Vai trò của triết học Mác – Lênin trong đời sống xã hội và trong sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam hiện nay

lOMoARcPSD| 36006477
TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHENIKAA BÀI TẬP LỚN ĐỀ TÀI:
Phân tích vai trò của triết học Mác – Lênin trong đời sống xã hội và trong
sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam hiện nay?
Giảng viên hướng dẫn:
Nhóm thực hiện: Nhóm 13 – F3.TMLN.
Tên thành viên nhóm/ Mã sinh viên: LỚP : Năm học: 2021-2022 1 lOMoARcPSD| 36006477 Mục Lục
1. LỜI MỞ ĐẦU………………………………………………………2 2. NỘI DUNG
2.1: VAI TRÒ CỦA TRIẾT HỌC MÁC – LÊNIN TRONG ĐỜI
SỐNG XÃ HỘI……………………………………………………..3
2.1.1: Triết học Mác-Lê-nin là thế giới quan, là phương pháp
luận khoa học và cách mạng cho con người trong nhận thức và
thực tiễn……………………………………………………………..3
2.1.2: Triết học Mác- Lê-nin là cơ sở thế giới quan, phương pháp
luận khoa học và cách mạng để phân tích xu hướng phát triển của
xã hội trong điều kiện cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện
đại phát triển mạnh mẽ……………………………………………..6
2.2: VAI TRÒ CỦA TRIẾT HỌC MÁC-LÊ-NIN TRONG SỰ
NGHIỆP ĐỔI MỚI Ở VIỆT NAM………………………………...8
3. KẾT LUẬN………………………………………………………….12 LỜI MỞ ĐẦU
Vào những năm 40 của thế kỉ XIX, khi sự phát triển mạnh mẽ của các
cuộc cách mạng công nghiệp, làm cho phương thức sản xuất chủ nghĩa tư bản
được phát triển mạnh mẽ. Sự phát triển mạnh mẽ ấy làm cho mâu thuẫn xã hội
ngày càng tăng cao hơn tạo ra giai cấp vô sản và giai cấp tư sản. Từ đó xuất
hiện các cuộc đấu tranh giai cấp, những cuộc đấu tranh giai cấp đã trở thành cơ
sở chủ yếu nhất của triết học Mác. Triết học Mác đầu tiên được Mác(Karl Marx)
và Ăng-ghen(Friedrich Angles) sáng lập ra, gắn với những thành tựu khoa học
và thực tiễn trong cuộc cách mạng công nhân. Sự ra đời của triết học Mác- Lê-
nin là một thành tựu to lớn trong triết học của loài người về mặt tư tưởng và
triết học. Sau đó V.I.Lê-nin và các nhà mác-xít khác đã phát triển, bổ sung. Từ
đó đến nay, sau bao nhiêu năm triết học Mác- Lênin tiếp tục được Đảng Cộng
Sản và công nhân bổ sung, phát triển để ngày càng hoàn thiện, tiến bộ, phù hợp 1 lOMoARcPSD| 36006477
với thời đại. Hiện nay, ta có thể hiểu khái niệm triết học Mác-Lê-nin là: “Hệ
thống quan điểm duy vật biện chứng về tự nhiên, xã hội và tư duy- thế giới
quan và các phương pháp luận khoa học, cách mạng của giai cấp công nhân,
nhân dân lao động và các lực lượng xã hội tiến bộ trong nhận thức và cải tạo thế giới.”1
Trong thời đại hiện tại, mặc dù sự phát triển như vũ bão của khoa học kĩ
thuật, sự phát triển vẻ mặt vật chất của đời sông xã hội... cũng không thể làm
giảm đi tính chất kì bí và vai trò đổi với thực tiền của Triết học, mà vần đẻ là
phải có một tư duy lý luận, đứng đắn để không bị “lạc lối” trong sự phát triển
đó, hơn nữa sự phát triển về mặt xã hội của khoa học kĩ thuật... cũng tác động
ngược trở lại khoa học Triết học: chứng minh hay bác bỏ những quan điểm
Triết học, nhận biết được những tư tưởng đúng đắn. Với vai trò to lớn của Triết
học với sự phát triển tư tưởng xã hội và với thực tiễn đời sống xã hội ta có thể
thấy được vai trò Triết học rất lớn đời sông xã hội, đồng thời ở mỗi giai đoạn
phát triển do yêu cầu của lịch sử, đặc điểm vẻ văn hóa, truyền thống, phong tục,
tập quán khác nhau mà mỗi đân tộc trên thẻ giới lựa chọn mẫu hình hệ tư tưởng
phù hợp với điều kiện phát triển. Ở Việt Nam, từ trong cách mạng giải phóng
dân tộc và đặc biệt là công cuộc đổi mới, chủ nghĩa Mác-Lê-nin và tư tưởng
Hồ Chí Minh khăng định được vai trò là nên tảng tư tưởng, kim chỉ nam của
hành động. Thực tiễn đổi mới của Việt Nam đã chứng minh triết học Mác-Lê-
nin có những vai trò to lớn: là cơ sở lí luận khoa học của đường lối đổi mới; là
cơ sở lí luận khoa học của đổi mới tư duy lí luận; là cơ sở thế giới quan, phương
pháp luận khoa học trong nhận thức và phân tích xu hướng phát triển của xã
hội. Như vậy tiểu luận này chỉ mong tổng hợp lại một số vai trò đã được thừa
nhận của triết học trong đời sống xã hội và sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam hiện nay.
