lOMoAR cPSD| 44919514
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN TIỂU LUẬN
TRIẾT HỌC MÁC-LÊNIN
Đề tài: Vận dụng, sáng tạo quy luật phủ định của phủ định
vào trong quá trình phát triển bản thân của em.
Họ và tên: Nguyễn Hà Trang
Mã sinh viên: 11226404- TCNH
64G -Khoá 64- Lớp Triết 27-2022 lOMoAR cPSD| 44919514 PHẦN MỞ ĐẦU
Chúng ta đang sống trong thời đại toàn cầu hóa, khi mà
thời cơ và thách thức vô cùng phức tạp, đan xen và biến đổi
không ngừng; hoặc chúng ta dừng lại, nghĩa là tụt hậu, bị bỏ
rơi, hoặc chúng ta bứt phá, bắt kịp thời đại và làm chủ vận
mệnh của chính mình. Điều này đòi hỏi mọi người phải có
trình độ học vấn cao hơn, năng lực, tu dưỡng đạo đức và ý
thức lao động tốt hơn để thích ứng với yêu cầu thay đổi của công nghệ.
Vì vậy, triết học có ý nghĩa to lớn đối với sinh viên
ngày nay, triết học giúp sinh viên hình thành thế giới quan,
phương pháp luận, nhân sinh quan, văn hóa và hệ giá trị nhân
văn, được coi là “chiếc la bàn” giúp sinh viên định hướng
hoạt động chính trị - xã hội mang tính xây dựng và sáng tạo.
mục đích. Triết học giúp sinh viên hiểu được các mối quan hệ
xã hội, bản chất và chức năng của nhà nước và luật pháp,
thiện và ác, mối quan hệ của cá nhân với nhà nước và xã hội,
tự do và trách nhiệm. Cách duy nhất để phát triển hơn nữa
chính là loại bỏ, bài trừ những mặt tiêu cực của bản thân và
phấn đấu cho những mặt tích cực, điều này có thể được giải
quyết từ góc nhìn của triết học với phương pháp luận phủ đinh của phủ định. lOMoAR cPSD| 44919514 PHẦN NỘI DUNG
I. Nội dung, đặc điểm, ý nghĩa phương pháp luận của quy
luật phủ định của phủ định
Vạn vật ra đời và tự khẳng định chính nó. Trong quá
trình vận động của sự vật đó, những yếu tố mới xuất hiện thay
thế cái cũ, phủ định biện chứng - sự vật đó mất đi và thay vào
đó là sự vật mới, trong đó có những yếu tố tích cực được giữ
lại. Nhưng cái mới này lại bị cái mới khác phủ định. Cái mới
khác đó tưởng như là cái đã có, nhưng không phải là sự sao
chép hoàn toàn mà là nhân tố mới được thêm vào, chỉ giữ lại
những nhân tố tích cực phù hợp để tiếp tục phát triển. Sau hai
lần phủ định thì phủ định của phủ định hoàn thành, sự vật mới
hoàn thành một chu kỳ phát triển. Phủ định thông thường có
tính cực đoan. Phủ định biện chứng không có nghĩa là bác bỏ
hoàn toàn, mà bỏ đi một phần, bác bỏ một phần, giữ lại những
điều phù hợp. Phủ định của phủ định có nghĩa là giữ lại, bỏ đi
và thay thế để bù đắp phần hụt hẫng.
1. Nội dung và đặc điểm quy luật phủ định của phủ định
Quy luật phủ định của phủ định là một trong ba quy
luật của phép biện chứng duy vật, quy luật phủ định của phủ
định thể hiện xu hướng (tăng), hình thức (xoắn ốc), kết quả lOMoAR cPSD| 44919514
(sự vật, hiện tại). cái mới sinh ra từ sự vật, hiện tượng cũ); là
sự vận động của sự vật thông qua hai lần phủ định biện
chứng. Phủ định lần một, cái mới ra đời thay thế cái cũ và đối
lập với cái cũ; phủ định lần hai, sự vật dường như quay trở về
trạng thái ban đầu nhưng ở trình độ phát triển cao hơn.
