Toán 12 bài 5: Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị hàm số

Bộ tài liệu hướng dẫn chi tiết cách lập bảng biến thiên, xác định và cách vẽ đồ thị hàm số bậc nhất, hàm số bậc hai, hàm số bậc 3, ... được xây dựng dựa trên kiến thức trọng tâm chương trình Toán 12 và đề thi THPT Quốc gia. Hi vọng tài liệu này sẽ giúp các bạn ôn thi THPT Quốc gia môn Toán trắc nghiệm hiệu quả.

Toán 12 bài 5: Kho sát s biến thiên v đồ th hàm s
A. Lý thuyết kho sát s biến thiên và v đồ th hàm s
1. Kho sát s biến thiên
Bước 1: Tìm tp xác định ca hàm s. Xét tính chn l, tun hoàn ca hàm s để
thu hp phm vi kho sát.
Bước 2: Kho sát và lp bng biến thiên:
- Xét s biến thiên ca hàm s
+ Tìm đạo hàm bc nht y
+ Tìm các đim tai đó y bng 0 xác định
+ Xét du y và suy ra chiu biến thiên ca hàm s
- Tìm cc tr
- Tìm gii hn ti vô cc, các gii hn vô cc và tìm các tim cn (nếu có)
Bước 3: Lp bng biến thiên tng kết các bước trên để hình dung ra dáng điu
ca đồ th
2. Cách v đồ th hàm s
- V các đường tim cn ca đồ th (nếu có)
- Tìm giao đim ca đồ th vi Ox, Oy
- V các đim đc bit: cc tr, đim un
- Tìm thêm đim thuc đồ th hàm s (càng nhiu đim đồ th càng chính xác)
- Nêu tính cht đối xng ca đồ th: trc đối xng, tâm đối xng.
3. Kho sát hàm đa thức bc 3:
32
y ax bx cx d
Ta có:
22
' 3 2 , ' 3y ax bx c b ac
- Hàm s có hai cc tr nếu
'0
và không có cc tr nếu
'0
'' 6 2 , '' 0
2
b
y ax b y x
a
hoành độ đim un, đồ th nhn đim un làm
tâm đối xng
Dng đồ th hàm s bc 3
4. Kho sát hàm đa thức bc bn trùng phương:
42
y ax bx c
32
2
0
' 4 2 2 2 ' 0
2
x
y ax bx x ax b y
b
x
a
+ Nếu
thì hàm smt cc tr
0
0x
+ Nếu
thì hàm s3 cc tr
0 1 2
0, ,
22
bb
x x x
aa

- Đồ th hàm s ct trc tung ti đim có tung độ c, ct trc hoành ti ti đa 4
đim và các đim này đối xng ln nhau qua gc ta độ O.
- Đồ th nhn trc Oy làm trc đối xng.
- Dng đồ thm s
42
y ax bx c
5. Kho sát hàm phân thc
ax b
y
cx d
Điu kin
0, 0ad bc c
Đạo hàm
2
'
ad bc
y
cx d
+ Nếu
0ad bc
hàm s đồng biến trên tng khong xác định. Đồ th nm góc
phn tư thứ (II) và th (IV) ca hai tim cn.
+ Nếu
0ad b c
hàm s nghch biến trên tng khong xác định. Đ th nm góc
phn tư thứ (I) và th (Iii) ca hai tim cn.
+ Tim cn đứng
d
x
c

, tim cn ngang
a
y
c
- Đồ th hàm s có tâm đối xng
,
da
I
cc



- Đồ th ct trc hoành ti đim có hoành độ
b
a
, ct trc tung ti đim có tung
độ
b
d
| 1/4

Preview text:

Toán 12 bài 5: Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị hàm số
A. Lý thuyết khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị hàm số
1. Khảo sát sự biến thiên
Bước 1: Tìm tập xác định của hàm số. Xét tính chẵn lẻ, tuần hoàn của hàm số để
thu hẹp phạm vi khảo sát.
Bước 2: Khảo sát và lập bảng biến thiên:
- Xét sự biến thiên của hàm số
+ Tìm đạo hàm bậc nhất y’
+ Tìm các điểm tai đó y’ bằng 0 xác định
+ Xét dấu y’ và suy ra chiều biến thiên của hàm số - Tìm cực trị
- Tìm giới hạn tại vô cực, các giới hạn vô cực và tìm các tiệm cận (nếu có)
Bước 3: Lập bảng biến thiên tổng kết các bước trên để hình dung ra dáng điệu của đồ thị
2. Cách vẽ đồ thị hàm số
- Vẽ các đường tiệm cận của đồ thị (nếu có)
- Tìm giao điểm của đồ thị với Ox, Oy
- Vẽ các điểm đặc biệt: cực trị, điểm uốn
- Tìm thêm điểm thuộc đồ thị hàm số (càng nhiều điểm đồ thị càng chính xác)
- Nêu tính chất đối xứng của đồ thị: trục đối xứng, tâm đối xứng.
3. Khảo sát hàm đa thức bậc 3: 3 2
y ax bx cx d Ta có: 2 2
y'  3ax  2bx c,'  b  3ac
- Hàm số có hai cực trị nếu  '  0 và không có cực trị nếu  '  0 b
y'  6ax  2b, y'  0  x
là hoành độ điểm uốn, đồ thị nhận điểm uốn làm 2a tâm đối xứng
Dạng đồ thị hàm số bậc 3
4. Khảo sát hàm đa thức bậc bốn trùng phương: 4 2
y ax bx c x  0 3 y' 4ax 2bx 2x 2 2ax by' 0          2 bx   2a
+ Nếu ab  0 thì hàm số có một cực trị x  0 0 bb
+ Nếu ab  0 thì hàm số có 3 cực trị x  0, x  , x   0 1 2 2a 2a
- Đồ thị hàm số cắt trục tung tại điểm có tung độ c, cắt trục hoành tại tối đa 4
điểm và các điểm này đối xứng lẫn nhau qua gốc tọa độ O.
- Đồ thị nhận trục Oy làm trục đối xứng.
- Dạng đồ thị hàm số 4 2
y ax bx c ax b
5. Khảo sát hàm phân thức y cxd
Điều kiện ad bc  0,c  0 ad bc Đạo hàm y'   cx d2
+ Nếu ad bc  0 hàm số đồng biến trên từng khoảng xác định. Đồ thị nằm góc
phần tư thứ (II) và thứ (IV) của hai tiệm cận.
+ Nếu ad bc  0 hàm số nghịch biến trên từng khoảng xác định. Đồ thị nằm góc
phần tư thứ (I) và thứ (Iii) của hai tiệm cận. d a
+ Tiệm cận đứng x   , tiệm cận ngang y c c  d a
- Đồ thị hàm số có tâm đối xứng I  ,   c c  b
- Đồ thị cắt trục hoành tại điểm có hoành độ
, cắt trục tung tại điểm có tung a b độ d