Vận dụng mô hình các lực lượng điều tiết cạnh tranh của Porter | Bài thảo luận Quản trị chiến lược

lOMoAR cPSD| 45315597
VIỆN HỢP TÁC QUỐC TẾ BÀI THẢO LUẬN
QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC
Đề tài: Vận dụng mô hình các lực lượng điều tiết cạnh tranh của Porter, hãy phân
tích cường độ cạnh tranh trong ngành giao đồ ăn trực tuyến hiện nay.
GV hướng dẫn: Nguyễn Thị Vân Lớp HP: 2247SMGM0111 Nhóm: 9 lOMoAR cPSD| 45315597 Mục lục
Mở đầu ............................................................................................. 1
I. Giới thiệu về ngành giao đồ ăn trực tuyến: ................................. 2
II. Phân tích cường độ cạnh tranh trong ngành giao đồ ăn trực
tuyến hiện nay bằng việc vận dụng mô hình các lực lượng điều
tiết cạnh tranh của Porter: .............................................................. 3
1. Đe dọa gia nhập mới: ............................................................................... 3
2. Đe dọa từ các sản phẩm/ dịch vụ thay thế: ............................................ 6
3. Quyền thương lượng của người mua: .................................................... 7
4. Quyền thương lượng của nhà cung ứng: ............................................... 8
5. Cạnh tranh giữa các đối thủ cạnh tranh hiện tại ................................ 10
6. Quyền lực tương ứng của các bên liên quan khác .............................. 12
III. Kết Luận: ................................................................................. 14
Tài liệu tham khảo: ........................................................................ 15 Mở đầu
Việt Nam với dân số đạt ngưỡng gần 100 triệu dân với 60% là người trẻ, đây chính là tiềm
năng lớn cho các loại hình kinh doanh trực tuyến mà đặc biệt là loại hình kinh doanh, dịch vụ
giao đồ ăn trực tuyến. Loại hình kinh doanh này có tốc độ tăng trưởng tốt nhờ thói quen tiêu
dùng của người Việt đang thay đổi, khách hàng đa phần là người trẻ, bận rộn hơn , sống trên
mạng xã hội nhiều hơn nên muốn có sự tiện dụng và sẵn sàng trả thêm tiền để mua đồ ăn Online.
Giới văn phòng bận rộn cũng tương tự, họ sẵn sàng trả tiền để gọi đồ ăn thay vì mang theo hoặc
ra ngoài ăn. Nhóm khách hàng này cũng thành thạo công nghệ, thích trải nghiệm mới lạ. Những
yếu tố này góp phần làm cho ngành kinh doanh dịch vụ giao đồ ăn trực tuyến hấp dẫn hơn bao 1 lOMoAR cPSD| 45315597
giờ hết với những cái tên nổi bật như Grab, Gojek, Beamin, Now đang tích cực ganh đua thị phần gay gắt. I.
Giới thiệu về ngành giao đồ ăn trực tuyến:
 Lịch sử hình thành
Khái niệm “ phục vụ đồ ăn nhanh " đã xuất hiện từ khoảng năm 753 TCN đến năm 476
SCN tại La Mã cổ đại , tức có thể nói nền móng phát triển của nghề “ shipper ” đã có hơn 2.700 năm trước.
Cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật và sự phủ sóng rộng khắp của các thiết bị
điện tử, chúng ta có thể ngồi nhà mà vẫn dễ dàng “ gọi ship " một bữa ăn ngon lành - bằng cách
đặt đồ ăn trực tuyến. Từ năm 2004 đến nay, việc đặt đồ ăn online bắt đầu bùng nổ và trở thành
hình thức đỉnh cao của tới vụ giao đồ ăn. Các trang web của các hãng thức ăn cùng những app
đặt hàng mọc lên vô số, cung cấp sự tiếp cận vô hạn đến mọi thương hiệu ẩm thực.
● Khái niệm:
- Ngành giao đồ ăn trực tuyến là một dạng thương mại điện tử cho phép khách hàng trực
tiếp đặt đồ ăn từ người bán qua Internet sử dụng trình duyệt web, hoặc qua các app trung
gian. Chỉ cần vài thao tác đơn giản, bạn có thể thưởng thức món ngon bất cứ lúc nào, bất
cứ ở đâu. Kể cả đang ở nhà hay văn phòng. Đồ ăn sẽ được giao đến nhanh chóng và mức
giá hợp lý mà không cần phải đi xa.
- Dịch vụ giao đồ ăn trực tuyến được biết đến với 2 dạng: Đặt qua app trung gian hay gọi
đặt trực tiếp qua hotline của quán.
- Khách hàng mục tiêu: Phần lớn là người trẻ ở độ tuổi học sinh, sinh viên hay dân văn phòng,...
- Những năm gần với sự xuất hiện của dịch bệnh Covid 19, Việt Nam ghi nhận tăng trưởng
mạnh về giao hàng. Theo khảo sát tại Hà Nội và TP. HCM mới đây, các khuyến mại hay
việc đảm bảo an toàn trong mùa Covid được 49-58% người đồng tình.