1 Giáo trình triếết h c Mác-Lếnin.ọ 2 lOMoARcPSD| 36006477 Phần 2:Nội Dung
2.1-VAI TRÒ CỦA TRIẾT HỌC MÁC – LÊNIN TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI.
2.1.1:Triết học Mác – Lê-nin là thế giới quan, phương pháp luận khoa
học và cách mạng cho con người trong nhận thức và thực tiễn.
Những nguyên lý và quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật, của
chủ nghĩa duy vật lịch sử nói riêng và của triết học Mác – Lê-nin nói chung là
sự phản ánh những mặt, những thuộc tính, những mối liên hệ phổ biến nhất của
hiện thực khách quan. Vì vậy, chúng có giá trị định hướng quan trọng cho con
người trong nhận thức và hoạt động thực tiễn của mình. Giá trị định hướng này,
về nguyên tắc, không khác với giá trị định hướng của các nguyên lý và quy luật
chung do một bộ môn khoa học chuyên ngành nào đấy nêu lên về một lĩnh vực
nhất định nào đó của hiện thực, chẳng hạn, không khác với giá trị định hướng
của định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng, của định luật vạn vật hấp
dẫn, của quy luật giá trị, v.v.. Cái khác chỉ là ở chỗ, vì các nguyên lý và quy
luật của phép biện chứng duy vật là sự phản ánh những mặt, những thuộc tính,
những mối liên hệ phổ biến nhất của cảtự nhiên, xã hội và tư duy cho nên chúng
có tác dụng định hướng không phải chỉ trong một phạm vi nhất định nào đấy
như đối với các nguyên lý và quy luật do các khoa học chuyên ngành nêu lên,
mà trong tất cả mọi trường hợp. Chúng giúp cho con người khi bắt tay vào
nghiên cứu và hoạt động cải biến sự vật không phải xuất phát từ một mảnh đất
trống không mà bao giờ cũng xuất phát từ một lập trường nhất định, thấy trước
được phương hướng vận động chung của đối tượng, xác định được sơ bộ các
mốc cơ bản mà việc nghiên cứu hay hoạt động cải biến sự vật phải trải qua,
nghĩa là chúng giúp cho con người xác định được về đại thể con đường cần đi,
có được phương hướng đặt vấn đề cũng như giải quyết vấn đề, tránh được
những lầm lạc hay mò mẫm giữa một khối những mối liên hệ phức tạp mà
không có tư tưởng dẫn đường.
Triết học với vai trò là thế giới quan và phương pháp luận chung nhất,
nhưng không phải là một cái gì quá xa xôi, viển vông, ngược lại, gắn bó hết sức 3 lOMoARcPSD| 36006477
mật thiết với cuộc sống, với thực tiễn, là cái định hướng, cái chỉ đạo cho chúng
ta trong hành động. Xuất phát từ một lập trường triết học đúng đắn, cụ thể là
xuất phát từ những quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng, chúng ta có
thể có được những cách giải quyết đúng đắn các vấn đề do cuộc sống đặt ra.
Còn ngược lại, xuất phát từ một lập trường triết học sai lầm, chúng ta không
thể tránh khỏi hành động sai lầm. Chính ở đây thể hiện giá trị định hướng - một
trong những biểu hiện cụ thể chức năng phương pháp luận của triết học.
Có thể thấy, những vướng mắc trong việc giải quyết hàng loạt vấn đề cụ
thể bức bách trong những năm đầu thời kỳ đổi mới ở Việt Nam không phải nằm
ở những vấn cụ thể, mà tất cả bắt nguồn từ những quan điểm lớn làm cơ sở cho
việc giải quyết những vấn đề cụ thể lúc bấy giờ chưa hoàn toàn rõ ràng, nhất quán.
Đây chính là vấn đề của triết học và việc nghiên cứu, giải quyết những
vấn đề về quan điểm sẽ cung cấp cơ sở lý luận đúng đắn định hướng cho việc
giải quyết một cách có hiệu quả tất cả những vấn đề cụ thể. Thiếu cơ sở lý luận
đúng đắn, người ta sẽ luôn luôn phải hành động trong tình trạng mò mẫm và
các chính sách sẽ không tránh khỏi rơi vào tình trạng tùy tiện. Vì vậy, việc
nghiên cứu và giải quyết các vấn đề triết học do thực tiễn cuộc sống đặt ra
không phải là một việc làm vô ích, mà chính là sự đóng góp thiết thực vào việc
giải quyết những vấn đề rất thiết thực, cụ thể, bức bách của cuộc sống. Thực tế
cho thấy hiệu quả của nghiên cứu triết học chính là ở giá trị định hướng cho
hoạt động thực tiễn vô cùng phong phú và đa dạng của những kết luận chung,
có tính khái quát cao mà nó đạt tới chứ không phải và không thể là những lời
giải đáp cụ thể cho từng trường hợp cụ thể. Điều đó cho thấy triết học đóng vai
trò hết sức to lớn trong việc giải quyết những vấn đề rất cụ thể của cuộc sống.
