lOMoAR cPSD| 47708777
NÔNG NGHIỆP THÔNG MINH THÍCH ỨNG BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
Nêu vấn đề: BĐKH là gì, đang xảy trong nông nghiệp như thế nào, trong tương lai ra
sao? Thách thức đv nông nghiệp
Kết luận: triển vọng CSA ở VN Mô hình CSA
1 -BĐKH là gì: Biến đổi khí hậu là thuật ngữ được dùng để chỉ sự thay đổi của khí hậu do tác động
chủ yếu của con người làm thay đổi các thành phần của khí quyển trái đất. Sự thay đổi này kết hợp với
các yếu tố biến động tự nhiên của tự nhiên dẫn tới các biến đổi của khí hậu qua các thời kỳ. Nói một
cách dễ hiểu, biến đổi khí hậu chính là sự thay đổi của hệ thống khí hậu từ sinh quyển, khí quyển, thủy
quyền tới thạch quyển trong hiện tại và tương lai.
-Đang xảy ra trong nn như thếế nào : Biến đổi khí hậu không chỉ gây ra các hiện tượng thời tiết cực đoan
như mưa đá, hạn hán, lũ lụt... mà nó còn ảnh hưởng nặng nề đến lĩnh vực nông nghiệp, có thể còn dẫn đến mất
mùa hoàn toàn. Biến đổi khí hậu đã và đang tác động mạnh mẽ đến ngành trồng trọt, rõ ràng nhất là làm giảm diện
tích đất canh tác, gây ra tình trạng hạn hán và sâu bệnh, gây áp lực lớn cho sự phát triển của ngành trồng trọt nói
riêng và ngành nông nghiệp nói chung.
Những đợt hạn hán và nóng kéo dài liên tiếp xảy ra ở khắp các vùng trong cả nước những năm gần đây cho thấy
mức độ gia tăng ngày càng lớn của tình trạng BĐKH. Hạn hán có năm làm giảm 20-30% năng suất cây trồng, giảm
sản lượng lương thực, ảnh hưởng nghiêm trọng tới chăn nuôi và sinh hoạt của người dân
Theo nghiên cứu và dự báo của Ủy ban liên chính phủ về BĐKH của Liên hợp quốc (IPPC) và Ngân hàng thế giới
(WB), ở Việt Nam, nếu nước biển dâng lên 1m sẽ làm ngập khoảng từ 0,3 đến 0,5 triệu ha tại đồng bằng sông Hồng
(ĐBSH), vùng đồng bằng sông Cửu Long sẽ có 1,5-2,0 triệu ha và những năm lũ lớn khoảng trên 90% diện tích của
ĐBSCL bị ngập từ 4-5 tháng, trong đó chủ yếu là đất lúa bị ngập hoặc nhiễm mặn không thể sản xuất.
BĐKH đang làm thay đổi điều kiện sinh sống của các loài sinh vật, dẫn đến tình trạng biến mất của một số loài và
ngược lại, xuất hiện nguy cơ gia tăng các loại "thiên địch".
-Thách thức đv nông nghiệp : Sự thay đổi xu hướng dân sôế, kinh tếế và xã hội đang tạo ra bôếi
cảnh đâầy thách thức cho ngành nông nghiệp. Đâết đai hạn hẹp và manh mún là những rào cản
đôếi với việc thương mại hoá và cải thiện lợi nhuận trong sản xuâết nông nghiệp. Quyỹ đâết
nông nghiệp ở Việt Nam tương đôếi thâếp trong khu vực (0,34 ha/người. Sản xuâết nông lOMoAR cPSD| 47708777
nghiệp chủ yếếu dựa trến quy mô nông hộ (0,6 ha/ hộ sản xuâết) là kếết quả của chính sách
phân bổ đâết trong quá khứ. Ngoài ra, châết lượng đâết suy thoái cũng khiếến áp lực vếầ đâết
đai càng thếm trâầm trọng. Hiện tại có 5,1 triệu ha đâết đang bị xói mòn nghiếm trọng và 2
triệu ha khác bị cạn kiệt châết dinh dưỡng trong đâết. Đôầng bằầng sông Hôầng và miếần núi
phía Bằếc là nơi mà tnh trạng đâết đai manh mún diếỹn ra nghiếm trọng nhâết. Ở những khu
vực này, các hộ gia đình bỏ hoang ruộng đâết hoặc cho các công ty lớn thuế đâết và trở thành
người làm thuế cho các công ty này
Sản xuâết nông nghiệp đang phải đôếi mặt với sự cạnh tranh nguôần lực (đâết, nước) ngày
càng gay gằết từ các ngành công nghiệp và dịch vụ khác cũng như áp lực cạnh tranh vếầ sử
dụng đâết trong chính khu vực nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản. Kếết quả là thành tựu đạt
được trong tằng trưởng nông nghiệp cũng đi kèm với những hậu quả vếầ môi trường. Trong
những nằm gâần đây, một phâần rừng tự nhiến đã bị chuyển đổi thành rừng trôầng mặc dù
việc mở rộng diện tch rừng trôầng chỉ được cho phép tại những nơi có đâết rừng suy thoái,
đâết không có rừng và các khu vực sản xuâết nông nghiệp nằng suâết thâếp. Trong những nằm
gâần đây, một phâần rừng tự nhiến đã bị chuyển đổi thành rừng trônầg mặc dù việc mở rộng diện tch
rừng trôầng chỉ được cho phép tại những nơi có đâết rừng suy thoái, đâết không có rừng và các khu vực
sản xuâết nông nghiệp nằng suâết thâếp.