➢ Kết luận: Ngành dịch vụ gọi đồ ăn trực tuyến Việt Nam với những điều kiện và ưu thế
sẵn có, cho thấy thị trường dịch vụ giao đồ ăn trực tuyến đang có tiềm năng phát triển lớn
và bùng nổ với đà tăng trưởng mạnh mẽ. Thị trường giao đồ ăn trực tuyến tại Việt Nam
đang ngày càng thu hút nhiều doanh nghiệp tham gia vào lĩnh vực này. 2 lOMoAR cPSD| 45315597
II. Phân tích cường độ cạnh tranh trong ngành giao đồ ăn trực tuyến hiện nay bằng việc
vận dụng mô hình các lực lượng điều tiết cạnh tranh của Porter:
1. Đe dọa gia nhập mới:
Thị trường giao đồ ăn trực tuyến tại Việt Nam đang ngày càng thu hút nhiều doanh nghiệp
tham gia vào lĩnh vực này, chỉ số gia nhập thị trường vào năm 2019 là khoảng 12.9%, cao hơn
nhiều so với chỉ số gia nhập thị trường của các lĩnh vực giao nhận khác. Điều này khiến cho cạnh
tranh giữa các doanh nghiệp trong ngành này càng trở nên khốc liệt hơn.
❖ Các rào cản gia nhập:
- Tính kinh tế theo quy mô: Thị phần dịch vụ giao thức ăn trực tuyến hiện nay được chia
cho nhiều thương hiệu. Trong đó, nổi bật là GrabFood, Now và BAEMIN chiếm lĩnh hầu
hết thị trường với mạng lưới shipper rộng khắp và chuỗi các cửa hàng, nhà hàng liên kết
đa dạng. Ngoài ra còn có Go Food và Loship. Với mạng lưới rộng khắp và quy mô của
mình, các thương hiệu này luôn có những mức giá vận chuyển vô cùng hợp lý và hấp dẫn
khiến đây luôn là những cái tên khách hàng sẽ tin chọn khi đặt đồ ăn trực tuyến, có thể
nói đây là 1 rào cản lớn đối với các doanh nghiệp khác khi muốn ra nhập vào ngành.
- Khác biệt hóa sản phẩm: Đối với những tên tuổi nổi bật như Grab, Gojek, Beamin, Now
hay Shopee Food, những thương hiệu này đã rất quen thuộc với khách hàng và có được
một lượng khách hàng trung thành lớn nhờ vào quá trình hoạt động quảng cáo, chăm sóc
khách hàng,... Yếu tố này bắt buộc các công ty ra nhập phải đầu tư rất lớn để lôi kéo được lượng khách hàng này.
Dõi theo diễn biến các hoạt động truyền thông chính toàn ngành , có thể dễ dàng nhận ra
những cái tên trong ngành rất chịu chi trong khoản truyền thông mà đặc biệt là beamin, đây cũng 3 lOMoAR cPSD| 45315597
là thương hiệu được đánh giá cao trong khoản truyền thông với nội dung, hoạt động quảng bá và các thông điệp.
Bảng 1. Diễn biến các hoạt động truyền thông chính toàn ngành Now Grabfood Beamin Gofood Loship Tháng 2
Lên Now có Lễ hội Ẩm thực, Lễ trao giải 2019 Quán nào còn hết, dịch vụ Chợ Lớn BEAMIN mở cửa mà trên xuyên tết Kitchen, WeEAT Loship đóng GrabFood ăn AWARDS cửa, chỉ Loship như vua biết với Tháng 3 Loship! Cái gì cũng ship Tháng 4
Ngồi nhà đi Grap Kitchen Có #anonhacungngon chợ
Giao thực mới cự được nhanh 1H và “Cô Vy” Freeship Tháng 5 Deal
Bé yêu trổ tài, Phụ nữ nên yêu an Giveaway 0đ ColenVN món ngon tới toàn hay thú 4 lOMoAR cPSD| 45315597 Now Grabfood Beamin Gofood Loship ngay vị Tháng 6 Ra mắt #TaphoaBeamin Tháng 7 Chuỗi event 500 ly trà sữa đã Loship luôn mừng Now 4 được trao cho freeship tuổi chủ tịch ăn uống đầu tiên Tháng 8 Quán ngon ba Đặt Loship, chuẩn nghe Radio Ăn khám phá Giá ngay! Kết hợp dùng thử với Hamlet Trương. Tạp Tháng 9 Ăn
gì Grap-Food-Món Hướng dẫn sinh Mơ Anh hóa Loship
Review Nấy độc quán quen tồn và giật giải Gojek với Game giải cùng cứu gà rán trên Chipu app Beamin Tháng 10 Đại hội Rap Happy snack Đặt Gojek, thính time bắt vàng Món ngon rơi! nửa giá Tháng 11
DEal Đại Tết Thầy Tết Cô Tạp hóa Beamin náo học - Grab kèo cho đồng giá 11k - đường khỏi “Bùng 111 k Show” Trùm cuối Fine Your Yum: Beamin x Yuno
Grap-Food x Nhà Bigboi - Quyết
hàng, quán ăn đối khao khủng Sài tác Gòn, Hà Nội Tháng 12 10 ngày ăn GrabFood - Ăn Chuyện Ăn cả thế giới hết món Việt Chuyện Uống - Shipcity - Nước mát Sài Shipcity free Gòn -
Nhu cầu vốn đầu tư ban đầu: Như đã nói ở trên, để có thể lôi kéo được lượng khách
hàng trung thành của các thương hiệu nổi tiếng vốn có, các công ty mới ra nhập đòi hỏi
phải có nguồn vốn đầu tư lớn cho hoạt động quảng cáo, chăm sóc khách hàng và khuyến mại. 5 lOMoAR cPSD| 45315597
- Chi phí chuyển đổi: Đối với ngành dịch vụ giao đồ ăn trực tuyến, chi phí chuyển đổi khi
chuyển từ đơn vị này qua đơn vị khách là rất nhỏ, đây chính là ưu thế cho các cái tên mới ra nhập vào ngành.