Tuy nhiên, sẽ là sai lầm nếu từ đó lại đi đến chỗ tuyệt đối hóa vai trò của
triết học, cho rằng chỉ cần nắm được triết học thì lập tức sẽ giải quyết được tất
cả các vấn đề cụ thể của thực tiễn. Quan điểm tuyệt đối hóa vai trò của triết học
đã làm cho một số người ảo tưởng cho rằng, triết học là cái chìa khóa vạn năng,
chỉ cần nắm được nó là tự khắc sẽ giải quyết được mọi vấn đề. Thiên hướng đó
không tránh khỏi dẫn đến những sai lầm giáo điều do áp dụng một cách máy 4 lOMoARcPSD| 36006477
móc những nguyên lý, những quy luật chung vào những trường hợp cụ thể rất
khác nhau. Những nguyên lý, những quy luật chung ấy, nói như V.I. Lenin, đều
đã được lịch sử hoàn toàn xác nhận về đại thể, nhưng trong thực tế cụ thế, sự
việc đã diễn ra một cách khác mà chúng ta đã không thể (và bất cứ ai cũng
không thể) dự đoán được; nó đã diễn ra một cách độc đáo hơn và phức tạp hơn
nhiều. Vì vậy, mỗi nguyên lý chung, theo tinh thần của chủ nghĩa Mác - Lênin,
đều phải được xem xét " (a) theo quan điểm lịch sử; (b) gắn liền với những
nguyên lý khác; (c) gắn liền với kinh nghiệm cụ thể của lịch sử". Thiếu “kinh
nghiệm cụ thể của lịch sử" này, thiếu sự hiểu biết tình hình thực tế sinh động
diễn ra ở từng địa điểm và thời gian nhất định thì việc vận dụng những nguyên
lý chung không những không mang lại hiệu quả mà trong nhiều trường hợp còn
có thể dẫn đến những sai lầm nghiêm trọng. Như vậy, để có thể giải quyết một
cách có hiệu quả những vấn đề cụ thể hết sức phức tạp và vô cùng đa dạng của
cuộc sống, chúng ta cần tránh cả hai thái cực sai lầm: xem thường triết học và
do đó sẽ sa vào tình trạng mò mẫm, tùy tiện, dễ bằng lòng với những biện pháp
cụ thể nhất thời, đi đến chỗ mất phương hướng, thiếu nhìn xa trông rộng, thiếu
chủ động và sáng tạo trong công tác; hoặc là tuyệt đối hóa vai trò của triết học
và do đó sẽ sa vào chủ nghĩa giáo điều, áp dụng một cách máy móc những
nguyên lý, những quy luật chung của triết học mà không tính đến tình hình cụ
thể do không nắm được tình hình cụ thể đó trong từng trường hợp cụ thể.
Kết hợp chặt chẽ cả hai loại tri thức: tri thức chung (trong đó có tri thức triết
học và tri thức khoa học chuyên ngành) và tri thức thực tiễn (trong đó có sự
hiểu biết tình hình thực tiễn và trình độ tay nghề được biểu hiện qua sự nhạy
cảm thực tiễn), là tiền đề cần thiết đảm bảo thành công trong hoạt động cụ thể của mình. 5 lOMoARcPSD| 36006477
2.1.2: Triết học Mác- Lê-nin là cơ sở thế giới quan, phương pháp luận
khoa học và cách mạng để phân tích xu hướng phát triển của xã hội trong
điều kiện cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại phát triển mạnh mẽ.
Trong thời đại ngày nay, vai trò của Triết học Mác – Lê-nin ngày càng
được nâng cao, trước hết là do những đặc điểm và xu thế phát triển của thời đại quy định.
Mục đích của triết học Mác – Lê-nin là nâng cao hiệu quả của quá trình
nhận thức và hoạt động thực tiễn phục vụ lợi ích của con người, Triết học của
Mác – Lê-nin đem lại thế giới quan duy vật biện chứng, là hạt nhân của thế giới
quan cộng sản. Nó giúp cho con người có cơ sở khoa học để đi sâu nhận thức
bản chất của tự nhiên, xã hội và nhận thức được mục đích ý nghĩa cuộc sống,
nâng cao vai trò tích cực, sáng tạo của con người. Thế giới quan đúng đắn là
tiền đề để xác lập nhân sinh quan tích cực.
Với tư cách là một hệ thống nhận thức khoa học có sự thống nhất hữu cơ giữa
lý luận và phương pháp, triết học Mác Lê-nin là cơ sở triết học của một thế giới
quan khoa học, là nhân tố định hướng cho hoạt động nhận thức và hoạt động
thực tiền, là nguyên tắc xuất phát của phương pháp luận. Trong triết học Mác-
Lê-nin, lý luận và phương pháp thống nhất hữu cơ với nhau. Chủ nghĩa duy vật
là chủ nghĩa duy vật biện chứng và phép biện chứng là phép biện chứng duy
vật. Sự thống nhất giữa chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng làm cho chủ
nghĩa duy vật trở nên triệt để, và phép biện chứng trở thành lý luận khoa học,
nhờ đó, tiết học Mác-xít có khả năng nhận thức đúng đần cả giới tự nhiên cũng
như đời sống xã hội và tư duy con người..
