöïng caùc di tích
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 41
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
lòch söû vaên hoaù coù giaù trò. Trong soá 105 khu röøng ñaëc duïng ôû Vieät Nam: Nhaø nöôùc
ñaõ phaân loaïi vaø coâng nhaän 34 khu röøng vaên hoaù lòch söû nhö: Paéc Boù, Taân Traøo,
Thaàn Sa, Ngoïc Traïo… Coù nhöõng khu röøng vaên hoùa lòch söû raát noåi tieáng vaø ñöôïc du
khaùch bieát ñeán nhö: Ñeàn Huøng, Höông Sôn, Paéc Boù, Coân Sôn, Baø Naø, röøng thoâng Ñaø Laït, Nuùi Baø…
Ngoaøi 34 khu röøng vaên hoùa lòch söû thì trong soá caùc röøng ñaëc duïng ñaëc bieät laø
moät trong soá 10 vöôøn Quoác gia cuõng coù nhöõng di tích lòch söû quan troïng coù giaù trò
phuïc vuï phaùt trieån du lòch. Tieâu bieåu laø vöôøn Quoác gia Cuùc Phöông vôùi di tích thôøi
tieàn söû ôû Vieät Nam, vöôøn Quoác gia Nam Caùt Tieân vôùi di chæ vaên hoaù Phuø Nam khaù
quan troïng cuûa Vöông Quoác coå Phuø Nam, vöôøn Quoác gia Coân Ñaûo vôùi khu nghóa trang Haøng Döông…
Nhö vaäy, trong soá 105 khu röøng ñaëc duïng ôû Vieät Nam ñaõ coù tôùi 40% trong soá
ñoù laø taøi nguyeân lòch söû , vaên hoaù. Moät ñieàu kieän khaù thuaän lôïi trong vieäc toå chöùc,
xaây döïng vaø phaùt trieån du lòch sinh thaùi vaên hoaù lòch söû laø caùc khu röøng naøy naèm ôû
caùc khu vöïc thuaän lôïi raát deã tieáp caän.
3 Ñònh höôùng phaùt trieån du lòch sinh thaùi taïi Vieät Nam
3.1 Toå chöùc khoâng gian du lòch sinh thaùi.
Caên cöù vaøo söï phaân boá veà maët khoâng gian cuûa caùc vuøng sinh thaùi ñaëc thuø coù
heä sinh thaùi cao vôùi söï coù maët cuûa cuûa caùc loaøi sinh vaät ñaëc höõu, cuõng nhö caên cöù
vaøo caùc ñieàu kieän veà kinh teá vaø xaõ hoäi, cô sôû haï taàng… Toå chöùc khoâng gian hoaït
ñoäng du lòch sinh thaùi Vieät Nam bao goàm caùc vuøng chuû yeáu:
• Vuøng nuùi vaø ven bieån Ñoâng Baéc:
Khoâng gian du lòch sinh thaùi vuøng nuùi Ñoâng Baéc chuû yeáu bao goàm moät phaàn
caùc tænh Laïng Sôn, Cao Baèng, Baéc Caïn, Baéc Thaùi. Caùc heä sinh thaùi ñieån hình coù
giaù trò du lòch noùi chung vaø du lòch sinh thaùi noùi rieâng taïi khu vöïc naøy laø heä sinh thaùi
treân nuùi ñaù voâi, heä sinh thaùi ñaát ngaäp nöôùc maø tieâu bieåu laø khu baûo toàn thieân nhieân
Baéc Sôn, Höõu Lieân (Laïng Sôn), röøng vaên hoùa - lòch söû Paéc Boù, Truøng Khaùnh (Cao
Baèng), vöôøn Quoác gia Ba Beå (Baéc Caïn), hoà nuùi Coác (Baéc Thaùi).
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 42
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
Khoâng gian du lòch sinh thaùi vuøng ven bieån Ñoâng Baéc chuû yeáu bao goàm vuøng
ven bieån 2 tænh Quaûng Nam vaø Haûi Phoøng vôùi caùc heä sinh thaùi treân nuùi ñaù voâi, sinh
thaùi röøng ngaäp maën vaø heä sinh thaùi san hoâ. Vònh Haï Long vôùi vöôøn Quoác gia Caùt
Baø laø khoâng gian coù tính haáp daãn ñaëc bieät veà du lòch noùi chung vaø du lòch sinh thaùi
noùi rieâng. Tính ña daïng sinh hoïc ôû khoâng gian du lòch sinh thaùi naøy töông ñoái cao
vôùi khoaûng 3,500 loaøi thöïc vaät, 109 loaøi thuù, 179 loaøi chim, trong ñoù coù caùc loaøi thuù
quyù hieám ñaëc höõu nhö: Vooïc muõi heách (Trachypithecus Avunculus), vooïc ñaàu
traéng (Trachypithecus Fracoici Polyocephalus)…
Caùc ñaëc ñieåm coù giaù trò khai thaùc phuïc vuï phaùt trieån du lòch sinh thaùi ôû vuøng
naøy laø vöôøn Quoác gia Caùt Baø vaø vöôøn Quoác gia Ba Beå. Caùc loaïi hình du lòch sinh
thaùi coù theå toå chöùc ñöôïc bao goàm: Tham quan nghieân cöùu caùc heä sinh thaùi ñaëc thuø,
du lòch maïo hieåm, du lòch laën bieån…
• Vuøng Taây Baéc Hoaøng Lieân Sôn:
Khoâng gian hoaït ñoäng du lòch sinh thaùi ôû vuøng naøy chuû yeáu bao goàm phaàn
phía Taây cuûa 2 tænh Laøo Cai vaø Lai Chaâu vôùi vuøng sinh thaùi nuùi cao Sapa-
Phanxipaêng coù nhieàu loaøi sinh vaät oân ñôùi vaø khu baûo toàn thieân nhieân Möôøng Nheù
nôi coù tôùi 38 loaøi ñoäng vaät thuoäc loaøi quyù hieám caàn ñöôïc baûo veä nhö: Voi
(Elephasmaximus), boø toùt (Bos ganrus), gaáu choù (Helarctos malayanus), hoå
(Panthea tigirs), soùi ñoû (Cuon alpinus)…
Caùc loaïi hình du lòch sinh thaùi coù theå toå chöùc ñöôïc ôû khu vöïc naøy bao goàm:
Tham quan nghieân cöùu caùc heä sinh thaùi vuøng nuùi cao, du lòch maïo hieåm…
• Vuøng ñoàng baèng Soâng Hoàng:
Vôùi khoâng gian chuû yeáu thuoäc caùc tænh Vónh Phuùc, Haø Taây, Haø Nam, Nam
Ñònh, Thaùi Bình vaø Thanh Hoùa. Heä sinh thaùi ôû vuøng mang ñaëc tính cuûa khu heä sinh
thaùi Hoa Nam vaø khu heä trung gian giöõa baûn ñòa vaø Malaysia - Indonesia. Ngoaøi ra
ôû vuøng coøn coù heä sinh thaùi ñaát ngaäp nöôùc töông ñoái ñieån hình. Treân phaïm vi khoâng
gian vuøng du lòch sinh thaùi naøy coù 3 vöôøn Quoác gia: Tam Ñaûo, Ba Vì vaø röøng Cuùc
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 43
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
Phöông. Ñaëc bieät ôû ñaây coù khu baûo veä ñaát ngaäp nöôùc (Ramasa) ñaàu tieân cuûa Vieät
Nam vaø khu vöïc ôû Xuaân Thuûy.
Maëc duø tính ña daïng sinh hoïc ôû vuøng naøy chöa phaûi laø cao nhaát vaø soá löôïng
caùc loaøi ñoäng thöïc vaät ñaëc höõu, quí hieám coøn haïn cheá, tuy nhieân ñieàu kieän ñeå khai
thaùc caùc tieàm naêng du lòch cuûa vuøng laø töông ñoái thuaän lôïi bôûi caùc ñieåm tieàm naêng
lôùn cuûa vuøng naèm gaàn thuû ñoâ Haø Noäi. Trung taâm du lòch quan troïng vaøo loaïi baäc
nhaát cuûa caû nöôùc. Vôùi caùc ñieàu kieän veà cô sôû haï taàng, cô sôû vaät chaát kyõ thuaät töông ñoái phaùt trieån.
Caên cöù vaøo caùc ñieåm sinh thaùi töï nhieân vaø ñieàu kieän coù lieân quan ñeán hoaït
ñoäng sinh thaùi ôû vuøng naøy chuû yeáu laø tham quan nghieân cöùu caùc heä sinh thaùi ñaëc
thuø keát hôïp vôùi thaéng caûnh vaø du lòch vaên hoùa. • Vuøng Baéc Trung Boä:
Bao goàm phaàn phía Taây Nam Ngheä An, Haø Tónh, phía taây tænh Quaûng Bình vaø
khu vöïc ñoâng nam Thöøa Thieân Hueá, phaàn phía taây Ñaø Naüng vaø Quaûng Nam.
Ñòa baøn ñöôïc ñaùnh giaù coù tính ña daïng sinh hoïc cao vôùi nhieàu khu röøng
nguyeân sinh roäng lôùn. Ñaây cuõng laø vuøng maø trong thôøi gian qua ñaõ phaùt hieän 3 loaøi
thuù môùi laø Sao La (Pseudoryx nghelinhesis), Mang Lôùn (Megamuntincus
Vuquangensis) vaø Vooïc Haø Tónh (Trachypitheus francoisihatinhensis). Ngoaøi ra ôû
khu vöïc naøy coù tôùi 26 loaøi thuù, 25 loaøi chim, 16 loaøi boø saùt vaø 9 loaøi caù thuoäc dieän
ñaëc höõu ñeïp, quyù hieám. Ngoaøi tính ña daïng sinh hoïc ôû vuøng naøy coøn coù khu baûo toàn
thieân nhieân Phong Nha - Keû Baøng vôùi ñoäng Phong Nha ñöôïc coâng nhaän laø di saûn
thieân nhieân cuûa theá giôùi. Chính vì vaäy tieàm naêng du lòch sinh thaùi ôû vuøng naøy raát lôùn.
Tuy nhieân caên cöù vaøo caùc ñieàu kieän coù lieân quan ôû vuøng naøy khoâng gian öu
tieân ñaàu tö phaùt trieån khu du lòch sinh thaùi laø Baø Naø - Baïch Maõ - Baùn ñaûo Sôn Traø - Cuø Lao Chaøm.
Caùc loaïi hình du lòch sinh thaùi coù theå toå chöùc ñöôïc ôû khu vöïc naøy bao goàm:
Tham quan nghieân cöùu caùc heä sinh thaùi; Du lòch maïo hieåm; Du lòch laën bieån.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 44
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
• Vuøng Nam Trung Boä vaø Taây Nguyeân:
Coù khoâng gian doïc phaàn phía Taây cuûa Taây Nguyeân, moät phaàn phía Baéc Laâm
Ñoàng xuoáng Khaùnh Hoøa. Caùc heä sinh thaùi ñieån hình cuûa vuøng bao goàm heä sinh thaùi
röøng khoäp maø tieâu bieåu ôû YorDon, heä sinh thaùi ñaát ngaäp nöôùc ôû hoà Lak, heä sinh
thaùi vuøng nuùi cao ôû Ngoïc Linh, Bidoup - Nuùi Baø, heä sinh thaùi san hoâ ôû Nha Trang.
Coù theå noùi ñaây laø vuøng taäp trung nhieàu heä sinh thaùi ñieån hình vaø cuõng laø nôi
ñöôïc theá giôùi coâng nhaän coù tính ña daïng sinh hoïc cao, laø nôi duy nhaát ôû Vieät Nam
vaø caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ coù ñuû 4 loaøi boø xaùm (Bos Sauveli) vaø boø söøng xoaén
(Novovibos spiralis) vaø cuõng laø nôi coù nhieàu loaøi chim, thuù boø saùt, caù, caùc loaøi thöïc
vaät thuoäc dieän quí hieám, ñaëc höõu ôû Vieät Nam vaø treân theá giôùi.
Ngoaøi ra ôû khu vöïc caùc Vöôøn Quoác Gia vaø khu baûo toàn töï nhieân, ñaëc bieät ôû
Taây Nguyeân coøn baûo toàn ñöôïc caùc sinh hoaït truyeàn thoáng cuûa coäng ñoàng daân toäc,
taïo tính haáp daãn ñaëc bieät vôùi khaùch du lòch. Ñaây laø ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå phaùt trieån
du lòch sinh thaùi cuûa vuøng.
Caùc loaïi hình du lòch sinh thaùi coù theå toå chöùc ñöôïc ôû khu vöïc naøy bao goàm:
Tham quan nghieân cöùu caùc heä sinh thaùi; Du lòch maïo hieåm; Du lòch laën bieån. • Vuøng Ñoâng Nam Boä:
Ñaây laø vuøng chuyeån tieáp töø vuøng cao nguyeân Taây Nguyeân - cöïc Nam Trung
Boä xuoáng ñoàng baèng Nam Boä vôùi khoâng gian chuû yeáu bao goàm khu vöïc vöôøn quoác
gia Caùt Tieân (Laâm Ñoàng - Bình Döông - Ñoàng Nai), Coân Ñaûo (Baø Ròa - Vuõng Taøu),
Bình Chaâu - Phöôùc Böûu (Baø Ròa - Vuõng Taøu).
Tính ña daïng sinh hoïc cuûa vuøng ñöôïc ñaùnh giaù khaù cao vôùi nhieàu heä sinh thaùi
ñieån hình trong ñoù ñaùng chuù yù laø heä sinh thaùi nhieät ñôùi Nam Caùt Tieân coøn toàn taïi
loaøi teâ giaùc moät söøng (Rhinoceros sondaicus) hieän chæ coøn quaàn theå raát ít ôû vuøng
Caùt Loäc, heä sinh thaùi san hoâ vaø vöôøn quoác gia Coân Ñaûo vaø heä sinh thaùi ngaäp maën
Caàn Giôø - thaønh phoá Hoà Chí Minh.
Caùc loaïi hình sinh thaùi chuû yeáu coù theå toå chöùc ñöôïc ôû vuøng naøy bao goàm:
Tham quan nghieân cöùu caùc heä sinh thaùi ñieån hình; Du lòch laën bieån.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 45
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
• Vuøng ñoàng baèng soâng Meâ Koâng:
Vôùi heä sinh thaùi ñieån hình laø ñaát ngaäp nöôùc vaø röøng ngaäp maën, khoâng gian
hoaït ñoäng du lòch sinh thaùi ôû vuøng naøy chuû yeáu taäp trung ôû caùc tænh doïc soâng
Mekong vaø caùc tænh Baïc Lieâu; Caø Mau vaø Kieân Giang. Röøng ngaäp maën Caø Mau,
Traøm Chim (Ñoàng Thaùp) nôi baûo toàn loaøi seáu coå truïi (Grus antigone) laø nhöõng nôi
coù giaù trò ñaëc bieät cho hoaït ñoäng du lòch sinh thaùi.
Ngoaøi ra, caùc mieät vöôøn, ñaëc bieät treân caùc cuø lao doïc soâng Tieàn, soâng Haäu,
khu baûo toàn thieân nhieân Phuù Quoác laø nhöõng ñieåm du lòch sinh thaùi haáp daãn cuûa
vuøng. Tính ñoäc ñaùo cuûa hoaït ñoäng du lòch noùi chung, du lòch sinh thaùi noùi rieâng ôû
vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long laø du lòch soâng nöôùc. 3.2 Toå chöùc quaûn lyù:
Caùc khu röøng ñaëc duïng cuûa Vieät Nam hieän nay ñöôïc chia laøm 3 loaïi: vöôøn
quoác gia, khu baûo toàn thieân nhieân vaø khu röøng vaên hoaù, lòch söû moâi tröôøng. Ba loaïi
coù nhöõng hình thöùc toå chöùc quaûn lyù vaø ñaëc tröng khaùc nhau veà quyeàn söû duïng, sôû
höõu taøi nguyeân ñaát ñai.
• 10 vöôøn quoác gia phaàn lôùn do trung öông quaûn lyù coøn moät soá do tænh quaûn lyù, nhöng
ñeàu coù ban quaûn lyù thoáng nhaát vaøo moät ñaàu moái thuoäc heä thoáng quaûn lyù ngaønh doïc,
muïc tieâu cô baûn laø baûo toàn thieân nhieân.
