HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN
KHOA PHÁT THANH-TRUYỀN HÌNH -------------------
BÀI TẬP PHÁP LUẬT VÀ ĐẠO ĐỨC BÁO CHÍ – TRUYỀN THÔNG
ĐỀ TÀI: VẤN ĐỀ VI PHẠM BẢN QUYỀN TRONG HOẠT
ĐỘNG BÁO CHÍ, XUẤT BẢN Mã sinh viên: 2256040011
Họ và tên: Đặng Thuỳ Dương Ngày sinh: 19/05/2004
Lớp tín chỉ: PT02306_K42.1
Học phần: Pháp luật và đạo đức báo chí – truyền thông
Giảng viên: Nguyễn Thùy Vân Anh Hà Nội – 2023 MỤC C L ỤC Ụ C
PHẦN 1: MỞ ĐẦU ....................................................................................................................... 3
I. Lý do chọn đề tài .................................................................................................................. .3
2. Mục đích nghiên cứu: ....................................................................................................... 3
3. Nhiệm vụ nghiên cứu: ....................................................................................................... 3
4. Đối tượng và phạm vị nghiên cứu ................................................................................... 3
5. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................... . . 4
PHẦN 2: NỘI DUNG CHÍNH ..................................................................................................... 4
I. Cơ sở lý thuyết ....................................................................................................................... 4
1. Bản quyền .......................................................................................................................... 4
2.Vi phạm bản quyền ............................................................................................................ 4
3. Báo chí ................................................................................................................................ 5
4. Hoạt động báo chí ............................................................................................................. 6
5. Xuất bản ............................................................................................................................. 7
6. Hoạt động xuất bản ........................................................................................................... 7
II. Những quy định pháp luật về bản quyền .......................................................................... 8
1. Điều kiện xác định hành vi vi phạm bản quyền ............................................................. 8
2. Một số tác phẩm được bảo hộ bản quyền ....................................................................... 8
3. Quy định về hình phạt cho các vi phạm bản quyền báo chí, xuất bản ....................... .8
IV. Nguyên nhân ........................................................................................................................ 9
IV. Thực trạng vi phạm bản quyền báo chí, xuất bản ở Việt Nam hiện nay ..................... 11
1. Ví dụ về vi phạm bản quyền báo chí ............................................................................. 11
2. Vị phạm bản quyền xuất bản ......................................................................................... 16
V. Hậu quả .............................................................................................................................. .21
1. Hậu quả của hành vi vi phạm bản quyền báo chí ........................................................ 21
2. Hậu quả của hành vi vi phạm bản quyền xuất bản ..................................................... 23
VI. Giải pháp ........................................................................................................................... 24
1. Đối với bản quyền báo chí .............................................................................................. 24
2. Đối với bản quyền xuất bản ........................................................................................... 26
VII. Liên hệ bản thân.............................................................................................................. 27
PHẦN 3: KẾT LUẬN ................................................................................................................. 27 PHẦN 1: MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài
Trong Luật Sở hữu trí tuệ, quyền tác giả là một trong các quyền cơ bản của người
sáng tạo, của đơn vị sản xuất và cung cấp nội dung. Quyền tác giả được bảo vệ sẽ
góp phần thúc đẩy hoạt động sáng tạo, từ đó tạo ra nhiều tác phẩm có chất lượng
và giá trị. Tuy nhiên, trước sự phát triển vượt bậc của công nghệ, đặc biệt là trên các nền tảng số, ấ
v n đề bảo vệ bản quyền đã và đang phải đối mặt với nhiều thách
thức. Các vi phạm ngày càng trở nên phổ b ế
i n, ở nhiều loại hình ấn bản, trong
nhiều lĩnh vực, từ âm nhạc, phim ảnh, sách giáo khoa, tác phẩm văn học đến
chương trình truyền hình, báo chí điện tử…Sự thuận tiện trong môi trường số giúp
tạo điều kiện để các tác giả có thể đưa tác phẩm đến công chúng nhanh chóng, rộng
rãi hơn, người dùng internet cũng dễ dàng tiếp cận tác phẩm. Nhưng chính sự "tiếp
tay" của công nghệ cũng khiến tình trạng sao chép tác phẩm, cắt, ghép tác phẩm
trái phép và tạo ra nhiều bản sao. Thậm chí, một nội dung được đầu tư công phu
nhưng chỉ trong một thời gian ngắn đã bị khai thác trái phép, sao chép, lan truyền
rộng rãi. Vi phạm bản quyền trong hoạt động báo chí, xuất bản và truyền thông là
một vấn đề nghiêm trọng và phổ b ế
i n. Trên môi trường số phát triển như hiện nay,
báo chí, xuất bản đang phải đối mặt với thách thức vấn nạn sao chép, vi phạm bản
quyền nội dung ngày càng phức tạp. Vì vậy, em đã lựa chọn nghiên cứu đề tài “
Vấn đề vi phạm bản quyền trong hoạt động báo chí, xuất bản”.
2. Mục đích nghiên cứu:
Nghiên cứu về thực trạng những hành vi vi phạm bản quyền báo chí, xuất bản
hiện nay. Tìm ra những nguyên nhân, hậu quả và giải pháp cụ t ể h để cải thiện tình hình vi phạm.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Tìm hiểu về các hành vi vi phạm bản quyền báo chí, xuất bản
- Đánh giá, phân tích các dẫn chứng cụ t ể
h để nêu bật được thực trạng
- Tìm ra nguyên nhân dẫn đến các hành vi vi phạm bản quyền
- Rút ra được hậu quả mà việc vi phạm để lại, từ đó tìm ra cách khắc phục, những giải pháp cần thiết.
4. Đối tượng và phạm vị nghiên cứu
a. Đối tượng nghiên cứu :Vấn đề vi phạm bản quyền trong hoạt động báo chí, xuất bản.
b. Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trên phạm vi ngành báo chí,
xuất bản trên lãnh thổ Việt Nam.
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu và phân tích tài liệu.
- Phương pháp định tính.
- Phương pháp diễn dịch.
PHẦN 2: NỘI DUNG CHÍNH
I. Cơ sở lý thuyết 1. Bản quyền
Bản quyền là một thuật ngữ pháp lý được sử dụng rộng rãi trong Sở hữu trí tuệ. Mô tả qu ề
y n lợi kinh tế của người sáng tác ra các tác phẩm văn học và nghệ th ậ u t.