Bản chất của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại là sự cải
biến về chất các lực lượng sản xuất trên cơ sở tri thức khoa học ngày càng trở
thành lực lượng sản xuất trực tiếp. Đặc điểm nổi bật là quá trình toàn cầu hóa,
khu vực hóa nền sản xuất vật chất và các lĩnh vực của đời sống xã hội phát triển
mạnh mẽ, tạo thời cơ và thách thức cho các quốc gia, dân tộc trên con đường
phát triển. Do kết quả của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại mà 6 lOMoARcPSD| 36006477
loài người bước vào thế kỷ XXI với những vấn đề nhận thức mới rất cơ bản và
sâu sắc. Trước tình hình đó, triết học Mác – Lê-nin đóng vai trò rất quan trọng,
là cơ sở lý luận, phương pháp luận cho các phát minh khoa học, cho sự tích hợp
và truyền bá tri thức khoa học hiện đại. Dù tự giác hay tự phát, khoa học hiện
đại phát triển phải dựa trên cơ sở thế giới quan và phương pháp luận duy vật
biện chứng. Đồng thời, những vấn đề mới của hệ thống tri thức khoa học hiện
đại cũng đang đặt ra đòi hỏi triết học Mác – Lê-nin phải có bước phát triển mới.
Ngày nay, xu thế toàn cầu hóa đang tăng lên không ngừng. Thực chất
của toàn cầu hóa là quá trình tăng lên mạnh mẽ các mối liên hệ, sự ảnh hưởng,
tác động, phụ thuộc lẫn nhau giữa các khu vực, các quốc gia, dân tộc trên thế
giới. Cùng với quá trình toàn cầu hóa, xu thế bổ sung và phản ứng lại là xu thế
khu vực hóa. Toàn cầu hóa đem lại sự ra đời của hàng loạt tổ chức quốc tế và
khu vực; là một quá trình xã hội phức tạp, đầy mâu thuẫn, chứa đựng cả tích
cực và tiêu cực, cả thời cơ và thách thức đối với các quốc gia, dân tộc, đặc biệt
là các nước kém phát triển. Chủ nghĩa đế quốc và các thế lực tư bản chủ nghĩa
đang lợi dụng toàn cầu hóa để âm mưu thực hiện toàn cầu hóa tư bản chủ nghĩa.
Chính vì vậy, toàn cầu hóa là một cuộc đấu tranh quyết liệt giữa chủ nghĩa tư
bản và chủ nghĩa đế quốc với các nước đang phát triển, các dân tộc chậm phát
triển. Trong bối cảnh đó, triết học Mác – Lênin là cơ sở thế giới quan và phương
pháp luận khoa học, cách để phân tích xu hướng vận động, phát triển của xã hội hiện đại.
Chủ nghĩa Mác - Lênin nói chung và triết học Mác - Lênin nói riêng là
lý luận khoa học và cách mạng soi đường cho giai cấp công nhân và nhân dân
lao động trong cuộc đấu tranh giai cấp và đấu tranh dân tộc đang diễn ra trong
điều kiện mới, dưới hình thức mới.
Cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại, xu thế quốc tế hóa,
toàn cầu hóa cùng với những vấn đề toàn cầu đang làm cho tính chỉnh thể của
thế giới tăng lên, hợp tác và đấu tranh trong xu thế cùng tồn tại hòa bình.
Những mâu thuẫn cơ bản của thời đại vẫn tồn tại nhưng đã mang những
đặc điểm mới, hình thức mới. Đồng thời, một loạt các mâu thuẫn khác mang
tính toàn cầu cũng đang nổi lên gay gắt. Thế giới trong thế kỷ XXI vẫn tồn tại 7 lOMoARcPSD| 36006477
và phát triển trong hệ thống mâu thuẫn đó, trong đó mâu thuẫn chủ yếu là mâu
thuẫn giữa lợi ích của giai cấp tư sản với lợi ích của tuyệt đại đa số loài người
đang hướng đến mục tiêu hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.
Để thực hiện mục tiêu cao cả đó, loài người phải có lý luận khoa học và cách
mạng soi đường. Lý luận đó chính là chủ nghĩa Mác – Lênin nói chung và triết
học Mác – Lê-nin nói riêng.
2.2-VAI TRÒ CỦA TRIẾT HỌC MÁC – LÊ-NIN TRONG SỰ NGHIỆP
ĐỔI MỚI Ở VIỆT NAM.
Trong hàng loạt nhân tố tạo nên sự thành công của sự nghiệp đổi mới ở
Việt Nam hiện nay, triết học Mác Lê-nin có vai trò đặc biệt quan trọng. Trong
điều kiện hiện nay, triết học Mác Lê-nin vẫn giữ được tính khoa học và đúng
đắn , vẫn giữ được nguyên giá trị định hướng cho những người cách mạng, nó
giúp cho đảng Cộng sản và nhân dân Việt Nam nhận thức đúng các vấn đề của
thời đại có liên quan chặt chẽ đến sự nghiệp đổi mới; đồng thời là cơ sở lý luận
và phương pháp tư duy đúng đẳn về con đường phát triển của Việt Nam. Trên
cơ sở đó, nằm vững các vấn đề cơ bản của triết học Mác-xít và không ngừng
hoàn thiện phương pháp tư duy có ý nghĩa vô cùng to lớn trong đối mới nhận
thức, đổi mới tư duy lý luận.