• 61 khu baûo toàn thieân nhieân haàu heát do tænh, thaønh phoá quaûn lyù, muïc ñích vöøa baûo
toàn thieân nhieân, vöøa gaén vôùi phaùt trieån kinh teá thoâng qua caùc döï aùn vôùi söï quaûn lyù
vaø ñieàu haønh cuûa ban ñieàu haønh.
• 34 khu röøng vaên hoùa - lòch söû - moâi tröôøng, ñeàu coù ban quaûn lyù thuoäc heä thoáng quaûn
lyù ngaønh doïc thuoäc Boä Vaên hoaù Thoâng tin.
Vôùi ñaëc ñieåm treân ñeå baûo ñaûm vieäc khai thaùc coù hieäu quaû caùc tieàm naêng du
lòch sinh thaùi, moâ hình toå chöùc quaûn lyù hoaït ñoäng du lòch sinh thaùi ôû caùc khu röøng
neân ñònh höôùng nhö sau: 3.2.1 Vöôøn quoác gia.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 46
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
- Coâng taùc toå chöùc quaûn lyù ñöôïc thöïc hieän döôùi söï ñieàu haønh thoáng nhaát cuûa ban
quaûn lyù vöôøn quoác gia theo heä thoáng quaûn lyù chung cuûa ngaønh chuû quaûn. Ngaønh du
lòch chæ tham gia theo chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc veà du lòch.
- Cô cheá chính saùch taøi chính coù quy ñònh rieâng cho loaïi hình hoaït ñoäng du lòch ôû caùc
vöôøn quoác gia trong khuoân khoå thoáng nhaát giöõa 3 boä: Boä Taøi Chính, Boä Noâng
nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng thoân, Toång cuïc Du lòch treân nguyeân taéc khoâng bao caáp,
töï haïch toaùn vaø caân ñoái, caân baèng lôïi ích kinh teá xaõ hoäi giöõa khai thaùc du lòch vôùi
baûo toàn phaùt trieån tieàm naêng thieân nhieân, coäng ñoàng nhaân daân ñòa phöông.
3.2.2 Khu baûo toàn thieân nhieân.
- Caùc khu baûo toàn thieân nhieân haàu heát do tænh, thaønh phoá quaûn lyù; muïc ñích vöøa baûo
toàn thieân nhieân, vöøa gaén vôùi phaùt trieån kinh teá. Cho neân ñeå phaùt trieån du lòch sinh
thaùi caàn xuùc tieán thaønh laäp Hoäi ñoàng Xuùc tieán Phaùt trieån Du lòch hay Ban Quaûn lyù
Khai thaùc Du lòch do UÛy ban nhaân daân tænh tröïc tieáp chæ ñaïo
- Vai troø cuûa Hoäi ñoàng Xuùc tieán Phaùt trieån Du lòch ôû caùc khu baûo toàn thieân nhieân coù
vai troø ñaëc bieät quan troïng vaø phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm cuûa moät vuøng thieân nhieân coù
nhieàu chuû söû duïng, sôû höõu ñaát ñai, taøi nguyeân vôùi nhieàu ngaønh ngheà khaùc nhau
nhö: Noâng tröôøng, Laâm tröôøng, Thuûy saûn, Thuûy lôïi, Du lòch vaø ñan xen giöõa baûo
toàn voán sinh thaùi röøng ñi ñoâi vôùi khai thaùc phuïc vuï lôïi ích kinh teá. Hoäi ñoàng Xuùc
tieán Phaùt trieån Du lòch coù chöùc naêng nhieäm vuï:
+ Tö vaán cho chính quyeàn ñòa phöông veà caùc vaán ñeà cô cheá, chính saùch, quy hoaïch,
ñaàu tö, caáp cho thueâ quyeàn söû duïng ñaát ñeå phaùt trieån du lòch trong phaïm vi khu baûo toàn.
+ Giuùp cho ban ñieàu haønh quaûn lyù thoáng nhaát quaûn lyù caùc hoaït ñoäng du lòch trong
phaïm vi khu baûo toàn theo ñuùng döï aùn vaø quy hoaïch.
+ Ñieàu hoøa caùc moái quan heä kinh teá giöõa caùc ñôn vò caù nhaân khai thaùc kinh doanh du
lòch vôùi caùc ñôn vò caù nhaân coù quyeàn sôû höõu söû duïng taøi nguyeân sinh thaùi vaø coäng
ñoàng nhaân daân ñòa phöông.
+ Tham gia thaåm ñònh caùc döï aùn du lòch trong khu baûo toàn thieân nhieân.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 47
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
3.2.3 Khu röøng vaên hoùa, lòch söû, moâi tröôøng.
Phaàn lôùn caùc khu röøng vaên hoùa, lòch söû, moâi tröôøng ñeàu coù Ban quaûn lyù khu di
tích thuoäc ngaønh chuû quaûn Boä vaên hoùa - Thoâng tin. Tuy nhieân nhöõng vuøng phuï caän
vaønh ñai coù taøi nguyeân moâi tröôøng coù theå phaùt trieån du lòch laïi thuoäc quyeàn söû
duïng, sôû höõu cuûa nhieàu ñôn vò thuoäc caùc ngaønh khaùc. Do ñaëc ñieåm thöïc teá, neân
ñònh höôùng moâ hình toå chöùc thaønh hai loaïi.
• Loaïi thöù nhaát: Caùc khu vaên hoùa lòch söû - moâi tröôøng maø vuøng phuï caän khoâng coù
hoaëc coù nhöng khoâng ñaùng keå caùc chuû sôû höõu söû duïng taøi nguyeân sinh thaùi, ñaát thì
neân toå chöùc nhö caùc khu vöôøn quoác gia.
• Loaïi thöù hai: Caùc khu vöôøn vaên hoùa, lòch söû - moâi tröôøng maø vuøng phuï caän coù
nhieàu caùc chuû sôû höõu taøi nguyeân, ñaát coù yù nghóa khai thaùc, phaùt trieån du lòch thì neân
vaän duïng moâ hình toå chöùc cuûa caùc khu baûo toàn thieân nhieân vôùi toå chöùc Hoäi ñoàng
Xuùc tieán Phaùt trieån Du lòch hay ban quaûn lyù khai thaùc du lòch do UÛy ban Nhaân daân
tænh tröïc tieáp chæ ñaïo.
4 Muïc tieâu cuûa phaùt trieån du lòch sinh thaùi Vieät Nam.
Muïc tieâu cuûa phaùt trieån du lòch sinh thaùi Vieät Nam ñaõ ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:
• Ñeå Vieät Nam trôû thaønh ñieåm du lòch sinh thaùi coù chaát löôïng vaø ñöôïc coâng nhaän treân theá giôùi.
• Ñoùng goùp vaøo vieäc baûo veä moâi tröôøng vaø phaùt trieån beàn vöõng.
• Goùp phaàn baûo toàn thieân nhieân vaø vaên hoùa.
• Goùp phaàn xoaù ñoùi giaûm ngheøo cho coäng ñoàng daân toäc ôû vuøng saâu, vuøng xa.
• Taêng cöôøng hôïp taùc vì söï phaùt trieån cuûa du lòch sinh thaùi.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 48
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN CHÖÔNG IV
TÌNH HÌNH DU LÒCH SINH THAÙI VUØNG ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG
1. KHAÙI QUAÙT VEÀ DU LÒCH SINH THAÙI VUØNG ÑB SOÂNG CÖÛU LONG
Theo quy hoaïch toång theå phaùt trieån du lòch Vieät Nam töø naêm 1995 ñeán naêm
2010. Tieåu vuøng du lòch Taây Nam Boä coøn goïi laø khu vöïc ñoàng baèng soâng Cöûu Long
(bao goàm 12 tænh) vôùi toång dieän tích laø: 39,565 km2. Trong ñoù: 1 - Tænh Long An : 4,341 km2
2 - Tænh Ñoàng Thaùp : 3,275 km2
3 - Tænh An Giang : 3,424 km2
4 - Tænh Tieàn Giang : 2,338 km2 5 - Tænh Beán Tre : 2,247 km2
6 - Tænh Vónh Long : 1,487 km2 7 - Tænh Traø Vinh : 2,368 km2 8 - Tænh Caàn Thô : 2,962 km2
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 49
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
9 - Tænh Soùc Traêng : 3,190 km2 10 - Tænh Baïc Lieâu : 6,243 km2
11 - Tænh Kieân Giang : 2,487 km2 12 - Tænh Caø Mau : 5,203 km2
(Baûn ñoà haønh chaùnh Vieät Nam - nhaø xuaát baûn Baûn ñoà, 9/1997)
Naèm ôû haï löu soâng Meâ Koâng (con soâng lôùn nhaát Ñoâng Nam AÙ) coù chieàu daøi
4,220 km baét nguoàn töø vuøng nuùi Vaân Nam - Trung Quoác, ñöôïc bieát ñeán nhö moät
khu vöïc coù dieän tích ñaát ngaäp nöôùc (ñöôïc dòch töø 1 töø tieáng Anh laø Wetland) lôùn
nhaát Vieät Nam. Vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long coù nhieàu neùt ñaëc tröng: Ña daïng
veà töï nhieân, vaø caùc kieåu sinh caûnh ñaát ngaäp nöôùc: keå caû nöôùc maën vaø nöôùc ngoït
ñoàng thôøi ña daïng caû veà heä thoáng ñoäng vaät vaø thöïc vaät, töông ñoái phong phuù veà saéc
thaùi daân toäc vaø khoâng ñoàng ñeàu veà trình ñoä phaùt trieån kinh teá. Trong vuøng phaûi keå
ñeán vöïa luùa vaø traùi caây lôùn nhaát toaøn quoác. Ñaëc bieät laø tieàm naêng phaùt trieån veà
noâng nghieäp vaø thuûy haûi saûn coù yù nghóa voâ cuøng quan troïng vôùi vieäc phaùt trieån kinh
teá noùi rieâng vaø du lòch noùi chung.
Ñieàu kieän töï nhieân vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long khaù thuaän tieän cho hoaït
ñoäng du lòch. Vôùi khí haäu nhieät ñôùi aåm, nhieät ñoä bình quaân caû naêm laø 27,5oC.
Cheânh leäch giöõa muøa cao nhaát vaø thaáp nhaát chæ 5oC. Khí haäu chia laøm 2 muøa roõ reät:
muøa möa (töø thaùng 05 ñeán thaùng 11), muøa khoâ (töø thaùng 12 ñeán thaùng 04) vaø haàu nhö khoâng coù baõo.
Veà taøi nguyeân nöôùc bao goàm: Soâng Vaøm Coû Ñoâng, Vaøm Coû Taây vaø soâng Cöûu
Long doài daøo vôùi caùc heä thoáng soâng vaø keânh raïch daøy ñaëc.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 50
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
ñaàm sen ñoàng thaùp möôøi
Thoâng qua heä thoáng giao thoâng töông ñoái phaùt trieån nhö ñöôøng boä ñi khaép 12
tænh thaønh trong vuøng, nhaát laø khi Caàu Baéc Myõ Thuaän noái lieàn giöõa Tieàn Giang vaø
Caàn Thô, heä thoáng soâng ngoøi vaø keânh raïch chaèng chòt, caùc ñöôøng bay töø TP Hoà Hoà
Chí Minh ñi Caàn Thô, Phuù Quoác, Coân Ñaûo, Raïch Giaù vaø heä thoáng taøu cao toác caùnh
ngaàm töø thaønh phoá Hoà Chí Minh ñi Caàn Thô, Raïch Giaù, Phuù Quoác giuùp vuøng ñoàng
baèng soâng Cöûu Long coù theå lieân heä tröïc tieáp, thuaän tieän vôùi nhieàu vuøng trong vaø
ngoaøi nöôùc, hình thaønh nhieàu tuyeán ñieåm du lòch phong phuù vaø ña daïng.
2. TIEÀM NAÊNG DU LÒCH SINH THAÙI VUØNG ÑB SOÂNG CÖÛU LONG.
2.1 Taøi nguyeân thieân nhieân.
Laõnh thoå vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long traûi daøi noái tieáp sau vuøng Ñoâng
Nam Boä ñaát ñai maøu môõ. Thöøa höôûng nguoàn ñaát phuø sa, nhöõng vuøng ngaäp nöôùc,
ñaàm laày nhieät ñôùi roäng bieåu thò söï tranh chaáp giöõa ñaát lieàn vaø bieån caû. Caùc quaàn
ñaûo lôùn nhö: Coân Ñaûo, Phuù Quoác. Kieåu ñòa hình Kar-stô ôû Haø Tieân. Caùc nuùi ñaù hoa
cöông ôû nuùi Baø Ñen… Taát caû nhöõng ñieàu ñoù taïo neân söï phong phuù vaø ña daïng veà
kieåu ñòa hình cho vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long.
Veà ñoäng thöïc vaät: Vôùi nhöõng kieåu ñòa hình phong phuù, vôùi nhöõng ñieäu kieän voâ
cuøng thuaän lôïi cuûa khí haäu ñoäng thöïc vaät cuûa vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long laø
moät trong nhöõng heä sinh thaùi ñieån hình ñaëc tröng khaù phong phuù.
Heä thöïc vaät: Veà cô baûn ñöôïc chia thaønh caùc quaàn xaõ nöôùc ngoït maø tieâu bieåu
laø caây Traøm (Melaleuca cajuputi), caùc traûng coû vaø caùc quaàn xaõ nöôùc maën vôùi caùc
loaøi öu theá laø maém (Avicenia Alba), veït (Bruguiere), ñöôùc (Rhizophora), coùc
(Lumnitzera racemora). Caùc taäp ñoaøn caây chìa nöôùc (Nypa fruticans) laø ñaëc thuø cuûa
nhöõng vuøng nöôùc lôï.
Heä ñoäng vaät: Ña daïng vaø phaân boá trong caùc sinh caûnh nhö baõi boài, röøng ngaäp
maën, traûng coû ngaäp nöôùc theo muøa vaø röøng traøm, ñaàm laày troáng vaø ñaát noâng
nghieäp. Theo ñieàu tra ban ñaàu cuûa ñoàng baèng soâng Cöûu Long coù khoaûng 23 loaøi thuù
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 51
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
nhö: Khæ ñuoâi daøi (Macaca fascicularis);Raùi caù loâng möôït (Lutragale perspicillata);
Meøo caù (Prionailurus viverrina); Soùc chuoät löûa (Tamiops rodolphii)… 194 loaøi chim
trong ñoù coù 73 loaøi “chim nöôùc”; 27 loaøi phuï thuoäc vaøo ñaát ngaäp nöôùc; 61 loaøi di cö
thöôøng xuyeân ñeán ñoàng baèng soâng Cöûu Long (14 loaøi ñang hoaëc saép bò ñe doïa
tuyeät chuûng treân phaïm vi toaøn caàu cuõng ñaõ ñöôïc ghi nhaän); 260 loaøi caù; nhieàu loaøi
löôõng cö vaø boø saùt nhö: Caù saáu hoa caø (Crocodylus porosus); Ruøa (Tabagua Batagur
baska); Kyø ñaø hoa (Varanus salvator); Traên gaám (Pythou retieulatus),…
Khoâng keå ñeán nhöõng baõi bieån noåi tieáng tuyeät vôøi ôû Haø Tieân, Phuù Quoác, Coân Ñaûo,
trong ñoù coù nhöõng baõi bieån naèm gaàn caùc caùnh röøng nhö Ba Ñoäng - Traø Vinh coù khaù
nhieàu caùc loaøi ñoäng vaät thaân meàm giaùp saét döôùi nhöõng lôùp caùt moûng ven bôø nhö
ngeâu, soø … Caùc baõi bieån ôû nhöõng cuïm ñaûo nhoû nhö: Hoøn Khoai, Hoøn Sao (Ñaát Muõi - Caø Mau) …
SAÂN CHIM NGOÏC HIEÅN – CAØ MAU
Vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long laø nhöõng nôi coù tieàm naêng du lòch sinh thaùi
cô baûn bao goàm: Heä sinh thaùi ñaát ngaäp nöôùc noäi ñòa; Heä sinh thaùi ñaát ngaäp nöôùc
ven bieån; caùc mieät vöôøn vaø caùc saân chim.