Phủ định biện chứng là quan niệm tạo điều kiện cho
sự phát triển dựa trên tiền đề của phủ định. Phủ định biện
chứng là làm xuất hiện sự vật, hiện tượng mới thay cho sự vật
cũ, hiện tượng mới và là nhân tố nối liền sự vật, hiện tượng cũ
với sự vật mới, hiện tượng mới. Phủ định biện chứng là sự tự
phủ nhận, tự phát triển của sự vật, hiện tượng, là “mắt xích”
trong “dây chuyền” dẫn đến sự ra đời của sự vật, hiện tượng
mới cao hơn sự vật cũ, hiện tượng mới. Phủ định biện chứng
có tính khách quan (sự vật, hiện tượng tự phủ định do những
mâu thuẫn bên trong), và tính kế thừa (loại bỏ những yếu tố
không phù hợp và cải tạo sự vật, hiện tượng cũ đồng thời đưa
vào sự vật, hiện tượng mới). Phủ định biện chứng cũng có
tính phổ biến (xảy ra trong mọi lĩnh vực tự nhiên, xã hội và tư
duy); tính đa dạng, phong phú của phủ định biện chứng thể
hiện ở nội dung và hình thức của nó.
Vì thế, cái mới, tức là phủ định của phủ định, có nội
dung toàn diện hơn, cao hơn so với cái khẳng định ban đầu và lOMoAR cPSD| 44919514
phủ định tiếp theo. Như vậy, sự phát triển thông qua sự phủ
định biện chứng sẽ tạo ra xu hướng đi lên không ngừng -
nhưng không phải theo đường thẳng mà theo đường xoắn ốc.
Nhận xét về con đường này, Lênin VI đã viết: "Có thể nói sự
phát triển là một đường xoắn ốc chứ không phải là một đường
thẳng". Quy luật phủ định của phủ định tổng kết xu hướng đi
lên tất yếu của sự vật - xu hướng phát triển. Nhưng sự phát
triển này không diễn ra theo đường thẳng mà theo đường “xoáy ốc”.
Sự phát triển theo đường “xoáy ốc” là sự thể hiện rõ
nét và đầy đủ các đặc điểm của quá trình phát triển biện
chứng của sự vật: tính kế thừa, tính lặp lại, tính tiến bộ. Mỗi
lượt của "xoắn ốc" dường như đại diện cho một sự lặp lại,
nhưng càng cao càng thể hiện trình độ phát triển cao hơn. Sự
tăng trưởng vô hạn từ thấp đến cao xuất hiện như một vòng
lặp liên tục từ dưới lên trên theo đường “xoắn ốc”. Sự phát
triển biện chứng sau nhiều lần phủ định biện chứng là sự
thống nhất giữa đào thải, kế thừa và phát triển, mỗi lần phủ
định biện chứng lại nảy sinh những nhân tố tích cực mới. Vì
vậy, sự phát triển của phủ định biện chứng sẽ hình thành xu
hướng tiến lên không ngừng, tức là phát triển không ngừng đi
lên, không phải theo đường thẳng mà theo đường xoắn ốc,
mỗi đường xoắn ốc thể hiện một trình độ phát triển cao hơn. lOMoAR cPSD| 44919514
2. Ý nghĩa phương pháp luận của quy luật phủ định của phủ định
Quy luật phủ định của phủ định có những ý nghĩa
phương pháp luận như: Quy luật phủ định của phủ định cung
cấp cơ sở để hiểu sự ra đời của cái mới và mối quan hệ giữa
cái cũ và cái mới. Chống thái độ phủ định sạch trơn trong
nhận thức và hoạt động thực tiễn. Đồng thời phải biết lọc bỏ
những mặt tích cực của cái cũ. Chống thái độ hư vô chủ
nghĩa, đồng thời phản đối chủ nghĩa bảo thủ, bám víu vào
những gì lạc hậu, lỗi thời, không còn phù hợp và bác bỏ sự
đổi mới. Cần phải hiểu rằng sự phát triển không phải là một
đường thẳng, mà là một đường xoắn ốc đi lên. Tức là còn
nhiều khó khăn, phức tạp trong quá trình vận động và phát
triển. Phát triển không phải là một đường thẳng. Quy luật phủ
định của phủ định là cơ sở để chúng ta nhận thức đúng đắn
nhất về cái mới, cái mới nhất định sẽ đánh bại cái cũ, cái tiến
bộ chắc chắn sẽ đánh bại cái lạc hậu. Phải biết khám phá cái
mới, biết trân trọng cái mới, tin tưởng vào sự phát triển trong
tương lai của cái mới, cho dù quá trình đó có lắm chông gai.