+Vào cuối những năm 70 đầu những năm 80 của thế kỷ XX, sau khi đã
hoàn thành nhiệm vụ giải phóng dân tộc, đất nước nằm trong thế bị bao vây,
cấm vận của các lực lượng thù địch; sản xuất xã hội chậm phát triển, đời sống
nhân dân rất khó khăn, đây đó đã manh nha xuất hiện dấu hiệu của cuộc khủng
hoảng toàn diện. Lúc đó, tình hình chính trị thế giới có biến động dữ dội – sự
sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu, sự thoái trào của phong
trào cách mạng thế giới đã tạo nên một cơn động đất chính trị. Dư chấn của nó,
nếu không được ngăn chặn, có thể làm cho mọi thành quả của cách mạng Việt
Nam tiêu tan, giống như ở phần đông các nước trong hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới. 8 lOMoARcPSD| 36006477
Trong bối cảnh đó đại hội VI của đảng (năm 1986) vẫn kiên định chủ
nghĩa Mác- Lê-nin, với tinh thần nhìn thắng vào sự thật, nói rõ sự thật, đã đề ra
đường lối đổi mới toàn diện đất nước, đặc biệt nhấn mạnh đổi mới trong tư duy,
trước hết là tư duy kinh tế. Năm 1991, Đại hội VII thông qua cương lĩnh xây
dựng đất nước trong thời kì quá độ lên Chủ Nghĩa xã hội, khẳng định rõ: “Đảng
lấy chủ nghĩa Mác-Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim
chỉ nam cho hành động, lấy tập trung dân chủ làm nguyên tắc tổ chức cơ bản."
Trên cơ sở nền tảng tư tường, kim chỉ nam đó, Đảng ta đã giải quyết
thành công một loạt vấn đề lý luận và thực tiễn mà sự nghiệp đổi mới đặt ra.
Những vấn đề về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên xã hội chủ nghĩa đã
ngày càng rõ hơn. Nhiều vấn đề lý luận, thực tiễn mới đã nhận thức ngày càng
đúng đắn qua các kì đại hội và vận dụng sáng tạo vào công cuộc đổi mới, thu
được những thành tựu quan trọng, trở thành xương sống lý luận của sự nghiệp
đổi mới. Đó là các vấn đề: kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; chủ
động hội nhập quốc tế và giữ vững độc lập, tự chủ; xây dựng nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa, tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước; xây
dựng và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong điều kiện mới, phát huy sức
mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc; xây dựng Đảng ngang tầm nhiệm vụ,...
Nhờ đó, sự nghiệp đổi mới đất nước của nhân dân ta hai mươi lăm năm qua đạt
được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử.
Những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử ấy, được mọi người dân Việt
Nam cảm nhận rõ ràng, hưởng thụ thật sự trong cuộc sống hàng ngày, được thế
giới ngưỡng mộ và lạc quan tin tưởng: Việt Nam sẽ trở thành một quốc gia
cường thịnh trong tương lai. Những ngưỡng mộ và ấn tượng sâu sắc ở thế giới
đối với việt Nam đã nói lên một cách rõ ràng khả năng lãnh đạo tinh tế, xây
dựng đất nước của Đảng ta, một Đảng Mác- Lê-nin chân chính.
Những thành tựu trong công cuộc đổi mới công cuộc đổi mới đất nước
của nhân dân ta hai mươi lăm năm qua có được là do sự nghiệp đổi mới được
dẫn dắt và soi sáng bởi chủ nghĩa Mác Lê-nin; là do Đảng ta luôn trung thành
và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác Lê-nin trong thực tiễn cách mạng. 9 lOMoARcPSD| 36006477
Triết học Mác-Lê-nin có tác dụng to lớn đối với việc nâng cao năng lực
tư duy lý luận cho cán bộ, đảng viên, công chức Nhà nước và các thành viên,
hội viên của xã họi dân sự. Tư duy triết học không chỉ là cơ sở để nâng cao tư
duy lý luận cho cán bộ, đảng, công chức nhà nước, mà còn góp phần xây dựng
các đề án trong xây dựng, chỉnh đống đảng để ngang tầm với nhiệm vụ lãnh
đạo cách mạng Việt Nam trong thời kỳ mới. Quá trình hoàn thiện lý luận và
thực tiễn xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam không
thể không có sự tham gia của lý luân triết học. Đồng thời, việc phát triển một
xã hội dân sự Việt Nam lành mạnh, hiện đại, giàu bản sắc dân tộc cũng là
trách nhiệm nặng nề của tư duy triết học.
Đại hội XI của đảng đã rút ra một bài học kinh nghiệm quan trọng:
"Trong bất kỳ điều kiện và tình huống nào, phải kiên trì thực hiện đường lối và
mục tiêu đồng mới, kiến định và vận dụng sáng tạo, phát triển chủ nghĩa
Mác-Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và
chủnghĩa xã hội.Khẳng định kinh nghiệm nêu lên trong giai đoạn hiện nay là
vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn cấp bách, chẳng những góp phần củng cố
niềm tin vào chủ nghĩa Mác-Lê-nin, vào con đường đi lên xã hội chủ nghĩa mà
còn trực tiếp làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn xuyên tạc, chống phát chủ
nghĩa mác leenin của các thế lực thù địch. Tầm quan trọng của chủ nghĩa Mác-
Lê-nin đối với xã hội Việt Nam được quy định bởi yêu cầu phát triển của sự
nghiệp đối mới và sự vận động của lịch sử cách mạng Việt Nam; bởi yêu cầu
phát triển của sự nghiệp đổi mới và sự vận động của lịch sử cách mạng Việt
Nam; bởi yêu cầu đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc trong thế giới hiện nay.