2.2 Caùc heä sinh thaùi vaø baûo toàn thieân nhieân, vöôøn quoác gia.
Caùc heä sinh thaùi ñieån hình cuûa vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long ñaõ ñöôïc xaùc
ñònh taïi caùc khu baûo toàn thieân nhieân Quoác Gia nhö sau: STT KHU VÖÏC
HEÄ SINH THAÙI ÑIEÅN HÌNH ÑAËC ÑIEÅM
01 Khu baûo toàn thieân Ñaát ngaäp nöôùc
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 52
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN nhieân Tam Noâng - Seáu coå ñoû Ñoàng Thaùp
Khu baûo toàn thieân Röøng ngaäp maën 02 nhieân U Minh Thöôïng Raùi caù loâng muõi - Caø Mau
Khu baûo toàn thieân Röøng cao vuøng ñaûo 03 Caây traàm nhieân Phuù Quoác
Vöôøn Quoác Gia Coân Röøng khoâ haïn vuøng ñaûo 04 Ñaûo
Beân caïnh ñoù coøn coù caùc vöôøn chim nhö vöôøn coø Baèng Laêng, vöôøn coø Myõ An
(Ñoàng Thaùp). Ñaëc bieät hai saân chim lôùn ñang ñöôïc caùc toå chöùc quoác teá laäp döï aùn
thaønh laäp khu baûo toàn vaø quan saùt chim bieån di truù theá giôùi: saân chim Vaøm Hoà (Beán
Tre) vaø saân chim Ngoïc Hieån (Caø Mau) laø nhöõng tieàm naêng phong phuù cho du lòch sinh thaùi.
2.3 Taøi nguyeân nhaân vaên.
Ngoaøi caùc di tích lòch söû - vaên hoùa ñöôïc nhaø nöôùc saép haïng. Taøi nguyeân nhaân
vaên cuûa vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long coøn raát nhieàu tieàm naêng ñeå phuïc vuï cho du lòch sinh thaùi.
Coäng ñoàng daân toäc cuûa vuøng vôùi caùc leã hoäi vaên hoùa ngheä thuaät nhö muùa
chaèng, dieãn xöôùng “duke” cuûa ngöôøi Khôme, ñua ghe ngo…, taäp tuïc vaø caùc duïng cuï
sinh hoaït ñaëc tröng, caùc loaïi hình cö truù thaønh phum, soùc cuøng vôùi caùc thieát cheá, tín
ngöôõng trong coäng ñoàng laø nhöõng neùt vaên hoùa ña daïng phong phuù caàn ñöôïc baûo veä.
Ñaëc bieät moâi tröôøng soâng nöôùc, ñaát ngaäp nöôùc cuõng aûnh höôûng ñeán loaïi hình
cö truù vaø saûn xuaát. Trong saûn xuaát laø caùc laøng caù beø, caùc loaïi hình saên baét nhö: ñaët
trum, ñaët löôùi vaø ñaëc bieät nhö ñaët keøo, nuoâi vaø laáy ong maät ôû U Minh Thöôïng…
Trong vaän chuyeån laø söï phong phuù cuûa caùc loaïi ghe thuyeàn nhö: tam baûn, taéc raùng, ghe baàu…
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 53
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
Trong cö truù laø töø choã tuï taäp taïi moät thò traán, caùc truïc ñöôøng giao thoâng ñöôøng
soâng vaø keâng möông toûa ra thaønh hình tia keùo theo nhöõng daõy nhaø naèm ven bôø, coá
baêng nhanh qua nhöõng caùnh ñoàng quaù roäng ñeå mau choùng tuï taäp ôû moät thò traán
khaùc; roài töø ñoù laïi toaû ñi ñeán caùc thò traán khaùc cho ñeán khi ra tôùi bieån… Kieåu “quaàn
cö theo tuyeán” ñoù chæ coù theå coù ñöôïc ôû nhöõng vuøng ñaát môùi. Kieåu quaàn cö ñoù cuõng
ñaõ daãn ñeán vieäc hình thaønh caùc chôï noåi - moät hình thöùc vaên hoùa xaõ hoäi tieâu bieåu
cuûa vuøng ñoàng baèng soâng nöôùc vaø cuõng laø moät hình thöùc sinh hoaït voâ cuøng haáp daãn du khaùch nöôùc ngoaøi.
Beân caïnh ñoù caùc di chæ vaên hoùa OÙc Eo - moät neàn vaên hoùa ñaõ töøng toûa saùng
khaép vuøng Ñoâng Nam AÙ; traûi daøi töø thöôïng du soâng Ñoàng Nai sang taän Ñoàng Thaùp,
An Giang vaø ñeán taän bìa röøng U Minh vôùi caùc di tích vaø ñeàn ñaøi moät thôøi nguy nga
hoaønh traùng cuøng caùc di vaät phong phuù laø nhöõng taøi nguyeân taêng theâm phaàn haáp
daãn du khaùch cuûa vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long.
3. SÖÏ PHAÂN BOÅ CAÙC TAØI NGUYEÂN SINH THAÙI TRONG VUØNG ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG.
Caùc taøi nguyeân sinh thaùi vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long ñöôïc phaân boá treân baûn ñoà nhö sau:
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 54
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
• Heä sinh thaùi ñaát ngaäp nöôùc noäi ñòa: Phaùt trieån chuû yeáu ôû vuøng Haø Tieân, Ñoàng Thaùp
Möôøi vaø U Minh vôùi thaûm thöïc vaät öu theá laø röøng traøm vaø caùc traûng coû ngaäp nöôùc theo muøa bao goàm:
Traûng coû treân nhöõng vuøng ñaát ngaäp nöôùc ngoït saâu vaø keùo daøi. -
Traûng coû treân ñaát pheøn öu theá (ngaäp nöôùc ngoït trong thôøi gian vöøa phaûi). -
Traûng coû treân ñaát caùt hoaëc ñaát phuø sa coå (chæ ngaäp nöôùc noâng trong moät thôøi gian - ngaén).
Traûng coû bò aûnh höôûng bôûi nöôùc lôï (ñaây laø nhöõng vuøng coù xu höôùng nöôùc lôï vaø coù -
theå bò ngaäp nöôùc theo ngaøy do thuûy trieàu).
Caùc traûng coû ngaäp nöôùc theo muøa ôû vuøng Ñoàng baèng soâng Cöûu Long hieän chæ coøn
phaân boá haïn cheá ôû vuøng Ñoàng Haø Tieân vaø Ñoàng Thaùp Möôøi, ôû ñoù coù caùc quaàn xaõ
thöïc vaät ñaëc tröng khoâng theå tìm thaáy ôû baát cöù nôi naøo khaùc taïi Ñoâng Döông.
• Caùc traûng coû ngaäp nöôùc theo muøa ôû vuøng Ñoàng Haø Tieân: Vuøng naøy bao goàm nhöõng
traûng coû roäng lôùn cuoái cuøng vôùi nhöõng quaàn xaõ thöïc vaät ñaëc bieät coøn laïi ôû Ñoàng
baèng soâng Cöûu Long. Nôi ñaây coù söï chuyeån tieáp töø caùc quaàn xaõ nöôùc lôï ñeán phuø sa
boài tuï. Ñaây laø ñieåm ñöôïc xaùc ñònh laø 1 trong 4 vuøng ñaëc bieät quan troïng cho coâng
taùc baûo toàn taïi Ñoàng baèng soâng Cöûu Long.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 55
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
• Khu baûo toàn thieân nhieân U Minh Thöôïng: Ñöôïc thaønh laäp naêm 1993 coù dieän tích
khoaûng 8,500 ha. Ñaây laø nôi coù vuøng röøng treân ñaàm laày than buøn cuoái cuøng ôû vuøng
Thöôïng U Minh. Nôi ñaây coù moät saân chim ñöôïc xem laø khu taäp trung sinh saûn lôùn
nhaát caùc loaøi chim nöôùc ôû Ñoàng baèng soâng Cöûu Long.
• Khu baûo toàn thieân nhieân Voà Dôi: Ñaây laø vuøng röøng Traøm, ñaàm laày, vaø traûng coû treân
vuøng ñaát than buøn coù dieän tích khoaûng 3,700 ha. Coù theå coi ñaây laø vuøng ña daïng
sinh hoïc ôû U Minh boå xung cho khu baûo toàn U Minh Thöôïng. Heä ñoäng thöïc vaät ôû
ñaây khaù phong phuù vôùi khoaûng 82 loaøi chim vaø moät soá loaøi thuù nhö nai (Cervus
unicolor), soùc ñoû (Callosciurus sp.). Ñaëc bieät ñaây coøn laø nôi sinh soáng cuûa loaøi dôi
quaû (Pteropus sp.) voán raát noåi tieáng.
• Laùng sen: Naèm keïp giöõa soâng Caùi Saùch vaø soâng Nöôùc Lôùn treân ñòa phaän huyeän Taân
Höng tænh Long An vôùi dieän tích khoaûng 3,200 ha. Ñaây laø khu vöïc coù röøng traøm baùn
töï nhieân coù tính ña daïng sinh hoïc cao. Ñaëc bieät ôû ñaây toàn taïi moät soá ñaàm sen lôùn
moät kieåu thaûm thöïc vaät raát ñaëc tröng cuûa vuøng Ñoàng Thaùp Möôøi.
• Xeûo Quyùt: Laø khu di tích caên cöù khaùng chieán cuõ cuûa tænh Kieán Phong (treân ñòa baøn
huyeän Cao Laõnh) naèm giöõa heä sinh thaùi röøng traøm. Ñaây laø moät soá ít khu vöïc ôû
Ñoàng Thaùp Möôøi coøn baûo toàn ñöôïc nhöõng caùnh röøng traøm laâu naêm töông ñoái nguyeân veïn.
• Heä sinh thaùi ñaát ngaäp nöôùc ven bieån: Caùc vuøng ñaát ngaäp nöôùc ven bieån öu theá bôûi
röøng ngaäp maën, trong ñoù coù moät soá vuøng coøn röøng tröôûng thaønh töï nhieân. Sinh caûnh
naøy laø nôi sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa nhieàu loaøi ñoäng vaät, ñaëc bieät laø nôi taäp
trung moät soá lôùn loaøi chim nöôùc di cö, trong ñoù coù moät soá loaøi ñang hoaëc saép bò ñe
doïa tuyeät chuûng treân toaøn caàu. Heä sinh thaùi röøng ngaäp maën coù theå coi laø taøi nguyeân
du lòch sinh thaùi ñaëc thuø cuûa Ñoàng baèng soâng Cöûu Long nôi coù dieän tích röøng ngaäp
maën lôùn thöù 3 treân theá giôùi sau Brazin vaø Philippin. Dieåm tieâu bieåu cho heä sinh thaùi
ñaát ngaäp nöôùc ven bieån Ñoàng baèng soâng Cöûu Long coù giaù trò thu huùt khaùch du lòch
sinh thaùi laø khu baûo toàn thieân nhieân Ñaát Muõi vaø röøng ngaäp maën Duyeân Haûi (Traø Vinh).
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 56
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
• Caùc mieät vöôøn: Mieät vöôøn Ñoàng baèng soâng Cöûu Long ñöôïc hình thaønh vaø phaùt trieån
treân ñaát phuø sa nöôùc ngoït chuû yeáu ôû caùc cuø lao vaø vuøng ñaát ven soâng Tieàn, soâng
Haäu, Sinh caûnh naøy thöôøng chæ phaùt trieån ôû ñòa hình ñaõ ñöôïc toân cao, ít bò ngaäp
nöôùc. Tuy nhieân söï toàn taïi cuûa caùc mieät vöôøn Nam Boä luoân gaén lieàn vôùi heä sinh
thaùi ñaát ngaäp nöôùc vaø cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân vuøng soâng nöôùc. Töø laâu caùc mieät
vöôøn ñöôïc bieát ñeán nhö tieàm naêng du lòch sinh thaùi raát ñaëc thuø vaø haáp daãn cuûa
Ñoàng baèng soâng Cöûu Long gaén lieàn vôùi cuoäc soáng soâng nöôùc maø tieâu bieåu laø sinh
hoaït chôï noåi treân soâng nhö Caùi Beø (Tieàn Giang), Phuïng Hieäp, Phong Ñieàn (Caàn
Thô)…, caùc mieät vöôøn noåi tieáng ôû Ñoàng baèng soâng Cöûu Long thu huùt ñöôïc söï quan
taâm cuûa du khaùch nhö mieät vöôøn ôû Cuø lao Thôùi Sôn, Taân Phong (Tieàn Giang), Bình
Hoøa Phöôùc, Naêm Roi (Vónh Long), Cuø Lao Phuïng (Beán Tre)… ñöôïc xem nhö caùc
ñieåm du lòch sinh thaùi raát ñaëc thuø.
• Caùc Saân Chim: Cuøng vôùi caùc vuøng ñaát ngaäp nöôùc trong ñaát lieàn vaø ven bieån coøn coù
moät soá saân chim quan troïng ôû vuøng Ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Nhieàu saân chim
khoâng thaät söï hình thaønh treân caùc vuøng ñaát ngaäp nöôùc vaø thöôøng khoâng ñöôïc tính laø
sinh caûnh ñaát ngaäp nöôùc. Tuy nhieân nhöõng saân chim naøy laïi thöïc hieän moät chöùc
naêng quan troïng soáng coøn cuûa ñaát ngaäp nöôùc laø cung caáp nôi sinh saûn cho moät soá
löôïng lôùn chim nöôùc. Taïi caùc saân chim Ñoàng baèng soâng Cöûu Long ñaõ phaùt hieän
ñöôïc 2o loaøi chim nöôùc vôùi soá löôïng caù theå ít nhaát leân ñeán 32,500. Caùc saân chim ôû
Ñoàng baèng soâng Cöûu Long laø nôi truù nguï cuûa khoaûng 3% soá löôïng quaàn theå toaøn
caàu cuûa loaïi Coác Ñeá Aán Ñoä, khoaûng 8% quaàn theå cuûa loaøi Quaém Ñen nhoû. Ngoaøi
ra taïi ñaây coøn coù caùc quaàn theå quan troïng cuûa moät soá loaøi bò ñe doïa hoaëc gaàn nhö bò
ñe doïa tuyeät chuûng treân toaøn caàu nhö: Coø Oác, Quaém ñaàu ñen vaø Ñieàng Ñieãng. Saân
chim coù soá löôïng nhieàu nhaát laø U Minh Thöôïng vôùi toång soá ghi nhaän laø 5,500 con
(coøn thaáp hôn so vôùi thöïc teá). Saân chim Baïc Lieâu coù soá löôïng ít hôn nhöng laïi coù soá loaøi cao nhaát (17 loaøi)
Tieàm naêng du lòch sinh thaùi vuøng Ñoàng baèng soâng Cöûu Long khoâng chæ bao
haøm söï phong phuù, ña daïng vaø ñaëc saéc cuûa caùc heä sinh thaùi maø coøn bao goàm nhöõng
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 57
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
giaù trò vaên hoùa baûn ñòa. Vieäc khai thaùc caùc giaù trò sinh thaùi baûn ñòa trong hoaït ñoäng
phaùt trieån du lòch sinh thaùi ñöôïc theå hieän ôû goùc ñoä nhaän thöùc, moái quan heä trong
nghi thöùc vaên hoùa coäng ñoàng cuûa ngöôøn daân ñòa phöông ñoái vôùi thieân nhieân. Theå
hieän töø nhöõng baøi daân ca Nam boä hay nhöõng baûn nhaïc ñôøn ca taøi töû… ñeán nhöõng neùt
sinh hoaït bình dò gaén vôùi soâng nöôùc nhö chôï noåi, xaï luùa, hoaëc leã hoäi möøng nöôùc cuûa
ngöôøi Kinh, Khô me vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long.
4. SÖÙC HAÁP DAÃN VAØ KHAÛ NAÊNG KHAI THAÙC - QUAÛN LYÙ TAÏI CAÙC ÑIEÅM
DU LÒCH SINH THAÙI VUØNG ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG.
Döôùi ñaây laø nhöõng ñaùnh giaù veà söùc haáp daãn vaø khaû naêng khai thaùc - quaûn lyù
caùc taøi nguyeân du lòch sinh thaùi vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long:
• Ghi chuù veà phaân loaïi söùc thu huùt du khaùch:
- Loaïi A: Ñieåm taøi nguyeân coù khaû naêng thu huùt khaùch du lòch quoác teá vaø noäi ñòa.