Trong đó bao gồm quyền tái bản, in ấn và trình diễn hay trưng bày tác phẩm của
mình trước công chúng. Thể h ệ
i n các giá trị của tác phẩm, sản phẩm trong hoạt
động sáng tạo của con người. Các cá nhân, tổ c ứ
h c nắm giữ bản quyền được quyền sử dụng cũng như khai thác
các lợi ích liên quan của sản phẩm. Do đó mà pháp luật cũng bảo vệ cho các quyền lợi cơ bản của họ.
Bản quyền là quyền của tác giả, ủ
c a người sở hữu đối với tác phẩm do mình sáng
tác, quản lý. Các đối tượng nắm giữ bản quyền được quy định cụ thể trong hệ
thống pháp luật quốc gia. Qua đó cũng có giá trị công nhận trên quốc tế, và được bảo vệ.
Thông thường, tác giả có bản quyền đối với tác phẩm của mình ngay tại thời điểm
mà tác giả tạo ra tác phẩm. Các cá nhân khác không được xâm phạm đến các
quyền của tác giả về quản lý, sử dụng, khai thác giá trị của tác phẩm nếu chưa được đồng ý.
2.Vi phạm bản quyền
Vi phạm bản quyền được hiểu là việc sử dụng tác phẩm của người khác đã đăng ký
bản quyền và được pháp luật bảo vệ bởi luật bản quyền một cách trái phép như sao
chép, phân phối, hiển thị h ặ
o c thực hiện công việc được bảo vệ, …
Chủ sở hữu bản quyền thường là người tạo ra tác phẩm hoặc nhà sản xuất hoặc
doanh nghiệp được giao bản quyền. Chủ sở hữu bản quyền thường xuyên viện dẫn
các biện pháp pháp lý và công nghệ để ngăn chăn và xử phạt vi phạm bản quyền. 3. Báo chí
3.1. Khái niệm báo chí
Từ những khái niệm theo từng thời đại về báo chí, ta rút ra tóm tắt về định nghĩa
chung như sau: “Báo chí là một trong những phương tiện truyền thông đại chúng
dùng để truyền đạt thông tin về các vấn đề, sự kiện đã đang và sẽ diễn ra trong đời
sống xã hội một cách nhanh chóng, chính xác và trung thực nhất đến mọi công
chúng. Một số loại hình báo chí có tính tương tác đa chiều, truyền đạt nhanh chóng
tức thì đến đông đảo công chúng bạn đọc; là một hoạt động chính trị – xã hội, là
công cụ tuyên truyền của Đảng, Nhà nước và các tổ c ứ
h c khác; ngoài ra báo chí
còn là diễn đàn của nhân dân.”
3.2. Các loại hình báo chí
- Báo in: Là những ấn phẩm định kỳ sử dụng ngôn ngữ chữ viết, hình an ninh hình
vẽ chuyển tải thông tin mang tính thời sự h ặ
o c chuyên sâu thông qua văn bản in và
được phát hành rộng rãi trong xã hội.
- Báo phát thanh: Là loại hình báo chỉ sử dụng kỹ thuật sống điện từ và hệ thống
truyền dẫn, truyền tới đối tượng ngôn ngữ âm thanh trực tiếp tác động vào thỉnh
giác và có tính tươngtác với thính giả. - Báo tru ề
y n hình: Là loại hình thông tin truyền tải thông tin bằng sự kết hợp giữa
hình ảnh, thường đồng thời có cả âm thanh đi xa bằng radio hoặc bằng đường dây
và có tính tương tác trực tiếp với khán giả, có thể phát trên mạng internet.
- Báo điện tử: Là loại hình bão chỉ sử dụng mạng internet để cung cấp thông tin.
Báo điện tử có quy mô, phạm vì ảnh hưởng lớn đến công chúng. Báo điện tử cung
cấp thông tin đến công chúng bằng chữ v ế
i t, anh và cả hình ảnh, âm thanh qua
Video. Báo điện tử có tính tương tác can, ngay tức thì người đọc có thể p ả h n hồi ý
kiến về một bài viết, một đoạn Video,.. và các ý kiến trao đổi được thực hiện trực tuyến
3.3. Các thuật ngữ l ê i n quan
Liên quan đến khái niệm báo chí, bên cạnh đó ta còn làm rõ các một số thuật ngữ
như: truyền thông, truyền thông đại chúng, truyền thông đa phương tiện, mạng xã
hội, trang thông tin điện tử
- Truyền thông đại chúng: Là hoạt động truyền thông được thực hiện thông qua các
phương tiện truyền thông đại chúng như báo, đài, phát thanh, truyền hình…
hướngtới những nhóm công chúng lớn.
- Truyền thông đa phương tiện: Là quá trình ứng dụng các công nghệ hiện đại
trong sáng tạo, xây dựng và thiết kế ra những sản phẩm mang tính truyền thông đại
chúng nhằm mục đích phục vụ con người ở nhiều lĩnh vực khác nhau. - Mạn
g xã hội: Là một trang web hay một nền tảng trực tuyến với rất nhiều dạng
thức và những tính năng khác nhau, giúp mọi người dễ dàng kết nối từ bất cứ đâu.
Mạng xã hội có thể truy cập dễ dàng từ nhiều phương tiện, thiết bị như máy tính, điện thoại,…
- Trang thông tin điện tử: Trang thông tin điện tử là trang thông tin hoặc một tập
hợp trang thông tin trên môi trường mạng phục vụ cho việc cung cấp, trao đổi thông tin
4. Hoạt động báo chí
Theo quy định tại khoản 2 Điều 3 Luật Báo chí 2016, hoạt động báo chí là hoạt
động sáng tạo tác phẩm báo chí, sản phẩm báo chí, sản phẩm thông tin có tính chất
báo chí; cung cấp thông tin và phản hồi thông tin cho báo chí; cải chính thông tin
trên báo chí; xuất bản, in, phát hành báo in; truyền dẫn báo điện tử và truyền dẫn,
phát sóng báo nói, báo hình.