- Gia nhập vào các hệ thống phân phối: Với các tên tuổi lớn trong ngành như Grab, Gojek,
Beamin, Now hay Shopee Food, họ đã xây dựng được cho mình mạng lưới shipper dày
đặc và các chuỗi cửa hàng, quán ăn lớn. Vì vậy, để gia nhập cần lôi kéo và tạo ra được 1
mạng lưới shipper cũng như liên kết được với các cửa hàng, nhà hàng đủ lớn để có thể
cạnh tranh, điều này đòi hỏi nguồn lực về kinh tế và con người rất lớn.
- Chính sách của chính phủ: Ngành dịch vụ giao đồ ăn trực tuyến không chịu quá nhiều
giới hạn hay điều lệ của chính phủ, vì vậy đây là 1 ưu thế trong việc gia nhập ngành cho các doanh nghiệp mới.
➢ Kết luận: Sau khi phân tích rào cản ra nhập, có thẻ thấy rào cản gia nhập mới của ngành
giao đồ ăn trực tuyến là khá thấp, rào cản chủ yếu về nguồn vốn đầu tư ban đầu trong việc
chạy chương trình quảng cáo và tung ra các khuyến mại để thu hút khách hàng.
Như vậy đối với rào cản ra nhập thấp sẽ làm tăng cường độ cạnh tranh trong ngành.
2. Đe dọa từ các sản phẩm/ dịch vụ thay thế:
Tại Việt Nam, thị trường dịch vụ giao thức ăn trực tuyến đang ngày một sôi động. Tuy
nhiên, ngành này cũng không tránh khỏi sự đe dọa từ các sản phẩm, dịch vụ thay thế mà tiêu
biểu là ngành dịch vụ ăn uống.
❖ Các nguy cơ thay thế:
- Các chi phí chuyển đổi trong sử dụng sản phẩm: Đối với ngành giao đồ ăn trực tuyến
và ngành dịch vụ ăn uống. Khách hàng sẽ cần bỏ thêm chi phí giao hàng để có thể có đồ
ăn giao đến tận nơi thay vì ăn trực tiếp tại quán ăn, đây là rào cản lớn nhất, ngoài ra việc
vận chuyển có thể làm ảnh hưởng đến chất lượng đồ ăn. Tuy nhiên, việc lựa chọn dịch vụ
giao đồ ăn trực tuyến mang đến sự tiện lợi cho khách hàng như: Tiết kiệm thời gian, chi
phí đi lại, không chịu ảnh hưởng của thời tiết,... Ngoài ra, các doanh nghiệp trong ngành
cũng tung ra các ưu đãi giao hàng hấp dẫn.
- Xu hướng sử dụng hàng thay thế của khách hàng: Có những khách hàng thích trải
nghiệm đồ ăn trực tiếp tại cửa hàng vì không gian quán, chất lượng phục vụ,... Đây chính
là rào cản lớn của dịch vụ gọi đồ ăn trực tuyến. 6 lOMoAR cPSD| 45315597
- Tương quan giữa giá cả và chất lượng của các mặt hàng thay thế: Mặt bằng chung, giá
cả khi mua trực tiếp và khi gọi đồ ăn sẽ giống nhau. Tuy nhiên, khách hàng khi sử dụng
dịch vụ giao đồ ăn trực tuyến sẽ phải trả thêm phí giao hàng.
➢ Kết luận: Đối với đe dọa từ các sản phẩm/dịch vụ thay thế, có thể thấy ngành giao đồ ăn
trực tuyến đã có những cải thiện, tung ra những ưu đãi và đặc biệt trong thời đại công
nghệ hiện nay đây là lựa chọn tốt cho khách hàng. Vì vậy đe dọa từ các sản phẩm/dịch vụ
thay thế là không đáng kể và không làm tăng thêm cường độ cạnh tranh trong ngành.