- Loaïi B: Ñieåm taøi nguyeân coù khaû naêng thu huùt khaùch du lòch noäi ñòa.
- Loaïi C: Ñieåm taøi nguyeân chæ coù khaû naêng thu huùt khaùch taïi ñòa phöông trong phaïm vi huyeän, tænh.
• Ghi chuù veà phaân loaïi quaûn lyù vaø khai thaùc:
- Loaïi A: Khoâng caàn ñaàu tö nhieàu trong quaûn lyù khai thaùc.
- Loaïi B: Caàn ñaàu tö nhieàu trong quaûn lyù khai thaùc.
- Loaïi C: Loaïi caàn ñaàu tö raát nhieàu trong quaûn lyù khai thaùc.
BAÛNG ÑAÙNH GIAÙ VEÀ NGUOÀN TAØI NGUYEÂN THIEÂN NHIEÂN SÖÙC HAÁP QL & KHAI STT TAØI NGUYEÂN THEÅ LOAÏI TÆNH/THAØNH DAÃN THAÙC
Vöôøn quoác gia Coân Baûo toàn Baø ròa - Vuõng 01 B A Ñaûo. thieân nhieân taøu 02 Hoà Daàu Tieáng Hoà C B Taây Ninh
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 58
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN 03 Nuùi Baø Ñen Nuùi B A Taây Ninh Soâng Tieàn (ñoaïn Soâng 04 quanh thaønh phoá A A Tieàn Giang Myõ Tho) Soâng Vaøm Coû Soâng 05 (ñoaïn Taân An-Moäc B B Long An Hoùa) Traøm chim Tam Saân chim 06 B B Ñoàng Thaùp Noâng 07 Saân Chim Myõ An Saân chim B B Ñoàng Thaùp 08 Muõi Nai Baõi bieån B A Kieân Giang Khu Baûo 09 Muõi Caø Mau toàn Thieân B B Caø Mau nhieân Saân Chim Ngoïc Saân chim 10 B B Caø Mau Hieån Saân Chim Ñaàm Saân chim Caø Mau 11 A B Dôi Saân Chim Caùi Saân chim 12 A B Caø Mau Nöôùc
Vöôøn Coø Baèng Saân chim 13 B B Caàn Thô Laêng
14 Saân Chim Vaøm Hoà Saân chim B B Beán Tre 15 Saân Chim Ba Tri Saân chim B B Beá Tre Saân Chim Baïc Saân chim Baïc Lieâu 16 B B Lieâu
17 Röøng traøm Traø Sö Saân chim B A An Giang 18 Nuùi Ñaù Döïng Hang Karst B A An Giang 19 Muõi Nai Baõi bieån B A An Giang
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 59
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN 20 Thaïch ñoäng Hang Karst B A An Giang Chuøa Hang vaø Hang Karst 21 B A An Giang hang Kim cöông 22 Hang Moso Hang Karst B B An Giang 23 Hang Tieàn Hang Karst B B An Giang
BAÛNG ÑAÙNH GIAÙ VEÀ NGUOÀN TAØI NGUYEÂN NHAÂN VAÊN THEÅ SÖÙC HAÁP QL & KHAI TAØI NGUYEÂN TÆNH/THAØNH STT LOAÏI DAÃN THAÙC Thaùnh thaát Cao Ñeàn Taây Ninh 01 A A Ñaøi 02 Chuøa Vónh Traøng Chuøa A A Tieàn Giang Traïi chaên 03 Traïi raén Ñoàng Taâm B B Tieàn Giang nuoâi 04 Chôï noåi Caùi Beø Chôï A B Tieàn Giang
05 Cuø lao Taân Phong Nhaø vöôøn B B Tieàn Giang
Moä cuï Nguyeãn Baûo taøng 06 Sinh Saéc-nhaø saøn A A Ñoàng Thaùp Baùc Hoà Di tích 07 Caên cöù Xeûo Quyùt B B Ñoàng Thaùp chieántranh
08 Vöôøn Hoàng Sa Ñeùc Nhaø vöôøn A A Ñoàng Thaùp 09 Chuøa Höông Chuøa B A Ñoàng Thaùp
Cuø Lao oâng Hoå Nhaø vöôøn An Giang 10 B B (Long Xuyeân) 11 Chuaø Taây An Chuøa B A An Giang
12 Mieáu Baø Chuùa Xöù Ñeàn B A An Giang
13 Laêng Thoaïi Ngoïc Laêng moä B A
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 60
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN Haàu An Giang Di tích 14 Laâm Vieân Nuùi chieán B B An Giang Caám tranh
Laøng Chaêm Chaâu Laøng daân 15 B A Giang An Giang toäc
Laøng caù beø Chaâu Traïi chaên 16 A A Ñoác An Giang nuoâi
Cuø lao Bình Hoaø Nhaø vöôøn 17 A A Phöôùc Vónh Long Khu du lòch Tröôøng Khu du 18 B B An Vónh Long lòch
Baûo taøng Khôme Baûo taøng 19 A A (Soùc Traêng) Soùc Traêng 20 Chuøa Dôi Chuøa A A Soùc Traêng Chôï noåi Phuïng Chôï 21 A A Hieäp Caàn Thô Chôï noåi Phong Chôï 22 A B Ñieàn Caàn Thô
Laøng caây kieång Laøng ngheà 23 B B Caùi Môn Beán Tre thuû coâng
5. CAÙC KHU DU LÒCH SINH THAÙI ÑIEÅN HÌNH CUÛA VUØNG ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG.
Treân cô sôû ñaùnh giaù tieàm naêng vaø söï phaân boå caùc taøi nguyeân. Vuøng ñoàng baèng
soâng Cöûu Long coù caùc tuyeán ñieåm sinh thaùi tieâu bieåu coù theå ñöôïc khai thaùc hoaëc
ñang ñöôïc khai thaùc nhö sau:
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 61
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN 5.1
Khu du lòch sinh thaùi Traøm Chim - Tam Noâng.
Khu baûo toàn thieân nhieân ñaát ngaäp nöôùc Traøm Chim - Tam Noâng laø maãu caûnh
quan thieân nhieân vuøng ñaát ngaäp nöôùc duy nhaát cuûa ñoàng baèng soâng Cöûu Long cuõng
nhö vuøng haï löu soâng Meâ Koâng. Ñöôïc thaønh laäp töø naêm 1999. Vôùi dieän tích 7,588
ha. Khu baûo toàn thieân nhieân ñaát ngaäp nöôùc Traøm Chim laø vuøng ñaát ngaäp nöôùc quan
troïng ñoái vôùi ñoàng baèng soâng Cöûu Long vaø quoác teá:
• Laø vuøng cö truù cuûa caùc loaøi chim di cö quyù hieám vaø laø vuøng kieám aên quan troïng
cuûa chuùng, ñaëc bieät laø loaïi seáu coå ñoû - seáu coå truïi, ñaây laø loaøi chim bay coù chieàu
cao lôùn nhaát vaø ñang bò de doïa tuyeät chuûng. Vieäc baûo veä caùc khu cö truù cuûa loaøi
chim di cö laø moät muïc tieâu voâ cuøng quan troïng cuûa coâng öôùc RAMSAR 1971 (coâng
öôùc veà ñaát ngaäp nöôùc) maø nöôùc ta laø moät thaønh vieân.
• Coù taùc duïng tieáp nhaän caùc loaøi gioáng vaø caù con töø soâng Meâkoâng ñöa xuoáng ñeå cung
caáp cho vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long khi muøa luõ ruùt ñi.
Keát quaû thoáng keâ caùc loaøi cho thaáy khu baûo toàn thieân nhieân coù 130 loaøi thöïc
vaät baäc cao vôùi 6 loaïi quaàn xaõ chuû yeáu laø Sen (Nelumbo nucifera), luùa ma (Oryza
rufipogon), coû oáng (Panicum repens), naêng (Eleocharis dulcis), moàm moác
(Ischaemum rugosum) vaø traøm (Melaleuca leucadendron). Trong soá caùc loaøi treân
thì luùa ma vaø Sen ñöôïc coi laø nhöõng loaøi thöïc vaät ñaëc höõu cuûa Ñoàng Thaùp Möôøi).
Heä ñoäng vaät goàm 110 loaøi ñoäng vaät noåi, 23 loaøi ñoäng vaät ñaùy, trong ñoù coù 55 loaøi
caù. 198 loaøi chim chieám ¼ soá loaøi chim ôû Vieät Nam, trong ñoù coù 88% loaøi chim naøy
coù theå quan saùt ñöôïc vaøo muøa khoâ. Trong soá 198 loaøi chim nöôùc coù 16 loaøi ñang bò
ñe doaï treân quy moâ toaøn caàu vaø 5 loaøi quí hieám goàm: Seáu coå truïi (Grus antigone
sharpii); OÂ taùc (Eupodotis bengalensis) Te vaøng (Vanellus cinereus); Ñieàng Ñieãng
(Anhinga melanogaster); Ngan caùnh traéng (Cairina scutulata). Veà moâi tröôøng coù
42% loaøi söû duïng ñaàm laày nöôùc ngoït. 10% loaøi söû duïng caùc ñoàng coû, 8% loaøi söû
duïng röøng ngaäp nöôùc, 2% loaøi söû duïng caùc keânh coù caây buïi vaø 38% söû duïng toång
hôïp caùc moâi tröôøng soáng noùi treân.
Saûn phaåm du lòch sinh thaùi ôû ñaây bao goàm caùc loaïi hình:
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 62
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
• Chöông trình tham quan taïi moãi phaân khu vôùi caûnh quan moâi tröôøng rieâng vaø quan
saùt caùc loaøi chim vôùi nhöõng loaøi rieâng cuûa moãi phaân khu.
• Tham gia caùc hoaït ñoäng trong muøa nöôùc noåi cuøng cö daân ñòa phöông nhö dôõ lôïp, dôõ truùm, giaêng caâu…
Caùc tuyeán ñieåm tham quan ñöôïc thieát keá ña daïng, caùc phöông tieän ñi laïi
phong phuù: ñi boä, cheøo ñoø, xe ñaïp vaø xe loâi.
Seáu ñaàu ñoû - Traøm Chim Tam Noâng - Ñoàng Thaùp
5.2 Khu du lòch sinh thaùi Coân Ñaûo.
Bao goàm vöôøn quoác gia Coân Ñaûo, caùc baõi taém hoang sô trong quaàn ñaûo (An
Haûi, Ñaàm Traàu, Loø Voâi, Suoái ÔÙt, Hoøn Baø), caùc di tích lòch söû trong khu di tích nhaø tuø Coân Ñaûo.
Vöôøn quoác gia Coân Ñaûo roäng 6,043ha ôû treân 14 hoøn ñaûo naèm trong quaàn ñaûo
Coân Loân, ñöôïc bao boïc bôûi haønh lang bieån roäng 4km. Bao goàm ñaày ñuû 3 heä sinh
thaùi : San hoâ, röøng ngaäp maën vaø coû bieån. Veà thöïc vaät bao goàm 361 loaøi caây thuoäc
12 lôùp. Veà ñoäng vaät coù 18 loaøi ñoäng vaät coù vuù, 62 loaøi chim, 19 loaøi boø saùt… Coân
Ñaûo vöøa coù khí haäu muøa heø treân nhöõng baõi bieån ñeïp vöøa coù khí haäu maùt meû vuøng
nuùi cao treân caùc söôøn nuùi.
Caùc saûn phaåm du lòch sinh thaùi bao goàm:
• Chöông trình tham quan sinh thaùi taïi vöôøn Quoác Gia.
• Caém traïi daõ ngoaïi, khaùm phaù baõi san hoâ, quan saùt Vích ñeû tröùng (thaùng 5-6) taïi hoøn Baûy caïnh.
• Ñi boä leo nuùi (trecking), thöôûng ngoaïn, taém suoái trong vöôøn quoác gia.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 63
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN COÂN ÑAÛO
5.3 Khu du lòch sinh thaùi Ñaûo Phuù Quoác.
Khu naøy naèm troïn veïn ôû huyeän ñaûo Phuù Quoác. Coù caùc loaïi taøi nguyeân du lòch sau:
• Du lòch baõi bieån coù 4 ñieåm goàm: khu du lòch baõi bieån Döông Ñoâng, baõi Tröôøng, baõi
Kem, baõi Gaønh Daàu. Caùc baõi bieån ôû ñaây coù ñaëc ñieåm nöôùc trong xanh, caùt traéng
mòn, baõi caùt thoai thoaûi.
• Loaïi hình soâng coù 1 ñieåm goàm soâng Döông Ñoâng vôùi caûnh quan sinh thaùi nhaân vaên haáp daãn du khaùch.
• Loaïi hình suoái vaø thaùc coù 2 khu: Suoái Tranh vaø suoái Ñaù Baøn.
• Loaïi hình heä sinh thaùi röøng coù 1 ñieåm: Laø khu baûo toàn thieân nhieân Phuù Quoác.
• Caùc taøi nguyeân vaên hoaù: Ñeàn thôø Nguyeãn Trung Tröïc, nhaø vöôøn troàng tieâu, nhaø
thuøng laøm nöôùc maém, caùc hoaït ñoäng cuûa cö daân caûng caù, laøng caù beø treân bieån.
Caùc ñieåm taøi nguyeân du lòch töï nhieân ôû cuïm du lòch sinh thaùi ñaûo Phuù Quoác raát
thuaän lôïi cho vieäc quaûn lyù khai thaùc khu du lòch sinh thaùi, coù theå taïo ra caùc saûn
phaåm coù giaù trò du lòch sinh thaùi sau ñaây:
Taém naéng, taém bieån, du thuyeàn, theå thao. Ñeå khai thaùc caùc saûn phaåm treân caàn
toân taïo caûnh quan baõi bieån, trang bò phöông tieän du thuyeàn, theå thao treân bieån.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 64
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
Moân ñi boä leo nuùi (treckking), thöôûng ngoaïn, taém suoái, caâu caù: khai thaùc ôû
suoái Ñaù Baøn, suoái Tranh. Caàn ñaàu tö xaây döïng ñöôøng saù, nhaø veä sinh, nhaø nghæ
daïng leàu hoaëc bungalow, Coù theå duøng ngöïa laøm phöông tieän ñi suoái.
Tham quan, hoïc taäp, nghieân cöùu khoa hoïc, khai thaùc tieàm naêng vaø sinh caûnh
cuûa khu baûo toàn thieân nhieân Phuù Quoác. SUOÁI TRANH - PHUÙ QUOÁC
6. CAÙC TUYEÁN DU LÒCH SINH THAÙI ÑIEÅN HÌNH CUÛA VUØNG ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG.
6.1 Tuyeán du lòch Long An - Ñoàng Thaùp.
Tuyeán naøy bao goàm caùc taøi nguyeân thuoäc caùc tænh Long An - Ñoàng Thaùp nhö:
• Loaïi hình heä sinh thaùi saân chim: Saân chim Myõ An (Ñoàng Thaùp).
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 65
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
• Loaïi hình khu baûo toàn thieân nhieân: Khu baûo toàn thieân nhieân Traøm Chim (Ñoàng
Thaùp) coù yù nghóa quoác teá vaø quoác gia.
• Loaïi hình du lòch soâng nöôùc: Soâng Vaøm Coû Ñoâng, soâng Vaøm Coû Taây vaø heä thoáng
keânh raïch trong vuøng ñaát ngaäp nöôùc Ñoàng Thaùp Möôøi.
• Loaïi hình vaên hoùa: Baûo taøng Long An, caùc di chæ vaên hoùa Goø Thaùp, ngheà nuoâi ngöïa
Ñöùc Hoøa - Long An, di tích caên cöù Xeûo Quyùt, laêng moä cuï Nguyeãn Sinh Saéc.
Caùc saûn phaåm du lòch sinh thaùi goàm coù:
• Tham quan, hoïc taäp, nghieân cöùu khoa hoïc chuyeân ñeà ôû khu baûo toàn thieân nhieân ñaát
ngaäp nöôùc Traøm Chim - Tam Noâng (Ñoàng Thaùp).