Điều 16 Luật Báo chí 2016 quy định cơ quan báo chí là cơ quan ngôn luận của các cơ quan, tổ c ứ h c quy định tại Đ ề
i u 14 Luật Báo chí 2016, thực hiện một hoặc một
số loại hình báo chí, có một hoặc một số sản phẩm báo chí theo quy định của Luật Báo chí 2016, bao gồm:
- Cơ quan của Đảng, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề ngh ệ
i p, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức tôn giáo
từ cấp tỉnh hoặc tương đương trở lên, hoạt động hợp pháp theo quy định của pháp
luật Việt Nam được thành lập cơ quan báo chí.
- Cơ sở giáo dục đại học theo quy định của Luật giáo dục đại học; tổ chức nghiên cứu khoa học, tổ c ứ
h c nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ được tổ chức
dưới hình thức viện hàn lâm, viện theo quy định của Luật khoa học và công nghệ;
bệnh viện cấp tỉnh hoặc tương đương trở lên được thành lập tạp chí khoa học. 5. Xuất bản - X ấ
u t bản là việc tổ chức, khai thác bản thảo, biên tập thành bản mẫu để in và phát
hành hoặc để phát hành trực tiếp qua các phương tiện điện tử. - X ấ
u t bản phẩm là tác phẩm, tài liệu về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục
và đào tạo, khoa học, công nghệ, văn học, nghệ thuật được xuất bản thông qua nhà
xuất bản hoặc cơ quan, tổ chức được cấp giấy phép xuất bản bằng các ngôn ngữ
khác nhau, bằng hình ảnh, âm thanh và được thể h ệ
i n dưới các hình thức sau đây:
Sách in; Sách chữ nổi; Tranh, ảnh, bản đồ, áp-phích, tờ rời, tờ gấp; Các loại lịch;
Bản ghi âm, ghi hình có nội dung thay sách hoặc minh họa cho sách. - X ấ
u t bản điện tử là việc tổ chức, khai thác bản thảo, biên tập thành bản mẫu và sử
dụng phương tiện điện tử để tạo ra xuất bản p ẩ h m điện tử.
6. Hoạt động xuất bản
Hoạt động phát hành xuất bản phẩm được quy định theo Điều 36 Luật Xuất bản năm 2012 như sau:
- Cơ sở phát hành xuất bản phẩm: Bao gồm các doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp
công lập và hộ kinh doanh xuất bản phẩm. Nhà x ấ
u t bản có quyền thành lập cơ sở
phát hành xuất bản phẩm.
- Đăng ký hoạt động: Cơ sở phát hành là doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp công lập
phải đăng ký hoạt động với cơ quan quản lý nhà nước về h ạ o t động xuất bản theo quy định. - Đ ề
i u kiện hoạt động của cơ sở phát hành xuất bản phẩm:
+ Đối với doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp công lập: Người đứng đầu cơ sở phát
hành phải thường trú tại Việt Nam và có văn bằng hoặc chứng chỉ bồi dưỡng kiến
thức, nghiệp vụ về phát hành xuất bản phẩm từ cơ sở đào tạo, bồi dưỡng chuyên
ngành phát hành xuất bản phẩm. Cơ sở phát hành phải có một trong các loại giấy
chứng nhận đăng ký kinh doanh, giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc
quyết định thành lập đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật. Cơ sở
phát hành phải có địa điểm kinh doanh xuất bản phẩm.
+ Đối với hộ kinh doanh: Chủ hộ p ả
h i thường trú tại Việt Nam. Hộ kinh doanh
phải có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Hộ kinh doanh phải có địa điểm kinh doanh xuất bản phẩm.
=> Những quy định trên đảm bảo rằng h ạ
o t động phát hành xuất bản phẩm chỉ
được thực hiện bởi các cơ sở phát hành đáp ứng đủ điều kiện và tuân thủ quy định
pháp luật. Điều này nhằm đảm bảo chất lượng và trách nhiệm trong việc xuất bản
và phân phối các sản phẩm văn hóa thông tin đến độc giả.
II. Những quy định pháp luật về bản quyền 1. Đ ề
i u kiện xác định hành vi vi phạm bản quyền
Theo quy định của pháp luật hiện hành, để xác định hành vi vi phạm bản quyền
cần chỉ ra được các điều kiện sau đây:
- Đối tượng bị xem xét thuộc phạm vi các đối tượn
g đang được bảo hộ qu ề y n tác giả;
- Các yếu tố xâm phạm trong đối tượng bị xem xét;
- Người thực hiện hành vi bị xem xét không phải là tác giả h ặ o c chủ sở hữu quyền tác giả;
- Hành vi bị xem xét xảy ra ở Việt Nam. Ngoài ra, hành vi bị xem xét cũng bị coi là
xảy ra ở Việt Nam nếu hành vi đó xảy ra trên mạng internet nhưng nhằm vào người
tiêu dùng hoặc người dùng tin tại Việt Nam.
2. Một số tác phẩm được bảo hộ bản quyền
Danh sách các tác phẩm cụ thể được bảo hộ thường không được nêu trong các văn
bản pháp lý. Tuy nhiên, nhìn chung, các tác phẩm được bảo hộ bản quyền thường bao gồm các loại sau:
- Tác phẩm văn học như: tiểu thuyết, thơ, kịch, tác phẩm tham khảo, bài báo;
- Chương trình máy tính, cơ sở dữ liệu
- Phim, sáng tác âm nhạc, và vuc đạo
- Các tác phẩm nghệ thuật như tranh vẽ, hình vẽ, ả nh và điêu khắc - K ế i n trúc - Q ả
u ng cáo, bản đồ và bản vẽ kỹ thuật.
Việc bảo hộ bản quyền chỉ mở rộng về cách diễn tả, không liên quan đến ý tưởng,
thủ tục, phương pháp hoạt động hoặc các công thức toán học. Một số đối tượng có
thể được bảo hộ bản quyền sẵn hoặc không, chẳng hạn như tiêu đề, khẩu hiệu, lo
go, tùy thuộc chúng có đủ qu ề y n tác giả hay không.