Quy luật phủ định của phủ định giúp chúng ta nắm bắt được
xu thế vận động thúc đẩy sự vật, hiện tượng, sự thống nhất
giữa tính tiến bộ và kế thừa của sự phát triển. Sau khi trải qua
chuỗi chuyển đổi, chúng ta có thể xác định kết quả cuối cùng lOMoAR cPSD| 44919514
của quá trình phát triển. Phủ định biện chứng còn giúp ta
nhận thức đầy đủ cái mới. Cái mới ra đời tuân theo quy luật
phát triển của sự vật. Nó luôn xuất hiện như một giai đoạn
phát triển cao hơn về chất. Giúp ta hiểu đúng về xu hướng
vận động và phát triển của mọi sự vật trong cuộc sống. Mọi
sự vật không phát triển theo một đường thẳng mà theo một
vòng xoáy liên tục tiến triển, là một quá trình phức tạp và
quanh co, nhất là trong lĩnh vực đời sống xã hội.
II. Liên hệ, vận dụng quy luật phủ định của phủ định vào
trong quá trình phát triển bản thân
Quá trình phủ định của phủ định luôn diễn ra liên tục
trong bản thân mỗi sự vật và hiện tượng này làm cho thế giới
vật chất vận động và phát triển không ngừng từ cấp độ thấp
lên cấp độ cao hơn. Bản thân là sinh viên, chúng ta phải chăm
chỉ học tập, không chỉ trong trường lớp mà còn ngoài xã hội
để tiếp thu kiến thức, không được lãng phí cơ hội học hỏi từ
thầy cô, bạn bè, bởi khi không còn thời gian để hối tiếc. Học
tập giúp cá nhân hòa nhập và tương tác với xã hội, phát triển
kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm trong quá trình học tập sẽ
khiến mọi thứ trở nên dễ dàng và hiệu quả nhất. Con người
không học hỏi và phát triển bản thân sẽ bị tụt hậu, bị cô lập lOMoAR cPSD| 44919514
với xã hội, không có khả năng đóng góp cho xã hội. Từ đó có
thể khẳng định rất rõ ràng tầm quan trọng của việc học đối
với con người chính là điều kiện tiên quyết để xác định chúng
ta là ai và để mỗi cá nhân hòa nhập và phát triển trong xã hội.
Quy luật phủ định có quan hệ mật thiết với quá trình phát
triển này, để việc học ngày càng tiến bộ, chúng ta cần phải
không ngừng đổi mới phương pháp học tập, rèn luyện cho
mình thái độ tiếp thu cái mới, đấu tranh đào thải cái cũ trong đời sống xã hội.
Việc vận dụng, sáng tạo quy luật phủ định của phủ
định vào trong quá trình phát triển bản thân có thể giúp chúng
ta lập ra những mục tiêu mới và định hướng quãng đường 4
năm sinh viên. Quy luật phủ định có thể được sử dụng để
giúp em tập trung vào việc tạo ra các mục tiêu rõ ràng và định
hình những gì mình muốn và không mong muốn trong cuộc
sống, những thứ mình phải đánh đổi để thực hiện mục tiêu.