• Du thuyeàn, thöôûng ngoaïn soâng nöôùc keát hôïp vôùi tìm hieåu cuoäc soáng ñôøi soáng
thöôøng cuûa daân Ñoàng Thaùp Möôøi goàm caùc ñieåm nhö: Baûo taøng Long An, röøng traøm
vaø nhaø daân ven soâng Vaøm Coû Taây thuoäc caùc huyeän Tuyeân Thaïnh, Moäc Hoùa, traïi
raén Moäc Hoùa, coù theå keát hôïp tìm hieåu ngheà nuoâi ngöïa cuûa caùc ngheä nhaân Ñöùc Hoøa
(Long An). Phöông tieän: Xe ñoø vaø xe maùy.
• Chöông trình tham quan vuøng ñaát ngaäp nöôùc Ñoàng Thaùp Möôøi, tham gia caùc hoaït
ñoäng vaøo muøa nöôùc noåi (töø thaùng 7 ñeán thaùng 12), dôõ lôïp, giaêng caâu, dôõ truùm…
Ñieåm döøng chính: Tham quan khu baûo toàn thieân nhieân Traøm Chim, quan saùt chim
vaø caâu caù. Phöông tieän: Ñi thuyeàn.
6.2 Tuyeán du lòch Tieàn Giang - Beán Tre.
Tuyeán naøy bao goàm caùc taøi nguyeân thuoäc caùc tænh Tieàn Giang - Beán Tre:
• Loaïi hình heä sinh thaùi saân chim: Saân chim Vaøm Hoà (Ba Tri) coù yù nghóa quoác teá vaø quoác gia.
• Loaïi hình du lòch soâng nöôùc: Soâng Tieàn (ñoø maùy), caùc heä thoáng keânh möông noäi ñoàng (ñoø maùy).
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 66
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
SINH HOAÏT MIEÀN SOÂNG NÖÔÙC
• Loaïi hình vaên hoùa goàm caùc ñieåm: Chuøa Vónh Traøng, chôï noåi Caùi Beø, caùc nhaø vöôøn
Traùi caây, loø keïo, xöôûng ñoùng taøu, loaïi hình ca nhaïc taøi töû, laêng moä Nguyeãn Ñình
Chieåu, laêng moä Phan Thanh Giaûn, laêng moä Voõ Tröôøng Toaûn, laêng moä Tröông Ñònh,
khu vöïc laêng Hoaøng gia Phaïm Ñaêng Höông (thaân phuï baø Töø Duõ).
• Caùc saûn phaåm du lòch sinh thaùi goàm coù:
• Tham quan, hoïc taäp, nghieân cöùu khoa hoïc chuyeân ñeà ôû saân chim Vaøm Hoà (Beán Tre).
• Du thuyeàn, thöôûng ngoaïn soâng nöôùc tuyeán Caùi Môn - Beán Tre: Tham quan laøng
caây kieång Caùi Môn, vöôøn döøa, loø keïo, xí nghieäp deät thaûm sô döøa, xí nghieäp saûn
xuaát ñoà myõ ngheä töø goã döøa, xöôûng ñoùng taøu. Phöông tieän vaän chuyeån: Xe vaø ghe maùy.
• Tham quan cuø lao Thôùi Sôn, thaêm chuøa Vónh Traøng, sau ñoù ñi ghe lôùn treân soâng
Tieàn,chuyeån sang ñoø nhoû tham quan cuø lao Thôùi Sôn, thaêm khu nhaø vöôøn, traïi nuoâi
ong, loø keïo, nghe ñaøn ca taøi töû.
6.3 Tuyeán du lòch Vónh Long - Traø Vinh.
Bao goàm caùc loaïi hình taøi nguyeân sau:
• Taøi nguyeân töï nhieân: Baõi bieån Ba Ñoäng vaãn coøn daïng hoang sô, ao Baø Om, coàn Ngheâu.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 67
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN CHÔÏ NOÅI PHUÏNG HIEÄP
• Loaïi hình vaên hoùa: Khu nhaø vöôøn cuø lao Bình Hoøa Phöôùc, caùc chuøa Khmer vaø
phum soùc Khmer: Chuøa AÂng, chuøa Samroâng Ek, chuøa Hang, Chuøa Coø, Ñeàn thôø Baùc Hoà.
Caùc saûn phaåm du lòch sinh thaùi goàm coù:
• Du thuyeàn tham quan cuø lao Bình Hoøa Phöôùc, thaêm nhaø vöôøn, coù theå nguû laïi trong
vöôøn, thaêm chôï traùi caây Vónh Long (ban ñeâm) - thöôøng ñöôïc noái theâm ñieåm tham
quan chôï noåi Caùi Beø - Tieàn Giang.
• Du thuyeàn tham quan ñeàn thôø Baùc Hoà, Coàn Ngheâu, di chuyeån baèng xe tham quan
caùc phum soùc, vaø chuøa cuûa daân toäc Khmer, taém bieån taïi baõi bieån Ba Ñoäng.
6.4 Tuyeán du lòch Caàn Thô - Soùc Traêng - Baïc Lieâu - Caø Mau.
Tuyeán naøy coù caùc ñieåm du lòch sinh thaùi thuoäc caùc tænh Caàn Thô - Soùc Traêng -
Baïc Lieâu vaø Caø Mau bao goàm:
• Loaïi hình heä sinh thaùi saân chim: Goàm saân chim Baïc Lieâu, saân chim Ñaàm Dôi (saân
chim Ngoïc Hieån) vaø saân chim Caùi Nöôùc. Caùc saân chim naøy raát ña daïng veà loaøi,
phong phuù veà soá löôïng, trong ñoù 2 saân chim Baïc Lieâu vaø Ñaàm Dôi coù yù nghóa du
lòch quoác teá vaø quoác gia.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 68
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN DU LÒCH SINH THAÙI
• Loaïi hình heä sinh thaùi röøng coù 2 ñieåm, ñoù laø röøng traøm Doà Dôi, röøng ngaäp maën Caø
Mau, ñaây laø hai heä sinh thaùi röøng ñieån hình cho moâi tröôøng nöôùc maën vaø nöôùc lôï
vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Neáu hôn möôøi naêm veà tröôùc Caø Mau noåi tieáng vôùi
röøng ñöôùc Naêm Caên thì ngaøy nay khoù saùnh noåi vôùi röøng ñöôùc Caàn Giôø bôûi leõ röøng
ñöôùc Naêm Caên ñaõ bò con ngöôøi taøn phaù, bieán röøng ñöôùc thaønh vuoâng toâm.
• Loaïi hình ñaûo: Coù 2 ñieåm goàm Ñaù Baïc vaø Hoøn Khoai, caûnh quan cuûa hoøn Ñaù Baïc
raát haáp daãn du khaùch vôùi veû hoang sô cuûa noù nhöng caàn ñöôïc ñaàu tö toân taïo. Hoøn
Khoai coøn phuû ñaày röøng nguyeân sinh, coù suoái nöôùc ngoït, baõi taém, khí haäu trong
laønh raát thích hôïp cho vieäc an döôõng nghæ ngôi.
• Loaïi hình baõi bieån: Coù 1 ñieåm ñoù laø baõi bieån Khai Long vaãn coøn ñang daïng hoang
sô caàn ñöôïc baøn tay con ngöôøi toân taïo.
• Loaïi hình vaên hoùa: Ñình Bình Thuûy, chuøa Dôi, baûo taøng Khmer, chôï noåi Phuïng
Hieäp, chôï noåi Phong Ñieàn. Moät trong nhöõng chôï noåi ñaëc saéc haáp daãn du khaùch quoác teá.
Caùc saûn phaåm du lòch sinh thaùi goàm coù:
• Tham quan, hoïc taäp, nghieân cöùu khoa hoïc: Taäp trung khai thaùc ôû 3 heä sinh thaùi saân
chim, 2 heä sinh thaùi röøng ngaäp maën, röøng traøm. ÔÛ caùc ñieåm taøi nguyeân du lòch töï
nhieân naøy caàn ñöôïc ñaàu tö toân taïo, laäp nhieàu choøi quan saùt chim, coø, xaây nhaø nghæ
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 69
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
daïng Bungalow ôû moãi saân chim ñeå löu thôøi gian nghæ cuûa du khaùch. ÔÛ khu röøng
ngaäp maën Nam Caên coù theå toân taïo laïi daïng laøng röøng doïc hai beân moät vaøi kinh
ñaøo, choïn caùc nôi thuaän lôïi cho du khaùch tham quan röøng.
• Xaây döïng khu du lòch an döôõng, nghæ ngôi, ôû Hoøn Khoai keát hôïp vôùi vieäc taém suoái, taém bieån.
• Toå chöùc du thuyeàn vaø caùc troø chôi döôùi nöôùc ôû caùc vuøng baõi bieån Khai Long, hoøn Ñaù Baïc
• Toå chöùc thöôûng ngoaïn du thuyeàn: ÔÛ ñaàm Thò Töôøng keát hôïp tìm hieåu cuoäc soáng ngö daân ven ñaàm. CHUØA DÔI – SOÙC TRAÊNG
6.5 Tuyeán du lòch Caàn Thô - Chaâu Ñoác - An Giang
Tuyeán naøy coù caùc ñieåm du lòch sinh thaùi thuoäc caùc tænh Caàn Thô - Chaâu Ñoác vaø An Giang bao goàm:
• Loaïi hình ñoài: Coù 1 ñieåm ñoù laø laâm vieân Nuùi Caám ôû huyeän Tri Toân - An Giang coù yù
nghóa khai thaùc du lòch quoác teá vaø quoác gia.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 70
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
• Loaïi hình heä sinh thaùi saân chim bao goàm: Saân chim röøng traøm Traø Sö ôû huyeän Tònh
Bieân - An Giang vaø vöôøn coø Baèng Laêng coù yù nghóa khai thaùc du lòch caáp vuøng vaø ñòa phöông.
• Loaïi hình vaên hoùa: Ñình Bình Thuûy, laøng caù beø Chaâu Ñoác, laøng Chaêm Chaâu Giang,
khu di tích ñoài Töùc Duïp, Laêng Thoaïi Ngoïc Haàu. Chuøa Taây An…
Caùc saûn phaåm du lòch sinh thaùi goàm coù:
• Tham quan, giaùo duïc moâi tröôøng: Khai thaùc du lòch sinh thaùi ôû ñieåm saân chim röøng
traøm Traø Sö. ÔÛ ñaây caàn ñaàu tö ñöôøng saù, phöông tieän ghe xuoàng ñi röøng, traïm quan
saùt chim coø, choøi caâu caù, phöông tieän ñaùnh baét caù, lôïp, noø…
• Tham quan nghæ döôõng: Khai thaùc Laâm Vieân Nuùi Caám keát hôïp ñöa du khaùch tham
quan caùc coâng trình kieán truùc mang maøu saéc toân giaùo nhö chuøa Phaät Lôùn, ñieän Boø
Hong, taém suoái Thanh Long, tham quan sôn vieân Koâtoâ vaø thöôûng ngoaïn thaéng caûnh Nuùi Sam.
• Tham quan Khu löu nieäm Chuû tòch Toân Ñöùc Thaéng, thaêm cuø lao oâng Hoå, aên uoáng
vaø nghæ ngôi taïi nhaø daân, toå chöùc tham quan trong caùc vöôøn caây aên traùi baèng xe
ñaïp, ngoài xuoàng daïo chôi treân soâng nöôùc, tröïc tieáp giao löu vaên hoùa vôùi daân ñòa
phöông, tìm hieåu phong tuïc taäp quaùn, sinh hoaït ñôøi thöôøng cuûa daân vuøng naøy.
DU LÒCH MIEÄT VÖÔØN NAM BOÄ
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 71
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
6.6 Tuyeán du lòch Raïch Giaù - Haø Tieân.
Tuyeán naøy coù caùc loaïi taøi nguyeân du lòch sinh thaùi sau ñaây:
• Loaïi hình heä sinh thaùi saân chim: Vöôøn coø Baèng Laêng coù yù nghóa khai thaùc du lòch
caáp vuøng vaø ñòa phöông.
• Loaïi hình hang ñoäng Karst: Coù ñeán 3 ñieåm goàm hang Tieàn, hang Ñaù Döïng vaø
Thaïch Ñoäng. Ñaây laø loaïi hình taøi nguyeân du lòch töï nhieân ñoäc ñaùo coù yù nghóa khai
thaùc du lòch quoác teá vaø noäi ñòa maø ôû vuøng Trung Boä, Taây Nguyeân vaø Ñoâng Nam Boä nöôùc ta khoâng coù.
• Loaïi hình vaên hoùa: Ñình Bình Thuûy, chôï noåi Phong Ñieàn.
• Caùc saûn phaåm du lòch sinh thaùi goàm coù:
• Tham quan, hoïc taäp, nghieân cöùu khoa hoïc: Khai thaùc ñieåm Thaïch Ñoäng, ñaù Döïng,
hoøn Phuï Töû. Keát hôïp nghieân cöùu veát tích voû soø baùm vaøo traàn hang cuûa chuøa Hang.
• Thaùm hieåm, nghieân cöùu hang ñoäng: Khai thaùc hang Tieàn. ÔÛ ñaây vieäc sinh vieân caùc
ngaønh ñòa chaát, ñòa lyù coù dòp thöïc haønh, nghieân cöùu moät hang Karst ñöôïc hình thaønh
do soùng bieån. Nhöng ñieåm naøy caàn ñöôïc ñaàu tö xaây döïng ñöôøng, baéc caàu töø bôø bieån
ñeán cöûa hang, laäp nhaø nghæ daïng bungalow. Bieån ôû quanh hang trong saïch, baõi caùt
coù theå taém bieån, du thuyeàn.
Ngoaøi caùc saûn phaåm du lòch sinh thaùi treân tuyeán naøy coøn coù theå khai thaùc loaïi
hình du thuyeàn treân soâng Giang Thaønh, vuøng bieån Hoøn Choâng vaø loaïi hình taém
bieån ôû Muõi Nai keát hôïp cho du khaùch tham quan quaàn theå laêng moä doøng hoï Maïc Cöûu
6.7 Tuyeán du lòch Raïch Giaù - Phuù Quoác.
• Loaïi hình heä sinh thaùi saân chim: Saân chim Myõ An (Ñoàng Thaùp).
• Loaïi hình khu baûo toàn thieân nhieân: Khu baûo toàn thieân nhieân Traøm Chim (Ñoàng
Thaùp) coù yù nghóa quoác teá vaø quoác gia.
• Loaïi hình du lòch soâng nöôùc: Soâng Vaøm Coû Ñoâng, soâng Vaøm Coû Taây vaø heä thoáng
keânh raïch trong vuøng ñaát ngaäp nöôùc Ñoàng Thaùp Möôøi.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 72
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
• Loaïi hình vaên hoùa: Baûo taøng Long An, caùc di chæ vaên hoùa Goø Thaùp, ngheà nuoâi ngöïa
Ñöùc Hoøa - Long An, di tích caên cöù Xeûo Quyùt, laêng moä cuï Nguyeãn Sinh Saéc.
HOØN PHUÏ TÖÛ - HAØ TIEÂN
Caùc saûn phaåm du lòch sinh thaùi goàm coù:
• Tham quan, hoïc taäp, nghieân cöùu khoa hoïc chuyeân ñeà ôû khu baûo toàn thieân nhieân ñaát
ngaäp nöôùc Traøm Chim - Tam Noâng (Ñoàng Thaùp).
• Du thuyeàn, thöôûng ngoaïn soâng nöôùc keát hôïp vôùi tìm hieåu cuoäc soáng ñôøi soáng
thöôøng cuûa daân Ñoàng Thaùp Möôøi goàm caùc ñieåm nhö: Baûo taøng Long An, röøng traøm
vaø nhaø daân ven soâng Vaøm Coû Taây thuoäc caùc huyeän Tuyeân Thaïnh, Moäc Hoùa, traïi
raén Moäc Hoùa, coù theå keát hôïp tìm hieåu ngheà nuoâi ngöïa cuûa caùc ngheä nhaân Ñöùc Hoøa
(Long An). Phöông tieän: Xe ñoø vaø xe maùy.
• Chöông trình tham quan vuøng ñaát ngaäp nöôùc Ñoàng Thaùp Möôøi, tham gia caùc hoaït
ñoäng vaøo muøa nöôùc noåi (töø thaùng 7 ñeán thaùng 12), dôõ lôïp, giaêng caâu, dôõ truùm…
Ñieåm döøng chính: Tham quan khu baûo toàn thieân nhieân Traøm Chim, quan saùt chim
vaø caâu caù. Phöông tieän: Ñi thuyeàn.