3. Quyền thương lượng của người mua:
Ngành giao đồ ăn trực tuyến là một ngành mới nhưng đã thu hút một lượng khách hàng
lớn, đa số là người trẻ: học sinh, sinh viên và giới văn phòng. Mức độ cạnh tranh trong ngành bị
ảnh hưởng lớn từ quyền lực thương lượng của khách hàng tiêu dùng. Quyền lực này phụ thuộc
vào một số yếu tố nổi bật như:
- Mức độ tập trung: Trong thị trường Việt Nam, có thể kể đến một số thương hiệu trong
ngành giao đồ ăn trực tuyến như Grab Food, Now, Bae Min, Lo Ship, Go Food. Số lượng
các bên giao hàng không nhiều, mức độ tập trung rơi vào ba ông lớn là Grab Food, Now
và Baemin. Cụ thể, theo Báo cáo thị trường dịch vụ giao thức ăn trực tuyến Việt Nam
2020 được Reputa - Social Listening Platform phân tích, 3 hãng này chiếm đến 78,49%
sự quan tâm của khách hàng. Chính vì mức độ tập trung cao như vậy đã tăng cường độ
cạnh tranh, các công ty lớn làm tăng áp lực lên các công ty nhỏ khác.Tuy nhiên, như kể
trên, số lượng các bên cung cấp dịch vụ này còn chưa nhiều, có khoảng 5 6 thương hiệu
tại Việt Nam, vì vậy thị trường còn khá rộng, mức độ cạnh tranh cũng giảm đáng kể.
- Đặc điểm của dịch vụ giao đồ ăn trực tuyến: Hình thức giao hàng thông qua tài xế công
nghệ là một dịch vụ để đáp ứng nhu cầu cuộc sống hiện nay. Vận dụng sự phát triển của
khoa học công nghệ, đời sống con người được cải thiện hơn. Cùng với nhịp sống bận rộn,
hành vi thói quen người tiêu dùng đang có những thay đổi cơ bản, họ đòi
hỏi các dịch vụ giúp đời sống họ thuận tiện đơn giản hoá hơn. Giữa các hãng với nhau,
khách hàng có thể so sánh về tốc độ giao hàng, giá vận chuyển, thái độ của tài xế, mạng
lưới tài xế vào giờ cao điểm,... Các hãng công nghệ sẽ phải ganh đua với nhau để trở thành
sự lựa chọn của khách hàng. 7 lOMoAR cPSD| 45315597
- Chuyên biệt hóa dịch vụ: Người tiêu dùng ngoài việc có thể lựa chọn các hãng giao đồ
ăn khác thì còn có thể sử dụng dịch vụ giao hàng của quán ăn đó, hoặc đơn giản hơn là họ
tự di chuyển đến mua sản phẩm.
- Chi phí chuyển đổi khách hàng: Chi phí để khách hàng chuyển sang dùng một app khác
là rất nhỏ, thậm chí không có. Người tiêu dùng hoàn toàn có thể chuyển sang sử dụng một
bên giao hàng khác nếu họ muốn. Các hãng giao đồ ăn trực tuyến hoàn toàn không có
ràng buộc gì với người tiêu dùng. Chính vì vậy mà việc người dùng thường xuyên thay
đổi bên giao hàng là hoàn toàn dễ hiểu. Từ đó mà tính cạnh tranh càng trở lên gay gắt hơn.
- Khả năng tích hợp phía trước: Một trong những đặc thù của ngành giao hàng đồ ăn trực
tuyến chính là việc những quán ăn đối tác của họ vừa có thể coi là nhà cung ứng, cũng có
thể coi là khách hàng. Và các tài xế công nghệ cũng vậy. Nếu như hãng đưa ra một mức
chiết khấu hợp lý, để đem đến cho các bên liên quan là quán ăn - tài xế - khách hàng mức
giá hợp lý thì họ sẽ ưu tiên lựa chọn hãng đó. Và ngược lại, bất kỳ một bên nào chịu một
mức giá cao thì họ có thể lựa chọn các bên giao hàng khác. Không giống như đối tượng
người tiêu dùng, tài xế và quán ăn sẽ chịu một số ràng buộc nhất định.
➢ Kết luận: Quyền lực thương lượng của khách hàng cao nên gia tăng áp lực cạnh tranh
trong ngành, cường độ cạnh tranh của giao đồ ăn trực tuyến bị đẩy lên cao.
4. Quyền thương lượng của nhà cung ứng:
Trên thị trường Việt Nam hiện nay xuất hiện khá nhiều nhà cung ứng trên lĩnh vực giao
đồ ăn trực tuyến, mức độ cạnh tranh giữa các nhà cung ứng diễn ra vô cùng gay gắt, nó giúp xác
định sự hấp dẫn của ngành của hãng. Gofood, Now, Grabfood đóng vai trò là người mua của các
hãng, nhà hàng, quán ăn. Các hãng, nhà hàng, quán ăn sẽ là nhà cung ứng. Cũng giống như quyền
lực thương lượng giữa các khách hàng, quyền lực của nhà cung ứng càng cao thì càng làm tăng cường độ cạnh tranh.