Vai trò nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam của chủ nghĩa Mác-Lê-nin đối với sự
nghiệp đổi mới đất nước của nhân dân ta là khách quan, vốn có chứ không phải
là do chúng ta cố tình gán ghép như sự bịa đặt của một số người. Vai trò đó
không phải thể hiện ở câu chữ, ở những mỹ từ mà thể hiện sinh động trong cuộc
sống, thông qua hoạt động thực tiễn của dân tộc và của đảng cộng sản việt Nam.
Những nguyên lý của chủ nghĩa Mác Lê-nin luôn là ngọn đuốc soi
đường cách mạng Việt Nam. Hơn tám thập kỷ qua, dưới sự lãnh đạo của đảng
cộng sản Việt Nam, do chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện, cách 10 lOMoARcPSD| 36006477
mạng Việt Nam đi từ tháng lợi này đến thẳng lợi khác, hoàn thành cách mạng
dân tộc dân chủ nhân dân, thống nhất Tổ quốc, cả nước đi lên xã hội chủ
nghĩa. Và ngày nay, trước những biến động phức tạp của tình hình thế giới, sự
nghiệp đối mới đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa của nhân dân ta
vẫn tiếp tục phát triển và đạt được những thành tựu rất đáng khích lệ trên tất
cả các lĩnh vực. Thế giới biết đến và ngưỡng mộ Việt Nam không phải chỉ vì
sự anh dũng ngoan cường của nhân dân ta trong các cuộc kháng chiến chống
ngoại xâm mà còn bởi những thành tựu to lớn và toàn diện của nhân dân ta
trong công cuộc đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước;
bởi ý chí vươn lên, tinh thần lao động sáng tạo vượt nghèo khó, đưa đất nước
tiến lên trên con đường xã hội chủ nghĩa, phấn đấu vì mục tiêu dân giàu nước
mạnh, dân chủ công bằng văn minh. Đó là bằng chứng hùng hồn khẳng định
tính đúng đắn của việc lựa chọn con đường độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa xã hội, con đường của chủ nghĩa Mác Lê-nin mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn.
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội tiếp
tục khẳng định: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm
nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của chúng ta không phải do ý
muốn chủ quan mà là tất yếu khách quan, phản ánh quy luật phát triển của đất
nước, của dân tộc Việt Nam trong thời đại mới; là do bản chất cách mạng khoa
học và giá trị to lớn, bền vững của chủ nghĩa Mác-Lê-nin". Khẳng định điều đó
đòi hỏi chúng ta càng phải nhận thức đúng bản chất cách mạng, khoa học của
chủ nghĩa Mác Lê-nin, kiến định và vận dụng sáng tạo trong sự nghiệp đổi mới,
đòi hỏi phải phát triển và đối xử chủ nghĩa đó với tư cách thực sự là nền tảng,
kim chỉ nam cho hành động.
“Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều nhưng chủ nghĩa chân chính
nhất, chắc chẳn nhất, cách mạng nhất là chủ nghĩa Lê-nin". Lời chỉ giáo của
chủ tịch Hồ Chí Minh nhắc nhở chúng ta phải trung thành, kiên định chủ nghĩa
Mác Lê-nin, với lý tưởng xã hội chủ nghĩa mà nhân dân ta đang thực hiện. Mặc
dù có những biến động to lớn của tình hình, sự tiến công của các thế lực thù
địch nhưng chủ nghĩa Mác Lê-nin, cùng với tư tưởng Hồ Chí 11 lOMoARcPSD| 36006477
Minh vẫn là cơ sở, phương pháp luận để giải quyết và soi sáng những vấn đề
cơ bản của thời đại chúng ta, của sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam. Trong giai
đoạn hiện nay, chúng ta cần quán triệt sâu sắc quan điểm của Đại hội XI: “Đảng
phải nằm vững, vận dụng sự sáng tạo của chủ nghĩa Mác-Lê-nin và tư tưởng
Hồ Chí Minh, không ngừng làm giàu trí tuệ, nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm
chất, đạo đức và năng lực tổ chức để đủ sức giải quyết các vấn đề do thực tiễn cách mạng đề ra".
Làm thế nào để phát triển đất nước mà vẫn giữ được mình trong điều
kiện toàn cầu hoá và tình hình chính trị, quân sự trên thế giới rất phức tạp như
hiện nay là vấn đề đặc biệt hệ trọng đối với Đảng, nhà nước và nhân dân ta.