7. TÌNH HÌNH HOAÏT ÑOÄNG DU LÒCH SINH THAÙI VUØNG ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG:
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 73
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
7.1 Veà toå chöùc quaûn lyù:
7.1.1 Söï thaønh coâng cuûa du lòch sinh thaùi mieät vöôøn:
Ñieåm du lòch sinh thaùi mieät vöôøn ñaàu tieân ñöôïc bieát ñeán vaø trôû thaønh tieâu bieåu
cho moâ hình sinh thaùi mieät vöôøn laø khu du lòch sinh thaùi taïi cuø lao Thôùi Sôn do coâng
ty du lòch Tieàn Giang vaø Beán Tre khai thaùc. Söï thaønh coâng cuûa khu du lòch naøy nhôø
vaøo söï khuyeán khích tham gia coù toå chöùc cuûa coâng ñoàng ñòa phöông vaøo hoaït ñoäng
du lòch. Söï phoái hôïp giöõa ngaønh du lòch , coäng ñoàng ñòa phöông vaø chính quyeàn ñòa
phöông UÛy ban nhaân daân xaõ Thôùi Sôn).
DU LÒCH MIEÀN SOÂNG NÖÔÙC
Ngoaøi nhöõng lôïi ích kinh teá do löôïng du khaùch taêng, Ban quaûn lyù khu du lòch
ñaõ thu ñöôïc nhöõng lôïi ích cuï theå nhö sau:
• Do söï tham gia cuûa coäng ñoàng ñòa phöông trong vieäc baûo veä an ninh traät töï neân caùc
hieän töôïng aên xin, gaây roái, maát traät töï khoâng coøn. Vieäc toå chöùc caùc ñoäi ñoø maùy vaøo
toå chöùc phuïc vuï ñoùn ñöa khaùch ñi tham quan laøm maát haún hieän töôïng tranh giaønh khaùch taïi beán ñoø.
• Toå chöùc vaø taïo ñieàu kieän ñeå toå baùn haøng löu nieäm naèm trong tuyeán tham quan giuùp
du khaùch deã daøng tieáp caän vaø vieäc mua baùn dieãn ra trong voøng kieåm soaùt ñöôïc.
Vieäc vaän ñoäng xaây döïng thaønh coâng caùc nhoùm ñôøn ca taøi töû tham gia phuïc vuï du
khaùch moät phaàn laøm taêng söùc haáp daãn vôùi du khaùch, moät phaàn giuùp coäng ñoàng ñòa
phöông taêng theâm thu nhaäp, duy trì vaên hoùa truyeàn thoáng cuûa daân toäc.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 74
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
• Vieäc thieát keá ñöa caùc nhaø vöôøn, loø keïo, traïi nuoâi ong laáy maät, ñieåm ñöa ñoùn khaùch
leân xuoáng ñoø maùy caùch nhau vaø tuyeán tham quan baèng ñoø cheøo ñaõ giuùp chöông
trình tham quan ña daïng veà loaïi hình vaø khoâng nhaøm chaùn (traùnh ñi veà ñöôøng cuõ)
Cho tôùi nay moâ hình quaûn lyù khu du lòch cuø lao Thôùi Sôn ñaõ ñöôïc nhieàu ñòa
phöông trong caû nöôùc hoïc taäp.
7.1.2 Toå chöùc vaø quy hoaïch: “ döï aùn baûo veä, phaùt trieån vaø naâng caáp khu baûo toàn thieân
nhieân Traøm Chim” vaø du lòch sinh thaùi.
Döï aùn do UÛy ban nhaân daân tænh Ñoàng Thaùp laøm chuû quaûn ñaàu tö, ban quaûn lyù
khu baûo toàn thieân nhieân ñaát ngaäp nöôùc Traøm Chim laøm chuû ñaàu tö. Thôøi haïn cuûa döï
aùn töø naêm 1999 ñeán naêm 2003.
Veà noäi dung ngoaøi vieäc xaùc ñònh caùc muïc tieâu vaø phöông aùn mang tính baûo veä
moâi tröôøng nhö quy hoaïch kieán truùc toång theå, phaân khu trong khu baûo toàn vaø xaùc
ñònh caùc phöông aùn ñieàu tieát nöôùc, ñoát coû… vaø phöông thöùc cho pheùp coäng ñoàng ñòa
phöông khai thaùc ôû trong vuøng ñeäm khu baûo toàn thieân nhieân, bieän phaùp phoøng ngöøa
do di daân, döï aùn ñaõ coù nhöõng yeáu toá lieân quan ñeán du lòch sinh thaùi sau ñaây:
Döï aùn xaùc ñònh: “ Xaây döïng caû Traøm Chim thaønh laøng du lòch sinh thaùi, trong
ñoù gia ñình naøo cuõng coù theå laøm du lòch.
Veà toå chöùc thieát keá xin trích nguyeân vaên sau:
Khung caûnh cuûa khu baûo toàn caàn ñöôïc baûo veä nguyeân traïng moät khung caûnh
cuûa ñaát ngaäp nöôùc.”
“… vaø ñaëc bieät nhaø daân coù lieân quan ñeán khung caûnh cuûa khu baûo toàn seõ laø ñoái
töôïng caàn nghieân cöùu kyõ veà kieán truùc ñeå baûo ñaûm myõ quan chung.
Khu baûo toàn ñöôïc quan nieäm nhö moät baûo taøng thieân nhieân cho neân caàn gaén vôùi
chöùc naêng du lòch, nghieân cöùu khoa hoïc, vì vaäy caàn coù heä thoáng bieån baùo, höôùng daãn
coù tính khoa hoïc vaø thaåm myõ. Heä thoáng naøy laø moät yeáu toá quan troïng trong caùc khu
baûo toàn roäng lôùn treân 1,000 ha maø theá giôùi thöôøng aùp duïng ñeå daønh cho du khaùch
tham quan hieåu bieát roõ theâm veà heä sinh thaùi töï nhieân treân toaøn khu baûo toàn.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 75
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
Toå chöùc heä thoáng tham quan baèng ñöôøng boä, ñöôøng thuûy hoaøn chænh theo quy moâ thích hôïp.”
“Ñeå giôùi thieäu moät caùch ñaày ñuû nhöõng caûnh quan vaø sinh vaät töï nhieân, ngoaøi
trung taâm haønh chaùnh dòch vuï seõ boá trí moät soá ñieåm tham quan treân thöïc ñòa.
Moãi ñieåm tham quan nhö vaäy theå hieän nhöõng neùt ñaëc saéc cuûa moãi vuøng veà caûnh
quan thöïc vaät vaø ñoäng vaät cuûa moãi vuøng.”
Theo keá hoaïch khu trung taâm cuûa baûo toàn thieân nhieân seõ bao goàm caùc coâng
trình sau: nhaø ñieàu haønh, nhaø dòch vuï baùn ñoà löu nieäm, nhaø nghæ chaân, phoøng tieáp
thò, khu baûo taøng vaø trieån laõm, khu nghieân cöùu khoa hoïc, ñaøo taïo vaø giaùo duïc, vöôøn sinh vaät caûnh…
Döï aùn cuõng xaùc ñònh caùc bieän phaùp ñeå khuyeán khích coäng ñoàng ñòa phöông
tham gia baûo toàn nhö: “Giao khoaùn ñaát canh taùc ñeå xaây döïng moâ hình kinh teá hoä”,
“Giaùo duïc coäng ñoàng” vaø ñaëc bieät laø “Tuyeân truyeàn giaùo duïc vaø toå chöùc du lòch”.
“Giaùm saùt hieäu quaû caùc hoaït ñoäng cuûa döï aùn.”
Ñaây laø moät döï aùn cho khu baûo toàn thieân nhieân hoaøn thieän treân moïi goùc ñoä cho
du lòch sinh thaùi: Töø quan ñieåm thieát keá, toå chöùc trong döï aùn nhaèm phuïc vuï du khaùch
cuõng nhö xaùc ñònh caùc phöông aùn hình thöùc ñeå vaän ñoäng coäng ñoàng ñòa phöông tham gia vaøo du lòch.
7.2 Veà hoaït ñoäng cuûa caùc haõng löõ haønh:
Hieän nay du lòch sinh thaùi vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long coù moät soá chöông
trình du lòch döïa vaøo vieäc khai thaùc tieàm naêng taøi nguyeân du lòch töï nhieân bao goàm:
• Du lòch tham quan, nghieân cöùu khu baûo toàn thieân nhieân.
• Du lòch soâng nöôùc tham quan mieät vöôøn.
• Toå chöùc caùc haønh trình baèng xe ñaïp, xe maùy, oâ toâ caáp khu vöïc hoaëc xuyeân Vieät theå
tham quan tìm hieåu caùc caûnh quan thieân nhieân, con ngöôøi treân ñaát nöôùc Vieät Nam.
Nhìn chung caùc hoaït ñoäng cuûa caùc haõng löõ haønh coù nhöõng haïn cheá sau:
• Ña soá caùc chöông trình tham quan ñeán caùc vöôøn quoác gia, khu baûo toàn thieân nhieân
mang tính tham quan ngoaïn caûnh hôn laø tìm hieåu veà heä sinh thaùi.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 76
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
• Nhìn chung löïc löôïng höôùng daãn vieân chöa ñöôïc ñaøo taïo vaø chöa coù kieán thöùc ñaày
ñuû veà sinh thaùi. Vì vaäy caùc chöông trình tham quan ñeán caùc heä sinh thaùi thöôøng
khoâng ñöôïc thuyeát minh ñaày ñuû, khoâng taïo ñöôïc yù thöùc veà sinh thaùi cho du khaùch.
• Tröôùc chuyeán ñi, du khaùch chöa nhaän ñöôïc thoâng tin veà caùch thöùc baûo veä vaø hoøa
nhaäp vôùi moâi tröôøng moät caùch ñaày ñuû vaø coù heä thoáng. Ñaây khoâng chæ laø traùch
nhieäm cuûa nhöõng ngöôøi laøm ngheà höôùng daãn vieân maø coøn laø traùch nhieäm cuûa caùc
haõng löõ haønh. Theá nhöng cuõng raát khoù cho caùc haõng löõ haønh khi thoâng tin veà ñaëc
ñieåm cuûa heä sinh thaùi töø caùc ñôn vò quaûn lyù laõnh thoå taøi nguyeân du lòch sinh thaùi
(Ban giaùm ñoác vöôøn quôùc gia, Ban quaûn lyù khu baûo toàn thieân nhieân) raát chung
chung, ít oûi, thaäm chí khoâng coù.
• Caùc hoaït ñoäng cuûa du khaùch chöa ñöôïc höôùng ñeán baûo veä moâi tröôøng hoaëc ñoùng
goùp cho baûo toàn baèng vieäc laøm cuï theå (ngoaïi tröø nhöõng lôøi khuyeân ñöøng xaû raùc böøa
baõi ñoái vôùi khaùch du lòch noäi ñòa, maø xaû raùc chæ laø moät trong raát nhieàu caùc taùc ñoäng
maø du khaùch coù theå gaây ra cho moâi tröôøng thieân nhieân hoang daõ nhö tieáng oàn, ghi
khaéc leân caây, haùi löôïm hoaëc beû caây non, laøm oâ nhieãm nguoàn nöôùc baèng vieäc taém
giaët, veä sinh caù nhaân khoâng ñuùng nôi quy ñònh….)
7.3 Veà chính quyeàn vaø coäng ñoàng ñòa phöông:
Moâ hình quaûn lyù khu du lòch cuø lao Thôùi Sôn (Tieàn Giang-Beán Tre) cho thaáy
nhöõng ñoùng goùp nhaát ñònh cuûa chính quyeàn ñòa phöông trong vieäc tham gia quaûn lyù
ñòa baøn vaø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho du khaùch.
Nhöõng boä luaät cuûa chính phuû, nhöõng döï aùn nhaèm kieåm soaùt daân soá, döï aùn
troàng röøng, döï aùn höôùng daãn caùc loaïi hình kinh teá phuø hôïp trong keá hoaïch ñònh
canh, ñònh cö, chöông trình “xoùa ñoùi giaûm ngheøo” cuûa chính phuû ñaõ mang laïi nhöõng
caûi thieän ñaùng keå cho caùc khu baûo toàn thieân nhieân .
Tuy vaäy: nhìn chung caùc coäng ñoàng daân cö ñòa phöông ñang gaây nhöõng aùp löïc
raát lôùn tôùi caùc khu baûo toàn thieân nhieân vaø vöôøn quoác gia trong khu vöïc ñoàng baèng
soâng Cöûu Long. Hieän töôïng ñang gaây söùc eùp lôùn nhaát laø söï chaët phaù oà aït caùc caùnh
röøng ngaäp maën ñeå laäp ñaàm nuoâi toâm. Thaäm chí, caùc vuøng ñaát saâu hôn cuõng bò aûnh
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 77
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
höôûng khi xuaát hieän hieän töôïng “daãn bieån” nhaäp ñieàn nhaèm nuoâi toâm laøm thay ñoåi
cheá ñoä nöôùc, laøm taêng ñoä maën aên saâu vaøo ñaát lieàn, aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán vuøng
ñaát ngaäp nöôùc vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long.
Cho duø ñaõ coù luaät caám, nhöng caùc loaøi thuù hoang daõ vaãn bò saên baét vaø buoân
baùn, nhöõng vuï khai thaùc goã vaø chaët phaù röøng vaãn xaûy ra. Theo caùc nhaø khoa hoïc thì
“khoâng coù chöông trình baûo veä moâi tröôøng naøo coù theå thaønh coâng neáu khoâng giaûm
daàn ñöôïc söùc eùp haøng ngaøy cuûa ngheøo ñoùi”. Vì vaäy neân höôùng daãn cho coäng ñoàng
ñòa phöông caùc bieän phaùp khuyeán noâng, khuyeán ngö, khuyeán laâm, toå chöùc tham
quan nöôùc ngoaøi ñeå môû roäng taàm nhìn, cho baø con vay voán… Ñaëc bieät theo quan
ñieåm cuûa du lòch sinh thaùi, chính quyeàn ñòa phöông neân söû duïng caùc chính saùch gaén
boù quyeàn lôïi vaø traùch nhieäm laâu daøi ñeå hoï yeân taâm sinh soáng döïa vaøo taøi nguyeân
röøng maø khoâng phaûi phaù huûy noù.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 78
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN CHÖÔNG V
ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DU LÒCH SINH THAÙI
VUØNG ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG
Nhìn chung, du lòch sinh thaùi treân theá giôùi cuï theå laø ôû Vieät Nam ñang trong
quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån. Caùc toå chöùc hoaït ñoäng du lòch noùi chung (nhìn
döôùi caû 2 goùc ñoä quaûn lyù taïi caùc khu du lòch sinh thaùi vaø ñôn vò löõ haønh) treân thöïc
chaát vaãn coøn laø du lòch döïa vaøo thieân nhieân mang maøu saéc cuûa du lòch sinh thaùi,
chöa chöùa ñöïng nhöõng yeáu toá hôïp thaønh ñaày ñuû cuûa loaïi hình du lòch sinh thaùi vöøa
laø khaùm phaù thieân nhieân vöøa baûo veä thieân nhieân vôùi ñaày ñuû traùch nhieäm. Ñaëc bieät
caùc ñôn vò löõ haønh ngoaøi vieäc ñöa du khaùch ñeán caùc khu baûo toàn ñeå tham quan thì
hoï chöa heà coù moät loaïi hình hoaït ñoäng hoaëc phöông thöùc hoaït ñoäng naøo nhaèm theå
hieän vai troø tích cöïc cuûa mình cho coâng taùc baûo toàn. Cuï theå laø coâng taùc giaùo duïc vaø
chuaån bò cho du khaùch hoøa nhaäp vaøo moâi tröôøng töï nhieân.
Coù moät soá nguyeân nhaân cô baûn haïn cheá söï phaùt trieån cuûa du lòch sinh thaùi
Vieät Nam noùi chung vaø vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long noùi rieâng nhö sau:
• Ñaây laø 1 loaïi hình môùi caû veà khaùi nieäm, toå chöùc, quy hoaïch, ñaàu tö vaø khai thaùc.