3. Quy định về hình phạt cho các vi phạm bản quyền báo chí, xuất bản
Theo quy định của phấp luật, trong trường hợp xâm phạm bản quyền tác giả có thể bị xử p ạ h t hành chính, cụ thể: - P ạ
h t tiền tư 3 triệu đồng đến 5 triệu đồng đối với hành vi tự ý sửa chữa, cắt xén
tác phẩm gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả;
- Cùng với việc nộp phạt, người vi phạm bản quyền bắt buộc phải thực hiện các
biện pháp khắc phục hậu quả, đó là; - B ộ
u c cải chính công khai trên phương tiện thông tin đại chúng, thông tin sai sự
thật đối với các hành vi vi phạm đã nêu trên; - B ộ
u c dỡ bỏ bản sao tác phẩm vi phạm dưới hình thức điện tử, trên môi trường
mạng và kỹ thuật số hoặc buộc tiêu hủy tang vật vi phạm đối với những hành vi vi phạm đã nêu trên.
Do đó, đối với các hành vi vi phạm xâm phạm bản quyền, người thực hiện sửa
chữa, sao chép và những hành vi khác khi chưa có sự đồng ý hay chưa có sự cho
phép thì sẽ bị xử p ạ
h t với mức phạt cao nhất là 35 triệu đồng và bị áp dụng các
hình thức khắc phục hậu quả theo quy định. IV. Nguyên nhân
Để dẫn đến tình trạng ngày càng có nhiều hành vi vi phạm bản quyền trong hoạt
động báo chí, xuất bản có nhiều nguyên nhân, nhưng chủ yếu là do nhận thức và ý
thức chấp hành pháp luật của các tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng tác phẩm còn hạn chế; các chủ t ể
h quyền chưa chủ động áp dụng những biện pháp theo quy định
của pháp luật để bảo vệ qu ề
y n lợi hợp pháp của mình. Bản thân các cơ quan báo
chí cũng chưa thực sự quyết liệt trong việc ngăn chặn, xử lý vi phạm bản quyền,
chưa đi hết và làm đến cùng theo quy trình pháp lý; bản thân các tờ báo và những
nhà báo chưa có ý thức đấu tranh bảo vệ quyền lợi của mình.
Bên cạnh đó, đặc thù của xã hội và độc giả, công chúng còn dễ dãi khi tiếp nhận
những thông tin vi phạm bản quyền, dễ bỏ qua. Các cơ quan quản lý đã lên tiếng,
vào cuộc mạnh mẽ nhưng còn thiếu những chế tài để xử lý dứt điểm.
Có thể kể đến một số động cơ để tham gia vi phạm bản quyền cụ t ể h như sau:
- Giá cả - không sẵn sàng hoặc không có khả năng trả giá theo yêu cầu của người bán hợp pháp. - K ể
i m tra và đánh giá - thử trước khi trả tiền cho những gì có thể là giá trị xấu.
- Không có sẵn - không có người bán hợp pháp cung cấp sản phẩm bằng ngôn ngữ
hoặc quốc gia của người dùng cuối,chưa được tung ra ở đó, đã rút khỏi bán hàng,
không bao giờ được bán ở đó, hạn chế về địa lý đối với phân phối trực tuyến và vận chuyển quốc tế
- Hữu ích - sản phẩm hợp pháp đi kèm với phương tiện khác nhau (DRM, khóa
vùng, mã vùng DVD, Blu-ray mã vùng) của việc hạn chế sử dụng hợp pháp (bản
sao lưu, sử dụng trên các thiết bị của các nhà cung cấp khác nhau, sử dụng ngoại
tuyến) hoặc đi kèm với quảng cáo không thể bỏ qua và chống từ chối trách nhiệm
pháp lý, được loại bỏ trong sản phẩm trái phép làm cho nó trở nên hấp dẫn hơn đối với người dùng cuối - Kinh nghiệm mua sắm -
không có người bán hợp pháp cung cấp sản phẩm với
chất lượng cần thiết thông qua phân phối trực tuyến và thông qua hệ t ố h ng mua
sắm với mức độ thân thiện với người dùng cần thiết
- Nặc danh - tải xuống tác phẩm không yêu cầu nhận dạng trong khi tải xuống trực
tiếp từ trang web của chủ sở hữu bản quyền thường yêu cầu địa chỉ email hợp lệ
và/hoặc thông tin đăng nhập khác
- Tự do thông tin - Không tin rằng ý tưởng về l ậ
u t bản quyền có thể hoặc nên tồn tại.
Trưởng ban Nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam cũng nêu ra những nguyên nhân chủ
yếu dẫn đến sự gia tăng tình trạng vi phạm bản quyền báo chí.
Nguyên nhân trước tiên là do Internet cho phép nội dung báo chí được chia sẻ và
lan truyền nhanh chóng. Điều này làm cho việc kiểm soát sao chép và phân phối
nội dung báo chí trở nên khó khăn hơn. Với sự xuất hiện của nhiều công cụ số,
việc sao chép và tái sử dụng nội dung báo chí trở nên dễ dàng hơn, đặc biệt trên
các nền tảng trực tuyến. Điều này tạo ra môi trường dễ bị vi phạm bản quyền.
Thứ hai, trên môi trường số, việc xác định nguồn gốc (sản phẩm gốc, tác giả của
sản phẩm gốc) là khó khăn hơn, bởi trên môi trường số, thông tin có thể được chia sẻ nh ề
i u lần và không rõ nguồn gốc, dẫn đến việc xác định tác giả và nguồn gốc
của một bài viết trở nên khó khăn.
Thứ ba, thách thức về pháp lý đa quốc gia liên quan đến vấn đề bản quyền và bảo
vệ bản quyền nội dung số. Internet là một không gian trực tuyến quốc tế, trong đó
vấn đề bản quyền báo chí có thể phát sinh ở nhiều quốc gia khác nhau với quy định
pháp lý khác nhau, làm cho việc áp dụng pháp luật trở nên khó khăn và phức tạp
hơn. Sự phát triển quá nhanh của công nghệ đã khiến sự thay đổi các quy phạm
pháp luật không theo kịp, dẫn đến còn chưa có hoặc chế tài xử lý vi phạm chưa
theo kịp với thực tiễn.
Quan trọng nhất là vẫn còn tình trạng một tỷ lệ không nhỏ người dùng, bao gồm cả
các nhà báo và những nhà sáng tạo nội dung còn thiếu hiểu biết về qu ề y n bản
quyền và có thể vi phạm bản quyền một cách không chủ ý. Ý thức tự bảo vệ bản
quyền, những kiến thức, kỹ năng, chuẩn mực văn hóa và đạo đức của nhà báo và
cơ quan báo chí chưa thật sự được quan tâm tương xứng với mức cần thiết của nó.