Điều này giúp chúng ta tập trung vào việc đạt được mục tiêu
của mình và cố gắng học hỏi thêm để đạt được nó. Vận dụng
quy luật phủ định còn có thể giúp chúng ta nhận ra các vấn đề
của bản thân và học cách đối phó với nó. Điều này cũng khiến
chúng ta phải thực hiện những ‘cái mới’, các thay đổi cần
thiết để đạt được mục tiêu của mình; quy luật phủ định cũng lOMoAR cPSD| 44919514
cho chúng ta thấy rõ hơn về điều gì của mình làm chưa tốt, để
có thể làm điều tốt hơn.
Thành công luôn đi kèm với nỗ lực. Một ví dụ về quy
luật phủ định của phủ định trong triết học về học tập là: “Con
người không học được nếu không có sự nỗ lực và thành tựu”.
Điều này nghĩa là, nếu một người không nỗ lực để học tập, họ
sẽ không thể học được một cách hiệu quả. Đặc biệt là đối với
sinh viên năm nhất, khi vừa tốt nghiệp ngôi trường cấp 3, bắt
đầu cuộc sống xa gia đình, tự lập mọi thứ, đặt ra nhiều trở
ngại và khó khăn mà bản thân chúng ta phải vượt qua.
Khó khăn ngay từ các môn học trên giảng đường đại
học hoàn toàn mới, có thể nói như môn triết học, đặt ra trở
ngại cho chúng ta khi kiến thức về lịch sử, khoa học tự nhiên,
khoa học xã hội còn hạn chế, trong khi kiến thức triết học quá
trừu tượng và tổng hợp. Chúng ta phải thay đổi phương pháp
học tập, không còn học thuộc lòng như cấp 3 mà thay vào đó
phải sử dụng sơ đồ tư duy, tóm lại các keywords và ý chính
của bài học, từ đó tự vận dụng vào đời sống, nắm được nội
dung bài học sâu hơn. Trước khi lên lớp không được dựa quá
nhiều vào thầy cô, tự đọc trước bài và tìm hiểu thêm các tài
liệu bổ trợ cho bài học trên mạng, lên lớp tương tác với thầy
cô về những chỗ chưa hiểu, muốn hiểu kĩ hơn. Về nhà đọc lại lOMoAR cPSD| 44919514
slide, bài tập thầy cô gửi để nắm bài kĩ hơn trước lượng kiến
thức khổng lồ sau mỗi buổi học trên đại học. Phải vượt qua
khó khăn đó, vượt qua nó mới có được điểm số xứng đáng,
vượt qua để có được tri thức, kĩ năng, thái độ, phẩm chất.
Thông qua môn học này chúng ta đạt được điều đó và vận
dụng vào cuộc sống chúng ta thấy nó hiệu quả, ý nghĩa, thấy
được giá trị của khoa học trong đó có triết học. Nếu năng lực
hạn chế đó cũng là một trở ngại cho chúng ta, học thêm càng
nhiều môn nữa, kiến thức càng bao la, rộng lớn nhiều lúc ta
cảm thấy đầu óc trống rỗng, không thể hiểu hết được, nhưng
phải vượt qua nó mới có thể đạt được đích đến cuối cùng, để
mang được tấm bằng thật về, đi cùng với nó là kiến thức, là kĩ
năng, là năng lực giỏi, trong quá trình phát triển phải trải qua
rất nhiều khó khăn, trở ngại, đổ mồ hôi, nước mắt mới có thể
đi đến thành công. Đó là trở ngại về kiến thức, kĩ năng, còn
trở ngại về cuộc sống, khi mà lên Hà Nội thuê trọ một mình,
mùa hè nóng lực, mùa đông lạnh giá, thiếu thốn tình cảm gia
đình, nhớ cha mẹ, bạn bè, quê hương, chỉ muốn quay trở về
với gia đình, đó chính là một thử thách mà ta phải biến nó trở
thành động lực để học tập cho thật tốt và phát triển bản thân.