- Mức độ tập trung ngành: Ngày nay trên thị trường Việt Nam có rất nhiều nhà cung ứng
trên lĩnh vực đồ ăn cùng với tên tuổi danh tiếng của mình, nhiều nhà hàng và nhiều quán
ăn trên các nơi. Mức độ phổ biến của các nhà hàng tương đối nhiều dẫn đến năng lực cạnh
tranh càng cao. Tuy nhiên, bên cung cấp dịch vụ giao hàng trực tuyến còn chưa nhiều, có
khoảng 5 - 6 thương hiệu tại Việt Nam, vì vậy thị trường còn khá rộng, mức độ cạnh tranh cũng giảm đáng kể. 8 lOMoAR cPSD| 45315597
- Đặc điểm hàng hóa: Chất lượng món ăn là vấn đề mà khách hàng vô cùng quan tâm khi
mà ngày càng nhiều nhà cung ứng cung cấp cùng 1 loại sản phẩm. Chẳng hạn khảo sát
ngẫu nhiên 10 bạn sinh viên họ thường đặt gà rán qua ứng dụng nào thì 8/10 sẽ đặt qua
Now, còn lại là Gojeck. Cho biết vì sao tỉ lệ đặt hàng qua Now lại chiếm đa số thì họ cho
biết chất lượng gà ở đây rất ngon, hợp, đáp ứng được nhu cầu và phù hợp với chi phí mà
họ bỏ ra.Từ đó, danh tiếng của bên cung cấp sản phẩm gà rán cho Now cũng như danh
tiếng đặt gà qua Now cũng ngày càng được nâng cao, nâng cao năng lực cạnh tranh của
họ so với các đối thủ cạnh tranh khác. Bên cạnh đó trong năm 2020, Grabfood theo đánh
giá cần phải cải thiện nhiều hơn về chất lượng món ăn, nhà hàng.
- Chuyên biệt hóa sản phẩm, dịch vụ: Sản phẩm giao đồ ăn trực tuyến ngày nay vô cùng
phong phú, đa dạng, giao hàng trực tuyến sẽ giúp tiết kiệm khá nhiều thời gian đi lại, chỉ
cần ngồi ở nhà và đặt đồ ăn giao hàng tận nơi. Tuy nhiên đối với loại sản phẩm này thì có
thể đến trực tiếp cửa hàng để đặt, điều này cũng không gây quá nhiều áp lực lên các nhà
cung ứng khi họ đã có cả cơ sở mặt bằng kinh doanh lẫn dịch vụ đặt đồ trực tuyến. Tuy
nhiên, đối với nhà cung ứng, cửa hàng quán ăn gặp khó khăn trong việc mở mặt bằng thì
giao đồ ăn trực tuyến đem lại cho họ sự thuận tiện vô cùng lớn. Mặt khác, trong 1 loại đồ
ăn cũng có rất nhiều nhà cung ứng cùng cung cấp, không mua quán này thì có thể đặt quán
khác, thậm chí sản phẩm khác. Nowfood không có thì có thể sử dụng Gofood, Loship,....
Khả năng thay thế sản phẩm này bằng 1 sản phẩm khác càng khó thì quyền lực của nhà cung ứng càng lớn.
- Chi phí chuyển đổi nhà cung ứng: Chi phí để chuyển đổi nhà cung ứng thường rất đơn
giản và không tốn kém, khách hàng có thể đặt bất kỳ sản phẩm với nhà cung ứng mà họ
muốn khi họ đã ưa chuộng quen dùng sản phẩm đó hoặc muốn đổi dùng loại của bên khác.
Nhiều cửa hàng cung ứng còn liên kết thêm với nhiều bên giao hàng khác nhau.
Họ biết chi phí chiết khấu cho các ứng dụng đặt hàng là khá cao từ 15-25%, tuy nhiên
doanh số bán được từ những úng dụng này tăng từ 20- 50% so với kinh doanh thông
thường. Các cửa hàng, quán ăn có liên kết các dịch vụ giao đồ ăn trực tuyến càng nhiều
thì khả năng tiếp cận khách hàng càng lớn, nâng cao năng lực cạnh tranh hơn.
- Khả năng tích hợp về phía sau (trước): Với chi phí hợp lý thì các nhà cung ứng sẽ tìm
cách nâng cao năng lực cạnh tranh của mình. Ví dụ như Nowfood đã tích hợp với Shopee,
thông báo sẽ đổi tên thành Shopee Food kể từ ngày 18-8 tới đây. Đây không hẳn là một
thương vụ M&A bởi từ năm 2017, Sea - tập đoàn mẹ của Shopee - đã sở hữu 82% cổ phần 9 lOMoAR cPSD| 45315597
của Foody Corporation. Theo Công ty cổ phần Foody/Now, việc đổi tên sẽ giúp hãng đồng
nhất được thương hiệu trong hệ sinh thái với nhiều tiện ích của kinh tế số như thương mại
điện tử (Shopee), đồ ăn (Shopee Food), thanh toán (ShopeePay), qua đó gia tăng trải
nghiệm cho người tiêu dùng. Khách hàng sẽ được tiếp cận nhiều dịch vụ và sản phẩm dễ
dàng, các đối tác kinh doanh, nhà hàng và tài xế có một nguồn khách hàng đa dạng và
rộng hơn, những điều này sẽ thúc đẩy sự phát triển kinh tế số của Việt Nam.