IV. Thực trạng vi phạm bản quyền báo chí, xuất bản ở Việt Nam hiện nay
1. Ví dụ về v ip ạ
h m bản quyền báo chí
1.1 Mạo danh bản quyền
Mới đây, một nhà báo đã lên tiếng về việc một trang mạng xã hội lấy hình ảnh
nhiều nghệ sĩ cải lương danh tiếng từ bài báo của mình mà không xin phép, sau đó,
gắn logo của bản thân lên ảnh và đăng tải, thu hút nhiều người vào xem, bình luận.
Khi nhà báo nói trên liên hệ với chủ trang mạng yêu cầu gỡ bỏ những hình ảnh vi
phạm bản quyền, người này thản nhiên cho biết mình lên mạng tìm hình và tải về,
rồi chỉnh sửa “nâng cấp” cho ảnh đẹp, sáng sủa hơn nên gắn tên vào. Thậm chí
người này còn tuyên bố “đó là chuyện thường, ai cũng làm vậy”.
Trưởng ban Văn hoá một tờ báo ở TP HCM mới đây cũng bức xúc vì các hình ảnh
do anh chụp và thông tin độc quyền của anh từ phía gia đình các nghệ sĩ, do anh
đăng tải trên trang cá nhân của mình bị nhiều đối tượng lấy về đăng trên các trang
giải trí, biến thành của mình với nhiều thông tin “câu view” giật gân, sai sự thật.
Nam nhà báo khẳng định, mọi hình ảnh và những thông tin, bài viết trên Facebook
cá nhân là thuộc sở hữu của anh, mọi hành vi lấy để sử dụng vào mục đích riêng,
không xin phép là vi phạm pháp luật.
Thực tế, chuyện dùng hình ảnh nghệ s ĩđể “câu view” ngày càng phổ b ế i n trên
mạng xã hội. Không ít trang Fanpage, hội nhóm, kênh Youtube… đã lấy các hình
ảnh, nội dung trên báo chí sau đó gắn thêm chữ, thêm logo để b ế i n thành của mình.
Cùng với cách giật tựa “câu view”, các trang này thu hút một lượng lớn người xem
và có sức ảnh hưởng không nhỏ, ồ
đ ng thời cũng trục lợi từ hành vi này, khiến hình
ảnh nghệ sĩ bị ảnh hưởng ít nhiều, nhiều người hâm mộ chân chính bị lừa đảo, trục lợi.
Hơn nữa, còn có tình trạng các trang web ,giả mạo báo điện tử - có nội dung, giao
diện gần như y hệt, chỉ hơi khác tên miền.
Ngày 2.12, Sở TT-TT TP.Đà Nẵng cho biết vừa lập biên bản vi phạm hành chính
và ban hành quyết định xử p ạ
h t hành chính đối với ông Đ.V.H do mạo danh tổ chức để t ự
h c hiện việc đăng ký tên miền, ử
s dụng tên miền https://baodanang.net
trùng lặp với tên miền của Báo Đà Nẵng. Ngành chức năng kết luận, chủ sở hữu
website https://baodanang.net thực hiện không đúng luật Báo chí, luật Sở hữu trí
tuệ, gây nhầm lẫn cho bạn đọc, ảnh hưởng đến uy tín của Báo Đà Nẵng.
Theo Sở TT-TT TP.Đà Nẵng, căn cứ các quy định liên quan, Sở đã quyết định xử
phạt ông Đ.V.H với mức phạt 10 triệu đồng và yêu cầu thu hồi ngay tên miền
https://baodanang.net. Ngay sau đó, website có thiết kế giao diện và tên gọi trùng
với tên của Báo Đà Nẵng điện tử đã bị thu hồi.
Bên cạnh đó, ông Lê Xuân Trung - Phó tổng biên tập Báo Tuổi trẻ Tp.HCM cho
biết, Báo Tuổi trẻ đã bị lấy nguyên văn hơn 16.000 tác phẩm báo chí. Ngoài việc vi
phạm bản quyền tác phẩm báo chí, còn có tình trạng vi phạm thương hiệu báo chí,
ví dụ như Báo Tuổi trẻ đã đề nghị rút giấy phép hai trang mạo danh báo Tuổi trẻ.
Nhiều tờ báo khác cũng phải đối mặt với tình trạng này như báo Thanh niên (9.764
lần), VnExpress (8.723 lần)…
Báo Kinh tế & Đô thị, theo thống kê sơ bộ phải đến quá nửa tin bài được đăng trên
báo điện tử được/bị trích dẫn trên mạng. Báo Kinh tế & Đô thị với thế mạnh các tin
tức về Hà Nội, đô thị, kinh tế, ặ
đ c biệt là kênh thông tin đối ngoại Hanoitmes -
trang điện tử tiếng Anh duy nhất trong hệ t ố
h ng báo chí của Thủ đô... đây cũng
chính là những lĩnh vực bị vi phạm bản quyền nhiều nhất.
1.2. Sao chép các bài báo từ các trang báo chính thống
Phóng viên Hải Hiếu thuộc Văn phòng Đà Nẵng, Báo Pháp luật thành phố Hồ Chí
Minh thường làm tin "nóng" về an ninh trật tự, các vấn đề được dư luận quan tâm,
nên anh là một nạn nhân thường xuyên bị "ăn cắp" tin bài.
Đơn cử, chiều 21/4, phóng viên Hải Hiếu thực hiện và phát tin "Phát hiện một thi
thể đã khô trên núi ở Đà Nẵng" trên Báo điện tử Pháp Luật Thành phố Hồ Chí Minh.
Chỉ vài phút sau, tin và ảnh này đã bị sao chép nguyên văn, đăng tải trên một loạt
trang website như http://danang.lazu.vn, https://yeudanang.biz, https://tintaynguyen.com...
Theo phóng viên Hải Hiếu, thủ đ ạ
o n của các cá nhân, tổ chức này là lập ra các
trang website có cách trình bày, tên miền gần giống các báo điện tử, đánh lừa
người đọc, sau đó mặc sức "ăn cắp" tin tức của báo chí về để câu view, thu hút độc giả.