Nội dung cơ bản của câu trả lời cho vấn đề nêu trên nằm ở việc chúng ta kiên
định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, trung thành và
vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lê-nin. Dù trong thế kỉ này sẽ có những
biến động bất trắc khó lường nhưng chủ nghĩa Mác-Lê-nin vẫn tiếp tục soi
sáng những vấn đề cơ bản của thời đại và sự nghiệp đổi mới của chúng ta, vẫn
là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động của Đảng và nhân dân ta;
độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội vẫn là giá trị cơ bản của nhân
loại, là con đường, mục tiêu, lý tưởng mà Đảng và nhân dân ta phấn đấu. PHẦN 3:KẾT LUẬN
Thấm nhuần lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Chúng ta phải nâng
cao sự tu dưỡng về chủ nghĩa Mác – Lê-nin để dùng lập trường, quan điểm,
phương pháp chủ nghĩa Mác - Lênin mà tổng kết những kinh nghiệm của Đảng
ta, phân tích một cách đúng đắn những đặc điểm của nước ta. Có như thế, chúng
ta mới có thể dần dần hiểu được quy luật phát triển của cách mạng Việt Nam,
định ra được những đường lối, phương châm, bước đi cụ thể của cách mạng xã
hội chủ nghĩa thích hợp với tình hình nước ta”, từ việc khẳng định chủ nghĩa
Mác - Lênin là “cái cốt của Đảng”, “cái gốc của Đảng” trở thành “nền tảng tư
tưởng và kim chỉ nam cho mọi hành động của Đảng”, đến khẳng định: “Đảng
lấy chủ nghĩa Mác – Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng,
kim chỉ nam cho hành động”. Đây là bước phát triển quan trọng trong tư duy 12 lOMoARcPSD| 36006477
lý luận của Đảng, làm cho chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh giữ
vai trò chủ đạo trong đời sống xã hội.
Từ khi ra đời đến nay, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn là đội tiên phong và
là đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của
cả dân tộc Việt Nam; đồng thời, góp phần thúc đẩy phong trào cách mạng và
tiến bộ trên thế giới. Đây cũng chính là mục tiêu cốt lõi được thể hiện trong chủ
nghĩa Mác – Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh mà Người đã nhiều lần khẳng
định: “Về phần chúng tôi, chính là do cố gắng vận dụng những lời dạy của Lê-
nin, nhưng vận dụng một cách sáng tạo, phù hợp với thực tế Việt Nam ngày
nay, mà chúng tôi đã chiến đấu và giành được những thắng lợi to lớn… chúng
tôi giành được những thắng lợi đó trước hết là nhờ cái vũ khí không gì thay thế
được là chủ nghĩa Mác – Lê-nin”. Dưới ánh sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh, dân tộc ta đã giành được độc lập, thống nhất đất nước
và tiến hành công cuộc đổi mới, thu được những thành tựu làm thay đổi căn
bản đời sống xã hội, được nhân dân và bạn bè quốc tế ghi nhận, đánh giá cao.
Từ thực tiễn thế giới và những thành tựu, kinh nghiệm lịch sử của các nước xã
hội chủ nghĩa trong thế kỷ XX, có thể thấy cuộc cách mạng khoa học và công
nghệ hiện đại với kinh tế tri thức chi phối không làm thay đổi giá trị vĩ đại mà
chủ nghĩa xã hội hiện thực đem lại cho con người. Nhờ có chủ nghĩa Mác -
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng có được công cụ khách quan và khoa học
để phân tích, đánh giá và giải quyết đúng đắn những vấn đề đặt ra trong thời
đại mới. Đảng yêu cầu toàn Đảng và mỗi cán bộ, đảng viên phải: “Kiên định
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, vận dụng sáng tạo và phát triển
phù hợp với thực tiễn Việt Nam”2. Trên phương diện lý luận, công cuộc đổi
mới ở nước ta là sự kế thừa và phát triển sáng tạo bản chất tư tưởng cách mạng
và khoa học của Mác, Lênin và Chủ tịch Hồ Chí Minh, đặc biệt là hệ thống
quan điểm lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường quá độ lên chủ nghĩa xã
2 Đ ng C ng s n Vi t Nam: Văn ki n Đ i h i đ i bi u toàn quốcế lầần th XII, Vả ộ ả ệ ệ ạ ộ ạ ể ứ ăn phòng
Trung ương Đ ng, Hà N i, 2016, tr. 199.ả ộ 13 lOMoARcPSD| 36006477
hội ở Việt Nam; tư duy trong xây dựng và hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa; đại đoàn kết toàn dân tộc; xây dựng nhà nước
pháp quyền xã hội chủ nghĩa... Nhờ có đổi mới mà nền kinh tế đất nước phát
triển năng động với mức tăng trưởng khá; môi trường chính trị, văn hóa, xã hội
ổn định và phát triển; quốc phòng, an ninh được giữ vững và tăng cường; quan
hệ đối ngoại ngày càng mở rộng… Đó là những minh chứng sinh động, khẳng
định sự kiên định và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam.
Trước bối cảnh trong nước và quốc tế có những diễn biến phức tạp khó
lường, các thế lực thù địch, phản động đang ra sức tấn công nền tảng tư tưởng
của Đảng trên mọi phương diện và bằng nhiều biện pháp, đã đặt ra cho Đảng,
Nhà nước những yêu cầu, nhiệm vụ bức thiết cần phải tiếp tục khẳng định, bảo
vệ, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh trong tình hình mới. Muốn vậy, cần nhận thức đúng và chú trọng một số vấn đề cụ thể sau:
Một là, tiếp tục nâng cao nhận thức, ý thức và trách nhiệm của các cấp ủy
đảng, chính quyền, của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân về vai trò của chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong công cuộc đổi mới đất nước
hiện nay. Quán triệt và thực hiện tốt Chỉ thị số 23-CT/TW, ngày 09/02/2018
của Ban Bí thư về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả học tập,
nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh trong tình hình mới, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Kiên định và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh trên cơ sở trung thành với nguyên tắc cách mạng, khoa
học và nhân văn, đồng thời vận dụng sáng tạo, phát triển phù hợp lý luận mác
xít với thực tiễn cách mạng Việt Nam và xu thế của thời đại. Đây là đòi hỏi
khách quan, là yêu cầu có tính nguyên tắc, giữ vai trò nền tảng, then chốt đối
với sự nghiệp đổi mới đất nước hiện nay.