Đòi hỏi chúng ta phải có ý chí vươn lên, khả năng tiếp cận
nhanh, có tinh thần mạnh dạn đổi mới, sáng tạo áp dụng các
phương pháp học mới, hiện đại, hiệu quả hơn; chuyển học thụ lOMoAR cPSD| 44919514
động sang học tích cực, xây dựng được các kế hoạch dài hạn, trung hạn và ngắn hạn.
Quy luật phủ định của phủ định là một khái niệm quan
trọng, cần thiết trong sự phát triển của bản thân, cách để tiến
bộ là phủ định những mặt tiêu cực của bản thân và phấn đấu
cho những mặt tích cực. Áp dụng quy luật này trong cuộc
sống hàng ngày có thể giúp chúng ta đạt được mục tiêu, trở
thành phiên bản tốt hơn của chính mình và biến ước mơ thành
hiện thực. Quá trình để phát triển bản thân bao gồm việc
nghiên cứu, hiểu và áp dụng quy luật phủ định của phủ định
để loại bỏ đi những sự tiêu cực trong chúng ta. Điều này liên
quan đến việc phân tích điểm mạnh và điểm yếu của chúng ta,
xác định các lĩnh vực cần cải thiện và thực hiện các bước để
đạt được những mục tiêu này. Bằng cách này, chúng ta có thể
tạo ra một môi trường tích cực trong chính mình, môi trường
đó sẽ giúp chúng ta đạt được tiềm năng cao nhất của mình.
Quy luật cho rằng chúng ta không nên ngăn mình học những
điều mới hoặc phạm sai lầm. Thay vào đó, chúng ta nên sử
dụng những kinh nghiệm này để trưởng thành và phát triển
hơn nữa. Để tận dụng nguyên tắc này, chúng ta cần áp dụng
nó vào học tập và công việc của mình để hiểu điều gì hiệu quả
với mình và điều gì không hiệu quả với mình, không ngại
thay đổi các hướng đi mới đồng thời giữ lại những điều phù lOMoAR cPSD| 44919514
hợp. Bằng cách này, ta có thể xác định các lĩnh vực cần cải
thiện và nỗ lực tạo ra những hành vi và niềm tin tích cực hơn
để giúp ta phát triển hơn nữa. PHẦN KẾT LUẬN
Nói tóm lại, trong chuỗi phủ định tạo nên quá trình
phát triển của sự vật, mỗi lần phủ định biện chứng đều tạo ra
những điều kiện, tiền đề cho sự phát triển tiếp theo của nó.
Sau những lần phủ định tiếp theo, tái lập cái ban đầu nhưng
trên cơ sở mới cao hơn, nó thể hiện rõ rệt bước tiến của sự
vật. Khi chúng ta hiểu rõ hơn và áp dụng quy luật này vào
cuộc sống của chính mình, chúng ta có thể tiến xa hơn trong
quá trình phát triển của bản thân bằng việc học cách nhận ra
và chấp nhận những hạn chế của mình, đồng thời đẩy bản
thân ra khỏi vùng an toàn, giúp ta đạt được mục tiêu và phát
huy hết tiềm năng của mình.
Trong quá trình làm bài em còn gặp nhiều sai sót, em
mong nhận được sự góp ý và chỉnh sửa của cô Võ Thị Hồng
Hạnh giảng viên lớp Triết học Mác-Lênin để em có thể bổ
sung và hoàn thiện những hiểu biết của mình về đề tài, đồng
thời rút kinh nghiệm cho những bài tập tiếp theo. Em xin chân thành cảm ơn! lOMoAR cPSD| 44919514
TÀI LIỆU THAM KHẢO 1.
Giáo trình Những nguyên lí cơ bản của chủ nghĩa
Mác-Lê nin (Nhà xuất bản chính trị quốc gia) 2.
V.I.Lênin: "Toàn tập", Nxb Tiến bộ, Matxcova, 1981 lOMoAR cPSD| 44919514