➢ Kết luận: Các nhà cung ứng có thể xem là 1 đe dọa khi mà họ có thể thúc ép nâng giá
hoặc giảm giá hoặc phải giảm yêu cầu chất lượng đầu vào mà họ cung cấp cho các hãng
giao đồ ăn trực tuyến Now, Loship,.....do đó làm khả năng sinh lợi của họ. Khi doanh
nghiệp trong ngành cung ứng có quyền lực trong các điều kiện giao dịch, họ sẽ kiếm được lợi nhuận lớn hơn.
5. Cạnh tranh giữa các đối thủ cạnh tranh hiện tại
Theo Báo cáo thị trường dịch vụ giao thức ăn trực tuyến Việt Nam 2020 vừa được Reputa-
Social Listening Platform phân tích cho thấy:
GrabFood là thương hiệu dẫn đầu thị trường khi chiếm đến 33,38% thị phần thảo luận,
theo sau là Now với 23,16 % lượng thảo luận trên social, thứ 3 là Baemin với 21,95% . Loship
và Go Food lần lượt chiếm tỷ lệ thị phần thảo luận là 15,14% và 6,37% , Tháng 05/2020, Baemin
đạt lượng thảo luận tương đương GrabFood ở cùng thời điểm khi thương hiệu này bắt đầu đầy 10 lOMoAR cPSD| 45315597
mạnh hoạt động truyền thông. Xét về tỷ lệ tham gia thảo luận, Beamin dang phổ biến nhất với
giới trẻ tại Thành phố Hồ Chí Minh nhưng lại không quá phổ biến với giới trẻ Hà Nội.
- Các rào cản rút lui khỏi ngành: Để một cái tên rút lui khỏi ngành giao đồ ăn trực tuyến,
doanh nghiệp cần đối mặt với các trách nhiệm đạo đức như việc tạo ra công ăn việc làm cho nhân viên,
- Mức độ tập trung của ngành: Như đã phân tích ở trên, số lượng các bên giao hàng không
nhiều, mức độ tập trung rơi vào ba ông lớn là Grab Food, Now và Baemin chiếm đến
78,49% sự quan tâm của khách hàng. Vì vậy ngành có mức độ tập trung cao.
- Mức độ tăng trưởng của ngành: Thị trường giao thức ăn trực tuyến tại Việt Nam đang
được đánh giá là tăng trưởng mạnh mẽ và nhất là ngày càng có nhiều doanh nghiệp “nhảy”
vào lĩnh vực này. Đáng chú ý, cuộc chiến chiếm lĩnh thị phần giữa các ứng dụng vẫn chưa
có dấu hiệu giảm nhiệt, thậm chí ngày càng khốc liệt hơn khi Baemin đang tăng tốc bám
sát “kẻ dẫn đầu” Grabfood. Năm 2020, Việt Nam ghi nhận tăng trưởng mạnh về giao hàng
thực phẩm trực tuyến do COVID (1,140,397 lượt thảo luận). Xu hướng này có thể sẽ tiếp
tục tăng trưởng suốt năm 2021, đồng thời được dự báo tăng trưởng sẽ đạt giá trị hơn 38
triệu USD và duy trì mức tăng trưởng bình quân 11% trong 5 năm tới.
- Tình trạng dư thừa công suất: Khách hàng của ngành đang ngày càng mở rộng hơn từ
người trẻ đến những độ tuổi lớn hơn. Hiện nay, thị trường giao đồ ăn của Việt Nam vẫn
còn nhiều dư địa để phát triển. Theo tính toán, tỷ lệ đặt đồ ăn bên ngoài so với tổng số bữa
ăn của người dân là 1-2%, thấp hơn rất nhiều so với quốc gia láng giềng Indonesia là 10%.
- Đặc điểm của sản phẩm/dịch vụ: Dịch vụ giao đồ ăn trực tuyến đáp ứng nhu cầu cuộc
sống hiện nay cùng với nhịp sống bận rộn, đòi hỏi các dịch vụ giúp đời sống họ thuận tiện
đơn giản hoá hơn. Giữa các hãng với nhau, khách hàng có thể so sánh về tốc độ giao hàng,
giá vận chuyển, thái độ của tài xế, mạng lưới tài xế vào giờ cao điểm,... Các hãng công
nghệ sẽ phải ganh đua với nhau để trở thành sự lựa chọn của khách hàng. Đặc biệt, lý do
chính yếu làm khách hàng hài lòng với dịch vụ là "Chương trình ưu đãi, khuyến mãi"
(chiếm đến 84%). Không phải tốc độ lúc nào cũng là điểm vượt trội, điều khách hàng quan
tâm thật sự là dịch vụ nào có mã khuyến mãi nhiều nhất thay vì là tốc độ giao hàng (yếu tố chỉ chiếm 2%). 11 lOMoAR cPSD| 45315597
Biểu đồ thể hiện Nhu cầu của người dùng đối với dịch vụ giao thức ăn
- Các chi phí chuyển đổi: Khách hàng không phải bỏ thêm chi phí khi chuyển từ đơn vị
vận chuyển này qua đơn vị vận chuyển khác, các đơn vị cũng không có sự ràng buộc đối với khách hàng
- Tính đa dạng của các đối thủ cạnh tranh: Các cái tên lớn trong ngành có độ phủ sóng
rất lớn và rất đa dạng, điểm khác biệt giữa các đơn vị là các mã khuyến mãi, giảm giá trên
từng sản phẩm. Vì vậy, để chiếm lĩnh thị phần, các hãng giao đồ ăn trực tuyến liên tục
tung ra các khuyến mãi giảm giá đồ ăn, khuyến mãi giao hàng miễn phí.