Khi đã có số lượt xem ổn định hàng tháng, các website này sẽ đăng ký kiếm tiền từ
dịch vụ quảng cáo tự động của Google Adsense hoặc liên hệ với các doanh nghiệp để mời chào q ả
u ng cáo.Để tăng tính tương tác, thu hút lượt view, chủ của các trang
website này cũng lập ra các diễn đàn, cộng đồng lớn trên mạng xã hội và đăng tải
thông tin lên, như vậy họ có thể k ế
i m tiền quảng cáo cả trên các trang mạng xã hội. Báo Công an thành p ố
h cũng luôn phải đối mặt với những "vị khách không mời,"
chính là các trang thông tin điện tử như danangz.vn, danang24h.vn,
tintucbonphuong.info… và vô số website khác.
Gần như mỗi ngày, các trang này đều tự tiện khai thác thông tin của Báo Công an
thành phố Đà Nẵng, đăng tải lên trang của họ mà chưa có bất kỳ sự cho phép nào từ tòa soạn.
"Để có được một thông tin, đôi khi phóng viên phải theo đuổi hằng tháng, băng
rừng, lội suối, xâm nhập vào các nhóm tội phạm… Thế nhưng, ngay khi vừa công bố, nó đã bị " ẫ
d n nguồn" cực kỳ tùy tiện. Đó là sự xâm phạm thô bạo, là hành vi
không thể chấp nhận được, dù xét theo khía cạnh pháp luật hay đạo đức xã hội.
Chúng tôi hết sức lên án việc này và hy vọng các cấp thẩm quyền, cơ quan chức
năng, cũng như cộng đồng báo chí có những giải pháp mạnh mẽ nhằm chấm dứt
tình trạng này," Phó trưởng Ban Thư ký biên tập Báo Công an thành phố Đà Nẵng cho hay.
1.3. Sửa chữa, cắt xén, làm tác phẩm phái sinh không có sự đồng ý của tác giả
Phóng viên Công Sang (Tạp chí Nhịp cầu đầu tư) cho hay, anh không nhớ và
không đếm nổi có bao nhiêu bài viết của mình bị vi phạm bản quyền dưới dạng đạo
nhái, “xào xáo”. Khi được bạn bè gửi hoặc xem các bài viết đó được chia sẻ trên
mạng xã hội, anh mới biết đó là bài viết của mình.
Phóng viên Công Sang dẫn chứng, tháng 3-2022, chuyên đề Fintech trước cửa
ngân hàng của anh được xuất bản trên Tạp chí Nhịp cầu đầu tư, bản báo giấy. Sau
đó không lâu, một tạp chí điện tử đã lấy gần như nguyên vẹn bài, chỉ đổi tiêu đề,
ký tên của một thạc sĩ! Theo anh Công Sang, những bài của anh bị “ăn cắp” thường
chủ yếu trên môi trường online để… dễ gỡ. Những lần phát hiện bị vi phạm bản
quyền như vậy, anh chia sẻ sự việc lên Facebook, một số lần, phía đơn vị lấy bài sẽ gỡ x ố
u ng. Trong các trường hợp khác, nếu không có đồng nghiệp quen biết đang
làm việc ở tòa soạn của đơn vị “xào” bài giúp anh xử lý, thì sự việc vẫn cứ… trơ trơ.
Phóng viên Công Sang cho rằng, việc vi phạm bản quyền ở lĩnh vực báo chí là
hành vi vi phạm khó chấp nhận, vì báo chí là ngành sáng tạo, và những người lấy
cắp bản quyền đang bóc lột sức lao động của người khác. Bên cạnh đó, nó còn là
hình thức cạnh tranh không lành mạnh. Anh phân tích: “Các tòa soạn chấp nhận,
thỏa hiệp cách làm như vậy ảnh hưởng tới các tòa soạn chi trả nhuận bút đàng
hoàng công sức cho phóng viên”.
Hiện nay, các đối tượng vi phạm sử dụng nhiều cách thức, thủ đ ạ o n tinh vi để đối
phó, tránh bị phát hiện. Chẳng hạn như lấy tin bài từ báo điện tử, sau đó “trộn” tin,
cắt ghép nội dung từ báo điện tử đó và một số website khác, đăng trên website của
họ, rồi tiếp tục chia sẻ từ website của họ lên mạng xã hội. Hay như thủ thuật “thay
đổi hình ảnh”, lấy hình trên trang của báo điện tử, thay đổi tên hình, kích thước và
can thiệp chỉnh sửa hình. Kiểu “đổi font chữ lạ” (lấy nguyên nội dung tin bài của
báo điện tử đổi qua kiểu chữ khó nhìn, font chữ lạ, khiến cho các công cụ quét truy
vết, tìm kiếm trên mạng không thể phát hiện ra…) cũng khá phổ biến. Ngoài ra, rất
nhiều trang web, tài khoản mạng xã hội lá cải “ẩn danh” không rõ địa chỉ, không rõ
người quản lý cũng như cơ quan chủ quản, không có giấy phép, cũng trắng trợn tự
ý lấy lại sản phẩm báo chí của các báo và khai thác sử dụng.
1.4. Tự ý sao chép, sử dụng
Phóng viên ảnh Phạm Nguyễn Phú Thọ (bút danh Phạm Nguyễn, báo điện tử Dân
Trí tại TP Hồ Chí Minh), đã phát hiện một bức ảnh được chụp trong khu cách ly
tập trung COVID-19 tại Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh của mình đã bị sử dụng
lại mà không xin phép hay ghi tên tác giả. “Hôm đó, tôi đang đi trên đường Đồng
Khởi (Quận 1) thì thấy một bức ảnh của tôi chụp trong khu cách ly Đại học Quốc
gia TP Hồ Chí Minh được trưng bày tại một triển lãm của thành phố. ạ L hơn nữa là
ban tổ chức (BTC) triển lãm đăng tấm ả
nh này nhưng không đề tên tác giả và cũng
chưa xin phép tôi”, phóng viên Phạm Nguyễn cho biết.
Sau đó phóng viên Phạm Nguyễn đã tìm cách liên hệ BTC triển lãm và BTC cũng
đã có lời xin lỗi. “Hướng xử lý của các đơn vị xâm phạm bản quyền tác phẩm báo
chí hiện nay chủ yếu là xin lỗi và bày tỏ quan điểm mong muốn được tác giả thông
cảm bỏ qua. Đối với tôi, cũng vì nể nang đồng nghiệp, e ngại kiện cáo rồi đưa nhau
ra tòa tốn thời gian nên tôi cũng chọn cách bỏ qua”, phóng viên Phạm Nguyễn nói.