• Chöa coù ñöôïc nhöõng ñaùnh giaù caàn thieát veà tieàm naêng du lòch sinh thaùi vaø quy hoaïch
du lòch trong haàu heát caùc khu baûo toàn thieân nhieân daãn ñeán thieáu nhöõng thoâng tin
caàn thieát vaø boå ích cho du khaùch veà khu du lòch sinh thaùi cuõng nhö coù theå ñoùng goùp cho noã löïc baûo toàn.
• Löïc löôïng quaûn lyù caùc vöôøn quoác gia, caùc khu baûo toàn thieân nhieân coøn thieáu veà soá
löôïng vaø chaát löôïng (vieäc ñaøo taïo chöa baøi baûn vaø chöa coù nhöõng kieán thöùc ñaùp öùng nhu caàu).
• Ñoäi nguõ höôùng daãn vieân chuyeân nghieäp, coù kinh nghieäm, coù kieán thöùc veà töï nhieân,
moâi tröôøng sinh thaùi coøn yeáu vaø thieáu.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 79
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
• Vieäc quaûn lyù vaø phaùt trieån du lòch sinh thaùi coøn mang tính töï phaùt, kinh doanh du
lòch löõ haønh (moät hoaït ñoäng chuû yeáu cuûa kinh doanh du lòch) chöa ñöôïc chuù yù.
Thieáu moät “heä thoáng, coâng ngheä quaûn lyù, khai thaùc saûn phaåm” phuø hôïp vaø tieân tieán
neân saûn phaåm du lòch chöa thöïc söï trôû thaønh haøng hoùa, coøn ngheøo naøn vaø chaäm ñoåi môùi.
• Caùc loaïi hình du lòch sinh thaùi coøn ñôn giaûn, chöa taïo ñöôïc söùc haáp daãn ñoái vôùi du
khaùch. Töø ñoù aûnh höôûng ñeán hieäu quaû kinh doanh cuûa du lòch vaø aûnh höôûng luoân
ñeán nguoàn taùi ñaàu tö, baûo veä vaø phaùt trieån caùc heä sinh thaùi.
• Tæ troïng chi phí cho hoaït ñoäng söû duïng dòch vuï vaø mua saém saûn phaåm ñòa phöông
chieám raát nhoû trong toång chi phí tieâu xaøi cuûa du khaùch (khoâng quaù 10%) daãn ñeán
vieäc thieáu söï tham gia tích cöïc cuûa Coäng ñoàng ñòa phöông vaøo hoaït ñoäng du lòch.
• Hieän töôïng ñoùn nhaän löôïng du khaùch quaù taûi ôû khu du lòch sinh thaùi cho thaáy maâu
thuaãn cô baûn vaãn coøn toàn taïi giöõa lôïi ích thu ñöôïc tuø du lòch vaø lôïi ích baûo toàn, maâu
thuaãn giöõa lôïi ích tröôùc maét vaø khaû naêng phaùt trieån beàn vöõng.
• Ñeå loaïi hình du lòch sinh thaùi vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long phaùt trieån ñuùng
höôùng vaø ñoùng goùp tích cöïc trong vieäc baûo toàn. Chính phuû, Toång cuïc du lòch laø cô
quan cao nhaát cuûa caáp ngaønh vaø caùc ñôn vò quaûn lyù kinh doanh du lòch caáp döôùi caàn
ñònh höôùng, quan taâm vaø giaûi quyeát moät soá vaán ñeà coù lieân quan sau:
Ñònh höôùng veà cô cheá, chính saùch
Nhaø nöôùc phaûi ban haønh vaø thöïc thi moät chính saùch ñoàng boä, khuyeán khích
vieäc khai thaùc caùc tieàm naêng du lòch sinh thaùi, ñaëc bieät ôû caùc vöôøn quoác gia, khu
baûo toàn thieân nhieân nhaèm cho pheùp ngöôøi daân tham gia caûi thieän ñôøi soáng, xoùa ñoùi
giaûm ngheøo. Taïo moâi tröôøng thuaän lôïi vôùi nhöõng cô cheá coù tính khuyeán khích ñeå
moïi thaønh phaàn kinh teá coù theå ñaàu tö phaùt trieån caùc khu du lòch sinh thaùi. Ñieàu naøy
ñaëc bieät coù yù nghóa bôûi vieäc thu hoài voán töø caùc döï aùn naøy thöôøng laâu vaø khaû naêng ruûi ro cao.
Caàn coù moät cô cheá thoaùng hôn veà taøi chính ñeå nhöõng lôïi ích thu ñöôïc töø du
lòch sinh thaùi ñöôïc khuyeán khích vaø coù theå chia seû tröïc quan ñoái vôùi toaøn theå coäng
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 80
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
ñoàng ñòa phöông trong caùc chöông trình taùi ñaàu tö cho ñòa baøn nhö xaây döïng tröôøng
hoïc, caàu ñöôøng, xaây döïng heä thoáng cung caáp nöôùc saïch… nhaèm caûi thieän chaát löôïng
cuoäc soáng cuûa coâng ñoàng ñòa phöông. Kieán nghò vôùi Trung Öông daønh rieâng cho
vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long 1 nguoàn kinh phí lôùn vaø thích ñaùng ñeå ñaàu tö cho
vuøng naøy taïo tieàn ñeà phaùt trieån.
Ñoàng thôøi cuõng caàn coù cô cheá nhaèm ngaên ngöøa, raên ñe hieän töôïng quaù taûi vi
phaïm nguyeân taéc taïi caùc khu du lòch sinh thaùi nhö caùc nöôùc vaãn thöïc hieän: Caáp giaáy
pheùp, ñònh möùc giôùi haïn soá löôïng khaùch töông xöùng vôùi khaû naêng quaûn lyù, baûo veä
taïi khu du lòch sinh thaùi, ñaëc bieät taïi caùc vöôøn quoác gia vaø khu baûo toàn thieân nhieân.
Neáu coù hieän töôïng vi phaïm xaûy ra seõ ruùt giaáy pheùp hoaëc ñoùng cöûa khu du lòch sinh
thaùi nhaèm muïc ñích baûo toàn. Caàn phaûi khaúng ñònh raèng moâi tröôøng vaø söï phaùt trieån
beàn vöõng cuûa coäng ñoàng ñòa phöông, baûo veä söï ña daïng cuûa sinh hoïc laø vieäc quan troïng haøng ñaàu.
Trong du lòch sinh thaùi naâng cao hieåu bieát cuûa du khaùch veà moâi tröôøng töï
nhieân qua ñoù taïo yù thöùc tham gia cuûa du khaùch vaøo noã löïc baûo toàn laø moät trong
nhöõng nguyeân taéc chính cuûa du lòch sinh thaùi taïo ra söï khaùc bieät cô baûn cuûa du lòch
sinh thaùi vôùi caùc loaïi hình du lòch töï nhieân khaùc.
Ñònh höôùng veà cô sôû haï taàng
Do ñaëc ñieåm caùc vuøng du lòch sinh thaùi thöôøng naèm ôû vuøng saâu, vuøng xa vì
vaäy ñieàu kieän tieáp caän coøn gaëp nhieàu khoù khaên, chính vì vaäy phaûi öu tieân phaùt trieån
haï taàng hôïp lyù ñeán khu vöïc naøy khoâng chæ coù mang yù nghóa kinh teá - xaõ hoäi maø coøn
coù yù nghóa ñaëc bieät ñaûm baûo cho söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa du lòch sinh thaùi.
Kieán nghò Trung Öông nhanh choùng môû roäng con ñöôøng quoác loä soá 1 töø thaønh
phoá Hoà Chí Minh ñeán Caø Mau (vuøng ñaát Muõi cöïc nam cuûa Toå Quoác). Thay ñoåi vaø
naâng caáp heä thoáng ñöôøng boä cuõng nhö taûi troïng caùc caàu. Khoâi phuïc laïi tuyeán ñöôøng
saét Saøi Goøn - Myõ Tho ñaõ coù töø tröôùc giaûi phoùng.
Khoâi phuïc laïi tuyeán saân bay Traø Noùc - Caàn Thô ñeå tieáp nhaän nguoàn khaùch
trung chuyeån töø saân bay quoác teá Taân Sôn Nhaát. Nhaát laø hieän nay khi thaønh phoá Caàn
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 81
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
Thô ñaõ ñöôïc naâng leân ñoâ thò loaïi 1 tröïc thuoäc Trung Öông thì Caàn Thô phaûi laø 1
taàm côõ nhö Ñaø Naüng coù caùc tuyeán bay ñöa ñoùn khaùch quoác teá tröïc tieáp töø Caàn Thô
tôùi Baêngkok, Singapore, Hoàng Koâng…Nhanh choùng xaây döïng caàu Caàn Thô baéc qua
soâng Haäu. Ñoái vôùi saân bay Phuù Quoác duy trì lòch bay ñeàu ñaën, nhanh choùng xaây
döïng moät saân bay môùi (vôùi voán ñaàu tö laø 41 tæ ñoàng) ñeå tieáp nhaän maùy bay Airbus
haï caùnh. Neáu ñöôïc thì thieát laäp saân bay quoác teá Phuù Quoác.
Tieáp tuïc duy trì tuyeán taøu cao toác caùnh ngaàm töø thaønh phoá Hoà Chí Minh ñi Myõ
Tho, Caàn Thô, Chaâu Ñoác (khoâng vì lyù do taøu cao toác trong quaù trình vaän haønh laøm
saït lôû caùc beán soâng maø caùc nhaø nghieân cöùu cho raèng do caùc taøu xuùc caùt vaø chôû caùt
laøm saït lôû). Ñaåy maïnh vieäc noái tuyeán töø An Giang, soâng Mekong vaøo Tonglesap,
Bieån Hoà ñeán Aêngko…)
Ñònh höôùng veà quy hoaïch toång theå
Caên cöù vaøo caùc ñònh höôùng cuûa nhaø nöôùc. Caùc cô quan ban ngaønh caáp döôùi
caàn nhanh choùng taäp trung xuùc tieán vieäc nghieân cöùu vaø quy hoaïch chi tieát phaùt trieån
caùc khu du lòch sinh thaùi ôû ñòa phöông, taïi caùc vöôøn quoác gia, khu baûo toàn thieân
nhieân laøm cô sôû cho caùc döï aùn ñaàu tö, ñaûm baûo söï phaùt trieån beàn vöõng ôû nhöõng khu vöïc naøy.
Trong quaù trình quy hoaïch chi tieát, laäp caùc döï aùn khaû thi, neáu caàn: xuùc tieán
thaønh laäp Hoäi ñoàng xuùc tieán du lòch sinh thaùi nhö noäi dung trong ñònh höôùng du lòch
sinh thaùi quoác gia ñaõ neâu, khuyeán khích coäng ñoàng ñòa phöông tham gia ngay töø
giai ñoaïn ñaàu cuûa döï aùn phaùt trieån du lòch sinh thaùi. Ngoaøi ra vieäc hôïp taùc vôùi caùc
chuyeân gia quoác teá coù nhieàu kinh nghieäm trong lónh vöïc naøy coù vai troø ñaëc bieät
quan troïng trong vieäc ñaûm baûo cho tính khaû thi cuûa caùc döï aùn.
Huyeän Coân Ñaûo ñaõ ñöôïc thöïc hieän döï aùn ADB 5712 - REG trong thôøi gian 1
naêm töø 2001 - 2002 vôùi 3 noäi dung: Khoanh vuøng bieån (phaàn baûo veä nghieâm ngaët
vaø vuøng ñeäm), phaùt trieån du lòch sinh thaùi keát hôïp coäng ñoàng vaø xaây döïng naêng löïc
quaûn lyù moâi tröôøng caáp huyeän ñaït ñöôïc 1 soá keát quaû ñaùng khích leä.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 82
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
Tieáp tuïc môû roäng vaø xaây môùi nhöõng khu Resort vaø Bungalow taïi Phuù Quoác,
Hoøn Choâng, Muõi Nai, môû roäng vaø naâng caáp caùc cô sôû löu truù taïi Myõ Tho, Caàn Thô,
Chaâu Ñoác, Long Xuyeân… Xaây döïng vaø môû roäng caùc nhaø haøng coù söùc chöùa lôùn coù
theå phuïc vuï töø 500-1000 khaùch vôùi caùc moùn aên ñaäm chaát daân daõ ñoàng queâ Nam
Boä. Xaây döïng ôû Caàn Thô moät trung taâm hoäi chôï quoác teá lôùn vôùi nhöõng trang thieát
bò hieän ñaïi nhaèm laøm nôi ñaêng cai caùc hoäi nghò hoäi thaûo quoác teá nhaát laø veà noâng nghieäp.
Ñieàu quan troïng nhaát laø phaûi baûo veä ñöôïc caûnh quan moâi tröôøng töï nhieân, giöõ
ñöôïc nhöõng neùt vaên hoùa ñaëc tröng cuûa vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Baûo toàn
ñöôïc caùc vöôøn chim, vöôøn quoác gia, khu baûo toàn thieân nhieân…
Toång cuïc Du lòch neân cho pheùp thaønh laäp hieäp hoäi du lòch ñoàng baèng soâng
Cöûu Long ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi trong vieäc xuùc tieán vaø quaûng baù du lòch. Xaây
döïng moät hình aûnh chung veà ñoàng baèng soâng Cöûu Long. In aán nhöõng Brochure, taäp
gaáp ñeå taêng cöôøng xuùc tieán vaø quaûng baù nhöõng saûn phaåm du lòch cuûa ñoàng baèng
soâng Cöûu Long ôû caùc hoäi chôï quoác teá vaø trong nöôùc. Nhaát laø gaén keát vôùi caùc coâng
ty du lòch lôùn taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh
Xaây döïng 1 web site rieâng laø 1 coâng cuï quaûng baù höõu hieäu cuõng nhö thoâng tin
tröôùc cho du khaùch caùch thöùc hoøa nhaäp vôùi moâi tröôøng thieân nhieân maø hoï seõ tôùi laø
moät trong nhöõng caùch laøm hieäu quaû nhaát.
Ñieåm haïn cheá cuûa nhieàu qui hoaïch hieän taïi laø coù qui hoaïch nhöng khoâng coù
ñôn vò trieån khai moät caùch hieäu quaû. Caàn coù chính saùch keâu goïi ñaàu tö vaø chính tö
nhaân laø löïc löôïng giuùp thöïc hieän toát yù ñoà cuûa qui hoaïch.
Ñònh höôùng veà thò tröôøng vaø saûn phaåm du lòch
Chuùng ta phaûi xaùc ñònh ñöôïc thò tröôøng tieàm naêng laø Chaâu Aâu vaø Baéc Myõ, thò
tröôøng mong ñôïi laø khaùch Nhaät, Haøn Quoác, Ñaøi Loan, Trung Quoác, Singapore vaø
moãi moät thò tröôøng chuùng ta cuõng phaûi quan taâm ñeán cô caáu nguoàn khaùch. Ví duï
nhö nguoàn khaùch chaâu Aâu, Nhaät Baûn quan taâm ñeán du lòch sinh thaùi nheï nhaøng,
ngaén ngaøy nhö cuø lao Thôùi Sôn, du lòch mieät vöôøn, cuø lao soâng Tieàn, Vónh Long,
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 83
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
Caàn Thô… Thò tröôøng baéc Myõ, UÙc mong muoán khaùm khaù loaïi hình du lòch maïo
hieåm nhö leo nuùi, laën bieån ngaém san hoâ…
Vôùi thò tröôøng khaùch noäi ñòa chuùng ta neân ñaåy maïnh caùc troø chôi treân bieån,
taêng cöôøng caùc loaïi hình du lòch leã hoäi nhö ñua ghe Ngo, ñua boø ôû Tri Toân (An
Giang), leã hoäi OÙc Bomboc, nhöõng neùt vaên hoùa ñaëc tröng cuûa ñoàng baøo daân toäc
Chaêm, Khôme… Trong xaây döïng caùc saûn phaåm du lòch neân döïa vaøo theá maïnh cuûa
töøng ñòa phöông maø xaây döïng nhöõng saûn phaåm rieâng bieät coù tính ñoäc ñaùo, traùnh söï truøng laëp.
Môû roäng quy moâ caùc leã hoäi cuûa vuøng naøy. Hieän nay caùc leã hoäi chæ keùo daøi coù
moät ngaøy khoâng ñuû ñeå thu huùt khaùch.