➢ Kết luận: Cạnh tranh giữa các đối thủ cạnh tranh hiện tại trong ngành giao đồ ăn trực
tuyến là vô cùng khốc liệt, vì vậy làm tăng cường độ cạnh tranh trong ngành.
6. Quyền lực tương ứng của các bên liên quan khác
● Cổ đông:
Nhận thấy sự phát triển nhanh chóng và chưa có dấu hiệu chậm lại của ngành giao đồ ăn
trực tuyến, Việt Nam đã có thêm rất nhiều những doanh nghiệp tham gia vào thị trường này như
Heyu hoặc bee – trước đây là app cho việc đặt xe trực tuyến. Chỉ số gia nhập thị trường đồ ăn
trực tuyến tại CN khoảng 12,9% vào năm 2019 cao hơn nhiều so với các lĩnh vực giao nhận
khác. Loship gần đây đã kêu gọi được các nhà đầu tư chi rất mạnh tay như từ tập đoàn nước
ngoài Meta Planet Holding. Từ đó thấy rằng, trước đây đa số các công ty lớn về giao đồ ăn phát
triển tại Việt Nam đều là các công ty nước ngoài xâm nhập vào. Điều này dẫn tới sự phụ thuộc
trong việc phát triển của ngành, nhưng giờ đây người VIệt ta đang đẩy mạnh đầu tư và kêu gọi
góp cổ phần nhằm cạnh tranh trực tiếp với các doanh nghiệp nước ngoài.
● Công đoàn 12 lOMoAR cPSD| 45315597
Ngành giao đồ ăn trực tuyến tại Việt Nam là một ngành mới nên nhu cầu về nhân rất nhiều.
Đối với nguồn nhân lực xử lý quy trình trên các hệ thống thì thuộc vào lĩnh vực công nghệ thông
tin, quản trị dữ liệu, thương mại điện tử, chăm sóc khách hàng,… đây đều các việc làm mang lại
nguồn thu nhập cao và ổn định, cơ hội thăng tiến tốt cho đội ngũ nhân lực này. Với nguồn nhân
lực bên ngoài là các shipper cũng có thu nhập khá tốt, không bị gò bó thời gian và khoảng tuổi
tác, giới tính cũng không bị quy định quá chặt. Có thể thấy điều kiện làm việc trong ngành này
được xem là khá tốt khi nền tảng cơ sở hạ tầng tại Việt Nam hiện nay đã rất phát triển, đáp ứng
đầy đủ cho đội ngũ nhân lực.
● Chính phủ
Việt Nam là một quốc gia có nền chính trị ổn định - đây là yếu tố vô cùng quan trọng trong
việc phát triển kinh tế nói chung và nghiên cứu, đầu tư phát triển cho các ngành triển vọng nói
riêng. Đặc biệt, Chính phủ Việt Nam hiện nay đang rất tạo điều kiện cho các doanh nghiệp nước
ngoài đầu tư vào Việt Nam và đặc biệt là lĩnh vực công nghệ, điều này đã giúp cho ngành giao
đồ ăn trực tuyến của Việt Nam ngày càng phát triển mạnh mẽ, tạo được cơ hội việc làm cho rất
nhiều người dân và mở rộng hình thức kinh doanh. Tuy nhiên, Nhà nước ta vẫn chưa có các quy
định chung về quy trình giao – nhận, quá trình này đều do các công ty thực hiện chính sách của
riêng họ, ví dụ như hành vi khách boom hàng vẫn diễn ra thường xuyên. Ngoài ra việc kiểm soát
thu thuế và đảm bảo mức lương của người lao động trong ngành này cũng chưa được chặt chẽ.
● Các tổ chức tín dụng
Hiện nay, chưa có chính sách tín dụng ưu đãi áp dụng riêng cho doanh nghiệp hoạt động
trong lĩnh vực giao đồ ăn trực tuyến. Tuy nhiên, trường hợp doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh
vực này có đủ tiêu chuẩn xác định là doanh nghiệp nhỏ và vừa theo quy định của pháp luật thì
có thể được hưởng các chính sách tín dụng ưu đãi khi vay vốn tại tổ chức tín dụng như:
- Được Quỹ Bảo lãnh tín dụng địa phương bảo lãnh để vay vốn tại các tổ chức
tíndụng theo quy định về thành lập, tổ chức và hoạt động.
- Được hưởng lãi suất ưu đãi theo chính sách lãi suất đối với 5 lĩnh vực ưu tiên phát triển.