Hai là, tăng cường nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn để vận dụng
phù hợp vào tình hình thực tiễn đất nước. Tiếp tục nghiên cứu các học thuyết
xã hội hiện đại, những vấn đề lý luận và thực tiễn mới của thời đại để tiếp thu 14 lOMoARcPSD| 36006477
tinh hoa văn hóa, trí tuệ của nhân loại, bổ sung và làm giàu thêm hệ giá trị của
chủ nghĩa Mác - Lênin; đồng thời, đấu tranh không khoan nhượng với mọi quan
điểm thù địch, bảo vệ bản chất khoa học, cách mạng và nhân văn của chủ nghĩa
Mác - Lênin, góp phần thúc đẩy khoa học và thực tiễn phát triển đúng hướng.
Bên cạnh đó, cần nhận thức một cách toàn diện, sâu sắc về quá trình xây
dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; phân tích, đánh giá, tăng cường các hoạt
động trao đổi cả về mặt lý luận và thực tiễn với các đảng cộng sản và công nhân
trên thế giới, kịp thời dự báo xu hướng vận động của xã hội xã hội chủ nghĩa
trong tình hình mới nhằm rút ra những bài học thực tiễn, tránh sai lầm trong chỉ
đạo và tổ chức thực hiện. Tăng cường nhận thức về cuộc cách mạng khoa học
- công nghệ hiện đại và quá trình toàn cầu hóa hiện nay nhằm đánh giá, nhận
định đúng tình hình, đưa ra những giải pháp phù hợp đổi mới và phát triển đất nước.
Ba là, đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục lý luận
chính trị trong cán bộ, đảng viên và Nhân dân, nhất là đối với thế hệ trẻ. Cần
làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, quan điểm
của Đảng giữ vai trò chủ đạo trong đời sống xã hội, bảo đảm thế hệ trẻ Việt
Nam luôn trung thành với mục tiêu, lý tưởng của Đảng và với chế độ. Việc học
tập lý luận chính trị phải được tiến hành thường xuyên, trở thành nhu cầu,
nguyện vọng của mỗi cán bộ, đảng viên trong quá trình công tác.
Bốn là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, kiên quyết đấu tranh phòng,
chống âm mưu “diễn biến hòa bình” và các quan điểm sai trái, thù địch nhằm
bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng. Cần phát huy sức mạnh tổng
hợp của cả hệ thống chính trị, bằng nhiều hình thức và biện pháp phù hợp, sáng
tạo; đấu tranh trên cơ sở bảo đảm tính khoa học, tính lý luận và giàu sức thuyết
phục. Muốn vậy, phải đào tạo, rèn luyện đội ngũ chuyên gia, cán bộ có năng
lực, trình độ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra.
Chủ nghĩa Mác - Lênin là học thuyết phát triển, do đó cần có sự đổi mới
và sáng tạo liên tục để phù hợp với sự phát triển của thực tiễn đời sống xã hội.
Ph. Ăngghen đã chỉ rõ: “Lý luận của chúng tôi là lý luận của sự phát triển, chứ
không phải là một giáo điều mà người ta phải học thuộc lòng và lắp lại một 15 lOMoARcPSD| 36006477
cách máy móc”3. Sau này, Lênin cũng khẳng định và nhấn mạnh: “Chúng ta
không hề coi lý luận của Mác như là một cái gì đã xong xuôi hẳn và bất khả
xâm phạm; trái lại, chúng ta tin rằng lý luận đó chỉ đặt nền móng cho môn khoa
học mà những người xã hội chủ nghĩa cần phải phát triển hơn nữa về mọi mặt,
nếu họ không muốn trở thành lạc hậu đối với cuộc sống”4. Điều này rất đúng
và phù hợp với tư duy đổi mới mà Đảng đã khởi xướng và lãnh đạo cách mạng
Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
Nhiệm kỳ Đại hội XIII đang tới gần, để thực hiện thắng lợi các mục tiêu,
nhiệm vụ, giải pháp nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng đã đề ra, hơn lúc nào hết,
toàn Đảng, toàn dân ta cần kiên định mục tiêu, nền tảng tư tưởng, đồng thời vận
dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong
quá trình tổ chức thực hiện đường lối đổi mới đáp ứng yêu cầu của thời đại.
4.Tài liệu tham khảo:
1: Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật
2: Giáo trình triết học Mác-Lê-nin: Dành cho bậc đại học không chuyên về lý
luận chính trị, Nxb, Chính trị quốc gia Sự thật
3: V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb, Chính trị quốc gia Sự thật.
3 3 C. Mác và Ph. Ăngghen: Toàn t p, Nxb. Chính tr quốcế gia S th t, ậ ị ự ậ Hà N i, 1996, t.36, tr. 796ộ
4 4 V.I. Lếnin: Toàn t p, Nxb. Chính tr quốếc gia S th t, Hà N i, 2005, t. 4, tr. ậ ị ự ậ ộ 232. 16