Tương tự, phóng viên Hữu Long (Tạp chí Du lịch TP Hồ Chí Minh) cũng cho biết,
thể loại ảnh báo chí anh thường chụp là ảnh báo chí nghệ thuật nói về thiên nhiên,
đời sống, lịch sử, con người Việt Nam. Các tác phẩm của anh cũng thường xuyên
được trang điện tử chuyên về du lịch lấy đăng lại nhưng không liên hệ với anh, chỉ
khi nào anh liên hệ thì các đơn vị này mới thêm tên tác giả và thực hiện đầy đủ
nghĩa vụ đối với tác phẩm được sử dụng.
1.5. Ăn cắp, xài chùa, vi phạm bản quyền để trục lợi
Các trận đấu tại Euro 2020 vừa kết thúc ít giờ, trên Youtube, Facebook… đã xuất
hiện hàng loạt clip bàn thắng, chương trình tổng hợp, trận đấu phát chậm… mà
không được VTV - đơn vị sở hữu bản quyền phát sóng Euro 2020 - cho phép. Các
bài báo được các cơ quan báo chí chính thống đầu tư bài bản, công phu vừa xuất
bản ít phút, ngay lập tức đã xuất hiện trên Facebook, Google, được dẫn từ các…
trang tin điện tử “ba không” (không giấy phép, không cơ quan chủ quản, không
nguồn gốc), blog cá nhân, mạng xã hội…
Hàng trăm ngàn video, phim truyện, game… của các đài truyền hình bị cắt ghép,
phát lại trên Youtube, Facebook. Những sản phẩm này bị chèn quảng cáo, thu tiền
trên lượt xem, click của khách hàng và chảy vào túi của các nền tảng xuyên biên
giới như Youtube, Facebook và người phát tán. 2. Vị p ạ
h m bản quyền xuất bản
2.1. Ấn phẩm “Nhật ký trưởng thành của đứa trẻ ngoan” Cụ t ể
h , theo Quyết định số 23/QĐ- XPVPHC của Cục Xuất bản, In và Phát hành
(Bộ Thông tin và Truyền thông), Công ty TNHH Sách lịch Sen Việt, trụ sở chính:
số 777 Hồng Hà, phường Chương Dương, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội; Mã số doanh
nghiệp: 0106338159 bị xử p ạ
h t vi phạm hành chính 10 triệu đồng.
Công ty TNHH Sách lịch Sen Việt đã có hành vi vi phạm là phát hành bộ sách
Nhật ký trưởng thành của đứa trẻ ngoan gồm 10 cuốn của Nhà x ấ u t bản Thanh
Niên xuất bản nhưng không được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy xác nhận đăng
ký hoạt động phát hành xuất bản phẩm; Quy định tại Điểm b Khoản 3 Điều 29
Nghị định số 119/2020/NĐ-CP ngày 07 tháng 10 năm 2020 của Chính phủ quy định xử p ạ
h t vi phạm hành chính trong hoạt động báo chí, hoạt động xuất bản.
Theo Quyết định số 24/QĐ-XPVPHC của Cục Xuất bản, In và Phát hành, Công ty
TNHH Thương mại Thiên Thành, trụ sở chính: số 61 Vũ Trọng Phụng, phường
Thanh Xuân Trung, quận Thanh Xuân, Hà Nội; Mã số doanh nghiệp: 0101495694
cũng bị phạt 110 triệu đồng.
Theo đó, công ty này đã có hành vi vi phạm liên quan đến việc xuất bản, phát hành
xuất bản phẩm liên kết Nhật ký trưởng thành của đứa trẻ ngoan cho Công ty TNHH Sách lịch Sen Việt.
Cũng liên quan đến ấn phẩm này, Cục Xuất bản, In và Phát hành quyết định xử
phạt nhà xuất bản Thanh niên; địa chỉ: số 64 Bà Triệu, phường Hàng Bài, quận
Hoàn Kiếm, Hà Nội 3 triệu đồng.
Nhà xuất bản Thanh Niên đã sử dụng văn bản chấp thuận của tác giả, chủ sở hữu
quyền tác giả không có đầy đủ thông tin theo Mẫu số 16 (ban hành kèm theo
Thông tư số 01/2020/TT-BTTTT ngày 07 tháng 02 năm 2020 của Bộ trưởng Bộ
Thông tin và Truyền thông) để x ấ
u t bản bộ sách Nhật ký trưởng thành của đứa trẻ ngoan.
Trọn bộ Nhật ký trưởng thành của đứa trẻ ngoan do Minh Thắng Books mua bản
quyền, liên kết xuất bản với NXB Dân Trí. 2.2. Sách lậu
Cục Quản lý thị trường thành phố Hà Nội cho biết, thực hiện ý kiến chỉ đạo của
Tổng cục Quản lý thị trường - Bộ Công Thương về công tác đấu tranh chống buôn
lậu, gian lận thương mại và hàng giả, ặ
đ c biệt là tình hình in sách lậu vào đầu năm
học mới trên địa bàn thành phố Hà Nội, Đội Quản lý thị trường số 28 phối hợp
cùng Đội Cảnh sát kinh tế, Công an quận Bắc Từ Liêm, TP.Hà Nội tiến hành kiểm
tra, kiểm soát 2 địa chỉ sản xuất và in sách là 52 và 56 tổ dân phố Tân Phong,
phường Thụy Phương, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội.
Theo đó, cơ sở sản xuất sách lậu là Công ty sản xuất thương mại và dịch vụ Huy
Dương do Nguyễn Văn Huy, sinh năm 1988, thường trú tại Phú Xuyên, Hà Nội làm chủ.
Kiểm tra cơ sở trên, lực lượng chức năng thu giữ gần 200 đầu sách các loại với gần
10 vạn cuốn sách đã in thành phẩm và hàng trăm chiếc đĩa CD...
Theo lực lượng chức năng, trong số 200 đầu sách bị thu giữ có đến 2/3 là sách
tiếng Nhật, số còn lại là sách giáo trình, từ điển, truyện, tiểu thuyết... các cuốn sách
tiếng nước ngoài do đơn vị tự in, tự xuất bản mà không ghi nhà xuất bản, chỉ một
số ít sách Việt Nam có ghi nhà xuất bản.