● Các hiệp hội thương mại
Ngành giao đồ ăn trực tuyến vẫn chưa được xác định thuộc hiệp hội nào tại Việt Nam nhưng
khi nhận xét từ góc nhìn thương mại điện tử, là hoạt động thương mại, giao dịch, mua bán thông
qua các phương tiện điện tử có sử dụng kết nối Internet. Có thể cho rằng, ngành giao đồ ăn trực
tuyến có một phần thuộc về thương mại điện tử và hiệp hội thương mại điện tử Việt Nam. 13 lOMoAR cPSD| 45315597
Hiệp hội TMĐT Việt Nam là một tổ chức xã hội nghề nghiệp phi lợi nhuận của những người
và doanh nghiệp, tổ chức hoạt động trong lĩnh vực TMĐT tại Việt Nam. Hiệp hội đã có rất nhiều
những hoạt động bổ ích về công tác xúc tiến phát triển thương mại, tư vấn, làm cầu nối giữa
doanh nghiệp đưa ra các kiến nghị với cơ quan quản lý Nhà nước và cộng đồng. ● Dân chúng
Hoạt động giao đồ ăn trực tuyến xuất hiện tại Việt Nam là rất phù hợp với xu hướng thay đổi
hiện nay của nền kinh tế và có những người tiêu dùng tiềm năng là giới trẻ. Họ bận rộn hơn, sống
trên mạng nhiều hơn nên muốn có sự tiện dụng và sẵn sàng trả thêm tiền để mua đồ ăn online.
Giới văn phòng bận rộn cũng sẵn sàng trả tiền để gọi đồ ăn về thay vì mang theo hoặc
ra ngoài ăn. Đặc biệt, họ thích trải nghiệm sự mới lạ
Ngoài ra, trong thời điểm Covid bùng phát mạnh mẽ phải giãn cách xã hội thì việc đặt và
giao đồ ăn trực tuyến đã giúp cho Chính phủ ta kiểm soát dịch tốt hơn, người dân cũng không
cần phải ra ngoài mua đồ, họ cảm thấy yên tâm hơn
● Các nhóm quan tâm đặc biệt
Như đã đề cập ở trên, khách hàng trong lĩnh vực giao đồ ăn trực tuyến tại Việt Nam đa phần
là giới trẻ. Với dân số gần 100tr dân, trong đó chiếm 60% là người trẻ, Việt Nam ngày càng trở
nên tiềm năng hơn cho các loại hình kinh doanh trực tuyến. Nổi bật là loại hình kinh doanh đặt
và giao đồ ăn này đang có tốc độ tăng trưởng tốt nhờ thói quen của người tiêu dùng Việt đang dần thay đổi.
III. Kết Luận:
Sau khi vận dụng mô hình các lực lượng điều tiết cạnh tranh của Porter, có thể kết luận
rằng cường độ cạnh tranh trong ngành giao đồ ăn trực tuyến hiện này là rất lớn đòi hỏi các doanh
nghiệp trong ngành phải đưa ra nhiều chiến lược kinh doanh tốt để có thể tồn tại và cạnh tranh.
Với thời đại 4.0, người tiêu dùng đang tìm kiếm các sản phẩm/dịch vụ giúp đời sống họ thuận
tiện hơn. Và đang có nhu cầu khẩn thiết về các giải pháp tiện lợi để có thể giúp đơn giản hóa
cuộc sống của họ, số lượng người sử dụng dịch vụ giao đồ ăn trực tuyến tại Việt Nam ngày càng
gia tăng. Ở Việt Nam hiện nay, thị trường giao đồ ăn đang nóng lên với sự tham gia của rất nhiều
thương hiệu mới, Những doanh nghiệp đang tồn tại trên thị trường cần có sự khác biệt để đáp
ứng nhu cầu của khách hàng. Tuy nhiên để tăng tính cạnh tranh, các doanh nghiệp phải cân đo
đong đếm chọn các yếu tố chính để làm thoả mãn nhu cầu người dùng. phần lớn khách hàng 14 lOMoAR cPSD| 45315597
hưởng ứng sử dụng các dịch vụ giảm giá, khuyến mãi. Các thương hiệu cũng nắm bắt tâm lý này
mà đẩy mạnh các chương trình ưu đãi, khuyến mãi vào các khung giờ vàng. Các chương trình
quảng bá marketing đang là mối quan tâm hàng đầu của Khách hàng, do đó cần gia tăng các hoạt
động quảng bá, truyền thông, nhiều thương hiệu cần tận dụng tốt điểm này để thu hút lượng đơn
hàng, giúp gia tăng trải nghiệm của khách hàng.
Tài liệu tham khảo:
https://www.reputa.vn/blog-detail/download-bao-cao-thi-truong-dich-vu-giao-thuc-an-
tructuyen-viet-nam-2020 https://vneconomy.vn/khoc-liet-cuoc-dua-ung-dung-giao-do-an-truc- tuyen-645867.htm
https://9print.co/blog/posts/nhung-yeu-to-chung-minh-food-delivery-la-nganh-tiem-nang- nhathien-nay
https://toanphatcorp.vn/tin-tuc/xu-huong-dat-do-an-online-tai-viet-nam-tac-dong-the-nao- dennganh-f-b-c150a1042.html
https://123docz.net/document/10752455-nghien-cuu-cac-nhan-to-anh-huong-den-y-dinh-
sudung-cac-ung-dung-dat-do-an-cua-gioi-tre-ha-noi.htm 15