6- triển vọng CSA ở VN : Việt Nam đã có nhiếầu tếến bộ trong vâến đếầ giảm nghèo và đảm bảo an
ninh lương thực. Tuy nhiến, Việt Nam cũng là một trong những quôcế gia dếỹ bị tổn thương nhâết trến
thếế giới do tác động của biếến đổi khí hậu, suy thoái môi trường, gia tằng dân sôế, quá trình đô thị hoá
nhanh và thay đổi khẩu phâần ằn. Những thách thức này đòi hỏi Việt nam phải có kếế hoạch hành động
cụ thể nhằầm duy trì triển vọng tch cực trong những nằm gâần đây. Những thách thức này đòi hỏi Việt
nam phải có kếế hoạch hành động cụ thể nhằầm duy trì triển vọng tch cực trong những nằm gâần đây.
Việt Nam đã có nhiếầu thành công vếầ mặt chính sách để thích ứng với biếến đổi khí hậu. Tuy nhiến,
việc thực thi các chính sách này vâỹn còn nhiếuầ hạn chếế và hiện vâỹn chưa có giải pháp hữu hiệu để
giải quyếết những vâến đếầ này.
Để đạt được các mục tếu lớn hơn vếầ giảm thiểu và thích ứng, một trong những yếu câầu câếp câpế
thiếết là cânầ loại bỏ các rào cản liến quan đếến chính sách đâết đai (ví dụ các chính sách vếầ tch tụ
ruộng đâết, thay đổi sử dụng đâtế) và liến quan đếnế các yếếu tôế đâuầ vào (như cơ chếế định giá
nước) . Việc thiếết lập các cơ chếế quản lý dựa trến nguyến tằcế thị trường như mua bán phát thải có
thể là động lực quan trọng thúc đẩy thực hiện chính sách vếầ BĐKH ở Việt Nam. Bến cạnh yếếu tôế
chính sách, sự tham gia của khu vực tư nhân cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc nhân rộng CSA
do tếầm nằng của khu vực này vâỹn chưa được khai thác. Ngoài ra, tằng cường đâuầ tư vào công nghệ lOMoAR cPSD| 47708777
tến tếến cho nông nghiệp (như công nghệ thu thập, xử lý và phổ biếnế thông tn) cũng sẽỹ nâng cao
nằng lực thể chếế vếầ đo lường, báo cáo và thẩm định (MRV)
Nhìn chung, thực tếế đã chứng minh rằầng để thành công trong việc triển khai và nhân rộng CSA trến
quy mô lớn câần có sự tham gia và phôếi hợp hoạt động của nhiếuầ bến liến quan
5 Mô hình quản lý phân chuôầng thông minh với khí hậu tại Làng Mạ ở Miếần Bằcế Việt Nam
Chằn nuôi gia súc đóng một vai trò quan trọng trong sinh kếế của người nông dân tại Làng Mạ, một làng
áp dụng nông nghiệp thông minh ứng phó với BĐKH (CSV) ở tỉnh Yến Bái. Trong khuôn khổ Chương trình
Nghiến cứu CGIAR vế ầBiếến đổi Khí hậu, Nông nghiệp và An ninh lương thực (CCAFS), làng Mạ được
CIAT lựa chọn nằm 2016 làm địa điểm thử nghiệm nhiếầu thực hành CSA khác nhau.
Chằn nuôi lợn, gia súc, gia câmầ và nuôi cá là một trong những nguônầ sinh kếế chủ yếếu của người dân
làng Mạ. Tuy nhiến, quản lý châết thải chằn nuôi không hợp lý là một hạn chếế trong những nằm vừa qua.
Thông thường, nông dân sẽỹ đổ các châết thải và phân gia súc không được xử lý ở nơi nào đó gâần nhà.
Điếầu này vừa không tận dụng được giá trị một sôế nguôần lực của nông trại vừa gây nến các hậu quả
tếu cực như ô nhiếmỹ không khí và nguôần nước, lây lan các bệnh liến quan đếến động vật và tằng phát thải KNK.
Nhóm CSV ở Làng Mạ đã nhận thâếy sự thiếuế hụt của hệ thônếg quản lý châết thải hiệu quả và
khuyếến nghị áp dụng hệ thôếng làm phân ủ hoai mục và phân trùn quế.ế Đôếi với hộ nông dân, việc áp
dụng các kyỹ thuật này đã giúp cải thiện sản xuâết đáng kể. Ví dụ, phân hữu cơ từ phân gia súc, phụ
phẩm nông nghiệp (ví dụ: rơm, cỏ dại, mùn cưa) và châết thải gia đình hiện nay được sử dụng để sản
xuâết phân bón châết lượng cao cho cây trôầng. Sử dụng phân bón hữu cơ không những làm tằng nằng
suâết cây trôầng mà còn cằết giảm chi phí sử dụng phân bón hóa học và làm giảm tổng lượng phát thải
KNK. Hơn nữa, quản lý phân chuôầng hợp lý giúp cải thiện môi trường chằn nuôi và làm cho hệ thôếng
chằn nuôi vệ sinh hơn, do đó ảnh hưởng trực tếếp đếến sức khoẻ và nằng suâết vật nuôi. Lượng châết
thải thâếp sẽỹ giảm các tác động môi trường lến hệ thôếng sản xuâết và tằng hiệu quả vếầ mặt sinh
thái. Ủ phân hữu cơ và sử dụng phân trùn quếế chỉ là một trong sôế các thực hành CSA được thử lOMoAR cPSD| 47708777
nghiệm ở làng nông nghiệp thông minh. Các thực hành khác ở Làng Mạ bao gômầ trônầg sằến xẽn với
các cây họ đậu, trôầng cỏ giảm xói mòn và tằng độ màu mỡ của đâtế, canh tác lúa thông minh ứng phó
với BĐKH, quản lý tưới tếu trong canh tác lúa và phát triển hệ thôếng chằn nuôi gia súc trong chuôầng trại.