Báo Giáo dục và Thời đại cũng đưa tin, các số liệu thực tế cho thấy, các xuất bản
phẩm (XBP) giáo dục của NXBGDVN bị in và tiêu thụ lậu đứng đầu về số lượng,
về địa bàn cũng như mức độ công khai. Theo thống kê của NXBGDVN, từ năm
2010 đến nay, đã phát hiện hơn 500.000 bản sách, hơn 100.000 đĩa CD và gần 8
tấn bán thành phẩm sách giáo dục bị in lậu, tàng trữ để tiêu thụ lậu tại nhiều tỉnh thành trong nước.
Sách giáo khoa bị làm giả, đưa đi tiêu thụ phần lớn là sách tiếng Anh, sách bổ trợ,
sách khai thác bản quyền từ nước ngoài, bản đồ giáo dục, Át lát địa lý, đĩa CD
ROM nghe nhìn giáo dục. Ngoài ra, các bản sách điện tử (ebooks) của sách giáo
khoa, sách tiếng Anh... cũng bị phát tán trên mạng internet tràn lan, với đủ các định
dạng, các phiên bản, nguồn gốc khác nhau.
Sách giáo dục giả, lậu ngoài những sai lệnh về chất lượng hình thức so với sách
thật, như giấy mỏng, xấu hơn, chất lượng in kém, dễ bị mờ, xộc xệch, dễ bị bong,
dễ rách... còn bị những sai lệch hoặc bị thiếu về kiến thức, về thông tin, dữ liệu.
Mã (thẻ cào) trên sách giả không được quyền truy cập vào tài nguyên, dữ liệu bổ
trợ kiến thức online... Như vậy các sản phẩm giả đó đã gây tác hại nghiêm trọng
đến kết quả học tập, rèn luyện tiếp thu kiến thức của học sinh. 2.3. Ebook lậu
Cùng với sách giả, sách lậu ở mảng sách in, thì h ệ
i n nay các đơn vị phát hành còn
phải chịu thêm “vấn nạn” sách lậu ở mảng ebook. Ebook giúp tiếp cận bạn đọc trẻ,
tạo điều kiện cho những người hay di chuyển có thể dễ dàng mang theo những
cuốn sách yêu thích bên mình một cách gọn nhẹ.
Tuy nhiên, cũng giống như sách giấy, ebook hiện nay cũng phải chịu sự xâm phạm
bản quyền, tình trạng sách lậu, khiến cả người đọc và đơn vị sản xuất đều chịu ảnh hưởng.
Nhã Nam, một trong những đơn vị phát hành mạnh và được giới trẻ yêu thích ở t ị h
trường trong nước, trước đây cũng đã từng hào hứng phát triển mảng ebook.
Những tiếp cận ban đầu còn mới mẻ, chưa kịp mở rộng, số lượng bạn đọc đến với
ebook cũng chưa nhiều, nhưng gần như ngay lập tức Nhã Nam đã phải đối mặt với
nạn vi phạm bản quyền.
“Gần như cuốn ebook nào mới ra cũng bị ăn cắp nội dung. Các thao tác để lấy cắp
rất đơn giản, sau đó các đối tượng đi phát tán nội dung ở nhiều nơi, chia sẻ dưới
nhiều hình thức, miễn phí hoặc với số phí rẻ hơn rất nhiều so với ebook “chính
hãng”. Trong khi đó, hàng rào kỹ thuật bảo vệ lại chưa có, nếu có thì cũng bị phá
rất nhanh, những chế tài xử p ạ
h t đối với hành vi xâm phạm bản quyền, chiếm đoạt
nội dung và phát tán sách điện tử lậu lại chưa có hoặc chưa chặt chẽ” - đại diện Nhã Nam cho biết.
Vì những lý do này, mảng ebook của Nhã Nam đã tạm dừng, và đơn vị tập trung
vào phát triển mảng sách in nhiều hơn.
Một số đơn vị khác làm ebook cũng điêu đứng với nạn xâm phạm bản quyền trên
không gian mạng. Đại diện Omega Plus và Alpha Books cho biết, việc vi phạm bản
quyền với sách in, tuy tràn lan, nhưng chưa thấm vào đâu nếu so với sách điện tử,
vì tính chất đa phương tiện, tinh vi và dễ dàng của nó. Trong số hơn 1000 đầu sách
ebook của Alpha Books và Omega Plus, có đến vài trăm đầu bị xâm phạm bản
quyền dưới hình thức sách điện tử đăng tải tràn lan trên các trang mạng cá nhân chia sẻ m ễ
i n phí hoặc kinh doanh kiếm lời.
Thậm chí, nhiều đơn vị còn phát triển thành dạng sách nói và phát tán trên rất
nhiều kênh như Youtube, kênh riêng, các diễn đàn, và thậm chí cả các công ty có tư
cách pháp nhân cũng ngang nhiên lấy ebook của Alpha Books và Omega Plus để
kinh doanh khi chưa có sự đồng ý hay ký kết hợp đồng phân phối với Alpha Books và Omega Plus.
Ngoài ra, nhiều đơn vị x ấ
u t bản còn bị các đối tượng scan nội dung sách in thành
bản pdf và đăng tải trên mạng miễn phí hoặc kiếm lời, ảnh hưởng đến việc kinh
doanh sách thật. Có thể dễ dàng tìm kiếm những cuốn sách ăn khách, hoặc sách đã
xuất bản từ lâu đăng tải trên mạng dưới dạng pdf này.
Công nghệ phát triển đã tạo ra những công cụ kh ế i n cho v ệ i c làm và phát tán
ebook lậu đơn giản hơn nhiều. Khi có sẵn bản mềm, chỉ qua vài thao tác số hóa,
một ebook đã được định hình. Nếu không có bản mềm, người làm ebook lậu sử
dụng những máy quét sách có tốc độ “kinh hoàng” mà không cần tháo gáy sách, để
chuyển sang nhiều định dạng lưu trữ.
Gần đây lại xuất hiện thêm dòng ebook dưới dạng các ứng dụng (app) cung cấp
trên kho phần mềm AppStore của Apple, Google Play và các App Store tự xây