Vieäc phaùt trieån thò tröôøng phaûi gaén lieàn vôùi chính saùch tuyeân truyeàn tieáp thò vaø
baùn haøng. Nhaát laø nhöõng vuøng coù tieàm naêng nhö caùc thaønh phoá lôùn treân caû nöôùc,
website, caùc hoäi chôï, hoäi thaûo… ôû nöôùc ngoaøi.
Ñònh höôùng veà nguoàn nhaân löïc
Laø moät lónh vöïc môùi neân vieäc ñaøo taïo moät caùch coù heä thoáng ñoái vôùi caùc nhaø
quaûn lyù vaø löïc löôïng lao ñoäng trong lónh vöïc naøy laø ñaëc bieät quan troïng.
Chuùng ta caàn gaáp ruùt tieán haønh ñaøo taïo ñoàng boä ñoäi nguõ quaûn lyù tröïc tieáp caùc
vöôøn quoác gia, khu baûo toàn thieân nhieân veà du lòch sinh thaùi ñeå coù theå phoái hôïp vôùi
caùc nhaø toå chöùc coù hieäu quaû hoaït ñoäng du lòch sinh thaùi.
Caàn coù moät chöông trình ñaøo taïo ñaëc bieät ñeå ñaøo taïo caùc höôùng daãn vieân du
lòch sinh thaùi, chuù troïng ñeán caùc nguoàn löïc töø ñòa phöông ñeå hoï coù theå trôû thaønh
nhöõng höôùng daãn vieân ngay treân maûnh ñaát cuûa mình. Neân thaønh laäp moät tröôøng ñaøo
taïo chuyeân ngaønh veà du lòch taïi Caàn Thô ñeå thöïc hieän nhieâm vuï ñaøo taïo rieâng cho
vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long ñoäi nguõ nhaân vieân hoaït ñoäng trong ngaønh du lòch.
Vì du lòch sinh thaùi ñoøi hoûi söï tham gia raát roäng raõi caùc taàng lôùp daân cö trong
khu vöïc, hoï caàn ñöôïc coi laø nguoàn nhaân löïc cuûa phaùt trieån du lòch sinh thaùi. Baûn
thaân ngöôøi daân vöøa coù theå laø “noäi dung” cuûa saûn phaåm du lòch sinh thaùi vöøa coù theå
laø ngöôøi goùp phaàn saùng taïo noäi dung saûn phaåm môùi. Vì vaäy chính saùch phaùt trieån
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 84
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
nguoàn nhaân löïc caàn phaûi ñaëc bieät chuù troïng ñeán hoï beân caïnh chính saùch phaùt trieån
nguoàn nhaân löïc höôùng daãn du khaùch.
Tieáp thò saûn phaåm du lòch sinh thaùi vöôït qua bieân giôùi ñeå ñeán caùc nöôùc. Giaù trò
cuûa du lòch sinh thaùi ñaëc bieät cao ñoái vôùi du khaùch töø caùc nöôùc khoâng coù moâi tröôøng
thieân nhieân öu ñaõi. Vì vaäy vieäc lieân keát vôùi caùc cô sôû baùn saûn phaåm du lòch nöôùc
ngoaøi, thieát laäp ñaïi dieän vaø phaùt trieån caùn boä laøm coâng taùc tuyeân truyeàn, baùn saûn
phaåm seõ quyeát ñònh söï thaønh coâng vaø phaùt trieån cuûa ngaønh.
Ñònh höôùng veà giaùo duïc vaø xaõ hoäi
Ngoaøi vieäc thöïc thi phaùp luaät, thöïc thi caùc chính saùch kinh teá vaø xaõ hoäi nhaèm
xoùa ñoùi giaûm ngheøo laø ñieàu kieän caàn ñeå baûo veä moâi tröôøng, thì ñieàu kieän ñuû laø
naâng cao nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân veà moâi tröôøng thoâng qua nhöõng chöông trình
giaùo duïc ñoàng boä töø caáp tieåu hoïc ñeán ñaïi hoïc. Cung caáp vaø phoå bieán nhöõng thoâng
tin veà moâi tröôøng, keát hôïp tuyeân truyeàn vaø xaây döïng neáp soáng vaên hoùa môùi, daàn
hình thaønh moät chuaån möïc ñaïo ñöùc trong xaõ hoäi vôùi quan ñieåm phaùt trieån haøi hoøa
vaø toân troïng moâi tröôøng. Ñaëc bieät caùc chöông trình giaùo duïc ngoaøi trôøi sinh ñoäng vaø
tröïc quan cho coäng ñoàng ñòa phöông taïi caùc khu baûo toàn thieân nhieân, vöôøn quoác gia
caàn ñöôïc phoøng giaùo duïc caùc huyeän vaø chính quyeàn ñòa phöông quan taâm, khuyeán khích thöïc hieän.
Treân cô sôû ñoù tuyeân truyeàn vaø coå ñoäng cho yù nghóa, lôïi ích kinh teá cuûa phaùt
trieån du lòch sinh thaùi, töø ñoù khuyeán khích, toå chöùc vaø huaán luyeän ñeå coäng ñoàng ñòa
phöông coù theå tham gia vaøo hoaït ñoäng du lòch sinh thaùi, tham gia baûo veä moâi tröôøng
(töï nhieân, xaõ hoäi, taøi nguyeân vaø vaên hoùa) nhaát laø baûo toàn vaø phaùt huy vaên hoùa coå truyeàn cuûa daân toäc.
In aán vaø cung caáp baûn ñoà quy hoaïch vaø phoå bieán caùc buoåi noùi chuyeän chuyeân
ñeà cho ngöôøi daân hieåu. Caùc chöông trình coå ñoäng hay phoå caäp vaøo chöông trình
giaùo duïc coäng ñoàng, tuyeân truyeàn treân baùo chí, ñaøi phaùt thanh, truyeàn hình moät caùch thöôøng xuyeân.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 85
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
Taäp hôïp ñöôïc moät löïc löôïng tình nguyeân vieân laøm coâng taùc vaän ñoäng vaø giaùo
duïc quaàn chuùng. Cho ñeán nay, caùc chöông trình naøy ñi saâu ñi saùt thöïc teá raát toát.
Hôn nöõa noù cuõng phuø hôïp vôùi trình ñoä ngöôøi daân, deã gaàn guõi vaø coù tính thuyeát phuïc cao. CHÖÔNG VI KEÁT LUAÄN
Vôùi moät toác ñoä taêng tröôûng vöôït baäc cuûa ngaønh du lòch trong thôøi gian vöøa qua
ngoaøi lôïi ích tích cöïc veà kinh teá noù coøn ñem laïi tieâu cöïc ñeán nguoàn taøi nguyeân thieân
nhieân, cuõng nhö moâi tröôøng. Vì vaäy loaïi hình du lòch sinh thaùi xuaát hieän laø heát söùc
caàn thieát. Noù môû ra moät höôùng ñi môùi cho ngaønh du lòch trong coâng taùc quaûn lyù
cuõng nhö baûo toàn nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân noùi rieâng vaø taøi nguyeân du lòch noùi
chung ñang bò xaâm phaïm, huûy hoaïi nghieâm troïng. Loaïi hình du lòch sinh thaùi ñaõ
nhanh choùng chieám ñöôïc söï uûng hoä tích cöïc cuûa nhöõng ngöôøi quan taâm trôû thaønh
hieän töôïng toaøn caàu trong thaäp kyû naøy vaø thò tröôøng khaùch du lòch sinh thaùi höùa heïn
söï phaùt trieån ôû töông lai.
Du lòch döïa vaøo thieân nhieân vaø coù caùc nguyeân taéc ñaëc thuø nhö ít taùc ñoäng tieâu
cöïc ñeán thieân nhieân, coù tính giaùo duïc moâi tröôøng, tieáp xuùc vôùi coäng ñoàng ñòa
phöông nhöng khoâng taùc ñoäng ñeán tieâu cöïc maø giuùp ñôõ hoï phaùt huy baûn saéc vaên
hoùa daân toäc cuøng caùc nghaønh ngheà truyeàn thoáng. Keát hôïp caû söï quan taâm ñeán thieân
nhieân vaø traùch nhieäm ñeán xaõ hoäi. Ít nhaát laø moät phaàn lôïi nhuaän cuûa du lòch sinh thaùi
ñöôïc duøng vaøo vieäc baûo toàn thieân nhieân vaø phaùt trieån coäng ñoàng ñòa phöông. Vì
vaäy du lòch sinh thaùi coù söï khaùc bieät hoaøn toaøn vôùi caùc loaïi hình du lòch döïa vaøo thieân nhieân khaùc.
Du lòch sinh thaùi laø loaïi hình khai thaùc tieàm naêng du lòch theo quan ñieåm phaùt
trieån du lòch trong caân ñoái haøi hoøa caùc muïc tieâu kinh teá xaõ hoäi vaø sinh thaùi. Vì vaäy
du lòch sinh thaùi laø loaïi hình tieâu bieåu cho quan ñieåm phaùt trieån du lòch beàn vöõng.
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 86
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
Vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long vôùi nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân phong phuù,
ña phaàn coøn hoang sô, söï ña daïng veà sinh thaùi trong caùc khu baûo toàn thieân nhieân laø
nhöõng tieàm naêng ñang ñôïi chôø du lòch khai thaùc vaø baûo veä. Ngoaøi ra söï ña daïng,
phong phuù trong loaïi hình heä sinh thaùi noâng nghieäp vuøng soâng nöôùc vaãn ñang laø
loaïi hình du lòch sinh thaùi ñaëc bieät thu huùt khaùch quoác teá vaø noäi ñòa.
Ñaùnh giaù veà du lòch sinh thaùi cuûa Vieät Nam noùi chung vaø ñoàng baèng soâng Cöûu
Long noùi rieâng môùi chæ laø ôû möùc sô khai caû soá löôïng vaø chaát löôïng, chöa töông
xöùng vôùi tieàm naêng voán coù cuõng nhö vò trí cuûa du lòch sinh thaùi trong xu theá phaùt
trieån chung ôû khu vöïc vaø quoác teá.
Ñi tìm moät moâ hình quaûn lyù cho du lòch sinh thaùi ôû Vieät Nam noùi chung vaø
vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long noùi rieâng vaãn coøn ñang trong giai ñoaïn hình thaønh
vaø thöû nghieäm tröôùc khi ñöôïc nhaân roäng ñeán caùc khu baûo toàn thieân nhieân treân caû
nöôùc. Chuùng ta ñang chôø ñôïi nhöõng keát quaû khaû quan vaø nhöõng baøi hoïc kinh
nghieäm quyù baùu veà lyù luaän vaø thöïc tieãn cuûa hai khu baûo toàn thieân nhieân: Vöôøn
quoác gia Coân Ñaûo vaø khu baûo toàn thieân nhieân ñaát ngaäp nöôùc Traøm Chim - Tam Noâng.
Neáu chuùng ta chaáp nhaän du lòch sinh thaùi laø hoaït ñoäng tuaân theo caùc nguyeân
taéc veà caân baèng sinh thaùi, kinh teá vaø xaõ hoäi, vai troø cuûa du lòch sinh thaùi laø khoâng
giôùi haïn. Nhöng caùc maïo hieåm, ruûi ro maø du lòch sinh thaùi ñem laïi laø raát nhieàu neáu
chuùng ta môû roäng phaïm vi cuûa noù ñeå bao haøm taát caû caùc loaïi hình lieân quan ñeán thieân nhieân.
Moät caùch giaûi quyeát tình traïng naøy laø baét ñaàu töø quy moâ nhoû (chuù troïng vaøo
caùc khu thieân nhieân coù heä sinh thaùi ñaëc tröng, caùc nhaø du lòch gaén boù vôùi thieân
nhieân vaø nhöõng vaán ñeà troïng taâm tröôùc. Nhöõng hieåu bieát vaø kyõ naêng thu ñöôïc töø
loaïi hình du lòch sinh thaùi seõ coù theå aùp duïng treân quy moâ roäng hôn cho caùc loaïi hình du lòch noùi chung.
Vôùi söï quan taâm cuûa Nhaø nöôùc, cuûa Toång cuïc du lòch, caùc caáp, caùc ban ngaønh
ñoaøn theå, vôùi söï ñònh höôùng ñuùng ñaén chuùng ta tin töôûng raèng chaúng bao laâu nöõa du
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 87
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
lòch sinh thaùi vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long vaø Vieät Nam seõ trôû thaønh moät ñieåm
du lòch sinh thaùi coù chaát löôïng treân theá giôùi. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1. QUI HOAÏCH TOÅNG THEÅ PHAÙT TRIEÅN DU LÒCH VIEÄT NAM (1995-2010)
Toång cuïc du lòch, baùo caùo toùm taét.
2. QUI HOAÏCH TOÅNG THEÅ PHAÙT TRIEÅN DU LÒCH TP. HCM (1995-2010)
Sôû Du lòch TP. Hoà Chí Minh, baùo caùo toùm taét.
3. DÖÏ AÙN ÑAÀU TÖ “BAÛO VEÄ, PHAÙT TRIEÅN VAØ NAÂNG CAÁP KHU BAÛO
TOÀN THIEÂN NHIEÂN ÑAÁT NGAÄP NÖÔÙC TRAØM CHIM”.
4. HÖÔÙNG DAÃN DU LÒCH VIEÄT NAM. Haø Noäi, 1993.
5. BÖÛU NGOÂN, DU LÒCH BA MIEÀN - ÑAÁT PHÖÔNG NAM NXB TREÛ 1999.
6. ÑOÃ QUOÁC THOÂNG - GIAÙO TRÌNH TOÅNG QUAN DU LÒCH, DU LÒCH SINH THAÙI.
7. LEÂ BAÙ THAÛO - THIEÂN NHIEÂN VIEÄT NAM NXB KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 1997.
8. NGUYEÃN COÂNG BÌNH VAØ CAÙC TAÙC GIAÛ KHAÙC - VAÊN HOÙA VAØ CÖ DAÂN
ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG.
9. PHAÏM TRUNG LÖÔNG - 2000 - MOÂI TRÖÔØNG VAØ TAØI NGUYEÂN DU LÒCH VIEÄT NAM.
10. VUÕ THEÁ BÌNH - 1999 - NON NÖÔÙC VIEÄT NAM - TRUNG TAÂM COÂNG NGHEÄ THOÂNG TIN DU LÒCH. BAÙO:
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 88
GVHD : TIEÁN SÓ NGUYEÃN ÑÖÙC TRÍ SVTH : CAO THÒ TUYEÁT LAN
11. BAÛO TOÀN CHIM DI TRUÙ THEÁ GIÔÙI ÔÛ VIEÄT NAM - 26.12.2000
12. BAÛO VEÄ ÑOÄNG THÖÏC VAÄT QUYÙ HIEÁM ÔÛ U MINH THÖÔÏNG - LAO ÑOÄNG 6.1.2000
13. COÂN ÑAÛO - THIEÂN ÑÖÔØNG DU LÒCH XANH - TRÖÔNG HOAØNG PHÖÔNG
- TAÏP CHÍ DU LÒCH - SÔÛ DU LÒCH SOÁ 108. BAÛO TOÀN TÍNH ÑA DAÏNG
SINH HOÏC BIEÅN COÂN ÑAÛO - NGOÏC LUAÄN, HOAØNG ANH BAÙO SGGP NGAØY 04.02.2004
14. DU LÒCH SINH THAÙI TRONG CAÙC KHU BAÛO TOÀN THIEÂN NHIEÂN: ÑÒNH
HÖÔÙNG CHIEÁN LÖÔÏC TRONG THEÁ KYÛ MÔÙI. 22.01.2000
15. DU LÒCH SINH THAÙI - MOÄT LOAÏI HÌNH HAÁP DAÃN SGGP 28.01.2003
16. TAØI NGUYEÂN ÑAÁT NGAÄP NÖÔÙC BÒ SUY GIAÛM NGHIEÂM TROÏNG - BAÙO
TUOÅI TREÛ NGAØY 03.02.2004 CAÙC TAØI LIEÄU KHAÙC:
17. SÔ ÑOÀ DU LÒCH VUØNG MIEÀN TAÂY NAM BOÄ - NXB TREÛ, BAÛN ÑOÀ 2001
TIEÀM NAÊNG & ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN DL SINH THAÙI ÑOÀNG BAÈNG SOÂNG CÖÛU LONG Trang 89